མདུན་ངོས།
About Us
  • English
Advertisement
བོད་ཀྱི་དུས་བབ།
  • གསར་འགྱུར།
    • ༸གོང་ས་མཆོག གསར་འགྱུར།
    • བཙན་བྱོལ།
    • བོད་ནང་།
    • རྒྱལ་སྤྱི།
    • རྒྱ་ནག
    • ༧གོང་ས་མཆོག གསུང་འཕྲིན།
  • རྩོམ་ཡིག།
    • བསམ་ཚུལ།
    • སྒྱུར་རྩོམ།
  • བརྙན་མཛོད།
    • གླེང་མོལ།
    • མེ་ལོང་།
    • ང་ཡི་བཙན་བྱོལ་བ།
    • གངས་ཕྲུག
    • དྲ་བརྙན་གསར་འགྱུར།
  • ཁྱབ་བསྒྲགས།
    • གླ་ཡོད་ཁྱབ་བསྒྲགས།
    • དུས་བབ་ཀྱི་གསལ་བསྒྲགས།
    • གླ་ཡོད་རིན་གོང་།
  • པར་མཛོད།
    • ང་ཚོའི་པར།
    • གསང་འགྱུར་པར་རིས།
  • དཔེ་དེབ།
  • རྩོམ་སྒྲིག་པའི་གཏམ།
  • ང་ཚོའི་སྐོར།
    • བོད་ཀྱི་དུས་བབ་ཀྱི་བྱུང་རིམ།
    • རྩ་ཆེའི་གསུང་འཕྲིན་ཁག
    • English
    • Chinese
No Result
ཆ་ཚང་གཟིགས།
  • གསར་འགྱུར།
    • ༸གོང་ས་མཆོག གསར་འགྱུར།
    • བཙན་བྱོལ།
    • བོད་ནང་།
    • རྒྱལ་སྤྱི།
    • རྒྱ་ནག
    • ༧གོང་ས་མཆོག གསུང་འཕྲིན།
  • རྩོམ་ཡིག།
    • བསམ་ཚུལ།
    • སྒྱུར་རྩོམ།
  • བརྙན་མཛོད།
    • གླེང་མོལ།
    • མེ་ལོང་།
    • ང་ཡི་བཙན་བྱོལ་བ།
    • གངས་ཕྲུག
    • དྲ་བརྙན་གསར་འགྱུར།
  • ཁྱབ་བསྒྲགས།
    • གླ་ཡོད་ཁྱབ་བསྒྲགས།
    • དུས་བབ་ཀྱི་གསལ་བསྒྲགས།
    • གླ་ཡོད་རིན་གོང་།
  • པར་མཛོད།
    • ང་ཚོའི་པར།
    • གསང་འགྱུར་པར་རིས།
  • དཔེ་དེབ།
  • རྩོམ་སྒྲིག་པའི་གཏམ།
  • ང་ཚོའི་སྐོར།
    • བོད་ཀྱི་དུས་བབ་ཀྱི་བྱུང་རིམ།
    • རྩ་ཆེའི་གསུང་འཕྲིན་ཁག
    • English
    • Chinese
No Result
ཆ་ཚང་གཟིགས།
བོད་ཀྱི་དུས་བབ།
English
No Result
ཆ་ཚང་གཟིགས།

རང་བཙན་བསྒྲགས་གཏམ་གྱི་དགོངས་རྒྱན་ཕོ་གཏམ་རྒྱབ་ཤ་དཀར་པོ།

བོད་ཀྱི་དུས་བབ།
༢༠༡༣/༠༢/༡༧
Share on FacebookShare on TwitterShare on EmailShare on Whatsapp

རང་བཙན་བསྒྲགས་གཏམ་གྱི་དགོངས་རྒྱན་ཕོ་གཏམ་རྒྱབ་ཤ་དཀར་པོ།

ཨ་ཚོགས་ཀླུ་མཁར་བྱམས། 

 ཆབ་སྲིད་སྒྱུ་རྩལ་མཐའ་དག་མཐིལ་ཕྱིན་པ་ཞིག་རྟོགས་ཡོད་རུང་མེད་རུང་། སྤྱན་རས་ གཟིགས་ཀྱི་སྒྱུ་འཕྲུལ་ཡིན་པ་རང་ངོར་གྲུབ་ཡོད་ན་འདྲ་མེད་ན་འདྲ། འཐབ་རྩོད་ བཤད་སར་སྟོབས་ཤུགས་མེད་ན་ཡོད་ཚད་མེད་ལ།  དད་པའི་སྔུན་ནས་བླ་མ་ཡིན་ན་ཐམས་ཅད་ཡིན་པའི་གནས་ལུགས་འདི་གཉིས་ཁོང་གིས་ལས་ སླ་བོ་མཁྱེན་པ་མ་ཟད། འགལ་འབྲེལ་འདིར་སྙོམ་སྒྲིག་གི་སྐལ་བ་ཞིག་ཡོད་ཕྱིན་ལས་འབྲས་ལ་ངང་སྒུག་བྱ་ རྒྱུ་དེ་མ་ཡིན་པར། སྒེར་གྱི་རྩོལ་བ་ཁོ་ནར་བརྟེན་དགོས་པ་རང་ངོར་འཕྲོད་ ཡོད། ཉིན་མོ་དེ་ནས་བཟུང་ངའི་བླ་མ་རང་བཙན་པ་འདི་ཚང་___ དགྲ་འདུལ་གཉེན་སྐྱོང་གི་དྲག་པའི་སྐུ་རུ་བཞེངས། 

 

གཅིག  མཆོད་ཡོན་བྱེ་མའི་ཆིངས་བུ་བཞིན་འཐོར་བ།

 

དེ་ཡང་བོད་ཀྱི་ཕྱི་སྲིད་བརྡ་སྐད་དབང་དུ་བྱས་ན། ཐང་བོད་གཉིས་བར་སྤྱད་པའི་(དཔོན་ཞང་མནའ་འབྲེལ)ནས། རྒྱ་སོག་བར་སྤྱད་པའི་(མཆོད་ཡོན) གྱི་བར་དང་། བར་ལམ་ནས་རྒྱ་གར་གྱི་ངོ་སྲུང་ཆེད་(དགེ་སློབ་འབྲེལ་བ) སོགས་ལ་ཚིག་རྒྱན་ཅི་ལྟར་སྤྲོས་ཀྱང་རུང་། དབོན་ཞང་གཉེན་འབྲེལ་སྐབས་ནི་ཇི་འདྲའི་བརྗེད་དཀའ་བ་ཞིག་རེད།

  བོད་ལ་(མཆོད་ཡོན)དང་( ཡོན་མཆོད) ཅེས་པའི་ཐ་སྙད་འདི་བྱུང་སྔ་ཞིང་། དཔེར་ན་ <<རླངས་ཀྱི་པོ་ཏི་བསེ་རུ་>> དང་ << རྒྱ་བོད་ཡིག་ཚང་ཆེན་མོ>>སོགས་ན་ཡང་སེ་མཐོང་རྒྱུ་ཡོད་ལ། དུས་རབས་བཅུ་བ་ནས་བཅུ་གཅིག་ནང་བྱོན་པའི་རླངས་བྱང་ཆུབ་འདྲེ་བཀོལ་གྱི་གསུངས་པ་དངོས་ཡིན་པ། པོ་ཏི་བསེ་རུ་བར་ཆའི་ནང་རླངས་བྱང་ཆུབ་འདྲེ་བཀོལ་དང་། གླིང་རྗེ་གེ་སེར་རྒྱལ་བོའི་བར་ཡོན་མཆོད་ཀྱི་འབྲེལ་བ་བཙུགས་ཤིང་།  གླིང་གེ་སེར་གྱིས“ གླིང་གི་ཐང་བརྒྱད་ཐང་སྟོང་དང་། གླིང་གི་ས་ཡུལ་གར་བདེ་དང་། ཕ་བོང་ག་པ་རྟ་འདྲ་སོགས་” གྲུབ་ཐོབ་བྱང་ཆུབ་འདྲེ་བཀོལ་གྱིས་བོད་ཁམས་ཐུགས་ལ་ཐོགས་ཆེད་ཡོན་དུ་སྦྱར་བ་གསལ།  (1) ཕྱིས་ སུ་ཚིག་འདི་རང་གི་བླ་དཔོན་འབྲེལ་བར་སྤྱད་པ་ཙམ་མ་ཡིན་པར། རྒྱལ་ཁབ་དང་རྒྱལ་ཁབ་བར་གྱི་ཕྱི་སྲིད་འབྲེལ་ལམ་ངོ་བོར་འཕེལ་བ་དང་། དེའི་གཏན་འཁེལ་ལོ་ཚིགས་ནི(༡༢༤༤)ཡིན་པར་བཤད་ཆོག དེ་དུས་གནམ་འོག་ཧོར་གྱི་ཧམ་སེམས་འོག་ལ་བཅུག་པའི་སྐབས་དེར། རྒྱལ་བོ་ཨོ་གོ་ཏས་ས་པཎ་ལ་མགོ་འབུལ་རྒྱུའམ། མཆོད་ཡོན་འབྲེལ་བ་འཛུགས་ཆེད་ཧོར་ཡུལ་ལ་མ་ཡོང་བར་ག་གོར་བཤད་ན། ཡུལ་སྡེ་ བསྣུབ་ནས་བསྟན་པ་གཏོར་རྒྱུའི་བཀའ་བཏང་། དེར་བརྟེན་ལོ་ན་བདུན་ཅུར་སླེབས་གྲབས་ཡོད་པའི་བླ་རྒན་དེ་བ་མི་འདོད་བཞིན་དུ་ ཧོར་ཡུལ་ལ་གཤེགས་ཤིང་། ཧོར་ཡུལ་ནས་ཁོང་གིས་བོད་ཀྱི་བླ་དཔོན་ཚོར་མགོ་འདོགས་བྱས་ན་དགེ་མཚན་དང་། མ་བྱས་པ་ཡིན་ན་ཉེན་ཚབས་ཆེ་སྐོར་གནས་འཕྲིན་བཏང་།  དེ་འདྲ་སོང་མཆོད་ཡོན་རྟེན་འབྲེལ་མགོ་བཙུག་སྟངས་ཀྱང་ཁ་བྲོ་བོ་བྱུང་མེད་པ་གསལ་བོ་རེད།

   དཔེར་ན། དབུས་ནས་ཨམ་ བན་ལེན་ཞང་གིས་ལུགས་བསྒྱུར་གསར་སྤྲོས་ཀྱི་འཚུབ་ཆ་སླངས་ཤིང་།  ཁམས་ནས་ཀྲོ་ཨར་ཧང་གིས་བོད་མི་གསོན་པོར་ཆུ་ཁོལ་ནང་བཙོས་པ་དང་། ཨ་མདོ་ན་ཁ་ཆེ་མཱ་རྒྱ་ཚང་གིས་རྐུ་འཕྲོག་བཅོམ་གསུམ་ཁ་དར་བཞིན་པའི་སྐབས་རེད་ ལ། ཧི་མ་ལ་ཡའི་ཚུར་འདབས་ཀྱི་འབྲུག་དང་། འབྲས་ལྗོངས། ལ་དྭགས་སོགས་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་ཕྲན་རྣམས་དབྱིན་ཇིའི་ས་ཁྲ་རེ་དང་ས་ཡིག་རེ་འོག་ན་ བཙན་གཡེམ་གཏོང་བཞིན་ཡོད་ལ། མདོར་ན་སྐབས་དེར་མཐོ་སྒང་གི་གཡག་ཤི་ཚར་བར་བརྟེན། ཁྱི་སྤྱང་སུ་ཞིག་ཁ་ནང་ལ་རགས་པའི་གློ་སྙིང་བྲང་གསུམ་ཚང་མར་(ཁེ་བཟང་)དང་(ཁྲིམས་ མཐུན་)གྱི་བརྡ་ཡིག་འདིར་སྦྱར་ཆོག སྐབས་བསིལ་ལྡན་ཁ་བའི་ལྗོངས་རང་གི་སྐྱོང་ སྐལ་ལ་ལུང་ན་ཟིན་ཡོད་པའི་རྒྱལ་དབང་བཅུ་གསུམ་པ་ཚང་། ༡༩༠༤ ལོར་དབྱིན་ཇིའི་བཙན་འཛུལ་ལ་གཡོལ་ཆེད་སོག་ཡུལ་དུ་ཕེབས་པ་ནས་ཕྱིར་ལོགས་ཐུབ་ མེད། ཁོང་སོག་ཡུལ་དུ་ཕེབས་མ་ཐག་མན་ཆིན་གཞུང་གིས་མཚན་གནས་ཕབས་པ་དྲིལ་བསྒྲགས།  དེ་ ནས་ལོ་བཞིའི་རྗེས་ཏེ། ༡༩༠༨ ལོའི་ཟླ་༨ ཚེས་ ༢༠ ཉིན་གོང་མ་ཡུམ་སྲས་ཀྱིས་ཆེད་འབོད་གནང་བ་ལྟར། རྒྱལ་དབང་ཚང་པེ་ཅིན་ལ་ཕེབས་ པ་དང་། སྐབས་དེར་རྒན་མོ་ཚི་ཞིའི་དྲུང་ནས་པུས་མོ་ཡ་གཅིག་བཙུགས་ཏེ་མཚན་རྒྱན་ ཞུ་དགོས་ཐུག་པ་ནི་སྒེར་དོན་ཙམ་ཞིག་ག་ལ་ཡིན།  ང་ཚོས་སེམས་ལ་ལྷང་ངེར་དྲན་པ་ ནི། སྔོན་ཆད་རྒྱ་མོ་བཟའ་ཀོང་ཇོ་ཡུལ་མཐའ་འཁོབ་ཁ་བ་ཅན་ལ་ཁྲིད་ཡོང་སྟེ། མོ་རང་ གི་ཡབ་ལས་ཀྱང་སྐུ་ན་བགྲེས་པའི་བཙན་པོའི་ཁབ་དུ་བརྫངས་པའི་སྐབས་སུ། ཁོང་མོས་ ལས་རང་གི་དབང་ལ་ཁེངས་ར་ཅི་ལྟར་བྱས་ཡོད་ན་བསམ་པ་དེ་རེད།

གནས་སྟངས་ དང་ལེན་བྱ་རྒྱུ་ལས་ཐབས་གཞན་མེད་ཙང་། རྒྱལ་དབང་མཆོག་གིས ༡༩༠༨ ལོའི་ཟླ་༨ ཚེས་ ༢༠ ཉིན་གོང་མ་ཡུམ་སྲས་དངོས་སུ་མཇལ་རྗེས། ཁོང་གིས་གཙོ་བོ་རྒྱ་དམག་གིས་བརྡབས་ མནར་ཚད་མེད་གཏོང་བཞིན་པ་མཚམས་ཅིག་འཇོག་ཆེད་ངོ་ཆེན་གང་ཡོང་ཞུས་པ་རེད། ཡིན་ ནའང་། སྤྱན་རས་གཟིགས་ལ་སོག་རྒན་མ་ཚི་ཞིར་པུས་བཙུགས་ཕྱག་འབུལ་དགོས་སྐོར་བཤད་ དུས། ཁས་མ་བླངས་པར་(ཉི་ མ་བརྒྱད་ལ་མཇལ་ཁ་དུས་འགྱང་)གིས་རྩོད་པ་བརྒྱབས་ཀྱང་། (2) མཐར་ཕྱག་འབུལ་མ་ དགོས་ཙམ་བྱུང་ཡང་པུས་མོ་ཡ་གཅིག་མ་བཙུགས་པར་གླགས་མ་འཁེལ་བ་འདྲ་ཞིག་ཡིག་ལམ་ ཁག་ན་མཐོང་ཡ་འདུག དེ་ནས་བཟུང་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་གསེར་གྱི་ཟམ་པར་གྲགས་མཆོད་ཡོན་ བྱེ་མའི་ཆིངས་བུ་བཞིན་རྩ་འཐོར་དུ་འགྲོ་རྒྱུའི་སྐེད་མཚམས་མཐའ་མར་སླེབས། དེས་ཀྱང་ག་ལ་ཚད། བླ་མས་མཚན་རྒྱན་ དབུ་ལ་བསྣབས་ཏེ་ཆིབས་ཁ་བོད་ལ་བསྒྱུར་མ་ཐག་ལ་ཕར་རྒྱབ་ནས་རྒྱ་དམག་གི་ར་མདའ་ དུས་ཐོག་ཐོན། ལྷ་ལྡན་གྱི་ཞིང་སར་གསོན་འདྲེ་དམར་པོ་ཆགས་བསྡད་ཡོད་པའི་ཨམ་བན་གྱིས། གོང་མའི་ མཚན་གྱིས་བསྟད་པའི་བླ་མར་ཕེབས་བསུའི་ཚབ་ལ “ ཨུ་རུ་སུའི་མཚོན་ཆ་ཏཱ་ལའི་བླ་མས་གསང་ཁྱེར་ཡོད་སྐོར་ཉེས་འཛུགས་ཀྱིས། ཁོ་བ་ ངོ་མ་པོ་ཏ་ལར་སོང་ནས་བསྔོག་བཤེར་བྱས་ནས་མ་རྙེད་པ་རེད། སླར་ཡང་ནག་ཆུར་མི་བཏང་སྟེ་ཏཱ་ལའི་བླ་མའི་སྐུ་ཆས་སྔོག་བཤེར་མཐིལ་ཕྱིན་བྱས་ ཀྱང་མཚོན་ཆ་མ་རྙེད། འོན་ཀྱང་། གོ་སྐབས་དེ་བཟུང་ནས་སྔོག་བཤེར་བྱེད་མཁན་དམག་མིས་དངོས་བོ་མང་པོ་རྐུ་འཕྲོག་ བྱས་”(3) གནས་བབ་དེའི་འོག རྒྱལ་དབང་ མཆོག་ལྷ་སར་ཕེབས་མ་ཐག (༡༩༡༠ ལོེར) རྒྱ་དམག་སྟོང་ཕྲག་འགའ་ཞིག ཁྲོས་འཁྲུག་རྔམ་གསུམ་ཀྱིས་ལྷ་ལྡན་གྲོང་དུ་ལྷགས་ ཤིང་། མི་གསོད་པ་དང་ཕོ་བྲང་པོ་ཏ་ལར་འཕྲུལ་མདའ་གྲངས་མེད་བརྒྱབས་པར་བརྟེན། ནམ་ཕྱེད་ཙམ་ལ་རྒྱལ་དབང་ཚང་ཕེབས་ཆས་ཧྲག་བསྡུས་ཀྱིས་ལམ་ལ་བུད་ནས། ཉིན་བརྒྱག་ མཚན་བརྒྱག་གིས་རྒྱ་གར་ལ་ཐར་ཙམ་བྱུང་། དེ་མུར་མན་ཆིན་གཞུང་གིས་སླར་ཡང་ཏཱ་ལའི་བླ་མས་མཚན་གནས་མེད་པ་བཟོས་ལུགས་དྲིལ་ བསྒྲགས་པ་མ་ཟད། འཕྲལ་དུ་གསེར་བུམ་དཀྲུག་ནས་ཁྱེའུ་ཞིག་ཚབ་ལ་བསྐོ་དགོས་པ་ བཀོད་ཁྱབ་བཏང་།

 རང་མྱོང་འདི་གཞིར་བཞག་སྟེ་རྒྱལ་དབང་ཚང་གིས་རང་བཙན་བསྒྲགས་གཏམ་ནང་“ མཆོད་ཡོན་ཁ་ལ་འཁྱེར་ཏེ། དོན་དམ་(བོད་)བྲན་གཡོག་ཏུ་བཀོད་རྒྱུའི་བསམ་སྦྱོར་ངན་པ་དག་བྱེ་མའི་ཆིངས་བུ་དང་། ནམ་མཁའི་འཇའ་མཚོན་ལྟར་ཅིག་ཅར་དུ་ཞི་ཚར་” བའི་ཐ་ཚིག་བསྒྲགས།  གཞན་མཆོད་གནས་དང་ཡོན་བདག་བར་གྱི་ཆོས་ཕྱོགས་རྐྱང་བ་ཡིན་ན། མི་སེར་གཞུང་གི་བོད་སྡོད་སྐུ་ཚབ་གནང་མྱོང་མཁན་རྒྱ་དཔོན་ཁྲིན་ཙོང་ལེན་གྱིས་ “ གཙོ་ བོ་ཡོན་བདག་ལ་མུ་མཐུད་དུ་སྐུ་ཡོན་འབུལ་རྒྱུའི་ནུས་པ་ཡོད་ན། བླ་མ་དེ་སྲིད་དུ་མཆོད་གནས་སུ་བཞུགས་ངེས་པས། མཆོད་ཡོན་གྱི་འབྲེལ་བའང་ཡུན་གནས་ཐུབ་པ་རེད  ”  ཅེས་པ་ལྟར། ཆོས་ཕྱོགས་རྐྱང་བ་ཡིན་ན་གནས་ཚུལ་ཐ་དད་རེད།

གཉིས། མཚན་གནས་མ་བཞེས་པའི་སེམས་ནད།

 མན་ཆིན་གཞུང་གིས་མཚན་གནས་སླར་གསོའི་སྐབས་རྫིག་རྫིག་འཁྲབ་རྒྱུ་བྱུང་ཡོད་ཀྱང་། ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་བོ་ཞིག་གི་མཚན་རྒྱན་རྐང་རྩེད་སྦོ་ལོ་ནང་བཞིན་ཡར་སྩལ་མར་ལེན་བཅོ་བརྒྱད་བྱས་པ་དེར། དད་ལྡན་མང་ཚོགས་ཀྱིས་ངོ་རྒོལ་མཐའ་གཅིག་དུ་བྱས་པར་བརྟེན། མཚན་གནས་ཕབས་པ་དེས་ཕ་རོལ་བོར་གནོན་ཤུགས་ཐེབས་རྒྱུ་ཚབ་ལ། མང་ཚོགས་མིག་ལམ་ནས་རང་གི་ཀུན་སྤྱོད་གནམ་ནས་སར་ཟག དཔེར་ན། མཚན་གནས་ཕབས་ཐེངས་གཉིས་པའི་རེབ་དེར། མང་ཚོགས་ཀྱི་ངོ་རྒོལ་སྔར་ལས་ཀྱང་ཤུགས་ཆེན་བྱུང་ཞིང་། བོད་ས་སྟོད་སྨད་ཡོངས་ཙམ་མ་ཟད། ཐ་ན་རྒྱ་གར་དང་། ཞིན་ཅིང་ སོགས་ཕྱི་ནང་དད་ལྡན་མང་ཚོགས་ཀྱིས་མན་ཇུའི་དབུས་གཞུང་དང་། བོད་སྡོད་ཨམ་བན་ལ་རྒོལ་གཏམ་ཞུ་ལོག་ཇི་ཆེས་བྱས་མཐར། ཆིན་སྲིད་གཞུང་འུ་ཐུག་ སྟེ་ཨམ་བན་བརྒྱུད་ལཱོའི་རྡོ་ཐའི་ཟེར་བར་(བོད་དོན་སྤྱི་ཁྱབ་པའི་མིང་བཏེགས) ནས་རྒྱ་གར་ལ་ཆེད་ བརྫངས་ཐོག རྒྱལ་དབང་མཆོག་ལྷ་སར་ཕྱིར་ཕེབས་རྒྱུ་དང་། མཚན་གནས་སླར་གསོ་བྱ་ རྒྱུ་ཡིན་སྐོར་ངོ་ཆེན་ཞུས་ཀྱང་།  ཞེ་འཁོན་ཡིད་ཚིམས་པ་རྩོད་རྒྱུའི་གོ་སྐབས་དེ་འདྲ་གནམ་གྱིས་གནང་བར་བརྟེན། རྒྱལ་དབང་མཆོག་གིས་མཚན་གནས་བཞེས་མིན་ཟུར་ཙམ་མ་གསུངས་ཁར། ཆིན་སྲིད་གཞུང་ནས་མཆོད་ཡོན་ལ་རྒྱར་མ་གནས་ཁར། ངོས་དོན་གྱི་བདག་པོར་ཡོང་རྐྱེན་དྲི་རྩད་ཙམ་མེད་པར། བོད་རྒྱལ་ ཁབ་ནང་ཧམ་ཤེད་གསར་སྤྲོས། མི་གསོད་ཁྲག་སྦྱོར་བྱས་རྐྱེན་ད་ཕྱིན་བོད་རྒྱའི་བར་ རྒྱལ་ཁབ་གཞན་གྱི་ཟུར་དཔང་མེད་པར་གྲོས་མོལ་སོགས་འཇོག་བཟོ་གང་ཡང་གནང་རྒྱུ་ མིན་ཞེས།  ཞོན་ཐུང་ཁྲི་ལོ་གཉིས་པ་(༡༩༡༠) ཟླ་༩ཚེས ༡༣ ལ་སྤུག་ཐམ་བཀའ་ཡིག་བསྩལ་བ་རེད།

 ཡང་རྒྱ་ནག་ མི་སེར་གཞུང་བཙུགས་མ་ཐག་ཁོ་ཚོས་རང་ཚོད་མ་ཟིན་པར། ཁམས་ཕྱོགས་ཀྱི་འབའ་ཐང་ དང་། ལི་ཐང་སོགས་སུ་སླར་ཡང་ཚུར་རྒོལ་བྱས་པ་བོད་དམག་གིས་མཐར་བསྐྲོད་བཏང་བར་ བརྟེན། ཁོ་ཚོར་དྲག་པོའི་དཔུང་འཇུག་བྱ་རྒྱུར་ནུས་པ་མེད་པ་ཤེས་མཐར་འཇམ་བསླུས་དགོས་ པར་ཐག་བཅད་པ་དང་། ༡༩༡༢ ལོའི་ཟླ ༡༠ ཚེས༢༨ ཉིན་ཡོན་ཧྲི་ཁེ་ཡིས་ རྒྱ་གར་བརྒྱུད་ཏཱ་ལའི་བླ་མའི་མཚན་གནས་སླར་གསོ་བྱ་རྒྱུའི་ཏར་འཕྲིན་བཏང་ཞིང་། ཏར་འཕྲིན་ནང་རྒྱ་དམག་གིས་ཁྲིམས་འགལ་ཚོད་མེད་བྱས་པར་དགོངས་དག་ཞུ་རྒྱུ་དང་། ཏཱ་ལའི་བླ་མའི་སྔར་ཡོན་མཚན་གནས་སླར་གསོ་བྱས་པ་ཡིན་སྐོར་དང་། (6) པཎ་ཆེན་ལ་མཚན་གནས་སྣོན་སྩོལ་བྱས་ལུགས་འཁོད་ཡོད།  དེའི་ལན་དུ་ རྒྱལ་དབང་མཆོག་གིས་ངོས་ནས་བོད་ཀྱི་ཆོས་སྲིད་གཉིས་ཀྱི་དབང་ལུང་ཁྱབ་བསྒྱུར་ བྱེད་མུས་ཡིན་ན། ང་ལ་ཁྱེད་ཚོའི་མཚན་གནས་དགོས་དོན་མེད་ཅེས་ཏར་ལན་གནང་ཡོད་སྐད་དང་། མཚན་རྒྱན་ བཞེས་རྒྱུའི་ཚབ་ལ་བཀའ་བཀྱོན་ཚ་ཐག་ཆོད་གནང་ཡོད་པ་མ་ཟད། ཁོང་གིས་མདོ་ཁམས་ ཕྱོགས་ཀྱི་ཆབ་བྲག་དང་། རྨར་མཛོ་གསང་གསུམ། སྡེ་དགེ  གོ་འཇོ། འབའ་ལི། ཧོར་སེར། མགོ་ལོག་སོགས་མདོ་ཁམས་ཕྱོགས་ཀྱི་ཡུལ་དགོན་ཡོངས་ལ་རྒྱལ་བསྟན་བྱ་བ་གལ་ཆེན་ ཆེད་དམ་ཚིག་ཟོང་ཁ་ཅིག་སྒྲིལ་གྱིས་རྒྱ་དམག་ལྷག་འཕྲོ་རྣམས་མཐར་སྐྲོད་གཏོང་ དགོས་སྐོར། ( ལྕགས་ཕག་ལོའི་ཟླ་ཚེར) སྤུག་དམ་བཀའ་རྒྱ་སྩལ་བ་ཟད། དེའི་ཆེད་རྩེ་དྲུང་ལྡེ་མ་ མཛོད་པ་མདོ་ཁམས་ཕྱོགས་སུ་ཆེད་གཏོང་གནང་ཡོད།

དུམ་ཚན་ འདིའི་ལྟད་མོ་དངོས་ནི་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་གི་མཆོད་ཡོན་གསེར་ཟམ་རིང་མོ་གཏན་ནས་ བཞིག་སོང་བ་མ་ཟད། རྒྱལ་དབང་མཆོག་གིས་མཚན་གནས་ཕྱིར་སློག་བྱས་པ་སོགས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་དེ་མ་ཡིན་ པར། དེ་རིང་གི་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་གོང་གསལ་མཚན་གནས་བསྐྱར་གསོ་བྱས་རབས་ཀྱི་ཏར་ འཕྲིན་བཏང་བ་དེ་ཁོ་ན་བེད་སྤྱོད་གཏོང་བ་ལས། རྒྱལ་དབང་ཚང་གིས་སྔ་རྗེས་སུ་མཚན་གནས་བཞེས་རྒྱུ་མིན་སྐོར་སྩལ་བའི་ཡིག་ཆ་སྦས་ སྐོང་གང་ཐུབ་བྱེད་ཀྱིན་པ་དེ་དང་། དེ་བས་ཀྱང་ཐབས་སྐྱོ་བ་ནི་ཁུངས་སྣེ་རྫུན་ སྒྲིག་གིས་དེ་སྔོན་ཡོན་ཧྲི་ཁེ་ཡི་སྐུ་ཚབ་ལཱོའི་རྡོ་ཐའི་རྒྱ་གར་དུ་ཕྱིན་ ནས།   ཏཱ་ལའི་བླ་མར་གྲོས་མོལ་གནང་སྐབས “ ཏཱ་ལའི་བླ་མས་རང་ཉིད་ལ་མཚན་གནས་སླར་ གསོ་བྱ་དགོས་པ་དང་། བོད་སྡོད་དམག་དཔུང་ཕྱིར་འཐེན་དགོས་པ། ཨམ་བན་ལེན་ཡུལ་གནས་དབྱུང་གཏོང་དགོས་པ་བཅས་དོན་ཚན་གསུམ་ཚུར་བཏོན་ཡང་། མན་ཆིན་གཞུང་གིས་དོན་ཚན་གཉིས་པ་དང་། གསུམ་པ་ཁས་ལེན་མི་ཐུབ་ཅེས་བཤད་པས་གྲུབ་འབྲས་གང་ཡང་མ་བྱུང་བ་རེད ” སོགས་(4) གསལ་བ་འདི་ཚོ་ཡིན། མན་ཆིང་གཞུང་གིས་ལཱོའི་རྡོ་ཐའི་རྒྱ་གར་གཏོང་སྐབས་མཚན་གནས་བཞེས་ཡོད་པ་ཡིན་ན། རྗེས་ནས་ཡོན་ཧྲི་ཁེ་ཡིས་པཎ་ཆེན་ནང་བཞིན་མཚན་གནས་(སྣོན་སྩོལ)གནང་རྒྱུ་ལས། (བསྐྱར་གསོའི་)སྐད་ཆ་ཡོང་ས་མེད་ལ། གནས་བབ་རང་གི་ཐོག་ནས་བཤད་ནའང་། མན་ཆིན་ གཞུང་གིས་ཕྱི་ནང་གི་གནོན་ཤུགས་མ་ཐེག་པར་ཏཱ་ལའི་བླ་མར་མཚན་གནས་བཞེས་རོགས་ ཞེས་ངོ་ཆེན་ཞུ་སར་ལོའི་རྡོ་ཐའི་ཅན་བཏང་བ་ལས། ཏཱ་ལའི་བླ་མས་ང་ལ་མཚན་གནས་སླར་གསོ་གནང་རོགས་ཞེས་རེ་སྐུལ་ཞུ་དགོས་པའི་ཚད་ མིན་པ་ཡུལ་དུས་ཚོད་རྩིས་ཐུབ་པ་ཞིག་དང་། གནས་སྟངས་དེ་རྒྱ་གཞུང་གི་ཡིག་ཆར་གསལ་བོ་ཡིན། 

འདི་ལྟར་རྒྱལ་དབང་མཆོག་གིས་མན་ཆིན་གཞུང་དང་། རྒྱ་ནག་མི་སེར་སྲིད་གཞུང་བར་མཆོད་ཡོན་དང་མཚན་གནས་སོགས་ཀྱི་འབྲེལ་བ་གཙང་བཅད་ཀྱིས། རྒྱ་དམག་མཐར་བསྐྲོད་གཏོང་དགོས་པའི་དམག་སྐུལ་བཏང་བས་མཚོན། བོད་དོན་བཤད་སར་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་གྱི་བར་བཞུགས་གྲོས་མོལ་གནང་རྒྱུ་ལས། གཅིག་འོག་གཅིག་ལ་མི་འདུ་བ་གསལ་བཤད་བྱས་ཤིང་། གནས་ཚུལ་དེ་ཚོ་རང་བཙན་བསྒྲགས་གཏམ་ཀྱི་སྔོན་འགྲོ་ཡིན་ལ། རྒྱ་གཞུང་གིས་གང་ཐུབ་ཐུབ་སྤས་བསྐུངས་བྱེད་ཀྱིན་པའང་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་དོན་དངོས་འདི་དག་རེད།  

གསུམ།   གསང་མི་ཚིགས་པའི་བསྒྲགས་གཏམ།

  རྒྱ་གཞུང་གི་ཡི་གེ་བ་ཚོར་མཚོན་ན་བོད་རང་བཙན་ལ་གདོང་མ་གཏུག་ཐབས་མེད་ཆགས་དུས། སྐབས་དེ་ཤེད་ཅིག་ལ་[རང་བཙན་དཀྲོགས་རྐྱེན་བསླངས་པ] ཟེར་བ་སོགས་ཡུལ་དུས་ཁ་གསལ་མེད་པའི་ཚིག་བར་ནས་གཡོལ་ཐབས་བྱེད། ངས་རྩོམ་ཡིག་འདི་འབྲི་ཞོར་www.baidu.ogr.ནང་མིག་གཤེར་ཞིག་བྱས་པ་ཡིན། དེར་“ ཏཱ་ལའི་བླ་མས་རྒྱ་གར་དུ་བོད་རང་བཙན་ཁྱབ་བསྒྲགས་བྱས་པ་”བཀོད་འདུག དྲ་གནས་འདི་རྒྱ་གཞུང་གི་སྟངས་འཛིན་འོག་ཡོད་སྟབས། ཏཱ་ལའི་བླ་མ་དབྱིན་ཇིས་མི་ གཏར་ཉར་ནས་རང་བཙན་བཤད་བཅུག་པའི་སྒྲུང་གི་རྣམ་གྲངས་ཤིག་ཡིན་སྲིད། མ་གཏོགས་རྒྱ་གར་ནས་རང་བཙན་བསྒྲགས་པའི་ཡོངས་གྲགས་གནས་ཚུལ་ཡོད་པ་མ་རེད།

   ལྕགས་ཕག་ལོའི་གསར་བརྗེ་བྱུང་ནས་མན་ཆིན་མགོ་རྟིང་སློགས་པ་དང་འབྲེལ། རྒྱ་ནག་མི་སེར་རྒྱལ་ཁབ་དབུ་བརྙེས་མ་ཐག <<བར་བརྒལ་རྩ་ཁྲིམས་>> བཟོ་མགོ་བཙུགས་ཤིང་། ཡིག་ཆ་དེའི་དོན་ཚན་གསུམ་པའི་ནང་(རྒྱ་ནག་གི་མངའ་ཁུངས་ནི། ཞིང་ཆེན་ཉེར་གཉིས་ཀྱིས་གྲུབ་པ་དང་། ཕྱི་སོག་དང་། ནང་སོག བོད་ལྗོངས། མཚོ་སྔོན) བཅས་རྒྱ་ནག་གི་ཞང་ཆེན་ཡིན་སྐོར་ཁ་སྔ་བཞུག་བརྩད་ནས་བྲིས་ཡོད་ལ། ཡིག་ཆ་དེ་༡༩༡༢ ལོའི་ཟླ༣ ཚེས ༡༠ དྲིལ་བསྒྲགས་འདུག ཡང་དེའི་དོན་ཚན་བཅོ་བརྒྱད་པར( ཕྱི་སོག་དང་། ནང་སོག བོད་ལྗོངས། མཚོ་སྔོན་བཅས་ནས་ཁྲིམས་བཟོ་ལྷན་ཚོགས་དེའི་ནང་འཐུས་མི་རེ་བཏང་སྟེ། སྲིད་གྲོས་ཀྱི་ཆ་ཤས་ལེན་དགོས)པ་བཀོད་ཡོད། (5) སྐབས་དེར་བོད་པ་རེ་གཉིས་ཚོགས་འདུར་ཁྲིད་རབས་བཤད། རྒྱུ་མཚན་དེ་དག་གིས་(ཨེ་ཤ་ཡིས་དྭ་ཕྲུག)ཏུ་འབོད་པའི་བོད་ཀྱི་སྐྱེ་ཁུངས་རུས་རྒྱུད་གསལ་བོ་བཟོ་དགོས་པ་ནི།  རང་བཙན་རྩོད་མཁན་ཞིག་ལ་འཁྲི་བས་ལས་འགན་དང་པོ་ཡིན་སྟབས། སྟབས་བསྟུན་གསལ་བྱས་དགོས་པ་བཤད་མ་དགོས་ཤིང་། ཡང་ཁ་གཏད་རང་བཞིན་གྱི་ངོས་ནས་བཤད་ན་རང་བཙན་བསྒྲགས་གཏམ་ཀྱི་ཐད་གར་དམིགས་ས་<<བར་བརྒལ་རྩ་ཁྲིམས་>> འདི་ཡིན་བཟོ་འདུག 

རྒྱ་ནག་གཞུང་འབྲེལ་ཐོག་ཉེ་རབས་ལོ་རྒྱུས་ནང་བོད་རང་བཙན་གྱི་མཚམས་ཚིགས་མ་བཟུང་མཐུ་མེད་སྐབས། ཤིང་སྟག་(༡༩༡༤)སིམ་ལའི་ཆིངས་ཡིག་དེ་འཇོག་གང་ཐུབ་བྱེད་ཀྱིན་འདུག  དེར་གཏན་འཁེལ་འབྲི་སྟངས་[སིམ་ལའི་གྲོས་ཆོད་ཟེར་བ་མིང་ངན་གནམ་འོག་ལ་གྲགས་པ]འདྲ་བོ་དང་། [དབྱིན་ཇིའི་ངན་སྐུལ་འོག་ཁྲིམས་འགལ་གྲོས་ཆོད་དེར་ཀྲུང་གོས་མཚན་རྟགས་བརྒྱབས་མེད་སྟབས། ནམ་ཡང་བརྩི་འཇོག་མེད]ཟེར་བ་འདི་ཚོ་རེད། འོན་ཀྱང་། ཁོ་ཚོས་བོད་རང་བཙན་བཤད་སར་(ཁྲིམས་འགལ)ཆིངས་ཡིག་འདི་རང་ཁུར་ཡོང་བར་དམིགས་ཡུལ་ལོས་ཡོད། གཅིག་ནས་ཆིངས་ཡིག་དེའི་ནང་བོད་ཀྱི་བདག་དབང་ཐད་(suzerainty) སྤྱད་ཡོད་སྟབས། འུ་ཐུག་ན་དེ་ནས་ཁ་དཀྱོགས་ལ་འཁྱེར་ས་ཞིག་བཙལ་རྒྱུ་དང་། གཉིས་ནས་དབྱིན་ཇིས་གྲོས་མགོ་བདོན་པ་ལྟར། ཆིངས་ཡིག་ནང་(ཕྱི་བོད་)དང་(ནང་བོད་)ཀྱི་རི་མོ་ཞིག་ཡོད་པས། ཚིག་ངོས་ནས་དེར་བོད་ཁ་གཏོར་གཏོང་རྒྱུར་ཕན་པ་ཡོད་མེད་གང་ལྟར། ཉིན་ཞིག་བོད་ཧྲིལ་བོ་འཛིན་མ་ཐུབ་རུང་། (ཕྱི་སོག)དང་(ནང་སོག)གི་ ལམ་ལྷོངས་ལྟར་རེ་ངན་གཞན་ཞིག་བཅིངས་པ་ཡིན་སྲིད། མ་གཞི་ནས་ཆིངས་ཡིག་དེ་རྒྱལ་ སྤྱི་རང་བཞིན་ཅན་ཞིག་ཡིན་སྟབས་མངོན་ཆུང་ངང་སྦས་ཐབས་བྲལ་བའང་ཕྱོགས་གཅིག་ རེད།

 ཡང་ཁ་གསལ་བཟོ་དགོས་པ་ཞིག་ལ། (suzerainty) ཡི་ཚིག་ཁུངས་ཧྥ་རན་སི་ཡིན་པ་དང་། (ཐོག་མར་རྒྱལ་བོ་དང་ས་བདག་གི་ཁ་རྗེ་དབང་ཐང་ལ་འཇུག) ཚིག་འདི་བོད་བསྒྱུར་སྐབས། སྲིད་དོན་རྒྱལ་རབས་ནང་(བོད་རྒྱ་མིའི་མིང་ཙམ་ཀྱི་ཁོངས་གཏོགས)ཞེས་པ་དང་། ཡ་ཧན་ཀྲང་གི་ཏཱ་ལའི་བླ་མའི་རྣམ་ཐར་ལས་(བོད་ལྗོངས་ལ་བདག་པོའི་དབང་ཆ་སྤྱོད་རྒྱུ)ཟེར་བ། བོད་ཀྱི་གནས་བབ་ནང་(བོད་ནང་རྒྱ་མིས་མིང་ཙམ་དབང་བསྒྱུར)ཞེས་པ་སོགས་གཅིག་གྱུར་མེད་ལ། མི་ལ་ཤས་ཀྱིས་ཚིག་ཁུངས་མ་བཙལ་བར་རང་གི་ཞེ་འདོད་ལྟར་ལོག་འབྲེལ་རྒྱག་མཁན་ཡོད་ལ། ཚིག་ངོས་ཀྱི་གོ་དོན་ཐད་(OXFORD) ཚིག་མཛོད་ནང་། (a coutry under suzerainty of its powerful neighboar)ཞེས་སྔ་ནས་འགྲེལ་འདུག་ན། གོ་དོན་ཐད་ནས་དོགས་གཞི་མི་དགོས་ལ། ཚིག་འདི་བོད་ཀྱི་གནའ་སྲོལ་(རྒྱལ་བོའི་ཁབ་ཀྱི་རྒྱལ་ཕྲན་)ཞེས་བསྒྱུར་ཚེ་མིང་དོན་གང་ཐད་ནས་ཤིན་ཏུ་མཐུན་མར་སྣང་ཞིང་། དེང་དུས་ཀྱི་འགྲོ་སྟངས་ལ་(སྲུང་སྐྱོབ་རྒྱལ་ཁབ་)ཅེས་བསྒྱུར་ཡང་ཆོག དཔེར་ན། འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྲུང་སྐྱོབས་རྒྱ་གར་ལ་འགན་འཁྲི་སྐུལ་ཡོད་པ་དང་། ཉི་ཧོང་གི་ དམག་སྲིད་ཨི་རིའི་ལྟ་སྲུང་འོག་གནས་དགོས་པ་ལྟ་བུ་རེད། ཡང་ (suzerainty) ཞེས་པ་འདི་བཞིན་སིམ་ལའི་ལྷན་ཚོགས་ཐོག བོད་རྒྱའི་འབྲེལ་ལམ་ཐད་ གཞི་ནས་གསར་བཟོ་བྱས་ལུགས་དཔེ་ཀློག་མ་བྱས་པར་ཧམ་བཤད་བྱེད་མཁན་ཡོད་མོད། དེ་ལྟར་མ་ཡིན་པར། ཕྱི་ལུགས ༡༩༠༧ ཟླ་༨ཚེས༡༣ ཨུ་རུ་སུའི་གྲོང་ཁྱེར་ St. Petersburg City ནང་། དབྱིན་ཇི་དང་རུ་སུ་གཉིས་ཀྱིས་བོད་དོན་ཐད་<< སེཌ་ ཕེ་ཀྲར་ བྷོར་ཆིངས་ཡིག >>ཟེར་བ། དོན་ཚན་ལྔ་ཅན་ཞིག་བཞག་པ་དང་། ཆིངས་ཡིག་དེའི་ དོན་ཚན་གཉིས་པར། བོད་ཀྱི་རྒྱལ་སྲུང་ཐད་མན་ཆིན་གཞུང་ལ་འགན་སྲུང་དབང་ཚད་ཡོད་དགོས་སྐོར་ (suzerain right) བཀོད་ཡོད་སྟབས། བོད་དོན་དང་འབྲེལ་བའི་(suzerainty) ཐོག་མ་དེ་ནས་བྱུང་པར་སྣང་།  ཁ་ ཉིན་རྒན་འཇམ་དབྱངས་ནོར་བུས་རྒྱལ་དབང་བཅུ་གསུམ་པའི་རང་བཙན་བསྒྲགས་གཏམ་དང་ འབྲེལ་བའི་ཆེད་རྩོམ་སྤེལ་བའི་ནང་། ཕྱི་ལུགས་༡༨༨༦ལོར་དབྱིན་གཞུང་དང་མན་ཆིན་ གཞུང་གཉིས་ཀྱིས་བོད་དང་འབར་མའི་སྐོར་ཆིངས་ཡིག་འཇོག་སྐབས། ཚིག་འདི་བེད་ སྤྱོད་བྱས་ཡོད་ཚོད་ཅིག་འདུག་ན། དེའང་དཔྱག་ཁུངས་གལ་ཆེན་ཞིག་རེད།

རྒྱལ་དབང་བཅུ་གསུམ་པས་༡༩༡༣ ཟླ་ ༢ ཚེས་༡༣ ཉིན་སྩལ་བའི << ཆུ་གླང་སྦུག་དམ་རྩ་ཚིག་ཆེན་མོར>> ང་ཚོས་བོད་རང་བཙན་བསྒྲགས་གཏམ་ཞེས་བརྗོད་ཀྱིན་ཡོད་ལ། ཡིག་ཆ་འདི་སྐུ་ཞབས་C. Goldstein གྱིས་བརྩམས་པའི་<< A History of Moderen Tibet>>རྒྱ་ཡིག་ལ་སྒྱུར་བར་བརྟེན་བསྒྲགས་གཏམ་ཆ་ཚང་ཞིག་རྒྱ་ཡིག་ཐོག་འགྱུར་ཡོད། འོན་ཀྱང་། རྒྱ་འགྱུར་ནང་བསྒྲགས་གཏམ་གྱི་ཁ་བྱང་ལ་(ཏཱ་ལའི་བླ་མས་བོད་ལ་དབང་བསྒྱུར་ཆ་ཚང་བྱས་པའི་གསལ་བཤད)ཅེས་བཀོད་འདུག  སྲིད་དོན་ཚན་རིག་ནང་(རང་བཙན་བསྒྲགས་གཏམ) དང་(དབང་ཆའི་གསལ་བཤད)གཉིས་ལ་ཁྱད་པར་ཡོད་ཁར། རྩོམ་པ་པོས་བསྒྲགས་གཏམ་མཇུག་ཏུ་གསལ་བཤད་གནང་སྟངས་ཡང་འདི་ལྟར “ བོད་པ་ཚོས་ཡིག་ཆ་འདིར་ཧ་ཅང་མཐོང་ཆེན་བྱེད་པ་དང་། དེ་ནི་ཡོན་ཧྲི་ཁེ་ལ་རང་བཙན་གསལ་བསྒྲགས་བྱས་པའི་བརྡ་ལན་སྤྲད་པ་ཞིག་ཏུ་མཐོང་གི་ཡོད། གཞི་རྩའི་སྐབས་དེའི་བོད་པའི་བརྡ་སྐད་དབང་དུ་བྱས་ན་རང་བཙན་བསྒྲགས་གཏམ་དངོས་མ་ཞིག་ལ་ངོས་འཛིན་ཆོག་མོད། བོད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་བསམ་བློའི་གཞུང་ལུགས་ཀྱི་ཡིག་ཆའི་འགྲོ་སྟངས་ལྟར་ན།  གསལ་བསྒྲགས་ནི་ཏཱ་ལའི་བླ་མས་རང་ཉིད་ལ་རྒྱ་གཞུང་གི་མཚན་གནས་མེད་པ་དང་། རྒྱ་དཔོན་ཀྱི་བྱུས་གཏོགས་མེད་པར་རང་སྣང་གིས་བོད་ལ་དབང་བསྒྱུར་ཆ་ཚང་བྱ་རྒྱུའི་ཞེ་འདོད་དངོས་ཡིན་པ་གསལ་བོ་རེད ” (6) ཅེས་འགྲེལ་བརྗོས་དཀྱོགས་དཀྱོགས་ཅིག་རེད། དེ་བས་སྟབས་ཡག་ནས་རྒྱ་གཞུང་གིས་དེབ་དེ་ཕབས་བསྒྱུར་ཐད་བཀག་འགོག་མ་བྱས་པ་ཡིན་ཡང་སྲིད།  (བོད་མི་གསར་བརྗེ་བའི་སྔོན་གླེང་ནང་ཁོང་གིས་ཀྱང་རང་བཙན་བསྒྲགས་གཏམ་ཞེས་བྲིས་འདུག) དེ་ལྟར་མི་རེ་གཉིས་ཡོད་ན་ལས་གཞན་ཁྲིམས་ལུགས་ཆེད་མཁས་པ་དང་། ཕྱི་འབྲེལ་ མི་སྣ་གྲགས་ཅན། ད་དུང་ལོ་རྒྱུས་སྨྲ་བ་བཅས་ཀྱིས་རྩ་ཚིག་ཆེན་མོ་རང་བཙན་བསྒྲགས་གཏམ་ཡིན་པ་སྔ་ མོ་ནས་ཁ་གསལ་གནང་འདུག་ལ། ཐོག་མར་རང་བཙན་བསྒྲགས་གཏམ་ཞེས་འབྲི་མཁན་ཡང་ཕྱི་གླེང་བོ་ཚོ་ཡིན་པར་སྣང་།

 

༡༽  SIR CHARLES BELL ལགས་ཀྱིས་བརྩམས་པའི་<< Portrait of  A Dalai Lama>>ནང་ “ ཡོན་ཧྲི་ཁེ་ཡིས་ཏཱ་ལའི་བླ་མར་མཚན་གནས་ཕུལ་བ་ཁོང་གིས་བཞེས་རྒྱུ་མིན་ཞེས་དང་། གང་ཡིན་ཟེར་ན། ངོས་ནས་བོད་ཀྱི་ལུགས་གཉིས་མངའ་དབང་ཁྱབ་བསྒྱུར་བྱ་བཞིན་ཡོད་ཅེས་བཀའ་ལན་གནང་བ་རེད། དེ་བས་ན། དེ་ནི་ལྷ་མིའི་རྣམ་འདྲེན་ཁོང་གིས་ (  Thus the god-king made clear his declaration of Tibetan independence.)  བོད་རང་བཙན་གྱི་བསྒྲགས་གཏམ་གསལ་ཐག་ཆོད་ཅིག་གནང་བའི་མཚོན་དོན་རེད” ཅེས་བཀོད། (དེབ་འདི་༡༩༤༦ ལོར་པར་སྐྲུན་བྱས)

༢༽ རྒྱ་ནག་མི་སེར་སྲིད་གཞུང་གི་བོད་བསྡོད་སྐུ་ཚབ་བྱས་མྱོང་མཁན་རྒྱ་དཔོན་ཧྲིན་ཙོང་ལེན་གྱིས་བརྩམས་པའི་<< Tibet and the tibetans >> ནང་“ ༡༩༡༢   ལོར་ཏཱ་ལའི་བླ་མ་ཕྱིར་ལྷ་སར་ལོགས་མ་ཐག བོད་རང་བཙན (Tibetan independence)ཟེར་བའི་བསྒྲགས་གཏམ་སྤེལ་བ་དང་། སྐབས་དེར་མན་ཆིན་གཞུང་ཕྱིའི་བཙན་འཛུལ་འོག་ལྷགས་ནས། བོད་ལ་འཛིན་སྐྱོང་བྱ་རྒྱུའི་ནུས་པ་སྒོ་གང་ཐད་ནས་མེད”ཅེས་བྲིས་ཡོད་ལ། (དེབ་འདི ༡༩༥༣ ལོར་དཔར་སྐྲུན་བྱས)

  ༣༽   སྐུ་ཞབས་ Michael C.Van Walt Van Praag ལགས་ཀྱིས་བརྩམས་པའི་<< བོད་ཀྱི་གནས་བབ >>ནང    “ཏཱ་ལའི་བླ་མ་རང་གི་སྐྱོང་ཡུལ་བོད་ལྗོངས་ལ་ཕྱིར་ལོག་པ་དང་། ཁོང་གི་གཞུང་ངོས་ནས་ནུས་ལྡན་གྱིས་འཛིན་སྐྱོང་གནང་བ་མ་ཟད། དེ་དང་ཆབས་ཅིག་ཏཱ་ལའི་བླ་མས་༡༩༡༣ ལོར་རང་བཙན་བསྒྲགས་གཏམ་( Declaration of Tibetan independence)སྤེལ་བ་སོགས་ཀྱིས། བོད་འཛིན་སྐྱོང་དེ་བཞིན་ཕྱི་ལོག་གི་ཐེ་བྱུས་མེད་པའི་ཡུན་རིང་ཞི་འཇགས་ཀྱི་ཕྱོགས་སུ་བསྐྱོད་འགོ་བཙུགས་པ་རེད”ཅེས་བཀོད།  དེབ་འདི་ ༡༩༨༧ ལོར་དཔར་སྐྲུན་བྱས་)

༤༽  ཞ་སྒབ་པས་<<སྲིད་དོན་རྒྱལ་རབས>> ནང་“ བོད་རང་དབང་རང་བཙན་གཙང་མའི་ཁྱབ་བསྒྲགས་རྩ་ཚིག་ཆེན་མོ་”ཞེས་བཀོད་པ།

(དེབ་འདི ༡༩༧༦ ལོར་པར་སྐྲུན་བྱས)

  མ་གཞི་ནས་མི་སེར་སྤེལ་མཁན་གྱིས་མི་སེར་སྤེལ་ཡུལ་གྱི་མི་མང་ལ། རང་ངོ་རང་ལ་འཕྲོད་མི་འཇུག་རྒྱུ་རྩ་བའི་དམིགས་ཡུལ་ཡིན་སྟབས།  ཁྱེད་རང་ཚོའི་རང་བཙན་རེད་ཞག རང་བཙན་སྤེལ་བའི་ཉིན་མོ་འདི་རེད་ཅེས་མིང་བཟུང་དོན་བཟུང་དང་། ཉི་མ་སྐར་མ་གཏན་འཁེལ་བྱེད་མི་སྲིད་པ་གཞིར་བྱས།  རྒྱ་གཞུང་གིས་བསྒྲགས་གཏམ་འདིར་ཧ་ཅང་འཛེམ་ཟོན་ བྱེད་པ་མ་ཟད། རང་བཙན་བསྒྲགས་གཏམ་ཡིན་པ་དེ་བས་གླེང་མི་ཕོད། བསམ་བློ་བཏང་ན་དེ་ནི་བསྒྲགས་ གཏམ་འདིའིོ་ཆབ་སྲིད་ཐད་ཀྱི་(ཁ་བྲལ)རང་བཞིན་གཅིག་པུ་མ་ཡིན་པར། བསམ་བློའི་ཐད་ཀྱི་(སྔོན་ཐོན་)རང་བཞིན་ཡང་ཡིན་ངེས་པར་འདོད།  སོང་ཙང་བོད་རང་བཙན་གྱི་གནས་བབ་མ་བཤད་ཐབས་མེད་ཆགས། རྒྱ་གཞུང་གིས་སིམ་ལའི་(ཁྲིམས་འགལ) ཆིངས་ཡིག་དེ་རང་ཁུར་ཡོང་གི་ཡོད་པར་ཞེ་འདོད་ངེས་ཅན་ཞིག་ཡོད་ལོས་ཆོག    

 

བཞི།  བསྒྲགས་གཏམ་དང་བསྒྲགས་གཏམ་བསྡུར་བ། 

 

  བོད་རང་ བཙན་སྒྲུབ་སར་བསྒྲགས་གཏམ་འདི་གལ་ཆེ་རབས་བཤད་ན་ལོས་ཆེ་མོད། བདག་དབང་ཡོད་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཡིན་ན་རང་བཙན་བསྒྲགས་གཏམ་ཡོད་དགོས་པ་དང་། རྒྱལ་གླུ  རྒྱལ་དར། རྒྱལ་རྟགས་སོགས་ཡོད་དགོས་པའི་ནུབ་ལུགས་ཀྱི་ཚད་གཞི་དེ་དག  ང་ཚོ་ཡ་གླིང་གི་ རྒྱལ་ཁབ་ཚོའི་མགོར་བསྐྱོན་ཡོང་དུས་ར་སུག་ལུག་ལ་འཕྲོད་མིན་མ་ཡིན་པར། མཚོན་རྟགས་འདི་དག་མེད་པའི་ཡར་སྔོན་དོན་དངོས་རང་བཙན་ཡིན་པའི་གནས་བབ་ལ་ཕོགས་ ཐུག་འགྲོ་གི་ཡོད་མེད་ཀྱི་སེམས་ཁྲལ་ཞིག་ཡོང་གི་ཡོད་ལ། བོད་ལ་ཆ་བཞག་པ་ནའང་ང་ཚོར་མཚོན་རྟགས་འདི་དག་ཡོད་པ་ནས་ད་གཟོད་རང་བཙན་གྱི་ སྦྱོར་དངོས་ཚང་བ་མ་ཡིན་པར། དེ་དག་མེད་པའི་ཡར་སྔོན་ནས་བོད་རྒྱལ་ཁབ་ཏུ་གནས་མྱོང་བ་ཙམ་མ་ཟད། ལོ་སྟོང་གི་སྔོན་ནས་ཁྲིམས་སྒོ་རང་སྐྱོང་གི་རྒྱུད་པ་ཟམ་མ་ཆད་པར་ཡོད་བསྡད་པ་ཞིག་རེད།

བྱེ་བྲག་བོད་རང་ བཙན་བསྒྲགས་གཏམ་འདིའི་ཁྱད་ཆོས་འབའ་ཞིག་བཤད་ན། བསྒྲགས་གཏམ་འདིར་སྔོན་གླེང་གི་ས་བཅད་དང་། དེའི་འོག་དོན་ཚན་ལྔ་ལ་དབྱེ་ནས་མཇུག་བསྡུས་འདུག སྔོན་གླེང་དེ་(ཕྱི་སྲིད) དང་འབྲེལ་བའི་རང་བཙན་རྣམ་བཤད་ཡིན་པ་ དང་། དོན་ཚན་ལྔ་བོ་ཆབ་འབངས་ཆགས་ཐབས་ཀྱི་(ནང་སྲིད) སྐོར་གཙོ་འདོན་བྱས་འདུག བསྒྲགས་གཏམ་འདིའི་བརྗོད་གཞི་བཀྲམས་སྟངས་ཀྱི་རིགས་ལམ་དང་། ས་བཅད་རྒྱས་བསྡུས་བྱེད་སྟངས་སོགས་ཀྱིས་ང་ལ་བསྒྲགས་གཏམ་འདི་ <<ཨ་རིའི་རང་བཙན་བསྒྲགས་གཏམ>> དང་ << ཧྭ་རན་སིའི་ཆབ་འབངས་ཐོབ་ཐང་བསྒྲགས་གཏམ>> གཉིས་ལ་གཤིབ་བསྡུར་བྱེད་ རྒྱུའི་སྣང་བ་འཕྲུལ་དུ་བཅུག་སོང་ལ། དེ་ནི་བསྒྲགས་གཏམ་འདི་གླེང་རིན་ཡོད་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཀྱི་ཕྱོགས་ངོས་གཞན་ཞིག་ རེད།

 ཨ་རིའི་ བསྒྲགས་གཏམ་ནང་། དང་པོར། བསྒྲགས་གཏམ་སྤེལ་ཆོག་པའི་དབང་ཆའི་ཡོང་ཁུངས་གསལ་ བཤད་བྱས་འདུག་པ་དང་། གཉིས་པ། ཁྲིམས་སྒོ་རང་བཙན་མ་བྱས་མཐུ་མེད་ཆགས་པའི་རྒྱུ་མཚན། གསུམ་པ། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དམིགས་འབེན་གཏན་འཁེལ་དང་། དགྲ་འགོག་རང་སྲུང་ཆེད་ན་གན་དམ་འབུལ་ བྱས་པ་བཅས་ས་བཅད་གསུམ་ལ་དབྱེ་ཡོད། བོད་ཀྱི་བསྒྲགས་གཏམ་ཀྱི་སྔོན་གླེང་དེའང་ནང་གསེས་ཁག་གསུམ་ལ་དབྱེ་ཡོད་པ་མ་ཟད ། རིག་ལམ་བགྲོད་སྟངས་ཀྱང་ཨ་རིའི་བསྒྲགས་གཏམ་དང་ཧ་ཅང་མཐུན་པོ་འདུག

དཔེར་ན། ཨ་རིའི་བསྒྲགས་གཏམ་ཀྱི་ས་བཅད་དང་པོར། བསྒྲགས་ གཏམ་སྤེལ་རྒྱུའི་དབང་ཚད་བཤད་ཡོད་པ་དང་། དེའི་ཐད་མི་ཚང་མ་འཇིག་རྟེན་བྱེད་པོས་སྲིད་པའི་ཁམས་ལ་མངགས་སྐབས་ཐོབ་ཐང་འདྲ་ མཉམ་ཡིན་པ་ལུང་ན་བསྟན་ཡོད་ལ། དེ་ན་ང་ཚོར་དབྱིན་ཇིའི་གཉའ་གནོན་ཁུར་རྒྱུའི་འོས་བབ་མེད་སྐོར་དབང་ཆའི་མགོ་ ཁུངས་ལྷ་སྒྲུང་ལ་གཏུགས་ཡོད་ལ། བོད་ཀྱི་བསྒྲགས་གཏམ་ནང་དུའང་[ངོས་ནི་ཆོས་རྒྱུད་མེས་དཔོན་རྣམ་གསུམ་ཀྱི་སྒྱུ་འཕྲུལ་ཟམ་མ་ཆད་པར་བྱོན་པའི་སྐྱེ་ཕྲེང་ཡིན་པ་དང་། ངེད་ཚོར་ར་བ་གངས་ཀྱིས་བསྐོར་བའི་ལྗོངས་འདི་ཕྱག་མཚན་ལ་བཞེས་རྒྱུར་སྟོན་པའི་ལུང་གིས་བསྐོས་ཡོད་]  ཅེས་དབང་ཁུངས་ལྷའི་ལུང་ལ་གཏུགས་པ་གཉིས་ལའང་འགལ་བ་ཆེར་མེད།

ཨ་རིའི་ བསྒྲགས་གཏམ་ཀྱི་ས་བཅད་གཉིས་པར། དབྱིན་ཇིས་མི་སེར་སྤེལ་བའི་ལམ་ལུགས་འོག དེ་ སྔའི་ཨ་རིའི་མངའ་སྡེའི་ཁྲིམས་སྲོལ་རྣམས་རྩ་གཏོར་བྱས་པའི་སྡུག་ཉེ་སྣ་ཚོགས་ དྲངས་ཏེ། ཁྲིམས་སྒོ་རང་བཙན་མ་བྱས་མཐུ་མེད་ཆགས་པའི་གནས་ཚུལ་ཞིབ་བརྗོད་བྱས་ ཡོད་ལ། བོད་ཀྱི་བསྒྲགས་གཏམ་ནང་དུའང་[རྒྱ་མིས་བོད་ཟ་ཧམ་བཅིངས་ཏེ། བོད་རྒྱལ་ ཁབ་ནང་བཙན་འཛུལ་བརྡབས་མནར་བྲན་བསྒྱུར་བྱས་པར་བརྟེན། བོད་རིགས་སྐྱེས་བོ་མཆོག་དམན་ཚང་མས་རང་ནུས་གང་ཡོད་ཐོག དབུས་གཙང་ཁུལ་གྱི་རྒྱ་དམག་མཐར་སྐྲོད་བཏང་ཟིན་པ་དང་། མདོ་ཁམས་ཕྱོགས་ནས་གཏོང་རྒྱུ་བཅས་ཀྱི་གནས་སྟངས་འོག་ལྷག་ཡོད། སྐབས་མཚམས་ ལས་འབྲས་ཀྱི་དབང་གིས་མན་ཇུ་གོང་མ་མགོ་རྟིང་སློག་རྐྱེན། ད་ཆ་མཆོད་ཡོན་ཁ་འཁྱེར་དོན་དམ་བྲན་བསྒྱུར་གྱི་རེ་ངན་བྱེ་མའི་ཆིངས་བུ་བཞིན་ རྩ་འཐོར་དུ་ཕྱིན་ཚར] ཞེས་བཀོད་པ་ལྟ་བུ་རེད།

 ཨ་ རིའི་བསྒྲགས་གཏམ་ས་བཅད་ཐ་མར། རང་བཙན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་འགན་འཁྲི་གང་ཡིན་པ་ དང་། དེ་སྲུང་སྐྱོབ་ཆེད་མནའ་གན་དམ་འབུལ་བྱས་འདུག་ལ། བོད་གཏམ་ནང་དུའང་[རྒྱ་དམག་མཐར་སྐྲོད་བཏང་བ་ནས་བོད་ནང་རྫོགས་ལྡན་ གསར་བའི་དགའ་སྟོན་ལ་མྱོང་རྒྱུའི་སྐལ་བཟང་ཐོབ་ཐབས་སུ། སྣེ་མོ་ལས་འཛིན་པ་ཚོས་ཁྲལ་བསྡུ་ཁྲིམས་གནོན་ཚུལ་མཐུན་དང་། དགྲ་འགོག་རང་སྲུང་གི་འདུ་འགོད་ལྷོད་མེད་དགོས་པ] ཚིག་ཉུང་དོན་འདུས་ཀྱིས་བཀོད་འདུག

ཡང་ བོད་ཀྱི་བསྒྲགས་གཏམ་ནང་མི་སེར་གྱི་ཐོབ་ཐང་དང་འབྲེལ་བའི་དོན་ཚན་ལྔ་བོ་དེ་ དང་།  <<ཧྥ་རན་སིའི་ཆབ་འབངས་ཐོབ་ཐང་གི་བསྒྲགས་གཏམ>> བར་གྱི་ མཚུངས་ཆོས་གཤིབ་བསྡུར་ཞིག་བྱས་ན། ཧྥ་རན་སིའི་བསྒྲགས་གཏམ་དེར་དོན་ཚན་བཅུ་ བདུན་ཡོད་པ་དང་། ནང་དོན་གྱི་ཆ་ནས་ཀྱང་སྲིད་གཞུང་ཞིག་མང་ཚོགས་ཀྱི་འདོད་འདུན་དང་མ་མཐུན་ན་ ཁྲིམས་མཐུན་མིན་པ་དང་། ཉེས་ཅན་ལ་ཁྲིམས་བཤེར་བྱེད་སྟངས་ཀྱི་གོ་རིམ་སོགས་ཞིབ་ཚགས་དང་ཁྱབ་ཆེ་བ་ཞིག་ ཡིན་མོད། བོད་ཀྱི་བསྒྲགས་གཏམ་ཀྱི་གཞི་རྩའི་སྐད་ཆའི་ཡོང་སྟངས་ཧྥ་རན་སིའི་བསྒྲགས་གཏམ་ བར་ཁྱད་ཆེན་པོ་རེད། 

 

བོད་ཀྱི་བསྒྲགས་གཏམ་(གཤམ་ནས་བོད་གཏམ་ཞེས་བསྡུ་རྒྱུ)དོན་ཚན་(༡) ནང་། [ཆོས་སྲིད་དཔལ་ཡོན་གྱི་གཞི་མར་གྱུར་བའི་དགོན་སྡེ་ ཁག་ཡུན་གནས་ཆེད། དགེ་འདུན་སྡེ་མཆིས་སོ་ཅོག་གི་མཆོད་རྒྱུན་རང་འཇགས་འཇོག་རྒྱུར་ཁག་ཐག་ཡོད་ སྐོར] བཀོད་པ་ལྟར།

ཧྥ་ རན་སིའི་བསྒྲགས་གཏམ་སྤེལ་སྐབས་བཀས་བཀོད་རྒྱུད་འཛིན་གྱི་མངའ་བདག་དབང་ཆ་མགོ་ རྟིང་སློག་བཞིན་པའི་ཁ་ཐུག་ཡིན་སྟབས། དགོན་སྡེ་གྲྭ་ཚང་དང་། ས་བདག་གི་མཆོད་རྒྱུན་ལ་དམིགས་འདོན་སྲུང་སྐྱོབ་དགོས་ སྐོར་བཤད་འོས་མེད་མོད། བསྒྲགས་གཏམ་ནང་དུའང་དེ་མཚུངས་ཀྱི་བཤད་ཚུལ་ཡོད་པ་ནི། ཧྥ་རན་སའི་དོན་ཚན་དང་པོར། “ ཁེ་ དབང་གི་སྐད་ཆའི་སྔུན་ནས། འགྲོ་བ་མིའི་རིགས་སྐྱེས་པའི་ཉིན་མོ་ནས་བཟུང་འདྲ་མཉམ་ཡིན་མོད། དམངས་དོན་གྱི་བྱ་བའི་སྤྱོད་སྒོའི་ཐད་ནས་ད་གཟོད་སྤྱི་ཚོགས་ཐོག་མི་ལ་ཁྱད་པར་ བྱུང་བ་རེད”ཅེས་པ་འདི་བཞིན། སྤྱི་ཚོགས་ཐོག་ཚོགས་སྒེར་སུ་ཡིན་རུང་། རང་གི་ཤེས་འཇོན་ལྷག་བསམ་ཀྱི་སྤྱོད་སྒོར་གཞིགས་ནས་དམིགས་བསལ་ཁེ་དབང་ཡོད་ངེས་པ་ཕུགས་ནས་ཁས་ལེན་བྱས་འདུག

  བོད་གཏམ་དོན་ཚན་(༢)ནང་།  [མདོ་ སྔགས་གསར་རྙིང་གི་གྲུབ་མཐའ་འཛིན་པ་རྣམས་ཀྱིས་སོ་སོའི་ཕྱག་བཞེས་གཙང་མར་འཆད་ ཉན་དང་། བཅའ་པ་ཚུལ་བཞིན་སྲུང་དགོས་པའི]སྐོར་འཁོད་པའང་། བོད་ལ་མཚོན་ན་དམིགས་འདོན་དགོས་པའི་གནད་དོན་ཞིག་ཡིན། དཔེར་ན། ཆོས་སྲིད་ཟུང་འབྲེལ་གྱི་ལམ་ལུགས་འོག་དབང་འཛིན་པ་རྣམས་ཆོས་ལུགས་མི་ སྣ་ཡིན་སྟབས། གྲུབ་མཐའ་བྱེ་བྲག་པའི་རྒྱབ་ལྗོངས་ཡོད་པ་གཞིར་བྱས། དབང་ཆ་བྱུང་མཚམས་གྲུབ་མཐའི་ཞྭ་བསྒྱུར་ལུགས་བརྗེ་འཁྲིག་རྩོད་བསྟུད་མུར་བྱུང་ ཡོད།

ཧྥ་རན་སིའི་དོན་ཚན་བཅུ་བར“ བསམ་ཚུལ་བཏོན་པ་གང་ཞིག་ཁྲིམས་ཀྱི་བཅའ་མཚམས་ལས་བརྒལ་ནས། སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་བདེ་འཇགས་དཀྲིགས་རྐྱེན་མིན་ཕྱིན། མི་སུ་དང་སུ་ཡིན་རུང་དེར་བསམ་ཚུལ་ཡོད་མི་ཆོག་ལ། ཐ་ན་དད་མོས་ཀྱི་བསམ་ཚུལ་དབང་གིས་མི་གཞན་སུན་པོ་བཟོ་བ་སོགས་ཀྱང་གཅིག་མཚུངས་ཡིན་”ཞེས་འཁོད་ཡོད། གནད་དོན་འདིའི་ཐད་ནས་ཀྱང་བཤད་སྟངས་ཙམ་ལས་གཞི་གཅིག་ལ་བབ་ཡོད།

 བོད་གཏམ་དོན་ཚན་(༣) ནང་། [སྣེ་ མོ་ལས་འཛིན་པ་ཚོས་ཁྲལ་བསྡུ་ཁྲིམས་གནོད་ཐད་ཆབ་འབངས་བརྡབས་མནར་དང་། ཉེས་པ་ཕྲན་བུར་བསྙད་ནས་ས་ཁང་གཞུང་བཞེས། ཡན་ལག་བྲེགས་པ་སོགས་ཀྱི་བྱ་ངན་རིགས་གཏན་ནས་མི་ཆོག་པ] ནན་བརྗོད་བྱས་ཡོད།

ཧྥ་རན་སིའི་བསྒྲགས་གཏམ་ནང་ “ འབངས་མི་ཚང་མས་རང་ཉིད་དངོས་སུའམ་ འཐུས་མི་བརྒྱུད་དཔྱ་ཁྲལ་གྱི་དགོས་ངེས་རང་བཞིན་ངེས་འཛིན་གཏན་འབེབས་དགོས་ ཤིང་། དེའང་རང་མོས་ཐོག་ནས་ངེས་འཛིན་བྱས་པ་ཡིན་དགོས་ལ།  ད་དུང་འབུལ་བསྡུའི་ཚོད་དཔག་དང་། གཏོང་སྒོར་རྒྱུས་ལོན། བྱུང་སོང་གཏན་འབེབས་ཀྱི་གྲགས་འབོར། རྣམ་གྲངས། ཕྱི་རྐྱེན། དཔྱ་ཁྲལ་བསྡུ་སྟངས་དང་དུས་ཚོད་ཚང་མར་ཉམས་འཇོག་བྱ་དགོས་་”ཞེས་དང་། ཡང་དོན་ཚན་བཅུ་བཞི་བར“ སྤྱི་ཚོགས་ལ་གཞུང་འཛིན་པའི་ལས་བསྡོམས་སྙན་ཐོ་ཁ་གསལ་བཟོ་དགོས་སྐོར་བརྡ་འདེད་གཏོང་རྒྱུའི་ཐོབ་ཐང་ཡོད” ཅེས་པ་འདི་དག སྐད་ཆའི་གོ་རིམ་ཙམ་ལས་ནང་དོན་ཆེར་མ་མཐུན་པ་མེད། 

 

 བོད་ གཏམ་དོན་ཚན་(༤)ནང་། [བོད་རྒྱལ་ཁབ་ལ་འཕྲུལ་ཆས་སོགས་ཀྱི་སྟོབས་ཤུགས་མི་ལྡན་ རུང་། ཆོས་མཐུན་ཞི་བདེར་གནས་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཡིན་སྟབས། རང་ས་རང་སྲུང་ཆེད་དྲག་པོའི་འདུ་འགོད་རྒྱ་གང་ཆེ་བྱ་དགོས་པ་དང་། དཔྱ་ཁྲལ་སྤར་དགོས་པའི] སྐོར་དེ་དང་། ཧྥ་རན་སིའི་དོན་ཚན་བཅུ་གཉིས་པར་“ སྤྱི་འབངས་ཀྱི་ཐོབ་ཐང་ཁག་ཐག་ཆེད་དྲག་པོའི་སྟོབས་ཤུགས་དགོས་ངེས་ཡིན་མོད། དཔུང་སྟོབས་དེ་བཞིན་རྒྱལ་འབངས་ཡོངས་ཀྱི་ཆགས་ཐབས་དང་འབྲེལ་བ་ལས། སྟོབས་ཤུགས་བཀོད་སྤྱོད་མཁན་གང་ཟག་སྒེར་བའི་ཆེད་དུ་བཙུགས་པ་གཏན་ནས་མིན”ཞེས་དང་། ཡང་བསྒྲགས་གཏམ་དོན་ཚན་བཅུ་གསུམ་པར “ དམག་དཔུང་གི་རྒྱུན་གྲོན་དང་། གཞུང་འགྲོ་ཆེད་སྤྱི་འབངས་ལ་ཁྲལ་བསྡུ་དགོས་པ་གཡོལ་ཐབས་མེད་པ་ཞིག་རེད། འོན་ཀྱང་། དཔྱ་ཁྲལ་བསྡུ་སྐབས་འབངས་ཀྱི་འཁེས་ཚོད་ལ་དཔྱད་པའི་བསྒོ་བཤའ་བརྒྱག་དགོས ”ཞེས་པ་སོགས་དོན་ཚན་རྣམས་བོད་དང་ཧྥ་རན་སིའི་བསྒྲགས་གཏམ་གཉིས་ཐད་གར་ཁ་སྤྲོད་ཐུབ་པ་ཞིག་འདུག

   བོད་ གཏམ་དོན་ཚན་(༥) ནང་། [ས་བདག་དང་། གཞུང་སྒེར་སུས་ཀྱང་མི་སེར་རྣམས་ཀྱིས་རང་འགུལ་ཐོག་ས་སྟོང་བེད་མེད་རྣམས་འདུལ་ འདེབས་བྱས་རིགས་ལ་བཀག་འགོག་གཏན་ནས་མི་ཆོག་ཁར། དེ་ལྟར་བྱེད་མཁན་ལ་ས་ཆའི་འཛིན་དབང་གཏན་འཇགས་སྤྲོད་རྒྱུ་ཡིན]ཞེས་དང་།  ཧྥ་རན་སིའི་ནང་“ རྒྱུ་ནོར་སྒེར་བདག་གི་ཐོབ་ཐང་དེ་གཏན་ཐོག་ནས་འཕྲོག་མི་ཆོག་པས་ན།  སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་དགོས་མཁོ་ངོས་ཅན་ཞིག་གི་ཆེད་དུ་ཁྲིམས་མཐུན་གྱིས་ཁྲལ་འཁུར་དགོས་པ་གང་ཞིག་ཐག་གཅོད་ཀྱི་སྐེད་མཚམས་ལ་སླེབས་ན་མ་གཏོགས།  དེ་ ཡང་འདྲ་མཉམ་དང་སྐྱིན་ཚབ་སྤྲོད་རྒྱུར་སྔོན་དཔག་ཡོད་པ་ཞིག་ཡིན་དགོས་པ་གཞིར་ བྱས། སྐྱེ་བོ་སྒེར་གྱི་རྒྱུ་ནོར་ལ་གཏན་ནས་གནོད་འཚེ་གཏོང་མི་ཆོག ”ཅེས་བཀོད་ཡོད་སྟབས། དོན་ཚན་འདི་དག་ཕན་ཚུན་མཐུན་མིན་ཐད་དོགས་གཞི་མེད་ལ།

    ངས་འདིར་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ཚད་གཞི་རྐྱང་བའི་ངོས་ནས་བསྒྲགས་གཏམ་གསུམ་པོ་རགས་བསྡུར་ཙམ་ལས། ཤར་ནུབ་ཀྱི་ཁྲིམས་སྲོལ་དང་། སྤྱི་ཚོགས་དཔལ་ཡོན་གྱི་རྒྱབ་ལྗོངས་སོགས་ལ་དབྱེ་ཞིབ་ཐུབ་མེད། དཔེར་ན། ཨ་རིའི་བསྒྲགས་གཏམ་དེ་ ༡༧༧༦ ལོར་ཁྱབ་སྤེལ་བྱས་པ་དང་། ཧ་རན་སིའི་བསྒྲགས་གཏམ་ ༡༧༨༩ ལོར་ཁྱབ་སྤེལ་བྱས་པ་སོགས། དུས་ཀྱི་ཆ་ ནས་ལོ་བརྒྱ་དང་ལྔ་བཅུ་ལྷག་གི་བར་ཁྱད་ཡོད་པ་དང་། ཧྥ་རན་སིའི་བསྒྲགས་གཏམ་ལ་མཚོན་ན་འགྲོ་བ་མིའི་རིགས་ལ་ཁྱབ་ཐུབ་པ་ཞིག་ཡིན་ལ། ཡིན་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡང་བསྒྲགས་གཏམ་སྤེལ་སྐབས་ཡོ་རོབ་གླིང་གི་ཆབ་དཔལ་རིག་གསུམ་ ཀྱི་ལྟེ་གནས་ཧྥ་རན་སི་ཡིན་པ་དང་། ཡུལ་མིའི་གྲུབ་ཆའང་ཡོ་རོབ་ཀྱི་མི་རིགས་སྣ་ཚོགས་ཆགས་བསྡད་ཡོད། བོད་ཀྱི་བསྒྲགས་གཏམ་སྤེལ་སྐབས་ང་ཚོ་ད་དུང་མཐོ་སྒང་ན་གྲོགས་མེད་ཁེར་རྐྱང་ངང་ ལྷག་ཡོད་ལ། ཡང་ཨ་རིའི་བསྒྲགས་གཏམ་ཐད་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྐད་ཆ་མ་བཤད་ན། མགོ་སེར་གྱིས་མགོ་སེར་ལ་སྤེལ་བ(དབྱིན་ཇིས་དབྱིན་ཇིར) ཞིག་ཡིན་ལ། བོད་ཀྱི་བསྒྲགས་གཏམ་ནི་གཅིག་འོག་གཅིག་ཏུ་མེད་པའི་རྒྱལ་ཁབ་གཉིས་ཀྱི་དོན་དག་ ཡིན་སྟབས། རང་བཙན་གསལ་བསྒྲགས་འདི་བཞིན་རང་བཙན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་གསར་དུ་བཙུགས་པའི་དོན་ དག་མིན་པ་བསྒྲགས་གཏམ་ནས་གཙོ་འདོན་བྱས་ཡོད་ཁར། རིགས་རུས་མཆེད་ཁུངས་དང་། རིག་གཞུང་སོགས་རྦད་དེ་ཐ་དད་ཡིན་པ་ བཅས་རྩ་བའི་མི་འདྲ་ས་དང་། ཡང་བསྒྲགས་གཏམ་གཞན་པ་གཉིས་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་གཙོ་བོ་དེང་གི་དམངས་གཙོ་དང་འགྲོ་བ་ མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་སྐད་ཆའི་འབྱུང་ཁུངས་སམ་རྒྱབ་བརྟེན་ཆགས་ཡོད་ལ། རིམ་པ་དེ་ནས་བཤད་ན། འུ་ཚང་གི་བསྒྲགས་གཏམ་ལ་ཆོས་སྲིད་ཟུང་འབྲེལ་གྱི་རྣམ་པ་ཤུགས་ཆེན་མངོན་ཡོད།  ཡག་ ཕྱོགས་ནས་བཤད་ན། ཨ་རིའི་བསྒྲགས་གཏམ་ནང་མི་ནག་དང་ཨིན་ཌ་ཡ་ནའི་རིགས་ལ་མཐོང་ཆུང་གི་སྐད་ཆ་ཡོད་ མོད། བོད་ཀྱི་བསྒྲགས་གཏམ་ནང་རིགས་རྒྱུད་དབྱེ་འབྱེད་ཀྱི་ཚིག་ཟུར་ཙམ་མེད་པ་མ་ཟད། ཐ་ན་ཧྥ་རན་སིའི་བསྒྲགས་གཏམ་ནང་བཞིན་བཙན་དབང་གི་རྣམ་པ་དེ་ཙམ་མེད་པར་“ཆོས་མཐུན་ཞི་བདེར་”གནས་རྒྱུའི་རེ་སྨོན་མངོན་གསལ་ཡིན་ཁར། རྒྱ་མི་ཡིན་ཚད་དགྲ་ཕྱོགས་ལ་མ་བཅད་པར་“བར་ལམ་ཟི་ཁྲོན་དང་། ཡུ་ནན་གྱི་རྒྱ་རིགས་ལས་བྱེད་འགའ་ཞིག་ནས་བོད་ས་ཟ་སེམས་ཀྱིས་” ཞེས་བཀོད་པ་སོགས་དགྲ་གྲོགས་དགར་སྟངས་ཀྱང་གུ་ཡངས་ལ། བཤད་སྟངས་དེ་ཨ་རིའི་བསྒྲགས་གཏམ་ནང་“ང་ཚོར་འཐབ་ཡར་ལངས་ན་དགྲ་ཡིན་ལ། མཐུན་ལམ་འཛུགས་ན་གྲོགས་ཡིན”ཞེས་པ་དང་མཚུངས།

    མཚམས་འདིར་འུ་ཚང་གི་བསྒྲགས་གཏམ་དང་འབྲེལ་ནས་བཏགས་པ་མཐའ་བཟུང་གི་ཚིག་འགའ་བཤད་ན། རྒྱལ་དབང་མཆོག་གིས་དབང་ཆ་རང་ལག་དུ་ཡོད་ཐོག རྒྱལ་དབང་བཅུ་བཞི་བ་ནང་བཞིན་“དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་བསྡུ་གསོག་བརྒྱབ་ནས་”ཆབ་སྲིད་ཐད་བགྲེས་ཡོད་གནང་ཡོད་རྒྱུ་ན། དེ་རིང་ང་ཚོའི་གནས་ཚུལ་འདྲ་ཞིག་ཆགས་ཡོད་ན། ཡང་ཉི་ཧོང་གི་གནམ་སྐོས་གོང་མ Hirohito  ཡིས་༡༩༤༦ ལོར “ ང་ནི་ཆབ་འབངས་དཀྱིས་མ་ནང་བཞིན་གྱི་མི་རང་ཡིན་པ་ལས། ང་ལྷ་མིན” ཞེས་<<མི་ཡུལ་བསྒྲགས་གཏམ>>སྤེལ་བ་བཞིན། རྒྱལ་དབང་ མཆོག་གིས་ཀྱང་སྐབས་དེར་ང་འཕགས་པ་སྤྱན་རས་གཟིགས་ཀྱི་སྒྱུ་འཕྲུལ་མིན། ཡུལ་མི་དཀྱུས་མ་ཞིག་ཡིན་གསུངས་ནས་ལྷ་མི་ཟུང་འབྲེལ་གྱི་སྡེ་བ་གཞུང་དེ་སྡེ་ སྲིད་མགོ་ལེབ་འགའི་ལག་པར་རྩིས་སྤྲོད་གནང་ཡོད་ཚེ། ད་ཆ་ང་ཚོ་ཚད་ག་འདྲ་ཞིག་ལ་སླེབས་ཡོད་ན། དེ་ལྟར་བསྡུར་ན་ཞན་ཆ་ཡོད་ངེས་ཀྱང་། གང་ལྟར་རྒྱལ་དབང་མཆོག་གིས་ཨེ་རན་གྱི་ཆོས་དཔོན་Ayatollah Khomeini ཡིས་༡༩༦༤ ལོར་ཨེ་རན་གྱི་རྩ་ཁྲིམས་བཟོས་པ་ནང་བཞིན་གྱི་བསྒྲགས་གཏམ་ཞིག་མ་སྤེལ་བ་ནི་སྟབས་ཡག་པ་རེད། གང་ཡིན་ཟེར་ན། ཆོས་ ཁྲིམས་གཞི་རྩར་བཞགས་པའི་རྩ་ཁྲིམས་དེས་དེང་སྐབས་ཨེ་རན་གཞུང་ལྷ་ཆོས་འོག་ནས་ ཐར་མ་བཅུག་པ་དང་། ཕོ་མཆོག་མོ་དམན་གྱི་ལྟ་བས་བུད་མེད་ལས་ཞུགས་མ་ཆོག་པ་སོགས་དཀའ་ངལ་སྣ་ཚོགས་ བཟོས་ཡོད། རིམ་པ་འདི་ནས་ལྟས་ན་འུ་ཚང་གི་རང་བཙན་བསྒྲགས་གཏམ་དེ་ཆབ་སྲིད་ཙམ་མ་ཡིན་པར། ཤེས་རིག་གི་ཆ་ནས་ཀྱང་ངོ་གནོང་མི་དགོས་པ་ཞིག་བྱུང་མི་འདུག་གམ།                                       

 

ལྔ་བ།  རང་ས་ངོས་མ་ཟིན་ན་རང་བཙན་ཅི་ལྟར་རྩོད།

          ངས་ཆེད་རྩོམ་འདི་དང་འབྲེལ་ནས་གསལ་བཤད་དགོས་པ་ནི། བོད་རང་བཙན་བསྒྲགས་གཏམ་འདིའི་ནང་ངོས་འཛིན་བྱས་པའི་བོད་ཡུལ་གསལ་ཁ་མི་འདུག་ཟེར་མཁན་དང་། རྒྱལ་དབང་བཅུ་གསུམ་པའི་སྐབས་ཀྱི་རང་བཙན་ནི་འབྲུ་ཆུའི་ཕར་རྒྱབ་ཚུར་རྒྱབ་ཀྱི་སྐད་ཆ་དེར། རང་བཙན་བརྩད་ན་དེ་མ་གཏོགས་རགས་ཀྱི་མ་རེད། དེ་ལས་ཆོལ་ཁ་གསུམ་མཉམ་འབྲེལ་གྱི་དགོངས་གཞི་(ལམ་དབུ་མ) ཡག་ཤོས་རེད་ཟེར་བ། ཡང་བོད་ཆོལ་གསུམ་གཅིག་སྒྲིལ་གྱི་འདུ་ཤེས་འདི་སྐྱེ་བོ་ག་གེ་མོ་ཞིག་གི་བཀའ་དྲིན་ལས་གསར་དུ་བྱུང་བ་མ་གཏོགས། སྔོན་ཆད་ཡོད་པ་མ་རེད་ཟེར་བའི་ཁྲམ་བཤད། ད་དུང་རྒྱལ་དབང་བཅུ་གསུམ་པའི་བོད་རང་བཙན་གསལ་བསྒྲགས་བྱས་པ་དང་། བོད་སོག་ཆིངས་ཡིག་ནང་བོད་དང་སོག་པོ་གཉིས་མན་ཇུའི་འོག་ནས་ཐོན་པ་ཡིན་འཁོད་པའི་ཡིག་ཆ་ཁག་གིས་བདེན་དཔང་ཐུབ་པ་ནི། དེ་སྔོན་བོད་རང་བཙན་མིན་པ་གསལ་བཤད་བྱས་ཡོད་སྟབས། ཡིག་ཆ་དེ་དག་སྦས་ན་མ་གཏོགས་གནོད་སྐྱེལ་ས་རེད་མདོག་མདོག འདི་ལྟར་རང་མི་འདྲེ་ལ་རྫུས་ནས་ཧམ་བཤད་དང་ཧོམ་བཤད་ལ་ཚད་མེད་སྟབས། ཡུལ་ལུགས་ཚུལ་མཐུན་གྱི་སྒོ་ནས་དེ་ཚོར་སྐབས་བསྟུན་ སུམ་འབྱིན་དགོས་པ་ནི་རྒྱལ་དབང་བཅུ་གསུམ་པ་རྗེས་སུ་དྲན་པའི་དགོངས་རྒྱན་གྱི་ ཆ་ཤས་ཤིག་ཡིན།

      བོད་རང་གི་ས་ཁོངས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་ཐད་ནས་བཤད་ན། སྲིད་པ་ཆུ་ཡི་སྐལ་བ་བྲུས་པའི་རྗེས་སུ། རིམ་པའི་སྟོད་མངའ་རུས་སྐོར་གསུམ་གཡའ་རི་དང་གངས་རི། བར་དབུས་གཙང་རི་བཞི་བྲག་རི་དང་སྤང་ལྗོངས། སྨད་མདོ་ཁམས་སྒང་དྲུག་རྩི་ཤིང་དང་ནགས་ཚལ་གྱིས་ཁེངས་པའི་སྐམ་སའི་ཡུལ་གྲུ་ཆགས་པར་བཤད་ལ། གངས་རི་ར་བས་བསྐོར་བའི་མཐོ་སྒང་འདིར་བསིལ་ལྡན་ས་ལེ་སྨན་ལྗོངས་སམ་རི་མཐོ་ས་གཙང་བོད་ཀྱི་ཡུལ་ཞེས་བརྗོད། དབྱིབས་འབུར་གཟུགས་སུ་མངོན་པའི་ཡུལ་གྲུ་འདིའི་ནུབ་ངོས་ཕོ་མེས་ཨར་མཐོ་སྒང་ནས་ཤར་མཐའ་ཆིན་ལེན་རི་རྒྱུད་བར་འཕྲེད་ཐིག་ཏུའུ་༣༡ཡིན་པ་དང་། རིང་ཚད་ལ་ལེ་བར་༢༧༠༠ ཡོད། ལྷོ་ངོས་ཧི་མ་ལ་ཡའི་རི་རྒྱུད་ནས་བྱང་རྒྱབ་མདོ་ལ་རིང་མོའི་རི་ལག་བར་གཞུང་ཐིག་ཏུའུ་༡༣ ཡིན་པ་དང་། རིང་ཚད་ལ་ལེ་བར་༡༤༠༠ཡོད། ས་ཁྱོན་ཡོངས་ལ་སྤྱི་ལེ་གྲུ་བཞི་མ་ཁྲི་༢༧༠ ཙམ་ཡོད་པ་དང་། ཆ་སྙོམས་མཐོ་ཚད་མཚོ་ངོས་ལས་སྨྲི་ཌི ༤༠༠༠ ཡས་མས་ཡིན། ཡང་མི་རིགས་རང་གི་ལྷ་སྒྲུང་ལྟར་ན་རྗེ་ཡི་མགུ་ལྷ་བཅུ་གསུམ་དང་། སྲིད་པ་ཆགས་པའི་ལྷ་དགུ་སོགས་ཡུལ་ལྷ་གཞི་བདག་རྣམས་གནས་འཆའ་སའི་གངས་ཀྱི་རི་བོ་དག་གིས་བོད་ཁམས་ཡོངས་སུ་བསྐོར་ཡོད།

     ཐག་རིང་ས་ནས་བཤད་མ་དགོས་པར། ༡༦༤༢ ལོར་དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་བཙུགས་པ་ནས་དེ་རིང་གི་བར་སྡེ་བ་གཞུང་གི་ས་ཁོངས་བརྐྱངས་སྐུམ་སྣ་ཚོགས་བྱུང་ཞིང་། རྒྱལ་དབང་ལྔ་བ་དང་གུ་ཤྲི་ཧན་མཉམ་བསྡེབས་ཀྱིས་བོད་ལ་མཛད་པ་ནས། ༡༧༥༡ ལོར་རྒྱལ་དབང་བདུན་པའི་སྲིད་དབང་བཞེས་པའི་བར་ལོ་ངོ ༡༠༩ ཕྱིན་ཡོད་ལ། འདི་ནི་དུམ་ཚན་གཅིག་ལ་དབྱེ་དགོས་ཤིང་། སྐབས་དེར་བོད་ཆོལ་ཁ་གསུམ་པོ་དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་གི་ལག་པར་ཡོད་པ་བསྙོན་མེད་ཡིན།  དེ་ནས་ ༡༩༢༣ ལོར་མཚོ་སྔོན་དུས་ལོག་གམ(ཆུ་ཡས་དུས་འཁྲུགས) བྱུང་བ་ནས་བཟུང་། མདོ་ཁམས་ཕྱོགས་ལ་མན་ཇུས་བཙན་འཛུལ་རིམ་པར་སླེབས་པ་དང་། ༡༧༥༡ ལོར་མཚོ་སྔོན་དང་། ལྷ་སར་སྔ་རྗེས་བྱས་ནས་ཨམ་བན་བཙུགས་པ་མ་ཟད། ལྷ་སར་བཀའ་ཤག་ལས་ཁུངས་བཙུགས་པ་སོགས་དབང་ཤུགས་གང་ཙམ་སླེབས་པ་མངོན་གསལ་ཡིན།  (ཨབ་བན་ནི་མངའ་སྡེ་བློན་ཆེན་ཙོང་ཏུའུ་གོ་གནས་མ་ཡིན་པར། ཕྱི་རྒྱལ་དོན་གཅོད་ཀྱི་རྣམ་པའི་དཔོན་ཐོབ་ཅིག་ཡིན་སྐོར་དཔྱད་པར་མཚལ) དུས་སྐབས་དེ་ནི་སྡེ་བ་གཞུང་མར་འགྲིབ་པ་དང་མན་ཆིན་གྱི་སྟོགས་ཤུགས་ཡང་རྩེར་སོན་པའིོ་སྐབས་རེད།

 དེ་རྗེས་ ༡༩༡༣ ལོར་རྒྱལ་དབང་བཅུ་གསུམ་པས་བོད་རང་བཙན་བསྒྲགས་གཏམ་སྤེལ་བ་དང་འབྲེལ། དབུས་གཙང་ཁུལ་གྱི་རྒྱ་དང་རྒྱ་དམག་ཚང་མ་མཐར་སྐྲོད་བཏང་ཞིང་། དེ་ནས་ ༡༩༥༡ ལོར་བོད་དམག་ཕམ་ནས་(མདོ་སྤྱི་ང་ཕོད་པ་བཙན་ཁྲིད་ཐོག) གྲོས་མཐུན་དོན་ཚན་བཅུ་བདུན་བཞག་པའི་བར་ལོ་ངོ་སུམ་ཅུ་ལྷག་ཕྱིན་ཡོད་ལ། དུས་སྐབས་དེའི་རིང་ལ་དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་བ་ཚང་གི་ཆབ་སྲིད་བཀའ་ལུང་བོད་ཆོལ་ཁ་གསུམ་ལ་སླེབས་ཡོད་མེད་གང་ལྟར། དབུས་གཙང་ཁུལ་དུ་གཞན་གྱི་ཐེ་བྱུས་མེད་པའི་བོད་གཞུང་ཁམས་གཙང་ཞིག་ཡོད་ལ། ཕྱིས་སུ ༡༩༥༡ ལོར་རྒྱ་བོད་གཉིས་ཀྱིས་གྲོས་མཐུན་དོན་ཚན་བཅུ་བདུན་(བཙན་དབང་འོག) བཞགས་པ་ནས། བོད་རྒྱ་མཉམ་འདུས་ཀྱི་(བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་གྲ་སྒྲིག་ལྷན་ཁང་)ལོ་བརྒྱད་ཀྱི་རྗེས་ནས་རྩ་འཐོར་དུ་ཕྱིན་ཏེ། ༡༩༥༩ ལོར་བོད་གཞུང་བཙན་བྱོལ་དུ་གྱར་བ་སོགས་དུམ་ཚན་གཅིག་རེད།

  མཚན་ཉིད་པ་ཆེན་མོ Jeal Jacques Rousseau ལགས་ཀྱིས་“ ཐེངས་འདིའི་ཞིབ་འཇུག་བརྒྱུད།    ངས་གཅིག་བྱས་ན་གང་ཞིག་རུང་བས་དབང་ཚད་དང་གང་ལ་རེ་བའི་ཁེ་བཟང་གཉིས་སྙོམ་སྒྲིག་བྱ་རྒྱུའི་མཚོན། དེ་བས་ཀྱང་བཟང་སྤྱོད་དང་ཕན་ནུས་བར་ལ་གཅིག་མཐུན་གྱི་གཞི་རྟེན་ཞིག་སྐྲུན་ཐུབ་ངེས་རེད ”ཅེས་གསུང་བ་བཞིན། བདག་དབང་དང་ས་ཁོངས་ཀྱི་སྐད་ཆ་བཤད་ སྐབས་གང་ཞིག་ཐོབ་པར་འོས་པའི་དབང་ཚད་དང་བཀའ་ལུང་གང་ལ་བསྒྱུར་རྒྱུའི་སྙོབས་ ཚད་བར་གཞི་མཐུན་ཞིག་བཙལ་དགོས་ལ། ང་ཚོའི་ཐོབ་ཐང་དང་དབང་ཚད་བཤད་ན་བོད་ཡུལ་བོད་ལ་བདག་མིན་དང་། བདག་རྒྱུའི་རེ་འདུན་ཡོད་མེད་ཐད་དོགས་གཞི་མེད་མོད། སྐབས་སོ་སོའི་མངའ་མཛད་པ་དག་གི་བཀའ་ལུང་གང་ནས་གང་བར་དུ་ཁྱབ་ཐུབ་མིན་ནི་སྟོབས་ཤུགས་ཀྱི་གནད་དོན་ཞིག་ལས་ཐོབ་ཐང་གི་སྐད་ཆ་མིན།

   གོང་གསལ་དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་གི་དུས་སྐབས་སོ་སོའི་དབང་ཤུགས་སྙོབས་ཚད་ལས་ཀྱང་གནས་ལུགས་དེ་གསལ་བོ་མཐོང་ཐུབ། འདིར་ཐོབ་ཐང་དང་རེ་འདུན་གཞིར་བཞགས་ནས་བཤད་ན། རྒྱལ་དབང་མཆོག་གིས་རང་བཙན་བསྒྲགས་གཏམ་ནང་“བསིལ་ལྡན་ས་ལའི་སྨན་ལྗོངས་འདི་བཞིན་འཕགས་མཆོག་ འཇིག་རྟེན་དབང་ཕྱུག་གི་སྒྱུ་འཕྲུལ་ཆོས་རྒྱལ་མེས་དཔོན་རྣམ་གསུམ་ནས་བཟུང་ད་ ལྟའི་བར་ཟམ་མ་ཆད་པ་བྱོན་ནས་ལྗོངས་འདི་ཕྱག་མཚན་དུ་བདག་གིར་བཞེས་ཏེ་འགྲོ་ རྣམས་གང་ལ་གང་འདུལ་གྱི་ཐབས་དང་། ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོས་རྟག་ཏུ་སྐྱོང་ཞིང་”ཞེས་པ་འདིར་གཟིགས་དང་། བོད་སྐད་ལ་འགྲོས་ཅུང་ཟད་ཡོད་མཁན་ཞིག་གིས་བསྒྲགས་གཏམ་འདིའི་ནང་བོད་ཀྱི་ས་ཁོངས་ཚུད་ཡོད་མེད་ཐད་གླིང་གཞི་ཡོང་སྟངས་མེད་ལ། གོང་གི་སྐད་ཆ་དུམ་ཚན་དེ་ད་ལྟའི་བཤད་སྟངས་བྱས་ན། རྒྱལ་དབང་བཅུ་གསུམ་པས། ང་ཆོས་རྒྱལ་མེས་དབོན་རྣམ་གསུམ་ཀྱིས་སྒྱུ་འཕྲུལ་ཟམ་མ་ཆད་པར་བྱུང་བའི་སྐྱེས་པའི་ཕྲེང་ཡིན་པ་དང་། ང་ཚོར་བསིལ་ལྡན་ས་ལའི་སྨན་ལྗོངས་འདི་བདག་སྐྱོང་གནང་རྒྱུར་འཕགས་པའི་ལུང་གིས་ཟིན་ཡོད་ཅེས་ཁ་གསེང་འདུག  ཆོས་རྒྱལ་མེས་དབོན་རྣམ་གསུམ་ཀྱི་སྒྱུ་འཕྲུལ་ཟེར་བ་ལྷ་སྒྲུང་ཡིན་དུ་ཆུགས་ཀྱང་། ཆོས་རྒྱལ་སྐབས་དབང་ལུང་ཁྱབ་བསྒྱུར་བྱས་པའི་བོད་ཀྱི་ས་ཁོངས་གང་ནས་གང་བར་ཡིན་པ་འགྲེལ་བཤད་བརྒྱག་དགོས་མེད་ལ། དེ་དངོས་ཡོད་གནས་སྟངས་རང་ཡིན། ད་དུང་བོད་ཀྱི་ས་ཁོངས་ཁ་གསལ་མི་འདུག་ཟེར་ན་གོ་བ་མེད་པའི་གླང་རྒན་ལ་རྒྱལ་བོའི་བཀའ་ལས་དབྱུག་པ་བཙན་ཞེས་པ་ལས་མེད། ཡང་བོད་སིལ་བུའི་རྗེས་ཀྱི་ས་ཕག་རིན་གཙང་དང་། ཁྱད་པར་དུ་རྒྱལ་དབང་ལྔ་བར་མཚོན་ན། རང་ཉིད་བོད་ཀྱི་མངའ་བདག་རང་ཉིད་ཡིན་པ་སྒྲུབ་ཐབས་སུ་ཁོང་ཆོས་རྒྱལ་གོང་མ་ཚོའི་སྒྱུ་འཕྲུལ་ལ་སྦྱར་གང་ཐུབ་བྱེད་པ་ཡིག་ཆ་ཁག་ན་གསལ་ཞིང་། དཔེར་ན། རྒྱལ་རྒྱུད་ཁྲིམས་མཐུན་གྱི་དབང་ཚད་གདུང་རྒྱུད་ཡིན་པ་ལྟར། སྲིད་དགེ་སློང་གིས་བཟུང་ན་གདོང་སྲས་ལ་རྩིས་འབུལ་བྱེད་ས་མེད་སྟབས། ཤུལ་འཛིན་གྱི་ཁྲིམས་མཐུན་རང་བཞིན་དེ་སྐུ་ཐོག་གོང་མས་སྒྱུ་འཕྲུལ་ལམ་ཡང་སྲིད་ཡིན་དགོས་ན། ཆོས་རྒྱལ་མེས་དབོན་རྣམ་གསུམ་སྤྱན་རས་གཟིགས་ཀྱི་སྒྱུ་འཕྲུལ་ཡིན་པ་དང་། ཁོང་ཚོ་ཆོས་རྒྱལ་རྣམ་པའི་སྒྱུ་འཕྲུལ་ལ་ཡར་སྦྱར་ཐུབ་སོང་ན། ད་གཟོད་བསིལ་ལྡན་ཁ་བས་ལྗོངས་ཀྱི་སྣོད་བཅུད་གཉིས་ཀ་སོ་སོར་བདག་མིན་ལ་ལུང་རིག་གི་དགག་བྱ་ཡོང་དོགས་མེད་ལ།  དེ་ནི་སྤྲུལ་སྐུའི་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཕྱག་སྲོལ་ཞིག་ཀྱང་རེད།

     གཉིས་པ། ས་རྩོད་ཀྱི་གོ་རིམ་ནས་བཤད་ན། རྒྱལ་དབང་མཆོག་གིས་རང་བཙན་བསྒྲགས་གཏམ་སྤེལ་སྐབས་“དབུས་གཙང་ཁུལ་ནས་རྒྱ་དམག་མཐར་སྐྲོད་བཏང་ཟིན་པ་དང་། ཁམས་ཕྱོགས་ན་ཡོད་པའི་འཕྲོས་ལྷག་རྣམས་ཀྱང་རིམ་བཞིན་མཐར་སྐྲོད་གཏོང་རྒྱུ”ཞེས་གསལ་བ་འདིས་ཀྱང་གོ་བ་ཅན་ལ་ཚིག་གཅིག་ཡིན་མོད། ད་དུང་ངོ་མི་འཕྲོད་ན་རྒྱལ་དབང་མཆོག་གི་རང་བཙན་བསྒྲགས་གཏམ་སྤེལ་རྗེས་ཀྱི་ཟླ་བ་དྲུག་གི་རྗེས་ནས། བཤད་སྒྲ་དབང་ཕྱུག་རྡོ་རྗེ་སིམ་ལའི་ལྷན་ཚོགས་ཐོག་བཀའ་མངག་བྱས་པ་ལྟར། ཁོང་གི་འོས་འགན་སྟེ། དང་པོ་རང་བཙན་བསྒྲགས་གཏམ་ཀྱི་དགོངས་དོན་ལྟར་བོད་རང་བཙན་དག་འབུད་དགོས་པ་དང་། དེ་ནས་རྒྱ་ལག་ནས་ཚུར་ལེན་དགོས་པའི་བོད་ཀྱི་ས་ཁོངས་ནི། ཨ་ཆེན་གངས་རིའི་ལྷོ་རྒྱུད་ཀྱིས་བཅད་ནས། མཚོ་སྔོན་ཧྲིལ་བོ་དང་། ཀན་སུའུ་ནུབ་རྒྱུད། ཁམས་དར་རྩེ་མདོ་ནས་ཚུར་བཅད་དེ། འབའ་ལི་རྒྱལ་གསུམ་བཅས་ས་ཁྲར་བྲིས་པ་ཙམ་མ་ཡིན་པར། ས་མིང་ཆུ་མིང་གསལ་བོ་བྲིས་ནས་དབྱིན་རྒྱ་གཉིས་ཀྱི་སྐུ་ཚབ་གསོལ་ཅོག་ཐོག་བཞགས་པའི་ཡིག་རིགས་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་ངོ་བཤུས་ད་ལྟ་ཁྲ་ལམ་མེར་ཡོད་ན། སྐབས་དེར་རྒྱལ་དབང་མཆོག་གིས་གཙོས་བོད་སྡེ་བ་གཞུང་གི་འགོ་ཁྲིད་ཚོར་རང་ས་རང་ཡུལ་ངོས་མི་ཟིན་པའི་ཚད་མིན་པ་གསལ་བོ་རེད། རྩོད་ལེན་དེ་ལྟར་བྱས་ཀྱང་ནུས་ཤུགས་ཀྱིས་སྙོབས་མིན་གནས་ཚུལ་གཞན་རེད་ལ། ནུས་བ་མེད་ན་དེང་སྐབས་ཆ་ཚང་ཤོར་ཚར་བ་ནང་བཞིན་རེད། ཕྱིས་སུ་མདོ་ཁམས་ཕྱོགས་སུ་དམག་དྲངས་ནས་རང་ས་ཚུར་ལེན་ཐབས་ཀྱི་དམག་འཐབ་ག་ཚོད་བརྒྱབས་འདུག་པ་གོ་ཡོད་ཚོད་ཡིན། དེ་རིང་གི་ཧོན་ལོག་ཚོས་བཤད་སྟངས་བྱས་ན། སྐབས་དེར་བོད་གཞུང་གིས་ཆོལ་ཁ་གསུམ་པོ་མཉམ་པོར་ལེན་མ་ཐུབ་ན། དབུས་གཙང་ཁུལ་གཙོ་བོར་གྱུར་བའི་ས་ཁུལ་གང་ཙམ་ཞིག་ལེན་ཐུབ་ཀྱང་མི་དགོས་ཟེར་དགོས་པ་འདྲ་བོ་འདུག་ལ། རྩོད་ལེན་གྱི་གོ་རིམ་ཁྲོད་ན་དེ་ལྟ་བུའི་གླེན་བཤད་ནི་ཡོད་མི་སྲིད། དཔེར་ན། ཨ་རིའི་རང་བཙན་བསྒྲགས་གཏམ་སྤེལ་སྐབས་མངའ་སྡེ་བཅུ་གསུམ་ཀྱིས་མ་གཏོགས་མོས་མཐུན་མཚན་རྟགས་བཀོད་ཐུབ་མེད་ཁར། སྐབས་དེར་ཨ་རིའི་ས་ཐོག་ནས་དབྱིན་དམག་ཆ་ཚང་མཐར་སྐྲོད་གཏོང་ཐུབ་མེད་ཁར། ཨ་རིའི་མངའ་སྡེ་ཆ་ཚང་གཅིག་གྱུར་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་བཙུགས་པ་དེ་ནི་རང་བཙན་བསྒྲགས་གཏམ་སྤེལ་བའི་རྗེས་ལོ་དུ་མའི་གཞུག་གི་སྐད་ཆ་རེད།

 གཞན་དེང་སྐབས་བོད་རང་བཙན་རྩོད་མཁན་ཚོས་དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་གི་གནས་བབ་གཞིར་བཟུང་ནས་རྩོད་དགོས་པའི་དབང་དུ་བཏང་ན། ང་ཚོས་གོང་ནས་འཁོད་པ་ལྟར་རྒྱལ་དབང་ལྔ་བ་ནས་བདུན་པའི་བར་གྱི་གནས་སྟངས་ནས་ཁ་འཆི་བཙུགས་ཆོག་ལ། ཡིན་གཅིག་མིན་གཅིག་དོན་ཚད་བཅུ་བདུན་འཇོག་སྐབས་ཀྱི་སྡེ་བ་བཞུང་གི་ཁྱབ་ཁོངས་(དོན་ཚན་བཅུ་བདུན་ནང་དུའང་ས་མཚམས་ཆུ་མཚམས་མེད) ལས་བརྒལ་མི་ཆོག་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཁྲིམས་སྒྲིག་གང་ན་གསལ་འདུག དེར་བླུན་པོ་ལུག་གིས་ཀྱང་གོ་ཐུབ་པའི་འགྲེལ་བརྗོད་ཅིག་བྱས་ན། ཇག་པ་ཞིག་གིས་ཁྱེད་ཀྱི་ལག་ནས་ཐོག་མར་སྒོར་མོ་བརྒྱ་འཕྲོག་པ་དང་། ལོ་ཤས་རྗེས་ནས་ལྔ་བཅུ་འཕྲོག མཐའ་མར་བཅུ་འཕྲོག་པ་ཡིན་ན། ཕྱིར་ལེན་རྒྱུའི་གོ་སྐབས་བྱུང་ཉིན་གང་འཕྲོག་པ་ཚང་མ་ཚུར་ལེན་རྒྱུ་ལས། ཐེངས་རྗེས་མར་འཕྲོག་པའི་སྐོར་རྡོག་བཅུ་བོ་ཚུར་ལེན་ཆོག་པ་ལས། དེ་སྔོན་འཕྲོག་ཐེངས་གཉིས་བྱས་པ་ཚང་མ་ཇག་པར་བདག་འགྲོ་བའི་གནས་ལུགས་ཤིག་འཇིག་རྟེན་འདིར་ཡོད་ཚོད་མེད་ལ། རྒྱལ་དབང་བཅུ་གསུམ་པའི་སྐབས་ཀྱི་རང་བཙན་ནི་འབྲུ་ཆུའི་ཕར་རྒྱབ་ཚུར་རྒྱབ་ཡིན་པར་ཆ་ཞོགས།  ང་ཚོར་རང་བཙན་ཚུར་ལེན་སྐབས་དེ་ལས་གཞན་བཤད་མི་ཆོག་པའི་བཅད་མཚམས་འདི་སུས་བཟོས་འདུག

   ད་དུང་བོད་ཆོལ་གསུམ་གཅིག་སྒྲིལ་གྱི་སྐད་ཆ་འདི་ཡིན་ན། བུ་ཕྲུག་གི་ཕ་མས་ངོ་ཟློག་མ་ཐུབ་པར་སོ་སོར་འདོད་པ་མེད་པའི་བཟའ་ཟླ་ཞིག་ལ་གཉེན་སྒྲིག་བྱས་པ་འདྲ་ཞིག་མ་ཡིན་པར། བོད་པ་ཚོ་དེ་རིང་ས་སྒང་འདིའི་ཐོག་ནས་འཚོ་དགོས་ཕྱིན། ཆབ་དཔལ་རིག་གསུམ་གང་ཐད་ནས་ཆོལ་ཁ་གསུམ་པོ་སྐྱིད་ ཀྱི་རྟ་ཕོ་མཉམ་ཞོན་དང་སྡུག་གི་ཁུར་བོ་མཉམ་འཁུར་དགོས་པ་ལས་འགྲོ་ས་གཞན་མེད་པ་ ཕྱི་རྐྱེན་གྱིས་ཐག་བཅད་པ་ཞིག་ལས། དེ་ཡང་ཅིག་གི་ཁ་ངོ་ལྡོག་མ་ཐུབ་པར་གཅིག་བསྒྲིལ་ཡིན་ལབ་པ་རེད་དམ། ཆོལ་གསུམ་གཅིག་བསྒྲིལ་ལ་རྒྱུ་མཚན་དེ་ཙམ་ལས་གཞན་མེད་ཚེ། གཅིག་བསྒྲིལ་ཅིག་ཡོང་ལུགས་ཡོང་སྟངས་མེད་པ་གསལ་བོ་རེད།  སྐད་ཆ་དེ་ཡིན་ན་རྒྱ་ནག་གིས་བཤད་པའི་“ཏཱ་ལའི་བླ་མས་བོད་ཆེན་པོ”རང་རེད་ལ། ཏཱ་ལའི་མེད་ན་བོད་ཆེན་པོའང་མེད་འགྲོ་བ་ཆོས་ཉིད་རེད། དེ་བས་བོད་ཆོལ་ཁ་གསུམ་གཅིག་བསྒྲིལ་གྱི་གལ་ཆེན་རང་བཞིན་མཐོ་རྒྱལ་བོ་ནས་དམན་སྦྲང་བོ་ཡན་ཆོད་ཀྱིས་ཤེས་ཡོད་ལ། རང་བཙན་རྩོད་མཁན་ཚོའང་ལྐུགས་པ་མིན་སྟབས། ང་ཚོས་གནས་ལུགས་འདི་ཤེས་པ་ཙམ་མ་ཟད། བོད་ཆོལ་ཁ་གསུམ་པོ་རྡོག་རྩ་ཆིག་སྒྲིལ་དགོས་པ་དེ་སུ་ཞིག་གི་ཁ་ངོ་འཛིན་ཆེད་མ་ཡིན་པར། རང་དོན་རང་གཅས་ཡིན་པ་དངོས་ར་འཕྲོད་ཡོད།

      ༡༩༥༡ ལོའི་ཟླ་༥ པེ་ཅིན་ནས་གྲོས་མཐུན་དོན་ཚན་བཅུ་བཞགས་མ་ཐག  “ ང་ཕོད་ཀྱིས་ཀྲུའུ་ཨིན་ལའེ་ལ་བོད་རིགས་ཡོད་དོ་ཅོག་ས་གནས་གཞུང་གི་ཁོངས་སུ་ཟླ་བསྒྲིལ་ཡོང་ཐབས་ཀྱི་ཚིག་ཐོ་ཕུལ་བར། ཀྲུའུ་ནས་ད་ལྟའི་སྐབས་སུ་བོད་ལྗོངས་བཅིངས་གྲོལ་གཏོང་རྒྱུ་དང་། ས་ཁུལ་གཞན་རྣམས་བཅིངས་འགྲོལ་སྔོན་ནས་བཏང་ཟིན་པར་བརྟེན་གསར་བརྗེའི་གོ་རྟོགས་ཡར་ཐོན་ཆེ་བ་ཡོད་པ་མ་ཟད། དེ་སྔོན་བོད་རིགས་ས་ཁུལ་ཕན་ཚུལ་མ་མཐུན་པའི་རྩོད་འཕྲོ་ལུས་ཡོད་སྟབས། ལམ་སེང་ས་ཁུལ་གཅིག་འོག་ལ་ཟླ་བསྒྲིལ་བྱ་རྒྱུའི་དུས་སུ་སླེབས་མེད། ལོ་ཤས་སོང་རྗེས་བོད་རིགས་ས་ཁུལ་རྣམས་ཕན་ཚུལ་གྲོས་མོལ་ཐོག་ནས་གཅིག་གྱུར་བྱ་རྒྱུ་ལག་ལེན་བསྟར་ཆོག་གི་རེད་ཅེས་ངག་ལན་སྤྲད་པ”དང་(7)དཔེ་མཚོན་འདིའི་གྲས་ཤིན་ཏུ་མང་ལ། མང་ཚོགས་རང་བཞིན་གྱི་བོད་གཅིག་གྱུར་དགོས་པའི་རེ་འདུན་རྒྱ་ནག་གཞུང་ལ་བཏོན་པའང་སྣ་ཚོགས་ཡོད། ད་དུང་མདོ་ཁམས་ཕྱོགས་ནས་དགྲ་རྒོལ་རང་སྲུང་གི་མདག་འཐབ་ག་ཚོད་ཅིག་བརྒྱབས་པའི་གྲངས་ཀ་འདི་ནས་དྲངས་ཚོད་མེད་ལ། དབུས་ཀྱི་དགོན་སྡེ་ཁག་གི་གསེར་ཏོག་དང་རྒྱ་ཕབས་ སྣུམ་གྱི་ལེར་ཡོད་པ་དེ་ཚོའི་ནང་དུ་མདོ་ཁམས་མི་མང་གི་དངུལ་ཆུས་བསག་པས་དད་ རྟེན་ག་ཚོད་ཡོད་ན། ད་དུང་རྗེ་བློ་བཟང་གྲགས་པ་དང་། མཁན་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་སོགས་མདོ་ཁམས་སྨད་ནས་སྐྱེས་ཤིང་། སྙན་པ་དབུས་ནས་རྒྱས་པའི་མི་སྣ་ག་ཚོད་བྱུང་འདུག འདི་ལྟར་ལྟས་ན་ཆོལ་ཁ་གསུམ་པོའི་ཁ་ཐག་རིང་རྒྱུ་མེད་ལ་སེམས་ཐག་དེ་བས་ཉེ། གནས་སྟངས་དེའི་དབང་གིས། ༡༩༥༦ལོའི་ ཟླ་༤  ནང་བོད་རང་སྐྱོང་བཙུགས་པའི་ཐོག་རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་སྐུ་ཚབ་དམག་དཔོན་ཁྲིན་ཡི་ནས་བྱེད་སྒོ་གཙོ་སྐྱོང་བྱས་ཤིང་། ཁོས་སྐབས་དེར་ཏང་ནང་གི་ལས་བྱེད་པའི་བཞུགས་མོལ་འཚོགས་འདིའི་ཐོག “ང་ཚོས་ཀྲུང་དབྱང་ལ། ལྷ་ས་དེ་རྒྱལ་ས་དང་། རང་སྐྱོང་ལྗོངས་དེ་གཙོ་བོར་བྱས་ཐོག ཞིང་ཆེན་ཁག་ནང་དུམ་བགོས་བྱས་ཡོད་པའི་བོད་རིགས་ས་ ཁུལ་ཡོངས་རྫོགས་གཅིག་བསྒྲིལ་གྱིས་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཆེན་པོ་ཞིག་འཛུགས་རྒྱུའི་ བསམ་འཆར་འདོན་དགོས་འདུག དེ་ལྟར་བྱས་ན་བོད་མིའི་རྒྱ་ཁྱབ་ཀྱི་རེ་བ་ལ་ལྟ་རྟོག་བྱ་རྒྱུ་དང་། རྒྱ་བོད་བར་གྱི་མཛའ་མཐུན་དམ་ཟབ་གཏོང་རྒྱུ་བཅས་ལ་ཕན་ཐོགས་ཆེན་པོ་ཡོད་རེད་”ཅེས་(8)བརྗོད་པ་སོགས། ཆོལ་གསུམ་གཅིག་བསྒྲིལ་གྱི་དགེ་མཚན་རྒྱ་དཔོན་ཚོས་ཀྱང་ཁས་མ་བླངས་མཐུ་མེད་ཆགས་ཡོད་སྟབས། འདི་ཡང་སུ་ཞིག་གི་ཁ་ངོར་ལྟས་པ་མ་ཡིན་པར། མདོར་ན་དངོས་ཡོད་གནས་སྟངས་ཀྱི་ཁ་གྲགས་བཅུག་པ་རེད།

ཡང་རང་བཙན་ལེན་སྟངས་ཆ་ནས་བཤད་ན། ངས་ནི་ཆོལ་ཁ་གསུམ་པོ་ཁ་ཚང་དོ་འགྲིག་ལ་རང་བཙན་ཐོབ་ན་ལེན་རྒྱུ་ལས། དེ་མ་བྱུང་ན་མི་དགོས་ལབ་མཁན་གྱི་འཐབ་རྩོད་པ་ཞིག་ཡོད་རྒྱུ་མ་རེད་བསམ་གི རང་ཉིད་ལ་ཆ་བཞགས་ན་ས་སྤར་མཐིལ་ཙམ་ཞིག་མེད་པའི་ཁ་ཐུག་འདིར་ཆོལ་ཁ་གསུམ་ལྟ་ཞོག  ཐ་ན་ངའི་ཕ་ཡུལ་རྩི་གོར་ཐང་གཅིག་པུ་ལེན་ཐུབ་ནའང་ལེན་རྐྱང་ཡིན་ལ།  ཁྱོད་ཚོས་ཤེས་དགོས་པ་ཞིག་ལ་ང་ཚོར་གང་ཞིག་ཐོབ་པ་དེ་ལེན་རྐྱང་ཡིན་མོད། གང་ཞིག་རང་ཉིད་ལ་ཐོབ་འོས་པའི་རེ་བ་དང་རྩོད་ལན་གཏན་ནས་འདོར་མི་སྲིད། རྒྱལ་དབང་བཅུ་གསུམ་པའི་བོད་རང་བཙན་བླངས་ནས་ཡོང་བའི་གོ་རིམ་འདི་ལྟར་རེད་ལ། ཕར་ཤོར་ནས་འགྲོ་སྟངས་ཀྱང་དེ་ག་རང་རེད།

   སྤྱིར་ན་“ བོད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་བྱུང་རབས་དེ་གཙང་མ་དང་གསལ་བོ་ཞིག་རྩ་བ་ནས་ཡོད་པ་མ་རེད”ཟེར་མཁན་(ཟམ་གདོང་གཏམ་བཤད། .khabdha.orgp=37655 ) ཚོས། རྒྱལ་དབང་བཅུ་གསུམ་པའི་བོད་རང་བཙན་གསལ་བསྒྲགས་བྱས་པ་དང་། ཁྱད་པར་དུ་བོད་སོག་ཆིངས་ཡིག་ནང་བོད་དང་སོག་པོ་གཉིས་མན་ཇུའི་འོག་ནས་ཐོན་པ་ཡིན་འཁོད་པའི་ཡིག་ཆ་དེས་བདེན་དབང་ཐུབ་པ་ནི། དེ་སྔོན་བོད་རང་བཙན་མིན་པ་གསལ་བཤད་བྱས་ཡོད་སྟབས། ད་ཡིག་ཆ་སྦས་དགོས་པ་རེད་དམ། དེ་འཕྱར་ན་ཉེན་ཁ་རེད་མདོག་མདོག་ཐུགས་ཁྲལ་ཡོད་པ་ཚོད་གོ་ཐོས་བྱུང་། འདིའི་ཐད་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁྲིམས་དོན་རིག་པའི་མཁས་དབང་། སྐུ་ཞབས་Michael C.Van ལགས་ཀྱིས། “ ལོ་ངོ་གསུམ་ལྷག་རིང་ཟིང་འཁྲུག་བྱུང་བའི་མཇུག་འབྲས་སུ་མན་ཆིན་གོང་མའི་དམག་མི་དང་དཔོན་རིགས་རྣམས་བོད་ནས་མཐར་བསྐྲོད་བཏང་བ་རེད། གནད་དོན་འདིའི་གསལ་བཤད་ཐུབ་པ་ནི་བོད་དང་མན་ཆིན་བར་གྱི་འབྲེལ་ལམ་རྩ་ཆད་དུ་ཕྱིན་པ་དེ་རེད་ལ། མ་ཟད་(བོད་)འཁྱུག་ཙམ་རིང་ཕྱིའི་བཙན་འཛུལ་འོག་ལྷགས་རུང་། དེ་ཡིས་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་མུ་མཐུད་གནས་རྒྱུར་དགག་སྒྲུབ་མི་ཐུབ་པའི་ཁར། ད་དུང་མན་ཇུ་གོང་མ་དང་ཏཱ་ལའི་བླ་མའི་བར་ན་ངོ་གདོང་ཙམ་ཀྱི་འབྲེལ་ལམ་ལྷག་མ་ཞིག་ཡོད་པ་དེའང་རྩ་ཆད་དུ་གྱུར་བ་གསལ་འདོན་བྱས་པ་རེད”ཅེས་ (9) གསལ་བ་ལས་ཀྱང་ཐུགས་དོག་ཅུང་ཞིག་སེལ་རྒྱུར་ཕན་སྲིད།  

 

དྲུག  ལོ་བརྒྱའི་དུས་ཆེན་གྱི་གལ་གནད་རང་བཞིན།

      ད་ལྟའི་བོད་ཀྱི་གནས་སྟངས་འོག་ནས་བཤད་ནའང་། ཁ་ཉིན་དཔའ་བོ་སྣང་གྲོལ་(10)གྱི་ཞལ་ཆེམས་ནང་ “  བོད་མི་རིགས་ཁྲིམས་ངན་འདིའི་འོག་ནས་འདུག་ཐབས་མེད། རྒྱ་ངན་འདིའི་འོག་ནས་ཐར་བར་ཤོག”ཅེས་བཀོད་ཡོད་ལ།  བཙན་རྒོལ་རྒྱལ་སྐྱོབ་ཆེད་ལོ་འདི་དག་ནང་རང་བསྲེགས་གནང་མཁན་གྱི་དཔའ་བོ་དཔའ་མོའི་ཞལ་གྲགས་བརྒྱའི་ཁ་ཁངས་འདུག་ན། ད་ནི་རྒྱ་ངན་ཚང་གི་འོག་ནས་ཐར་ཐབས་བྱ་རྒྱུ་ལས་དངོས་གནས་ལམ་ཁ་གཞན་མེད་ཙང་། དུས་སྐབས་འདི་འདྲར་རང་བཙན་ བསྒྲགས་གཏམ་ལ་དྲན་གསོ་བྱ་རྒྱུ་ནི། འཐབ་རྩོད་ཀྱི་ངོས་ནས་བཤད་ན་བྱས་པ་ཅན་ལ་ རྗེས་དྲན་ཙམ་ཞིག་གིས་ག་ལ་ཚད། འོན་ཀྱང་ངས་རང་བཙན་བསྒྲགས་གཏམ་འདི་འཕྱར་ནས་ བོད་རང་བཙན་སྒྲུབ་རྒྱུའི་སྐད་ཆ་མིན་ལ། བསྒྲགས་གཏམ་འདིས་བོད་རང་བཙན་ལེན་རྒྱུར་སྐུལ་འདེད་ཐུབ་སོང་ན་རབས་རེད། གཙོ་ བོ་བསྒྲགས་གཏམ་འདིའི་རང་སྟེང་གི་ཁྱད་ཆོས་ངོ་སྤྲོད་ཐུབ་ན་བསམ་ནས་གོང་དུ་ དཔྱད་བསྡུར་བྱེད་ཁུལ་ཡིན། མ་གཏོགས་ཤེས་རིག་དར་ཁྱབ་ཆེ་བའི་དུས་རབས་འདིར། བོད་དེ་སྔོན་ཆད་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་གི་ ངོ་བོར་གནས་མྱོང་བ་གཞན་གྱིས་ཤེས་རྒྱུ་མ་རེད་བསམ་པའི་སེམས་ཁྲལ་ཁོ་བོར་གཏན་ ནས་མེད་ལ། ད་དུང་ང་ཚོར་རང་བཙན་མེད་པའི་དཀའ་ངལ་དེ་བདག་གཞན་གཉིས་ཀྱིས་མ་གོ་མ་ཐོས་པ་ག་ལ་ ཡིན།

   མཚམས་ འདིར་ང་ཚོས་རྒྱལ་ཁབ་སླར་གསོ་བྱ་རྒྱའི་ཁ་ཕོ་བསྒྲགས་པ་དང་ཆབས་ཅིག དུས་དྲན་འདི་ངོམས་སྟོན་རང་བཞིན་གྱིས་སྲུང་བརྩི་བྱེད་བཞིན་ཡོད་ལ། དེས་ཕན་མ་ ཐོགས་རུང་གནོན་མི་སྐྱེལ་བ་གསལ་བོ་རེད། ཡང་རང་བཙན་པ་ཚོར་རྒྱ་མི་བོད་ནས་ཕུད་ རྒྱུའི་གདེང་ཚོད་ཡོད་དམ་ཞེས་ནག་འདེད་བྱེད་མཁན་ཡོང་ཆོག་མོད།  ང་ཚོས་འདི་ལྟར་རྩོད་གཞི་སློང་དོན་ནི་གདེངས་ཚོད་གང་ཞིག་གི་བདེན་དཔང་ཆེད་མིན་ལ། མ་མཐར་གཞུང་འབྲེལ་ཐོག་འབངས་མི་སེར་ལ་མགོ་འདོགས་ཀྱི་བཀའ་རྒྱ་གཏོང་མི་རུང་བ་དྲན་གསོ་ཙམ་ཡིན། ཅོལ་ཆུང་ངང་མགོ་འབུལ་དགོས་ཕྱིན་རང་མགོ་གར་ཐོན་ལས། གཞུང་དང་གཞུང་འབྲེལ་གྱི་བཀའ་རྒྱར་སྒུག་དགོས་དོན་མེད་ལ། སྤྱིར་ན་སྲིད་དོན་རིག་པའི་རྣམ་བཤད་ནང་གཞུང་ནི་སྒེར་ཚུགས་ཀྱི་ཆེད་དུ་བཙུགས་པ་ལས། མགོ་འདིག་གི་ཆེད་དུ་བཙུགས་པ་ཞིག་མིན་པ་གསལ་བོ་འཁོད་ཡོད།

མཐའ་དོན།  བསྒྲགས་ གཏམ་འདིའི་ཆབ་སྲིད་ཐད་ཀྱི་རྩ་བའི་རིན་ཐང་ཡང་། སྐབས་དེར་རྒྱལ་དབང་ཚང་གཙོས་ མགོ་ནས་འདུག་མཁན་རེ་ཟུང་ཞིག་གིས་སོ་སོའི་འདོད་རྔམ་ཧམ་བཤད་བྱས་པ་ཙམ་མ་ཡིན་ པར། དེ་དུས་བོད་གཞུང་རྒྱས་འཛོམས་ཚོགས་འདུ་ཆེན་མོ་ནས་གཏན་འབེབས་ཀྱི་གོ་རིམ་ནང་ཆ་ ཤས་བླངས་པ་གཙོས། གཞུང་མང་གཉིས་ཀྱིས་བསྒྲགས་གཏམ་དེར་མོས་མཐུན་གྱི་རྣམ་པ་ བསྟན་ཡོད་པ་དང་།  གཉིས་ནས་བསྒྲགས་གཏམ་དེས་བོད་ཀྱི་ཉེ་རབས་ལོ་རྒྱུས་དེ་ དཀྱོག་མཚམས་གསར་བ་ཞིག་ལ་ཁ་ཕྱོགས་སུ་བཅུག་ཅིང་། དེ་ནས་བཟུང་དབུས་ཤར་ཨེ་ཤ་ཡའི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་གར་སྟེགས་ཐོག་བོད་ཀྱི་གོ་བབ་འབུར་ ཐོན་བྱུང་ཞིང་། སྡེ་བ་གཞུང་ལ་ཕྱིའི་ཐེ་ཇུས་མེད་པར་མི་ལོ་བཞི་བཅུ་ལྷག་ལ་ སྲིད་དབང་འཛིན་རྒྱུའི་སྐལ་བ་ལྡན་པ་སོགས་ནི། བསྒྲགས་གཏམ་དེའི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ རིན་ཐང་ངོ་མ་དེ་རེད། ཡང་ང་ཚོས་དུས་དྲན་སྲུང་བརྩི་དང་མཉམ་པོར་དྲན་འོས་པ་ནི་དངོས་ཡོད་གནས་སྟངས་ འདི་དག་ཡིན་ལ། ལོ་བརྒྱའི་ཡར་སྔོན་གྱི་བསྒྲགས་གཏམ་དེ་རྒྱལ་སྤྱིར་ངོམས་སོ་ བྱེད་པ་དང་འབྲེལ། ང་ཚོར་“རྒྱལ་དབང་བཅུ་གསུམ་པ་ཚང་གང་མི་ཚད་ རེད་ཅེས་ཡར་བཀྱགས་ནས། ཞོར་དུ་རྒྱལ་དབང་བཅུ་བཞི་བ་ཚང་གིས་ཀོ་ཐག་གློད་པ་རེད་ མདོག་མདོག་གི་རྣམ་འགྱུར་སྟོན་འདུན་ཡོད་མདོག་”སྐོར་(ཟམ་གདོང་གཏམ་བཤད། ཁུངས་ .khabdha.orgp=37655 )གླེང་ལོག་འདེབས་མཁན་ཡོད་མོད། འོ་ན་འདི་ནས་ཡར་རྩིས་པའི་ལོ་བརྒྱའི་གོང་དུ། རྒྱལ་དབང་གཅུ་གསུམ་པས་བསྒྲགས་གཏམ་སྤེལ་དོན་ནི། མེས་ པོ་གོང་མ་ཚོར་ངོ་མཚང་འབྲུ་རྒྱུའི་ཆེད་དུ་རེད་དམ། ངས་བལྟས་ན་དེ་ལྟར་མ་ཡིན་ པར། ཁོང་གིས་བོད་རྒྱལ་ཁབ་རང་བཙན་དུ་གནས་རྒྱུའི་ཆོད་བསམ་ཕོ་ཕྱི་རབས་པ་རྣམས་ ལ་མར་དྲིལ་བསྒྲགས་པ་ཞིག་ལོས་ཡིན་འདོད།། 

 

ཕྱི་ལུགས ༢༠༡༣  ཟླ་ ༢ ཚེས་ ༡༢ ཉིན་ངྷ་རམ་ས་ལ་ནས་རྗོགས་པར་བྱས།

 

ཟུར་མཆན།  [རྩོམ་འདི་གཏམ་བཤད་ཀྱི་རང་བཞིན་ཅན་ཡིན་པ་ལས་དཔྱད་རྩོམ་གྱི་ཁུངས་སུ་འཇོག་མི་རུང་། ནང་དོན་གནད་བསྡུས་ཤིག་ (༢༠༡༣ ༢ ༡༣)ཉིན་བོད་རང་བཙན་སློབ་ཕྲུག་ཚོགས་པའི་གོ་སྒྲིག་འོག་“རྒྱལ་དབང་བཅུ་གསུམ་པའི་རང་བཙན་བསྒྲགས་གཏམ་སྤེལ་ནས་ལོ་ ༡༠༠ འཁོར་བའི་”དཔྱད་གླིང་ཚོགས་ཐོག་ནས་སྒྲོག་སྦྱང་བྱས་པ་དང་།  རྩོམ་གྱི་སྤྱི་ཁོག་དུས་བབ་གསར་ཁང་གི་ཡིག་ཐོག་བཅར་འདྲི་བྱས་པའི་རིག་ལམ་ལྟར་ས་བཅད་དབྱེ་ཡོད་ལ། རྩོམ་འདིར་འཁོད་པའི་ཕྱི་ཡིག་བོད་བསྒྱུར་ཁག་རྩོམ་པ་པོས་ཐད་ཀར་ཕབས་བསྒྱུར་བྱས་པར་སོང་མ་ཡིག་དང་བསྡུར་རྒྱུ་གལ། ཤེས་འཇོན་གྱི་དབང་གིས་འཐུས་ཚང་བྱུང་མེད་སྟབས། མུ་མཐུད་ཁ་གསབ་བྱ་རྩིས་ཡོད ]

དཔྱད་གཞིའི་ཡིག་ཆ་ཁག་ཅིག

 

    1 <<རླངས་ཀྱི་པོ་ཏི་བསེ་རུ་>> ཏཱ་སི་བྱང་ཆུབ་རྒྱལ་མཚན་སོགས། ༡༩༨༦ བོད་ལྗོངས་མི་དམངས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་།   P.50 (1)

    2  <<ཏཱ་ལའི་བླ་མའི་རྣམ་ཐར>> ཡ་ཧན་ཀྲང་། ༡༩༨༦ མཚོ་སྔོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང། P.567(2)  P. 597(3) P.615(5)

3   <<རྒྱ་ནག་མི་སེར་སྲིད་གཞུང་གི་བོད་སྐྱོང་བཀའ་ཡིག >> ༡༩༩༩ ཀྲུང་གོའི་བོད་རིག་པའི་བསྡུ་སྒྲིག་བྱས། P.15 (4)

4     << སེར་མོ་བའི་རྒྱལ་ཁམས་འཇིག་པ>> གྷོལ་ཌི་སི་ཐེན།    ༡༩༩༣ ཀྲུང་གོ་བོད་རིག་པའི་ཞིབ་འཇུག་པར་སྐྲུན་ཁང་། p.12 (6)

     5   << བོད་དུ་ལག་བསྟར་བྱས་པའི་རྒྱ་དམར་གྱི་སྲིད་བྱུས་དང་བྱ་ཐབས>>  ༢༠༠༢ བོད་གཞུང་ཕྱི་དྲིལ་ལས་ཁུངས། P.31 (7)

      6     <<བོད་མི་གསར་བརྗེ་བ་ཞིག >>  མེལ་ཝིན་སི་གྷོལྜ་སི་ཊཻན་དང་།  ༢༠༠༦  བོད་ཀྱི་དུས་བབ་གསར་ཁང་། (བོད་འགྱུར)   P.610 (8)

      7  << བོད་ཀྱི་གནས་བབ >> Michael C.Van  ༡༩༨༧   ཐའེ་ཝན་ཧྥ་ཧོ་ཚོང་ལས་ཁང་ནས་པར་སྐྲུན་བྱས།  (རྒྱ་འགྱུར་) p. 231(9)

     8    2012ལོའི་ཟླ12ཚེས་9 ཉིན་འཛམ་ཐང་ནས་རང་བསྲེགས་གནང་མཁན། རང་ལོ(18 ) ཞལ་ཆེམས་ཆ་ཚང་གཞན་ནས་གཟིགས་རྒྱུ།

    9      ཨ་རིའི་རང་བཙན་བསྒྲགས་གཏམ།      (དྲ་ཐོག)

   10   ཧཱ་རན་སེའི་ཆ་འབངས་ཐོབ་ཐང་གི་བསྒྲགས་གཏམ།    (དྲ་ཐོག)

   11   བོད་རང་བཙན་བསྒྲགས་གཏམ།

 

འབྲེལ་ཡོད་གསར་འགྱུར།

Advertisement for App

༸གོང་ས་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་དགུང་གྲངས་ ༩༠ ལ་ཕེབས་པའི་སྐུའི་འཁྲུངས་སྐར་ལ་འཚམས་འདྲི་ཞུ།

ཆུ་ཚོད་ ༨ སྔོན་ལ།
Photo Credit: The European Parliament
༸གོང་ས་མཆོག གསར་འགྱུར།

རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་སྐུའི་ཡང་སྲིད་ལ་ཐེ་ཇུས་བྱེད་མཚམས་འཇོག་དགོས་པའི་སྐུལ་མ་བྱས།  

ཆུ་ཚོད་ ༩ སྔོན་ལ།
བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱིས་གཞིས་བྱེས་བོད་མི་ཡོངས་ཀྱི་ཚབ་ཞུས་ཏེ་༧གོང་ས་མཆོག་ལ་བརྟན་བཞུགས་བསྟར་འབུལ་ཞུས། དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་གི་སྐུ་པར། ༢༠༢༥།༠༧།༠༥
༸གོང་ས་མཆོག གསར་འགྱུར།

བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱིས་གཞིས་བྱེས་བོད་མི་ཡོངས་ཀྱི་ཚབ་ཞུས་ཏེ་༧གོང་ས་མཆོག་ལ་བརྟན་བཞུགས་བསྟར་འབུལ་ཞུས།

ཆུ་ཚོད་ ༡༠ སྔོན་ལ།
The BBC visited the Kirti monastery in Aba as the Dalai Lama turned 90
Mobile App

༧སྐུའི་གོ་སྟོན་དང་འབྲེལ་བོད་ནང་དུ་དམ་དྲག་ཤུགས་ཆེན་བྱེད་བཞིན་འདུག

༢༠༢༥/༠༧/༠༤
རྒྱ་གཞུང་གིས་རེབ་གོང་གི་དྲུག་པའི་ཀླུ་རོལ་གྱི་དུས་ཆེན་བཀག་འགོག་བྱས་འདུག ལྷ་སྲས་བསོད་ནམས་ཀྱི་པར། ༢༠༢༥།༧།༤
Mobile App

རྒྱ་གཞུང་གིས་རེབ་གོང་གི་དྲུག་པའི་ཀླུ་རོལ་གྱི་དུས་ཆེན་བཀག་འགོག་བྱས་འདུག

༢༠༢༥/༠༧/༠༤
༧གོང་ས་མཆོག་ལ་ཆོས་ཚོགས་ཐེངས་བཅོ་ལྔ་བའི་ཐོག་སྤྱི་མོས་གཏན་འབེབས་བྱུང་བའི་གྲོས་ཆོད་ཁག་སྙན་སེང་ཞུས། དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་གི་སྐུ་པར། ༢༠༢༥།༧།༤
༸གོང་ས་མཆོག གསར་འགྱུར།

༧གོང་ས་མཆོག་ལ་ཆོས་ཚོགས་ཐེངས་བཅོ་ལྔ་བའི་ཐོག་སྤྱི་མོས་གཏན་འབེབས་བྱུང་བའི་གྲོས་ཆོད་ཁག་སྙན་སེང་ཞུས།

༢༠༢༥/༠༧/༠༤

མཆན། 6

  1. གསེར་འབྲུག་སྡེར་ལྔ་ says:
    ལོ་ 12 སྔོན།

    ཨ་ཚོགས་ཀླུ་བྱམས་ལགས་ཀྱིས་དཔྱད་རྩོམ་ལུང་རིག་གིས་རྒྱན་པ་འདི་འདྲ་སྤེལ་བ་དགའ་ཡོད།
    འོན་ཀྱང་མཆན་ཞབས་པ་འགའ་རེས་བཤད་སྟངས་བྱས་ན་མིག་ལས་ཁ་ཆེ་བ་གདངས་ནས་བོད་འདི་ཀྲུང་གོའི་མངའ་ཁོངས་བདག་དབང་རྩོད་གླེང་མེད་མདོག་བྱེད་སྟངས་འདི་ཅི་འདྲའི་ཡ་མཚན་མ་རེད་པས།
    འོན་ཀྱང་ཀྲུང་གོའི་མངའ་ཁོངས་སུ་འདུག་རྒྱུ་ཡིན་པ་འཛམ་གླིང་ལ་ས་སྒྲགས་གནམ་སྒྲགས་བྱས་ཀྱང་བོད་ལ་འགྲོ་ཐབས་དང་འདུག་ཐབས་མེད་པ་དེ་ཅི་རེད།
    བོད་འདི་སྐྱེལ་ས་གཅིག་ཀ་བསྐྱལ་ལྷུངས་ས་གཅིག་ལ་ལྷུངས་ཚར་ཡང་ད་དུང་བསྐྱལ་ས་ཞིག་དང་ལྷུངས་ས་ཞིག་གང་ན་ལྷག་ཡོད་པ་རེད།

    Reply
  2. གསེར་མིག་འབྲུག་གྲགས། says:
    ལོ་ 12 སྔོན།

    ཡིག་རྙོགས་མང་ལ་ཀློག་ཁག་པ་ དོན་གྱི་སྙིང་པོར་ཅི་ཞིག་བརྗོད་ཀྱི་ཡོད་མེད་ཤེས་ཐུབ་པ་ཁག་པོ་རེད་འདུག་ རྩོམ་ཡིག་བྲིས་ན་གཞན་གྱིས་མགོ་ཚོད་རྒྱུ་ཡོད་པ་ཞིག་འབྲི་དགོས་པ་ལས་སུ་སུ་ཅིག་པུས་མ་གཏོགས་མགོ་ཚོད་རྒྱུ་མེད་ཞིག་བྲིས་ན་ཕན་ཐོག་གང་ཡང་ཡོད་མ་རེད་་་་་་

    Reply
  3. གནས་ཚང་། says:
    ལོ་ 12 སྔོན།

    གལ་སྲིད་བོད་འདི་སྐྱེལ་ས་ཞིག་ལ་སྐྱེལ་ཡོད་ན་མེར་མཆོད་བྱེད་སར་བསྐྱལ་ཚར་བ་རེད། དེ་ལས་ལྷག་ཅིག་གང་དུ་སྐྱེལ་ལམ།

    Reply
  4. བསྟན་འཛིན་རབ་ཡངས། says:
    ལོ་ 12 སྔོན།

    བཅོས།
    ཀླུ་མཁར་བྱམས་ནས་ཚིག་བརྒྱ་ཕྲག་བཤད་པའི་མདོར་རྩ་སྙིང་བསྡུས། སུས་བལྟས་ན་འདི་རེད་བསམས་བསམས་ཤིག་འབྲི་མ་ཐུབ་ཀྱང། ཡིག་ཉོག་དང་ལུང་སྐད་ཀྱིས་ས་དཀྲུགས་གནམ་དཀྲུགས་བྱས་འདུག་པ་ལ་ཁག་མེད་ཀྱང། འདི་འདྲའི་ཡིག་ཉོག་རིང་བོ་ཞིག་འབྲི་དགོས་དོན་དང་བྲིས་པ་གཉིས་ཀ་དཔྱད་པ་ཅུང་ཙམ་བཏང་ན།

    ཅི་ལྟར་འབྲི་དགོས་པ་རེད་དམ་ཞེ་ན། དེ་རིང་སང་ཉིན་གྱི་བཙན་བྱོལ་ནང་གི་རང་བཙན་གྱི་སྒྲོམ་གཞིར་ཁྲིམས་ཐོག་ངག་ཐོག་གང་ནའང་གསལ་ཁ་ཆེར་མེད་དུས། ༧རྒྱལ་མཆོག་བཅུ་བཞི་པས་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་གི་བོད་རིགས་ཡོངས་ལ་རང་སྐྱོང་རྩོད་པའི་དགོས་འདུན་བཏོན་སྟེ། དེའི་ཐོག་བོད་མི་རྣམས་ཀྱིས་གསག་བཅད་བརྡར་གསུམ་གྱིས་ངེས་པ་རྙེད་དེ་མང་གཙོའི་ལམ་ནས་ཤར་བསྐྱོད་བྱེད་བཞིན་པའི་སྐབས་འདིར། རང་བཙན་ཆུང་ཆུང་ཞིག་བྱུང་ན་ཆོག་པའི་གཟུགས་ཅན་གཟུགས་མེད་ཀྱི་ཚོགས་དང། ཡང་ན་རང་བཙན་རྩོད་ཡུལ་༧རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་དང་ལམ་དབུ་མའི་སྟེང་འཐབ་འཛིང་བྱེད་མཁན་རེ་ཟུང་གིས། གཟས་ནས་རྒྱལ་བ་བཅུ་གསུམ་པའི་ཆུ་གླང་རྩ་ཚིག་དེ་ས་འཕྱར་གནམ་འཕྱར་བྱེད་སྐབས། དེའི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་གནས་བབ་དང་ངོ་བོ། ནང་དོན་འབྲུ་འགྲེལ་དང་བཅས་པར་དོགས་པ་སྣ་ཚོགས་འབྱུང་བཞིན་པའི་སྐབས་འདིར། ཀླུ་མཁར་བྱམས་སྔ་མོ་ལྟར་ཐོད་ལ་བུད་ནས་རང་བཙན་གྱི་ཚོར་སྣང་ལ་འཇུས་ནས། གང་ལྟར་༧རྒྱལ་བ་བཅུ་གསུམ་པའི་སྐབས་ཀྱི་ཨུ་ཁུངས་མང་པོའི་གསུང་འཕྲིན་འདི་རང་བཙན་བསྒྲགས་གཏམ་ཡིན་པ་དང། དེས་གང་ལའང་ཁྱབ་ལུགས་ཁྱབ་སྟངས་མི་འདྲ་བ་ཞིག་བཤད་ཁུལ་བྱས་པ་རེད་དེ། དེ་གང་འདྲ་ཞིག་འཁྱོང་ཡོད་མེད་བཤད་མི་དགོས་བཤམས་བཞག་ཡོད་སྟབས། དང་པོ་ཡི་གེ་རིང་བོ་འདིའི་ཀུན་སློང་གཟུར་གནས་མིན་ལ། རང་གི་ཚོར་བའི་གཞན་དབང་དུ་སོང་བ་དོན་དག་དང་པོ་རེད།

    གཉིས་ནས་བྲིས་ཡོད་པའི་རྣམ་པ་རེད། རྣམ་པ་འདིས་སྤྱིར་རྩོམ་པ་པོས་ལས་ཅི་ཙམ་འཁྱོང་མིན་ཕྱོགས་ཡོངས་ལ་སྡོམ་ཚིག་བཀོད་ཆོག དེ་ནི་རིགས་འགྲོས་ཡིན་ལ། གནད་འགག་ཅིག་ཀྱང་ཡིན། གནད་འགག་གི་སྐབས་འདིར་དོན་གནད་ཀུན་འདུས་རྣམ་པ་བྱད་བཞིན་མཛེས་པ། མིའི་སེམས་འགུགས་པ། ཚིག་དོན་གོ་བདེ་བ། ཁ་ལ་འཇགས་བདེ་ཞིང་སེམས་ལ་ལོན་རྒྱུར་དཀའ་ངལ་མེད་པ་ཞིག་ཅི་ནས་ཀྱང་འཁོར་ལོས་བསྒྱུར་བ་ཞིག་བྱས་ཀྱང་འཇོན་མདོག་བྱེད་མཁན་ཞིག་ལ་ཉུང་མཐར་དགོས་ཁར། ཆབ་སྲིད་པ་ཞིག་གི་བསྒྲགས་གཏམ་ཡིན་ན་དེ་བས་ཀྱང་ཚང་དགོས་པ་ཞིག་ཡིན་མོད། དེ་ནི་གཉིད་མ་ཁུག་སྒྲུང་ལ་རེ་བའི་མཚུངས་ཟླར་གྱུར་འདུག་ན།

    གནད་དོན་ཀུན་སློང་དང་རྩོམ་གྱི་བྱད་བཞིན་གཉིས་ཀས་ད་གཟོད་ངེད་ལ་རྩོམ་འདི་ཐེངས་གཅིག་བཀླགས་རྗེས། སྤྱིར་བཙན་བྱོལ་ནང་གི་ཁྱིམ་འཛིན་རྒན་རྒོན་ཆབ་སྲིད་པ་རྒྱ་ནག་ནས་ལོགས་སུ་གྱེས་ཏེ། བོད་ལ་འགྲོ་ཐབས་འདུག་ཐབས་ཤིག་བསྐྲུན་གྱི་ཡིན་ཟེར་མཁན་ཚང་མར་གད་མོ་ལྷུག་ལྷུག་ཏུ་མ་བགད་རང་བགད་འདྲ་ཞིག་ཆགས་སོང་བས། རྣམ་པ་འདི་འདྲས་ནི་བོད་མི་རིགས་ལ་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་བསྐྲུན་རྒྱུའི་བཟོ་ལྟ་སྟོན་གི་ཡིན་ཟེར་ན། ད་དངོས་གནས་བོད་མི་རིགས་འདི་བསྐྱལ་ས་ཅིག་ལ་བསྐྱལ་ཐག་ཆོད་བསྐྱལ་ས་རེད།།

    Reply
  5. རྨེའུ་དཀོན་རྒྱམ། says:
    ལོ་ 12 སྔོན།

    དཔྱད་ཞིབ་ཡོད་པའི་སྒོ་ནས་རང་ཚུགས་ཅན་གྱི་རྩོམ་ཡིག་སྤེལ་བར་དགའ་སོང་། མ་གཏོགས་ཞིབ་འཇུག་མེད་པའི་བསམ་ཚུལ་གང་བྱུང་ཡིག་ཐོག་ཏུ་སྤུངས་ཨེ་ཐུབ་ཚོའི་ཡིག་ཚོགས་ལ་ཉོབ་བསྡད་ཡོད།

    སྐྱབས་བཅོལ་བའི་ཡིག་འབྲི་བ་མང་ཆེ་བ་ནི། ཚོར་བའི་རྗེས་སུ་འགྲོ་བའམ། བསམ་ཚུལ་རྐྱང་རྐྱང་གི་དབྱིངས་སུ་ཐིམ་བསྡད་པ་དེ་རེད།

    བྱས་དུས། མགོ་རྔ་ཚང་བའི་རྩོམ་ཡིག་ཅིག་ཀློག་རྒྱུ་དཀོན་སེ་འདུག ལྷག་པར་དུ། ཐབས་བྱུས་དང་ཁ་ཕྱོགས་གསལ་བའི་རྩོམ་ཡིག་འབྲི་མཁན་ནི། ཧ་ཅང་ཉུང་ཉུང་རེད་འདུག

    ཡིན་རུང་། སྐྱབས་བཅོལ་བའི་ཡིག་འབྲི་བ་རྣམས་ནི། རང་མཐོང་ཆེ་ཞིང་རང་རློམ་གྱིས་བཟི་ཁ་བཙན་པོའི་དབང་དུ་ཤོར་ཡོད་པ་མ་ཤེས་པ་དེའང་ཡིག་འབྲི་བ་ཚོས་ཉམས་བཞག་མེད་པའི་གནད་དོན་ཅིག་རེད།

    Reply
  6. Niymalamo says:
    ལོ་ 12 སྔོན།

    ཀླུ་མཁར་བྱམས་ཟེར་བ་འདིས་སྐད་ཆ་སྙན་པོ་ཤོད་ནས་སྡོད་རྒྱུ་མ་གཏོག་ལག་ནས་ག་གེ་ཅིག་འབྲི་ཐུབ་ཀྱི་མི་འདུག་དྲན་པ་ཡིན་ཏེ། ད་རེས་དཔེ་ཡག་པོ་ཞིག་བྲིས་འདུག ཡིན་ནའང་བཀའ་མོལ་གནང་བ་དང་རྩོམ་ཡིག་འབྲི་བ་གང་ཞིག་ཡིན་ན་ཡང་བོད་གཞུང་དང་གོང་ས་སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ལ་ཟུར་ཟ་འདྲ་བོ་བྱས་ཡོང་བ་དེ་ཡག་པོ་མ་རེད། མ་གཞི་སྐྱོན་ཡོད་ན་སྐྱོན་བརྗོད་མ་ཆོག་པ་དེ་འདྲ་མིན་ན་ཡང་ནམ་རྒྱུན་དེ་འདྲའི་རིགས་ཡོང་གི་ཡོད་ན་སོ་སོའི་ཀུན་སློང་མ་དག་པའི་རྟགས་རེད་འདོད་ཀྱི་ཡོད།

    Reply

དཔྱད་མཆན་སྤེལ། Cancel reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

སྤྱི་ཚོགས་དྲ་གནས།

ཁྱབ་བསྒྲགས།

དྲ་ངོས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་ཚང་མའི་པར་དབང་བོད་ཀྱི་དུས་བབ་ལ་ཡོད།

གློག་འཕྲིན།

editor@tibettimes.net | office@tibettimes.net

ཁ་པར།

+91-98823-47075 | +91-92189-38041 | +91-81972-44372

Welcome Back!

OR

Login to your account below

Forgotten Password?

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In

Add New Playlist

No Result
ཆ་ཚང་གཟིགས།
  • གསར་འགྱུར།
    • ༸གོང་ས་མཆོག གསར་འགྱུར།
    • བཙན་བྱོལ།
    • བོད་ནང་།
    • རྒྱལ་སྤྱི།
    • རྒྱ་ནག
    • ༧གོང་ས་མཆོག གསུང་འཕྲིན།
  • རྩོམ་ཡིག།
    • བསམ་ཚུལ།
    • སྒྱུར་རྩོམ།
  • བརྙན་མཛོད།
    • གླེང་མོལ།
    • མེ་ལོང་།
    • ང་ཡི་བཙན་བྱོལ་བ།
    • གངས་ཕྲུག
    • དྲ་བརྙན་གསར་འགྱུར།
  • ཁྱབ་བསྒྲགས།
    • གླ་ཡོད་ཁྱབ་བསྒྲགས།
    • དུས་བབ་ཀྱི་གསལ་བསྒྲགས།
    • གླ་ཡོད་རིན་གོང་།
  • པར་མཛོད།
    • ང་ཚོའི་པར།
    • གསང་འགྱུར་པར་རིས།
  • དཔེ་དེབ།
  • རྩོམ་སྒྲིག་པའི་གཏམ།
  • ང་ཚོའི་སྐོར།
    • བོད་ཀྱི་དུས་བབ་ཀྱི་བྱུང་རིམ།
    • རྩ་ཆེའི་གསུང་འཕྲིན་ཁག
    • English
    • Chinese