ལས་ཁུངས་གཅིག་དང་བཀའ་རྒྱ་གཉིས།

སྐལ་བཟང་རྣམ་རྒྱལ།

༄༅།། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༣ ཟླ་ ༧ ཚེས་ ༡ ཉིན་བོད་ཀྱི་དུས་བབ་དྲ་རྒྱའི་ཐོག་ཤེས་རིག་དྲུང་ཆེ་དངོས་གྲུབ་ཚེ་རིང་ལགས་སུ་སློབ་ཁྲིད་བརྒྱུད་ལམ་དང་འབྲེལ་བའི་བཅར་འདྲི་བྱས་པ་ཞིག་བཀོད་འདུག་པར་ཞིབ་ཏུ་བལྟ་སྐབས། གནད་དོན་དེ་དང་འབྲེལ་ནས་ཁ་ཞིག་མི་གྲགས་ཀ་མེད་བྱུང་། དེ་ཡང་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༣ ཟླ་ ༣ ཚེས་༡ ཉིན་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ནས་ “འཛིན་རིམ་ ༦ ནས་ ༨ བར་གྱི་སློབ་ཁྲིད་བརྒྱུད་ལམ་ཐད། ཨིན་བོད་སྐད་ཡིག་གཉིས་ཀྱི་ཚད་འཕེར་སློབ་དགེ་འདེང་ངེས་ཤིག་མ་བྱུང་བར་སློབ་འཁྲིད་བརྒྱུད་ལམ་གཙོ་བོ་ཨིན་ཡིག་དང་། ཚིག་དོན་དཀའ་གནད་རིགས་བོད་སྐད་བརྒྱུད་ལམ་ནས་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་རྒྱུ་བཅས་སྔ་འཕྲོས་སྐད་གཉིས་ཟུང་འབྲེལ་སློབ་ཁྲིད་གནང་ཕྱོགས་འདི་ལྟར་གཏན་ཁེལ་སོང་བ་བཞིན་དེ་ནས་ཁྱབ་ཁོངས་སློབ་ཁག་ལ་ལག་བསྟར་བཀོད་ཁྱབ་ངེས་གནང་ཡོང་བ།” ཞེས་བཀའ་རྒྱ་ཕེབས་ཡོད། བཀའ་རྒྱ་དེའི་ནང་དོན་གཙོ་བོ་ནི་ཨིན་བོད་སྐད་གཉིས་ཀྱི་ཚད་འཕེར་སློབ་དགེ་འདེང་ངེས་ཤིག་མེད་པའི་དབང་གིས་སློབ་ཁྲིད་བརྒྱུད་ལམ་ལ་ཨིན་ཡིག་འཇོག་དགོས་པའི་སྐོར་རེད། དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ཁྱབ་ཁོངས་སློབ་གྲྭ་ཁག་ཨ་ཅང་ཅང།  མ་སུ་རི་དང་ངྷ་ས་བོད་ཁྱིམ་གྱིས་ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་ལག་བསྟར་བྱ་རྒྱུ་ཕར་བཞག་དེའི་འབྲུ་དོན་ལ་ངོས་ལེན་ཙམ་ཡང་བྱེད་ཀྱི་མེད་པས། བཀའ་རྒྱ་གཏང་ས་ནི་ཤེས་རིག་ཁྱབ་ཁོངས་སཾ་བྷོ་ཊའི་སློབ་གྲྭ་འབའ་ཞིག་ལས་མེད། འོན་ཀྱང་ང་ཚོས་ཕྱིར་བལྟས་ཤིག་སློག་ན་བཀའ་ཤག་སྐབས་གོང་མས་ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་ཐད་མི་རྒྱུ་གཉིས་ཀྱི་འགྲོ་གྲོན་འཕོན་ཆེ་བཏང་ནས་སློབ་དེབ་བོད་སྒྱུར་དང་དགེ་རྒན་གསོ་སྐྱོང་རབ་དང་རིམ་པར་གནང་ཡོད། བརྒྱུད་རིམ་དེའི་ནང་ཐེངས་ཤིག་པོན་ཊ་གཏན་སློབ་ཏུ་བོད་སྐད་བརྒྱུད་ལམ་ནས་སློབ་ཁྲིད་གནང་ཕྱོགས་ཀྱི་ཟབ་སྦྱོང་ཞིག་སྤྲོད་སྐབས། ཨེ་ཤ་ཡ་རང་དབང་རླུང་འཕྲིན་ཁང་གིས་ཟབ་སྦྱོང་གོ་སྒྲིག་གནང་མཁན་ལ་བཅར་འདྲི་ཞུས་པར། གོ་སྒྲིག་པས་ “ཟབ་སྦྱོང་དེ་བཞིན་ཧ་ཅང་ཚགས་ཚུད་པོ་བྱུང་བ་དང་། ད་ཐེངས་སྤྱི་ཚན་སློབ་མཁན་དགེ་རྒན་ཚང་མས་བོད་སྐད་བརྒྱུད་ལམ་ནས་སློབ་ཁྲིད་བྱ་རྒྱུའི་མོས་མཐུན་བྱུང་བ་མ་ཟད། ཁོང་ཚོས་སློབ་སྐབས་རྗེས་མ་ནས་བོད་སྐད་བརྒྱུད་ལམ་ནས་སློབ་ཁྲིད་བྱ་རྒྱུ་ཡིན་ཞེས་མི་རེ་ངོ་རེས་ས་ཡིག་བརྒྱབ་ཡོད། ཁོང་ཚོའི་ཁས་ལེན་ཡི་གེ་དེ་གོང་རིམ་ལ་ཕུལ་ཏེ་རིམ་པས་ལག་བསྟར་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན།” ཞེས་གསུངས་ཡོད། ཁས་ལེན་ཡི་གེ་དེ་གོང་རིམ་ལ་ཕུལ་རྗེས་སྐབས་དེའི་ཤེས་རིག་དྲུང་ཆེ་དང་ད་ལྟའི་བཀའ་དྲུང་གི་མཚན་ཐོག་ནས་སློབ་གྲྭ་ཁག་ལ་བཀོད་ཁྱབ་ཅིག་བཏང་སྟེ” སློབ་དེབ་བོད་སྒྱུར་བྱས་པ་ཁག་ཤེས་པར་ནས་བསླུ་ཡོན་ཞུ་དགོས་དང། སློབ་སྐབས་རྗེས་མ་ནས་སྤྱི་ཚོགས་ཚན་རིག་སོགས་སློབ་ཚན་གཞན་རྣམས་བོད་སྐད་བརྒྱུད་ལམ་ནས་སློབ་ཁྲིད་བྱ་དགོས།” ཞེས་བཀའ་ཕེབས་ཡོད། བཀོད་རྒྱའི་ནང་དོན་བཞིན་སཾ་བྷོ་ཊའི་སྤྱི་ཁྱབ་ཡིག་ཚང་ནས་དེ་གའི་ཁྱབ་ཁོངས་སློབ་གྲྭ་ཁག་ཏུ་བོད་སྐད་བརྒྱུད་ལམ་ནས་སློབ་ཁྲིད་བྱ་དགོས་པའི་བཀའ་རྩ་བརྒྱུད་བསྒྲགས་ཞུས་པས། སློབ་གྲྭ་ཁག་ནས་ཀྱང་དེ་ལྟར་བོད་སྐད་བརྒྱུད་ལམ་ཐོག་སློབ་ཁྲིད་བྱ་རྒྱུའི་མགོ་འཛུགས་བྱས་ཡོད། འོན་ཀྱང་བཀའ་ཤག་སྐབས་བཅུ་བཞི་པས་གློ་བུར་དུ་དགེ་རྒན་གྱི་ཤེས་ཚད་ལ་ཁ་གཡར་ནས་བཀའ་རྒྱ་གཞན་ཞིག་བསྒྲགས་པས་སློབ་ཁྲིད་གནང་མཁན་རྣམས་མགོ་བོ་ཡོངས་སུ་རྨོངས་པར་གྱུར། བཀའ་རྒྱ་སྔ་ཕྱི་གཉིས་ཀྱིས་སློབ་གྲྭ་གཞན་ཁག་ལ་གཡོ་འགུལ་སྤུ་ཙམ་བྱུང་མེད་ཀྱང། དུས་རྒྱུན་ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་ལག་བསྟར་བྱེད་སའི་སཾ་བྷོ་ཊ་སློབ་གྲྭ་ཁག་གི་འཛིན་སྐྱོང་དང་ལས་འཆར། སློབ་ཁྲིད་སོགས་ལ་དོ་ཕོག་ཚད་མེད་བྱུང་ཡོད་པ་མ་ཟད། ལྷག་པར་སློབ་ཁྲིད་གནང་མཁན་གྱི་དགེ་རྒན་མང་པོའི་སེམས་ལ་ཕོག་ཐུག་ཆེན་པོ་བཟོས་ཡོད། “དགེ་རྒན་ཚོའི་བོད་ཨིན་གྱི་ཤེས་ཚད་ལ་བརྟེན་ནས་”ཞེས་པའི་ཤེས་ཚད་དེ་སུས་དུས་ནམ་ཞིག་ལ་སློབ་གྲྭ་གང་དུ་བརྟག་ཞིབ་བྱས་ཡོད་དམ། དེ་ལྟར་ཡིན་ན་སྔོན་མ་དགེ་རྒན་ཚོས་སློབ་ཁྲིད་བོད་སྐད་ཐོག་བྱ་རྒྱུའི་ཁས་ལེན་ཡི་གེ་བྲིས་པ་དེ་དང་རྒྱབ་འགལ་སོང་བ་མ་རེད་དམ། བདག་གི་བསམ་པར་དགེ་རྒན་ཚོས་རང་མི་རིགས་ལ་བཅངས་པའི་ཆོད་སེམས་དེ་སྒང་ནས་དབང་ཆ་ཡོད་མཁན་འགའ་རེས་ལག་རྩེད་རྩེས་ཀྱིན་འདུག་སྙམ།

དེ་ལས་ཡ་མཚན་པ་ཞིག་ལ་བཀའ་རྒྱ་ཕྱི་མ་འདི་མ་བསྒྲགས་པའི་ཉིན་ཤས་གོང་ངྷ་ཤོད་བོད་ཁྱིམ་དུ་བོད་རིགས་དགེ་རྒན་གྱི་ཚོགས་ཆེན་ཐེངས་དང་པོ་ཟེར་བ་ཚོགས་ཡོད། (དོན་དངོས་ཐོག་དེ་ནི་ཚོགས་ཆེན་དང་པོ་མིན་ཞིང་། བོད་རིགས་དགེ་རྒན་ལས་འདུས་པའི་ཤེས་རིག་གི་ཚོགས་ཆེན་ཐེངས་དུ་མ་ཚོགས་ཟིན།) ཚོགས་ཆེན་གྱི་བརྗོད་གཞི་གཅིག་ནང་འཛིན་རིམ་དྲུག་པ་ནས་བརྒྱད་པ་བར་གྱི་སློབ་ཁྲིད་བརྒྱུད་ལམ་ཇི་དགེའི་སྐོར་ཞེས་བཀོད་ཡོད། གལ་ཏེ་ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་ལག་བསྟར་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་ན་གྲོས་གཞི་འདི་འདྲ་ཞིག་གཏན་ནས་སླེབས་ས་མེད། ཟེར་སྒྲོས་ལྟར་ན་ཚོགས་ཆེན་དེ་ནས་ཨིན་ཡིག་བརྒྱུད་ལམ་ནས་སློབ་ཁྲིད་བྱ་དགོས་ཟེར་མཁན་མང་བ་ཐོན་ན། གྲོས་ཚོགས་ནང་དགེ་རྒན་ཚོས་དེ་འདྲ་ཟེར་གྱི་འདུག་ཅེས་རྒྱབ་དཔུང་འཁྱེར་ནས་སྲིད་བྱུས་ལ་འགྱུར་བ་གཏང་རྒྱུའི་གྲབས་བྱས་ཡོད་སྐད། འོན་ཀྱང་དངོས་སུ་སློབ་ཁྲིད་གནང་མཁན་དང་ཤེས་ཡོན་ཐོག་ཕྱག་ལས་གནང་མཁན་ཚོགས་བཅར་བ་ཚོས། སློབ་གསོའི་ལས་རིགས་ཀྱི་ཉམས་མྱོང་དང་རང་མི་རིགས་ཀྱི་གཞི་རྩའི་དགོས་མཁོར་བརྟེན་ནས་བོད་སྐད་བརྒྱུད་ལམ་ནས་སློབ་ཁྲིད་བྱས་ན་དགེ་མཚན་ཆེན་པོ་ཡོད་པའི་དགོངས་ཚུལ་རྒྱ་ཆེར་གསུངས་ཤིང། བརྒྱ་ཆ་ ༧༠ ལྷག་གིས་ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་མཐའ་གཅིག་ཏུ་ཞུས་ཡོད། བདག་གིས་གསལ་པོ་བྱས་ནས་ཤེས་པར་ཚོགས་ཆེན་འདིའི་གྲོས་ཆོད་ཁག་ཕྱིར་བསྒྲགས་མ་བྱས་གོང། གོང་གསལ་བཀོད་ཁྱབ་དེ་བཏང་ཡོད་ཅིང། བཀོད་ཁྱབ་དེ་ཤེས་རིག་གི་ལས་བྱེད་ཚོས་མ་ཤེས་མ་མཐོང་གོང་ས་གནས་སློབ་གྲྭ་ཁག་ནས་གླེང་སློང་བྱས་ཡོད། དོན་དངོས་ཐོག་དེ་ནི་བཀའ་ཤག་སྐབས་བཅུ་བཞི་པས་ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་ལག་བསྟར་མ་བྱས་པ་ཞིག་ལས། དགེ་རྒན་གྱི་ཤེས་ཚད་དང་འབྲེལ་བ་གཏན་ནས་མེད།

གཞན་ཡང་བཅར་འདྲིའི་ལན་དུ་”འཛིན་གྲྭ་ ༦ པ་ནས་ ༨ པ་བར་གྱི་སློབ་ཁྲིད་ཀྱི་བརྒྱུད་ལམ་ལ་དེ་སྔོན་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་གཏན་ཁེལ་བའི་སྲིད་བྱུས་མེད་སྟབས། ཤེས་ཡོན་འགན་འཛིན་རྣམ་པ་ཚོ་སློབ་གྲྭ་རུ་ཤེས་ཡོན་རྟོག་ཞིབ་ཏུ་ཕེབས་སྐབས། དགེ་རྒན་ཁ་ཤས་ཀྱིས་བོད་སྐད་དང་ཁ་ཤས་ཀྱིས་དབྱིན་སྐད་ནང་དུ་སློབ་ཁྲིད་བྱས་པ་སོགས་སྣ་ཚོགས་བྱུང་ཡོད་པ་རེད།” ཅེས་གསུངས་པར། ཤེས་རིག་ལ་གཏན་འཁེལ་བའི་སྲིད་བྱུས་མེད་པ་གཏན་ནས་མིན། ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་ནང་སློབ་དེབ་བོད་སྒྱུར་མ་གྲུབ་བར་གནས་སྐབས་སློབ་ཁྲིད་བརྒྱུད་ལམ་སྐད་ཡིག་གཉིས་པར་བརྟེན་རྒྱུ་ལས། དོན་དམ་སློབ་ཁྲིད་བརྒྱུད་ལམ་བོད་སྐད་ཉག་ཅིག་ཡིན་པ་སྐུ་ངོ་མཆོག་གིས་ཀྱང་མ་མཁྱེན་པ་འདྲ།

ཡང་ ”ད་ལྟའི་ཆར་དཔེར་ན་ཨང་རྩིས་དང་ཚན་རིག་གཉིས་ལྟ་བུ་ཡིན་ན། སློབ་དེབ་དབྱིན་ཡིག་ཐོག་ཡོད་པ་དང་།  དེ་སློབ་མཁན་གྱི་དགེ་རྒན་ཚོ་ཡང་དབྱིན་ཡིག་ཐོག་ཉེ་བའི་གཙུག་ལག་རབ་འབྱམས་པ་ཐོན་པར་བརྟེན།  བོད་སྐད་ཀྱི་གནས་ཚད་དེ་ཙམ་གྱིས་ཡག་པོ་མེད་པས་བོད་སྐད་ཐོག་ནས་སློབ་ཁྲིད་བྱེད་ཐུབ་ཀྱི་མི་འདུག ང་ཚོས་བོད་སྐད་ཀྱི་གནས་ཚད་མེད་ནའང་ཨུ་ཚུགས་བརྒྱབ་སྟེ་བོད་སྐད་ཐོག་བསླབ་པ་ཡིན་ན།  མ་འོངས་པར་དེ་ལས་དཀའ་ངལ་ཆེ་བ་ཡོང་ས་རེད།” ཅེས་གསུངས་པར། འཛིན་རིམ་དྲུག་པ་དང་བདུན་པ། བརྒྱད་པ་བཅས་ཀྱི་ཨང་རྩིས་དང་ཚན་རིག་གི་སློབ་དེབ་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་ད་སྔ་ནས་བོད་སྒྱུར་ཟིན་པ་མ་ཟད། བཀའ་ཤག་སྐབས་གོང་མར་ཟབ་སྦྱོང་ཡང་རིམ་པར་ཕུལ་ཡོད། ཨང་རྩིས་དང་ཚན་རིག་གི་སློབ་དེབ་བོད་ཡིག་ཐོག་ཡོད་པ་སྐུ་ངོ་མཆོག་གིས་མ་མཁྱེན་པ་ཡིན་ནམ། བོད་སྐད་ཐོག་ཨུ་ཚུགས་བརྒྱབ་སྟེ་བསླབ་པ་ཡིན་ན་མ་འོངས་པར་དཀའ་ངལ་ཆེ་བ་ཡོང་ས་རེད་ཅེས་པ་ནི་དོན་དངོས་དང་འགལ་བ་ཏག་ཏག་རེད། བོད་པའི་སློབ་གྲྭ་ཐོག་མར་བཙུགས་ནས་ད་བར་ཨིན་སྐད་བརྒྱུད་ལམ་ཐོག་སློབ་ཁྲིད་བྱས་པ་རེད། བརྒྱུད་ལམ་དེའི་ཐོག་ནས་ང་ཚོར་དཀའ་ངལ་གཏན་ནས་འཕྲད་མེད་དམ། ༸གོང་ས་མཆོག་གིས་བོད་ཁྱིམ་མཛད་སྒོའི་ཐོག་ཤེས་ཡོན་ཐོག་འཐུས་ཤོར་ཕྱིན་པའི་བཀའ་སློབ་ཚ་ནན་ཕེབས་པ་དེ། བརྒྱུད་ལམ་འདི་དང་འབྲེལ་བ་མེད་པ་ཞིག་རེད་དམ། ཡང་ད་ལྟ་ཨིན་སྐད་ཐོག་ནས་བསླབ་པ་ཡིན་ན་མ་འོངས་པར་བོད་སྐད་ཡག་པོ་གང་འདྲ་བྱས་ནས་ཆགས་ཀྱི་རེད་དམ། མ་འོངས་པར་བོད་སྐད་ཐོག་ནས་སློབ་ཁྲིད་བྱ་མཁན་ཨ་རི་ནས་གདན་ཞུ་བྱ་རྩིས་ཡོད་དམ།

ཡང་ “དེའི་ཕྱིར་ང་ཚོས་གནས་སྐབས་སུ་དབྱིན་སྐད་ཐོག་སློབ་ཁྲིད་བྱས་ཏེ།  ཚིག་དོན་དཀའ་གནད་ཅན་རིགས་བོད་སྐད་ཀྱི་ཐོག་ནས་འགྲེལ་བཤད་རྒྱག་དགོས་པའི་གཅིག་གྱུར་གཏན་འབེབས་གནང་བ་རེད།”  ཟེར་བ་དེ་ནི་སློབ་གསོ་རིག་པའི་རྣམ་གཞག་དང་ཡོངས་སུ་འགལ་ཡོད། དེ་འདྲའི་གཏན་འབེབས་བྱ་དགོས་པའི་གནས་བབ་ཅིག་གང་དུའང་མ་མཐོང་། བོད་པའི་སློབ་གྲྭ་ཁག་ནང་སློབ་ཁྲིད་བྱེད་སྐབས་ལས་སླ་སར་དབྱིན་སྐད་རྒྱག་པ་དང་།  འགྲེལ་བཤད་རྒྱག་མ་ཐུབ་སར་བོད་སྐད་ཀྱིས་སྒྲུང་ལྟ་བུ་བཤད་ནས་མགོ་སྐོར་བའི་ཆུ་ངན་ལམ་ཤོར་དེ་སྔ་ས་ནས་ལོབ་ཡོད། སྐད་ཡིག་ཟུང་འབྲེལ་གྱི་ལམ་སྲོལ་ཞིག་བེད་སྤྱོད་བྱ་ནའང་ཨིན་སྐད་རྒྱག་དུས་ཨིན་སྐད་གཙང་མ་དང་།  བོད་སྐད་རྒྱག་དུས་བོད་སྐད་གཙང་མ་རྒྱག་དགོས་པ་ནི་སྐད་ཡིག་ཟུང་འབྲེལ་གྱི་སློབ་གསོའི་ཁྱད་ཆོས་རེད། སྐད་ཡིག་མཉམ་བསྲེས་ཀྱིས་སྐད་ར་མ་ལུག་བཟོ་བ་དེ་སློབ་ཁྲིད་ལམ་སྟོན་ལེགས་པོ་ཞིག་ཡིན་སྙམ་པ་ནི་སློབ་གསོ་རིག་པར་གོ་རྟོགས་ཏིལ་ཙམ་མེད་པའི་རྟགས་རེད། དེ་སྔོན་དེ་གའི་ཤེས་ཡོན་འགན་འཛིན་ཞིག་གི་རྩོམ་ཡིག་ནང་དུའང་ “མཐའ་ན་རང་རེའི་སློབ་གྲྭ་ཁག་ནང་གཞི་རིམ་བར་མ་དང་གོང་མའི་སྐབས་སུའང་བོད་སྐད་བརྒྱུད་ལམ་ནས་ཨིན་ཡིག་སློབ་ཁྲིད་བྱེད་མཁན་ནི་ཉུང་ཉུང་གཏན་ནས་མིན་པས། ནོར་འཛོལ་དེ་དག་ནི་ང་ཚོའི་བསམ་བརྗོད་ལས་འདས་པ་ཞིག་རེད།” ཅེས་གསུངས་པ་དེ་ཤིན་ཏུ་བདེན། སྐུ་ངོ་མཆོག་གིས་དེ་ཙམ་ཡང་མ་མཁྱེན་པ་འདྲ།

ཡང་ཁོང་ལ་ཚན་རིག་དང་ཨང་རྩིས་གཉིས་ཀྱི་སློབ་དེབ་ག་རེ་བྱས་ནས་བོད་ཡིག་ནང་བསྒྱུར་མ་ཐུབ་པ་རེད་ཅེས་དྲིས་པར། “ སྔོན་མ་རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཡོངས་ཤེས་རིག་ཞིབ་འཇུག་དང་སྦྱོང་བརྡར་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་(National Council Of Educational Research And Training) སློབ་དེབ་བོད་ཡིག་ནང་བསྒྱུར་བཞག་པ་ཞིག་ཡོད་པ་རེད།  ཡིན་ནའང་། (NCERT) སློབ་དེབ་མང་པོ་བསྐྱར་ཞིབ་བྱས་ཚར་སྟབས། བོད་ཡིག་ནང་ཡོད་པའི་སློབ་དེབ་དེ་བསླབ་ནས་བསྡད་ན་རྗེས་ལུས་ཆེན་པོ་ཐེབས་འགྲོ་ཡི་འདུག (NCERT) ཡི་སློབ་དེབ་གསར་པ་མགྱོགས་པོར་བསླེབ་ཡོང་དུས་ང་ཚོས་རྗེས་ཟིན་གྱི་མི་འདུག་པས་གཏན་འབེབས་འདི་བྱུང་བ་རེད།” ཅེས་གསུངས་པར། རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཡོངས་ཤེས་རིག་ཞིབ་འཇུག་དང་སྦྱོང་བརྡར་ལྟེ་གནས་ཁང་གིས་སློབ་དེབ་ལ་བསྐྱར་བཅོས་མང་པོ་འགྲོ་ཡི་ཡོད་ཀྱང་། ཚན་རིག་དང་ཨང་རྩིས་སློབ་དེབ་ལ་འགྱུར་བ་དེ་ཙམ་འགྲོ་ཡི་མེད་པ་ནི་ཤེས་ཡོན་གྱི་ལས་དོན་དང་འབྲེལ་བའི་མི་ཚང་མས་ཤེས་ཀྱི་ཡོད། ལྷག་དོན་བོད་སྒྱུར་ཟིན་པའི་སློབ་དེབ་དེ་དག་དང་ད་ལྟའི་དབྱིན་སྐད་ཐོག་ཡོད་པའི་སློབ་དེབ་དེ་དག་གི་ནང་དོན་ཐད་འགྱུར་བ་ཆེན་པོ་དེ་འདྲ་སོང་བ་གང་དུའང་མཐོང་ཆོས་སུ་མེད། ལར་ནས་”(NCERT) ཡི་སློབ་དེབ་གསར་པ་མགྱོགས་པོར་བསླེབ་ཡོང་དུས་ང་ཚོས་རྗེས་ཟིན་གྱི་མི་འདུག”ཅེས་གསུང་གི་ཡོད་ན། སློབ་དེབ་རྩོམ་སྒྱུར་བྱེད་མཁན་མང་ཙམ་འབོད་འགུགས་བྱ་རྒྱུ་ནི་དཀའ་ངལ་དེ་སེལ་ཐབས་ཡིན་པ་ལས། ང་ཚོས་རྗེས་ཟིན་གྱི་མི་འདུག་ཅེས་བསྡད་བསྡད་ན། ནམ་ཡང་རྗེས་ལུས་ཤོར་གྱི་མ་རེད་དམ། ཡང་སྤྱི་ཚོགས་ཚན་རིག་གི་སློབ་དེབ་ལྟར་བོད་པ་རང་གི་དགོས་མཁོ་དང་མཚམས་པའི་སློབ་དེབ་གསར་བསྒྲིགས་བྱས་ཚེ་གཞན་གྱི་རྗེས་མ་ཟིན་པའི་དཀའ་ངལ་དེ་ཡང་ཡོང་གི་མ་རེད། ངས་འདིར་དྲན་སྐུལ་བྱ་འདོད་པ་ཞིག་ལ་ང་ཚོ་རང་ཉིད་ལ་མཁོ་བའི་སློབ་གསོའི་སྲིད་བྱུས་ཤིག་ལག་བསྟར་མ་བྱས་པར་བརྟེན་ག་དུས་ཡིན་ཡང་གཞན་ཞིག་གི་རྗེས་མ་ཟིན་པར་སྡོད་དགོས་པ་འདི་ཆགས་པ་རེད། འདི་ནི་གཞན་དབང་སྟབས་བསྟུན་ཟེར་བ་དེའི་བྲན་གཡོག་གི་བག་ཆགས་ཤིག་རེད། གལ་ཏེ། ང་ཚོ་རང་ཉིད་ལ་དབང་བའི་སྲིད་བྱུས་ཤིག་ལག་བསྟར་བྱས་ཚེ། (NCERT)ཡིས་སློབ་དེབ་ཐེངས་བརྒྱ་ལ་བརྗེས་ཀྱང་ང་ཚོར་འབྲེལ་བ་གཏན་ནས་མེད།  རྩམ་པ་འཐག་དགོས་མེད་ན། ཆུ་ཡར་རྒྱུགས་མར་རྒྱུགས་ལ་ཁྱད་པར་མེད་པ་ལྟར་རེད།

གཞན། “ང་ཚོ་ཤེས་ཡོན་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ངོས་ནས་འཛིན་གྲྭ་ ༨ པ་དང་ ༩ པ་བར་གཏན་འབེབས་ཟིན་པའི་བསླབ་གཞི་རྩ་འཛིན་གཞིར་བཟུང་གིས།  ཨང་རྩིས་དང་ཚན་རིག་གི་སློབ་དེབ་དེ་ཚོ་བཟོ་སྒྲིག་བྱེད་པར་གོམ་པ་རྒྱག་གི་ཡོད།  འོན་ཀྱང་། བོད་བསྒྱུར་བྱས་ཏེ་ང་ཚོས་རྗེས་ཟིན་ས་མ་རེད།” ཅེས་གསུངས་པར། ཨང་རྩིས་དང་སྤྱི་ཚོགས་ཚན་རིག་འཛིན་རིམ་བརྒྱད་པ་བར་བོད་སྒྱུར་ཟིན་པ་དང་། ཚན་རིག་འཛིན་རིམ་བཅུ་པ་བར་བོད་སྒྱུར་ཟིན་འདུག་པས། བོད་སྒྱུར་བྱས་ཏེ་ང་ཚོས་རྗེས་ཟིན་ས་མ་རེད་གསུངས་པ་དེ་ག་རེའི་རྗེས་ཟིན་ས་མ་རེད་གསུངས་ཀྱི་ཡོད་དམ། སློབ་དེབ་བོད་སྒྱུར་དང་འབྲེལ་བའི་སྔོན་རྩིས་གྲོས་ཚོགས་སྐབས་མང་པོར་འཁྱེར་འདུག་པས། གྲོས་ཚོགས་ནས་ཀྱང་འདི་ཚོར་ཨ་ལན་བརྡ་ལན་འདྲ་མེད་པ་ནི་ཡ་མཚན་རེད།

ཡང་སྐད་གཉིས་ཟུང་འབྲེལ་དང་འབྲེལ་ནས་བསྐྱར་དུ་གླེང་བར་” དབྱིན་ཡིག་དང་བོད་ཡིག་གང་ཡིན་ཡང་མཐར་ཕྱིན་པ་ཞིག་ཡོང་ཡོད་པ་མ་རེད་བསམ་གྱི་ཡོད། སྐད་ཡིག་གཅིག་གི་ཐོག་རང་རྐྱ་འཕེལ་བ་ཞིག་ཡོང་མིན་ཐད་ད་ལྟ་སློབ་གྲྭ་སྤྱི་ཡོངས་ཀྱི་ནང་དུ་དཀའ་ངལ་ཞེ་དྲག་འདུག སཾ་བྷོ་ཊ་སློབ་གྲྭ་ཁག་གི་ནང་དུ་འཛིན་གྲྭ་ ༣ པ་བར་བོད་ཡིག་རྐྱང་པའི་ཐོག་སློབ་ཁྲིད་བྱེད་པའི་སྲིད་བྱུས་དེ།  སོ་སོའི་སྐད་ཡིག་གི་རྨང་གཞི་ཡག་པོ་ཞིག་འཛུགས་ཐུབ་པ་ཡིན་ན། སྐད་ཡིག་གཉིས་པ་སྦྱོང་རྒྱུ་ལས་སླ་བོ་ཡོད་པ་རེད་ཟེར་ནས་བཏོན་པ་རེད།  དེ་ལག་ལེན་ག་ཚོད་ཅིག་བསྟར་ཐུབ་ཀྱི་ཡོད་མེད་དེ་ཚོད་ལྟ་བྱེད་དགོས་པ་ཞིག་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད། ” ཅེས་གསུངས་པ་ལྟར། དོན་དངོས་ཐོག་ང་ཚོས་ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་ལག་བསྟར་བྱེད་སའི་སློབ་གྲྭ་ཁག་ལ་མ་མཐར་ཡང་ཚོད་ལྟ་དང་རྟོག་ཞིབ་ཅིག་བྱ་དགོས་ངེས་རེད་དེ། འོན་ཀྱང་སྒང་ནས་དབང་ཆ་ཡོད་པ་རེ་ཟུང་གིས་ཧོལ་རྒྱུག་གིས་བཀོད་ཁྱབ་གནང་རྐྱང་བྱས་པ་མ་གཏོགས། འདི་ཡིན་འདི་མིན་གྱི་ཚོད་ལྟ་ཙམ་ཡང་བྱེད་དུ་མ་བཅུག་པ་ནི་ང་ཚོའི་མི་རབས་འདིའི་ཕམ་ཉེས་རེད་ལ། མི་རབས་གོང་མས་དཀའ་ལས་རི་ཙམ་བརྒྱབ་པར་དྲིན་གཟོ་ཤིག་ཙམ་ཡང་མ་འཇལ་བ་རེད།

མདོར་ན། བཀའ་ཤག་སྐབས་བཅུ་བཞི་པས་སྐབས་གོང་མའི་སྲིད་བྱུས་ཀྱི་ཆ་ཤས་སམ་སྲིད་བྱུས་ཡོངས་ལ་འགྱུར་བ་བཏང་ན་ཆོག འོན་ཀྱང་སྲིད་བྱུས་འགྱུར་བ་གཏོང་སྐབས་བཀའ་ཤག་གི་དགོངས་པ་ཡིན་པ་ཁས་ལེན་གྱིས། རྒྱ་ཁྱབ་ཏུ་གསལ་བསྒྲགས་བྱས་ནས་འགྱུར་བ་གཏོང་བ་ལས། གུང་ཁྲན་ཏང་དང་འཇར་དམག་གི་སྲིད་བྱུས་ལྟར་ལྐོག་ལྐོག་སུད་སུད་མ་གནང་རོགས། ལྷག་པར་ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་ལག་བསྟར་མ་བྱས་ན། དེ་བཀའ་ཤག་གི་དགོངས་པ་ཡིན་པའི་རྒྱུ་མཚན་འདྲེན་དགོས་པ་ལས། མང་ཚོགས་ལ་མགོ་སྐོར་བཏང་སྟེ་སློབ་དེབ་མི་འདུག དགེ་རྒན་མི་འདུག་མ་གསུངས་རོགས། སྤྱི་ཚོགས་ནང་གོ་ཐོབ་དང་གླ་ཡོན་གང་ཡང་མེད་ཀྱང་། རྒྱལ་ཁབ་དང་མི་རིགས་ལ་བློ་སེམས་དཀར་བའི་ཉམས་ཆུང་དགེ་རྒན་དེ་དག་ལ་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་གསུང་མ་ཐུབ་ཀྱང་། ཁོང་ཚོ་ལག་རྩེད་རྩེ་ས་ཞིག་ཏུ་ནམ་ཡང་མ་བརྩི་རོགས། སློབ་གྲྭ་ཁག་ལ་དགེ་རྒན་མ་རག་པའི་དཀའ་ངལ་ག་ཚོད་ཡོད་པ་ནི་ང་ལས་ཁྱེད་ཚོས་གསལ་པོར་མཁྱེན་ངེས་པས། ཉུང་མཐར་ཡང་མི་གཤིས་དང་བཟང་སྤྱོད་ལ་བརྩི་བཀུར་བྱས་ཏེ་ཁོང་ཚོས་ཡོང་གི་མི་འདུག་མ་གསུངས་རོགས། ཁོང་ཚོའི་ཆོད་སེམས་ལས་བྲིས་པའི་ཁས་ལེན་ཞུ་སྙན་དེ་དག་ད་ལྟ་ད་དུའང་ཁྱེད་ཚོའི་གསོལ་ལྕོག་ཐོག་ཡོད་པ་དྲན་གསོ་རོགས།།