མ་འོངས་པའི་ཆེད་དུ་ཡིག་ཆ་བསྡུ་རུབ་ཐོག་འབད་ཀྱིན་ཡོད།

རྡེ་ར་རྡུན་སྲོང་བཙན་དཔེ་མཛོད་ཁང་ནི་བཙན་བྱོལ་སྤྱི་ཚོགས་ནང་གི་དཔེ་མཛོད་ཁང་ཆེ་གྲས་ཤིག་ཡིན་པ་དང་། ད་ཆར་བོད་དང་ཧི་མ་ལ་ཡའི་རིག་གཞུང་ཉམས་ཞིབ་ལྟེ་གནས་ཁང་ཞིག་ལ་ངོས་ལེན་བྱས་ཡོད་པའི་ཐད་བཀྲ་ཤིས་བསམ་འཕེལ་ལགས་སུ་བཅར་འདྲི་ཞུས་ཏེ་གནས་ཚུལ་རྒྱུས་ལོན་བྱས་ཡོད།

སྲོང་བཙན་དཔེ་མཛོད་ཁང་ནི་འབྲུ་གུང་སྐྱབས་མགོན་ཆེ་ཚང་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་གསར་འཛུགས་གནང་པ་ཞིག་ཡིན་པ་དང་།  ༢༠༠༣ ཕྱི་ཟླ་ ༣  ཚེས་ ༦ ཉིན་༧གོང་ས་མཆོག་གིས་རབས་གནས་དབུ་འབྱེད་གནང་པ་ནས་དངོས་སུ་དཔེ་མཛོད་ཁང་དེ་ཉིད་སྒོ་འབྱེད་བྱས་ཡོད་འདུག་ལ། ད་ཆར་སྲོང་བཙན་དཔེ་མཛོད་ཁང་དེ་་་་་འབྲེལ་ཡོད་མངའ་སྡེ་དང་རྒྱ་གར་དབུས་གཞུང་གི་ཆོག་མཆན་འོག གྷར་ཝལ་གཙུག་ལག་སློབ་ཆེན་(Garlwal University) འོག་བོད་དང་ཧི་མ་ལ་ཡའི་རིག་གཞུང་ཉམས་ཞིབ་ལྟེ་གནས་ཁང་དུ་ངོས་འཛིན་ཐོག བོད་དང་ཧི་མ་ལ་ཡའི་རིག་གཞུང་སྐོར་ལ་ཕྱི་ནང་གི་སློབ་ཆེན་སློབ་མ་དང་ཉམས་ཞིབ་པ་སོགས་ལ་མཐུན་འགྱུར་དང་། འཛིན་གྲྭ་སོགས་གོ་སྒྲིག་ཞུ་བཞིན་ཡོད་པ་མ་ཟད། མ་འོངས་པར་འབུམ་རམས་པའི་བར་སློབ་སྦྱོང་དང་ཉམས་ཞིབ་གོ་སྐབས་བསྐྲུན་ཐབས་སུ་འབད་བརྩོན་བྱེད་བཞིན་ཡོད་འདུག

རྒན་བཀྲ་ཤིས་བསམ་འཕེལ་ལགས་སུ་སྲོང་བཙན་དཔེ་མཛོད་ཁང་དུ་དཔེ་དེབ་གལ་གནད་ཅན་གང་འདྲ་ཡོད་པ་དང་དཔེ་དེབ་བསྡུ་རུབ་དང་མཁོ་སྒྲུབ་ཇི་ལྟར་གནང་གི་ཡོད་མེད་དྲིས་པར་ཁོང་གིས། སྲོང་བཙན་དཔེ་མཛོད་ཁང་ངམ་བོད་དང་ཧི་མ་ལ་ཡའི་རིག་གཞུང་ཞབས་ཞུ་ལྟེ་གནས་ཁང་གིས། གཙོ་བོ་བོད་དང་ཧི་མ་ལ་ཡའི་རིག་གཞུང་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་པའི་ཡིག་ཆ་རིགས་སྐད་ཡིག་གང་དུ་ཡོད་ཀྱང་། འབྲེལ་ཡོད་གཞུང་དང་སྤྱི་སྒེར། སྡེ་ཚན་གང་དེར་འབྲེལ་བ་བྱས་ཏེ་རག་ཐབས་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་དང་། ལྷག་པར་དུ་དབྱིན་ཇིའི་དཔེ་མཛོད་ཁང་(British Liberary) སོགས་དང་མཉམ་འབྲེལ་ཐོག་ཏུང་ཧོང་ཡིག་རྙིང་རིགས་བསྡུ་རུབ་ཐད་འགྲོ་གྲོན་དང་དཀའ་ངལ་ལ་མ་བལྟས་པར་མཁོ་སྒྲུབ་ཐད་ཤུགས་རྒྱག་གི་ཡོད་པ་དང་། ད་སྔ་ཏུང་ཧོང་ཡིག་རྙིང་རིགས་བསྡུ་རུབ་ཀྱིས་དེབ་ཕྲེང་ ༡༣ དཔེ་གཟུགས་སུ་བསྒྲིགས་ཡོད་འདུག་ལ། ཏུང་ཧོང་ཡིག་ཆའི་རིགས་དང་འབྲེལ་བའི་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་དང་ཡིག་རིགས་གཞན་ནང་ཡོད་པའི་དེབ་དང་ཡིག་ཆའི་རིགས་ཀྱང་མཁོ་སྒྲུབ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་འདུག

ཁོང་གིས་མུ་མཐུད། “སྐབས་ཤིག་ངས་འབྲུ་གུང་སྐྱབས་མགོན་ཆེ་ཚང་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་ལ། ཏུང་ཧོང་ཡིག་ཆ་མཁོ་སྒྲུབ་ཐད་འགྲོ་སོང་ཆེན་པོ་ཡིན་པ་དང་། དེ་ལ་ལྟ་ཀློག་བེད་སྤྱོད་གཏོང་མཁན་ཧ་ཅང་དཀོན་པོ་ཡིན་པས་མཚམས་བཞག་ན་ཞུས་པ་ཡིན། འོན་ཀྱང་། ཁོང་གིས་རྒྱ་གར་ནང་གི་དཔེ་མཛོད་ཁང་ཁག་ཏུ་ཏུང་ཧོང་ཡིག་ཆ་དཀོན་པོ་ཡིན་དུས། ད་ཆར་ལྟ་ཀློག་བྱེད་མཁན་ཡོད་མེད་ལ་མ་བལྟས་པར་མ་འོངས་པའི་ཆེད་དུ་རྩ་ཆེན་ཡིག་ཆ་དེ་དག་བོར་བརླག་ཏུ་མ་སོང་གོང་གང་ཐུབ་ཀྱིས་བསྡུ་རུབ་བྱ་དགོས་པ་རེད་ཅེས་གསུངས་བྱུང་”ཟེར།

ཡང་ཁོང་གིས། སྤྱིར་ཧི་མ་ཡ་ཟེར་ཡོང་དུས་རྒྱ་ཆེན་པོ་ཞིག་ཆགས་ཡོད་ཀྱང་། གཙོ་བོ་རྒྱ་གར་ས་མཚམས་ཁག་ཏུ་ཡོད་པའི་ལ་དྭགས་དང་ཨ་རུ་ཎ་ཅལ། ཁུ་ནི། པེ་ཏེ། འབྲུག འབྲས་ལྗོངས། བལ་ཡུལ་སོགས་ཀྱི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་། གོམ་གཤིས། ལུགས་སྲོལ་སོགས་དང་འབྲེལ་པའི་ཡིག་ཆ་རིགས་ཡིན་པ་དང་། དེ་དག་བོད་ཡིག་དང་ཧིན་རྡུ་སོགས་སྐད་ཡིག་གཞན་པ་དག་དང་བསྡུར་ན་ཤུགས་ཆེ་བ་དབྱིན་ཡིག་ནང་རག་གི་ཡོད་སྐོར་བརྗོད་བྱུང་།

གསར་འགོད་པས་ཁོང་རང་ཉིད་ལ་དྭགས་པ་ཞིག་ཡིན་པའི་ངོས་ནས། བོད་དང་ཧི་མ་ལ་ཡའི་ཡུལ་ལུང་དེ་དག་གི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་། སྐད་ཡིག་གོམས་སྲོལ་ཕལ་ཆེ་བ་གཅིག་མཚུངས་ཡིན་ཡང་གནས་ཚུལ་ཤུགས་ཆེ་བ་དབྱིན་ཡིག་ནང་མ་གཏོགས་རག་གི་མེད་པའི་རྒྱུ་རྐྱེན་དྲིས་པར། དེ་ནི་གཅིག་ནས་མཐའ་མཚམས་རི་རྒྱུད་ཀྱི་ཡུལ་ལུང་དེ་དག་ནང་མཁས་པ་དང་ལྷག་པར་དུ་འབྲི་རྩོམ་རིགས་ལ་ཐུགས་སྣང་ཅན་མང་པོ་མ་བྱུང་བ་དང་པ་དང་། ཆབ་སྲིད་ཀྱི་དུས་འགྱུར་དང་ས་ཁུལ་འཛིན་སྐྱོང་གི་གནས་བབ་སོགས་ཀྱི་དབང་གིས་ཡུལ་ལུང་སོ་སོའི་རིག་གཞུང་སོགས་བོད་ཡིག་ནང་དཀོན་པོ་ཆགས་པ་དང་། གཉིས་ནས་ཕྱི་རྒྱལ་བ་ཚོར་སྔ་མོ་ནས་ཉམས་ཞིབ་སློབ་སྦྱོང་དང་གནས་ཚུལ་རིགས་མཐོང་ཐོས་བྱུང་སྐབས་ལམ་སངས་ཡིག་ཐོག་ཏུ་འགོད་པའི་གོམས་གཤིས་ཡོད་པ་ལྟར། ཡུལ་ལུང་དེ་དག་ནང་གི་གནས་ཚུལ་མང་པོ་ཞིག་དབྱིན་ཡིག་ཐོག་ཡོད་པ་ཞིག་ཆགས་པ་མིན་འགྲོ་ཞེས་ལན་འདེབས་གནང་བྱུང་།

སྲོང་བཙན་དཔེ་མཛོད་ཁང་འདི་འདྲ་ཞིག་ས་གནས་ཁུག་ཀྱོག་ཅིག་ཏུ་བཙུགས་པ་དེར་དམིགས་བསལ་དགེ་བ་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་མེད་དྲིས་པར་ཁོང་གིས། བོད་དང་ཧི་མ་ལ་ཡའི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་དར་སྤེལ་བྱ་རྒྱུར་ས་གནས་གང་ཞིག་ཏུ་ཡིན་ཡང་མ་འགྲིག་པ་མེད་ཀྱང་། རྒྱ་གར་དབུས་ཁུལ་དུ་རྡེ་ར་རྡུན་ནི་གནམ་གཤིས་ཚ་དྲོད་སྙོམས་པ་དང་ཁ་ཁུ་སིམ་པོ་ཞིག་ཡིན་སྟབས། སློབ་སྦྱོང་གི་ཁོར་ཡུལ་ལེགས་པ་དང་འཚམ་པ་ཞིག་བདམ་པ་ལས་རྒྱུ་མཚན་གཞན་མེད་ཅིང་། དེ་སྔ་མངའ་སྡེ་གཞུང་གིས་དཔེ་མཛོད་ཁང་འདི་ཡུལ་སྐོར་སྤྲོ་འཆམ་པའི་ས་གནས་ཤིག་ཏུ་ངོས་འཛིན་དང་གནས་བཤན་ཐོ་གཞུང་ནང་ཐོ་འགོད་བྱ་རྒྱུའི་གཟིགས་མཐོང་ཆེན་པོ་ཞིག་ཐོབ་ཀྱང་། དཔེ་མཛོད་ཁང་གི་སློབ་སྟོན་ཚོགས་ཆུང་གིས་དེ་ནི་དཔེ་མཛོད་ཁང་ཁྱབ་བསྒྲགས་དང་ཡོང་བབ། གཞུང་གི་མཐུན་རྐྱེན་སོགས་ཀྱི་ཁེ་ཕན་འཐོབ་ངེས་ཡིན་ནའང་། རིམ་བཞིན་ཁྲ་ཁྲ་ཟང་ཟིང་ཆགས་ཏེ་ཁ་ཁུ་སིམ་པོའི་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་སའི་ཁོར་ཡུག་བརླག་སྲིད་པའི་དགོངས་གཞིའི་འོག ཡུལ་སྐོར་སྤྲོ་འཆམ་པའི་ས་ཚིགས་སུ་ཐོ་འགོད་བྱ་རྒྱུར་ངོས་ལེན་བྱས་མེད་སྐོར་བརྗོད་བྱུང་།

དཔེ་མཛོད་ཁང་འདི་ཉིད་གྷར་ཝ་གཙུག་ལག་སློབ་ཆེན་ལ་ཐོ་འགོད་བྱས་པའི་སྐོར་ནས་ཁོང་གིས། འབྲུ་གུང་སྐྱབས་མགོན་ཆེ་ཚང་རིན་པོ་ཆེའི་དགོངས་བཞེད་ནི་དགོན་པ་དང་བཤད་གྲྭ་ནང་བཞིན་མ་ཡིན་པར་དཔེ་མཛོད་ཁང་འདི་བོད་དང་ཧི་མ་ལ་ཡའི་ཆོས་རིག་ཉམས་ཞིབ་ཀྱི་ལྟེ་གནས་ཤིག་བསྐྲུན་རྒྱུ་དེ་ཡིན་པ་ལྟར། དཔེ་མཛོད་ཙམ་མ་ཡིན་པར་འཛིན་གྲྭ་མགོ་འཛུགས་བྱ་རྒྱུ་སོགས་ལས་དོན་གང་ཅིའི་ཐད་ཁྱབ་ཆེ་རུ་གཏོང་པར་གཞུང་གི་ངོས་ལེན་མེད་པར་ལས་ཀ་བྱེད་བདེ་བོ་མེད་པ་དང་། ཡིན་ལུགས་ཚུལ་ལྡན་ཐོག་འགྲོ་དགོས་སྟབས། གྷར་ཝ་གཙུག་ལག་སློབ་ཆེན་དང་འབྲེལ་བ་བྱས་མཐར་ཁོང་ཚོས་དཔེ་མཛོད་ཁང་གི་སྐོར་ལ་ཞིབ་འཇུག་བརྒྱུད་ལོ་འགའི་གོང་༼བོད་དང་ཧི་མ་ལ་ཡའི་རིག་གཞུང་ཉམས་ཞིབ་ལྟེ་གནས་ཁང་༽ཞིག་ལ་ངོས་འཛིན་དང་། རྒྱ་གར་དབུས་ཤེས་རིག་དང་ནང་སྲིད་ལྷན་ཁང་གཉིས་ཀྱིས་དེ་ལྟར་ངོས་འཛིན་ཐོག་ཕྱི་རྒྱལ་ཁག་ནས་ཉམས་ཞིབ་ཏུ་ཡོང་མཁན་ཚོ་ཉམས་ཞིབ་རང་གི་ངོ་བོའི་སྟེང་ཡོང་རྒྱུར་ངོས་ལེན་ཆོག་མཆན་ཐོབ་ཡོད་སྐོར་བརྗོད་བྱུང་།

དཔེ་མཛོད་ཁང་དུ་སློབ་སྦྱོང་དང་ཉམས་ཞིབ་ཏུ་ཡོང་མཁན་ཚོར་རྩ་བའི་ཆ་རྐྱེན་གང་འདྲ་དགོས་མིན་དྲིས་པར་ཁོང་གིས། སྡེ་ཚན་དང་པོ། ཟླ་བ་འགའ་རེའི་ནང་འཕྲལ་སེལ་སློབ་སྦྱོང་དང་དཔེ་མཛོད་བེད་སྤྱོད་གཏོང་པར་ཡོང་མཁན་ཚོར་མཚོན་ན་དཔེ་མཛོད་ཁང་གི་ཚོགས་མི་(Membership) བཟོ་རྒྱུ་གཅིག་པུ་ལས་ཆ་རྐྱེན་གཞན་མེད་ཅིང་། སྡེ་ཚན་གཉིས་པ། མཐོ་སློབ་དང་གཙུག་ལག་སློབ་ཆེན་གྱི་ཉམས་ཞིབ་སློབ་མ་ཡིན་ཚེ། མཐོ་སློབ་བམ་གཙུག་ལག་སློབ་ཆེན་གང་དེའི་ཉམས་ཞིབ་ཁྱབ་ཁོངས་ཡོད་ཐོག་དཔེ་མཛོད་ཁང་དུ་ཉམས་ཞིབ་ལ་གཏོང་གི་ཡོད་པའི་ངོ་སྦྱོང་ཚད་ལྡན་ཡོད་དགོས་པ་དང་། སྡེ་ཚན་གསུམ་པ། གཙུག་ལག་སློབ་ཆེན་གཞན་པ་ནང་བཞིན་སོ་སོའི་ངོས་ནས་སློབ་སྦྱོང་དང་ཉམས་ཞིབ་པ་འཐོན་པར་བྱས་ཏེ་ལག་འཁྱེར་སྤྲོད་རྒྱུ་དེ་ཡིན་ཡང་། ད་སྔ་གཙུག་ལག་སློབ་ཆེན་གྱིས་ངོས་འཛིན་ཐོབ་ཡོད་པ་ཙམ་ལས་རང་ངོས་ནས་ལག་འཁྱེར་སྤྲོད་ཆོག་པའི་ཚད་ལ་སླེབས་མེད་སྟབས། སྡེ་ཚན་སྔ་མ་གཉིས་ད་ཆར་ལག་བསྟར་བྱེད་བཞིན་པ་ལྟར། སློབ་སྦྱོང་དང་ཉམས་ཞིབ་ཏུ་ཡོང་མཁན་ཚོར་རྒྱབ་གཉེར་ངོ་སྦྱོང་སྤྲོད་ཀྱི་ཡོད་པ་དང་། སྡེ་ཚན་གསུམ་པའི་ཆེད་དུ་ལོགས་སུ་འཛིན་ཁང་གསར་རྒྱག་དང་། ཉམས་ཞིབ་སློབ་སྟོན་པ། སློབ་ཚན་གཏན་འབེབ་རིགས་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་པ་དང་། དེ་དག་ལེགས་འགྲུབ་ཐོག་རྒྱ་གར་དབུས་གཞུང་དང་ཐོ་འགོད་བྱེད་སའི་གཙུག་ལག་སློབ་ཆེན་བཅས་ནས་གཙུག་ལག་སློབ་གྲྭ་ཞིག་ལ་ངེས་ལེན་བྱུང་རྗེས། གཙུག་ལག་སློབ་ཆེན་གཞན་དག་ནང་བཞིན་འབུམ་རམས་པའི་བར་སློབ་སྦྱོང་དང་ཉམས་ཞིབ་རིགས་ཐོན་པར་བྱས་ཏེ་ཚད་ལྡན་ལག་འཁྱེར་སྤྲོད་ཐུབ་པར་འབད་བརྩོན་བྱེད་བཞིན་ཡོད་སྐོར་བརྗོད་བྱུང་།

སྲོང་བཙན་དཔེ་མཛོད་ཁང་གི་འགྲོ་གྲོན་ཐད་མངའ་སྡེ་གཞུང་དང་རྒྱ་གར་དབུས་གཞུང་གི་མཐུན་འགྱུར་ཡོད་མེད་དྲིས་པར། མཚམས་རེར་རོགས་འདེགས་ཕྲན་བུ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་ཀྱང་དེ་ནི་ངྷ་སའི་དཔེ་མཛོད་ཁང་དང་ཝ་ཎའི་དཔེ་མཛོད་ཁང་ནང་བཞིན་རྒྱུན་གཏན་མིན་པ་དང་། འབྲུ་གུང་དགོན་པ་དང་བཙུན་དགོན། བཤད་གྲྭ སློབ་གྲྭ དཔེ་མཛོད་ཁང་བཅས་ཀྱིས་འགྲོ་གྲོན་དང་འགན་འབྲུ་གུང་བཀའ་བརྒྱུད་ཀྱི་ཚོགས་པ་ ༼འབྲུ་གུང་བཀའ་བརྒྱུད་གཙུག་ལག་སློབ་གཉེར་ཁང་༽ གིས་གནང་གི་ཡོད་པའི་ལན་འདེབས་གནང་བྱུང།

དཔེ་མཛོད་ཁང་གིས་དཔེ་གཟུགས་དང་སྒྲ་ཉན་འཁོར་ལོ། གཟུགས་མཐོང་གློག་བརྙན་བཅས་སྡེ་ཚན་གསུམ་གྱི་ཐད་སློབ་སྦྱོང་དང་ཉམས་ཞིབ་བྱེད་མཁན་ཚོར་མཐུན་འགྱུར་མཁོ་སྤྲོད་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་འདུག

གསར་འགོད་པ། བནྡེ་སྐྱབས།