ཁ་སང་དབུས་ཨ་ཧྥི་རི་ཁ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁྱབ་ཀྱི་བར་བརྒལ་སྲིད་གཞུང་གི་སྲིད་འཛིན་འོས་མི་ ༨ ལ་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་ཚོས་འོས་འཕངས་པ་བརྒྱུད་ལྕམ་ཁཱེ་ཋ་རེང་སཱམ་བྷ་པན་ཛྷ་ (Catherine Samba-Panza)ལགས་སུ་རྒྱལ་ཁ་ཐོབ་ཡོད་འདུག
ཁ་སང་ཨ་ཧྥི་རི་ཁ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁྱབ་ཀྱི་བར་བརྒལ་སྲིད་གཞུང་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་ ༡༣༥ ལས་འཐུས་མི་ ༡༢༩ ཙམ་གྱིས་སྲིད་འཛིན་འོས་མི་སྟེ། རྒྱལ་ས་བྷན་གྷུ་ ( Bangui) གྲོང་ཁྱེར་སྤྱི་ཁྱབ་ཁཱེ་ཋ་རེང་སཱམ་བྷ་པན་ཛྷ་ལགས་དང་། དེ་སྔའི་སྲིད་འཛིན་གྱི་བུ་ཕྲུག་ད་ལྟའི་སྲིད་འཛིན་རྐུབ་སྟེགས་ཐོག་རེ་ཆེན་པོ་རྒྱག་མཁན་ཛྷན་གྷ་ (Zanga-Kolingba)ལགས་རྣམ་གཉིས་གཙོས་འོས་མི་ ༨ ལས་ཛྷན་གྷ་ལགས་སུ་འོས་ ༥༣ དང་ཁཱེ་ཋ་རེང་སཱམ་བྷ་པན་ཛྷ་ལགས་སུ་འོས་ ༧༥ བཅས་ཐོབ་ཏེ། སཱམ་བྷ་པན་ཛྷ་ལགས་སུ་འོས་བསྡུའི་རྒྱལ་ཁ་ཐོབ་སྟེ་ཨ་ཧྥི་རི་ཁ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་བུད་མེད་སྲིད་འཛིན་ཐོག་མ་དེ་ཆགས་ཡོད་འདུག
འདས་པའི་ལོ་གཅིག་ལྷག་རིང་ཁ་ཆེའི་མི་རིགས་མཱེ་ཤལ་ ( Michel Djotodia )ལགས་ཀྱིས་དབུས་ཨ་ཧྥི་རི་ཁ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁྱབ་ཀྱི་སྲིད་འཛིན་གནང་སྟེ། ཁ་ཆེ་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་དང་རྣམ་དག་ཡེ་ཤུའི་ཆོས་ལུགས་བར་ནང་འཁྲུག་བསྟུད་མར་བྱུང་སྟེ་སྲིད་གཞུང་མགོ་རྟིང་སློག་ཉེན་ལ་ཐུག་ཡོད་པ་དང་། མི་སེར་ ༡༠༠༠ དམར་བསད་དང་ས་ཡ་གཅིག་ཙམ་ཁྱིམ་མཚེས་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་ཏུ་སྐྱབས་བཅོལ་དུ་འགྲོ་དགོས་བྱུང་པ་སོགས་ལ་བརྟེན་ཏེ། ཟླ་འདིའི་ཚེས་ ༡༠ ཉིན་མངའ་ཁུལ་དཔོན་རིགས་དང་ཧྥ་རན་སི་གཙོས་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་གནོན་ཤུགས་འོག་ཁོང་སྲིད་སྟེགས་ལས་དགོངས་པ་ཞུ་དགོས་བྱུང་ཡོད་འདུག
གསར་དུ་བདམས་ཐོན་བྱུང་བའི་ལྕམ་སཱམ་བྷ་པན་ཛྷ་ལགས་ཀྱིས་སྲིད་འཛིན་གྱི་དམ་འབུལ་མཛད་སྒོའི་ཐོག ངས་དབུས་ཨ་ཧྥི་རི་ཀ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་མི་རིགས་འདྲ་མིན་གྱི་སྤུན་ཟླ་ཚོས་ནང་དམེའི་དམག་འཐབ་ཞི་འཇགས་ཀྱིས་རྒྱལ་ཁབ་དང་མི་རིགས་ཆེད་མཛའ་མཐུན་མཉམ་གནས་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་ཤིག་བསྐྲུན་ཐུབ་པ་བྱ་རྒྱུ་ཡིན་ཚུལ་དང་། རྒྱལ་སྤྱིའི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱིས་དམག་འཁྲུག་གོད་ཆག་ཁྲོད་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་འདི་འཛུགས་སྐྲུན་ཐད་གང་ཐུབ་རོགས་རམ་དགོས་སྐོར་སོགས་བརྗོད་འདུག
ད་ལྟ་ཡུ་རོབ་མཐུན་ཚོགས་དང་ཨ་རི། དབྱིན་ལན་སོགས་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་དང་། རྒྱལ་སྤྱི་རང་བཞིན་གྱི་ཚོགས་སྡེ་ཁག་གིས་དབུས་ཨ་ཧྥི་རི་ཁ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་གསར་འཛུགས་འཕེལ་རྒྱས་ཡོང་ཐབས་ལ་རོགས་དངུལ་འབོར་ཆེན་སྤྲོད་བཞིན་ཡོད་ཅིང་། ཡུ་རོབ་མཐུན་ཚོགས་ཀྱིས་ཨ་སྒོར་ས་ཡ་ ༢༠༠ དང་དམག་དོན་ལྷན་ཚོགས་ཀྱིས་ཨ་སྒོར་ས་ཡ་ ༦༠། ཨ་རི་དང་ཧྥ་རན་སི་གཞུང་ཁག་སོ་སོས་ཨ་སྒོར་ས་ཡ་ ༤༥། རྒྱལ་སྤྱིའི་དངུལ་ཁང་ནས་ཨ་སྒོར་ས་ཡ་ ༡༠༠། ཨ་ཧྥི་རི་ཀའི་མཉམ་འབྲེལ་དངུལ་ཁང་ནས་ཨ་སྒོར་ས་ཡ་ ༧༥ བཅས་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཚོགས་སྡེ་འདྲ་མིན་ནས་ཨ་སྒོར་ས་ཡ་ ༤༩༦ བཅས་ཀྱི་རོགས་སྐྱོར་སྤྲོད་རྒྱུ་ཡིན་པའི་ཁེ་ལེན་བྱུང་ཡོད་འདུག
ཆབ་སྲིད་དབྱེ་ཞིབ་པ་ཚོས། ད་ལྟའི་བར་བརྒལ་སྲིད་གཞུང་གི་སྲིད་འཛིན་ཁཱེ་ཋ་རེང་སཱམ་བྷ་པན་ཛྷ་ལགས་ནི་དབུས་ཨ་ཧྥི་རི་ཁ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་མི་རིགས་འདྲ་མིན་གྱི་དགའ་མོས་བྱེད་ཡུལ་ཞིག་དང་མི་རིགས་དང་ཆོས་ལུགས་འཐེན་འཁྱེར་གྱི་ལྟ་ཕྱོགས་མེད་མཁན་མགོ་ཁྲིད་ཞིག་ཡིན་སྟབས་ཡུལ་བདེ་ཞི་འཇགས་དང་ནང་དམེ་མེད་པ་གྱུར་རྒྱུ་ཡིན་སྐོར་བརྗོད་འདུག
ལྕམ་ཁཱེ་ཋ་རེང་སཱམ་བྷ་པན་ཛྷ་ (Catherine Samba-Panza)ལགས་ནི་ ༡༩༥༤ ལོའི་ཟླ་ ༦ ཚེས་ ༢༤ ཉིན་དབུས་ཨ་ཧྥི་རི་ཁ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ས་ཁོངས་ཅཱ་དྷི་ ( Chad ) ཞེས་པར་འཁྲུངས་ཤིང་། ཁྲིམས་ལུགས་རིག་པའི་ཐོག་ཆེད་ལས་སློབ་སྦྱོང་བྱས་ཏེ་ཁྲིམས་རྩོད་དང་དེ་རྗེས་ཚོང་ལས་ནང་ཞུགས་ཡོད་འདུག ད་རེབ་སྲིད་འཛིན་དུ་བསྐ་བཞག་མ་གནང་བའི་ཡར་སྔོན་ལ་རྒྱལ་ས་བྷན་གྷུའི་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་སྤྱི་ཁྱབ་ཡིན་འདུག
དེང་སྐབས་འཛམ་གླིང་ཐག་བུད་མེད་ཀྱི་སྲིད་འཛིན་དང་སྲིད་བློན་ཇེ་མང་ནས་ཇེ་མང་རེད། འདི་བཟང་རྟགས་ཤིག་ཡིན་ནམ་ངན་རྟགས་ཤིག་ཡིན་ཧ་གོ་མ་སོང་། གང་ལྟར་བོད་པའི་བཤད་སྟངས་ལྟར་ན་ཐན་ལྟེ་ཞིག་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད། ལྷོ་ཀོ་རི་ཡའི་སྲིད་འཛིན་བུད་མེད་རེད། ཐེ་ལན་ཊའི་སྲིད་འཛིན་བུད་མེད་རེད། འཇར་མན་གྱི་སྲིད་བློན་ཡང་བུད་མེད་ཅིག་ཡིན་བསམ་སོང་། ཨ་ཧྥི་རི་ཀའི་སྲིད་བློན་ཡང་བུད་མེད་ཆགས་སོང་། ད་དུང་མང་པོ་ཞིག་ཡོད་པ་རེད།