གཟའ་པ་སངས་ཉིན་ཨོ་སི་ཊི་ལེ་ཡའི་སི་ཊི་ནིའི་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་གསོལ་མགྲོན་ཁང་ཞིག་ཏུ་༧གོང་ས་མཆོག་གིས་རྒྱ་རིགས་སྒྱུ་རྩལ་པ་དང་དམངས་གཙོ་དོན་གཉེར་བ་སོགས་མི་ཉིས་བརྒྱ་ལྷག་ལ་མཇལ་འཕྲད་གནང་སྟེ། བོད་རྒྱའི་གནད་དོན་གྱི་གནང་སྟངས་དང་དབུ་མའི་ལམ་གྱི་མིག་འབེན་སོགས་ལ་གསུང་བཤད་དང་དྲི་བར་ལན་འདེབས་བཅས་གནང་འདུག
ཕྱི་ཟླ་ ༦ ཚེས་ ༡༤ཉིན། ནོ་བྷེལ་ཞི་བདེ་རྟགས་མ་བཞེས་མཁན་ཏཱ་ལའི་བླ་མ་མཆོག་སྐུ་སྒེར་གྱི་རྒྱ་དབྱིན་དྲུང་ཆེ་དང་རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོའི་གླིང་གཙོས་ལྷོ་ཤར་ཨེ་ཤ་ཡའི་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་དྭགས་པོ་བསོད་ནམས་ནོར་བུ་གཙོས་དཔོན་རིགས་ཁག་གི་ཕེབས་རོགས་འོག་སི་ཊི་ནིས་གྲོང་ཁྱེར་ཏུ་ཡོད་པའི་གསོལ་མགྲོན་ཁང་ཆེན་མོ (Hilton Hotel) ནང་ཕྱི་སྡོད་རྒྱ་རིགས་ ༢༠༠ ལྷག་ལ་མཉམ་འཛོམས་བགྲོ་གླེང་དུས་ཚོད་གཅིག་ལྷག་གནང་ཞིང་། ཚོགས་ཞུགས་པའི་ཁྲོད་དུ་རྒྱ་ནག་རང་དབང་རིག་གཞུང་ཚོགས་པའི་ཚོགས་མི་ཁག་ཅིག་དང་། དམངས་གཙོ་དོན་གཉེར་བ་ཁག་ཅིག རྩ་རླུང་སྒོམ་སྒྲུབ་པ་ཁག་ཅིག ཆེད་མཁས་དང་སྒྱུ་རྩལ་པ། སི་ཊི་ནིས་རྒྱ་རིགས་མཐུན་ཚོགས་བཅས་ཀྱི་མི་སྣ་འདུ་ཞིང་། ད་དུང་རྒྱང་རིང་ཨོ་སི་ཊི་ལི་ཡ་ནུབ་ཕྱོགས་ནས་ཕེབས་པའི་རྒྱ་རིགས་ཀྱང་འདུག
མཉམ་འཛོམས་བགྲོ་གླེང་དེ་བཞིན་རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོའི་གླིང་གཙོས་ལྷོ་ཤར་ཨེ་ཤ་ཡའི་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་ཁང་གི་རྒྱ་ནག་འབྲེལ་མཐུད་པ་ཟླ་སྒྲོན་ལགས་དང་དམངས་གཙོ་དོན་གཉེར་བ་ཆིན་ཅིན་རྣམ་གཉིས་ཀྱིས་གཙོ་སྐྱོང་གནང་པ་ཞིག་ཡིན་པ་དང་། འདི་ནི་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་ནས་ཆབ་སྲིད་སྐུ་དབང་རྩིས་སྤྲོད་གནང་རྗེས་འདི་གར་རྒྱ་མིར་མཇལ་འཕྲད་ཐེངས་དང་པོ་དེ་རེད། སྐུ་ཞབས་ཆིན་ཅིན་གྱིས་གསུང་བ་ལྟར་ན། འདི་ནི་ཁོ་བོས་འདི་གར་གཙོ་སྐྱོང་གནང་བའི་མཉམ་འཛོམས་བགྲོ་གླེང་ཐེངས་ ༤ པ་དེ་ཡིན་གསུངས་སོང་།
བགྲོ་གླེང་ཚོགས་འདུའི་སྟེང་ནས་རྒྱ་མི་འབག་བཟོ་བ་ཞིག་གིས་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེར་འབག་རིས་སུ་བཞེངས་པའི་ཏཱ་ལའི་བླ་མའི་འདྲ་སྐུ་ཞིག་ཕུལ་བ་དང་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་ཁོ་བོར་སྐུ་འདྲ་ཞིག་སྐྱེས་ལན་དུ་གནང་སོང་། རྒྱ་ནག་རིག་གཞུང་རང་དབང་ཚོགས་པའི་དྲུང་ཆེ་ལྕམ་ཀྲའོ་ཅིན་ལགས་དང་ཚོགས་མི་སྐུ་ཞབས་ཅང་ཞའོ་ཁྲིན་རྣམ་གཉིས་ཀྱིས་སློབ་དཔོན་ཆེན་མོ་ཡན་ཧོང་པེན་མཆོག་གིས་བོད་མིའི་མེར་བསྲེགས་ངོ་རྒོལ་ཐད་བྲིས་པའི་སྙན་དེབ༼མེ་རུ་འབར་བའི་བསྔོ་དབྱངས༽ཀྱི་མ་རྩོམ་དང་ཁ་བཏགས་སེར་པ་ཞིག་བཅས་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེར་ཕུལ་སོང་། གཞན་སྐུ་ཞབས་ཆིན་ཅིན་ལགས་ཀྱིས་ཀྱང་ཁོ་བོའི་རྩོམ་དེབ༼འཚོལ་སྙེག་དང་རྒྱང་ལྟ༽རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེར་ཕུལ་སོང་ལ། དེབ་དེའི་ནང་དུ་བོད་དང་ཐའེ་ཝན་སྐོར་གྱི་རྩོམ་ཡིག་ཁ་ཤས་ཀྱང་འཁོད་ཡོད་འདུག
རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་ཡིས་སྐུ་ཞབས་ཆིན་ཅིན་ལགས་ཀྱིས༼གྲོགས་པོ་རྙིང་བ༽ཞེས་པའི་ཚིག་མཇུག་མཐུད་དེ་གསུངས་དོན། “ གྲོགས་པོ་རྙིང་བ་ནི་ང་ཚོ་སྒེར་ཙམ་གྱི་སྐད་ཆ་མ་རེད། རྒྱ་བོད་གཉིས་ལ་ཧ་ལམ་ལོ་ངོ་ཉིས་སྟོང་ལྷག་གི་འབྲེལ་བ་བྱུང་བསྡད་ཡོད་པ་རེད། མཚམས་རེར་འཁྲུག་པའང་རྒྱག་གི་ཡོད་པ་རེད། དེ་མིན་གཉེན་སྒྲིག་གི་ཐོག་ནས་འབྲེལ་བ་ཞེ་དྲག་བྱུང་བསྡད་ཡོད་པ་རེད་ལ། ཆོས་ཕྱོགས་ནས་ཀྱང་འབྲེལ་བ་བྱུང་བསྡད་ཡོད་པ་རེད། དེ་མིན་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ལྟ་བ་དང་ལམ་ལུགས་ལ་དུས་ནས་དུས་སུ་འགྱུར་བ་འགྲོ་བསྡད་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད། ཡིན་ནའང་། ལོ་ངོ་སྟོང་ཕྲག་ལྷག་གི་ནང་བྱུང་བའི་གཉེན་སྒྲིག་དང་ཆོས་ཕྱོགས་ཀྱི་འབྲེལ་བ་དེར་ནམ་ཡང་འགྱུར་བ་འགྲོ་ཀི་མ་རེད། ང་ཚོ་དཀའ་ངལ་ཞིག་ལྷགས་ཡོད་པ་ནི་མི་དམངས་ཀྱིས་ང་ཚོ་ཕན་ཚུན་བར་གྱི་ལོ་ངོ་སྟོང་ཕྲག་རིང་གི་འབྲེལ་བ་དེར་དྲན་གསོ་བྱས་ནས་ཐུན་མོང་གི་ཁེ་ཕན་བསྒྲུབ་རྒྱུ་ནི་ཤིན་ཏུ་གལ་ཆེན་རེད། དེ་བས། གནམ་བདེ་སྒོ་མོ་ཆེའི་དོན་རྐྱེན་མ་བྱུང་བའི་ཡར་སྔོན་ནམ། ཧ་ལམ་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༧༠ ནང་ནས་རྒྱ་རིགས་ལ་འབྲེལ་བ་བྱེད་རྒྱུ་དེ་ཧ་ཅང་གི་གལ་ཆེན་ཞིག་ཏུ་རྩིས་ཡོད་ལ། ཨ་རི་དང་ཡུ་རོབ་ནང་ཡོད་པའི་བོད་རིགས་ཚོར་རྒྱ་རིགས་ལ་འཕྲད་པ་ཡིན་ན་འབྲེལ་བ་བྱེད་རོགས་ཞེས་འབོད་བསྐུལ་རིམ་པས་ཞུས་ཡོད། འོན་ཀྱང་། གནམ་བདེ་སྒོ་མོ་ཆེ་གནས་ཚུལ་མ་བྱུང་བའི་ཡར་སྔོན་རྒྱ་རིགས་དང་འབྲེལ་བ་ཡོང་ཐུབ་ཀྱི་མི་འདུག་ལ། རྒྱ་རིགས་ཚོ་གཡོལ་འགྲོ་ཀི་འདུག” ཅེས་གསུངས་སོང་།
རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་ཡིས་མུ་མཐུད་དུ་གསུངས་དོན། “ དབྱིན་ལན་དུ་ངའི་སྐུ་ཚབ་ཅིག་ཡོད་པ་རེད། ཧ་ལམ་ལོ་རབས་བརྒྱད་ཅུའི་ནང་ཡིན་ས་ཡོད། སྐུ་ཚབ་དེ་ང་སའེ་ཊེན་ལ་འགྲོ་བར་ཐོངས་མཆན་ཞུ་རུ་དབྱིན་ལན་ཏུ་ཡོད་པའི་སའེ་ཊེན་གཞུང་ཚབ་ཁང་དུ་ཕྱིན་པ་རེད། སྐབས་དེར་དབྱིན་ལན་དུ་ཡོད་པའི་རྒྱ་ནག་གཞུང་ཚབ་ཀྱི་ལས་བྱེད་པ་མོ་ཞིག་ཀྱང་སའེ་ཊེན་ལ་ཐོངས་མཆན་ཞུ་རུ་སླེབས་འདུག རྒྱ་རིགས་དེའི་དབྱིན་ཇི་ཡག་པོ་ཞེ་དྲག་མི་འདུག ངའི་སྐུ་ཚབ་སྐལ་བཟང་ལགས་ཀྱི་དབྱིན་ཇི་ཡག་པོ་ཡོད་པས། རྒྱ་རིགས་དེར་རོགས་བྱས་འདུག་ལ། རྒྱ་རིགས་དེས་ཀྱང་དགའ་བོ་ཞེ་དྲག་གནང་གི་འདུག མཐའ་མཇུག་རྒྱ་རིགས་དེས་ངའི་སྐུ་ཚབ་ལ་ཁྱོད་རང་གང་ནས་ཡིན་ཞེས་དྲིས་པ་དང་། ང་བོད་པ་ཡིན་ཞེས་ལན་བརྒྱབ་མ་ཐག་རྒྱ་མི་དེ་ལམ་སང་རླུང་ལངས་ནས(Tibet is part of China)ཞེས་སྐད་རྒྱག་ཞོར་དུ་ཕྱིན་འདུག བྱས་ཙང་བསམ་བློ་ལྷོད་ལྷོད་མ་བཏང་བར་ཚོར་བའི་རྗེས་སུ་འབྲངས་འདུག་གཱ བོད་རིགས་གཞོན་སྐྱེས་ཚོའི་ནང་ལོགས་སུའང་བོད་རང་བཙན་ཞེ་དྲག་གླེང་བཞིན་འདུག འདི་ལྟར་ཕན་ཚུན་བར་མ་དགའ་བར་བསྡད་ན་ཕན་ཁྱོན་ནས་ཐོགས་ཀྱི་མ་རེད། དེ་བས། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༧༤ ལོར་ང་ཚོས་ངྷ་རམ་སཱ་ལར་འགན་འཁུར་མཁན་ཚོར་གོ་བསྡུར་བྱས་པ་དང་། སྔ་རྗེས་ཙམ་མ་གཏོགས་ཀྲུང་དབྱང་སྲིད་གཞུང་ལ་སྐད་ཆ་བཤད་དགོས་པ་རེད། སྐབས་དེར་རྒྱ་ནག་རིག་གནས་གསར་བརྗེ་ཆེན་པོའི་ལས་འགུལ་ནང་ལྷག་བསྡད་ཡོད་པ་རེད། དེ་བས། རང་བཙན་འཐབ་རྩོད་མ་བྱེད། གཉིས་ཕན་ལ་བསམ་བློ་བཏང་ན་ཡག་པོ་འདུག་ཅེས་དབུ་མའི་ལམ་གྱི་ནང་དོན་འདི་ལྟར་གཏན་འབེབས་བྱས་པ་ཡིན” ཅེས་གསུངས་སོང་།
རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་ཡིས་རྒྱུན་མཐུད་ནས་གསུང་དོན། “ འདས་པའི་ལོ་རྒྱུས་ནི་འདས་པའི་ལོ་རྒྱུས་རེད། ཧ་ལམ་དུས་རབས་བདུན་པ། བརྒྱད་པ། དགུ་བ་ལ་བོད་རྒྱ་གཉིས་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་ཁག་ཡིན་པ་ཧ་ལམ་གསལ་བོ་རེད། རྒྱ་ཡིག་ནང་གསལ་བོ་བཀོད་འདུག་གཱ དེ་ནི་འདས་པའི་ལོ་རྒྱུས་རེད། འཛམ་གླིང་ལ་འགྱུར་བ་འགྲོ་བསྡད་ཡོད་པ་རེད། ཁ་སང་དེ་རིང་རྒྱ་ནག་ལ་ཆ་བཞག་ན། དཔལ་འབྱོར་ཞེ་དྲག་འཕེལ་རྒྱས་བྱུང་ཡོད་པ་རེད། ང་ཚོ་བོད་པ་ལ་དངོས་པོ་ཡར་རྒྱས་ཡོད་པ་མ་རེད། དེ་འདྲ་སོང་ཙང་། བོད་རིགས་རྒྱ་ནག་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཁོངས་སུ་བསྡད་པ་ཡིན་ན་དཔལ་འབྱོར་ཐད་ནས་ཁེ་ཕན་ཡོད་པ་རེད། ང་ཚོར་ག་རེ་དགོས་པ་ཟེར་ན། ང་ཚོར་སྐད་ཡིག་ཟུར་དུ་ཡོད་པ་རེད། སྐད་ཡིག་དེའི་ནང་དུ་ནང་བའི་ཆོས་ཕྱུག་པོ་ཞེ་དྲག་ཡོག་རེད། དེ་བས། རྩ་ཁྲིམས་ནང་ཐོབ་ཐང་བཀོད་ཟིན་པ་སྟེ། རང་སྐྱོང་ལྗོངས། རང་སྐྱོང་ཁུལ། རང་སྐྱོང་རྫོང་ཟེར་བ་ཡོད་རེད། མིང་དོན་མཚུངས་པའི་གཏན་འཁེལ་དེ་ཚོ་ཆ་ཚང་བ་ཞིག་ལག་ལེན་འཁེལ་བ་ཡིན་ན། ང་ཚོར་དཀའ་ངལ་མི་འདུག་གཱ ཐུན་མོང་གི་ཁེ་ཕན་རེད་པཱ”
“ ཕྱི་ལོ་ ༡༩༥༤ ལོའི་ཟླ་ ༩ ནང་། ང་རང་པེ་ཅིན་དུ་ཕྱིན་པ་རེད། མའོ་ཙེ་ཏུང་ལ་ཐེངས་མང་པོར་མཇལ་ཡོད། ཧ་ལམ་མཇལ་ཐེངས་དང་པོའམ་གཉིས་པ་དེ་འདྲ་ཞིག་ཡིན་ས་ཡོད། མའོ་ཙེ་ཏུང་གིས་གསུངས་དོན། གྲོས་མཐུན་དོན་ཚན་བཅུ་བདུན་ནང་དུ་དམག་སྲིད་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་འཛུགས་རྒྱུ་ཞིག་འཁོད་ཡོད་པ་དེ་འཛུགས་མ་དགོས་པར་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཤིག་བཙུགས་པ་ཡིན་ན་ག་འདྲ་འདུག་ཅེས་འདྲི་ཀི་འདུག དེ་ནས་ངས་འབྲེལ་ཡོད་ཚོར་གོ་བསྡུར་བྱས་པ་ཡིན་ལ། དམག་སྲིད་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་འཛུགས་མ་དགོས་པར་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་བཙུགས་ན་ཡག་པོ་རེད་ཅེས་ཚང་མ་ཞེ་དྲག་དགའ་སོང་། དེ་ནས་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་གྲ་སྒྲིག་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་གཏན་ཁེལ་བ་རེད། དེ་ནས་ནང་སོག་ནས་ཡིན་པའི་སྲིད་བློན་གཞོན་པ་ཨུ་ལན་ཧུའུ་ཡིས་རང་སྐྱོང་གྲ་སྒྲིག་གང་འདྲ་བྱེད་དགོས་ཐད་སློབ་སྦྱོང་སྤྲད་པ་དང་། དེ་བཞིན་ཡན་པེན་རང་སྐྱོང་ཁུལ་ལ་རྟོག་ཞིབ་ཏུ་བསྐྱོད་དེ་ས་གནས་ལས་བྱེད་པ་གསོ་སྐྱོང་བྱེད་སྟངས་ཐད་ཞིབ་འཇུག་དང་སློབ་སྦྱོང་བྱས་པ་ཡིན། དེ་ནས་ ༡༩༥༥ ལོར་ཕྱིར་ལོག་ཡོང་སྐབས། ཡིད་ཆེས་དང་རེ་བ་ཆེན་པོ་བཅངས་ནས་ལོག་ཡོང་བ་ཡིན། ལམ་བར་ནས་དམག་སྤྱི་ཀྲང་གོ་ཧྭ་ལ་ཐུག་སོང་། ངས་ཁོ་རང་ལ་ན་ནིང་ལམ་ཁ་འདིའི་ནང་ནས་མར་ཡོང་སྐབས། ཞེད་སྣང་དང་དོགས་པ་ཁུར་ནས་ཡོང་བ་ཡིན་ལ། ད་ལོ་ཕྱིར་ལམ་ཁ་འདིིའི་ནང་ལོག་སྐབས་ཡིད་ཆེས་དང་རེ་བ་ཆེན་པོ་བཅངས་ནས་ཡོད་ཅེས་ལབ་པ་ཡིན། ཡིན་ནའང་། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༥༦ ལོ་ནས་ཟང་ཟིང་ཞིག་བྱུང་བ་རེད་ལ། ཐོག་མར་ཁམས་ནང་དང་དེ་ནས་མཚོ་སྔོན། ཀན་སུའུ་བཅས་སུ་རིམ་པས་ངོ་རྒོལ་བྱུང་ཞིང་། གནས་ཚུལ་ཛ་དྲག་ནས་ཛ་དྲག་གི་ཕྱོགས་སུ་འཕེལ་བ་དང་། མཐའ་མ་དེར་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ནང་ཟིང་འཁྲུག་དེ་བྱུང་བ་རེད། དེ་ནས་ང་ཚོ་བཙན་བྱོལ་བ་ཆགས་པ་རེད། དེ་དུས་འཛམ་གླིང་རྒྱལ་ཚོགས་ལ་ཞུ་བ་སོགས་ཀྱི་ཐབས་ཤེས་མང་བོ་བྱས་པ་ཡིན། མཐའ་མ་དེར་ཉམས་མྱོང་ཕྱོགས་སྡོམ་བྱས་ནས་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༧༤ ལོར་ཀྲུང་དབྱང་སྲིད་གཞུང་ལ་སྐད་ཆ་བཤད་ཡ་དེ་ཡག་ཤོས་རེད་ཅེས་གཏན་འཁེལ་བ་རེད། དེ་ནས་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༧༩ ལོར་ངའི་ཇོ་ལགས(རྒྱལ་ལོ་དོན་གྲུབ)ཏིང་ཞའོ་ཕིན་ལ་མཇལ་རྒྱུ་བྱུང་བ་རེད་ལ། འབྲེལ་མོལ་གསར་བ་ཞིག་གི་མགོ་ཚུགས་པ་རེད། ཧུའུ་ཡའོ་པང་ལྷ་སར་ཕེབས་པ་དང་། སྐབས་དེར་དངོས་གནས་དྲང་གནས་དཀའ་ངལ་འདི་སེལ་ཐུབ་རྒྱུ་ལྟ་བུ་ཞིག་བྱུང་བ་རེད། ཡིན་ནའང་རྗེས་སུ་ཧུའུ་ཡའོ་པང་ལ་དཀའ་ངལ་འཕྲད་པ་རེད། དེ་ནས་ལིས་ཕིན་ནི་མི་མཁྲེགས་པོ་ཞིག་འདུག་གཱ ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༦ ལོར་དུས་འཁོར་དབང་ཆེན་སྐབས་སུ། རྒྱ་རིགས་སྐོར་ཞིག་བསླེབས་སོང་། དེའི་ནང་དུ་རྒྱ་རིགས་ཤིག་འདུག་ལ། ལིས་ཕིན་གྱི་སྐུ་སྲུང་གི་གྲས་ཡིན་ཟེར་གི ཁ་སང་དེ་རིང་ལིས་ཕིན་ཡང་ནང་བར་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་ཅེས་བཤད་སོང་། གང་ལྟར་ལིས་ཕིན་གྱི་བུ་མོ་དེ་ནང་བ་ཡིན་ཞེས་བརྒྱུད་ལམ་ཁག་ཏུ་མཐོང་གི་འདུག ད་ལོ་རྒྱུས་འདི་ལྟར་ཕྱིན་སོང་། ངའི་མི་ཚེ་འདི་ལྟར་ཕྱིན་སོང་། མཚམས་མཚམས་ལ་རེ་བ་འདུག མཚམས་མཚམས་ལ་རེ་བ་མི་འདུག ད་ཧུའུ་ཅིན་ཐོ་ལ་དབང་ཆ་རག་རྗེས། འཆམ་མཐུན་ཟེར་བ་དེ་ཞེ་དྲག་བཤད་སོང་ལ། རེ་བའང་རྒྱབ་པ་ཡིན། འོན་ཀྱང་། ལོ་བཅུ་འདས་ཚར་བ་རེད། མཐུན་སྒྲིལ་ཡག་ཏུ་ཕྱིན་ཡོད་དང་མཐུན་སྒྲིལ་སྡུག་ཏུ་ཕྱིན་ཡོད་བཤད་མ་ཤེས་པ་ཞིག་ཡོང་གི་འདུག འཆམ་མཐུན་ནི་ནོར་འཁྲུལ་ལམ་སྒྲུབ་མི་ཐུབ་པ་ཞིག་མ་རེད་དེ། དྲག་ཤུགས་བེད་སྤྱོད་བཏང་བ་ཡིན་སྟབས་མ་འགྲུབ་པ་རེད། རྒྱ་ནག་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཟེར་བའི་སྤྱི་མཐུན་ལ་མཐུན་སྒྲིལ་དང་ཆིག་བསྒྲིལ་ཧ་ཅང་གི་གལ་ཆེན་རེད། གཅིག་གིས་གཅིག་ལ་དོགས་པ་བྱས་ནས་གནོན་ཤུགས་སྤྲད་ན་ཕན་གྱི་མ་རེད། དེ་འདྲ་ཡིན་སྟབས། བློ་མཐུན་ཞིས་ཅིན་ཕེན་གྱིས་སྲིད་འགན་ཁུར་བ་ནི་ལེའུ་གསར་བ་ཞིག་གི་མགོ་འཛུགས་རེད། ད་ཧུའུ་ཅིན་ཐོ་ཡིས་མ་འགྲུབ་པའི་འཆམ་མཐུན་སྤྱི་ཚོགས་དེ་ཁོང་གི་དུས་ཚོད་འདིར་འགྲུབ་ཐུབ་རྒྱུར་ཕལ་ཆེར་རེ་བ་རྒྱག་རྒྱུ་ཅིག་ཡོད་པ་རེད། མགོ་ཁྲིད་ནི་མགོ་ཁྲིད་རེད། གལ་ཆེ་ཤོས་དེ་ང་ཚོ་མི་མང་རེད། དེ་བས། ཆིན་ཅིན་ལྟ་བུ་ཡིན་ན་སྔ་མོ་ནས་ངོ་ཤེས་པ་རེད་ལ། མི་དམངས་བར་མཐུན་སྒྲིལ་ཡོང་བར་ཕྱག་ལས་གནང་བ་རེད” ཅེས་གསུངས་སོང་།
མཇུག་གི་དྲི་བ་དྲིས་ལན།
དྲི་བ། བོད་མི་མེར་བསྲེགས་ལ་ངོ་རྒོལ་ཡོད་དམ་རྒྱབ་སྐྱོར་ཡོད།
ལན། རྒྱབ་བསྐྱོར་ག་འདྲ་ཞིག་བྱེད་དགོས་པ་རེད། ཁག་པོ་ཆགས་པ་རེད་དཱ། དང་པོ་གནས་ཚུལ་དེ་བྱུང་མ་ཐག ང་ལ་ BBC ཡིས་སྐད་ཆ་དྲིས་སོང་ལ། ངས་བློ་ཕམ་ཞེ་དྲག་བྱུང་ཞེས་བཤད་པ་ཡིན། དེ་ཡིས་ཕན་ཐོགས་གང་འདྲ་ཞིག་བྱུང་བར་བསམ་བློ་གཏོང་དགོས་པ་རེད། རྩ་བའི་ཆ་ནས་འདི་ནི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་གནས་ཚུལ་ཛ་དྲག་ཅིག་ཆགས་བསྡད་ཡོད་པ་རེད། ངས་ལོ་གཉིས་ཀྱི་གོང་ནས་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ལས་ཀ་བཞག་ཚར་བ་རེད། དེའི་རྗེས་སུ་ཡང་རྟག་པར་འདི་འདྲའི་སྐད་ཆ་འདྲི་མཁན་བྱུང་བསྡད་ཀྱི་འདུག་ལ། དེ་ནས་ངས་འདི་ནི་རྒྱུ་རྐྱེན་ཞིག་ལ་བརྟེན་ནས་བྱུང་བ་རེད། ཞིབ་འཇུག་བྱེད་རྒྱུ་གལ་ཆེན་པོ་རེད། དེར་བརྟེན། རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་འབྲེལ་ཡོད་ལས་བྱེད་ཚོས་ཞིབ་འཇུག་ཡག་པོ་བྱེད་དགོས་ཀྱི་རེད།
༢༠༠༨ ལོའི་དོན་རྐྱེན་དེ་ཡོང་བའི་ཁ་ཐུག་དེར་སྲིད་བློན་ཝུན་ཅ་པོས་རྒྱ་གར་ནས་ཏཱ་ལའི་བླ་མ་བརྒྱུད་ནས་ཟིང་ཆ་ལངས་པ་རེད་ཅེས་ལབ་སོང་། ངས་ལམ་སང་འདི་གར་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་དུ་ཡོང་རོགས། ངྷ་རམ་སཱ་ལ་ན་ཡིག་ཆ་དང་ངས་བཤད་བཞག་པ་སྒྲ་བཅུག་ནས་ཡོད་རེད། དེ་ནས་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་དུ་ཡོང་མ་སོང་། དེ་བཞིན། རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་བཏང་བ་དེ་ཕྱི་ལོགས་ནས་བརྒྱུད་བསྐུལ་བྱས་པ་རེད། ཏཱ་ལའི་ནས་བརྒྱུད་བསྐུལ་བྱས་པ་རེད་ཅེས་བསྒྲགས་སྟབས། རྒྱ་གར་གྱི་ཚགས་པར་ཁག་ང་ལ་སྐད་ཆ་འདྲི་རུ་བསླེབས་སོང་། ངས་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་དུ་ཡོང་རོགས་ལབ་པ་ཡིན།
ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༩ ལོའི་རྗེས་ནས་བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་དང་རྒྱ་ནག་སྲིད་གཞུང་གི་འབྲེལ་མོལ་མཚམས་ཆད་པ་རེད། ད་ལྟ་རྒྱ་ནག་གི་དབུ་ཁྲིད་གསར་བ་སླེབ་ཡོད་སྟབས། ཏཱ་ལའི་བླ་མ་མཆོག་གིས་འབྱུང་འགྱུར་རྒྱ་ནག་དབུས་གཞུང་ལ་འབྲེལ་མོལ་གྱིས་བོད་ཀྱི་གནད་དོན་ཐག་གཅོད་བྱེད་པར་དགོངས་ཚུལ་ག་རེ་འཛིན་གྱི་ཡོད་དམ།
ལན། ང་ཚོས༼བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང༽ཟེར་བའི་ཚིག་དེ་ཁྱོན་ནས་བཤད་ཀྱི་མེད་དཱ། བཙན་བྱོལ་བོད་མི་ནི་ཡོད་པ་རེད། དེ་ལ་ལྟ་རྟོག་བྱེད་པའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཤིག་ཡོད་པ་རེད། དེ་ལྟར་བཤད་ན་འགྲིག་གི་ཡོད་པ་མ་གཏོགས༼བཙན་བྱོལ་གཞུང༽ཞེས་ཟེར་ཀྱི་མེད། ང་ཚོའི་སྒྲིག་འཛུགས་འདིས་དབུ་མའི་ལམ་ཟེར་བ་དེར་འགན་འཁུར་གྱི་ཡོད་པ་རེད། བར་སྐབས་གཞོན་ནུའི་ནང་ནས་ད་ང་ཚོ་རང་བཙན་ལངས་ཕྱོགས་ཟིན་དགོས་ཀྱི་འདུག་ཅེས་བསམ་འཆར་ཡོང་གི དེ་ནས་ང་ཚོས་གསལ་བོ་བྱས་ཏེ་འདི་ནི་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་དོན་དག་གཅིག་པུ་མ་རེད་བོད་ནང་གི་རྒྱ་ཆེ་མི་དམངས་ལ་བསམ་བློ་གཏོང་དགོས་པ་རེད། དེ་འདྲ་ཡིན་སྟབས་རྒྱ་ཆེ་ས་ནས་བསམ་བློ་བཏང་། ད་ང་ཚོ་གཉིས་ཕན་སྒང་ལ་འགྲོ་རྒྱུ་དེ་འགྲུབ་ཐུབ་པའི་ཐབས་ཤེས་ཤིག་རེད། ང་ཚོས་གསལ་བཤད་ཞེ་དྲག་བྱས་ཡོད། ང་རང་སྒེར་ངོས་ནས་ཀྱང་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ལས་ཀ་བཞག་ཚར་བ་རེད་དེ། ང་རང་བོད་པ་གཅིག་ཡིན་པའི་ངོས་ནས་འགན་ཡོད་སྟབས་གསལ་བཤད་བྱས་པ་ཡིན། ད་དུང་བོད་ནང་ནས་ང་ལ་ལན་སྐུར་མཁན་དང་ཡི་གེ་སྐུར་མཁན་ཚང་མས་དབུ་མའི་ལམ་ཟེར་བ་དེར་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་ཀྱི་འདུག བཙན་བྱོལ་གཞུང་ཟེར་བའི་ཚིག་དེར་ངས་ལས་ཀ་འདི་བཞག་པའི་རྗེས་ལ་གསལ་བཤད་ཅིག་བྱས་སྟབས། བོད་པ་མང་བོ་ཞིག་གིས་ང་ལ་སྐྱོན་བརྗོད་བྱས་པ་དང་། བོད་གཞུང་བསྡུ་གསོག་བརྒྱབ་སོང་ཞེས་སྐྱོན་བརྗོད་ཞེ་དྲག་བྱུང་སོང་། ངས་ཀྱང་གསལ་བཤད་མང་བོ་བྱས་པ་ཡིན། མཇུག་མཐར་ང་རང་ལ་རྒྱལ་ཁ་ཐོབ་པའི་བཟོ་འདྲ་བོ་ཐོན་སོང་། ང་རང་ལ་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་པ་རེད། ཡིན་ནའང་། ངས་རྟག་པར་བཤད་ཀྱི་ཡོད། འདི་ནི་བཀའ་བཏང་བ་མ་རེད་དཱ། ང་རང་གི་བསམ་ཚུལ་བཤད་ཀྱི་ཡོད། འགྲེལ་བཤད་རྒྱག་རྒྱུ་ང་ལ་མང་བོ་ཡོད་པ་རེད། རང་བཙན་དང་བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་ཟེར་བ་དེ་ནི་ཚོར་བའི་སྐད་ཆ་བཤད་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད།
དྲི་བ། བོད་ལ་ལོ་ངོ་བརྒྱ་ཕྲག་མང་བོའི་ཆོས་སྲིད་ཟུང་འབྲེལ་གྱི་ལོ་རྒྱུས་འདུག མི་འགྱངས་པའི་ཡར་སྔོན་ཁྱེད་ཀྱིས་རང་འགུལ་གྱིས་སྲིད་ཀྱི་དབང་ཆ་རྩིས་སྤྲོད་དང་། བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་ལ་དག་ཐེར་གྱིས་ཆོས་སྲིད་གཉིས་ཁ་ཁར་དབྱེ་དོན་ཅི། བྱེད་སྟངས་འདིས་ཤུགས་རྐྱེན་ཅི་ཞིག་བསྐྲུན་སྲིད་དམ།
ལན། ང་རང་ཆུང་ཆུང་ཡིན་དུས་ནས་བོད་གཞུང་གི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་འགྲོ་སྟངས་དེའི་སྐྱོན་མཐོང་གི་ཡོད། སྐྱོན་མཐོང་བསྡད་པ་དེའི་རྩ་བ་ཐུག་ས་དེ་དབང་ཆ་མི་རེ་ཟུང་གི་ལག་པར་ཡོད་པ་དེར་ཐུག་འདུག དེ་འདྲ་ཡིན་དུས། ངས་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༥༡ ལོར་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་དབང་ཆའི་འགན་བླངས་པ་ཡིན། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༥༢ ལོར་སྤྱི་ཚོགས་ལེགས་བཅོས་ཀྱི་ལས་ཁུངས་བཙུགས་པ་ཡིན། དེ་བཞིན་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༥༨ ལོར་རང་དབང་ལྡན་པའི་ཁྲིམས་ཞིབ་ལས་ཁུངས་ཤིག་བཙུགས་པ་ཡིན། དེ་ནས་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༥༩ ལོར་རྒྱ་གར་ལ་བསླེབས་པ་དང་། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༦༠ ལོ་ནས་སྤྱི་འཐུས་འདེམས་བསྐོ་མགོ་བཙུགས་པ་ཡིན། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༡ ལོར་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་མགོ་ཁྲིད་དེ་འོས་བསྡུ་བྱས་ནས་བྱུང་བ་ཡིན་ལ། ང་རང་ཕྱེད་རྒན་ཡོལ་བྱས་ནས་བསྡད་པ་ཡིན། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༡ ལོར་ང་རང་རྒན་ཡོལ་ཆ་ཚང་བྱས་པ་ཡིན། དེ་ནི་ང་རང་རྒན་ཡོལ་གཅིག་པུ་མ་རེད། དེ་ནི་རྒྱལ་དབང་ལྔ་བའི་སྐབས་སམ། དུས་རབས་བཅུ་བདུན་པ་ནས་༧གོང་ས་ལྔ་བ་ཆེན་མོའི་སྐབས་ནས་ཏཱ་ལའི་བླ་མས་བོད་ཀྱི་ཆོས་སྲིད་གཉིས་ཀྱི་དབུ་ཁྲིད་གནང་ནས་ལོ་ངོ་ ༤༠༠ ལྷག་གི་ལོ་རྒྱུས་དེ་མཇུག་སྒྲིལ་བ་རེད། འཛམ་གླིང་ནི་འཛམ་གླིང་མི་དམངས་ཀྱི་རེད་ལ། རྒྱལ་ཁབ་ཁག་ཀྱང་རྒྱལ་ཁབ་སོ་སོའི་མི་དམངས་ཀྱི་རེད། ཀྲུང་ཧྭ་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ལའང་མི་དམངས་བཏགས་ཡོད་པ་རེད་མ་གཏོགས་ཚོགས་ཁག་གཅིག་གི་ཡིན་ཞེས་བཏགས་ཡོད་པ་མ་རེད། ངས་ཨ་མེ་རི་ཀ་ནས་ཀྱང་བཤད་རྒྱུ་བྱུང་། ཨ་མེ་རི་ཀ་ནི་ཨ་རིའི་མི་འབོར་དུང་ཕྱུར་གསུམ་གྱི་རེད་མ་གཏོགས་དམངས་གཙོ་ཚོགས་པའམ། སྤྱི་མཐུན་ཚོགས་པ་གང་རུང་གི་མ་རེད། མི་དམངས་ཀྱིས་འོས་བསྡུ་བྱས་ནས་བསླེབས་པའི་མགོ་ཁྲིད་ཀྱིས་མི་དམངས་ཀྱི་ཚབ་བྱེད་དགོས་ཀྱི་རེད། དེ་ནས་མི་དམངས་ཀྱིས་མ་འགྲིག་པ་ཞིག་མཐོང་བ་ཡིན་ན། ཁོ་རང་འཐེན་ཆོག་གི་རེད། བར་སྐབས་ནས་ངས་འདི་བཤད་ཀྱི་ཡོད། རྒྱ་ནག་མི་དམངས་དུང་ཕྱུར་བཅུ་གསུམ་ལ་དངོས་ཡོད་གནས་ཚུལ་ཤེས་པའི་ཐོབ་ཐང་ཡོད་པ་རེད། གལ་སྲིད་རྒྱ་ནག་དུང་ཕྱུར་བཅུ་གསུམ་གྱིས་དངོས་ཡོད་གནས་ཚུལ་ཤེས་པ་ཡིན་ན། བཟང་ངན་གྱི་དབྱེ་བ་འབྱེད་པའི་ནུས་པ་ཡོད་པ་རེད། དེ་བས། དངོས་ཡོད་གནས་ཚུལ་སྦ་གསང་ནི་ནོར་འཁྲུལ་རེད་དཱ། འཛམ་གླིང་ཕྱི་ལོགས་ཀྱི་གསར་འགྱུར་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་གསང་བ་བྱེད་ཐུབ་ཀྱི་མ་རེད་ལ། རྒྱ་ནག་ནང་གཅིག་པུ་ནས་གསང་སྦས་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད། རྒྱ་ནག་མི་དམངས་ལ་མཐོང་ཆུང་བྱེད་ཀྱིན་པའི་བཟོ་འདུག དེ་བས། མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཟེར་བ་དེ་ཆགས་ཀྱི་མི་འདུག་གཱ ང་རང་སྔར་པེ་ཅིན་དུ་ཡོད་སྐབས། མི་དམངས་མང་པོ་ཞིག་གོ་ཡོང་གི མི་དམངས་སྨན་ཁང་། མི་དམངས་ཉིན་རེ་ཚགས་པར། མི་དམངས་གསོལ་མགྲོན་ཁང་། ང་ཚོའི་གཞུང་ཞབས་ཤིག་ཡོད་པ་དེ་མི་དམངས་གསོལ་མགྲོན་ཁང་དུ་བསྡད་པ་རེད། ཁོས་བཤད་དོན་མིང་ལ་མི་དམངས་གསོལ་མགྲོན་ཁང་ཟེར་ཀི མི་དམངས་མཐོང་རྒྱུ་མི་འདུག དེ་རུ་བསྡད་མཁན་ལས་བྱེད་རྐྱང་རེད། ད་རྒྱ་ནག་གི་ཁྲིམས་དེ་བཞིན་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁྲིམས་ཀྱི་ཚད་ལོངས་པ་ཞིག་བཟོ་རྒྱུ་དེ་ཞེ་དྲག་གལ་ཆེན་རེད།
དྲི་བ། བོད་ཀྱི་བླ་མའི་ཡང་སྲིད་དང་ཏཱ་ལའི་བླ་མའི་ཡང་སྲིད་ལམ་ལུགས་ནི་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་གྱི་བརྒྱུད་འཛིན་གལ་ཆེན་ཞིག་རེད། ཉེ་ཆར་རྒྱ་དམར་གཞུང་གི་འབྲེལ་ཡོད་མི་སྣས་ཕྱི་ལོགས་སུ་བཤད་དོན། ཏཱ་ལའི་བླ་མའི་ཡང་སྲིད་རྒྱ་ནག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་འཁྲུངས་ཐབས་ལ་འབད་བརྩོན་བྱེད་དགོས་ཤིང་། དེ་ལྟར་པཎ་ཆེན་བླ་མར་ཡང་སྲིད་གཉིས་ཡོད་པ་ལྟ་བུའི་གནད་དོན་བསྐྱར་དུ་མི་འབྱུང་བར་སྔོན་འགོག་བྱེད་ཐུབ་ཟེར། གཅིག ཡང་སྲིད་ཀྱི་བསྟན་དོན་ཅི། གཉིས། ཡང་སྲིད་ངོས་འཛིན་ཐད་སྲིད་དབང་ཞིག་གིས་ཐེ་གཏོགས་བྱེད་ཆོག་གམ།
ལན། བོད་ཀྱི་སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་ནི་ནཱ་ལེན་དྲའི་ཆོས་བརྒྱུད་དྲི་མ་མེད་པ་དེ་ཆགས་ཡོད། དེའི་ནང་དུ་ཡང་སྲིད་ངོས་འཛིན་གྱི་ལམ་ལུགས་ཡོད་པ་མ་རེད། བོད་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་དུ་རིམ་པས་རིམ་པས་དེ་འདྲ་ཞིག་ཆགས་པ་རེད། དེ་འདྲ་ཡིན་སྟབས། ངས་དེ་ནི་ཞེ་དྲག་གལ་ཆེན་ལ་བརྩི་ཡི་མེད། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༦༩ ལོར་ངས་གཞུང་འབྲེལ་གྱི་གསལ་བསྒྲགས་ཤིག་གི་ནང་ཏུ་གསལ་བོར་བཀོད་ཡོད། ཏཱ་ལའི་བླ་མའི་བླ་བྲང་གི་སྒྲིག་འཛུགས་འདི་བཞིན་གནས་དགོས་དང་མི་དགོས་ཟེར་བ་དེ་རྒྱ་ཆེའི་མི་དམངས་ཀྱི་འདོད་པ་རེད་མ་གཏོགས་དེ་གལ་ཆེན་མ་རེད། ཏཱ་ལའི་བླ་མའི་ཡང་སྲིད་ལ་ང་རང་ལས་གུང་ཁྲན་ཏང་གིས་སེམས་ཁུར་བྱེད་ཀྱི་འདུག འདི་ནི་སྲིད་དོན་དུ་བསྒྱུར་བ་རེད། ཆོས་ཕྱོགས་ཀྱི་སྐད་ཆ་ཅང་མ་རེད། དེ་བས། ངས་རྩེད་མོ་བརྩེ་ནས་ལབ་ཀྱི་ཡོད། སྔོན་ལ་གུང་ཁྲན་ཏང་གིས་སྐྱེ་བ་སྔ་ཕྱི་ཁས་ལེན་བྱོས། དེ་ནས་མའོ་ཙེ་ཏུང་གི་ཡང་སྲིད་གཅིག་དང་ཏིན་ཞའོ་ཕིན་གྱི་ཡང་སྲིད་ཅིག་ངོས་འཛིན་བྱས་སོང་བ་ཡིན་ན། ད་གཟོད་ཏཱ་ལའི་བླ་མའི་ཡང་སྲིད་ལ་ཇུས་གཏོགས་བྱེད་ཐུབ་ཀྱི་རེད།
དྲི་བ། ཏཱ་ལའི་བླ་མས༼ཆོས་འཁོར་སྒོམ་སྒྲུབ་རྩ་རླུང༽( ཧྥ་ལུང་ཀོང) ལ་ལྟ་སྟངས་ཅི་ཞིག་འཛིན་བཞིན་ཡོད་དམ།
ལན། ཧྥ་ལུང་ཀོང(ཆོས་འཁོར་སྒོམ་སྒྲུབ་རྩ་རླུང)ལ་མི་མང་བོ་ཞིག་གིས་ཕན་ཐོགས་འདུག་གསུང་གི ཡང་མི་ཁ་ཤས་ཤིག་གིས་ཐེ་ཚོམ་བྱེད་ཀྱི་འདུག ད་སོ་སོའི་ཁམས་དང་མོས་པར་བརྟེན་ནས་འགྲོ་རྒྱུ་རང་རེད། གལ་ཆེ་བ་དེ་དཔེ་ཆ་ལྟ་རྒྱུ་དེ་རེད། བོད་ཀྱི་བླ་མ་ཞིག་གིས་གསུངས་ཡོད་པ་རེད། བླ་མ་ཟེར་བ་དེ་དཔེ་ཆ་བླ་མར་བརྩི་དགོས་པ་རེད་ལ། མི་དེར་རྟག་དཔྱད་ཡག་པོ་བྱེད་དགོས་པ་རེད།
མཉམ་འཛོམས་བགྲོ་གླེང་མཇུག་གྲིལ་རྗེས། རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་དང་ཚོགས་ཞུགས་རྒྱ་མི་ཚོའི་མཉམ་དུ་དྲན་རྟེན་འདྲ་པར་བསྐྱོན་སོང་། དེ་ནས་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་སི་ཊི་ནིས་རོལ་རྩེད་ར་བར་གསུང་ཆོས་གནང་དུ་ཕེབས་པ་དང་། ཕེབས་སྐྱེལ་ཐད་ཨོ་སི་ཊི་ལི་ཡའི་མཐོ་རིམ་ཉེན་རྟོག་ཁང་གིས་འགན་བླངས་ཡོད་ཅིང་། རྒྱལ་ཁབ་རིམ་པའི་དབུ་ཁྲིད་ཀྱི་སྲུང་སྐྱོབ་ཞབས་ཞུ་ཕུལ། དེ་མཚུངས་སུ་གསུང་ཆོས་ར་བའི་ཕྱི་ལོགས་སུ་ཤུགས་ལྡན་ཚོགས་པའི་ཚོགས་མི་བཞི་ལྔ་ཞིག་གིས་༼ཏཱ་ལའི་བླ་མ་རྫུན་རྐྱལ༽ཞེས་ངོ་རྒོལ་སྐད་འབོད་བྱེད་ཀྱིན་པ་དང་། སང་ཉིན་དེ་ལས་ཅུང་གཞི་རྒྱ་ཆེ་བའི་ཕྱི་སྡོད་རྒྱ་མིའི་ཚོགས་པ་ཁག་ཅིག་གིས་ཀྱང་ངོ་རྒོལ་སྤེལ་འཆར་ཡོད་འདུག
གསལ་བཤད། གོང་གི་གནས་ཚུལ་དེ་ལྷ་སྡེ་གནམ་ལོ་ཡག་ལགས་ཀྱིས་བོད་བསྒྱུར་དང་སྒྲ་ཕབ་བཤུ་གནང་པ་དང་། གུག་རྟགས་ནང་གི་ཡི་གེ་དག་བསྒྱུར་མཆན་ཡིན།
སེམས་བཟང་།
༢༠༡༣/༠༦/༡༨ ཉིན་འདོན་སྤེལ་བྱས།
ལད་ཟློས་བྱེད་མཁནཀརྨ་མ་རྡོ་རྗེར་ཞུ་རྒྱུ། ཁྱེད་རང་གིས་རིག་པའམ་བསམ་ཚུལ་འབྲི་རྒྱུ་མི་རྙེད་ན་རང་སོར་ཞོགས་དང་། གསར་འགྱུར་དང་རྩོམ་ཡིག་ནང་ནས་ཚུར་བཤུས་ཏེ་ཟེར་ཟེར་ཞེས་འགོད་སྤེལ་བྱེད་དགོས་དོན་ཁྱོན་ནས་མི་འདུག ང་རང་ལྟ་བུར་མཚོན་ན་དང་པོ་གསར་འགྱུར་དང་རྩོམ་ཡིག་དེ་ཡང་ཡང་ཀློག དེ་ནས་སོ་སོས་རིག་པའམ་བསམ་ཚུལ་བྲིས་ཏེ་མཆན་འདེབས་ཀྱི་ཡོད། ་་་་་ཟེར།
སྐུ་ཞབས་གནམ་ལོ་ཡག་ལ་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞུ། གསར་འགྱུར་འདི་ཧ་ཅང་གནད་འགག་ཅན་ཞིག་རེད། ༸གོང་ས་མཆོག་གི་གསུང་བཤད་ཆ་ཚང་དང་དྲི་བ་ཡོད་ཚད་མ་ལུས་པར་ཇི་མ་ཇི་བཞིན་འགོད་ཐུབ་པ་ཡིན་ན། མང་ཚོགས་ལ་ཧ་ཅང་ཐུགས་ཕན་སོས་པ་བཤད་མ་དགོས་སྟབས། འདིར་ཆ་ཚང་འགོད་ཐུབ་མེད་པ་ཡིན་ན། རྗེས་སུ་ཆ་ཚང་འགོད་ཐུབ་རྒྱུར་སྙིང་ནས་རེ།
ལད་ཟློས་བྱེད་མཁནཀརྨ་མ་རྡོ་རྗེར་ཞུ་རྒྱུ། ཁྱེད་རང་གིས་རིག་པའམ་བསམ་ཚུལ་འབྲི་རྒྱུ་མི་རྙེད་ན་རང་སོར་ཞོགས་དང་། གསར་འགྱུར་དང་རྩོམ་ཡིག་ནང་ནས་ཚུར་བཤུས་ཏེ་ཟེར་ཟེར་ཞེས་འགོད་སྤེལ་བྱེད་དགོས་དོན་ཁྱོན་ནས་མི་འདུག ང་རང་ལྟ་བུར་མཚོན་ན་དང་པོ་གསར་འགྱུར་དང་རྩོམ་ཡིག་དེ་ཡང་ཡང་ཀློག དེ་ནས་སོ་སོས་རིག་པའམ་བསམ་ཚུལ་བྲིས་ཏེ་མཆན་འདེབས་ཀྱི་ཡོད། མཚམས་མཚམས་སུ་བསམ་ཚུལ་མེད་པས་མཆན་འདེབས་ཀྱི་མེད། ཁྱེད་རང་གིས་བཤུས་མཆན་ཡང་ཡང་སྤེལ་གནང་གི་འདུག ང་ཙམ་ཡིན་རྒྱུ་མ་རེད། མཆན་ཀློག་པ་པོ་མང་པོ་ཞིག་ལ་ཁྱེད་ཀྱི་བཤུས་མཆན་གྱིས་སུན་སྣང་ཏན་ཏན་སྐྱེས་བཅུགས་ཡོད་ཀྱི་རེད་འདོད། ཀློག་པ་པོ་ཚང་མ་སྨྲ་ཤེས་ཤིང་དོན་གོ་ཡིན་པས་ཁྱེད་ནས་རྩོམ་ཡིག་དང་གསར་འགྱུར་གྱི་སྙིང་དོན་བཀྲལ་ཁུལ་བྱེད་དགོས་དོན་མེད། དེ་ཙམ་ཡིན།
་་་་་་ ཕེབས་སྐྱེལ་ཐད་ཨོ་སི་ཊི་ལི་ཡའི་མཐོ་རིམ་ཉེན་རྟོག་ཁང་གིས་འགན་བླངས་ཡོད་ཅིང་། རྒྱལ་ཁབ་རིམ་པའི་དབུ་ཁྲིད་ཀྱི་སྲུང་སྐྱོབ་ཞབས་ཞུ་ཕུལ། དེ་མཚུངས་སུ་གསུང་ཆོས་ར་བའི་ཕྱི་ལོགས་སུ་ཤུགས་ལྡན་ཚོགས་པའི་ཚོགས་མི་བཞི་ལྔ་ཞིག་གིས་༼ཏཱ་ལའི་བླ་མ་རྫུན་རྐྱལ༽ཞེས་ངོ་རྒོལ་སྐད་འབོད་བྱེད་ཀྱིན་པ་དང་། སང་ཉིན་དེ་ལས་ཅུང་གཞི་རྒྱ་ཆེ་བའི་ཕྱི་སྡོད་རྒྱ་མིའི་ཚོགས་པ་ཁག་ཅིག་གིས་ཀྱང་ངོ་རྒོལ་སྤེལ་འཆར་ཡོད་འདུག ་་་་་་ཟེར།
་་་་་་ དྲག་ཤུགས་བེད་སྤྱོད་བཏང་བ་ཡིན་སྟབས་མ་འགྲུབ་པ་རེད། རྒྱ་ནག་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཟེར་བའི་སྤྱི་མཐུན་ལ་མཐུན་སྒྲིལ་དང་ཆིག་བསྒྲིལ་ཧ་ཅང་གི་གལ་ཆེན་རེད། གཅིག་གིས་གཅིག་ལ་དོགས་པ་བྱས་ནས་གནོན་ཤུགས་སྤྲད་ན་ཕན་གྱི་མ་རེད། དེ་འདྲ་ཡིན་སྟབས། བློ་མཐུན་ཞིས་ཅིན་ཕེན་གྱིས་སྲིད་འགན་ཁུར་བ་ནི་ལེའུ་གསར་བ་ཞིག་གི་མགོ་འཛུགས་རེད། ད་ཧུའུ་ཅིན་ཐོ་ཡིས་མ་འགྲུབ་པའི་འཆམ་མཐུན་སྤྱི་ཚོགས་དེ་ཁོང་གི་དུས་ཚོད་འདིར་འགྲུབ་ཐུབ་རྒྱུར་ཕལ་ཆེར་རེ་བ་རྒྱག་རྒྱུ་ཅིག་ཡོད་པ་རེད། མགོ་ཁྲིད་ནི་མགོ་ཁྲིད་རེད། གལ་ཆེ་ཤོས་དེ་ང་ཚོ་མི་མང་རེད། དེ་བས། ཆིན་ཅིན་ལྟ་བུ་ཡིན་ན་སྔ་མོ་ནས་ངོ་ཤེས་པ་རེད་ལ། མི་དམངས་བར་མཐུན་སྒྲིལ་ཡོང་བར་ཕྱག་ལས་གནང་བ་རེད” ཅེས་གསུངས་སོང་། ་་་་་ཟེར།
་་་་་་ མཐའ་མ་དེར་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ནང་ཟིང་འཁྲུག་དེ་བྱུང་བ་རེད། དེ་ནས་ང་ཚོ་བཙན་བྱོལ་བ་ཆགས་པ་རེད། དེ་དུས་འཛམ་གླིང་རྒྱལ་ཚོགས་ལ་ཞུ་བ་སོགས་ཀྱི་ཐབས་ཤེས་མང་བོ་བྱས་པ་ཡིན། མཐའ་མ་དེར་ཉམས་མྱོང་ཕྱོགས་སྡོམ་བྱས་ནས་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༧༤ ལོར་ཀྲུང་དབྱང་སྲིད་གཞུང་ལ་སྐད་ཆ་བཤད་ཡ་དེ་ཡག་ཤོས་རེད་ཅེས་གཏན་འཁེལ་བ་རེད། ་་་་་་
་་་་ ༼རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་ཡིས་རྒྱུན་མཐུད་ནས་གསུང་དོན། “ འདས་པའི་ལོ་རྒྱུས་ནི་འདས་པའི་ལོ་རྒྱུས་རེད། ཧ་ལམ་དུས་རབས་བདུན་པ། བརྒྱད་པ། དགུ་པ་ལ་བོད་རྒྱ་གཉིས་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་ཁག་ཡིན་པ་ཧ་ལམ་གསལ་པོ་རེད། རྒྱ་ཡིག་ནང་གསལ་པོ་བཀོད་འདུག་ག དེ་ནི་འདས་པའི་ལོ་རྒྱུས་རེད།
འཛམ་གླིང་ལ་འགྱུར་བ་འགྲོ་བསྡད་ཡོད་པ་རེད། ཁ་སང་དེ་རིང་རྒྱ་ནག་ལ་ཆ་བཞག་ན། དཔལ་འབྱོར་ཞེ་དྲགས་འཕེལ་རྒྱས་བྱུང་ཡོད་པ་རེད། ང་ཚོ་བོད་པ་ལ་དངོས་པོ་ཡར་རྒྱས་ཡོད་པ་མ་རེད། དེ་འདྲ་སོང་ཙང་། བོད་རིགས་རྒྱ་ནག་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཁོངས་སུ་བསྡད་པ་ཡིན་ན་དཔལ་འབྱོར་ཐད་ནས་ཁེ་ཕན་ཡོད་པ་རེད།
ང་ཚོར་ག་རེ་དགོས་པ་ཟེར་ན། ང་ཚོར་སྐད་ཡིག་ཟུར་དུ་ཡོད་པ་རེད། སྐད་ཡིག་དེའི་ནང་དུ་ནང་བའི་ཆོས་ཕྱུག་པོ་ཞེ་དྲགས་ཡོད་རེད། དེ་བས། རྩ་ཁྲིམས་ནང་ཐོབ་ཐང་བཀོད་ཟིན་པ་སྟེ། རང་སྐྱོང་ལྗོངས། རང་སྐྱོང་ཁུལ། རང་སྐྱོང་རྫོང་ཟེར་བ་ཡོད་རེད། མིང་དོན་མཚུངས་པའི་གཏན་འཁེལ་དེ་ཚོ་ཆ་ཚང་བ་ཞིག་ལག་ལེན་འཁེལ་བ་ཡིན་ན། ང་ཚོར་དཀའ་ངལ་མི་འདུག་ག ཐུན་མོང་གི་ཁེ་ཕན་རེད་པ།”
“ ཕྱི་ལོ་ ༡༩༥༤ ལོའི་ཟླ་ ༩ ནང་། ང་རང་པེ་ཅིན་དུ་ཕྱིན་པ་རེད། མའོ་ཙེ་ཏུང་དང་ཐེངས་མང་པོར་མཇལ་ཡོད། ཧ་ལམ་མཇལ་ཐེངས་དང་པོའམ་གཉིས་པ་དེ་འདྲ་ཞིག་ཡིན་ས་ཡོད། མའོ་ཙེ་ཏུང་གིས་གསུངས་དོན། གྲོས་མཐུན་དོན་ཚན་བཅུ་བདུན་ནང་དུ་དམག་སྲིད་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་འཛུགས་རྒྱུ་ཞིག་འཁོད་ཡོད་པ་དེ་འཛུགས་མ་དགོས་པར་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཤིག་བཙུགས་པ་ཡིན་ན་ག་འདྲ་འདུག་ཅེས་འདྲི་བགྱིད་འདུག དེ་ནས་ངས་འབྲེལ་ཡོད་ཚོར་གོ་བསྡུར་བྱས་པ་ཡིན་ལ། དམག་སྲིད་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་འཛུགས་མ་དགོས་པར་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་བཙུགས་ན་ཡག་པོ་རེད་ཅེས་ཚང་མ་ཞེ་དྲགས་དགའ་སོང་། དེ་ནས་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་གྲ་སྒྲིག་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་གཏན་ཁེལ་བ་རེད། ༽་་་་་་་
་་་་་་ འདི་ལྟར་ཕན་ཚུན་བར་མ་དགའ་བར་བསྡད་ན་ཕན་ཁྱོན་ནས་ཐོགས་ཀྱི་མ་རེད། དེ་བས། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༧༤ ལོར་ང་ཚོས་ངྷ་རམ་སཱ་ལར་འགན་འཁུར་མཁན་ཚོར་གོ་བསྡུར་བྱས་པ་དང་། སྔ་རྗེས་ཙམ་མ་གཏོགས་ཀྲུང་དབྱང་སྲིད་གཞུང་ལ་སྐད་ཆ་བཤད་དགོས་པ་རེད། སྐབས་དེར་རྒྱ་ནག་རིག་གནས་གསར་བརྗེ་ཆེན་པོའི་ལས་འགུལ་ནང་ལྷག་བསྡད་ཡོད་པ་རེད། དེ་བས། རང་བཙན་འཐབ་རྩོད་མ་བྱེད། གཉིས་ཕན་ལ་བསམ་བློ་བཏང་ན་ཡག་པོ་འདུག་ཅེས་དབུ་མའི་ལམ་གྱི་ནང་དོན་འདི་ལྟར་གཏན་འབེབས་བྱས་པ་ཡིན” ཅེས་གསུངས་སོང་། ་་་་་་ཟེར།
གསར་འགྱུར་འཐུས་ཚང་ཁ་གསལ་བོ་འདུག མ་གཞི་གསར་འགྱུར་འབྲི་སྟངས་ཁོ་རང་སྙིང་རྗེ་བོ་འདུག
ང་རང་སྣང་བར་འགྲོ་ཤོས་དེ་སྐད་ཆ་འདི་རེད། (དབྱིན་ལན་དུ་ངའི་སྐུ་ཚབ་ཅིག་ཡོད་པ་རེད། ཧ་ལམ་ལོ་རབས་བརྒྱད་ཅུའི་ནང་ཡིན་ས་ཡོད། སྐུ་ཚབ་དེ་ང་སའེ་ཊེན་ལ་འགྲོ་བར་ཐོངས་མཆན་ཞུ་རུ་དབྱིན་ལན་ཏུ་ཡོད་པའི་སའེ་ཊེན་གཞུང་ཚབ་ཁང་དུ་ཕྱིན་པ་རེད། སྐབས་དེར་དབྱིན་ལན་དུ་ཡོད་པའི་རྒྱ་ནག་གཞུང་ཚབ་ཀྱི་ལས་བྱེད་པ་མོ་ཞིག་ཀྱང་སའེ་ཊེན་ལ་ཐོངས་མཆན་ཞུ་རུ་སླེབས་འདུག རྒྱ་རིགས་དེའི་དབྱིན་ཇི་ཡག་པོ་ཞེ་དྲག་མི་འདུག ངའི་སྐུ་ཚབ་སྐལ་བཟང་ལགས་ཀྱི་དབྱིན་ཇི་ཡག་པོ་ཡོད་པས། རྒྱ་རིགས་དེར་རོགས་བྱས་འདུག་ལ། རྒྱ་རིགས་དེས་ཀྱང་དགའ་བོ་ཞེ་དྲག་གནང་གི་འདུག མཐའ་མཇུག་རྒྱ་རིགས་དེས་ངའི་སྐུ་ཚབ་ལ་ཁྱོད་རང་གང་ནས་ཡིན་ཞེས་དྲིས་པ་དང་། ང་བོད་པ་ཡིན་ཞེས་ལན་བརྒྱབ་མ་ཐག་རྒྱ་མི་དེ་ལམ་སང་རླུང་ལངས་ནས(Tibet is part of China)ཞེས་སྐད་རྒྱག་ཞོར་དུ་ཕྱིན་འདུག )
དོན་དག་གཉིས་དེ་མགོ་ཁྱོན་ནས་ཚོས་་མ་སོང་། ༡ མེར་བསྲེག་སྲིད་དོན་ཡིན་པས་བཤད་མི་ཆོག་པ་ཞིག་དང་། དབུ་མའི་ལམ་སྲིད་དོན་ཡིན་ཡང་བཤད་རུང་བའི་གནས་ལུགས་ཤིག་འདུག་གམ། ༢ བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་ཞེས་ལབ་མཁན་ཐོག་མ་སུ་ཡིན་ནམ།