བོད་ནང་གི་རང་བསྲེཊ་གནད་དོན་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་མཚོན་ཆེད། ཕྱི་ཚེས་ ༡༤ ཉིན་ཡུ་རོབ་སྤྱི་མཐུན་ཚོཊ་པ་དང་ཁེ་ཎ་ཌ་དང་ཨ་རིའི་སྲིད་གཞུང་བཅས་ཀྱིས། རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་ཐོག་འཛིན་པའི་དྲག་གནོན་སྲིད་བྱུས་ལ་སྐྱོན་བརྗོད་དང་འབྲེལ། བོད་རྒྱ་འབྲེལ་མོལ་གང་མགྱོཊ་བསྐྱར་གསོ་དགོས་པའི་ནན་སྐུལ་ཞུས་འདུག
ད་བར་བོད་ནང་གི་བོད་མི་ ༩༥ ཙམ་གྱིས་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་ཀྱིས་རྒྱ་གཞུང་གི་དྲག་གནོན་སྲིད་བྱུས་ལ་ངོ་རྒོལ་བྱས་ཏེ་གནས་སྟངས་ཧ་ཅང་ཛ་དྲག་ཅན་ཏུ་འགྱུར་བཞིན་པའི་སྐབས་ཏེ། ཕྱི་ཚེས་ ༡༤ ཉིན་ཡུ་རོབ་སྤྱི་མཐུན་ཚོགས་པ་དང་ཁེ་ཎ་ཌ་དང་ཨ་རིའི་སྲིད་གཞུང་བཅས་ཀྱིས་སྔ་རྗེས་སུ། བོད་མི་ཚོར་གདུང་སེམས་མཉམ་སྐྱེད་དང་རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་ཐོག་འཛིན་པའི་དྲག་གནོན་སྲིད་བྱུས་ལ་སྐྱོན་བརྗོད་བསྒྲཊ་གཏམ་སྤེལ་ཏེ། བོད་རྒྱ་འབྲེལ་མོལ་གང་མགྱོགས་བསྐྱར་གསོ་བྱ་དགོས་པའི་ནན་སྐུལ་ཞུས་ཡོད་འདུག
ཡུ་རོབ་སྤྱི་ཚོགས་པའི་བསྒྲགས་གཏམ་དེའི་ནང་། ཡུ་རོབ་སྤྱི་མཐུན་ཚོགས་པའི་བདེ་འཇཊ་དང་ཕྱི་འབྲེལ་ལས་དོན་ཚན་པའི་ཆེས་མཐོའི་སྐུ་ཚབ་ལྕམ་ཁེ་ཐེ་རིན་ཨེ་ཤི་ཊོན་ (Catherine ashton) མཆོག་གིས། བོད་ནང་བོད་མི་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་གཏོང་མཁན་ཇེ་མང་དུ་འགྲོ་བཞིན་པ་སྤྱི་དང་། བྱེ་བྲག་བོད་ཀྱི་མི་རབས་གསར་པའི་ཁྲོད་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་གཏོང་མཁན་ཇེ་མང་དུ་འགྲོ་བཞིན་པ་དེར་ཡུ་རོབ་སྤྱི་མཐུན་ཚོགས་པར་བློ་ཕམ་ཆེན་པོ་ཡོད་པ་དང་། བོད་མི་ཚོས་རང་གི་ཐུན་མ་ཡིན་པའི་ངོ་བོ་རང་དབང་ཐོག་སྲུང་སྐྱོབ་བྱ་རྒྱུར་རྒྱ་གཞུང་གིས་དམ་དྲག་བྱས་པར་བརྟེན། བོད་ཀྱི་ས་ཁུལ་ཁག་ཏུ་རྒྱ་གཞུང་གི་སྲིད་བྱུས་དེར་མི་འདོད་པའི་རྣམ་པ་ཤུགས་ཆེ་རུ་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་ཚུལ་དང་། ཡུ་རོབ་སྤྱི་མཐུན་ཚོགས་པས་རྒྱ་ནག་གི་ས་ཁྱོན་ཆིག་སྒྲིལ་ལ་གུས་བརྩིའི་ཐོག་རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་མིའི་དཀའ་ངལ་གྱི་རྒྱུ་རྐྱེན་གཙོ་བོ་སེལ་ཐབས་བྱས་ཏེ། བོད་མིའི་སྤྱི་ཚོགས་དང་ཆབ་སྲིད། དཔལ་འབྱོར། རིག་གཞུང་སོགས་ཀྱི་ཐོབ་ཐང་བཅས་ལ་བརྩི་བཀུར་ཞུ་དགོས་པ་མ་ཟད། བོད་མིའི་ཐུན་མིན་རིག་གཞུང་དང་སྐད་ཡིག ཆོས་ཉམས་ལེན་བྱ་རྒྱུའི་ཐོབ་ཐང་སོཊ་སྤྲོད་རྒྱུའི་རེ་འདུན་ཤུགས་ཆེར་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན་སྐོར་བརྗོད་ཡོད་འདུག
བསྒྲགས་གཏམ་དེར་མུ་མཐུད་འཁོད་དོན་ལ། མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཆེས་མཐོའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལྷན་ཁང་གི་ཚོགས་གཙོ་ལྕམ་ནཱ་ཝི་པིལ་ལེ་ (navi pillay) མཆོག་གིས། ༢༠༡༢ ལོའི་ཟླ་ ༡༡ ཚེས་ ༢ ཉིན་བསྒྲགས་གཏམ་སྤེལ་བ་དེར་ཡུ་རོབ་སྤྱི་མཐུན་ཚོགས་པས་མཐའ་གཅིག་ཏུ་རྒྱབ་སྐྱོར་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན་པར་མ་ཟད། ཡུ་རོབ་སྤྱི་མཐུན་ཚོགས་པས་རྒྱ་གཞུང་ལ་བོད་མི་ཚོར་སྨྲ་བརྗོད་དང་འདུ་འཛོམས་རང་དབང་ཐོག་དམ་དྲག་བྱ་རྒྱུར་མཚམས་འཇོག་གིས། ད་སྔ་རྒྱའི་བཙོན་ཁང་དུ་འཛིན་བཟུང་བྱས་པའི་བོད་མི་དག་གང་མགྱོཊ་གློད་གྲོལ་གཏོང་དགོས་སྐོར་བརྗོད་འདུག ཡུ་རོབ་སྤྱི་མཐུན་ཚོགས་པས་རྒྱ་གཞུང་ལ་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་ས་ཁུལ་ཁག་ཏུ། རྒྱལ་སྤྱིའི་གཞུང་འབྲེལ་མི་སྣ་དང་རྒྱལ་སྤྱིའི་གསར་འགོད་པ་བཅས་གཏོང་དགོས་པའི་རེ་འདུན་ཞུ་རྒྱུ་དང་། ཡུ་རོབ་སྤྱི་མཐུན་གྱིས་བོད་མི་ཚོའི་འུ་ཐུག་གནས་སྟངས་ལ་བསམ་ཤེས་ཐུབ་པའི་ཐོག རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་གཙོས་འུ་ཐུག་ཐབས་ཟད་ཀྱི་ལས་འགུལ་རིགས་མི་སྤེལ་བའི་འབོད་སྐུལ་ཞུས་ཡོད་ཅིང་། འབྲེལ་ཡོད་བོད་མིའི་སྤྱི་ཚོགས་དང་ཆོས་ཕྱོགས་དབུ་ཁྲིད་ཚོས་ཀྱང་། རང་ནུས་གང་ཡོད་ཐོག་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་ལས་འགུལ་མཚམས་འཇོག་ཡོང་ཐབས་གནང་དགོས་རྒྱུ་དང་། ཡུ་རོབ་སྤྱི་མཐུན་ཚོགས་པས་རྒྱ་བོད་ཕྱོགས་གཉིས་ནས་དོན་སྙིང་ལྡན་པའི་འབྲེལ་མོལ་ཞིག་བསྐྱར་གསོི་ཐུབ་པའི་ནན་སྐུལ་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན་ཚུལ་བརྗོད་ཡོད་འདུག
དེ་བཞིན། ཕྱི་ཚེས་ ༡༤ ཉིན་ཁེ་ན་ཌའི་ཕྱི་འབྲེལ་ལས་དོན་ཚན་པའི་བློན་ཆེན་སྐུ་ཞབས་ཇོན་བྷེར་ཌི་མཆོག་གིས་ (john baird) ཀྱང་། བོད་མིས་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་གཏོང་བའི་གནད་དོན་ཐོག་སེམས་འཚབ་ཡོད་པའི་བསྒྲགས་གཏམ་ཞིག་སྤེལ་ཏེ། བོད་ནང་བོད་མིས་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་གཏོང་མཁན་མང་དུ་འགྲོ་བཞིན་པ་དེར་རྒྱ་གཞུང་གིས་གདོང་ལེན་བྱེད་ཆེད་དམ་དྲག་ཆེ་རུ་བཏང་སྟབས། གནས་སྟངས་སྔར་ལས་ཛ་དྲག་ཏུ་འགྲོ་བཞིན་པ་དེར་ཁེ་ཎ་ཌའི་གཞུང་ལ་སེམས་འཚབ་ཆེན་པོ་ཡོད་པ་དང་། ཁེ་ན་ཌ་སྲིད་གཞུང་གིས་བོད་མི་ཚོའི་སྨྲ་བརྗོད་རང་དབང་དང་འདུ་འཛོམས་རང་དབང་གི་ཐོབ་ཐང་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན་པར་མ་ཟད། རང་བསྲེགས་ཀྱི་ལམ་ནས་རང་གི་མངོན་འདོད་བསྒྲུབ་ཐབས་བྱས་པ་དེས། བོད་མི་ཚོས་རང་གི་ཆོས་དང་སྐད་ཡིག རིག་གཞུང་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་ཐོབ་ཐང་བཅས་གཙིགས་ཆེར་འཛིན་བཞིན་པ་གསལ་པོར་སྟོན་གྱི་ཡོད་སྟབས། ཁེ་ན་ཌའི་གཞུང་གིས་རྒྱ་གཞུང་ལ་བོད་མི་ཚོར་རང་གི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་སྲུང་སྐྱོབ་བྱ་རྒྱུའི་ཐོབ་ཐང་བཅས་སྤྲད་དེ། བོད་ནང་གི་ཛ་དྲག་གནས་སྟངས་ཞི་འཇམ་ཡོང་ཐབས་བྱ་དགོས་རྒྱུུ་དང་། བོད་ཀྱི་ས་ཁུལ་ཁག་ཏུ་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྐུ་ཚབ་འཐུས་མི་དང་གསར་འགོད་པ། རྟོག་ཞིབ་པ་སོགས་འགྲོ་རྒྱུར་ཆོག་མཆན་སྤྲོད་དགོས་རྒྱུ། ༸གོང་ས་མཆོག་གམ་དང་ཁོང་གི་སྐུ་ཚབ་དང་ལྷན་དུ་གཉིས་ཕན་ཐབས་ལམ་ཐོག་འབྲེལ་མོལ་བསྐྱར་གསོ་དགོས་པའི་སྐུལ་མ་བཅས་གནང་ཡོད་འདུག
ཉིན་དེར་ཨ་རིའི་ཕོ་བྲང་དཀར་པོའི་ཉིན་རེའི་གསར་འགོད་ལྷན་ཚོགས་ཤིག་གི་སྐབསས་སུའང་། ཕོ་བྲང་དཀར་པོའི་མགྲིན་ཚབ་པའི་ལས་རོགས་སྐུ་ཞབས་པེ་ཊིཀ་ཝེན་ཊི་རེལ་ (patrich ventrell) མཆོག་གིས་གསར་འགོད་པར་ལན་འདེབས་གནང་སྟེ། ཨ་རིའི་གཞུང་གི་ངོས་ནས་ཡོངས་གྲགས་དང་ཡོངས་གྲགས་མིན་པའི་བརྒྱུད་ལམ་སྣ་ཚོགས་ཐོག རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་ཐོག་འཛིན་པའི་སྲིད་བྱུས་དེས་བོད་མིའི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་། སྐད་ཡིག ཐུན་མིན་ངོ་བོ་བཅས་སྲུང་སྐྱོབ་ཐོག་ཉེན་ཁ་བཟོས་ཏེ་བོད་མི་ཚོར་དཀའ་ངལ་ཆེན་པོ་འཕྲད་བཞིན་ཡོད་སྟབས། རྒྱ་གཞུང་གིས་སྲིད་བྱུས་དེ་དག་ལ་འགྱུར་བ་གཏོང་དགོས་པའི་འབོད་སྐུལ་ཞུས་དང་ཞུ་བཞིན་ཡོད་ཚུལ་དང་། ད་ཐེངས་ཀྱང་ཨ་རིའི་གཞུང་གིས་རྒྱ་གཞུང་གིས་རང་དབང་དང་ཞི་བའི་ཐོག་འཇིགས་སྣང་མེད་པའི་ཁོར་ཡུག་འོག བོད་མི་ཚོར་རང་གི་དཀའ་ངལ་ཡོངས་གྲགས་བྱ་རྒྱུའི་ཐོབ་ཐང་སྤྲོད་དགོས་པའི་རེ་འདུན་ཞུ་རྒྱུ་དང་། ལངས་ཕྱོགས་འདི་ནི་ཨ་རིས་རྒྱ་གཞུང་དང་ལྷན་དུ་གྲོས་མོལ་བྱ་རྒྱུའི་ཆ་ཤས་གཙོ་བོ་ཞིག་ཆགས་ཡོད་སྐོར་སོཊ་བརྗོད་ཡོད་འདུག
གསར་འགོད་པ། དཔལ་ལྡན།
༡ རྒྱལ་སྤྱིས་འབྲེལ་མོལ་བསྐྱར་གསོའི་ཐད་གང་ལ་གང་འཚམས་རེ་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་བཞིན་པ་ནི་བདེན།
༢ གཞིས་ལུས་བོད་མི་ཚོས་འཛམ་གླིང་དུ་མ་གྲགས་པའི་རང་སྲེག་ལས་འགུལ་སྤེལ་ནས་རྒྱ་ནག་གཞུང་འདུག་བཟོད་མི་བདེ་བ་ཞིག་བཟོས་པ་ཡོད་པ་ནི་བདེན།
༣ བཙན་བྱོལ་བོད་མི་ཚོས་འབྲེལ་མོལ་བསྐྱར་གསོར་སྒུག་པ་དང་འབྲེལ་མོལ་སྐུ་ཚབ་ལག་ཐོག་མི་དགོས་པར་བསྐོ་བཞག་གནང་རྒྱུ་ཡོད་པ་ནི་བདེན།
༤ ཞིས་ཅིན་ཆིན་གྱིས་སྲིད་འགན་གཙང་བཞེས་གནང་བའང་བདེན།
ད་བདེན་པ་བཞི་ལྡན་གྱི་མཐུན་རྐྱེན་འཛོམས་དུས། སྲིད་སྐྱོང་སེང་གེས་འབྲེལ་མོལ་བསྐྱར་གསོ་གནང་མ་ཐུབ་དུས་སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་ཚ་བ་འཕར་ནས་ཉལ་བསྡད་ཡོད་ཀྱི་རེད།། དེ་མིན་ད་ཅིག་མ་གནང་ན་ངོ་ཚ།། ༸རྒྱལ་བ་ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ།།