རྒྱ་གར་དབུས་འཆར་འགོད་ལྷན་ཁང་གི་བཀོལ་བྱུས་འོག་མི་རིགས་དང་ས་ཁོངས་དབྱེར་མེད་ཐོག རྒྱ་གར་ནང་གནས་སྡོད་བྱེད་མཁན་ཚང་མར་དམིགས་བསལ་ངོས་འཛིན་ལག་འཁྱེར་ཨང་གྲངས་ ༡༢ ཅན་ཞིག་བཟོ་མགོ་ཚུགས་ཡོད།
ཉེ་ལམ་རྒྱ་གར་དབུས་གཞུང་གིས་རྒྱལ་ཡོངས་ལ་དམིགས་བསལ་ངོས་འཛིན་ལག་འཁྱེར་ཞིག་བཟོ་རྒྱུའི་ཐག་གཅོད་བྱས་ཡོད་ཅིང་། ཟླ་འདིའི་ཕྱི་ཚེས་ ༡༢ ཉིན་ངྷ་ས་ཁུལ་དུ་ལས་གཞི་དེ་དངོས་སུ་མགོ་འཛུགས་བྱས་ཡོད། ཕྱི་ཚེས་ ༡༢ ཉིན་རྒྱ་གར་དབུས་གཞུང་ཐུན་མིན་ངོ་སྤྲོད་ལག་འཁྱེར་ལས་ཁུངས་ (Unique Identity Authority of India) ཀྱི་ལྕམ་སྐུ་ཤི་ཝ་གྷཱ་མི་ (Ms .Shivagami) ལགས་བཞུགས་སྒར་ངྷ་རམ་ས་ལར་ཕེབས་ཏེ། རྒྱ་གར་དབུས་གཞུང་གིས་རྒྱ་གར་ནང་གནས་སྡོད་ཡུལ་མི་ཚང་མར་ཐུན་མིན་ངོ་སྤྲོད་ལག་འཁྱེར་ཞིག་བཟོ་འཆར་ཡོད་སྐོར་ངོ་སྤྲོད་བྱས་ཡོད་པའི་ནང་། རྒྱ་གར་ནང་གནས་སྡོད་ཡུལ་མི་ཚང་མར་རྒྱ་གར་དབུས་གཞུང་གིས་ཐུན་མིན་ངོ་སྤྲོད་ལག་འཁྱེར་གནང་རྒྱུའི་ལས་གཞི་ཞིག་མགོ་བརྩམས་ཡོད་པ་དེར་ཨཱ་དར་ (Aadhar) ཟེར་ཞིང་། ཨཱ་དར་ཞེས་པ་ནི་ཨང་གྲངས་ ༡༢ ཅན་གྱི་ངོ་སྤྲོད་ཨང་རྟགས་ཤིག་རྒྱ་གར་ནང་གནས་སྡོད་བྱེད་མཁན་རྒྱ་གར་ཡུལ་མི་ཙམ་མ་ཟད། ཟླ་དྲུག་སོན་པའི་བྱིས་པ་ཚུན་ལ་སྤྲོ་རྒྱུའི་ལས་འཆར་ཞིག་ཡིན་འདུག ཨཱ་དར་ཞེས་པ་དེ་སུ་ལ་ཐོབ་ཀྱི་རེད་ཅེ་ན། རྒྱ་གར་ནང་གནས་སྡོད་བྱེད་མཁན་ཡིན་པ་གང་ཞིག་ལ། རྒྱ་གར་དབུས་གཞུང་ཐུན་མིན་ངོ་སྤྲོད་ལག་འཁྱེར་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་གཏན་ལ་ཕབ་པའི་ཆ་རྐྱེན་ཚང་བའི་གང་ཟག་ལ་འཐོབ་རྒྱུ་ཡིན་འདུག
ལག་འཁྱེར་དེ་བཟོ་བར་དོ་བདག་གིས་གྲ་སྒྲིག་བྱ་དགོས་པའི་ཆ་རྐྱེན་ཁག་ནི། རང་གི་མིང་དང་། སྡོད་གནས་ཁ་བྱང་། ཞལ་པར་ཨང་གྲངས། ཕ་མིང་། གཉེན་སྒྲིག་བྱས་ཡོད་མེད། རང་གི་འདྲ་པར། མཛུབ་མོ་བཅུ་བོའི་མཛུབ་ཐེལ། མིག་གཉིས་པོར་གློག་པར་བཅས་དགོས་ཀྱི་ཡོད་ཀྱང་། འདྲ་པར་དང་མཛུབ་ཐེལ། མིག་གཉིས་ཀར་གློག་པར་སོགས་རྒྱ་གར་དབུས་གཞུང་གིས་ཆེད་གཏོང་བྱས་པའི་ལས་བྱེད་ཚོས་མཐུན་འགྱུར་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན་འདུག ངྷ་ས་ཁུལ་དུ་ས་གནས་ཁག་ ༡༤ ནང་འཕྲལ་སེལ་ཐོ་འགོད་ལས་ཁུངས་བཙུགས་ཏེ་མིང་ཐོ་བསྡུ་རུབ་བྱ་རྒྱུ་ཡིན་འདུག་ཅིང་། མི་མང་རྣམས་སོ་སོ་གནས་ཡུལ་ས་གནས་ཐོ་འགོད་ལས་ཁུངས་སུ་བཅར་ཏེ། མིང་ཐོའི་འགེངས་ཤོག་བསྐང་དགོས་ཤིང་། མིང་ཐོ་བསྐངས་རྗེས་ཉིན་གྲངས་ ༢༠ ནས་ ༣༠ བར་སྦྲགས་ཐོག་བརྒྱུད་ངོ་སྤྲོད་ལག་འཁྱེར་དེ་འབྱོར་རྒྱུ་ཡིན་འདུག
གོང་གསལ་གནས་ཚུལ་འདིའི་ཐད། ཕྱི་ཚེས་ ༡༥ ཉིན་འདི་གའི་གསར་འགོད་པས་བཀའ་དྲུང་མི་འགྱུར་རྡོ་རྗེ་ལགས་སུ་བཀའ་འདྲི་ཞུས་པར། ཟླ་ཚེས་(༢༠༡༡ ཟླ་ ༣ ཚེས་༢༣) འཁོད་པའི་གཞུང་ཡིག་ཅིག་ཀང་རཱ་རྫོང་གི་རྫོང་དཔོན་གྱི་མཚན་ཐོག་ནས་བོད་གཞུང་བཀའ་དྲུང་ཡིག་ཚང་ལ་འབྱོར་ཡོད་ཅིང་། ཡིག་ཆ་དེར་རྒྱ་གར་དབུས་གཞུང་གི་ཐག་གཅོད་ལྟར་རྒྱ་གར་གྱི་ཆབ་འབངས་མི་སེར་ཡིན་མིན་ལ་མ་ལྟོས་པར་རྒྱ་གར་ནང་གནས་སྡོད་བྱེད་མཁན་ཚང་མར་དམིགས་བསལ་ངོས་འཛིན་ལག་འཁྱེར་ཞིག་བཟོ་གཏན་འཁེལ་ཡོད་འདུག ལག་འཁྱེར་འདི་རྒྱ་གར་དབུས་གཞུང་འཆར་འགོག་ལྷན་ཁང་གི་ཐད་ཀའི་གཟིགས་སྐྱོང་འོག་ཡོད་པའི་ལས་གཞི་ཞིག་དང་། ལས་འཆར་འདི་གང་མགྱོགས་མཇུག་བསྒྲིལ་དགོས་པའི་དབང་གིས་གཞུང་གི་ལམ་སྟོན་འོག་ལས་གཞི་འདི་རྒྱ་གར་གྱི་བཟོ་ལས་དང་ཚོང་ལས་སྡེ་ཚན་ཆེ་ཁག་དང་གན་རྒྱ་བཞག་སྟེ། ད་ཆར་ལས་གཞི་དངོས་སུ་མགོ་འཛུགས་བྱེད་བཞིན་པ་རེད།
ལས་གཞིའི་ཡིག་ཆ་འདི་བཀའ་དྲུང་ཡིག་ཚང་བརྒྱུད་ཕྱོགས་མཐའ་ཁག་གི་བོད་མིའི་ས་གནས་མགོ་འཛིན་ཚོར་ཕུལ་ཡོད་འདུག འདིའི་ཐད་བཀའ་དྲུང་མི་འགྱུར་རྡོ་རྗེ་ལགས་ཀྱིས་བརྗོད་དོན། བོད་གཞུང་ངོས་ནས་བོད་མི་ཚང་མས་ལག་འཁྱེར་འདི་བཟོ་དགོས་ངེས་རེད་ཅེས་འབོད་སྐུལ་ཞུ་བཞིན་ཡོད། རྗེས་ཕྱོགས་བཟའ་འབྲུའི་ལག་དེབ་( Ration card ) ཞུ་དགོས་པ་དང་དེ་བཞིན་རླངས་རྫས་(Gas Agency) ལས་ཁུངས་ཤིག་ལ་ཐོ་འགོད་བྱ་དགོས་རིགས་ལ་ལག་འཁྱེར་འདི་སྟོན་དགོས་པ་ཞིག་ཆགས་ངེས་རེད། མདོར་ན་རྒྱ་གར་ནང་གནས་སྡོད་བྱེད་མཁན་ཡིན་པའི་ཆ་ནས་མཐུན་རྐྱེན་ལེན་རྒྱུ་སོགས་ལ་ལག་འཁྱེར་འདི་གལ་ཆེས་ཤོས་ཤིག་ཆགས་ཡོད་པ་རེད། དེར་བརྟེན། མི་ཚང་མས་ལག་འཁྱེར་འདི་བཟོ་རྒྱུར་མིང་ཐོ་བཀོད་དེ། མིང་དང་ཁ་བྱང་སོགས་སོ་སོའི་སྐྱབས་བཅོལ་ལག་འཁྱེར་ (RC) དང་རང་བཙན་ལག་དེབ་གཞིར་བཞག་ཐོག་ཆ་རྐྱེན་གང་དགོས་ཆད་ལྷག་ནོར་འཛོལ་མེད་པར་བསྒྲུབ་རྒྱུ་གལ་ཆེན་པོ་རེད། ཅེས་ངས་དུས་བབ་གསར་ཁང་བརྒྱུད་དེ་མི་མང་ལ་འབོད་སྐུལ་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། ཞེས་གསུངས་སོང་།
འདི་གའི་གསར་འགོད་པས་བཀའ་དྲུང་ལགས་སུ་དམིགས་བསལ་ངོས་འཛིན་ལག་འཁྱེར་འདིས་བོད་མི་ཚོར་སྐྱབས་བཅོལ་ལག་འཁྱེར་ ( RC ) དང་། ལག་དེབ་སེར་པོ་ཨའེ་སི་(IC )སོགས་ཀྱི་ཚབ་བྱེད་ཐུབ་མིན་དང་། ཐེངས་འདིར་རྒྱ་གར་གཞུང་གིས་གློ་བུར་དུ་ལག་འཁྱེར་འདི་འདྲ་ཞིག་བཟོ་དགོས་པའི་རྒྱུ་མཚན་གང་ཡིན་སྐོར་བཀའ་འདྲི་ཞུས་པར་ཁོང་གིས། ལག་འཁྱེར་འདིས་སྐྱབས་བཅོལ་ལག་འཁྱེར་( RC ) དང་། ལག་དེབ་སེར་པོ་(IC )ཡི་ཚབ་བྱེད་ཐུབ་པ་ཞིག་མ་རེད། རྒྱ་གར་མི་སེར་ལ་ཡུལ་མིའི་ལག་འཁྱེར་(National passport) ཡོད་པ་ནང་བཞིན། བོད་མི་ཚོ་རྒྱ་གར་ཆབ་འབངས་མིན་པར་བརྟེན། ལག་དེབ་སེར་པོ་ (IC) དང་། སྐྱབས་བཅོལ་ལག་འཁྱེར་(RC) སྤྲོད་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད། དེར་བརྟེན། ལག་འཁྱེར་ཕན་ཚུན་གྱི་ཚབ་བྱེད་ཐུབ་པ་ཞིག་ཡོང་གི་མ་རེད་ལ། ལག་འཁྱེར་རེ་རེའི་ཐོབ་ཐང་ཡང་ཐ་དད་རེད། ལག་འཁྱེར་འདི་བཟོ་དགོས་པའི་རྒྱབ་ལྗོངས་གནས་ཚུལ་ནི་དོ་བདག་སོ་སོར་ཁེ་ཕན་ཡོད་པ་ཞིག་དང་། རྒྱ་གར་གཞུང་གི་སྲུང་སྐྱོབ་དང་བདེ་འཇགས་ལ་འབྲེལ་བ་ཡོད་པ་ཤིག་ཆགས་ཡོད་པ་རེད། ཅེས་གསུངས་བྱུང་།
གསར་འགོད་པ། བནྡེ་སྐྱབས།
ང་ཚོ་བཙན་བྱོལ་བོད་མི་རྣམས་ནི། རྒྱལ་ཁབ་དང་རང་ས་མེད་པས། ཡར་བལྟས་ན་གནམ་ལག་འཁྱེར་དང་། མར་བལྟས་ན་ས་རོགས་རམ་དང་དངུལ་ལོར་ལ་མ་གཏོགས་རེ་ས་མེད་པ་མ་རེད་པེ། ལག་འཁྱེར་དང་དངུལ་ལོར་གྱིས་ཕྱུག་པར་ཤོག །
དྲང་བདེན་དང་ལ་རྒྱ། ཆོས་རིག་དང་གཞུང་ནི་ཡོད་ཡོད་པ་རེད། རྒྱ་གར་གཞུང་ལ་བཀྲ་དྲིན་ཆེའོ།
རྒྱ་ནག་གཞུང་མ་གཏོགས་པའི་རྒྱ་གར་ལ་སོགས་འཛམ་གླིང་བོད་རིགས་གར་ཡོད་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཚང་མར་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞེས་ཞུའོ། །དགེའོ། དགེའོ། དགེ་བར་འགྱུར་ཅིག །
བཀུར་འོས་བཀའ་དྲུང་མཆོག་ལ། གོང་གསལ་ཕྱག་ཁྱེར་འདི་ཡི་ཁྱབ་ཚད་དང་། རྩིས་མཐོང་། ལས་གཞི། རྒྱ་གར་ཡུལ་མི་སོགས་ལ་ཡོད་པ་བཞིན་གཅིག་མཚུངས་ཡིན་མིན་སོགས་ཀྱི་གསལ་བཤད་ཡག་པོ་ཞིག་གནང་ན་མ་འོངས་པར་རང་ཅག་བོད་མི་ཡོངས་ལ་ཕན་ཐོག་ཆེ།
གཞུང་ཕྱོགས་ཀྱི་ཡིག་ཆའི་ནང་དུ་ཡུལ་མི་ཞེས་པ་འདི་བེད་སྤྱོད་གནང་འདུག་པས་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་བཅའ་ཁྲིམས་ལྟར་ན་ཚིག་འདི་ལ་གོ་བ་ཆེན་པོ་ཡོད།
གཤམ་ནས་བཀའ་དྲུང་ལགས་ཀྱིས་RS དང་IS གཉིས་དང་ལག་འཁྱེར་འདི་གསུམ་མ་འདྲ་བར་ངོ་བོ་སོ་སོར་ཡོད་པར་འགྲེལ་བཤད་གནང་བ་ནི་བཀའ་དྲིན་ཆེན་པོ་རེད། དེ་མིན་བཅའ་ཁྲིམས་དགོངས་དོན་གྱི་ཡུལ་མིའི་གོ་དོན་འདིས་སེམས་པ་ཀློང་ཀློང་བོར་བཟོས་ཡོང་གི་འདུག