༅༅།། དེང་སྐབས་བཀའ་ཁྲིའི་འོས་མི་བློ་བཟང་སེང་གེས་ཕྱིར་སྡོད་ཀྲུང་གོ་བའི་ལག་ཁྱེར་བཟུང་སྟེ། རྒྱ་ནག་ཏུ་བསྐྱོད་པའི་གནས་ཚུལ་དེ་གནད་དོན་ཚབས་ཆེན་དུ་བརྩི་བ་དང་གནད་དོན་གཏན་ནས་མེད་པ་ཞིག་ཏུ་བརྩི་བ་བཅས་ལྟ་སྟངས་གཉིས་སུ་གྱེས་ཡོད།
ད་ཕན་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་རྒྱ་ནག་གི་མངའ་ཁོངས་ཡིན་པར་ཧམ་བཤད་བྱེད་པའི་དཔང་རྟགས་ཡིག་ཆའི་ནང་ནས་གྲངས་མང་ཤོས་དང་མངོན་གསལ་ཆེ་ཤོས་ནི། རྒྱ་ནག་གི་གོང་མ་རིམ་བྱུང་གིས་བོད་ཀྱི་བླ་ཆེན་དང་མི་ཆེན་ཚོར་སྤྲད་པའི་ཐམ་ཀ་དང་འཇའ་ས་དེ་ཚོ་རེད་ལ། བོད་རང་ངོས་ནས་རང་བཙན་ཡིན་པའི་སྒྲུབ་བྱེད་གལ་གནད་ཆེ་ཤོས་ཤིག་ཀྱང་ཞྭ་སྒབ་པ་དབང་ཕྱུག་བདེ་ལྡན་གྱིས་རྒྱ་ནག་གིས་དངུལ་དངོས་ཀྱིས་བསླུ་བྲིད་ཇི་ལྟར་བྱས་ཀྱང་མགོ་མ་འཁོར་བར་བོད་རང་གི་ལག་ཁྱེར་ཞིག་འཁྱེར་ནས་ཕྱི་རྒྱལ་ཡུལ་གྲུ་ཁག་ཏུ་སོང་བ་དང་། དེའི་ཐོག་ཕྱིའི་རྒྱལ་ཁབ་ཚོས་ཐོངས་མཆན་སྤྲད་པ་དེ་རེད། དེ་སྔོན་རྒྱལ་སྤྱིའི་བགྲོ་གླེང་ཚོགས་འདུ་ཞིག་གི་ཐོག་ཏུ་རྒྱ་ནག་གི་མཁས་པ་ཞིག་གིས་གྲོས་མཐུན་དོན་ཚན་ ༡༧ མ་བཞག་གོང་ནས་བོད་དེ་རྒྱ་ནག་གི་མངའ་ཁོངས་ཡིན་ཞེས་བརྗོད་སྐབས། བོད་ཀྱི་མཁས་དབང་ཟླ་བ་ནོར་བུ་དམ་པ་དེས། དོན་ཚན་ ༡༧ འཇོག་པར་ཡོིང་མཁན་བོད་ཀྱི་སྐུ་ཚབ་ཚོ་རྒྱ་གར་ནས་རྒྱ་ནག་ལ་ཡོང་སྐབས་ལག་ཁྱེར་ག་རེ་འཁྱེར་ཡོད་རེད། ཅེས་གནད་འགག་ཅན་གྱི་དྲི་བ་གཅིག་བཏོན་ཏེ་བོད་རང་བཙན་ཡིན་སྟངས་དག་སྐྱེལ་གནང་བ་ང་རང་གིས་དངོས་སུ་མཇལ་མྱོང་།
རེད། ད་ལྟ་ལག་ཁྱེར་དེ་འདྲ་ཞིག་བཟུང་ན། སྐྱོན་མེད་པའམ་སྐྱོན་ཆུང་ཆུང་ཡིན་པར་མཐོང་སྲིད། འོན་ཀྱང་སྔོན་གྱི་རྒྱ་ནག་གོང་མའི་ཐམ་ཀ་དང་འཇའ་ས་དེ་ཚོ་གནང་དུས་སུའང་། མང་པོ་ཞིག་གིས་ཕུགས་སྐྱོན་མ་མཐོང་བར་བླངས་པ་རེད། འདི་ལྟར་གཅིག་བསགས་གཉིས་བསགས་བྱས་ཏེ་ཐ་མ་མི་རབས་ནས་མི་རབས་བར་རང་མགོར་གཞུ་བྱེད་ཀྱི་གསེར་ཐམ་དང་དངུལ་ཐམ། འཇའ་ས་གསེར་བྲིས་མ་དང་དངུལ་བྲིས་མ་དེ་ཚོ་བྱུང་བ་རེད། བཙན་བྱོལ་ནང་ལ་མཚོན་ན། གནད་དོན་དེ་ཚོ་བོད་མི་ཚོས་མ་ཤེས་པ་མ་རེད་ལ་གདོང་ལེན་གྱི་གྲ་སྒྲིག་ཀྱང་མ་གནང་བ་མ་རེད། དཔེར་ན། ༡༩༧༩ ལོར་བོད་ནང་གཉེན་འཕྲད་འགྲོ་བའི་གོ་སྐབས་ཤར་བའི་སྐབས་ནས་བཟུང་། བོད་མི་མང་པོས་ཡུན་རིང་བྲལ་བའི་གཉེན་སྤུན་ཐུག་ཆེད་དང་དེ་མིན་གྱི་དོན་དག་ཆེད་བོད་ལ་འགྲོ་བཞིན་པ་དང་། དེ་ལ་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ཀྲུང་གོའི་ཕྱི་སྡོད་རང་མིའམ། རྒྱ་ནག་གི་ཕྱིར་སྡོད་མི་སེར་ཞེས་བའི་ལག་དེབ་ཅིག་སྤྲོད་བཞིན་ཡོད་པ་ཤེས་ཡོད། ལག་དེབ་དེའི་རྒྱབ་ཤོག་ནང་མའི་དོན་ཚན་ཞིག་གི་ནང་། རང་ཉིད་རྒྱ་ནག་གི་མི་ཁོངས་(མི་སེར་ཞེས་བྲིས་པའང་འདུག)ཡིན་པ་ཁས་ལེན་བྱ་དགོས་ཞེས་གསལ་བོ་བྲིས་ཡོད། བཙན་བྱོལ་བོད་མི་དང་བོད་གཞུང་གིས་འདི་གནད་དོན་ཞིག་ལ་བརྩིས་ཏེ་བོད་དུ་འགྲོ་མཁན་བཙན་བྱོལ་བོད་མི་ཚོས་འགེངས་ཤོག་ཅིག་བསྐང་དགོས་པའི་སྲོལ་ཡིག་གཏན་ལ་ཕབ། འགེངས་ཤོག་དེའི་ནང་། ཐབས་ཤེས་མེད་པའི་གནས་ཚུལ་འོག་རྒྱ་ནག་གི་ཕྱི་སྡོད་རང་མིའི་ལག་འཁྱེར་ལེན་དགོས་བྱུང་བ་མ་གཏོགས། རང་མོས་ཀྱིས་བླངས་པ་མིན་ཞེས་པའི་ནང་དོན་ལ་མིང་རྟགས་འགོད་དགོས། འདི་ལྟར་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ཀྱང་ལག་འཁྱེར་དེ་ལེན་མཁན་གྱི་ཐོ་གཞུང་བསགས་ཡོད་རེད་ལ། བོད་གཞུང་གིས་ཀྱང་འགེངས་ཤོག་དེ་བསགས་ཡོད་པ་རེད།
བློ་བཟང་སེང་གེར་དག་འབུད་བྱེད་མཁན་ཁ་ཤས་ཀྱིས་༸གོང་ས་མཆོག་གིས་རྒྱ་ནག་གི་མི་སེར་གནང་འདུན་ཡོད་ཅེས་གསུངས་ཟིན་ལུགས་དང་། བློ་བཟང་སེང་གེ་ངོ་མས་སྔོན་མ་(༡༩༩༥ གོང་ལ་ཟེར་)༸གོང་ས་མཆོག་གི་སྐུ་ཚབ་སྐུ་འཁོར་དང་བཅས་པ་རྒྱ་ནག་ལ་ཕེབས་སྐབས་ཕྱིར་སྡོད་ཀྲུང་གོ་བའི་ལག་འཁྱེར་བསྣམས་ཡོད་ཚུལ་དང་། ད་ལྟའི་སྐུ་ཚབ་སྐུ་འཁོར་ནང་དུའང་རྒྱ་གར་གྱི་ལག་དེབ་སེར་པོ་འཁྱེར་མཁན་ཚོས་རྒྱ་ནག་གི་ཕྱིར་སྡོད་རང་མིའི་ལག་འཁྱེར་ཁྱེར་ནས་སོང་བ་དེ་ལམ་ལུགས་སྲོལ་ཞིག་ཡིན་ཚུལ་ལྟ་བུ་བརྗོད་ཡོད། འདི་ལྟར་རང་དང་རང་ཕྱོགས་ཀྱི་འོས་མི་ཞིག་གི་ནོར་འཛོལ་དག་འབུད་ཀྱི་ཆེད་དུ། བོད་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དབུ་ཁྲིད་དང་དེའི་སྐུ་ཚབ་བཅས་པའང་ནག་པོ་བཟོ་བར་ཐེ་ཚོམ་མི་བྱེད། དོན་དམ་དུ་༸གོང་ས་མཆོག་གིས་བོད་ཡོིངས་ཆིག་སྒྲིལ་ཐོག་མིང་དོན་མཚུངས་པའི་རང་སྐྱོང་དོན་སོན་བྱུང་ན། རྒྱ་ནག་གི་མི་སེར་གནང་འདོད་ཡོད་ཅེས་གསུངས་པ་ལས་གཞན་གསུངས་མེད། ད་ཕན་བོད་རྒྱའི་བར་གྱི་འགག་ས་གཙོ་བོ་ཞིག་ནི་བོད་ཀྱི་འདས་པའི་ལོ་རྒྱུས་ལ་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་དགོས་མཁོ་བཞིན་འགྱུར་བ་གཏོང་མི་གཏོང་དང་། བོད་ཡུལ་ཡོངས་རྫོགས་ཆིག་སྒྲིལ་བྱེད་དང་མ་བྱེད་ཀྱི་གནད་དེར་ཐུག་ཡོད་པ་དེ་སྤྱི་དོན་གླེང་མཁན་ཚང་མས་མཁྱེན་དགོས་བ་ཞིག་རེད།
དེ་མིན་ ༡༩༧༩ ནས་བོད་གཞུང་གི་སྐུ་ཚབ་ཚོགས་པ་བོད་ནང་དང་རྒྱ་ནག་ཏུ་ཕེབས་སྐབས། རྙོག་དྲ་ཡོང་རྐྱེན་མེད་པའི་ལག་འཁྱེར་ཞིག་གི་ཐོག་ཕེབས་བཞིན་ཡོད་ཀྱང་། ལོ་རབས་དགུ་བཅུ་པའི་ནང་རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་ཀྱི་སྐུ་ཚབ་རྣམ་པ་ཡང་ཕྱིར་སྡོད་རང་མིའི་མིང་ཐོག་ནས་ཡོང་དགོས་ཞེས་བཤད་ཅིང་། བོད་ཕྱོགས་ནས་དེ་ལ་ཁས་ལེན་མ་བྱས་པར་སྐབས་ཤིག་རིང་འབྲེལ་མོལ་མཚམས་ཆད་པ་དེ་ཡོངས་གྲགས་རེད་ལ། དེའི་སྐོར་འབྲེལ་ཡོད་མི་སྣ་སྟག་ལྷ་ཕུན་ཚོགས་བཀྲ་ཤིས་དང་ཀུན་བདེ་གླིང་འོད་ཟེར་རྒྱལ་མཚན་སོགས་ཀྱིས་སྤྱི་ཚོགས་ནང་གསལ་པོ་བཟོས་ཟིན། འོན་ཀྱང་བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་དང་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་སྒྲོམ་གཞི་ཡོངས་རྫོགས་རྒྱུས་ཡོད་པར་སྒྲོག་ཅིང་། ལྷག་པར་བཀའ་བློན་དང་དྲུང་ཆེ་སོགས་ཆེ་ཆེ་རྫིག་རྫིག་ཡོངས་རྫོགས་ལ་བཅར་འདྲི་ཞུས་ཏེ་བཙན་བྱོལ་གྱི་གནད་འགག་ཆེ་མ་ཆུང་གསུམ་ལ་ནང་བྱན་ཆུད་ཟིན་པ། ཡང་སྒོས་བོད་རྒྱའི་འབྲེལ་ལམ་ལ་ཉམས་ཞིབ་གཏིང་ཟབ་ཀྱི་“ཁྱད་མཁས་”པར་གྱུར་ཡོད་ཟེར་མཁན་ཁྲིམས་འཛིན་རིག་པ་བ་བློ་བཟང་སེང་གེས་གནད་འགག་ཆེས་ཆེ་ས་འདི་མ་ཤེས་པ་ཡ་མཚན་རེད།
ཉེ་ཆར་བོད་དང་རྒྱ་ནག་ཏུ་ཕེབས་དང་ཕེབས་བཞིན་པའི་༸གོང་ས་མཆོག་གི་དམིགས་བསལ་སྐུ་ཚབ་དང་སྐུ་ཚབ། ཁོང་རྣམ་པའི་ཕྱག་རོགས་བཅས་པའང་རྙོག་དྲ་ཡོང་ས་མེད་པའི་ལག་འཁྱེར་ཞིག་གི་ཐོག་ནས་ཕེབས་བཞིན་པ་དེ་དྭགས་པོ་བསོད་ནམས་ནོར་བུས་གསལ་པོ་བཟོས་ཡོད་ལ། དམིགས་བསལ་སྐུ་ཚབ་དང་སྐུ་ཚབ་གཉིས་ཀྱི་མི་ཁུངས་ལག་འཁྱེར་གྱི་གནས་བབས་ཆ་ནས་ཀྱང་དེ་འདྲའི་དཀའ་ངལ་ཡོང་ས་མེད།
ད་དུང་འདི་ལས་འཕྲོས་ཏེ་མི་འགས་གནད་དོན་གཞན་ཞིག་བསླངས་ཡོང་བ་ནི། ཨ་རི་དང་ཁ་ཎ་ཌ་སོགས་སུ་སྐྱབས་བཅོལ་དུ་ཡོང་སྟེ་ཡུལ་གྲུ་དེ་ཚོའི་མི་སེར་ཆགས་པའི་བོད་མི་ཚོས། འགེངས་ཤོག་ནང་རང་གི་ཐོག་མའི་ཡོང་ཁུངས་ཡུལ་གྲུ་རྒྱ་ནག་ཡིན་ཞེས་བྲིས་ཡོད་ཚུལ་དེ་རེད། སྤྱིར་བཏང་དེ་ལ་གནས་ཚུལ་སྣ་ཚོགས་ལས་གཅིག་གྱུར་ཞིག་མེད། འདི་ག་ཁེ་ཎ་ཌའི་ནང་ལ་མཚོན་ན། བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་དང་བླངས་དཔྱ་དངུལ་ལག་དེབ་བསྟན་རྒྱུ་ཡོད་ན་ཡིག་ཆ་གཞན་ཅི་ཡང་མི་དགོས་པར་སྐྱབས་བཅོལ་བར་ཁས་བླངས་པ་སྟོང་ཕྲག་བྱུང་ཡོད་ལ། མི་རྒྱུད་ཀྱི་འགེངས་ཤོག་ནང་། ཨ་རི་དང་ཁེ་ན་ཌའི་ནང་གི་བོད་མི་ཚོས་ Tibetan ཞེས་འབྲི་བ་ལས་Chinese ཞེས་འབྲི་མཁན་མེད། རྒྱལ་ཁབ་གང་ནས་ཡོང་བའི་རེའུ་མིག་ནང་རྒྱ་གར་དང་བལ་ཡུལ་ནས་ཡོང་བར་ཁས་ལེན་མཁན་ཚོས་རྒྱ་གར་དང་བལ་ཡུལ་ཞེས་འབྲི་བ་དང་ཉེ་ཆར་བོད་ནས་ཡོང་བ་ཡིན་ཟེར་མཁན་ཚོས། བོད་དམ་ད་ལྟའི་རྒྱ་ནག་འོག་གི་བོད་ཅེས་འབྲི་བཞིན་ཡོད། ཡང་མང་པོ་ཞིག་གིས་རྒྱལ་ཁབ་མེད་པའི་མི་(Stateless)ཞེས་བྲིས་པའང་ཡོད།
བློ་བཟང་སེང་གེས་བོད་གཞུང་ལ་རྒྱ་ནག་ལ་བསྐྱོད་ཆོག་པའི་བཀའ་འཁྲོལ་ཞུས་ཡོད་པ་དེ་གསལ་པོ་ཆགས་ཡོད་ཀྱང་། བཀའ་འཁྲོལ་ཞུ་སྐབས་ཀྲུང་གོའི་ཕྱིར་སྡོད་རང་མིའི་ལག་འཁྱེར་ཁྱེར་ཏེ་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་པ་དེ་བོད་གཞུང་ལ་ཞུས་ཡོད་མེད་གསལ་པོ་མེད། འོན་ཀྱང་བོད་གཞུང་གིས་གཏན་ལ་ཕབ་པའི་འགེངས་ཤོག་དེ་བསྐངས་མེད་པ་གསལ་པོ་རེད།
རྒྱ་ནག་གི་ཕྱིར་སྡོད་རང་མིའི་ལག་ཁྱེར་བླངས་པ་ཙམ་གྱིས་ལམ་སང་ཁྲིམས་ཐོག་ནས་རྒྱ་ནག་གི་མི་སེར་ཆགས་ཀྱི་མེད་ཀྱང་ཉུར་མཐར་ལག་འཁྱེར་འཁྱེར་མཁན་དེའི་མི་རྒྱུད་ཀྲུང་གོ་བའམ་རྒྱ་ནག་པ་ཡིན་པ་དང་། ད་ལྟ་རྒྱ་ནག་གི་ཕྱི་རོལ་དུ་གནས་སྡོད་བྱེད་པ་སྟོན་ཞིང་། དེ་བཞིན་ལག་འཁྱེར་འཁྱེར་མཁན་རང་ངོས་ནས་རང་ཉིད་རྒྱ་ནག་གི་མི་སེར་ཡིན་པར་སེམས་གཏིང་ནས་ཁས་ལེན་བྱེད་མིན་ཇི་ལྟར་ཡང་། ལག་ཁྱེར་སྤྲོད་མཁན་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ལག་ཁྱེར་སྤྲོད་ཡུལ་དེ་ཕྱི་རྒྱལ་བར་བརྩི་ཡི་མེད་པ་དེ་གསལ་པོ་རེད། དེ་ནི་མཐར་གཏུགས་ནས་བཤད་ན་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་གནད་དོན་ཅིག་དང་། བོད་ལ་སྦྱར་ནས་བཤད་ན། བོད་དེ་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་རྒྱ་ནག་གི་ཆ་ཤས་ཡིན་མ་ཡིན་དང་འབྲེལ་བའི་གནད་དོན་ཞིག་ཆགས་ཡོད།
ཀུ་རེ་ཚུན་དུའང་”རྒྱ་ནག་གི་ཨོ་བྷ་མ་”བྱེད་འདོད་ཡོད་པ་ཞིག་དང་། བོད་པ་ཚོས་“ཇོ་ཁང་ནང་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོ་དང་མཉམ་དུ་ཨ་ཅེ་རྒྱ་བཟར་ཕྱག་འཚལ་བ་དེས་བོད་པས་རྒྱ་མིར་འཁོན་འཛིན་རྒྱུན་བཅངས་བྱས་མེད་པ་མཚོན་”(འབྲེལ་ཐག་འདི་ལ་གཟིགས། http://asiaquarterly.com/2006/01/27/ii/)ཞེས་འཁྱོག་བཤད་བྱེད་པ། ལྷག་པར་དུ་བོད་མི་བཙན་བྱོལ་བའི་འགྲུལ་བཞུད་ཅེས་པའི་རྩོམ་ཡིག་ནང་བོད་ཀྱི་སྔོན་མའི་སྤྱི་ཚོགས་དེ་རྒྱ་གཞུང་གི་བཤད་སྟངས་ལྟར་“བཀས་བསྐོས་རྒྱུན་འཛིན་ཞིང་བྲན་ལམ་ལུགས་རེད་”ཅེས་བོད་གཞུང་དང་༸གོང་ས་མཆོག་གི་ལངས་ཕྱོགས་ཀྱི་ལྡོག་ཟླར་ལངས་ནས་སྨྲས་ཐོག ‘‘[ཏཱ་ལའི་]བླ་མས་ཡིན་གཅིག་མིན་གཉིས་མང་ཚོགས་ཀྱིས་འོས་འདེམས་བྱས་པའི་འགོ་ཁྲིད་ལ་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་འགན་དབང་ཆ་ཚང་སྤྲད་དེ་རང་གི་ཡིག་ཚང་དེ་ཆོས་ཕྱོགས་རྐྱང་པར་བསྒྱུར་དགོས། གལ་ཏེ་ཁོང་(ཏཱ་ལའི་བླ་མ་)གིས་ཁོང་ཚོ་དམངས་གཙོ་ཡང་དག་པའི་ལམ་ལ་འཁྲིད་རྒྱུ་ཡིན་ན། ཁོང་གིས་ཟུར་གཡོལ་གནང་སྟེ་ཆོས་བྲལ་སྲིད་ལུགས་ཤིག་དར་སྤེལ་ཡོང་འཇུག་དགོས་པ་མིན་ནམ་’’(མ་ཡིག་གི་འབྲེལ་ཐག་འདི་ལ་གཟིཌ། http://www.phayul.com/news/article.aspx?id=509&t=1)ཞེས་༢༠༠༣ ནས་༸གོང་ས་མཆོག་གི་ཆབ་སྲིད་སྐུ་དབང་རྩིས་སྤྲོད་དགོས་འདུན་ཡིག་ཐོག་ཏུ་བཀོད་ནས་བཏོན་ཡོད། དོན་དངོས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་དང་བདེན་པ་ཟེར་བ་ནི་འཇུ་ས་མེད་པ་ཞིག་ཏུ་འདོད་པའི་གང་ཟག་སྒེར་པ་ཞིག་ལ་མཚོན་ན། ཀྲུང་གོའི་ཕྱིར་སྡོད་རང་མིའི་ལག་ཁྱེར་གྱི་གནད་དོན་དེ་ཚོ་ཡང་ཚུར་ལེན་རྒྱུ་ཅི་ཡང་མེད་པ་ཞིག་གི་ཆེད་དུ་ཕར་རྒྱ་ནག་ལ་འཇུ་ས་སྤྲོད་པ་ཞིག་ཡིན་སྲིད་ཐོག དཀའ་ངལ་དང་རྙོག་དྲ་དེ་ཚོ་དེ་རིང་བློ་བཟང་སེང་གེ་སྒེར་གྱི་གླེང་རྙོག་ཡིན་པ་འདྲ་ཡང་། བཀའ་བློན་ཁྲི་པ་ཆགས་པའི་ཉིན་ནས་ང་ཚོ་གངས་ཅན་པ་ཡོངས་ཀྱི་དཀའ་རྙོག་ཅིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད་པས། དོ་བདག་བློ་བཟང་སེང་གེའི་ངོས་ནས་གནས་ཚུལ་འདི་ཚོར་གཡོལ་ཐབས་ཀྱི་འགྲེལ་བཤད་སྙན་མོ་རྒྱག་པ་ལས་ཀྲུང་གོའི་ཕྱིར་སྡོད་རང་མིའི་ལག་ཁྱེར་དེ་དགོས་དབང་གིས་ལེན་དགོས་བྱུང་བའི་གསལ་བསྒྲགས་ཤིག་སྤེལ་ཏེ་གཙང་མ་བཟོས་ན་རང་དང་བོད་སྤྱི་ལ་ཕུགས་སུ་ཕན་ཐོགས་ཆེ་བར་མཐོང་ངོ་།། །།
ཟུར་དུ་འཕྲོས་བཤད་བྱེད་དགོས་པ་ཞིག་ལ་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་༸གོང་ས་ཏཱ་ལའི་བླ་མ་ལ་“ཏཱ་ལ་”ཞེས་པ་ལས་མཇུག་གི་“བླ་མ་”ཞེས་པ་དེ་མི་འབྲི་བ་མང་ཞིང་། བློ་བཟང་སེང་གེའི་རྩོམ་ཡིག་ནང་“ཏཱ་ལ་”མ་བྲིས་པར་“བླ་མ་”གཅིག་པུ་ལན་མང་དུ་བཀོལ་བ་འདི་བཙན་བྱོལ་སྤྱི་ཚོགས་ནང་ཐོག་མ་དང་ཐ་མ་གཉིས་ཀ་ཡིན་པའི་རེ་བ་ཡོད། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་“ཏཱ་ལ་”གཅིག་པུ་འབྲི་བ་དེ། ཏཱ་ལའི་བླ་མ་ནི་བླ་མ་ཙམ་མ་རེད། ཆོས་གོས་གྱོན་པའི་སྲིད་དོན་པ་རེད་ཅེས་བརྗོད་མུས་དེ་མཚོན་བྱེད་དུ་ཡིན་སྲིད་ཅིང་། བློ་བཟང་སེང་གེས་“ཏཱ་ལ་”མ་བྲིས་པར་“བླ་མ་”འབྲི་བ་འདི། རང་གི་རྩོམ་ནང་དགོས་འདུན་བཏོན་པ་བཞིན་༸གོང་ས་མཆོག་གིས་ཆབ་སྲིད་བཞག་ནས་བླ་མའི་ཆོས་ཕྱོགས་ཀྱི་མཛད་པ་ཁོ་ན་སྐྱོང་དགོས་པའི་མཚོན་བྱེད་ཡིན་ཤས་ཆེ།། །།
![The Dalai Lama offers blessings to his followers at his Himalayan residence in the northern hill town of Dharamshala, India, on December 20, 2024 [Priyanshu Singh/Reuters]](https://tibettimes.net/wp-content/uploads/2025/05/Screen-Shot-2025-05-09-at-3.37.35-PM-360x180.png)
ཁང་གསར་ལགས།ཁྱོད་ཀྱིས་གསུངས་པ་དངོས་གནས་རེད།་བློ་སེང་ཁོང་བཀའ་ཁྲི་མ་ཐོབ་ན་ཁྱད་པར་ཆེན་པོ་མེད་མོད།གལ་ཏེ་ཁོ་ཐོབ་ན་མ་འོངས་བར་རྒྱ་མིས་ལག་པ་འཇུ་ས་ཆེན་པོ་ཞིག་ཆགས་ངེས་པ་རེད།དངོས་གནས་ཡིན་ཁྱོད་ཀྱིས་བསམ་བློ་ཞིབ་མོ་ཞེ་བོ་བཏང་བྱ་ཐུགས་རྗེ་ཆེ།ཁྱོད་ཀྱི་རྩོམ་ཡིག་ཀློག་ན་ཕན་ཐོག་ཆེན་པོ་འདུག
དྲ་གྲོགས་ཁང་གསར་ལགས།
༡། དྲི་བ་འགའ་ཞིག་འདུག རྒྱ་ཕྱོགས་ཀྱིས་ཁུངས་སུ་འདྲེན་པ་དེ་ཁུངས་སུ་འདྲེན་འོས་པ་ཞིག་ཏུ་ཁྱེད་ཉིད་ཀྱིས་མཐོང་ངམ། ཕ་རོལ་བོས་ཉི་མ་སྤྲིན་འོག་ཏུ་འགྲོ་བ་སྔགས་པའི་མཐུ་ཡིན་རབས་བཤད་ན་དེ་ལ་ཁྱེད་ཀྱིས་མཐོང་ཞིག་འཇོག་རྒྱུ་ཡིན་ནམ། ཁྱེད་ཀྱི་ཐུགས་ངོ་ན་ངོ་མ་རྒྱ་ནག་གོང་མས་འཇའ་ས་ཕུལ་བ་དེ་བོད་རྒྱ་ཁུངས་ཡིན་པའི་སྒྲུབ་བྱེད་ཅིག་ཏུ་འགྲོ་ཡི་འདུག་གམ། ཡང་ན་ཕ་རོལ་བོས་དེ་ལྟར་བཤད་ཀྱི་འདུག་པས་ང་ཚོས་ཀྱང་དེ་དེའི་སྒྲུབ་བྱེད་དུ་འགྲོ་ཤག་བྱེད་པ་ཡིན་ཟེར་གྱི་ཡིན་ནམ། ད་དུང་འདུག
༢། ཚོར་བ་སྐྱེན་པོ་ཞིག་ཁྱེད་སོགས་ཡང་ན་ང་རང་ཚོ་རང་ངོས་ནས་བཟོས་ན་དེ་ནི་ཕ་རོལ་བོར་མཐུན་སྦྱོར་སྤྲད་པ་ལྟ་བུར་འགྱུར་། ཕ་རོལ་བོས་ཇི་ལྟར་བརྩིས་རུང་བརྩི་རུ་ཆུགས། རང་ཕྱོགས་ཀྱི་གནད་དོན་འདི་རྩོད་གླེང་ཙམ་དུ་ཡང་མི་འཇོག་པར་ཕོ་རོལ་པོའི་འགྲེལ་ཚུལ་ལ་མིག་ལ་མིག་རྒྱག་གིས་བདེན་ཁ་སྦྱིན་བཞིན་བསྡད་ན་རྩོད་གླེང་གང་འདྲ་ཞིག་ཡིན་ཀྱང་རང་ཕྱོགས་ཕམ་རྒྱུ་ལས་མེད་སྙམ། རྒྱ་ནག་གིས་འདི་གནད་དོན་དུ་བརྩིས་ཀྱང་ང་ཚོས་མི་བརྩི་བའི་རྩོད་གླེང་ཞིག་བྱེད་རྒྱུ་མེད་དམ། མ་གཞི་ད་དུང་
༣། ཁྱེད་ཀྱི་“ངས་སྐད་ཆ་སྔ་རྗེས་མི་མཐུན་པ་དེ་འདྲའི་མང་བོ་ཞིག་གང་ན་བཤད་འདུག”་ཅེས་གསུང་པ་དེའི་སྐོར་ལཿ
དང་པོ། ཁྱེད་ཀྱི་མཆན་ཞིག་ལ་ “འོས་འགྲན་གྱི་བརྒྱུད་རིམ་ནང་རྫུན་དང་ཧམ་པ་བཤད་པ་བཅས་བྱུང་ཡོད།”་ བྲིས་ཡོད་ཅིང་འདིའི་ “བརྫུན་དང་ཧམ་བཤད་”་ཟེར་བ་ནི་དེའི་སྐབས་སུ་སྔ་ཕྱིའི་གནས་སྟངས་ཀྱིས་ “འཇམ་ནོར་སོགས་ཀྱིས་ཤོག་དཀར་ཁྱེར་ནས་བོད་ལ་སོང”་བ་ཟེར་བ་དེ་ལ་གོ་རྒྱུ་ཡིན་པ་རེད། དེ་མིན་ “ཧམ་བཤད”་ཅེས་པའི་ཚིག་འདི་ཡོང་ས་མེད། འོན་ཀྱང་ད་སྐབས་ཁྱེད་ཀྱིས་གཡོལ་དགོངས་ན་གཡོལ་ཆོག་པ་འདུག
གཉིས་པ། དེ་ནས་ཁྱེད་ཀྱིས་“་་་དང་རྩོམ་པ་པོ་འཇམ་དབྱངས་ནོར་བུ་ཡང་རྒྱ་ནག་གི་ཕྱི་སྡོད་རང་མིའི་ལག་འཁྱེར་ཐོག་ནས་བོད་ལ་ཕྱིན་པ་རེད་ཅེས་ཚིག་ཐག་བཅད་ནས་བཤད་འདུག”་ཅེས་བྲིས་འདུག འདི་ནི་ཁྱེད་ཀྱི་མཆན་དེའི་ནང་གི་ཚིག་འདིར་བཤུས་ཡོང་བ་རེད།
གསུམ་པ། ད་སྐབས་ཁྱེད་ཀྱིས་ཤོག་དཀར་ཁྱེར་བ་དེ་ཁོ་ན་གནད་དུ་བཟུང་ནས་གསུང་བཞིན་པ་རེད། དེའི་ཕྱིར་ཁྱེད་ཀྱིས་བཀའ་མོལ་གྱི་ནང་དུ་རྩོད་གླེང་ལ་འགྱུར་བ་ནི་ངེས་པར་དུ་བྱུང་འདུག ལར་ནས་ངས་མཆན་འདི་ལ་རྒྱའི་བདག་པོའི་མཆན་དུ་ཁ་བརྡར་བཏབ་པ་ཞིག་ཡིན་པ་ཁྱེད་ལ་ཡང་འོས་པར་འདུག་བསམ་ནས་ཅུང་ཟད་བཟོ་བཅོས་ཀྱིས་འདིར་བཏབ་པ་ལགས།
ཕྱི་སྡོད་རྒྱ་མིའི་ལག་འཁྱེར་ནི།
འཚེ་མེད་ཞི་བའི་ལམ་བཞུགས་རྣམས་ལ་གནད་འགག་མི་འདུག
གཉིས་སྨན་དབུ་མའི་ལམ་པ་བ་ལ་གནད་འགག་མི་འདུག
ཁང་གསར་རྡོ་རྗེ་ལགས།
བཙན་བྱོལ་ནང་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ལངས་ཕྱོགས་མ་འདྲ་བ་ཆེ་ཁག་གཉིས་ཡོད་པར་བརྟེན། ལོ་རྒྱུས་ལ་ལྟ་ཚུལ་དང་བོད་དང་རྒྱ་ནག་གི་གནད་དོན་ཐད་ལྟ་སྟངས་ཀྱང་མི་འདྲ་བར་ཆགས་ཡོད། མ་ཟད་ཕྱོགས་གཉིས་ནས་ནུབ་ཕྱོགས་པ་དང་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྟེང་རྒྱ་ནག་གི་ནག་ཉེས་ཐེར་འདོན་བྱེད་ཐབས་ཀྱང་མི་འདྲ།
སྔ་མ་ནི་བོད་རང་བཙན་གྱི་ཕྱོགས་འཛིན་མཁན་ཚོ་རེད། ཁོང་ཚོས་བོད་ནི་ཐོག་མཐའ་བར་གསུམ་དུ་རང་བཙན་གཙང་མའི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཡིན་པའི་ལྟ་བ་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱེད་བཞིན་པར་མ་ཟད་གོ་སྐབས་གང་ཡོད་དུ། བོད་རང་བཙན་གྱི་ཁུངས་སྐྱེལ་ཡིག་ཆ་འཚོལ་སྡུད་དང་འགྲེམས་སྤེལ། རྒྱལ་སྤྱིའི་ཐོག་བོད་དེ་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་རང་གཙང་དུ་གནས་པའི་སྔ་མའི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཡིན་པའི་ངོས་འཛིན་ཡོང་རྒྱུར་གོམ་པ་རིམ་བགྲོད་བྱེད་བཞིན་ཡོད།
དེར་བརྟེན་ཁོང་ཚོས་ནམ་རྒྱུན་རྩ་འཛིན་དང་པོ། བོད་དེ་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་རང་བཙན་ཡིན་པར་མ་ཟད་ཕྱིན་ཀྱང་རང་བཙན་དུ་གནས་རྒྱུ་དང་། གཉིས་པ། བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་དེ་ཁྲིམས་མཐུན་གྱི་བོད་གཞུང་གཅིག་བུ་དེ་ཡིན་པ།། གསུམ་པ། མིག་སྔའི་བོད་ཀྱི་དཀའ་རྙོག་གཙོ་བོ་ཁོར་ཡུག་དང་རིག་གཞུང་། སྐད་ཡིག་དང་མི་རིགས་ཀྱི་རིགས་རྒྱུད་སོགས་ཀྱི་གནད་དོན་འཛིན་བཞིན་ཡོད།
ཕྱི་མ་དེ་ལམ་དབུ་མའི་ཕྱོགས་འཛིན་མཁན་ཚོ་རེད། ཁོང་ཚོས་ལོ་རྒྱུས་ལ་རྩ་འཛིན་དེ་ཙམ་བྱེད་ཀྱིན་མེད་པར་མ་ཟད། སྐབས་རེར་ལོ་རྒྱུས་སྒང་ནས་ཡོད་ཚད་ཁུངས་སྐྱེལ་རྒྱུ་ཁག་པོ་ཡིན་རབས་ཤོད་ཀྱིན་ཡོད། ལྷག་པར་དུ་ཁོང་ཚོས་བོད་གཞུང་གི་ཆབ་སྲིད་ལངས་ཕྱོགས་ཐད་རང་བཙན་དང་ཕྱེད་རང་བཙན་གྱི་རྣམ་པ་དང་ནང་དོན་གང་ཡང་མེད་པའི་སྒྲུབ་བྱེད་འཚོལ་གྱིན་ཡོད་པར་མ་ཟད་ཁོང་ཚོས་ནུས་པ་དང་། གོ་སྐབས་གང་ཡོད་ནས་རྒྱ་ནག་གི་ས་གནས་མི་རིགས་རང་སྐྱོང་གི་སྲོལ་ཡིག་རྩ་འཛིན་དང་སློབ་སྦྱོང་ཐོག་རྒྱ་ནག་དང་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཐོག་སྲོལ་ཡིག་དེའི་གོ་དོན་དང་ཁེ་དབང་རྩོད་ལེན་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད། དེ་བས་ཀྱང་རྒྱ་ནག་དང་འཆམས་མཐུན་ཡོང་བ་དང་རྒྱ་མི་རིགས་དང་མཉམ་གནས་ཡོང་ཐབས་ཤོད་ཀྱིན་ཡོད། དཔེར་ན་བཀའ་ཁྲི་དང་སྤྱི་འཐུས་ཚོགས་གཙོ་གཉིས་ནས་ཀྱང་Chinese brother and sister ཞེས་བརྗོད་གང་ཐུབ་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད་པར་བརྟེན་སྤྱི་ཚོགས་ནང་མགོ་རྙོག་མང་ནས་མང་དུ་འགྲོ་བཞིན་ཡོད།
ངས་བསམ་ན་བློ་བཟང་སེང་གེ་ཡང་མགོ་རྙོག་དེའི་ནང་ཚུད་སོང་བ་ཞིག་ཡིན་སྲིད་པ་དང་། ཡང་ན་བོད་གཞུང་གི་ལངས་ཕྱོགས་དེ་འདྲ་ཞིག་ཡིན་པར་གོ་བ་བླངས་ཡོད་སྲིད་པ་ཞིག་རེད།
ཤེལ་དཀར་བློ་བཟང་ལགས། བླ་ཆེན་མི་ཆེན་ཚོས་རྒྱ་ནག་གོང་མའི་ཐམ་ཀ་དང་འཇའ་ས་དེ་ཚོ་བླངས་པ་དང་ལམ་སང་བོད་དང་བོད་མི་དེ་ཚོ་རྒྱ་ནག་གི་མངའ་ཁོངས་མི་སེར་ཆགས་ཡོད་མ་རེད། ཡིན་ནའང་མི་རབས་ཁ་ཤས་ཀྱི་མཇུག་འདིར་རྒྱ་ནག་དམར་གཞུང་གིས་གསེར་ཐམ་དང་དངུལ་ཐམ་དེ་ཚོས་ང་ཚོའི་མགོ་ལ་གཞུས། འཇའ་ས་གོས་ཆེན་དེ་ཚོས་ང་ཚོའི་ཁ་བཀག སྒོ་པཎ་གསེར་ཡིག་དེ་ཚོས་མིག་བཀབ་ཡོང་གི་མི་འདུག་གམ། བཤད་རྒྱུ་མེད་ན་ཁ་ཁར་བསྡད་ན་འགྲིག་གི་རེད། མཆན་གཅིག་བསྐྱར་ཟློས་ཀྱིས་འདིར་བཀོད་དེ་ཆོ་འདུག་གམ།
དེ་ནས་འཇམ་ཚུལ་གྱིས་ཡ་མཚན་ཅན་འདི་འདྲ་ཞིག་བྲིས་འདུག ༼ ཁྱེད་ཀྱིས་དང་པོ། བློ་སེང་གིས་འཇམ་ནོར་སོགས་ཀྱིས་ཤོག་བུ་སེར་བོ་ཁྱེར་ནས་བོད་ལ་སོང་བར་བཤད་པ་འདི་གང་མིན་ཚད་ཡིན་ཟེར་།
གཉིས་པ། དེ་གཞི་མེད་དུ་གྲུབ་པ་ན་འཇམ་ནོར་སོང་བར་ཁ་ཚོན་བཅད་པ་དེ་ཧ་ཅང་ཚབ་ཆེ་ཟེར་།
གསུམ་པ། དེ་ལ་ཡང་ཤུགས་མེད་པར་མཐོང་བ་ན་ཁོང་གིས་ཤོག་བུ་དཀར་བོ་ཁྱེར་བ་འདི་ཉིད་ཉེས་པ་ཆེ་ཟེར་།
ཁོང་གི་ཉེས་པ་དེ་རི་བོ་ནས་དེའུ་འབུར་། དེ་ནས་ཕ་བོང་། དེ་ནས་རྡེའུ་ལ་གྱུར་བ་འདིས་བདེན་པ་བརྡར་རིམ་བཞིན་བློ་སེང་ཇེ་དཀར་འགྲོ་བ་ལྟར་སྣང་།༽ ངས་སྐད་ཆ་སྔ་རྗེས་མི་མཐུན་པ་མང་པོ་ཞིག་གང་དུ་བཤད་འདུག ངས་དེའི་ཐད་རབ་གསལ་གྱི་རྩོམ་གྱི་མཇུག་དེར་མཆན་རིང་པོ་ཞིག་བཏབ་པ་ལས། སྐད་ཆ་སྔོན་རྗེས་མི་མཐུན་པ་ཅི་ཡང་བཤད་མེད། རབ་གསལ་གྱི་རྩོམ་གྱི་མཇུག་དེར་བཏབ་པའི་མཆན་དེའི་ལངས་ཕྱོགས་ལ་ད་ལྟའང་འགྱུར་བ་མེད། ཁྱེད་རང་གིས་ངས་སྔ་རྗེས་མི་མཐུན་པའི་ལྟ་སྟངས་ཁ་ཤས་བཤད་པ་འདྲ་ཞིག་དང་། དེ་ཚོ་ཁུངས་མ་འཁྱོལ་བ་འདྲ་ཞིག་ཡིན་ཚུལ་ལབ་འདུག ངས་ལྟ་སྟངས་མི་འདྲ་བ་དེ་ཚོ་གང་དང་གང་བཤད་པ་རེ་རེ་བཞིན་ཁུངས་བསྐྱལ་ཤོག
ཁྱེད་རང་མི་སུ་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་མིན་ཁྱེད་རང་གི་རང་དབང་རེད། ཡིན་ནའང་ངས་འགྲེལ་བཤད་རིང་ཐུང་མང་བོ་ཞིག་མ་བྱས་བྱས་ཚུལ་གྱི་སྙོན་འཛུགས་བྱེད་བ་འདི་ཡག་པོ་མ་རེད། ངེད་གཉིས་དྲྭ་ལམ་འདི་ན་དུས་ཡུན་གང་འཚམས་གཤིབས་པ་ཡིན། ངའི་བསམ་བློ་གཏོང་སྟངས་དེ་ཚོ་ཆ་རྒྱུས་ཅུང་ཟད་ཡོད་དགོས་ཚོད་ཡིན།
ཐོགས་མར་ངས་ཁང་གསར་རྡོ་རྗེ་མཆོག་གཙོས་འདིར་ཕེབས་གདུང་རྒྱུད་གཅིག་པའི་དྲྭ་གྲོགས་ཡོངས་ལ་འཆར་བར་ཉེ་བའི་གནམ་ལོ་གསར་ཚེས་བཀྲ་ཤིས་བདེ་ལེགས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན།ང་ནི་དྲྭ་ཐོག་གི་དུས་བབ་གསར་འགྱུར་དང་ཟིན་བྲིས་རྩོམ་ཡིག་རྣམས་ཀློག་པ་པོ་ཞིག་ཡིན་པ་ལས་དྲྭ་གྲོགས་གཞན་པ་ལྟར་མཆན་འདོགས་མཁན་གྱི་གྲོས་ཞིག་མིན།མ་ཟད་ང་ལ་མཚོན་ན་འདི་ལོའི་བཀའ་བློན་ཁྲི་བ་དེ་མཁས་དབང་བློ་བཟངསེང་གེ་ལགས་ལ་རེ་བ་ཆེན་པོ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་ལ་སྔོན་འགྲོའི་འོས་ཤོག་སྐབས་སུའང་ས་ཆའི་གནས་བབ་ཀྱི་དབང་གིས་དངོས་སུ་འོས་ཤོག་འཕེན་རྒྱུའི་གོ་སྐབས་མ་བྱུང་ཡང་ང་རང་ལ་དབང་བའི་ངའི་སེམས་གཏིང་གི་འོས་ཤོག་གཅིག་པུ་དེ་བློ་སེང་སྤྲད་པ་ཡིན།རྒྱུ་མཚན་ནི་བློ་སེང་ལ་མཚན་ན་རྒྱལ་སྤྱིའི་གནས་སྟངས་ལ་རྒྱུ་མངའ་ཆེ་བའི་གཞོན་སྐྱེས་ཞིག་དང་ཨ་རིའི་ནང་སྙན་གྲགས་ཧ་ཅང་ཆེ་བའི་གཙུག་སློབ་གྲྭའི་ནང་ཁྲིམས་ལུགས་ཐོག་སློབ་སྦྱོང་ཐོན་པའི་ན་གཞོན་ཤེས་ཡོན་ཅན་ཡིན་པས་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་ཡིན།ཡིན་ནའང་བར་སྐབས་ཤིག་ནས་ཁོས་ང་ལ་ཚོར་སྣང་གཞན་ཞིག་སྟེར་མགོ་ཚུགས་སོང༌།ཁོང་ནི་སྐད་ཆ་བཤད་སྐབས་སྔ་ཕྱིར་བསམ་ཞིབ་ཆེར་མི་བྱེད་པར་བཤད་པ་མ་ཟད་ཏོག་ཙམ་འུད་བརྗོད་ལ་དགའ་མཁན་འདྲ་བོ་ཞིག་མཐོང་སོང་ལ།ཁོའི་ཁ་བཤད་ལག་ལེན་གྱི་བར་སྟོང་དེ་ཡང་ཅུང་ཆེན་པོ་ཡོད་པའི་ཚོར་སྣང་ཞིག་སྦྱིན་སོང༌།དེ་རིང་ཁང་གསར་རྡོ་རྗེ་ལགས་ནས་སྤེལ་བའི་རྩོམ་ཡིག་དེ་དང་ལྷག་པར་ཁང་གསར་ལགས་ནས་བོད་བསྒྱུར་བྱས་པའི་མ་ཕྱི་འདི་ཐེངས་གཅིག་བཀླགས་རྗེས་བློ་བཟང་སེང་གེ་ཟེར་བ་ཁོང་ཡང་སྙིང་མི་ཅི་འདྲ་ཞིག་ཡིན་མིན་ད་དུང་བསམ་གཞིགས་ཤིག་མི་བྱེད་ག་མེད་ཆགས་སོང༌།
(but must give way politically to a popularly elected leader and let his office become a purely spiritual one. There is no doubt that he enjoys the mandate of the Tibetan people, but if he is to lead them to full democracy must he not step aside and let a secular system flourish?)
གོང་གི་དབྱིན་ཡིག་ཐིག་ཕྲེང་འདི་རྣམས་བཀླགས་ཚེ་བློ་བཟང་སེང་གེ་ལགས་ནི་བདེན་ཚིག་སྨོན་ལམ་ཚིག་འདི་ལ་
(ལྷུན་གྲུབ་ཆོས་སྲིད་ཟུང་འབྲེལ་དགའ་སྟོན་ལ༎སྤྱོད་པའི་སྐལ་བཟང་མྱུར་བ་ཉིད་དུ་སྩོལ)མཐའ་གཅིག་ངེས་ལེན་མི་བྱེད་མཁན་ཞིག་ཡིན་པ་མ་ཟད་དགག་པ་རྒྱག་མཁན་གྱི་གང་ཟག་གཙོ་བོ་ཞིག་ཡིན་པ་གསལ་བོ་རེད།
གཤམ་གྱི་མཆན་དེ་ཚོ། སྔོན་ལ་བཏང་ཡང་། དྲ་རྒྱའི་ཐོག་མ་ཤར་བས། ཡང་བསྐྱར་བཏང་བ་ཡིན།
དྲང་བདེན་གྱི་སློང་མོ་བས། བློ་སེང་མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་ཚོད་ལ་བཞག ང་དང་རབ་གསལ་སོགས་དགེ་ཆོས་ལ་མནར་གཅོད་གཏོང་གི་ཚོད་དུ་བཞག་སྟེ་འགྲེལ་བཤད་ཅིག་བྱེད་བསམས་པ་དེ་གད་མོས་གྲོད་ཁོག་ན་དགོས་པ་ཞིག་རེད། མཁྱེན་ཡོན་དང་ཞིབ་འཇུག འཆད་རྩོད་རྩོམ་གསུམ་གྱི་ལག་རྗེས་ཐོག་ནས་བཤད་ན། བློ་སེང་གི་རྩོམ་ཆ་ལེ་ཆོ་ལེ་དེ་ཚོ་ཡོངས་རྫོགས་མཉམ་དུ་སྤུངས་ནའང་དགེ་ཆོས་ཀྱིས་བྲིས་པའི་ཤོག་བུ་རྐང་གཅིག་གི་དོ་ཟླ་ཡོང་གི་མ་རེད། སྙན་ངག་གི་ནང་དུ། ཁྱི་བཞིན་དཔའ་བོ་རྗེ་ལ་གུས། །ཞེས་པ་དེ་དཔེ་དོན་སྦྱོར་སྟངས་ཐབས་རྡུག་ཤོས་ཡིན་པའི་ཚུལ་གསུངས་ཡོད། གང་ཡིན་ཟེར་ན། དཔའ་བོའི་དཔེ་ལ་ཁྱི་རྒན་བཞག་ན། བསྟོད་བསམས་ནའང་བསྟོད་པར་མ་གྱུར་བར་དམའ་འབེབས་ཆགས་པ་རེད། དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་དཔེ་ལ་བློ་སེང་ཁྱེར་ཡོང་མཁན་གྱི་ཀུན་སློང་ཇི་ལྟར་ཡང་དོན་དམ་དུ་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་ལ་དམའ་འབེབས་བྱས་པ་རེད། བློ་སེང་གིས་བཤད་པའི་སྐད་ཆ་དང་བྲིས་པའི་རྩོམ་ཡིག བྱས་པའི་ལས་ཀ་མང་པོར་དྲི་བ་མང་བོ་སླེབས་ཀི་རེད། དེ་འཛམ་གླིང་གི་སྲིད་བློན་འོས་མིར་ལངས་མཁན་ཚང་མ་ལ་སྤྱི་མཚུངས་རེད། དེ་ལས་གཞན་པའི་ང་ཚོས་ཁོ་ལ་མནར་གཅོད་ཅི་བཏང་སོང་། ཁོས་བཤད་པའི་སྐད་ཆ་དང་བྲིས་པའི་རྩོམ་ཡིག བྱས་པའི་ལས་ཀ་དེ་ཚོར་གནད་དོན་ཡོད་པ་ནི་དོན་དངོས་རེད། གཟུགས་མེད་གྲིབ་བཟོ་རྩ་བ་ནས་མ་རེད། གནད་དོན་ཡོད་ས་དེ་ཚོར་གནད་དོན་འདུག་ཅེས་རྒྱུ་མཚན་དཔང་བཞག་གིས་བཤད་པ་འདི་ཚོ། བློ་བཟང་སེང་གེ་དང་དེའི་ཕྱོགས་གཏོགས་བླུན་རྨོངས་ཚོས་མཐོང་ན་དགའ་མིན་ཇི་ལྟར་ཡང་། བློ་སེང་གི་རྒྱབ་སྐྱོར་བ་རྣམ་དཔྱོད་ཅན་ཚོས་གཟིགས་ན་དགའ་གི་རེད། ལྷག་པར་མཁས་དབང་དགེ་ཆོས་ཀྱིས་གཟིགས་ན། ལོ་ངོ་བརྒྱད་ཅུ་ལྷག་གི་གོང་དུ། ཁོང་གིས། བླུན་པོ་རང་གི་རྗེས་སུ་མི་འབྲངས་ལྟར།། རང་ཉིད་བླུན་པོའི་རྗེས་སུ་མི་འབྲངས་བ། །དེ་ནི་མཁས་པའི་དམ་ཚིག་དང་པོ་སྟེ།། སྲོག་ལ་བབས་ཀྱང་འབད་པས་སྲུངས་བར་གྱིས།། ཞེས་གདམས་པ་དེ་ཉམས་སུ་ལེན་མཁན་ད་ལྟའང་རེ་ཟུང་འདུག་ཨང་དགོངས་ཏེ་ཐུགས་མཉེས་པོ་ཡོང་བ་བཤད་མི་དགོས།
ཁང་གསར་རྡོ་རྗེར་རྟིང་གནོན་གྱི་ཚུལ་དུ་ཞུ་རྒྱུ་ཞིག་ལ། བཙན་བྱོལ་ནས་ཆ་སྲིད་བཙོན་ཟུར་རྣམས་ཨོ་སི་ཁྲི་ལི་ཡར་་འགྲོ་བཞིན་པ་དེ། ཕར་འབྱོར་འཕྲལ་འགེངས་ཤོག་གི་ནང་དུ་རྒྱལ་ཁབ་དགྱ་ནག་དང་མི་རིགས་ཀྱང་དགྱ་ནག་ཡིན་ཞེས་སྦྱོང་དགོས་ཀྱི་འདུག་པར་བཤད། བདེན་མིན་མ་ངེས་ཏེ། གལ་སྲིད་བདེན་ཚེ་བོད་ནས་ལུས་སྲོག་ལོངས་སྤྱོད་བཏང་ནས་ཁྲི་མུན་དོང་ནས་བསྡད་དེ་རང་དབང་ལུང་བར་འབྱོར་ནས་དེ་ལྟར་བྱས་པ་ལ། དངོས་གནས་སྐྱོ་དགོས་པའི་གཞི་ཞིག་དང་བསམ་བློ་གཏོང་དགོས་པའི་གཞི་ཞིག་ཡོད་པར་མཐོང་། དེ་ཡང་གོང་གི་སྐུ་ཉིད་ཀྱི་རྩོམ་ཡིག་དང་འབྲེལ་བ་ཏོག་ཙམ་ཡོད་པར་མཐོང་ནས་དཔྱད་གཞིར་ཕུལ་བ་ལགས།
དོགས་པ་མེད་པའི་དོགས་པ་སློང་ནས་ཆོད་རྒྱུ་མེད་པའི་ཆོད་ཆོད་མཛད་མཁན་གྱི་ཁང་གསར་རྡོ་རྗེ་ལ་འདྲི་རྒྱུ། འཛམ་གླིང་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཆབ་སྲིད་མི་ཤེས་ལ། བོད་གཞུང་སྐྱབས་བཅོལ་དུ་ཡོད་པའི་སྒྲིགས་གཞི་ཡང་ཞིབ་ཆ་ཤེས་ཀྱི་མེད། འོན་ཀྱང་ང་རང་གི་བསམ་ཚོད་ལྟར་ན་བོད་ཀྱི་ཤ་ཁྲག་ལས་གྲུབ་ཤིང་། བོད་སྐད་རང་སྐྱ་འཕེར་མཁན། བོད་པར་ཁ་ཞེ་གཉིས་མེད་དུ་ཞལ་གྱི་བཞེས་མཁན་ཞིག་ཡོད་ནས་བཟུང་། ལག་ཁྱེར་གང་འདྲ་ཞིག་ཁྱེར་ན་འདྲ། མི་སེར་གང་གི་ཁོང་དུ་ཆགས་ཡིན་ན་འདྲ། བཀའ་ཁྲིར་ལ་ཕེབས་ཆོག་པར་སེམས།
གལ་སྲིད་ད་ལྟའི་ཆབ་སྲིད་པ་རྣམས་ཀྱིས་བསམ་ཚུལ་ནང་བཞིན་བྱས་ན། བོད་དུ་ཡོད་པའི་བོད་མིར་བཙན་བྱོལ་དུ་གནས་པའི་བོད་གཞུང་གི་ཆ་ཤས་ཏིལ་ཙམ་ཡང་ལེན་མི་ཆོག་པའི་གནས་ཚུལ་ཞིག་བོད་སྐྱབས་བཅོལ་པའི་སྒྲིགས་གཞི་དང་། བོད་སྐྱབས་བཅོལ་དུ་གནས་པའི་བསམ་ཚུལ་དུ་འདུག བོད་ལ་ཡོད་པའི་བོད་མིས། ཨ་རིའི་མི་སེར་གྱིས་བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་གི་ཆ་ཤས་ལེན་ཆོག་པ་ནང་བཞིན་པ་བཙན་བྱོལ་དུ་གནས་པའི་བཀའ་བློན་ཁྲི་བར་ཞུགས་ཆོག་པ་ཞིག་བྱུང་ན། བཀའ་ཁྲིར་ལོངས་ཆོག་གི་རེད་པས།
འཇམ་ཚུལ་ལགས། སྤྱིར་བཏང་རང་གི་འོས་མི་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་པ་དེ་ཡག་པོ་རེད། ཡིན་ནའང་རྣམ་དཔྱོད་ལྡན་པའང་གནང་དགོས། དཔེར་ན། ཁྱེད་ཀྱིས་རང་གི་འོས་མི་མ་ཡིན་པ་དེས་གཞུང་གི་ལས་གནས་ནས་དགོངས་པ་ཞུས་པ་དེ་མི་འོས་པ་ཡིན་ཟེར་གྱི་ཡོད་རེད། བློ་བཟང་སེང་གེས་གཞོན་ལྷན་དབུས་རྒྱུན་ནས་དགོངས་པ་ཞུས་པ་དང་། ཆུ་སྒང་གསར་བའི་དྲུང་ཆེ་ནས་དགོངས་པ་ཞུས་པ། བྱང་ཨ་རིའི་སྤྱི་འཐུས་འོས་མི་ནས་དགོངས་པ་ཞུས་པ། སློབ་སྦྱོང་ཚར་རྗེས་རྒྱ་གར་ལ་ལོག་སྟེ་ལས་ཀ་བྱེད་དགོས་པ་ལས་དགོངས་པ་ཞུས་པ་དེ་ཚོ་ཟུར་ཙམ་ཡང་གླེང་གི་ཡོད་མ་རེད། དེ་ཚོ་ཤེས་ཡོན་ཅན་གྱི་གནང་སྟངས་མ་རེད།
དེ་ནས་འཇམ་ཚུལ་གྱིས་ཡ་མཚན་ཅན་འདི་འདྲ་ཞིག་བྲིས་འདུག ༼ ཁྱེད་ཀྱིས་དང་པོ། བློ་སེང་གིས་འཇམ་ནོར་སོགས་ཀྱིས་ཤོག་བུ་སེར་བོ་ཁྱེར་ནས་བོད་ལ་སོང་བར་བཤད་པ་འདི་གང་མིན་ཚད་ཡིན་ཟེར་།
གཉིས་པ། དེ་གཞི་མེད་དུ་གྲུབ་པ་ན་འཇམ་ནོར་སོང་བར་ཁ་ཚོན་བཅད་པ་དེ་ཧ་ཅང་ཚབ་ཆེ་ཟེར་།
གསུམ་པ། དེ་ལ་ཡང་ཤུགས་མེད་པར་མཐོང་བ་ན་ཁོང་གིས་ཤོག་བུ་དཀར་བོ་ཁྱེར་བ་འདི་ཉིད་ཉེས་པ་ཆེ་ཟེར་།
ཁོང་གི་ཉེས་པ་དེ་རི་བོ་ནས་དེའུ་འབུར་། དེ་ནས་ཕ་བོང་། དེ་ནས་རྡེའུ་ལ་གྱུར་བ་འདིས་བདེན་པ་བརྡར་རིམ་བཞིན་བློ་སེང་ཇེ་དཀར་འགྲོ་བ་ལྟར་སྣང་།༽ ངས་སྐད་ཆ་སྔ་རྗེས་མི་མཐུན་པ་དེ་འདྲའི་མང་བོ་ཞིག་གང་ན་བཤད་འདུག
གནད་དོན་དེའི་ཐད་ངས་རབ་གསལ་གྱི་རྩོམ་གྱི་མཇུག་དེར་མཆན་འདི་འདྲ་ཞིག་བཏབ་ཡོད། དེ་ལ་འགྱུར་བ་ད་ལྟའང་མེད། མཆན་ཆ་ཚང་ཤད་གུག་ནང་བཅུག་པ་དེ་ཡིན།
(རབ་གསལ་ལགས་ཀྱི་རྩོམ་བཀླགས་པ་ཡིན། འབྲེལ་ཐག་ནང་བཞག་པའི་བློ་བཟང་སེངྒེའི་གཏམ་བཤད་སྒྲ་ཐག་དེ་ཡང་ཉན་པ་ཡིན། བསམ་ཚུལ་ཁ་ཤས་ཡོད།
༡) བུད་མེད་དེའི་དྲི་བར་ལན་འདེབས་སྐབས། བློ་བཟང་སེངྒེས་བཀའ་བློན་ཁྲི་པའི་འོས་མི་ཞིག་དང་། མི་མང་གི་འགོ་ཁྲིད་ཅིག་གི་རྣམ་འགྱུར་དང་བཟང་སྤྱོད་ཐོག་ནས་ལན་འདེབས་མ་བྱས་པར། དྲི་བ་འདྲི་མཁན་མོ་རང་བཀྲས་མཐོང་གི་རྒྱབ་སྐྱོར་བ་རེད། ཨུ་ཚུགས་ཅན་རེད་སོགས་མཐོང་ཆུང་དང་ཁྱད་གསོད་ཀྱི་རྣམ་པ་ཤུགས་ཆེན་པོ་ཞིག་བསྟན་ཏེ། དྲི་བའི་དོན་དག་ཆུང་ཆུང་ཡིན་པ་དང་། དྲི་བ་འདྲི་མཁན་གྱི་ཀུན་སློང་ལ་སྐྱོན་ཡོད་པའིོ་རྣམ་པ་བསྐྲུན་འདུག དམངས་གཙོའི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་འོས་བསྡུའི་སྐབས་སུ་ཕྱོགས་གང་ས་ནས་དྲི་བ་ཡོང་གི་རེད། ལྷག་པར་མཐུན་ཕྱོགས་ཀྱིས་འདྲི་མི་ཐུབ་པ་དང་བསམ་བློ་ལ་དྲན་མི་མཐུན་པ་མང་བོ་ཞིག་མི་མཐུན་ཕྱོགས་ཀྱིས་འདྲི་ཐུབ་པ་དང་དྲན་ཐུབ་པ་ཡིན། ཇི་ལྟར་ནའང་། དྲི་བ་ཚང་མར་སྤྱི་སྙོམ་ཐོག་ནས་ལན་འདེབས་པ་ལས། དྲི་བ་འདྲི་མཁན་གྱི་རྒྱབ་ལྗོངས་ཚོད་དཔག་གིས་ལན་འདེབས་པ་འདི་ཡག་པོ་མ་རེད་ལ། ཉམས་མྱོང་མེད་པའི་རྣམ་པ་གསལ་པོ་ཞིག་རེད།
༢) རང་ཉིད་རྒྱ་ནག་ཏུ་བསྐྱོད་པ་དེ་ཡང་དག་ཡིན་པའི་སྒྲུབ་བྱེད་རྒྱུ་མཚན་དུ། གཞན་དག་མང་བོ་ཞིག་དྲུད་ཡོང་བ་དཔེར་ན། རང་བཙན་འཐབ་རྩོད་པ་དང་རྩོམ་པ་པོ་འཇམ་དབྱངས་ནོར་བུ་ཡང་རྒྱ་ནག་གི་ཕྱི་སྡོད་རང་མིའི་ལག་འཁྱེར་ཐོག་ནས་བོད་ལ་ཕྱིན་པ་རེད་ཅེས་ཚིག་ཐག་བཅད་ནས་བཤད་འདུག དེ་ལ་འཇམ་དབྱངས་ནོར་བུས། ཁོང་ལ་དེ་འདྲའི་གོ་སྐབས་དངོས་གནས་ཐོབ་པ་མ་ཟད་བོད་ལ་འགྲོ་འདོད་ཤིན་ཏུ་ཆེ་ཡང་། མི་རིགས་དང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ལ་རྒྱར་བསམས་ནས་ལག་འཁྱེར་དེ་འདྲ་འཁྱེར་ནས་བོད་ལ་རྩ་བ་ནས་འགྲོ་མ་མྱོང་ཞེས་རང་ཉིད་དག་འབུད་བྱས་ཡོད། བློ་བཟང་སེངྒེས་འདི་ལྟར་མི་ཆེན་འདི་དང་འདིས་རྒྱ་ནག་གི་ཕྱི་སྡོད་རང་མིའི་ལག་འཁྱེར་བཟུང་ནས་བོད་དང་རྒྱ་ནག་ལ་བསྐྱོད་པ་རེད་ཅེས་མིང་གཞུང་དྲངས་པ་དེ་ཚོ་ཏག་ཏག་བསྡད་ཡོད་མེད་དྲི་བ་ཆེན་པོ་ཞིག་རེད། ཉུང་མཐར་ཡང་འཇམ་དབྱངས་ནོར་བུ་མ་སོང་བཞིན་དུ་ཕྱིན་པ་རེད་ཅེས་བཤད་པ་དེའི་ཐོག་ནས་ཁོང་གིས་ཁུངས་ལུང་མེད་པའི་སྐད་ཆ་བཤད་ཀྱིན་ཡོད་པ་གསལ་པོ་རེད།
༣) རྒྱ་ནག་ཏུ་སོང་བ་ཙམ་གྱིས་མ་འགྲིག་པ་ཅི་ཡང་མ་རེད། སྐབས་འདིར་བསམས་དགོས་པ་དེ་ཅིའི་ཕྱིར་སོང་བ་དང་ཇི་ལྟར་སོང་བ་དེ་རེད། འགྲོ་དོན་ནི་རྒྱ་ནག་གི་“མཁས་པ་”ཟེར་བའི་མི་ཆང་ངེ་ཆུང་ངེ་ཁ་ཤས་ཐུག་ཆེད་རེད། དེ་ཚོ་ཡང་ཡག་པོ་ཞིག་ཐུག་ཐུབ་མེད། རྒྱ་ནག་ལ་སོང་ནས་ཡང་སྙིང་རྒྱ་དཔོན་སུ་ཐུག་པ་དང་། རྒྱ་ནག་གི་ལས་ཁུངས་གང་ལ་འབྲེལ་བ་བཟང་ངན་ཅི་བྱས་པ་སོགས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་ཞིབ་ཕྲ་ང་ཚོར་མེད། ཅུང་ཟད་བཟང་ཕྱོགས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་ཞིག་ཡོད་པ་ནི། བཀའ་བློན་ཁྲི་པ་ཟམ་གདོང་རིན་པོ་ཆེས། བློ་སེང་རྒྱ་ནག་ལ་སོང་བ་མཁྱེན་རྟོགས་ཡོད་པ་དང་། དེས་ཕན་ཐོགས་བྱུང་ཞེས་གསུངས་པ་དེ་རེད། ཇི་ལྟར་ཕན་ཚུལ་ང་ཚོར་གསལ་པོ་གསུངས་མེད། རྒྱ་ནག་གི་“མཁས་པར”བསྙད་པ་དེ་ཚོ་ཐུག་མ་ཐུབ་ཀྱང་། བོད་ལ་ཕན་ཚུལ་གསུངས་པ་དེའི་རྒྱབ་ནས་བློ་སེང་གིས་རྒྱ་ནག་གི་ལས་ཁུངས་ཤིག་ལ་ཏན་ཏན་འབྲེལ་གཏུགས་ཤིག་བྱས་ཡོད་པའི་ཚོད་དཔག་བྱས་ཆོག་པ་ཡིན།
ཇི་ལྟར་སོང་བ་ཞེས་པའི་དྲི་བ་དེའི་རྒྱབ་ཏུ་གནས་ཚུལ་མང་བོ་ཡོད། མགྲོན་ཤོག་སུས་བཏང་བ་རེད། ༡༩༩༤ རྗེས་ནས་བོད་དོན་འཐབ་རྩོད་པ་མངོན་གསལ་ངང་བོད་དང་རྒྱ་ནག་ལ་འགྲོ་བར་དཀའ་ངལ་ཡོད་པས། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བློ་སེང་ལྟ་བུའི་མི་མངོན་གསལ་ཅན་ཞིག་རྒྱ་ནག་ལ་འོང་ཆོག་པའི་ཆོག་མཆན་སྤྲོད་དོན་ཅི་རེད། ཆོག་མཆན་དེ་ཡང་རྒྱ་ནག་གི་ཕྱི་སྡོད་རང་མིའི་ཐོག་ནས་སྤྲད་པ་དང་། སྤྲད་པ་ལྟར་བློ་བཟང་སེངྒེས་ལེན་རྐྱང་བྱས་པ་རེད། དངོས་གནས་བྱས་ན། བོད་པ་སྐྱབས་བཅོལ་བ་གཞུང་དོན་ཆེད་རྒྱ་ནག་ལ་འགྲོ་སྐབས་དཀའ་ངལ་དེ་འཕྲད་མྱོང་མེད་པ་མ་རེད། འོན་ཀྱང་སྔོན་གྱི་མི་རབས་སྙིང་སྟོབས་ཅན་ཚོས་གདོང་ལེན་གནང་ཡོད། དཔེར་ན། སྔོན་མ་སྟག་ལྷ་ཕུན་ཚོགས་བཀྲ་ཤིས་སོགས་བོད་དང་རྒྱ་ནག་ལ་འབྲེལ་མོལ་ཆེད་ཕེབས་སྐབས། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ཀྲུང་གོའི་ཕྱི་སྡོད་རང་མིའི་ལག་འཁྱེར་སྤྲད་ཀྱང་། ཁོང་རྣམ་པས་ལག་འཁྱེར་དེའི་ཐོག་ནས་རྩ་བ་ནས་འགྲོ་གི་མིན་ཞེས་བཤད་དེ་སྐབས་ཤིག་རིང་འབྲེལ་མོལ་མཚམས་ཆད་དགོས་པ་བྱུང་ཡོད། ཐ་མ་སྟག་ལྷ་ཕུན་ཚོགས་བཀྲ་ཤིས་སོགས་ལ་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་དམིགས་བསལ་ལག་འཁྱེར་ཞིག་འབུལ་དགོས་བྱུང་ཡོད། དེར་བརྟེན། བློ་སེང་གིས་ཐབས་ཤེས་དང་ཨུ་ཚུགས་མ་བྱས་པ་མ་གཏོགས་ལམ་ཁ་གཞན་རྩ་བ་ནས་མེད་པ་མ་རེད། གང་ལྟར་དོན་དག་འདིས་བློ་བཟང་སེང་གེས་བརྟག་དཔྱད་དང་བསམ་གཞིགས་ཟབ་ནན་མ་བྱས་པར། གཡམ་རྒྱུག་མང་པོ་ཞིག་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ་དང་། གཡམ་བཤད་མང་པོ་ཞིག་བྱེད་བཞིན་པ་མཚོན་པ་རེད།
༤) དེ་ནས་བློ་བཟང་སེང་གེས་གནས་ཚུལ་མང་བོ་ཞིག་སྦས་སྐུང་བྱེད་བཞིན་འདུག དཔེར་ན།
ཀ) ལི་ཐང་ཨ་དར་གྱི་ཁ་གཏད་དུ་བློ་སེང་སོགས་ཀྱིས་ཆུ་སྒང་གསར་པ་བཙུགས་པ་དང་། དེའི་དྲུང་ཆེ་བྱས་པའི་ཉམས་མྱོང་ཡོད་ཀྱང་། ཉམས་མྱོང་ཡོད་པ་དེ་མ་བཤད་པར། ཉམས་མྱོང་མེད་པ་གཞོན་ནུའི་དབུས་རྒྱུན་དངོས་མ་ལོ་མང་བྱས་པ་ཡིན་ཟེར་བ་དེ་གནད་དོན་གཅིག་རེད།
ཁ) ཧ་ཝར་ཌི་གཙུག་ལག་སློབ་ཁང་དུ། འཕྲལ་སེལ་ཉམས་ཞིབ་པ་ཞིག་ཡིན་ཡང་། སྐབས་རེ་དེའི་སློབ་དཔོན་ནམ་ཉམས་ཞིབ་པ་རྒན་པ་ཡིན་ཞེས་སྒྲོག་པ།
ག) ཧ་ཝར་ཌི་གཙུག་ལག་སློབ་ཆེན་དུ་སློབ་ཁྲིད་བྱས་པའི་གླ་ཕོགས་ནི། སློབ་ཁང་དེ་ནས་གནང་གི་མེད་པར་ཕྱི་ནས་གནང་གི་ཡོད་ཀྱང་། བོད་མིའི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་འགྲོ་སོང་དེ་ཚོ་གཙུག་ལག་སློབ་ཁང་དེས་གནང་གི་ཡོད་ཚུལ་སྒྲོག་པ་ལྟ་བུ་རེད།
དོན་དངོས་སུ་ཧ་ཝར་ཌི་སློབ་ཆེན་ནང་བློ་སེང་ལ་འགྲོ་སོང་གཏོང་མཁན་དེ་སུ་རེད། འདི་གནད་དོན་ཧ་ཅང་ཆེན་པོ་ཞིག་རེད། ད་ཕན་བཀྲ་ཤིས་དབང་འདུད་དང་བཀྲས་མཐོང་གཉིས་ཀྱིས་རང་གི་འགྲོ་སོང་ཡོང་ཁུངས་གང་ཙམ་གྱིས་གསལ་པོ་བཟོས་ཡོད། འོན་ཀྱང་བློ་སེང་གིས་ཧ་ཝར་ཌིས་གནང་བ་རེད། མང་པོ་ཞིག་ང་རང་སྒེར་གྱིས་བཏང་བ་ཡིན། འགྲོ་སོང་ཆུང་ཆུང་རེད། ཆེན་པོ་མ་རེད་ཅེས་སོགས་སྤོམ་སྤོམ་ཞིག་ལས་བཤད་མེད།
༥) ད་དུང་གསལ་པོ་བཤད་དགོས་པ་ཞིག་ནི། བློ་སེང་གི་རྒྱབ་ལྗོངས་སུ་ཡོད་པའི་གཞུང་འབྲེལ་མི་སྣ་ཁ་ཤས་རེད། དཔེར་ན། ཨ་རིའི་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་བློ་བཟང་སྙན་གྲགས་དང་། འཆར་འགོད་སྤྱི་ཁྱབ་འགན་འཛིན་དཀོན་མཆོག་བརྩོན་འགྲུས་གཉིས་ཀྱིས། གཞུང་གི་གོ་གནས་སྤྱད་དེ། བློ་བཟང་སེང་གེར་འོས་ཤོག་ཐོབ་ཐབས་བྱེད་བཞིན་ཡོད། དོན་གཅོད་བཀའ་ཟུར་བློ་བཟང་སྙན་གྲགས་དང་བློ་བཟང་སེང་གེའི་དབར་ཉིན་རེར་ཁ་པར་ཐེངས་གཉིས་གསུམ་གྱི་འབྲེལ་བ་འཆར་ཅན་དུ་ཡོད་པ་རེད། འདི་ནི་གནད་དོན་ཆེན་པོ་ཞིག་ཡིན། དཔེར་ན། བློ་བཟང་སེང་གེས་དང་བླངས་དཔྱ་དངུལ་དུས་ཐོག་གྲངས་ཚང་ཕུལ་འདུག་ཅེས་པའི་དཔང་ཡིག་སྤྲོད་མཁན་བློ་བཟང་སྙན་གྲགས་རེད། དཔང་ཡིག་དེའི་རྒྱབ་རྟེན་ཡིག་ཆར་དོགས་པ་མང་བོ་འདུག་ཀྱང་། ང་ལ་ད་དུང་དཔྱད་གཞི་མ་འཛོམས་པས་འདིར་མང་པོ་མི་འབྲི།)
དྲང་བདེན་གྱི་སློང་མོ་བས། བློ་སེང་མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་ཚོད་ལ་བཞག ང་དང་རབ་གསལ་སོགས་དགེ་ཆོས་ལ་མནར་གཅོད་གཏོང་གི་ཚོད་དུ་བཞག་སྟེ་འགྲེལ་བཤད་ཅིག་བྱེད་བསམས་པ་དེ་གད་མོས་གྲོད་ཁོག་ན་དགོས་པ་ཞིག་རེད། མཁྱེན་ཡོན་དང་ཞིབ་འཇུག འཆད་རྩོད་རྩོམ་གསུམ་གྱི་ལག་རྗེས་ཐོག་ནས་བཤད་ན། བློ་སེང་གི་རྩོམ་ཆ་ལེ་ཆོ་ལེ་དེ་ཚོ་ཡོངས་རྫོགས་མཉམ་དུ་སྤུངས་ནའང་དགེ་ཆོས་ཀྱིས་བྲིས་པའི་ཤོག་བུ་རྐང་གཅིག་གི་དོ་ཟླ་ཡོང་གི་མ་རེད། ས
དྲང་བདེན་གྱི་སློང་མོ་བས། བློ་སེང་མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་ཚོད་ལ་བཞག ང་དང་རབ་གསལ་སོགས་དགེ་ཆོས་ལ་མནར་གཅོད་གཏོང་གི་ཚོད་དུ་བཞག་སྟེ་འགྲེལ་བཤད་ཅིག་བྱེད་བསམས་པ་དེ་གད་མོས་གྲོད་ཁོག་ན་དགོས་པ་ཞིག་རེད། མཁྱེན་ཡོན་དང་ཞིབ་འཇུག འཆད་རྩོད་རྩོམ་གསུམ་གྱི་ལག་རྗེས་ཐོག་ནས་བཤད་ན། བློ་སེང་གི་རྩོམ་ཆ་ལེ་ཆོ་ལེ་དེ་ཚོ་ཡོངས་རྫོགས་མཉམ་དུ་སྤུངས་ནའང་དགེ་ཆོས་ཀྱིས་བྲིས་པའི་ཤོག་བུ་རྐང་གཅིག་གི་དོ་ཟླ་ཡོང་གི་མ་རེད། སྙན་ངག་གི་ནང་དུ། ཁྱི་བཞིན་དཔའ་བོ་རྗེ་ལ་གུས། །ཞེས་པ་དེ་དཔེ་དོན་སྦྱོར་སྟངས་ཐབས་རྡུག་ཤོས་ཡིན་པའི་ཚུལ་གསུངས་ཡོད། གང་ཡིན་ཟེར་ན། དཔའ་བོའི་དཔེ་ལ་ཁྱི་རྒན་བཞག་ན། བསྟོད་བསམས་ནའང་བསྟོད་པར་མ་གྱུར་བར་དམའ་འབེབས་ཆགས་པ་རེད། དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་དཔེ་ལ་བློ་སེང་ཁྱེར་ཡོང་མཁན་གྱི་ཀུན་སློང་ཇི་ལྟར་ཡང་དོན་དམ་དུ་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་ལ་དམའ་འབེབས་བྱས་པ་རེད། བློ་སེང་གིས་བཤད་པའི་སྐད་ཆ་དང་བྲིས་པའི་རྩོམ་ཡིག བྱས་པའི་ལས་ཀ་མང་པོར་དྲི་བ་མང་བོ་སླེབས་ཀི་རེད། དེ་འཛམ་གླིང་གི་སྲིད་བློན་འོས་མིར་ལངས་མཁན་ཚང་མ་ལ་སྤྱི་མཚུངས་རེད། དེ་ལས་གཞན་པའི་ང་ཚོས་ཁོ་ལ་མནར་གཅོད་ཅི་བཏང་སོང་། ཁོས་བཤད་པའི་སྐད་ཆ་དང་བྲིས་པའི་རྩོམ་ཡིག བྱས་པའི་ལས་ཀ་དེ་ཚོར་གནད་དོན་ཡོད་པ་ནི་དོན་དངོས་རེད། གཟུགས་མེད་གྲིབ་བཟོ་རྩ་བ་ནས་མ་རེད། གནད་དོན་ཡོད་ས་དེ་ཚོར་གནད་དོན་འདུག་ཅེས་རྒྱུ་མཚན་དཔང་བཞག་གིས་བཤད་པ་འདི་ཚོ། བློ་བཟང་སེང་གེ་དང་དེའི་ཕྱོགས་གཏོགས་བླུན་རྨོངས་ཚོས་མཐོང་ན་དགའ་མིན་ཇི་ལྟར་ཡང་། བློ་སེང་གི་རྒྱབ་སྐྱོར་བ་རྣམ་དཔྱོད་ཅན་ཚོས་གཟིགས་ན་དགའ་གི་རེད། ལྷག་པར་མཁས་དབང་དགེ་ཆོས་ཀྱིས་གཟིགས་ན། ལོ་ངོ་བརྒྱད་ཅུ་ལྷག་གི་གོང་དུ། ཁོང་གིས། བླུན་པོ་རང་གི་རྗེས་སུ་མི་འབྲངས་ལྟར།། རང་ཉིད་བླུན་པོའི་རྗེས་སུ་མི་འབྲངས་བ། །དེ་ནི་མཁས་པའི་དམ་ཚིག་དང་པོ་སྟེ།། སྲོག་ལ་བབས་ཀྱང་འབད་པས་སྲུངས་བར་གྱིས།། ཞེས་གདམས་པ་དེ་ཉམས་སུ་ལེན་མཁན་ད་ལྟའང་རེ་ཟུང་འདུག་ཨང་དགོངས་ཏེ་ཐུགས་མཉེས་པོ་ཡོང་བ་བཤད་མི་དགོས།
ཁང་གསར་ལགས་ད་རེས་དངོས་གནས་ཁང་པ་གསར་བ་ཤིག་རྒྱག་ཆོག་ས་རེད་ཨ་རྒོར་མང་པོ་ཡོད་ཚོད་རེད། འོན་གྱང་དམངས་རྒོར་ཡིན་པ་ཤེས་པར་གྱིས།
ཁང་གསར་རྡོ་རྗེས་གནད་ལ་འཁེལ་བའི་དཔྱད་པ་གནང་འདུག་པར་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ཞུའོ།། ད་ནི་ཕྱོགས་རིས་ཀྱི་མིག་ཤེལ་ཅན་དག་གིས་མིག་གི་དབང་པོས་ཐད་ཀར་ལྟ་སྟངས་ཀྱི་གོ་རྟོགས་སད་རན་ནས་འདུག་སྙམ་དུ་འདོད་དོ།།
བློ་བཟང་སེང་གེས་ཤོག་བུ་དཀར་པོའི་སྟེང་ལ་སྣག་ཚ་ནག་པོས་བྲིས་པའི་སྐད་ཆ་དེ་ཚོ་ནི་བསུབ་ཐུབ་ཐབས་མེད་པ་ཆགས་ཚར་བ་རེད། ཁང་གསར་ལགས་ཀྱིས་གཅིག་ལ་གཉིས་ཀྱིས་སྣོན་འདེབས་དང་དཔྱད་མཐར་གཏུགས་འདུག་པ་འདི་ངེས་པར་བསམ་ཞི་དགོས་པ་ཞིག་ཏུ་མཐོང་ངོ་།།
ལྷག་དོན། ༼ང་ཚོས་སྲུང་སྐྱོབས་དགོས་ས་དེ་༸གོང་ས་མཆོག་དང་བོད་གཞུང་རེད། རང་ཉིད་དང་རང་ཉིད་ཀྱི་ཕྱོགས་གཏོགས་ཀྱི་གནད་དོན་ཆུང་ཆུང་ཞིག་གི་ཆེད་དུ། ༸གོང་ས་མཆོག་དང་བོད་གཞུང་ནག་པོ་བཟོས་ན་ཡག་པོ་མ་རེད།༽ཅེས་ གསལ་སྟོན་གནང་འདུག་པ་ནི། ང་ཚོའི་སྒྲུབ་བྱ་དང་། འགན་ཁུར། རྩ་དོན་གསུམ་དང་འབྲེལ་བའི་གནད་འགངས་མཐའ་དག་གི་ཐུག་ས་དེ་ཡང་ཆགས་ཡོད་པས་ན། མཆན་བུ་སྤེལ་མཁན་ཚོས་གནས་ལུགས་ཁས་ལེན་དང་། རྒྱུ་མཚན་ངོ་འཕྲོད་ཀྱི་གཞི་རིམ་གཤིས་ཀ་དེ་མངོན་ཐུབ་དགོས་པར་མཐོང་ངོ་།།
ལྟ་སྟངས་འདིའི་ངོས་ནས་བལྟས་པ་ཡིན་ན། བློ་བཟང་སེང་གེས། ༼བོད་མི་བཙན་བྱོལ་བའི་འགྲུལ་བཞུད༽་ཅེས་པའི་རྩོམ་ཡིག་ནང་། བོད་ཀྱི་སྔོན་མའི་སྤྱི་ཚོགས་དེ་རྒྱ་གཞུང་གི་བཤད་སྟངས་ལྟར་“བཀས་བསྐོས་རྒྱུན་འཛིན་ཞིང་བྲན་ལམ་ལུགས་རེད་”ཅེས་བཤད་ཡོད་པ་དང་། ‘‘༼ཏཱ་ལའི་༽བླ་མས་ཡིན་གཅིག་མིན་གཉིས་མང་ཚོགས་ཀྱིས་འོས་འདེམས་བྱས་པའི་འགོ་ཁྲིད་ལ་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་འགན་དབང་ཆ་ཚང་སྤྲད་དེ་རང་གི་ཡིག་ཚང་དེ་ཆོས་ཕྱོགས་རྐྱང་པར་བསྒྱུར་དགོས། གལ་ཏེ་ཁོང་༼ཏཱ་ལའི་བླ་མ་༽གིས་ཁོང་ཚོ་དམངས་གཙོ་ཡང་དག་པའི་ལམ་ལ་འཁྲིད་རྒྱུ་ཡིན་ན། ཁོང་གིས་ཟུར་གཡོལ་གནང་སྟེ་ཆོས་བྲལ་སྲིད་ལུགས་ཤིག་དར་སྤེལ་ཡོང་འཇུག་དགོས་པ་མིན་ནམ་’’ཞེས་པ་འདི་འདྲ་དག་ནི། གོང་ས་མཆོག་དང་བོད་གཞུང་ལ་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་རྣམ་འགྱུར་ཕར་ཟད། རྒྱ་ནག་གིས་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་འཁྱོག་བཤད་དང་དངོས་ཡོད་གནས་སྟངས་འཁྱོག་བཤད་བྱེད་སྟངས་དང་གཅིག་མཚུངས་རེད།
བླ་མ་ཞེས་བཀོད་སྟངས་འདི་ཡང་བོད་པའི་སེམས་ཁམས་དང་མཐུན་ཐབས་མེད།
བློ་སེང་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་བ་ཚོས། ཁྲིམས་ཤེས་པ་དེ་ཁོ་ན་གླེང་ཤུགས་ཆེ་ཐང་དུ་བྱེད་ཅིང་འདུག་མོད། མཐར་ཐུག་གི་ཁྱད་ཆོས་གཅིག་དེ་ལྟ་བ་ལངས་ཕྱོགས་བརྟན་པོ་ཡོད་མེད་དེ་རེད། རྡོར་གླིང་མི་མང་དང་བྷོ་སི་ཊོན་མི་མང་ནི་བློ་སེང་ལ་ཁ་ཐག་ཉེ་ཤོས་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་གཉིས་ཆགས་ཡོད། དེ་གཉིས་ནས་རྒྱབ་སྐྱོར་ཉུང་བ་རག་དོན་ལའང་བལྟ་རྒྱུ་མེད་པ་དེ་འདྲ་ནི་མ་རེད་དེ། ད་ནི་བློ་སེང་རང་ཉིད་ཀྱི་རྩོམ་ཡིག་དང་སྐད་ཆ་དག་གིས་རང་ཉིད་ལ་འགྲམ་ལྕག་སྤྲོད་ཀྱི་ཡོད་པ་ནི་ཕངས་པོ་ཞེ་དྲག་རེད། ཡིན་ནའང་། མང་ཚོགས་ཀྱི་གོ་རྟོགས་ཀྱིས་ཚད་འདི་ནས་འདི་ལྟར་བལྟས་ཡོད་པ་རེད་ལ། བལྟ་བཞིན་པའང་རེད་འདུག་སྟབས། ད་ནི་དྲག་རྩལ་མང་པོ་ཞིག་བེད་མེད་ཆགས་ཀྱི་རེད།
ཡང་འཇམ་དཔལ་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱིས། ངས་མཇུག་བསྡོམས་དེ་ཆེ་སར་བསྐྱལ་ནས་བརྒྱབ་ན་ཆེ་དྲགས་འདུག་ཟེར་གྱི་རེད། ཆུང་ཆུང་ཞིག་ལ་མཐའ་བསྡོམས་བྱས་ནའང་ཆུང་དྲགས་འདུག་ཟེར་གྱི་རེད། སྔོན་མ་ལི་ཐང་ཨ་ཐར་སོགས་ཀྱིས་བོད་སོག་ལས་ཁུངས་དང་མཉམ་དུ་གྲོས་མཐུན་བཞག་རྗེས། བཙན་བྱོལ་བོད་མི་ཚོས་དེ་ནོར་འཁྲུལ་ཡིན་པར་ཁས་ལེན་དང་རྩིས་མེད་ཡིན་པའི་གསལ་བསྒྲགས་བྱ་དགོས། དེ་ལྟར་བྱས་ན་གྲོས་མཐུན་ནག་པོ་དེ་གཙང་མ་བཟོ་ཐུབ་ཀི་རེད་ཅེས་བཤད་པ་རེད། དེ་ཤོད་མཁན་ཁོངས་སུ་བློ་བཟང་སེང་གེ་ཡང་ཡོད་རེད། ད་ལྟ་བློ་བཟང་སེང་གེ་ཁོ་རང་རྒྱ་ནག་གི་མི་སེར་ཡིན་ཞེས་འཁོད་པའི་ལག་ཁྱེར་བླངས་པ་དེ་ཡང་གཙང་མ་བཟོ་ཐབས་ཡག་ཤོས་ནི། དགོས་དབང་གིས་ལག་ཁྱེར་དེ་བླངས་པ་ལས་གཞན་ཅི་ཡང་མིན་ཞེས་ཡིག་ཐོག་ནས་གསལ་པོ་བཟོ་རྒྱུ་དེ་རེད། མཇུག་སྡོམ་འདི་ངས་བལྟས་ན། ཆེ་དྲགས་མེད་ལ་ཆུང་ཡང་དྲགས་མེད། ཏག་ཏག་ཡིན།
དེ་ནས་འཇམ་ཚུལ་གྱིས་རྒྱ་ནག་གོང་མའི་ཆོ་ལོ་དང་བློ་སེང་གི་ཀྲུང་གོའི་ཕྱིར་སྡོད་རང་མིའི་ལག་ཁྱེར་བླངས་པར་བསྡུར་དཔྱད་བྱ་གི་ཡིན་བཤད་པ་དེ་ཡག་པོ་འདུག ངས་བསམ་གཞི་ཁ་ཤས་ཞུས་ཆོག
སྔོན་གྱི་བླ་ཆེན་མི་ཆེན་གྱིས་བླངས་པའི་འཇའ་ས་ཐམ་ག་དང་ད་ལྟའི་བློ་སེང་གིས་བླངས་པའི་ལག་ཁྱེར་གཉིས་མཚུངས་བསྡུར་བྱེད་དགོས་ས་ཡོད་ལ། བྱེད་མི་དགོས་སའང་ཡོད་པ་རེད། སྔོན་མའི་འཇའ་ས་ཐམ་ག་དེ་ཚོའི་ཐོག་ཏུ་འཇའ་ས་ཐམ་ཀ་སྤྲོད་ཡུལ་བོད་པ་དེ་སྤྲོད་མཁན་གོང་མ་དེའི་མི་སེར་ཡིན་ཞེས་བྲིས་ཡོད་མ་རེད་དེ། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ད་ལྟ་དེ་ཚོ་བོད་རྒྱ་ཁོངས་ཡིན་པའི་དཔང་རྟགས་ལ་བེད་སྤྱོད་བྱེད་བཞིན་ཡོད། བློ་བཟང་སེང་གེས་བླངས་པའི་ཀྲུང་གོའི་ཕྱིར་སྡོད་རང་མིའི་ལག་ཁྱེར་དེའི་སྒང་ལ། ལག་ཁྱེར་འདི་འཁྱེར་མཁན་དེ་རྒྱ་ནག་གི་མི་སེར་ཡིན་ཞེས་བྲིས་ཡོད་པ་རེད། ཁྱད་པར་གཅིག་དེ་རེད། སྔོན་གྱི་འཇའ་ས་ཐམ་ག་དེ་ཚོའི་རྒྱུ་ཆ་གསེར་དངུལ་གོས་ཆེན་སོགས་ལས་གྲུབ་པར་མ་ཟད། དེ་ཚོའི་མཉམ་དུ་གནང་སྐྱེས་མང་བོ་ཡོད་རེད། བློ་སེང་གིས་བླངས་པ་དེ་ལག་ཁྱེར་ཙམ་ཞིག་རེད། སྔོན་གྱི་འཇའ་ས་ཐམ་ཀ་དེ་ཚོ་བོད་པ་རང་གིས་ཀྱང་སྐབས་ཤིག་རིང་རིན་ཐང་ཆེན་པོར་བརྩིས་ནས་ཉར་ཚགས་བྱས་པ་རེད། རྒྱ་ཡིས་དེ་བས་ཀྱང་ཉར་ཚགས་ལོས་བྱེད། བློ་སེང་གིས་བླངས་པ་དེ་བོད་པས་རིན་ཐང་མེད་པ་ཞིག་ཏུ་བརྩི་བར་མ་ཟད། བློ་སེང་ཁོ་རང་གིས་ཀྱང་གནམ་ཐང་ནས་གཡུག་བཞག་ན་འགྲིག་གི་འདུག་ཅེས་གང་ལྟར་གད་སྙིགས་ལྟ་བུ་ཞིག་ཏུ་འགྲེལ་བཤད་གནང་བ་རེད། འོན་ཀྱང་རྒྱ་ནག་གི་ཕྱོགས་ནས་ལག་ཁྱེར་དེའི་འབྲེལ་ཡོད་ཡིག་རིགས་ཁག་ནི་གསེར་སྲང་འབུམ་གྱིས་མི་ཁུག་པའི་རྩ་བ་ཆེན་པོ་ཞིག་ཏུ་བརྩི་བཞིན་ཡོད་པ་རེད། སྔོན་གྱི་བླ་ཆེན་མི་ཆེན་ཚོས་འཇམ་དབྱངས་གོང་མའི་འཇའ་ས་ཡིན། གསེར་ཐམ་དངུལ་ཐམ་ཡིན་ཞེས་བོད་ནང་ལ་ངོམས་སོ་བྱས། བོད་པ་ཚོས་ཀྱང་འཇམ་དབྱངས་གོང་མ་ཆེན་པོ་ཟེར་བ་དེའི་འཇའ་ས་ཐམ་ཀ་ཡིན་ན་གང་མིན་ཚད་ཅིག་རེད་དྲན་ནས་དེ་ཚོ་ཡོད་མཁན་དེ་ལ་མཐོང་ཆེན་པོ་འདྲ་ཞིག་བྱས་བ་རེད། བློ་སེང་གིས་བླངས་པ་དེ་བོད་པའི་ནང་ལ་ངོམ་སོ་བྱེད་ཡག་ལྟ་ཕར་བཞག དང་པོ་གསང་གང་ཐུབ་ཐུབ་བྱས། དེ་ནས་གསང་མ་ཐུབ་པར་དྲི་བ་མང་བོ་ཡོང་དུས། བཀའ་ཤག་དང་སྐུ་སྒེར་ཡིག་ཚང་གིས་མཁྱེན་གྱི་ཡོད། ཞུས་པ་ཡིན་ཞེས་ལག་པ་འཕྱིད། ད་དུང་ཚ་འདྲི་ཡོང་དུས། ༸གོང་ས་ཆེན་པོའི་སྐུ་ཚབ་སྔོན་རྗེས་ཚང་མ་དང་རང་བཙན་འཐབ་རྩོད་པ་འཇམ་དབྱངས་ནོར་བུ། ལྷ་སངས་ཚེ་རིང་བཅས་ཀྱང་ང་དང་གཅིག་པ་ཡིན་ཞེས་དྲུད་ཡོང་གི་ཡོད་རེད། ད་༸གོང་ས་ཆེན་པོའི་སྐུ་ཚབ་དང་བཀའ་ཤག་ཀྱང་གནང་ཁག་པོ་ཆགས་ཚར་བ་རེད། རྒྱ་ནག་གི་ཕྱོགས་ནས་ཀྱང་འདི་ཚོར་བ་སྐྱེན་པའི་གནད་དོན་ཞིག་ལ་བརྩིས་ཚར་བ་རེད། ད་ཕན་རྒྱ་ནག་ལ་ལག་ཁྱེར་གྱི་རྙོག་དྲ་མེད་པར་འགྲོ་ཤག་ཤག་གི་ལམ་ཁ་དེ་ཡང་གཅིག་བྱས་ན་འདིའི་རྗེས་ནས་འགག་ཉེན་ཡོད་བ་རེད། འདི་ལྟར་འཇའ་ས་ཐམ་ཀ་དང་བློ་སེང་གི་ཕྱིར་སྡོད་ཀྲུང་གོ་བའི་ལག་ཁྱེར་གཉིས་མཚུངས་བསྡུར་བྱས་ན་དངོས་གནས་བརྒྱ་ཆ་མཐོན་པོ་རག་པའི་འབུམ་རམས་པའི་ཆེད་རྩོམ་ཞིག་འབྲི་ཐུབ་ས་རེད།
ངལ་ཞིང་དུབ་པས་མང་བོ་འབྲི་མི་ཐུབ། འོན་ཀྱང་ལན་མ་བཏབ་པ་ཚོ་ལ་རྗེས་སུ་ལན་བཏབ་ཆོག
འཇམ་དཔལ་ཚུལ་ཁྲིམས་ལགས། མ་ཚིག་ཆ་ཚང་འདི་རེད། ངས་གོང་དུ་བསྒྱུར་བ་དེ་གོ་དོན་གསལ་པོ་མི་འདུག་ན། ཁྱོད་ཀྱིས་གཅིག་བསྒྱུར་རོགས་གྱིས།
with or without official constitutional authority, the Dalai Lama remains the most powerful and influential leader among Tibetans, which points to the paradox of having a figure whose claim to significance rests on the religious belief that he is a manifestation of Buddha remain as the leader of a democratic nation. The Lama, on this view, deserves great credit for guiding Tibetans down a democratic path, but must give way politically to a popularly elected leader and let his office become a purely spiritual one. There is no doubt that he enjoys the mandate of the Tibetan people, but if he is to lead them to full democracy must he not step aside and let a secular system flourish?
ཁང་གསེར་རྒད་པོའི་རྩོམ་ཡིག་དང་མཆན་བུ་དག་ལས་བླ་སྐྱེད་རེག་གི ངོ་མ་བཀའ་དྲིན་ཆེ་ཞུ་བ་ལས་གཞན་བསམ་ཚུལ་ཅང་ཞུ་ཤེས་མ་སོང་།
རྣམ་དཔྱོད་ཡངས་པའི་སྐུ་ཞབས་ཁང་གསར་བཀྲ་་་་ཤིས་བདེ་ལེགས་ཞུ།
ཁྱེད་ཀྱིས་དྲང་བདེན་ཉི་ཟེར་གྱི་ཕྱོགས་རེིས་ཅན་གྱི་འབྱྲུང་པོ་རྣམས་ཀྱི་འདྲེན་བྱེད་རབ་རིབ་དུ་གྱུར་འདུག
ཕྱོགས་རིས་ཅན་ནི་་་་་་་་་་་་་་་་་
དངོས་གནས་གནད་འགག་འདུག ཕྱི་སྡོད་ཀྲུང་གོ་བའི་ལག་འཁྱེར་ཐོག་ནས་བློ་སེང་རྒྱ་ནག་ཏུ་ཤར་བསྐྱོད་བྱས་པ་དེ་བཀའ་ཁྲིའི་འོས་མིར་ལངས་མཁན་ཞིག་གི་ངོས་ནས་གནད་དོན་ཆུང་ཆུང་ཞིག་གཏན་ནས་མ་རེད། གོ་ཐོས་ལྟར་ན། ལག་འཁྱེར་དེ་ལེན་སྐབས་དོན་དག་ཁ་ཤས་ཀྱི་ཐོག་ལ་རང་གིས་མོས་མཐུན་བྱས་པའི་མཚན་རྟགས་རྒྱག་དགོས་ཀྱི་འདུག་ཟེར། དོན་དག་དེ་ཚོའི་ནང་དུ་༼ བོད་འདི་རྒྱ་ཁོངས་བསྙོན་མེད་ཅིག་ཡིན་པ་དང་། ཏཱ་ལའི་བླ་མ་ནི་བོད་ཀྱི་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་གཙོ་འཛིན་ཞིག་ལས་སྲིད་ཕྱོགས་ཀྱི་གཙོ་འཛིན་གཏན་ནས་མིན་པ། རང་ཉིད་ཀྲུང་ཧྭ་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་འབངས་མི་རྣལ་མ་ཞིག་ཡིན་པ༽སོགས་ཀྱི་ཚིག་དོན་གནད་འགག་ཅན་འགའ་ཞིག་ཡོད་སྐད། ད་གནད་འགག་མི་འདུག་ཨེ། མི་རིགས་ཀྱི་ལྟ་བ་ཏིལ་འབྲུ་ཙམ་ཡང་མེད་པ་འདི་ལྟ་བུ་ལ་ད་དུང་གནད་འགག་མི་འདུག་ཟེར་ན། སྡིག་པ་མིག་བཙུམ་གྱི་ཚུལ་ལས་གཞན་དུ་ཅིར་ཡང་འདའ་མེད།
རྒྱ་ནག་གི་ཕྱིར་སྡོད་རང་མིའི་ལག་ཁྱེར་བླངས་པ་ཙམ་གྱིས་ལམ་སང་ཁྲིམས་ཐོག་ནས་རྒྱ་ནག་གི་མི་སེར་ཆགས་ཀྱི་མེད་སྟབས་གནད་འགག་དངོས་གནས་མི་འདུག ལྷག་པར་དུ་ཟུར་འཕྲོས་སུ་བཤད་པ་དེ་དག་རྨོངས་ཞེན་གྱི་སྐད་ཆ་ཤ་སྟག་རེད། ཁྱེད་ཀྱིས་བཤད་པ་འདི་ལས་ལྡོག་སྟེ། བློ་བཟང་སེང་གེས་“ཏཱ་ལ་”མ་བྲིས་པར་“བླ་མ་”འབྲི་བ་འདི། བླ་མ་ཞེས་པའི་དོན་ནི་བླ་ན་མེད་པའམ་གོང་ན་མེད་པ་ཞེས་པའི་དོན་ཡིན་པར་བརྟེན། ༸གོང་ས་མཆོག་ནི་བོད་པའི་ཆོས་སྲིད་གཉིས་ཀྱི་དབུ་ཁྲིད་བླ་ན་མེད་པ་ཞིག་ཡིན་པས་ཁོང་གི་གོང་ན་སུ་ཡང་མེད་ཅེས་པའི་དོན་ཡང་ཡིན་ཤས་ཆེ།།
དྲ་གྲོགས་ཁང་གསར་ལགས།
ཁྱེད་ཀྱིས་དང་པོ། བློ་སེང་གིས་འཇམ་ནོར་སོགས་ཀྱིས་ཤོག་བུ་སེར་བོ་ཁྱེར་ནས་བོད་ལ་སོང་བར་བཤད་པ་འདི་གང་མིན་ཚད་ཡིན་ཟེར་།
གཉིས་པ། དེ་གཞི་མེད་དུ་གྲུབ་པ་ན་འཇམ་ནོར་སོང་བར་ཁ་ཚོན་བཅད་པ་དེ་ཧ་ཅང་ཚབ་ཆེ་ཟེར་།
གསུམ་པ། དེ་ལ་ཡང་ཤུགས་མེད་པར་མཐོང་བ་ན་ཁོང་གིས་ཤོག་བུ་དཀར་བོ་ཁྱེར་བ་འདི་ཉིད་ཉེས་པ་ཆེ་ཟེར་།
ཁོང་གི་ཉེས་པ་དེ་རི་བོ་ནས་དེའུ་འབུར་། དེ་ནས་ཕ་བོང་། དེ་ནས་རྡེའུ་ལ་གྱུར་བ་འདིས་བདེན་པ་བརྡར་རིམ་བཞིན་བློ་སེང་ཇེ་དཀར་འགྲོ་བ་ལྟར་སྣང་།
འདི་ལྟར་ཡིན་མིན་དྲ་གྲོགས་གཞན་ཚོ་ལ་ཐུགས་གཞིགས་སུ་ཕུལ་བ་ཡིན།
ཁང་གསར་རྡོ་རྗེ་ལགས་ནི། ང་ཚོ་བཙན་བྱོལ་སྤྱི་ཚོགས་ནང་ཆབ་སྲིད་དཔྱད་གཏམ་སྤེལ་མཁན་ལེགས་ཤོས་དེ་ཡིན། ཁོང་གིས་བྲིས་ཚད་ལ་བྲོ་བ་དམིགས་བསལ་བ་ཞིག་ཡོད་པ་ཚང་མས་མཁྱེན་མངའ་རེད། ད་རིང་གི་གནས་དོན་འདི་ཡང་གནད་དུ་འཁེལ་བ་ཞིག་བྲིས་ནས་འདུག བཀའ་ཁྲིར་འཁོད་ཚར་ན་རྙོག་གླེང་དེ་ཚོ་ཆེན་པོ་ཡིན་པས། སུབ་ཏུ་མེད་པ་ཞིག་བྱུང་ན་འགྱོད་པའི་གནས་རེད། དུས་ཚོད་ཏག་ཏག་ལ་གསུངས་ནས་འདུག དགོངས་པའི་དཔྱད་གཞིར་བརྡུར་རུང་བའི་གནད་དོན་ཞིག་རེད་འདུག ཐུགས་རྗེ་ཆེ།
སྐད་ཆ་འདི་དག་གོ་དུས་དངོས་གནས་མཁས་པའི་དབང་པོ་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་རྣམ་ཐར་དྲན་སོས་བྱུང་ཁོང་རྒྱ་གར་སོགས་སུ་ཕེབས་ནས་རྒྱལ་སྤྱིའི་གནས་སྟངས་གསལ་པོ་རྟོགས་པའི་ཐོག་བོད་ཀྱི་ལས་དབང་ལ་གོ་སྐབས་དམ་འཛིན་བྱེད་ཏུ་ཕེབས་པ་ན་བོད་རིགས་དབང་འཛིན་པའི་གནོད་ཤུགས་ལ་བརྟེན་ནས་ཚེ་འཇུག་བོད་གཞུང་གི་བརྩོན་ནག་ཏུ་སྐུ་གྲོང་པ་རེད་། འདས་ཟིན་པའི་ལོ་རྒྱུས་འདི་བསམ་ན་ད་ཡོད་བོད་རིགས་སུ་གཏོགས་པའི་ནང་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཐོག་ཏུ་སྙན་གྲགས་ཆེས་ཆེ་བའི་འབུམ་རམས་པའི་མཚན་གནས་དང་པོ་ཐོབ་མཁན་བློ་སེང་མཆོག་ལ་ཡང་བསྙོན་འཛུགས་བྱེད་མཁན་རྣམས་ཀྱི་རང་སྒེར་ཀྱི་དགོས་དབང་ཁོ་ནའི་འོག་མཐའ་ན་འགོ་བཀའ་བློན་ཁྲི་པ་ཟམ་གདོང་མཆོག་ནས་གསལ་བཤད་ཆ་ཚང་གནང་གྲུབ་པའི་རྒྱུད་རིམ་གཅིག་དང་སྐུའི་གཅེན་པོ་རྒྱ་ལོ་དོན་འགྲུབ་སོགས་བཙན་བྱོལ་བོད་མའི་དབུ་ཕྲད་མང་དག་གཅིག་གི་གནང་ཟིན་པའི་ལམ་ཁ་གཅིག་ལ་ཉེས་འཛུགས་གནང་སྟངས་འདི་མ་འོངས་ན་གཞོན་ཚོས་བོད་དོན་དང་དམིགས་བསལ་བཀའ་སྤྱིའི་ལས་དོན་འཛུལ་ཞུགས་གནང་འདོད་མེད་པའི་བག་ཆགས་ངན་པ་ཞིག་བཞག་སོང་དཔེ་ན་འཇམ་ནོར་སོགས་ཀྱི་བློ་སེང་ལ་ཁྱེད་རང་མ་འོངས་བོད་དོན་ཐོག་ཕྱག་ལས་གནང་ན་ཧ་ལམ་གསོད་གྱི་ཡིན་ཟེར་བའི་ཚིག་འདི་མ་གཏོགས་ལབ་ཚར་སོང་།
ཁང་གསར་ལགས།
‘‘[ཏཱ་ལའི་]བླ་མས་ཡིན་གཅིག་མིན་གཉིས་མང་ཚོགས་ཀྱིས་འོས་འདེམས་བྱས་པའི་འགོ་ཁྲིད་ལ་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་འགན་དབང་ཆ་ཚང་སྤྲད་དེ་རང་གི་ཡིག་ཚང་དེ་ཆོས་ཕྱོགས་རྐྱང་པར་བསྒྱུར་དགོས། གལ་ཏེ་ཁོང་(ཏཱ་ལའི་བླ་མ་)གིས་ཁོང་ཚོ་དམངས་གཙོ་ཡང་དག་པའི་ལམ་ལ་འཁྲིད་རྒྱུ་ཡིན་ན། ཁོང་གིས་ཟུར་གཡོལ་གནང་སྟེ་ཆོས་བྲལ་སྲིད་ལུགས་ཤིག་དར་སྤེལ་ཡོང་འཇུག་དགོས་པ་མིན་ནམ’’་ཞེས་པ་འདིར་ཁྱེད་ཀྱིས་མ་ཡིག་གི་འབྲེལ་ཐག་བཞག་འདུག་མོད་མ་ཡིག་རིང་དྲགས་པས་ཁོ་བོས་རྙེད་མ་སོང་། ཁྱེད་ཀྱིས་དེའི་ཐད་ཀྱི་དབྱིན་ཇི་མ་ཡིག་དེ་འཇོག་རོགས་ཞུ།
དེང་གི་དུས་འདིར་ང་ཚོ་བོད་ལ་མཁོ་བ་ནི་མི་འཇོན་ཐང་ཅན་ཞིག་ཡིན་པར་སེམས།
བློ་བཟང་སེང་གེ་ཕ་ཡུལ་རྒྱ་ནག་ལ་བསྐྱོད་པའི་རྩོམ་ཡིག་གཅིག་ཀྱང་ཀློག་རྒྱུ་མ་བྱུང་། དེ་བཞིན་རྩོམ་ཡིག་འདི་ཡང་བཀླགས་མེད། གང་ལྟར་ཁོ་བོད་གཞུང་གི་སྒྲིག་ཁྲིམས་ལས་བརྒལ་བའི་ཁས་ལེན་ཞིག་གི་འོག་ནས་ཕྱིན་མེད། ཁོ་བཀའ་བློན་ཁྲི་བའི་འོས་གཞི་རེད་མ་གཏོགས་གཞོན་ནུའི་ཚོགས་གཙོའི་འོས་གཞི་མ་རེད། བཀའ་བློན་ཁྲི་བའི་ལས་ཀ་བོད་རྒྱ་ཁུངས་སུ་འཛུལ་རྒྱུ་དེ་རེད་དམ་ཡང་ན་བོད་རྒྱ་ཁུངས་ལས་འདོན་རྒྱུ་དེ་རེད་ད་དུང་རིམ་པས་ལྟ་རྒྱུ་རེད། མི་ཞིག་གི་རང་ཚུགས་མཚོན་གྱི་ཡོད་མེད་བཤད་ན། བོད་མི་རིགས་ཀྱི་ཆེད་དུ་རྒྱ་ཁུངས་སུ་འཛུལ་རྒྱུ་ཡིན་ཟེར་མཁན་ཡང་ཡོད་པ་རེད་ལ་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་ཆེད་དུ་བོད་ཚར་ན་ཚར་ཟེར་མཁན་ཡང་ཡོད་པ་རེད། ཁོ་རྒྱ་ནག་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡང་ལྕགས་རི་རིང་མོར་ལྟ་རུ་སོང་བ་ནི་མ་རེད། འདི་ན་རྩོད་པ་རྒྱག་རིན་ཞིག་མི་འདུག གོང་ས་མཆོག་གིས་ཀྱང་རྒྱ་ནག་གིས་ང་བོད་ལ་འགྲོ་རུ་བཅུག་མ་སོང་གསུངས་པ་ཙམ་ལས། ཁོང་མི་དཀྱུས་མའི་ཐོབ་ཐང་ཞིག་གི་ཐོག་ནས་བློ་སེང་ལྟར་ཕེབས་མི་སྲིད་པའི་ཁ་མཚོན་ངས་གཅོད་མི་ཐུབ།
དྲ་གྲོགས་ཁང་གསར་ལགས།
དྲ་གྲོགས་ཁང་གསར་ལགས།
ཤོར་དཀར་བླངས་པ་དེ་སྔར་ཆོ་ལོ་བླངས་པ་བཞིན་ཉེན་ཚབ་ཆེན་པོ་དེ་ཙམ་ཞིག་ཏུ་འགྱུར་མིན་ད་ལྟ་བསམ་གཞིགས་བྱེད་བཞིན་པའི་སྒང་ཡིན། ཁྱེད་ཀྱི་རྩོམ་གྱི་ནང་དུ་གཏམ་དྲང་མོ་འདུག་ལ་མང་ཚོགས་མགོ་འཐོམ་བྱེད་ཀྱང་འདུག ལྷག་པར་དུ་འགྱུར་དེ་ཚོ་ཁྱེད་རང་གི་འགྱུར་རེད།
ཁྱེད་ཀྱིས་ཤོག་དཀར་དེ་བླངས་བའི་ཉེས་པ་གླེང་ནས་བློ་སེང་བྲག་ལ་བརྒྱབས་ནས་ལེབ་ལེབ་ཅིག་བཟོ་མདོག་གིས་ཡར་བཀྱག་ནས་མགོ་ལ་ལན་དུ་མར་བསྐོར་བསྐོར་ནས་མཐར་”དེར་བརྟེན་གནད་དོན་འདིའི་ཐད་ཁོང་གིས། དགོས་དབང་གིས་ལག་འཁྱེར་དེ་ལེན་དགོས་བྱུང་བའི་གསར་འགོད་གསལ་བསྒྲགས་ཤིག་སྤེལ་ན་དྲན་བྱུང་།”ཞེས་ག་ལེར་ས་ལ་བཞག་པ་ལྟ་བུའི་ཚོར་སྣང་ཞིག་བྱུང་། གསར་འགོད་གསལ་བསྒྲགས་ཤིག་གིས་བློ་སེང་གི་ཉེས་པ་དག་འགྲོ་རྒྱུ་ཞིག་ཡིན་པར་དགོངས་ཡོད་ན་ཁྱེད་ཀྱི་ཐུགས་ལ་ཡང་འདི་ཉེས་པ་ཆེན་པོ་དེ་ཙམ་ཡིན་མདོག་མི་འདུག ཁྱེད་ཀྱིས་གནས་ཚུལ་ཆུང་ཆུང་ཆེན་པོ་བཟོས་པ་ཞིག་ཡིན་བཟོ་འདུག དེས་ན་བློ་སེང་གིས་བུ་མོ་ཟླ་བའི་དྲིས་ལན་དུ་ “དེ་ལུགས་སྲོལ་རེད། གལ་སྲིད་དེབ་སེར་པོ་ཡོད་ན་དེ་མ་གཏོགས་ཐབས་ཤེས་ཡོད་མ་རེད།” ཅེས་ཡོངས་བསྒྲགས་གནང་ཟིན་པས་འདི་ཙམ་གྱིས་མི་ཆོག་པ་ཨེ་ཡོད་དམ། ཡང་ན་འདིའི་ཆེད་དུ་མཛད་སྒོ་སྟབས་བདེ་ཞིག་ཀྱང་དགོས་སྲིད་དམ་ཞུ་བ་ཡིན།
ཐེ་བོ་ཤེར་རྒྱམ་ལགས་ཀྱིས་བགྲོ་གླེང་དུ་ཕེབས་འདུན་བཅངས་པར་དགའ་བ་ཆེ།
བོད་ཀྱི་ཡུལ་མི་ཡིན་ལ། རྒྱ་ནག་གི་ཡུལ་མི་ཡང་ཡིན་པའི་གཞི་མཐུན་ཞིག་ད་ལྟའི་རང་རེའི་བཅའ་ཁྲིམས་འོག་ཡོང་ས་མེད་སྙམ། བོད་ཀྱི་ཡུལ་མི་ཡིན་ལ། རྒྱ་ནག་མ་ཡིན་པའི་ཡུལ་གཞན་གྱི་ཡུལ་མི་ཡང་ཡིན་ཆོག་པའི་ཆ་རྐྱེན་ཞིག་རང་རེའི་བཅའ་ཁྲིམས་ནང་ཡོད། དེ་འདྲའི་ཆ་རྐྱེན་འོག་ནས་ད་ལྟའི་འཕྲོད་བསྟེན་བཀའ་བློན་ཨོ་སི་ཊི་ལི་ཡའི་ཡུལ་མི་རེད་ལ་བོད་ཀྱི་ཡུལ་མི་ཡང་རེད། ད་ལྟའི་སྤྱི་འཐུས་ཚོགས་གཞོན་བོད་དང་རྒྱ་གར་གཉིས་ཀའི་ཡུལ་མི་རེད། ཡང་ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་ཡུལ་མི་ཡིན་ལ་བོད་ཀྱི་ཡུལ་མི་མིན་ན། ང་ཚོའི་བཀའ་ཁྲི་ཆགས་ཐབས་གཏན་ནས་མེད།
མི་ཉག་སྐལ་བཟང་ལགས། ཕྱོགས་ཞེན་གྱི་དུག་ཟེར་བ་དེ་ཉེན་ཆེན་པོ་ཡིན་ཚུལ་འདི་ཚོ་ལ་བསམས་ན་ཤེས་ཀི་རེད། ངས་ཁྱོད་ཀྱིས་འདོད་པ་ཞིག་གླེང་ན། མཁས་པ་དང་གོ་རྟོགས་མཐོན་པོ་རེད་འདུག་ཅེས་བསྟོད་ཀི་རེད། ངས་ཁྱོད་ཀྱི་འདོད་པར་མི་བབས་པ་ཞིག་བཤད་ན། གླེན་པ་དང་འཁྱོག་བཤད། ཕྱོགས་ཞེན་པ་ཟེར་གྱི་རེད། དྲྭ་རྒྱའི་གཡུལ་ས་ན་འགྲིམས་ཏེ་གདེང་ཐོབ་པའི་ང་རང་ལ་མཚོན་ན། ལྟ་སྟངས་དེ་ཚོ་རྒྱུས་ཡོད། བཤམ་ཡམ་དེ་ཚོར་འཛེམས་ཀྱིན་མེད། ང་རང་ནི་ང་རང་ཡིན། གང་བསམས་པ་དེ་བཤད་ཅིང་གང་དྲན་པའི་གནས་ལུགས་དག་རྗོད་ཀྱིན་ཡོད། ཁྱེད་དང་ཁྱེད་འདྲ་བ་དག་གི་གདོང་གི་རྣམ་འགྱུར་ལ་བལྟས་ཏེ་གཏམ་ལ་བཤད་ཚོད་བྱེད་རྒྱུ་མིན་ལ། གནད་འགག་ཡོད་ལ་མེད་ལའི་ཁ་ངན་ཚིག་ངན་དེ་ཚོར་ནུས་པ་འཕྲོ་བརླག་ཏུ་གཏོང་གི་མིན།
༡) ཁྱེད་ཀྱིས་༼ ད་ལྟ་ང་ཚོས་ང་རང་ཚོས་བོད་དེ་རྒྱ་ནག་གི་ཆ་ཤས་སུ་ཁས་ལེན་པ་དང་རྒྱ་ནག་གི་འོག་ལ་ཡོད་པའི་མིང་དོན་མཚུངས་པའི་རང་སྲིད་རང་སྐྱོང་ཞིག་རེག་བར་རྩོད་བཞིན་བོད་རྒྱ་ཞི་མོལ་གྱིས་བརྒྱུད་རིམ་འདི་ཤེས་པ་གནང་རོགས། ༽ཞེས་བཤད་འདུག བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་དང་༸གོང་ས་མཆོག་གིས་དུས་ནམ་ཞིག་ལ་ཚུལ་ཇི་ལྟར་བོད་འདི་རྒྱ་ནག་གི་ཆ་ཤས་རེད་ཅེས་བཤད་འདུག ཁུངས་ལུང་གསལ་བའི་ཡིག་ཆ་དྲངས་ཤོག ངས་ཤེས་པ་ལྟར་ན། ༸གོང་ས་མཆོག་དང་བོད་གཞུང་གིས་འདས་པའི་བོད་རང་བཙན་གྱི་ལོ་རྒྱུས་ལ་འགྱུར་བ་གཏོང་གི་མིན། ད་ལྟ་བོད་ཡུལ་ཡོངས་རྫོགས་ཆིག་སྒྲིལ་ཐོག་མིང་དོན་མཚུངས་པའི་རང་སྐྱོང་ཡོང་ཐབས་གནང་བཞིན་པ་ལས་ཁ་བྲལ་རྩོད་ཀྱི་མེད་ཅེས་གསུངས་ཡོད་པ་ལས། ད་ལྟ་བོད་འདི་དངོས་དོན་དང་ཁྲིམས་དོན་གཉིས་ཀ་ནས་རྒྱ་ནག་གི་ཆ་ཤས་རེད་ཅེས་གསུངས་པ་ཞིག་མེད། དེ་ལས་ལྡོག་སྟེ་བོད་འདི་ལ་རྒྱ་ནག་གིས་བཙན་འཛུལ་བྱས་པ་དང་། ད་ལྟ་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བཙན་དབང་གིས་བཟུང་སྟེ་མི་སེར་སྤེལ་ཡུལ་བྱས་བསྡད་པ་ཞིག་རེད་ཅེས་གསུངས་ཡོད། ངའི་སྐད་ཆ་འདིའི་ཁུངས་དགོས་ན། བོད་གཞུང་གི་ཡིག་ཆ་ཁག་བཞི་པོ་འདི་ལ་གཟིགས་པར་མཛོད། (http://tibet.net/en/index.php?id=127&rmenuid=11)
༢) ཁྱེད་ཀྱིས་༼གལ་ཏེ་ཕྱི་སྡོད་བོད་རིགས་ཚོར་རྒྱ་ནག་གཞུང་ཚབ་སོ་སོ་ནས་ཕྱི་སྡོད་རྒྱ་མི་མིན་པའི་ལག་ཁྱེར་རེ་སྤྲོད་སྲོལ་ཡོད་ན་སྐབས་འདིར་འགྲེལ་བཤད་གནང་རོགས་༽ཞེས་བཤད་འདུག ཕྱིར་སྡོད་བོད་རིགས་ལ་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ཕྱི་སྡོད་རྒྱ་མི་མིན་པའི་ལག་ཁྱེར་ཞིག་སྤྲོད་བཞིན་ཡོད། དཔེར་ན། ཕྱིར་སྡོད་བོད་རིགས་བསྟན་འཛིན་རྡོ་རྗེས་བོད་ལ་སོང་ནས་གངས་རིའི་ཐོག་ཏུ་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་དར་བསྒྲེངས་པ་རེད། ཕྱིར་སྡོད་བོད་རིགས་བཀྲས་མཐོང་ལྷག་སྒྲོན་གྱིས་རྒྱ་ནག་ལ་སོང་ནས་ཨོ་ལིམ་པིག་ལ་ངོ་རྒོལ་བྱས་པ་རེད། ཕྱིར་སྡོད་བོད་རིགས་དབང་པོ་བཀྲས་མཐོང་གིས་པེ་ཅིང་ལ་ཐེངས་གཉིས་སོང་ནས་རྒྱལ་ཡོངས་མི་དམངས་འཐུས་ཚོགས་ཟེར་བའི་ནང་བོད་རང་བཙན་གྱི་ཡིག་ཆ་བཀྲམས་པ་རེད། ད་དུང་ཕྱིར་སྡོད་བོད་རིགས་རི་ཐུ་བསྟན་འཛིན་གྱིས་རྒྱ་ནག་ལ་སོང་ནས་ཚེ་རིང་འོད་ཟེར་ལ་བཅར་འདྲི་བྱས། ཕྱིར་སྡོད་བོད་རིགས་ནམ་མཁའི་ནོར་བུ་དང་ཚེ་རིང་ཤཀྱ། ཁང་དཀར་ཚུལ་ཁྲིམས་སྐལ་བཟང་སོགས་ཀྱིས་བོད་དང་རྒྱ་ལ་སོང་ནས་མཁས་གྲགས་བཞག་ཡོད། ཁོང་ཚོ་ཚང་མ་ཕྱིར་སྡོད་བོད་རིགས་རེད། རྒྱ་ཡུལ་ལ་འགྲོ་དུས་རྒྱ་ནག་གི་ཕྱིར་སྡོད་རང་མིའི་ལག་ཁྱེར་འཁྱེར་མེད།
༣༽ ཁྱོད་ཀྱིས་༼ མདོར་ན་བོད་མི་སུ་ཞིག་གིས་ལོ་རྒྱུས་ལ་འཁྱོག་བཤད་དང་ལོ་རྒྱུས་བཟོ་བཅོས་རྒྱག་ཐུབ་མཁན་ཡོད་མ་རེད། ལོ་རྒྱུས་ནི་ལོ་རྒྱུས་རེད།༽ཅེས་པ་དེ་བློ་བཟང་སེང་གེ་ལ་བཤད་འོས་པ་ཞིག་རེད། གང་ཡིན་ཟེར་ན་ཁོས་ལོ་རྒྱུས་ཟེར་དུས་ཧམ་པ་ཆེ་ཆུང་གི་སྐད་ཆ་ཡིན་པ་འདྲ་ཞིག་རེད་ཟེར་བ་རེད། ལྷག་པར་དུ་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་དེ་མངའ་བདག་ཆེན་པོ་གསུམ་གྱི་འོག་ཏུ་བཀས་བཀོད་རྒྱུན་འཛིན་ཞིང་བྲན་རིང་ལུགས་རེད། བོད་མི་རྣམས་གཉའ་གནོན་བཤུ་གཞོག་མྱོང་གིན་ཡོད་པས་ང་ཚོས་བཅིངས་འགྲོལ་བཏང་བ་ཡིན་ཟེར་ཡུད་ཤོད་པ་མ་ཟད། ད་དུང་བོད་རང་བཙན་རྩོད་པ་ནི་སྤྱི་ཚོགས་རྙིང་པ་རོ་ལངས་རྒྱག་རྩིས་རེད་ཟེར་བ་རེད། དེ་ལ། བོད་གཞུང་གིས། རྒྱབ་ཤ་དཀར་པོའི་ལན་འདེབས་ཁག་གི་ནང་དུ། དེ་འདྲ་མིན་ཚུལ་དཔང་རྟགས་དུ་མ་བསྟན་ཏེ་སྒྲུབ་ཡོད། བློ་སེང་གིས་ད་ཆ་རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་བཤད་སྟངས་དེའི་ཕྱོགས་ལ་དང་བླངས་ཀྱིས་ལངས་ཏེ་བོད་ཀྱི་སྔོན་མའི་སྤྱི་ཚོགས་ནི་བཀས་བཀོད་རྒྱུན་འཛིན་ཞིང་བྲན་ལམ་ལུགས་རེད་ཟེར་བ་རེད། ད་ཁོ་བཀའ་བློན་ཁྲི་པ་ཆགས་ན། རྒྱ་གཞུང་གིས་ཁོའི་སྐད་ཆ་དེ་ཁྱེད་རང་གིས་བཤད་པ་རེད་ཅེས་ལུང་དྲངས་ཡོང་ན་ག་རེ་བྱེད་དགོས་རེད། རེད། འདས་ཟིན་པའི་ལོ་རྒྱུས་དེ་ལ་འགྱུར་བ་གཏོང་ཐབས་མེད་ཀྱང་། ལོ་རྒྱུས་དེ་ལ་འགྲེལ་བཤད་རྒྱག་སྟངས་དབང་གིས་མི་མང་པོའི་སེམས་ལ་ཤུགས་རྐྱེན་བཟང་ངན་སྣ་ཚོགས་འཇོག་གི་ཡོད་པ་དེ་ཡང་ཁས་ལེན་དགོས། ང་ཚོས་ལོ་རྒྱུས་ཤོད་པ་ནི་འདས་པའི་ཤི་བོ་ཚོ་ལ་དྲན་སྐུལ་བྱེད་པ་མ་རེད། ད་ལྟ་དང་མ་འོངས་པའི་མི་ལ་དྲན་སྐུལ་བྱེད་པ་རེད།
༤) མཇུག་ཏུ་ཁྱེད་ཀྱིས་༼ དེ་རིང་གི་སྐད་ཆ་འདི་དུས་རབས་ཉི་ཤུ་པའི་སྐད་ཆ་ཞིག་བཤད་བཞིན་ཡོད་པ་སེམས་ལ་ཟུངས་ཤིག་ཁང་གསར་རྡོ་རྗེ་ལགས༽ཞེས་གསུངས་འདུག ཁྱེད་ཀྱི་དུས་རབས་ཉི་ཤུ་པའི་སྐད་ཆ་དེ་ལ་ངས་དུས་རབས་ཉེར་གཅིག་པ་རང་གི་ལན་ཞིག་བཏབ་ཡོད། ད་ཁྱེད་རང་དུས་རབས་ཉི་ཤུ་བའི་ནང་དུ་མ་བཞུགས་པར། ཉེར་གཅིག་པར་ཕེབས་ཤོག་ལོ།
ཡུལ་གྱར་གྱི་མཚེར་ས་ལགས། བློ་སེང་རྒྱ་ནག་ལ་སོང་བ་དེ་བོད་གཞུང་དང་སྐུ་སྒེར་ཡིག་ཚང་གིས་རྒྱུག་ཅེས་བཀའ་བཏང་ནས་སོང་བ་མ་རེད། ཁོ་རང་གིས་གོ་སྐབས་འདི་འདྲ་ཞིག་འདུག རྒྱ་ནག་གི་མཁས་པ་ཆེན་པོ་མང་པོ་ཞེའུ་ཅིག་ཐུག་ཐུབ་ཀི་འདུག ལས་ཀ་འདི་དང་འདི་འཇོན་ས་རེད། བྱས་ཙང་འགྲོ་ཆོག་པ་ཞེས་ཡར་ཞུས་པ་རེད། ཡར་ཞུ་དུས་ཕྱི་སྡོད་ཀྲུང་གོ་བའི་ལག་ཁྱེར་ལེན་གྱི་ཡོད་པ་དེ་ཞུས་ཡོད་མེད་གསལ་པོ་མེད། ཕལ་ཆེར་གསལ་པོ་ཞུས་ཡོད་མ་རེད། ལར་ནས། ༸གོང་ས་མཆོག་དང་བཀའ་ཤག་གཉིས་ལ་གུས་བཀུར་ཡོད་ན། ལག་པ་འཕྱིད་ས་མ་བྱས་ན་ལེགས། ང་ཚོས་སྲུང་སྐྱོབས་དགོས་ས་དེ་༸གོང་ས་མཆོག་དང་བོད་གཞུང་རེད། རང་ཉིད་དང་རང་ཉིད་ཀྱི་ཕྱོགས་གཏོགས་ཀྱི་གནད་དོན་ཆུང་ཆུང་ཞིག་གི་ཆེད་དུ། ༸གོང་ས་མཆོག་དང་བོད་གཞུང་ནག་པོ་བཟོས་ན་ཡག་པོ་མ་རེད།
བྲེལ་བ་ཆེ་བའི་བར་གསེང་ནས་བྲིས་པས་ཡིག་ནོར་ཤོར་སྲིད། སྔོན་ཚུད་ནས་དགོངས་སེལ་ཞུ། ཐོག་མར་དྲ་རོགས་རི་བོང་དང་དམར་ཁ་ཚས་གདེང་འཇོག་གནང་བར་ཐུགས་རྗེ་ཆེ། རྫ་ཚེ་རིང་བཀྲ་ཤིས་དང་ཐེ་བོ་ཤེར་རྒྱམ་གྱི་རྣམ་འགྱུར་ལ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ཡོད།
གླང་དར་མ་ལགས། ༸གོང་ས་མཆོག་རྒྱ་ནག་ཏུ་གནས་གཟིགས་ལ་ཕེབས་ཐུབ་པ་བྱུང་ན། སྐབས་དེར་ཕྱག་ཁྱེར་ཅི་འདྲ་ཞིག་གི་ཐོག་ནས་ཆིབས་སྒྱུར་གནང་མིན་ཞུ་ཚོད་དཀའ་བ་རེད། སྐབས་དེའི་གནས་ཚུལ་ལ་སྐབས་དེ་དུས་གདེང་འཇོག་བྱ་རྒྱུ་ཞིག་རེད།
ཁང་གསར་ལགས། དེ་རིང་ཁྱེད་ལ་སེམས་ནད་གཅིག་བྱུང་བ་འདྲ། ཡང་ན་ཁྱེད་ལ་གཞན་གྱིས་གཡོ་སྒྱུ་དང་བསླུ་བྲིད་འོག་རྩོམ་ཡིག་འདི་འབྲི་རོགས་ཟེར་ནས་ཨ་སྒོར་ཞིག་ལག་ཏུ་བྱུང་བ་འདྲ། དེ་མིན་ན་ཁྱེད་སྨྱོན་བ་ཡིན་ནམ་ཡང་ན་འཁྲུལ་བ་ཡིན་ནམ། སྔོན་མའི་སེམས་དང་མི་འདྲ་འདུག
ད་ལྟའི་འཆར་བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་སྒོ་བརྒྱབ་ཡོད་མ་རེད་ལ་བློ་བཟང་སེང་གེ་རྒྱ་ནག་ལ་ཕྱིན་པ་དེ་སྐུ་སྒེར་ཡིག་ཚང་དང་མཁས་དབང་ཟམ་གདོང་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་ལ་མ་སོང་སྔོན་དང་ཚུར་སླེབས་ནས་བཀའ་མོལ་གང་འདྲ་བྱུང་ཡོད་མེད་ཉེ་འཆར་འོས་བསྡུའི་ལས་རིམ་འགྲོ་བཞིན་པ་ཡིན་ཙང་སྐབས་དེར་ཟམ་གདོང་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་འོས་བསྡུའི་སྒྲིག་གཞི་དང་བརྒལ་བ་ཡིན་མིན་ཐད་ལ་ཐག་བཅད་ནས་ཤོད་ཐུབ་ཀྱི་མི་འདུག་དེ་སྐོར་ལ་གསལ་བཤད་མ་ཞུས་ན་སྤྱི་ཚོགས་སྟེང་ལབ་ལོང་ཡོང་དུས་བློ་བཟང་སེང་གེ་ནག་པོ་བཟོ་རྒྱུར་ཉེས་ཁ་ཡོད་རེད་ཟེར་ནས་གསལ་བཤད་གནང་བ་དེར་གཟིགས་དང་http://www.youtube.com/watch?v=8yK1pv7t0pU&feature=player_embedded
༼ Kalon Tripa Sandhong Rinpoche clarifies questions about Dr.Lobsang sangay’s academic visit to China and his Fulbrightwaiver. ༽ཁང་གསར་ལགས་དགོང་མོ་མར་ཉལ་ནས་ཞོགས་པ་ཡར་ལངས་མ་ཐག་བསམ་བློ་གཟབ་ནན་ཞིག་གཏོང་དང་། སྔོན་གྱི་སེམས་པ་འགྱུར་མེད་སླེབས་ཐུབ་བམ། ཁང་གསར་ལགས་ལོ་གསར་པ་ལ་བཀྲ་ཤིས་བདེ་ལེགས།
ཁང་གསར་ལགས་ཀྱིས་བསྐྱར་དུ་བསམ་གཞིག་བྱེད་དགོས་པའི་གནད་དོན་ཁ་ཤས་སྔོག་འདོན་བྱས་འདུག ཞིབ་མོ་བཀླགས་ནས་བསམ་བློ་གཏོང་གི་ཡོད། མུ་མཐུད་འདིའི་སྐོར་ལ་བགྲོ་གླེང་ཡོང་བའི་རེ་བ་ཞུ།
རྟག་པ་མཐའ་བཟུང་གི་དབང་དུ་བཏང་ན། རྒྱ་ནག་གི་མི་ཞིག་དང་དེ་ལས་གཞན་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཞིག་གི་མི་ཞིག་བཅས་གཉིས་ལ་ང་ཚོ་བོད་ཀྱི་མགོ་ཁྲིད་བྱེད་ཆོག་མི་ཆོག་དང་། བྱས་ན་དེས་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་དང་རྩ་དོན་སོགས་ལ་དྲི་མ་ཅན་བྱེད་དང་མི་བྱེད་ཀྱི་ཁྱད་པར་འདྲ་ཡོད་ན་མེད་ན།
དེ་རིང་འདིར་དྲ་ཐོག་ན་ཡོད་པའི་ཁང་གསར་རྡོ་རྗེ་ཟེར་བ་འདི་ཟླ་བ་འགའ་ཤས་སྔོན་གྱིས་ཟིན་བྲིས་པ་ཁང་གསར་རྡོ་རྗེ་ཟེར་བ་དེ་ཨེ་ཡིན་ནམ། དེ་རིང་གི་ཁང་གསར་རྡོ་རྗེ་དང་ཟླ་བ་འགའ་ཤས་སྔོན་གྱི་ཁང་གསར་རྡོ་རྗེ་གཉིས་ལ་གནམ་ས་ལྟ་བུའི་ཁྱད་པར་ཞིག་ཤོར་ཚར་འདུག དེ་རིང་གི་ཁང་གསར་རྡོ་རྗེས་ཅི་ཞིག་བཤད་འདོད་པ་ངའི་ཤེས་མ་སོང་། དེ་རིང་གི་ཁང་གསར་རྡོ་རྗེར་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་རྒྱབ་ལྗོངས་ཏིལ་འབྲུ་ཙམ་ཡང་མི་འདུག དེ་རིང་ཁང་གསར་རྡོ་རྗེའི་ཁ་སང་གི་ཁང་གསར་རྡོ་རྗེའི་ཚབ་མཚོན་ཐུབ་ཀྱིན་མི་འདུག དེ་རིང་གི་ཁང་གསར་རྡོ་རྗེར་གློ་བུར་དུ་ན་ཚ་ཞིག་ཕོག་ཡོད་པ་འདྲ། དེ་རིང་གི་ཁང་གསར་རྡོ་རྗེས་བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་གིས་ལངས་ཕྱོགས་ལ་རྒྱུས་མངའ་མེད་པར་མུན་ནག་དཀྱིལ་ནས་མདའ་འཕེན་གྱིན་འདུག དེ་རིང་གི་ཁང་གསར་རྡོ་རྗེས་ལམ་དབུ་མར་མགོ་ཐོམས་ནི་རང་བཙན་གྱིས་ལྟ་གྲུབ་བཤད་ཀྱིན་འདུག དེ་རིང་གི་ཁང་གསར་རྡོ་རྗེར་ཁུངས་དང་ལུང་གང་ཡང་མི་འདུག དེ་རིང་ཁང་གསར་རྡོ་རྗབཤད་འདོད་པ་ནི། བོད་དེ་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ཐོག་ནས་རང་བཙན་ཡིན་པ་དང་བོད་བོད་དང་རྒྱ་རྒྱ་ཡིན་པར་ང་ཚོར་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་གླེགས་བམ་ཡོད་ལ། ༧གོང་ས་མཆོག་དང་བཀའ་བློན་ཁྲི་པ། ཡང་ན་ལོ་རྒྱུས་སྨྲ་བ་ཚོ་དང་ཆབ་སྲིད་པ་ཚོ། མདོར་ན་བོད་མི་སུ་ཞིག་གིས་ལོ་རྒྱུས་ལ་འཁྱོག་བཤད་དང་ལོ་རྒྱུས་བཟོ་བཅོས་རྒྱག་ཐུབ་མཁན་ཡོད་མ་རེད། ལོ་རྒྱུས་ནི་ལོ་རྒྱུས་རེད། སྔོན་མའི་ལོ་རྒྱུས་དང་ད་ལྟའི་ལོ་རྒྱུས་གཉིས་བར་གནམ་ས་ལྟ་བུའི་ཁྱད་པར་ཤོར་ཚར་རེད། ད་ལྟ་ང་ཚོས་ང་རང་ཚོས་བོད་དེ་རྒྱ་ནག་གི་ཆ་ཤས་སུ་ཁས་ལེན་པ་དང་རྒྱ་ནག་གི་འོག་ལ་ཡོད་པའི་མིང་དོན་མཚུངས་པའི་རང་སྲིད་རང་སྐྱོང་ཞིག་རེག་བར་རྩོད་བཞིན་བོད་རྒྱ་ཞི་མོལ་གྱིས་བརྒྱུད་རིམ་འདི་ཤེས་པ་གནང་རོགས། གལ་ཏེ་ཕྱི་སྡོད་བོད་རིགས་ཚོར་རྒྱ་ནག་གཞུང་ཚབ་སོ་སོ་ནས་ཕྱི་སྡོད་རྒྱ་མི་མིན་པའི་ལག་ཁྱེར་རེ་སྤྲོད་སྲོལ་ཡོད་ན་སྐབས་འདིར་འགྲེལ་བཤད་གནང་རོགས། དེ་རིང་གི་སྐད་ཆ་འདི་དུས་རབས་ཉི་ཤུ་པའི་སྐད་ཆ་ཞིག་བཤད་བཞིན་ཡོད་པ་སེམས་ལ་ཟུངས་ཤིག་ཁང་གསར་རྡོ་རྗེ་ལགས
ཁང་གསར་ལགས། ཁྱོད་ལ་བློ་སེང་རྒྱ་ནག་ལ་སོང་སྐོར་གྱི་སྐྱོན་ཆ་བཤད་རྒྱུ་ཡོད་ན་དང་པོ་སྐུ་སྒེར་ཡིག་ཚང་དང་བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་ལ་ཞུས་ན་བཟང་། ཁོང་ནི་དེ་གཉི་གས་བཀའ་བཞིན་སོང་བ་མ་གཏོགས་ཁོ་རང་གར་མ་སོང་བ་གསལ་པོ་རེད། གལ་སྲིད་སྐབས་དེ་དུས་བློ་སེང་རྒྱ་ནག་ལ་སོང་མེད་ན་ཁྱོད་ལྟ་བུས་མི་རེ་ཟུང་གིས་བློ་སེང་རྒྱ་ནག་ལ་འགྲོ་དགོས་པའི་རེ་འདུན་གཞུང་དང་སྐུ་སྒེར་གཉིས་ནས་་བསྟན་ཀྱང་ཁོས་དང་ལེན་བྱས་མེད་པས་ཁོ་མི་ཉེས་ཅན་ཞིག་རེད་ཅེས་བརྗོད་ས྄ིད། འོན་ཀྱང་ཁྱེད་ཀྱི་ཀུན་སློང་ལ་བསླད་མེད་པའི་རེ་བ་ཡོད། བཀྲ་ཤིས་བདེ་ལེགས།
ཁང་གསར་ལགས་ཁྱེད་གི་གསུང་པ་ལྟར་བློ་སེང་གི་གསར་འགོད་གསལ་བསྒྲགས་ཞིག་གནང་ན་ཡག་པོ་ཡོང་ས་རེད། ངའི་དྲི་བ་ཞིག་ལ་སྤྱི་ནོར་གོང་ས་སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་རྒྱ་ནག་རི་བོ་རྩེ་ངར་གནས་བཟིགས་ལ་ཕེབས་ཀྱི་ཡིན་གསུང་གི་ཡོད་པ་རེད། གལ་སྲིད་ཕེབས་པ་ཡིན་ན་མཐོང་ཆེན་ལག་ཁྱེར་དེ་མ་ཏོག་ཕེབས་ས་ཡོད་པ་མ་རེད། གནས་སྟངས་དེ་འདྲ་ཞིག་གི་ཐོག་ཕེབས་པ་ཡིན་ན་ད་ལྟའི་བློ་སེང་དང་ཅིག་པ་ཡིན་ནམ་ཡང་ན་དེ་དུས་བླ་མའི་འཛད་པ་རྩི་གི་རེད་དམ།།
ཉེ་ཆར་རབ་གསལ་གྱིས་འདིའི་སྐོར་གླེང་སྐབས་ངའི་སེམས་ལ་དོགས་པ་ཤར་སོང་། ད་ཁང་སར་རྡོ་རྗེ་ལགས་ཀྱིས་འདི་ལྟར་གསལ་བཤད་གནང་དུས་གཞི་ནས་དོགས་པ་སེལ་སོང་། ཐུགས་རྗེ་ཆེ་འདི་ཡང་ཤེས་དགོས་པ་ཞིག་རེད།
ཁང་གསར་ལགས་ཀྱི་འགན་འཁུར་བའི་རྩོམ་ཡིག་འདི་ལ་ངོ་མ་གོ་རྒྱུ་དང་ཉན་རྒྱུ་ཡོད་པ་མ་ཟད།ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་འགན་འཁུར་ཡང་འདུག་་་
ངས་བལྟས་ཚོད་ལ་མཁས་དབང་བློ་བཟང་སེང་གེ་ལགས་ཀྱི་རླུང་རྟ་མར་མར་ཡིན་པའི་སྣང་བ་འདུག་་་ང་ཚོས་ཕྱོགས་གཏོགས་སྒྲིག་ནས་ཞེན་ཁོག་བྱེད་དགོས་དོན་གང་ཡང་མི་འདུག་མོད།བློ་སེང་རང་ཉིད་ཀྱིས་འགན་མ་འཁུར་བའི་སྐད་ཆ་དང་།ཁོ་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་མཁན་མང་པོ་ཞིག་འུར་རྒྱག་རྒྱུར་དགའ་བ་གཉིས་ཀྱིས་བློ་སེང་གི་རིན་ཐང་ཆུང་དུ་འགྲོ་བཞིན་འདུག་་་ངོ་མ་བཤད་ན་བློ་སེང་ལྟ་བུའི་མི་བརྒྱ་ཐམ་པ་ཡོད་ཀྱང་ང་ཚོར་ཉུང་ཚོད་ལས་མང་ཚོད་མིན་མོད།བྱེད་ལུགས་ཁ་ཤས་ཐད་ཐལ་ཆ་ཏོག་ཙམ་ཡོད་པའང་དངོས་འབྲེལ་རེད།
ད་དུང་ལ་ལས་བོད་ནང་གི་མི་མང་ཚོས་རྒྱ་ནག་གི་ལག་ཁྱེར་བཟུང་ཡོད་ཟེར། ཧ་ཧ། ཟེར་རྒྱུས་ཕོངས་པའི་གཏམ་ཟེར་ན་འདི་འདྲ་ལ་ཟེར་བ་རེད། གཞིས་ལུས་བོད་མི་རྣམས་རྒྱའི་བཙན་དབང་འོག་ཏུ་ཡོད་རེད། ཁོང་ཚོ་རྒྱ་ནག་གི་ལག་ཁྱེར་བཟུང་བ་ལས་གཞན་གྱི་གདམས་ཀ་ཅི་ཞིག་ཡོད་དམ། སྐད་ཆ་མདོར་དེད་དེ་བཤད་ན། ཁྱེད་ཚོས་བློ་བཟང་སེང་གེའི་བྱས་ཉེས་གཙང་མ་བཟོ་ཆེད་དུ། ༸གོང་ས་མཆོག་དང་ཁོང་གི་སྐུ་ཚབ་རྣམ་པ། གཞིས་ལུས་བོད་མི། བོད་དོན་འཐབ་རྩོད་པ་རྣམས་ནག་པོ་བཟོ་གི་ཡོད། ཡང་ན། བོད་དོན་གྱི་ཆེད་དུ་ཉིན་མཚན་ཀུན་ཏུ་ངལ་བ་བརྒྱ་ཕྲག་ལྷུར་བཞེས་གནང་མཁན་༸གོང་ས་མཆོག་དང་བོད་མི་དམངས་ཀྱི་ཆེད་དུ། བློ་སེང་གི་བྱས་ཉེས་དེ་ཡོ་བསྲང་བྱེད་ཀྱི་ཡིན། གནད་དོན་དེ་རེད། གདམས་ཀ་དེ་རེད།
ངས་བློ་བཟང་སེང་གེའི་བྱས་ཉེས་འདི་བཟུང་སྟེ་ཁོང་ནག་པོ་བཟོ་འདོད་མེད། བྱས་ཉེས་འདི་ཁོང་གིས་གཙང་མ་བཟོས་ན་སྙམ་པའི་རེ་བ་བཅངས་པ་ཡིན། ཁོང་ད་ཐེངས་བཀའ་ཁྲིར་སླེབས་རུང་མ་སླེབས་རུང་། མ་འོངས་པར་མདུན་ལམ་དང་རེ་བ་ཡོད་པའི་མི་ཞིག་རེད། དེར་བརྟེན་གནད་དོན་འདིའི་ཐད་ཁོང་གིས། དགོས་དབང་གིས་ལག་འཁྱེར་དེ་ལེན་དགོས་བྱུང་བའི་གསར་འགོད་གསལ་བསྒྲགས་ཤིག་སྤེལ་ན་དྲན་བྱུང་།
ད་དུང་དགོད་བྲོ་བ་ཞིག་ནི། ༡༩༥༩ གོང་དུ་༸གོང་ས་མཆོག་གིས་རྒྱ་ནག་ནང་གི་གོ་གནས་བཞེས་ཡོད་ཟེར་བ་དེ་རེད། འདི་ནི་གནས་བབས་ཡོངས་སུ་ཐ་དད་རེད། ༡༩༥༡ ནས་ ༡༩༥༩ བར་༸གོང་ས་མཆོག་གིས་ཐབས་ཤེས་ཡོད་རྒུས་རྒྱ་ནག་དང་མཉམ་གནས་ཐུབ་ཐབས་མཛད་བཞིན་པའི་སྐབས་རེད། དེའི་སྐབས་སུ་༸གོང་ས་མཆོག་དང་པཎ་ཆེན་རིན་པོ་ཆེས་རྒྱལ་ཡོངས་དམངས་འཐུས་ནང་དུ་གོ་གནས་བཞེས་པ་དེ་ཀུན་གྱིས་ཤེས་པའི་བདེན་དོན་རེད། ༡༩༥༩ ལོར་བོད་རྒྱ་མཉམ་གནས་ཐུབ་ཐབས་བྲལ་བའི་གནས་སུ་གྱར་སྐབས་ཁོང་བཙན་བྱོལ་དུ་ཕེབས་པ་རེད། ༡༩༥༩ གོང་དུ་རྒྱའི་གོ་གནས་བཞེས་པ་དང་། ༢༠༠༥ ལོར་བཙན་བྱོལ་དུ་འཚར་ལོངས་བྱས་པའི་“མཁས་དབང་”ཞིག་གིས་དོན་ཆུང་ཞིག་གི་ཆེད་དུ་ཀྲུང་གོའི་ཕྱིར་སྡོད་རང་མིའི་ལག་འཁྱེར་བླངས་པ་གཉིས་བསྡུར་ས་ཨེ་འདུག
ད་ཐེ་བོ་ཤེར་རྒྱམ་པ་སོགས་ལ་ཁ་ཤས་བཤད་ཀི་ཡིན།
བཙན་བྱོལ་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་མི་ཞིག་རྒྱ་འོག་ལ་ཕྱིན་པ་དང་། རྒྱས་གོ་གནས་སྤྲད་ཡོད་པའི་གནད་དོན་ཞིག་གླེང་ནས་བློ་སེང་རྒྱ་ལ་ཕྱིན་པ་དེ་གནད་དོན་མིན་པར་ཇི་ལྟར་སྒྲུབ་ཐུབ་བམ། རེད། ལི་ཐང་ཨ་ལོ་ཆོས་མཛད་དང་བསམ་སྡིང་རྡོ་རྗེ་འཕགས་མོ། དགེ་སློང་བློ་བསྟན། བླ་མ་རྐང་ཀྱོག་སོགས་བཙན་བྱོལ་ནང་ནས་རྒྱ་འོག་ཏུ་ཕར་ལོག་མཁན་ཉུང་ཤས་བྱུང་ཡོད་ལ། རྒྱལ་བ་ཀརྨ་པ་དང་ཨ་ཀྱ་རིན་པོ་ཆེ། ཞེ་བོ་བློ་བཟང་དར་རྒྱས། བསམ་ཕོ་བསྟན་འཛིན་དོན་གྲུབ། ཨེ་ལྷ་རྒྱ་རི་བ་སོགས་རྒྱ་འོག་ནས་ཚུར་བཙན་བྱོལ་དུ་ཡོང་མཁན་ཁྲི་ཚོ་བརྒལ་བ་ཡོང་དང་ཡོང་མུས་རེད། འདི་ཚོ་གནད་དོན་མ་རེད་ཟེར་ན་ག་རེ་གནད་དོན་རེད། བོད་ལ་ཕར་ལོག་མཁན་མང་ཙམ་ཡོང་ཆེད་རྒྱ་ནག་གིས་བལ་ཡུལ་ན་སྣེ་ལེན་ཁང་བཙུགས་མ་སོང་ངམ། ལོ་ལྟར་བལ་ཡུལ་དང་སུད་སི་སོགས་ན་ལོ་སར་གསོལ་སྟོན་བཤམས་ཀྱིན་མི་འདུག་གམ། བོད་ལ་སླེབས་པ་དེ་ཚོར་ཕྱི་རྒྱལ་ནས་རང་ཡུལ་དུ་གཏན་ལོག་བྱས་པའི་བོད་རིགས་སྤུན་ཟླའི་བཞུགས་མོལ་ཚོགས་འདུ་དང་ཇ་སྟོན་ཚོགས་འདུ། སྣེ་ལེན་ཚོགས་འདུ་སོགས་འཚོགས་ཏེ་རླུང་འཕྲིན་དང་དྲྭ་ལམ། གསར་ཤོག་སོགས་ན་དྲིལ་སྒྲོག་ཇི་ཙམ་བྱེད་བཞིན་མི་འདུག་གམ། ཁྱོད་ཀྱིས་འདི་ཚོ་གནད་དོན་མ་རེད་ཟེར་བ་ཨེ་ཡིན། འོ་ན་གནད་དོན་ཞིག་གང་ན་ཡོད།
ཤེལ་དཀར་བློ་བཟང་གི་སྐད་ཆ་དེར་བསམ་བློ་གཏོང་རྒྱུ་འདུག ནམ་རྒྱུན་ཤེལ་དཀར་བློ་བཟང་འདི་༸གོང་ས་མཆོག་ལ་དད་པ་རྣམ་དག་ཡོད་མདོག་མདོག་བྱེད་མཁན་ཞིག་རེད། རྒྱ་ནག་གིས་༸གོང་ས་མཆོག་ལ་མཚན་དམས་ཀྱི་རྣམ་པས། ཏཱ་ལ་དང་ཏཱ་ལ་ཟེར་དུས་སྙིང་ལ་ན་ཚ་གཏོང་འགྲོ་བ་ཞིག་རེད། ཡིན་ནའང་དེ་རིང་བློ་བཟང་སེང་གེས། ༢༠༠༣ ལོ་ནས་༸གོང་ས་མཆོག་གི་སྐུ་དབང་རྩིས་སྤྲོད་དགོས་པ་དང་། ༸གོང་ས་མཆོག་གིས་ཆོས་རྐྱང་པ་ལས་སྲིད་གནང་ན་མི་འགྲིག་ཚུལ་བྲིས་པ་ཙམ་མ་ཟད། ཐ་ན་རྩོམ་ཡིག་ནང་༸གོང་ས་ཏཱ་ལའི་བླ་མ་ཟེར་རྒྱུ་ཕར་བཞག བླ་མ་དང་བླ་མ་ཞེས་བྲིས་ཡོང་བ་དེ་ཚོ་རིག་ཀྱང་། ཁོ་ལ་ངན་དུ་མ་མངོན་པར་རྒྱན་དུ་མངོན་བཞིན་ཡོད་པ་རེད། ད་དུང་འགྲེལ་བཤད་སྙིང་རྗེ་མོ་ཞིག་གིས་འཁྱོག་བཤད་ཨེ་ཐུབ་བལྟ་བཞིན་ཡོད་རེད། ཁྱོད་ཀྱི་འགྲེལ་སྟངས་ལྟར་ན། རྒྱ་གཞུང་གིས་ཏཱ་ལ་ཟེར་བའང་གུས་མེད་མ་རེད། གང་ཡིན་ཟེར་ན། ཏཱ་ལ་ནི་རྒྱ་མཚོའི་དོན་ཡིན་ཞིང་། ༸གོང་ས་མཆོག་གི་མཁྱེན་བརྩེ་ནུས་གསུམ་གྱི་ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་བཞིན་ཟབ་ཟེར་བ་རེད་ཟེར་རྒྱུ་ཨེ་ཡིན། གནད་འགག་དེ་འདྲ་མ་རེད། སྔོན་ལ་བློ་སེང་གི་རྩོམ་དེ་ཞིབ་པར་ལྷོགས། དེ་ནས་༸གོང་ས་མཆོག་གིས་ཡབ་གཞིས་ཀྱི་མི་མང་པོ་བཀའ་བློན་སོགས་གོ་ས་མཐོ་སར་རྒྱུན་དུ་བཞག་ཟེར་བ་དང་། ཆབ་སྲིད་ཀྱི་སྐུ་དབང་རྩིས་སྤྲོད་དགོས་པའི་བརྗོད་དོན་ངས་གོང་དུ་དྲངས་པ་དེ་ལ་ལེགས་པར་སོམ། དེ་ནས་བླ་མ་ཞེས་བྲིས་པ་དེའི་དོན་ཅི་ཡིན་མིན་བསམས་ན་གོ་རྒྱུ་ཞིག་ཡོང་གི་རེད། དེ་ལ་ངས་བལྟས་ན། གོ་རྒྱུ་གཉིས་ལས་མེད། གཅིག་ནི་ངས་རྩོམ་འདིའི་ནང་བཤད་པ་དེ་རེད། གཉིས་པ་ནི། ཏཱ་ལ་ཞེས་པ་དེ་ཆད་པ་རེད། འོན་ཀྱང་དེ་འདྲའི་མང་བོ་ཆད་སྟངས་ཤིག་ཡོང་དཀའ་བ་རེད།
གནམ་ལྕགས་ཀྱི་མཆན་དེ་ལ་ག་རེ་བཤད་དགོས་རེད། རང་ཅག་སྨྱུག་ཐོགས་པ་ཚོས་གནད་འགག་ལ་ཐུག་དུས། མིས་སྡང་པོ་བྱེད་མིན་ལ་མ་ལྟོས་པར་བསམ་ཚུལ་བཤད་དགོས་པ་དེ་འོས་འགན་ཞིག་རེད། ངས་དེ་འདྲ་ཞིག་བསམས་ནས་འདི་བྲིས་པ་ཡིན། འདིའི་ནང་གསར་པ་བཤད་ཡོད་མེད་དེ་གནད་འགག་མ་རེད། དཀར་ནག་མགོ་རྟིང་སློག་ཡོད་མེད་དེ་གནད་འགག་རེད།
རྒྱ་ནག་གི་ཕྱིར་སྡོད་རང་མིའི་ལག་ཁྱེར་བླངས་པ་ཙམ་གྱིས་ལམ་སང་ཁྲིམས་ཐོག་ནས་རྒྱ་ནག་གི་མི་སེར་ཆགས་ཀྱི་མེད་སྟབས་གནད་འགག་དངོས་གནས་མི་འདུག ལྷག་པར་དུ་ཟུར་འཕྲོས་སུ་བཤད་པ་དེ་དག་རྨོངས་ཞེན་གྱི་སྐད་ཆ་ཤ་སྟག་རེད། ཁྱེད་ཀྱིས་བཤད་པ་འདི་ལས་ལྡོག་སྟེ། བློ་བཟང་སེང་གེས་“ཏཱ་ལ་”མ་བྲིས་པར་“བླ་མ་”འབྲི་བ་འདི། བླ་མ་ཞེས་པའི་དོན་ནི་བླ་ན་མེད་པའམ་གོང་ན་མེད་པ་ཞེས་པའི་དོན་ཡིན་པར་བརྟེན། ༸གོང་ས་མཆོག་ནི་བོད་པའི་ཆོས་སྲིད་གཉིས་ཀྱི་དབུ་ཁྲིད་བླ་ན་མེད་པ་ཞིག་ཡིན་པས་ཁོང་གི་གོང་ན་སུ་ཡང་མེད་ཅེས་པའི་དོན་ཡང་ཡིན་ཤས་ཆེ།།
ཁང་གསར་བས་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་རྒྱབ་ལྗོངས་དང་ལྡན་པའི་དཔྱད་བརྗོད་ཅིག་སྤེལ་འདུག འོན་ཀྱང་སྐད་ཆ་གསར་བ་གང་ཡང་མི་འདུག སྔོན་མའི་བླ་མ་དག་གིས་ཀྱིས་དགྱ་ནག་གི་གོང་མ་རྗེ་བཙུན་འཇམ་པའི་དབྱངས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་བཟུང་སྟེ་ཕྱག་འཚལ་བ་དང་དེའི་འབྲས་བུར་མིང་དང་ཐོབ་གནང་སོགས་བྲིས་འདུག་ཀྱང་། གནད་དོན་མང་བོ་ཞིག་འདི་ལྟར་བཤད་ཆོག་ཀྱང་། ད་ལྟའི་རང་རེའི་སྤྱི་ཚོགས་ཁྲོད་བློ་སེང་བཀའ་ཁྲིར་འགོད་རྒྱུའི་ཨ་གསར་གྱི་རྦ་རླབས་འཕྱུར་བའི་སྒང་འདི་ལ། མི་མང་བོས་སྐུ་ཉིད་ལ་ཁ་བརྡུང་གཏང་སྲིད་པ་ཞིག་རེད།