མདུན་ངོས།
About Us
  • English
Advertisement
བོད་ཀྱི་དུས་བབ།
  • གསར་འགྱུར།
    • ༸གོང་ས་མཆོག གསར་འགྱུར།
    • བཙན་བྱོལ།
    • བོད་ནང་།
    • རྒྱལ་སྤྱི།
    • རྒྱ་ནག
    • ༧གོང་ས་མཆོག གསུང་འཕྲིན།
  • རྩོམ་ཡིག།
    • བསམ་ཚུལ།
    • སྒྱུར་རྩོམ།
  • བརྙན་མཛོད།
    • གླེང་མོལ།
    • མེ་ལོང་།
    • ང་ཡི་བཙན་བྱོལ་བ།
    • གངས་ཕྲུག
    • དྲ་བརྙན་གསར་འགྱུར།
  • ཁྱབ་བསྒྲགས།
    • གླ་ཡོད་ཁྱབ་བསྒྲགས།
    • དུས་བབ་ཀྱི་གསལ་བསྒྲགས།
    • གླ་ཡོད་རིན་གོང་།
  • པར་མཛོད།
    • ང་ཚོའི་པར།
    • གསང་འགྱུར་པར་རིས།
  • དཔེ་དེབ།
  • རྩོམ་སྒྲིག་པའི་གཏམ།
  • ང་ཚོའི་སྐོར།
    • བོད་ཀྱི་དུས་བབ་ཀྱི་བྱུང་རིམ།
    • རྩ་ཆེའི་གསུང་འཕྲིན་ཁག
    • English
    • Chinese
No Result
ཆ་ཚང་གཟིགས།
  • གསར་འགྱུར།
    • ༸གོང་ས་མཆོག གསར་འགྱུར།
    • བཙན་བྱོལ།
    • བོད་ནང་།
    • རྒྱལ་སྤྱི།
    • རྒྱ་ནག
    • ༧གོང་ས་མཆོག གསུང་འཕྲིན།
  • རྩོམ་ཡིག།
    • བསམ་ཚུལ།
    • སྒྱུར་རྩོམ།
  • བརྙན་མཛོད།
    • གླེང་མོལ།
    • མེ་ལོང་།
    • ང་ཡི་བཙན་བྱོལ་བ།
    • གངས་ཕྲུག
    • དྲ་བརྙན་གསར་འགྱུར།
  • ཁྱབ་བསྒྲགས།
    • གླ་ཡོད་ཁྱབ་བསྒྲགས།
    • དུས་བབ་ཀྱི་གསལ་བསྒྲགས།
    • གླ་ཡོད་རིན་གོང་།
  • པར་མཛོད།
    • ང་ཚོའི་པར།
    • གསང་འགྱུར་པར་རིས།
  • དཔེ་དེབ།
  • རྩོམ་སྒྲིག་པའི་གཏམ།
  • ང་ཚོའི་སྐོར།
    • བོད་ཀྱི་དུས་བབ་ཀྱི་བྱུང་རིམ།
    • རྩ་ཆེའི་གསུང་འཕྲིན་ཁག
    • English
    • Chinese
No Result
ཆ་ཚང་གཟིགས།
བོད་ཀྱི་དུས་བབ།
English
No Result
ཆ་ཚང་གཟིགས།

འཕོ་འགྱུར་འགྲོ་ལ་ཉེ་བའི་རྒྱ་ནག

བོད་ཀྱི་དུས་བབ།
༢༠༡༤/༠༦/༠༦
Share on FacebookShare on TwitterShare on EmailShare on Whatsapp

གྷོར་ཌོན་གྷོ་ཋི་རེ་ཆང་གིས་བརྩམས། དོན་གྲུབ་ཀྱིས་བསྒྱུར།

ངའི་བསམ་ཚོད་ལྟར་ད་ཆ་རྒྱ་ནག་འཐོར་བཤིག་ཏུ་འགྲོ་ལ་ཁད་དུ་འགྱུར་བཞིན་ཡོད། སྔོན་ཆད་རྒྱ་ནག་གི་དཔལ་འབྱོར་འཕེལ་རྒྱས་དབྱར་མཚོ་ལྟར་རྒྱས་ཡོད་ཀྱང་། ཉེ་ལམ་ཞིག་ནས་རྒྱ་ནག་གི་དཔལ་འབྱོར་ཉམས་ཉེས་ཤུགས་ཆེན་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་སྟབས། མ་འོངས་པར་ཀྲུང་ཧྭ་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཕུགས་བསམ་ལ་གནོད་སྐྱོན་ཆེན་པོ་ཞིག་ཐེབས་རྒྱུ་ཡིན་པ་གདོན་མི་ཟ།

ད་ལྟ་རྒྱ་ནག་དཀའ་ངལ་ནང་ལྷུང་ཡོད་ཀྱང་ང་ཚོས་རྒྱ་ནག་གི་གཞི་རྩའི་ཞན་ཆ་ཁག་ལ་བསམ་གཞིགས་བྱེད་དགོས་པ་ལས། རྒྱ་ནག་གི་སྟོབས་ཤུགས་ཉམས་དམས་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་པ་དག་ཁ་ལ་འཁྱེར་ནས་སྣང་ཆུང་བྱས་ན། མ་འོངས་པར་རྒྱ་ནག་གིས་གཡོ་འགུལ་བསླངས་ཏེ། འཛམ་གླིང་ལ་དོ་ཕོག་ཤུགས་ཆེན་བཟོ་རྒྱུ་ཡིན་པ་ཟུར་བལྟས་ལེབ་མཐོང་ཡིན་སྟབས། ང་ཚོས་རྔ་ལ་དཔག་པའི་འཆམ་འཁྲབ་ཐུབ་དགོས།

འདས་པའི་བཅུ་ཕྲག་འགའ་ཤས་ནང་རྒྱ་ནག་ནང་འཕོ་འགྱུར་གང་ཞིག་བྱུང་ཡོད་དམ།

ང་ཚོས་རྒྱ་ནག་གི་གཡུལ་ལས་རྣམ་པར་རྒྱལ་བའི་ཕྱི་སྲིད་ཐབས་ཇུས་ཁག་ལ་ངེས་ཤེས་དང་རྒྱུས་ལོན་བྱ་དགོས། དེ་ཡང་ཐོག་མར་ང་ཚོས་རྒྱ་ནག་གི་དཔལ་འབྱོར་འཕེལ་རྒྱས་དང་། རྒྱ་ནག་ནང་གི་གནས་སྟངས་ལ་རྟོག་ཞིབ་བྱ་དགོས། མི་མང་ཆེ་བས་རྒྱ་ནག་གི་དཔལ་འབྱོར་འཕེལ་རྒྱས་ཇེ་དལ་དུ་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་པ་ཤེས་ཀྱི་ཡོད་ཀྱང་། ང་ཚོས་ད་ལྟ་རྒྱ་ནག་སྦོ་ལུག་རྒྱུའི་གནས་སྟངས་ནང་གྱར་མེད་པ་དེ་ཡང་གསལ་བོ་ཤེས་དགོས། འདས་ལོའི་ཟླ་ ༦ པར་རྒྱ་ནག་གི་དཔལ་འབྱོར་འཕེལ་རྒྱས་ཉམས་ཉེས་ཤུགས་ཆེན་བྱུང་ཡོད་པ་མ་ཟད། དངུལ་ཁང་གཉིས་ལའང་གྱོང་གུད་ཆེན་པོ་ཕོག་ཡོད། རྒྱ་ནག་ཙམ་མ་ཟད་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཐོག་དངུལ་ཁང་ཆེ་ཤོས་རྒྱ་ནག་ཚོང་ལས་དངུལ་ཁང་དང་བཟོ་ལས་དངུལ་ཁང་གཉིས་ལ་ཕམ་ཉེས་ཆེན་པོ་བྱུང་ཞིང་། དངུལ་འདོན་བྱང་བུའི་འཕྲུལ་ཆས་ (ATMs) དག་ཀྱང་སྒོ་བརྒྱབ་ནས་དྲ་ཐོག་དངུལ་བཅོལ་སྡིངས་ཆ་ཞིག་གསར་བཟོ་བྱས་ཏེ། དངུལ་ཁང་གི་གཏན་འཇགས་མ་དངུལ་གསོག་འཇོག་བྱ་དགོས་བྱུང་ཡོད། རྒྱ་ནག་གི་དངུལ་ཁང་ཆེ་ཤོས་ཨང་གསུམ་པ་ཀྲུང་གོའི་མི་དམངས་དངུལ་ཁང་ལའང་དེ་བཞིན་དོ་ཕོག་ཆེན་པོ་བྱུང་སྟེ་ཉེན་ཁར་ཐུག་ཡོད།

གནས་ཚུལ་དེས་རྒྱ་ནག་ནང་འདྲོག་མགོ་ཆེན་པོ་ཞིག་ལངས་ཡོད་ཀྱང་། རྒྱ་ནག་དབུས་གཞུང་གི་མགོ་ཁྲིད་ཚོས་རྒྱ་ནག་གི་འཇིགས་ཉེན་གྱི་ཉེན་ཁ་དེ་ལས་སྐྱོབ་ཆེད་ཡར་རྒྱས་འགྲོ་བཞིན་པའི་གྲོང་ཁྱེར་ཁག་ཏུ་འགྲོ་གྲོན་ཕོན་ཆེན་བཏང་ཞིང་། གང་ས་གང་དུ་མྱུར་ཚད་ལྡན་པའི་མེ་འཁོར་ལྕགས་ལམ་བཟོ་སྐྲུན་བྱས་ཏེ། རྒྱལ་སྤྱིའི་ཐོག་སྔར་རྒྱུན་ལྟར་རྒྱ་ནག་འཕེལ་རྒྱས་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་པའི་རྣམ་འགྱུར་སྟོན་ཐབས་དང་འབྲེལ་ཆབ་སྲིད་དང་དཔལ་འབྱོར་ཟུང་འབྲེལ་གྱི་གཡོ་སྒྱུ་ཞིག་འཁྲབ་ཡོད།

ད་ལྟ་པེ་ཅིན་གཞུང་གིས་རྒྱ་ནག་གི་ལོ་རེའི་ཐོན་སྐྱེད་གོང་མཐོར་གཏོང་ཐབས་ཀྱི་གཡོ་ཇུས་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ལས་མེད་སྟབས། མུ་མཐུད་བྱ་སྤྱོད་དེ་རྒྱུན་འཁྱོངས་མི་བྱེད་ཐབས་མེད་ཆགས་ཡོད་ལ། རྒྱ་ནག་གི་མགོ་ཁྲིད་ཚོས་རྒྱ་ནག་དབུས་སའི་གཞུང་ནས་བུ་ལོན་ཕོན་ཆེན་གཡར་ཏེ་རྒྱལ་ཁབ་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་བཞིན་ཡོད། ཁྱེད་ཀྱིས་ཨ་རི་བུ་ལོན་ནང་འཐིམ་ཡོད་པ་མཐོང་གསལ་བཞིན་རྒྱ་ནག་ཨ་རི་ལས་ཀྱང་བུ་ལོན་མང་བ་ཡོད་པ་ཤེས་དགོས། ཉེ་ལམ་དཔལ་འབྱོར་རིག་པའི་ཆེད་མཁས་པ་ཞིག་གིས་རྒྱ་ནག་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་ཞིང་ཆེན་ཡོངས་རྫོགས་གྷི་རིག་རྒྱལ་ཁབ་ལྟར་ཆགས་ཡོད་ཅེས་བསམ་ཚུལ་སྤེལ་ཡོད། ལོ་རྒྱུས་ཐོག་འཕེལ་རྒྱས་མགྱོགས་ཤོས་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་དེ་ད་ཆ་འཛམ་གླིང་ཐོག་བུ་ལོན་མང་ཤོས་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཏུ་འགྱུར་བཞིན་ཡོད། འདི་ནི་རྒྱུ་རྐྱེན་མེད་པར་སྟེས་དབང་གིས་བྱུང་བ་ཞིག་རྩ་བ་ནས་མ་རེད།

ད་ལྟའི་རྒྱ་ནག་གི་དཔལ་འབྱོར་འཕེལ་རྒྱས་དེས་རྒྱ་ནག་གི་བུ་ལོན་གསབ་རྒྱུ་ཁག་པོ་ཆགས་ཡོད་སྟབས་རྒྱ་ནག་ལ་དཀའ་ངལ་ཆེན་པོ་འཕྲད་སྲིད། ང་ཚོས་རྒྱ་གཞུང་གིས་ཕྱིར་བསྒྲགས་བྱས་པའི་དཔལ་འབྱོར་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་རྩིས་གཞི་དག་ལ་མ་བལྟས་པར། མི་སྒེར་གྱི་དཔྱད་ཞིབ་དང་ཁེ་ལས་ཀྱི་གྲུབ་འབྲས། ལས་ཀའི་ས་མིག་གསར་བཟོ་སོགས་ལ་ཞིབ་འཇུག་བྱས་ན་། རྒྱ་ནག་ནང་དཔལ་འབྱོར་འཕེལ་རྒྱས་དེ་པེ་ཅིན་གཞུང་གིས་འུད་སྒྲོག་བྱས་བ་ལྟ་བུ་ཞིག་མིན་པ་གསལ་བོར་ཤེས་ཐུབ།

རྒྱ་ནག་གི་དཔལ་འབྱོར་འཕེལ་རྒྱས་མྱུར་ཚད་གང་འདྲ་ཞིག་ལ་སླེབ་ཡོད་དམ།

༢༠༡༢ ལོར་འདོན་སྤེལ་བྱས་པའི་རྒྱ་ནག་གི་ལས་ཞུགས་ཐོ་གཞུང་ལྟར་ན། ༢༠༡༡ ལོ་དང་བསྡུར་ན་ ༢༠༡༢ ལོར་བརྒྱ་ཆ་ ༠།༣༧ འཕར་ཡོད་ཀྱང་། རྒྱ་ནག་སྤྱི་ཡོངས་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་འཕེལ་རྒྱས་བརྒྱ་ཆ་ ༢ ལས་མང་བ་འཕར་མེད་པ་ར་འཕྲོད་ཐུབ། ༢༠༡༣ ལོའི་དུས་རིམ་གསུམ་པའི་སྐབས། རྒྱ་ནག་གི་དཔལ་འབྱོར་འཕེལ་རྒྱས་གང་འདྲ་ཡོད་མེད་ཐད་ཞིབ་འཇུག་བྱས་པ་བརྒྱུད། རྒྱ་ནག་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་ལས་ཞུགས་གྲངས་ཚད་དེ་ ༢༠༡༢ ལོ་དང་བསྡུར་ན་བརྒྱ་ཆ་ ༢།༥ དང་། ༢༠༡༣ ལོའི་དུས་རིམ་གཉིས་པ་དང་བསྡུར་ན་བརྒྱ་ཆ་ ༤ ཉམས་ཆག་ཕྱིན་ཡོད། དེར་བརྟེན། རྒྱ་ནག་གི་དཔལ་འབྱོར་འཕེལ་རྒྱས་དེ་ལོ་རེ་ནས་ལོ་རེར་ཉམས་ཆག་ཏུ་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་པ་གསལ་པོ་ཆགས་ཡོད།

རྒྱ་ནག་གི་དཔལ་འབྱོར་ཉམས་ཉེས་བྱུང་བ་དེ་ང་ཚོར་འབྲེལ་བ་གང་ཞིག་ཆགས་ཡོད་དམ།

འདས་པའི་ལོ་ངོ་བཅུ་ཕྲག་གསུམ་རིང་རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་སྲིད་གཞུང་གིས་དཔལ་འབྱོར་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་ཐབས་ཁོ་ན་རྩ་བར་བཟུང་སྟེ་མཆོང་རྒྱུག་བྱས་ཏེ་གྲུབ་འབྲས་མི་དམན་པ་ཞིག་ཐོབ་ཡོད་ཀྱང་། མ་འོངས་པར་མུ་མཐུད་རྒྱ་ནག་གི་དཔལ་འབྱོར་འཕུར་མཆོང་ལྟ་བུའི་འཕེལ་རྒྱས་མ་ཕྱིན་ཚེ། རྒྱ་ནག་གིས་གཞི་རྩ་བཅོལ་ཡུལ་ནི་མི་རིགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་ལྟ་བ་དག་ལས་གཞན་ཅི་ཡང་ལྷག་མེད། བཅིངས་གྲོལ་དམག་མིས་ཨ་རི་དང་མཐའ་གཅིག་ཏུ་དམག་འཐབ་བྱ་རྒྱུའི་ཆོད་སེམས་བརྟན་པོ་འཆང་གི་ཡོད་པ་དེ་ནི། རྒྱལ་ཞེན་རིང་ལུགས་ལས་བྱུང་བ་ཞིག་ཡིན། བཅིངས་གྲོལ་དམག་མིའི་རྒྱལ་ཞེན་ཆེ་དྲགས་པའི་བསམ་བློ་དེས་ལྷོ་རུ་རྒྱ་གར་དང་བྱང་དུ་ལྷོ་ཀོ་རི་ཡར་ཕོག་ཐུག་བཏང་ཡོད་སྟབས། ང་ཚོས་ཉི་ཧོང་དང་ཧྥི་ལི་ཕིན་ལ་དམིགས་འབེན་བཟུང་སྟེ་རྒྱ་གཞུང་དང་འཐབ་རྩོད་བྱ་དགོས།

ལོ་གཉིས་གོང་རྒྱ་གཞུང་གིས་གྲུ་གཟིངས་བཏང་སྟེ་རྒྱ་ནག་རྒྱ་མཚོའི་ལྷོ་ཁུལ་ཧྥི་ལི་ཕིན་གྱི་སེ་ཁར་བྷོ་རོ་ཤོལ་ (Scarborough Shoal) མཚོ་ཁུག་ལ་བཙན་འཛུལ་བྱས་པ་རེད། ཨ་རིས་ཧྥི་ལི་ཕིན་དང་བརྟན་བརླིང་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་གྲོས་མཐུན་བཞག་ཡོད་ཀྱང་། རྒྱ་གཞུང་དང་ཨ་རིའི་འབྲེལ་ལམ་ལ་དོ་ཕོག་མི་འགྲོ་ཆེད་ཧྥི་ལི་ཕིན་ལ་རྒྱབ་རོགས་བྱས་ཏེ་རྒྱ་གཞུང་ལ་འགོག་རྒོལ་བྱས་མེད།

རྒྱ་ནག་གིས་ཧྥི་ལི་ཕིན་གྱི་མཚོ་ཁུག་བཙན་བཟུང་བྱས་པ་དེས་ད་དུང་འདོད་པ་མ་འཚིམ་པར། ད་ལྟ་ཧྥི་ལི་ཕིན་གྱི་ཋོ་མ་སེ་ཤོལ་གཉིས་པ་ (Second Thomas Shoal) གཙོས་མཚོ་ཁུལ་ཁག་གཅིག་ལ་བཙན་འཛུལ་བྱས་ཏེ་རྒྱ་མཚོའི་བརྒྱ་ཆ་ ༨༠ ཙམ་ཞིག་རྒྱ་ནག་ལ་དབང་གི་ཡོད་སྐོར་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཐོག་ཧམ་བཤད་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད།

རྒྱ་ནག་གིས་ཧྥི་ལི་ཕིན་གྱི་སེ་ཁར་བྷོ་རོ་མཚོ་ཁུག་བཙན་འཕྲོག་བྱས་རྗེས། རྒྱ་ནག་རྒྱ་མཚོའི་ཤར་ཁུལ་ཉི་ཧོང་གི་སིང་ཁཱ་ཁུ་མཚོ་གླིང་ཡང་བཙན་བཟུང་ལ་གྲ་སྒྲིག་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད། དེར་རྒྱ་ནག་གིས་མཚོ་གླིང་དེར་དྷེ་ཡུ་སེ་ (Diaoyus) ཟེར་བའི་མིང་ཞིག་བཏགས་ཏེ་བདག་དབང་རྩོད་ལེན་བྱེད་བཞིན་ཡོད། རྒྱ་ནག་གིས་ཉི་ཧོང་གིས་མཚོ་གླིང་དེ་ ༡༩༧༡ ལོའི་བར་བདག་བཟུང་བྱས་པ་ཁྲིམས་མཐུན་ཐོག་རྒྱ་ནག་གི་མངའ་འོག་ཏུ་ཚུད་པ་ཡིན་ཚུལ་འུད་ཤོབ་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད་ཀྱང་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁྲིམས་ལུགས་ལྟར་ན་རྒྱ་གཞུང་གི་རྒྱུ་མཚན་དེ་ཡང་དག་པ་ཞིག་ཆགས་ཀྱི་མེད།

དེང་སྐབས་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཐོག་རྒྱལ་ཁབ་ཚོས་རྒྱུ་མཚན་ཡང་དག་གང་ཡང་བགྲང་རྒྱུ་མེད་པར་མངའ་ཁུལ་གྱི་བདག་དབང་རྩོད་ལེན་བྱེད་བཞིན་པ་དག་ནི་ང་ཚོར་མཚོན་ན་དཀའ་ངལ་ཆེན་པོ་ཞིག་མིན་ཡང་། ད་ལྟའི་རྒྱ་ནག་གི་ཐབས་ཇུས་དེ་ཉེན་ཁ་ཅན་ཞིག་ཆགས་ཡོད། རྒྱ་ནག་གིས་སིང་ཁཱ་ཁུ་མཚོ་གླིང་དུ་མཚོ་དམག་གྲུ་གཟིངས་དང་། སྐབས་རེར་ཉི་ཧོང་གི་གནམ་དམག་ས་ཚིགས་ཡོད་སར་གནམ་གྲུ་བཏང་སྟེ། རྩོད་ཉོག་ཅན་གྱི་མཚོ་གླིང་གི་བདག་དབང་རྩོད་ཀྱི་ཡོད།

མི་མང་པོ་ཞིག་གིས་ཉི་ཧོང་གིས་ཅིའི་ཕྱིར་མཚོ་གླིང་དེ་རྩོད་ཀྱི་ཡོད་པའི་སྐད་ཆ་འདྲི་ཡི་ཡོད། རྒྱ་ནག་གིས་བཙན་རྒྱལ་རིང་ལུགས་ཀྱི་སྲིད་ཇུས་ལག་བསྟར་བྱེད་བཞིན་པ་དེར་ཉི་ཧོང་གིས་རྒྱ་ནག་ལ་ཁ་གཏད་གཅོག་གི་ཡོད། རྒྱ་ནག་ཧྥི་ལི་ཕིན་གྱི་སེ་ཁར་བྷོ་རོ་མཚོ་ཁུག་གིས་འདོད་པ་མ་འཚིམ་པར། ཉི་ཧོང་གི་སིང་ཁཱ་ཁོ་མཚོ་གླིང་ལ་གནམ་མཆོང་བརྒྱབ་སྟེ་བཙན་འཕྲོག་བྱེད་བཞིན་ཡོད། རྒྱ་གཞུང་མགོ་ཁྲིད་དང་གཞུང་འབྲེལ་གསར་འགྱུར་བརྒྱུད་ལམ་ཁག་གིས་དེས་ཀྱང་ཆོག་ཤེས་མི་བྱེད་པར། ཉི་ཧོང་གི་ཨོ་ཀེ་ཎ་ཝ་ (Okinawa) དང་རེ་ཡུ་ཁེ་ཡུ་ (Ryukyu) མཚོ་བརྒྱུད་ཀྱི་གླིང་ཕྲན་དག་ཀྱང་བདག་བཟུང་བྱ་དགོས་པའི་དྲིལ་བསྒྲགས་དང་སྐུལ་སློང་བྱེད་བཞིན་ཡོད།

ཉེ་ལམ་པེ་ཅིན་གཞུང་གིས་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཐོག་དམག་འཐབ་སློང་གཞིའི་ཐབས་ཇུས་སྤེལ་ཏེ། ཉི་ཧོང་གི་མངའ་ཁུལ་ཐོག་མཁའ་དབྱིངས་དབྱེ་མཚམས་གསར་བཟོ་བྱས་ཡོད། རྒྱ་ནག་གིས་སྔར་ལོ་ནས་བཟུང་མངོན་གསལ་དོད་པོས་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་གྱི་མངའ་ཁུལ་བདག་བཟུང་བྱེད་པའི་སྲིད་ཇུས་ཤིག་བཟུང་སྟེ། ཡུལ་བདེ་ཞི་འཇགས་མེད་པ་བཟོས་ཡོད། རྒྱ་ནག་གི་རྒྱ་སྐྱེད་རིང་ལུགས་ཀྱི་ཐབས་ཇུས་དེ་ ༢༠༡༢ ལོའི་ཟླ་ ༡༡ པའི་ནང་ཞི་ཅིན་ཕིན་རྒྱ་ནག་གི་མགོ་ཁྲིད་ལ་བསྐོ་བཞག་བྱས་རྗེས་གཞི་ནས་ལག་བསྟར་བྱས་པ་ཞིག་ཡིན། ང་ཚོས་རྒྱ་ནག་ནང་གི་འཕོ་འགྱུར་ལ་བལྟས་ཏེ་རྒྱ་ནག་གིས་བཙན་རྒོལ་རྒྱལ་སྐྱོབ་ཀྱི་སྲིད་ཇུས་འདིའི་རྒྱུ་རྐྱེན་འཚོལ་དགོས།

རྒྱ་གཞུང་གི་རྒྱ་སྐྱེད་རིང་ལུགས་ཐད་ལྟ་ཕྱོགས་མི་འདྲ་བ་གཉིས་ཡོང་གི་ཡོད། འགའ་ཞིག་གིས་ཞི་ཅིན་ཕིན་ནི་རྒྱལ་ཞེན་གྱིས་མེ་ལྕེ་འབར་བའི་མི་སྣ་ཞིག་ཡིན་སྟབས། ཁོས་བཅིངས་གྲོལ་དམག་མིར་བཀའ་བཏང་སྟེ། དྲག་ཤུགས་བཀོལ་ནས་མངའ་ཁུལ་བདག་བཟུང་བྱེད་འཇུག་གི་ཡོད། གང་ཡིན་ཞེ་ན། ཞི་ཅིན་ཕིན་གྱིས་ཞི་བདེ་རྒྱ་མཚོའི་མངའ་ཁུལ་གྱི་སིང་ཁཱ་ཁོ་རྒྱ་ནག་གིས་བདག་བཟུང་བྱ་དགོས་སྐོར་ཐེངས་མང་གླེང་མྱོང་ཡོད་ཟེར། འོན་ཀྱང་རྒྱ་ནག་གི་དབང་ཆ་ཡོངས་རྫོགས་ཞི་ཅིན་ཕིན་ལ་བདག་པར་རློམ་མཁན་ཚོས། ཞི་ཅིན་ཕིན་ལ་རྒྱ་ནག་གི་དབང་ཆ་ཧྲིལ་པོ་ཞིག་ད་དུང་འཐོབ་མེད་པའི་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། ཨ་རིའི་བྷུག་ལེན་ (Brooklin) ཤེས་ཡོན་ལྟེ་གནས་ཀྱི་ཕྱི་སྲིད་ཆེད་མཁས་པ་དང་། ཞི་ཅིན་ཕིན་གྱི་དག་སྐྱེལ་པ་ཁེན་ཎ་ཋས་ (Kenneth Lieberthal) ཡིས། ཞི་ཅིན་ཕིན་ནི་རྒྱ་ནག་བཅོས་བསྒྱུར་གཏོང་མཁན་ཞིག་རེད་ཅེས་ངོས་འཛིན་བྱས་ཡོད་ཀྱང་། ང་ཚོས་རྒྱ་ནག་གི་རྒྱལ་ཞེན་རིང་ལུགས་ཀྱི་བྱ་སྤྱོད་དང་གཡོ་བྱུས་འོག་མགོ་སྐོར་ཐེབས་རྒྱུ་མེད། གང་ཡིན་ཞེ་ན། ཁེན་ཎ་ཋས་ཞི་ཅིན་ཕིན་གྱིས་དམག་མི་བཏང་ནས་འཁྲུག་རྐྱེན་སློང་གཞིའི་བྱ་སྤྱོད་སྤེལ་ཏེ་རྒྱ་ནག་ནང་དཔལ་འབྱོར་བཅོས་བསྒྱུར་ཡོང་ཐབས་བྱེད་བཞིན་ཡོད་ཅེས་བརྗོད་ཡོད།

ང་རང་གཙོས་པའི་མི་རེ་ཟུང་གིས་ཞི་ཅིན་ཕིན་ལ་རྒྱ་ནག་གི་དབང་ཆ་ཡོངས་རྫོགས་བདག་པར་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཀྱི་མེད། ངས་བསམ་ན་སྐུ་ཞབས་ཁེན་ཎ་ཋས་བརྗོད་པ་ལྟར་མིན་པར། ཞི་ཅིན་ཕིན་གྱིས་རྒྱ་ནག་གི་དམག་དཔུང་ཡང་དོ་དམ་བྱེད་ཐུབ་ཡོད་མ་རེད་བསམ་གྱི་འདུག བསམ་ཚུལ་འདི་འཛིན་མཁན་ཉུང་ཤས་ཤིག་ལས་མེད་ཀྱང་ཁོ་ཚོས་རྒྱ་ནག་གི་དམག་སྤྱི་ཚོས་རྒྱ་ནག་མགོ་ཁྲིད་ཚོར་བསམ་ཚུལ་བརྗེ་ལེན་མ་བྱས་པར་རང་ཚུགས་བཟུང་སྟེ། དམག་ཇུས་བཟོ་བཞིན་ཡོད་པའམ། ཡང་ན་དམག་སྤྱི་ཚོས་སྲིད་ཇུས་ག་རེ་ལག་བསྟར་བྱ་རྒྱུ་ཡིན་པ་དག་དགོས་གལ་བྱུང་ཚེ། རྒྱ་ནག་མགོ་ཁྲིད་ཚོར་སྙན་སེང་ཞུས་ཏེ་ལག་བསྟར་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པར་འདོད་ཀྱི་ཡོད།

མདོར་བསྡུས་ན་ངའི་བསམ་པར་ང་ཚོས་པེ་ཅིན་འདི་འམ་དེ་རེད་ཟེར་སྐབས་གཟབ་ནན་དང་། རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་ཚོགས་པའི་ནང་ཁུལ་གྱི་རྙོག་འདྲར་རྒྱུས་ལོན་བྱེད་དགོས། ད་ཆ་བཅིངས་གྲོལ་དམག་མི་ནི་རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་ཚོགས་པའི་སྟོབས་ཤུགས་ཆེ་ཤོས་ཀྱི་ཤོག་ཁག་ཅིག་ཆགས་ཡོད་པ་ཤེས་དགོས། ཞི་ཅིན་ཕིན་ལ་ཁ་གཏད་ཤོག་ཁག་མེད། འོན་ཀྱང་མང་ཚོགས་ཀྱིས། ཞི་ཅིན་ཕིན་གྱིས་སྔོན་བྱོན་རྒྱ་ནག་གི་མགོ་ཁྲིད་དང་གནད་ཡོད་གཞུང་ཞབས་ཟུར་པ་ཚོའི་དམར་ཤོག་རྒྱལ་སྲས་ ( Princelings) དག་གི་མགོ་གཙོ་བྱེད་བཞིན་ཡོད་ཅེས་རྗོད་ཀྱི་ཡོད། རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་གི་རྒྱལ་སྲས་ཚོས་དབང་ཆ་གཅིག་བསྡུད་བྱེད་པ་ལས། དྲག་ཤུགས་སྤྱད་དེ་དཔུང་ཤུགས་ངོམ་གྱི་མེད། ཞི་ཅིན་ཕིན་གྱིས་རྒྱ་ནག་དཔོན་རིགས་ཀྱི་ཤོག་ཁག་ཚོར་གོ་བསྐོན་བློ་འགུག་བྱས་ཏེ། ཁོ་རྒྱ་ནག་གི་བླ་ན་མེད་པའི་མགོ་ཁྲིད་ཆགས་པ་རེད་མ་གཏོགས། རྒྱ་ནག་གི་མགོ་ཁྲིད་ལ་འོས་པའི་མི་སྣ་ཞིག་མིན་པ་མ་ཟད། ད་དུང་ཁོ་ལ་དམར་ཤོག་ཚོགས་པའི་ཁྲོད་རྒྱབ་རོགས་གཅིག་ཀྱང་མེད་སྟབས། ཁོས་མང་ཚོགས་དང་གུས་བཀུར་ཞུ་མཁན་ཚོར་ཡིད་ཆེས་བྱས་ཏེ་མདུན་སྐྱོད་བྱ་དགོས་པ་ཞིག་ཆགས་ཡོད། གང་ཡིན་ཞེ་ན། ཁོ་ཚོའི་རྒྱབ་སྐྱོར་ལ་བརྟེན་ཏེ་ཞི་ཅིན་ཕིན་རྒྱ་ནག་གི་གཞུང་འཛིན་མཁན་གྱི་མགོ་ཁྲིད་ཆགས་པ་རེད།

ཆབ་སྲིད་དབྱེ་ཞིབ་པ་འགས་ད་ལྟ་ཞི་ཅིན་གྱི་ཤོག་ཁག་བཅིངས་གྲོལ་དམག་མི་ཆགས་ཡོད་སྐོར་ཀྱང་གླེང་གི་ཡོད། གང་ལྟར་ང་ཚོས་རྒྱ་ནག་གི་ཕྱི་སྲིད་ཐབས་ཇུས་ཁག་ལ་མཐིལ་ཕྱིན་པའི་དོ་སྣང་སྤྲོད་དགོས། ངས་པེ་ཅིན་གྱིས་དྲག་འཐབ་སྲིད་ཇུས་ལག་བསྟར་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་སྟབས་དོ་སྣང་སྤྲོད་དགོས་ཟེར་གྱི་མེད། འོན་ཀྱང་། ང་ཚོས་ཁོ་ཚོའི་ཕྱི་སྲིད་གཡོ་འཁྲུལ་དང་དམག་འཐབ་ལ་བསམ་གཞིགས་བྱ་དགོས་རྗོད་ཀྱི་ཡོད། འདས་པའི་ལོ་རྒྱུས་ནང་རྒྱ་ནག་གིས་ཁྱིམ་མཚེས་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་ལ་སྡང་ཟུག་བཅངས་ཏེ། ཁོ་ཚོས་ཧམ་བཟུང་བྱ་འདོད་ཡོད་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་ལ་དམག་འཐབ་བྱས་ཡོད། རྒྱ་ནག་གི་མགོ་ཁྲིད་ཚོ་ནི་སྤྱང་གྲུང་འཛོམས་ཤིང་དཔའ་ངར་ཆེ་བ་ཤ་སྟག་ཡིན་སྟབས། ཁོ་ཚོས་རྒྱལ་ཁབ་གཅིག་གམ་གཉིས་དམིགས་འབེན་དུ་བཟུང་སྟེ་དམག་འཐབ་ཀྱིས་བཙན་འཛུལ་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པར་བརྟེན། ཁོ་ཚོར་རྒྱལ་ཁ་ཐེངས་མང་ཐོབ་མྱོང་ཡོད་སྟབས་ང་ཚོས་དགྲ་བོའི་གཡོ་ཇུས་རྟོགས་དགོས།

དེང་སང་པེ་ཅིན་གཞུང་གིས་རྒྱ་ནག་གི་ལྷོ་ཤར་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་དང་ཨ་རིར་ཁ་གཏད་གཅོག་གི་ཡོད། རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ལ་དགྲ་བོ་ག་ཚོད་དགོས་སམ། རྒྱལ་སྤྱིའི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱིས་རྒྱ་ནག་གི་ཐབས་ཇུས་དེ་ཡག་རྟགས་མིན་པའི་སྐྱོན་བརྗོད་བྱེད་པའམ། ཡང་ན་རྒྱ་ནག་གི་མགོ་ཁྲིད་ཚོར་ཐབས་ཇུས་ཀྱི་བསམ་བློ་འདང་ངེས་མེད་པའི་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། ད་ལྟ་རྒྱ་གཞུང་གིས་ཀྲུང་ཧྭ་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དུས་རིམ་གོང་མའི་སྐབས་ལྟར་འཛམ་གླིང་ནང་གསར་བརྗེའི་རླུང་འཚུབ་སྐུལ་སྤེལ་བྱེད་ཀྱི་མེད་ཀྱང་། མའོ་ཙེ་ཏུང་གིས་འབད་བརྩོན་བྱས་པ་ལྟར་རྒྱ་གཞུང་གིས་རྒྱལ་སྤྱིའི་གནས་བབ་ལ་གཏོར་རྒོལ་ཆེན་པོ་གཏོང་གི་ཡོད་སྟབས། ང་ཚོས་མ་འོངས་པར་རྒྱ་ནག་སྔར་གྱི་གནས་བབ་ཐོག་གནས་ཐབས་མེད་པ་སྔོན་ཚུད་ནས་ཤེས་ཐུབ་པ་བྱ་དགོས།

རྒྱ་ནག་གིས་མའོ་ཡི་སྲིད་ཇུས་བསྐྱར་སློག་བྱ་སྲིད་དམ། གལ་ཏེ་བསྐྱར་སློག་བྱས་ན་དེ་ནི་ཕན་ཐོགས་མེད་པ་ཞིག་ཆགས་རྒྱུ་ཡིན་པ་སྨོས་མ་དགོས་པ་ཞིག་རེད། མི་མང་ཆེ་བས་རྒྱ་གཞུང་གིས་མའོ་ཡི་སྲིད་ཇུས་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱ་རྒྱུ་མཚམས་འཇོག་བྱས་པར་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་ཀྱང་། དེ་དོན་དངོས་ལ་འགྱུར་རྒྱུ་ཁག་པོ་ཡིན། ཞི་ཅིན་ཕིན་གྱིས་མའོ་དང་མ་ཁེ་སེའི་ལམ་ལུགས་གཅིག་མཇུག་གཉིས་མཐུད་ཁྱབ་སྤེལ་བཏང་སྟེ། སྤྱི་ཚོགས་ནང་ཡུན་རིང་རྒོལ་རྡུང་དང་། ལྟ་བ་གཙང་སེལ་གྱི་བྱ་ཐབས་སྤེལ་བཞིན་ཡོད།

རྒྱ་ནག་གི་དབང་ཆ་ཡོངས་རྫོགས་ཞི་ཅིན་ཕིན་ལ་ཡོད་པར་ངོས་འཛིན་བྱེད་མཁན་ཚོས་བརྗོད་པ་དེ་དོན་དངོས་ཤིག་ཡིན་ཚེ། མི་དེ་དག་ནི་ཞི་ཅིན་ཕིན་གྱིས་ཐལ་ཕྱོགས་ཀྱི་བསམ་པར་ཡིད་ཆེས་བྱེད་མཁན་ཡིན་པ་མཚོན། ད་ལྟ་ཞི་ཅིན་ཕིན་གྱིས་རྒྱ་ནག་ནང་གནམ་ས་བླ་འོག་བརྗེ་བ་ལྟར་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ཟློས་གར་འཁྲབ་བཞིན་ཡོད་པ་ནི། ཁོའི་དགྲ་བོ་ཚོར་ལྐོག་ཟ་རུལ་སུངས་ཀྱི་ཞྭ་མོ་གཡོགས་ཏེ་རྩ་གཏོར་གཏོང་གི་ཡོད་པ་དེ་ཡིན། ཀྲུའུ་ཡཱོང་ཁང་ནི་དོན་རྐྱེན་དེའི་འོག་ཚུད་པའི་མི་སྣ་གཅིག་རེད། མའོ་ཙེ་ཏུང་གིས་ལོ་ངོ་བཅུ་ཕྲག་གཅིག་ལྷག་རིང་ལག་བསྟར་བྱས་པའི་རིག་གནས་གསར་བརྗེའི་རྨ་ཁ་གསོ་ཐབས་སུ། རྒྱ་ནག་མགོ་ཁྲིད་ཚོས་ ༡༩༨༠ ལོའི་མགོ་སྟོད་མི་བཞི་ཤོག་ཁག་གཏོར་ཕམ་བཏང་རྗེས། གཞུང་གིས་རྒྱ་ནག་དབུས་ཆབ་སྲིད་རྒྱུན་ལས་ཀྱི་ཚོགས་མིའམ་ཡང་ན་ཚོགས་མི་ཟུར་པ་ཚོར་རྟོག་ཞིབ་བྱ་མི་དགོས་པ་བཟོས་ཡོད་ལ། རྒྱ་ནག་གི་མཐོ་རིམ་མགོ་ཁྲིད་ཚོ་ཉེན་ཁ་ལས་ཐར་ཐབས་ཀྱི་སྲིད་ཇུས་ཤིག་སྤེལ་ཡོད། གལ་ཏེ་རྒྱ་ནག་གི་མགོ་ཁྲིད་ཚོ་ཉེན་ཁའི་ལྕགས་ཀྱུའི་ནང་ཚུད་མེད་ན་ཆབ་སྲིད་དབང་ཆའི་འགྲན་རྩོད་ལས་ཕམ་ཉེས་བྱུང་བའི་རྗེས་ལ། རང་འགན་རང་འཁུར་བྱས་ཏེ་ནག་ཉེས་ལས་གཡོལ་ཐབས་བྱེད་ངེས་རེད། ཕྱོགས་གཞན་ཞིག་ནས་ཏིན་ཞོ་ཕིན་གྱིས་རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་ཚོགས་པ་ཁ་ཐོར་དགུ་ཐོར་འགྲོ་གཞིའི་མཐོ་རིམ་དཔོན་རིགས་ཀྱི་དབང་ཆའི་འཐབ་རྩོད་དེ་ཇེ་ཆུང་དུ་གཏོང་ཆེད། ཁོས་ཐབས་ཇུས་འདྲ་མིན་བཏོན་ཏེ་ཉེན་སྐྱོབ་སྲིད་ཇུས་ཤིག་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱས་ཏེ་ཞི་འཇགས་ཡོང་ཐབས་བྱས་ཡོད།

གང་ལྟར་ཞི་ཅིན་ཕིན་གྱིས་རྒྱ་གཞུང་གི་ལམ་ལུགས་མང་པོ་ཞིག་མགོ་མཇུག་སློག་སྟེ་སྲིད་ཇུས་གསར་པ་མང་པོ་ཞིག་ལག་བསྟར་བྱེད་བཞིན་ཡོད། ཁོས་རྒྱ་ནག་རྒྱལ་སྲིད་སྤྱི་ཁྱབ་ཁང་གི་སྤྱི་ཁྱབ་ཆེན་མོ་ཀྲུའུ་ཡཱོང་ཁང་དང་། རྒྱ་ནག་གི་མགོ་ཁྲིད་གཙོ་གྲས་ནང་བསླེབ་རྒྱུར་རེ་བ་ཆེ་བའི་པའོ་ཞེ་ལེ་གཉིས་ན་ནིང་ཟླ་ ༨ པར་འཇུ་བཟུང་བཀའ་རྒྱ་བཀྲམ་ཏེ་ཚེ་བཙོན་གྱི་ཁྲིམས་ཐག་བཅད་ཡོད། འདི་ལྟ་བུའི་ནག་ཉེས་ཁྲིམས་ཐག་གཅོད་པར་གཞིགས་ཚེ་ད་ལྟའི་རྒྱ་ནག་གི་ཆབ་སྲིད་འགྱུར་འགྲོས་དེ་མའོ་ཡི་དུས་སྐབས་ལ་ཕྱི་བཤོལ་རྒྱག་གི་ཡོད་པ་གསལ་བོ་རེད།

ལོ་སྔོན་མར་རྒྱ་ནག་གི་སྲིད་བློན་ཝུན་ཅ་པའོ་ཡིས་རྒྱ་ནག་ནང་སླར་ཡང་རིག་གནས་གསར་བརྗེ་ཞིག་ལངས་སྲིད་སྐོར་བརྗོད་ཡོད། སྐབས་དེར་ཉམས་ཞིབ་པ་ཚོས་ཁོའི་སྐད་ཆར་ཉན་འཇོག་བྱས་མེད་པ་མ་ཟད། སྐད་ཆ་དེ་ཁ་ཤོམ་ཙམ་ལས་དོན་དངོས་ཤིག་མ་རེད་བསམ་སྟེ་ཡ་མེད་བཏང་ཡོད་ཀྱང་། དོན་དངོས་ཐོག་ཁོའི་སྐད་ཆ་དེ་ཧ་ཅང་དྲང་གཏམ་ཞིག་ཆགས་ཡོད། ད་ལྟ་རྒྱ་ནག་ལམ་ནོར་ཐེབས་ཤིང་འཕོ་འགྱུར་འགྲོ་ལ་ཉེ་བའི་གནས་སྐབས་སུ་གྱར་ཡོད།

ཨ་རི་གཙོས་པའི་རྒྱལ་ཁབ་མང་པོ་ཞིག་གིས་རྒྱ་ནག་གི་འཕོ་འགྱུར་ལ་བསམ་གཞིགས་ཙམ་ཡང་མ་བྱས་པར། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཁེ་ཕན་མགོ་ལ་འཕྱར་ནས་ཤར་སྐྱོད་བྱེད་བཞིན་ཡོད། རྒྱལ་ཁབ་མང་ཆེ་བས་རྒྱ་ནག་ཨ་རིའི་མཐུན་གྲོགས་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཏུ་འགྱུར་རྒྱུར་རེ་བ་རྒྱག་གི་ཡོད་པ་ལས། རྒྱ་ནག་ ༡༩༣༠ ལོའི་ཨུ་རུ་སུ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་བམ་ཡང་ན་འཇར་མན་དང་ཉི་ཧོང་ལྟ་བུ་ཞིག་ཏུ་འགྱུར་རྒྱུར་རེ་བ་བྱེད་ཀྱི་མེད་སྟབས། ད་ལྟ་ང་ཚོས་རྒྱ་ནག་དང་ཨ་རིའི་འབྲེལ་ལམ་ལ་འདུ་ཤེས་གང་འདྲ་ཞིག་འཛིན་དགོས་མིན་གནད་འགག་ཆགས་ཡོད། ང་ཚོས་འཛམ་གླིང་མི་མང་གིས་རྒྱ་ནག་གི་སྟོབས་ཤུགས་དེ་ལེགས་ཉེས་གང་འདྲ་ཞིག་ལ་འཛིན་མིན་ལ་ཆ་འཇོག་མ་བྱས་པར། རྒྱ་ནག་དང་ཡིད་ཆེས་འཕེར་ངེས་ཀྱི་བཟང་ཕྱོགས་འབྲེལ་ལམ་ཡོང་རྒྱུར་སྐུལ་ལྕག་གཏོང་དགོས།

ང་ཚོས་ཨུ་རུ་སུ་དང་གྲོས་མོལ་བྱས་ཡོད་སྟབས་རྒྱ་ནག་དང་མཉམ་དུ་ཡང་གྲོས་མོལ་བྱེད་དགོས་ཟེར་གྱི་ཡོད། བགྲོ་གླེང་བྱས་པར་བརྟེན་ཁ་རྩོད་ཤོར་ཏེ་འབྲེལ་ལམ་ལེགས་པོ་ཞིག་ཡོང་རྒྱུ་ཡང་ཁག་པོ་ཆགས་ཡོད་སྟབས། ང་ཚོས་ཉུང་མཐར་ཡང་རྒྱལ་ཁབ་བར་གོ་ནོར་དང་འཁྱོག་བཤད་མི་ཡོང་བ་ཞིག་བྱ་དགོས། རྒྱལ་ཁབ་བར་རྩོད་གླེང་ཡོང་རྒྱུ་ནི་ཆོས་ཉིད་ཅིག་ཡིན་སྟབས། སུ་ཞིག་གིས་རྒྱལ་ཁབ་བར་གྱི་འབྲེལ་ལམ་ལ་དོ་ཕོག་དང་། རྒྱལ་ཁབ་བར་འཁྱོག་བཤད་དང་གོ་ནོར་ཐེབས་བཅུག་སྟེ་ཁེ་ཕན་ཐོབ་ཐབས་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་དམ།

༡༩༧༠ ལོའི་དུས་མགོར་ཨ་རིས་རྒྱ་ནག་དང་མཉམ་དུ་ནང་མོལ་དང་གསང་བར་གོ་བསྡུར་བྱས་པ་ཁག་ཕྱི་བསྒྲགས་བྱས་ཡོད་པ་མ་ཟད། ཝ་ཤིན་ཌོན་དང་པེ་ཅིན་གཙོས་ས་ཁུལ་མང་པོར་བགྲོ་གླེང་ཡང་ཚོགས་ཡོད། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་མགོ་ཁྲིད་གཉིས་ཕར་ཚུར་འགྲོ་འོང་བྱས་ཏེ། ཐབས་ཇུས་དང་དཔལ་འབྱོར་སྐོར་ལ་གྲོས་བསྡུར་བྱས་ཡོད་པ་མ་ཟད། ལོ་དེའི་ཟླ་ ༦ པར་ཁེ་ལི་ཧྥོར་ཎེ་ཡའི་ལྷོ་ཕྱོགས་གྲོང་ཁྱེར་ཞིག་ཏུ་ཨ་རི་དང་རྒྱ་ནག་བར་ནང་མོལ་བྱས་ཡོད། ཨ་རིའི་སྲིད་འཛིན་བྷུ་ཤིའི་སྐབས་རྒྱ་ནག་དང་ཨ་རིའི་བར་གྲོས་མོལ་ཐེངས་ ༥༠ ཙམ་བྱས་པ་ནས་ད་བར་གྲོས་མོལ་ ༩༠ ཙམ་བྱས་ཡོད། སྲིད་འཛིན་ཨོ་བྷ་མའི་སྐབས་ཨ་རྒྱ་གཉིས་ཀྱི་མགོ་ཁྲིད་བར་འགྲོ་འོང་ཤུགས་ཆེ་རུ་ཕྱིན་ཏེ། གཅིག་ཕན་གཅིག་གྲོགས་ཀྱི་འབྲེལ་ལམ་བསྐྱར་འཛུགས་བྱས་ཡོད་ཀྱང་། ཉེ་ལམ་རྒྱལ་ཁབ་གཉིས་ཀྱི་འབྲེལ་ལམ་ཐོག་བསྐྱར་དུ་དོ་ཕོག་བྱུང་སྟེ་དཀའ་ངལ་ནང་ལྷུང་ཡོད། འབྲེལ་ལམ་ལ་དོ་ཕོག་ཕྱིན་པར་རྒྱུ་རྐྱེན་ངེས་ཅན་ཡོད། ང་ཚོས་རྒྱ་ནག་ནང་དཀའ་ངལ་གང་ཡོད་གླེང་སློང་བྱས་པ་ལྟར། ཨ་རིས་ནོར་འཁྲུལ་དང་འཐུས་ཤོར་དག་ལའང་བསམ་གཞིགས་བྱེད་དགོས།

ངའི་བསམ་པར་ང་ཚོས་འཐུས་ཤོར་གསུམ་བཟོས་ཡོད་པར་མཐོང་གི་ཡོད། དང་པོ། ང་ཚོས་རྒྱ་ནག་གི་བསམ་བློའི་འཁྱེར་སོ་གང་ཡིན་སྐོར་ལ་བསམ་ཤེས་མ་བྱས་བར་ང་ཚོས་ཁོ་ཚོར་བཟང་ཕྱོགས་ཀྱི་རྣམ་འགྱུར་ཙམ་བསྟན་ན་ཁོ་ཚོས་ཀྱང་དེ་ལྟར་སྟོན་རྒྱུ་རེད་བསམ་སྟེ་ཡིད་ཆེས་བྱས། ང་ཚོས་སོ་སོ་མི་ཡིན་པ་ལྟར་རྒྱ་རིགས་ཀྱང་དེ་ལྟར་ཡིན་པར་སྙམ་ཏེ་གྲོགས་པོའི་ལ་རྒྱ་དམ་པོར་བཟུང་སྟེ་མཐུན་ལམ་བྱས་པ་བཞིན་ཁོ་ཚོས་ཀྱང་ཡ་ལན་དེ་ལྟར་སློག་གི་རེད་བསམ་ནས་རེ་སྒུག་བྱས་པ་རེད། ད་ལྟ་ང་ཚོས་རྒྱ་རིགས་དང་རྒྱ་ནག་ལ་ཕན་ཐོགས་བྱས་པ་དེར་ང་ཚོར་ཁེ་ཕན་གང་ཡང་རག་གི་མེད་པ་ཧ་གོ་བ་བྱས་ཏེ་མ་འོངས་པར་གང་བྱ་དགོས་མིན་ཐད་བསམ་བློ་ཞིབ་ཕྲ་གཏོང་དགོས།

ང་ཚོ་དང་རྒྱ་ནག་གི་མགོ་ཁྲིད་བར་འབྲེལ་གཏུགས་དེ་ཙམ་བྱེད་ཀྱི་མེད་སྟབས་ཁོ་ཚོས་ང་ཚོར་ཡིད་ཆེས་བློས་འགེལ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་མོད། ཁོ་ཚོས་ཁོ་ཚོ་ནི་དམར་པོའི་ལྟ་གྲུབ་རྒྱུན་འཛིན་དང་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་མཁན་ཡིན་བསམ་ཏེ་དམངས་གཙོའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཤན་ཤུགས་ལས་གཡོལ་ཆེད་ང་ཚོར་ཡིད་ཆེས་བྱེད་ཁག་པོ་ཡིན། རྒྱལ་ཁབ་གང་ལའང་ཡིད་ཆེས་མི་བྱེད་པ་དེ་ནི་རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ལྷན་སྐྱེས་ཤིག་ཡིན་སྟབས། ཇི་སྲིད་དམར་ཤོག་ཚོགས་པའི་སྲིད་དབང་ལ་བཅོས་བསྒྲུར་མ་བྱུང་བ་དེ་སྲིད་དུ་ངོ་བོ་དེའང་གནས་རྒྱུ་ཡིན་པ་སྨོས་མ་དགོས་པ་ཞིག་རེད། དེ་ཡང་ཨ་རིའི་སྲིད་འཛིན་ཟུར་པ་རོའོ་ཎ་ཌེ་རེ་གྷན་གྱིས། རྒྱ་ནག་ནང་བཅོས་བསྒྱུར་ཡོང་མིན་ནི་དམར་ཤོག་ཚོགས་པའི་ངོ་བོ་ལ་རག་ལས་ཟེར། མདོར་ན། གུ་ཡངས་མེད་པའི་དམར་པོའི་ལམ་ལུགས་འོག་གི་ཕྱི་འབྲེལ་འོད་སྣང་དེ་ད་ལྟའི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་ཡུན་རིང་གནས་ཐུབ་ཁག་པོ་ཆགས་ཡོད། དེར་བརྟེན། ང་ཚོས་རྒྱ་ནག་གིས་གནས་ཚུལ་གང་ཡང་འདུམ་འགྲིག་མི་བྱེད་ཅིང་། ཁྱིམ་མཚེས་རྒྱལ་ཁབ་དང་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཁག་ལ་འབྲེལ་ལམ་ཡག་པོ་ཉར་གྱི་མེད་པ་དེར་ཧང་སང་དོན་མེད།

གཉིས་པ། རྒྱ་ནག་གིས་ ༢༠༡༣ ལོའི་ཟླ་ ༡༠ པར་འདོན་སྤེལ་བྱས་པའི་སྙན་ཐོའི་ནང་འཁོད་པ་ལྟར། ང་ཚོས་རྒྱ་ནག་ལ་ཡིད་ཆེས་བྱས་ཏེ་ཨ་རིའི་མི་སེར་ས་ཡ་མང་པོ་སྡེབ་གསོད་གཏོང་ཐུབ་པའི་རྡུལ་ཕྲན་མཚོན་ཆའི་གྲུ་གཟིངས་བཏང་སྟེ་ཨ་རིར་དུས་ངེས་མེད་དུ་འཇིགས་སྐུལ་བྱས་ཤིང་། ང་ཚོའི་གྲོང་ཁྱེར་དང་སྤྱི་འབངས་མེར་སྲེག་གཏོང་གྲབས་ཀྱི་བྱ་སྤྱོད་སྤེལ་བཞིན་ཡོད་ཀྱང་། ང་ཚོ་གོ་མེད་ཚོར་མེད་དུ་བསྡད་དེ་ཡ་ལན་ཙམ་ཡང་སློག་གི་མེད། དེ་ཚོ་ང་ཚོར་ཉེན་ཁ་ཞིག་ཆགས་ཡོད་ཀྱང་ང་ཚོས་འགོག་རྒོལ་ལ་གྲ་སྒྲིག་ཙམ་བྱས་མྱོང་མེད། རྒྱ་ནག་ཧྲང་ཧེ་ཕུའུ་ཊན་གཙུག་ལག་སློབ་ཆེན་གྱི་དགེ་རྒན་ཆེན་མོ་བ་ཧྲིང་ཏིང་ལིས་ (Shen Dengli) ཡོངས་གྲགས་ཐོག རྒྱ་ནག་ལ་ཨ་རིར་ཁ་གཏད་གཅོག་རྒྱུའི་བློ་ཁོག་མེད་ཟེར་ནས་ཟུར་ཟ་བྱས་ཡོད། རྐྱེན་ངན་ཟེར་བ་དེ་ཁྱོད་ཀྱིས་དགྲ་བོར་བརྩི་འཇོག་མ་བྱས་པ་ལས་ཡོང་གི་ཡོད་སྟབས། གང་ཅིར་བསམ་བློ་བཏང་སྟེ་ལེགས་ཉེས་དབྱེ་འབྱེད་ཀྱི་བྱ་སྤྱོད་སྤེལ་ཐུབ་པ་བྱ་དགོས།

གསུམ་པ། ང་ཚོས་རྒྱ་ནག་ངན་མཆོང་བརྒྱབ་པ་དག་རྒྱལ་སྤྱིར་ཁྱབ་བསྒྲགས་མ་བྱས་བར་བྱུང་བ་ཞིག་ཡིན། ༢༠༡༢ ལོར་རྒྱ་ནག་གིས་གསར་བཟོ་བྱས་པའི་མེ་ཤུགས་འཕུར་མདའ་ (KN-08) ཅན་དྲུག་བྱང་ཀོ་རི་ཡར་བཙོངས་ཡོད་ཀྱང་། ང་ཚོས་རྒྱ་ནག་ལ་སྐྱོན་བརྗོད་གང་ཡང་བྱས་མེད། ཅིའི་ཕྱིར་རྒྱ་ནག་གི་བྱ་སྤྱོད་འདི་རིགས་ཡ་མེད་བཏང་བ་རེད། ང་ཚོས་དེ་དག་འགོག་ཐུབ་ཡོད་ཚེ་ད་ལྟ་ང་ཚོས་བྱང་ཀོ་རི་ཡས་ལེ་དབར་དུ་མར་གཏོར་སྐྱོན་གཏོང་ཐུབ་པའི་འཕུར་མདེལ་བཀོལ་ཏེ་ང་ཚོར་གཏོར་རྒོལ་གཏོང་གི་རེད་བསམ་ནས་སེམས་འཚབ་བྱེད་དོན་མེད། ངའི་བསམ་པར། མེ་ཤུགས་འཕུར་མདེལ་དེ་ཚོ་དབོར་འདྲེན་དང་ལྷུ་ལག་སྒྲིག་སྦྱོར། སྣུམ་བླུག ཚོད་ལྟ་བྱ་རྒྱུ་སོགས་གྲ་སྒྲིག་གཅིག་པུར་བདུན་ཕྲག་གཅིག་ལྷག་འགོར་གྱི་ཡོད་སྟབས། ང་ཚོས་རྒྱ་ནག་གི་བྱ་སྤྱོད་ལ་སྣང་མེད་བཏང་བ་རེད་དམ། གང་ཡིན་ཞེ་ན། མེ་ཤུགས་འཕུར་མདེལ་དེ་ཚོ་རང་ངོས་ནས་མི་བསད་དོན་རྐྱེན་བཟོ་ཐུབ་ཀྱི་མེད་སྟབས། ང་ཚོས་ཐེ་ཇུས་མ་བྱས་པར་སྣང་མེད་བཏང་བ་ཡིན་ཚེ། དེ་ནི་ང་ཚོར་ཕན་ལས་གནོད་ཆེ་བ་ཡོད་སྟབས་ང་ཚོས་ངེས་པར་དུ་གཟབ་གཟབ་བྱ་དགོས། ཨ་རིའི་རྒྱལ་སྲུང་བདེ་འཇགས་ལྷན་ཁང་པན་ཌ་གྷོན་ (Pentagon) གྱིས་འདས་ལོའི་ཟླ་ ༣ པའི་ནང་། རྡུལ་ཕྲན་མཚོན་ཆ་ (KN-08) འགོག་སྲུང་བྱ་ཆེད་ཨ་ལ་སེ་ཁཱ་དང་ཁེ་ལི་ཧྥོར་ནེ་ཡའི་ནང་རྡུལ་ཕྲན་འགོག་ཤུཊ་འཕྲུལ་ལས་ ༡༤ འཕར་སྣོན་བྱས་ཡོད།

པེ་ཅིན་གཞུང་གིས་བྱང་ཀོ་རི་ཡར་རྡུལ་ཕྲན་མཚོན་ཆའི་རོགས་སྐྱོར་སྤྲད་དེ། བྱང་ཀོ་རི་ཡ་ང་ཚོར་ཁ་གཏད་གཅོག་ཐུབ་རྒྱུའི་ནུས་ལྡན་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་བཟོས་ཡོད་ཀྱང་། ད་དུང་ང་ཚོས་ཁོ་ཚོས་གང་ཡང་བྱེད་ཐུབ་ཀྱི་མ་རེད་བསམ་ནས་སྣང་མེད་གཏོང་གི་ཡོད། ང་སྒེར་གྱི་བསམ་ཚུལ་ལྟར་ན། ང་ཚོས་རྒྱ་ནག་གིས་གང་བྱས་ཀྱང་སྣང་མེད་རྒྱ་ཡན་དུ་གཏོང་བཞིན་ཡོད་པ་དེར་མོས་མཐུན་རྩ་ནས་མེད།

ང་ཚོས་རྒྱ་གཞུང་ལ་ངོ་ཚ་ཁྲེལ་ཡོད་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་དེར་མཇུག་འབྲས་གཞན་མང་པོ་ཐོན་རྒྱུ་ཡོད། ང་ཚོར་རྒྱ་གཞུང་གིས་དམག་དོན་ཐབས་ཇུས་ཕྱི་གསལ་ནང་གསལ་བྱེད་ཀྱི་མེད་པའི་བདེན་པ་དག་འབུད་བྱས་ཏེ་སྐྱོན་བརྗོད་བྱེད་སྲིད་པ་ཞིག་ཡིན། ང་ཚོས་རྒྱུན་དུ་ང་ཚོའི་གོ་མཚོན་གྱི་གནས་ཚུལ་དེ་ཁོ་ཚོ་དང་འབྲེལ་བ་མེད་སྐོར་རྗོད་ཀྱི་ཡོད་ཀྱང་། ང་ཚོས་ཨོ་སི་ཌོ་ལི་ཡ་བརྒྱུད་གནམ་དམག་གནམ་གྲུ་ (B-52s) དང་། ནུབ་ཞི་བདེ་རྒྱ་མཚོའི་མཚོ་གླིང་གྷམ་ (Guam) ཐོག་གནམ་དམག་གནམ་གྲུ་ (B-2s) བཏང་སྟེ་སྐོར་གཡེང་བྱེད་བཅུག་གི་ཡོད་སྟབས། རྒྱ་གཞུང་གིས་ང་ཚོས་ག་རེ་བྱེད་རྩིས་ཡོད་ཅེས་སྐད་ཆ་འདྲི་དགོས་པ་ཞིག་ཆགས་ཡོད།

ང་ཚོས་སྐད་གསེང་མཐོན་པོས་རྒྱ་ནག་ལ་ང་ཚོས་དམག་དོན་བྱ་སྤྱོད་དེ་དག་སྤེལ་དགོས་དོན་ནི། ཁོ་ཚོས་འཛམ་གླིང་དང་ཨེ་ཤ་ཡའི་མངའ་ཁུལ་ནང་ཉེན་མཆོང་རྒྱག་བཞིན་ཡོད་སྟབས། ཨ་རིས་མངའ་ཁུལ་ལ་སྲུང་སྐྱོབ་དང་བརྟན་བརླིང་ཡོང་ཐབས་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་བསྒྲགས་དགོས། ང་ཚོས་ཁོ་ཚོར་དེ་ལྟར་ཁ་གསལ་བརྗོད་མ་ཐུབ་ཚེ། རྒྱ་ནག་གིས་ང་ཚོ་ཁོ་ཚོར་ཞེད་སྣང་སྐྱེ་བཞིན་འདུག་བསམ་ནས་རྔ་ལ་དཔག་པའི་འཆམ་འཁྲབ་ཀྱི་རེད། ངས་བསྐྱར་ཟློས་བྱེད་རྒྱུ་ཞིག་ལ། ཁྱེད་ཀྱི་དགྲ་བོ་ཡིས་ཁྱེད་ལ་བརྩི་འཇོག་མ་བྱས་ཚེ་ཁྱེད་ལ་མཇུག་འབྲས་ངན་པ་ཞིག་ཡོང་རྒྱུ་ཡིན་པ་ཤེས་དགོས།

ངས་ང་ཚོས་བཤད་པའི་འབྲེལ་ཆགས་སྐད་ཆ་དེ་ཚོ་ཕྱོགས་བསྡོམས་བྱས་ཏེ་བརྗོད་རྒྱུ་ཡིན། ༡༩༧༩ ལོའི་རྗེས་རྒྱ་གཞུང་མགོ་ཁྲིད་ཚོས་གཞི་རྒྱ་ཆེ་བའི་བཙན་འཛུལ་གྱི་དམག་འཐབ་གང་ཡང་སྤེལ་མེད་ཀྱང་། རྒྱལ་ཁབ་རྒྱ་སྐྱེད་གཏོང་ཆེད་དམག་འཐབ་ཙག་ཙིག་བརྒྱབ་ཏེ་ས་ཆ་ཧམ་འཕྲོག་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་སྟབས། ཁོ་ཚོར་ཤུགས་ཆེན་འཁོན་ལན་སློག་མཁན་ཡོང་བྱུང་མེད་སྟབས། ཁོ་ཚོས་ཧྥི་ལི་ཕིན་གྱི་སེ་ཁར་བྷོ་རོ་ཤོལ་མཚོ་ཁུག་ཧམ་བཟུང་བྱེད་ཐུབ་པ་བྱུང་ཡོད།

གཡོ་ཇུས་འདི་ལག་བསྟར་བྱེད་མཁན་ཐོག་མ་དེ་རྒྱ་ནག་མིན། ང་ཚོས་ཁོ་ཚོ་གཡོ་ཇུས་དེའི་གནོད་འཚེ་ཕོག་མཁན་ཞིག་ཡིན་སྟབས། ཁོ་ཚོས་གཡོ་ཇུས་དེའི་དོན་དངོས་རྟོགས་ཡོད། ༡༩༣༠ ལོའི་སྐབས་ཀླད་རྙིང་མཁྲེགས་བཟུང་ཅན་གྱི་ཉི་ཧོང་དམག་མི་ཚོས་རྒྱ་ནག་གི་བྱང་ཤར་ས་ཁུལ་མང་པོ་ཞིག་ཧམ་བཟུང་བྱས་པར་བརྟེན་ཏེ། རྒྱ་གཞུང་གིས་གཞན་གྱི་ས་ཆ་ཧམ་འཕྲོག་བྱ་རྒྱུའི་གཡོ་ཇུས་དེ་ཤེས་རྟོགས་བྱུང་བ་རེད།

ཉི་ཧོང་གིས་རྒྱ་ནག་གི་ས་ཆ་མང་པོ་སྔ་རྗེས་སུ་ཧམ་འཕྲོག་བྱས་ཏེ། རྒྱལ་སྤྱིའི་ཐོག་རྒྱ་ནག་ངོ་ཚ་དགོས་པ་བཟོས་ཡོད་སྟབས། ༡༩༣༧ ལོའི་མཇུག་ཏུ་རྒྱ་ནག་གོ་མིན་ཏང་གིས་ཉི་ཧོང་དང་ཁ་གཏད་གཅོག་ཐབས་མེད་པ་ཤེས་བཞིན་དུ། ཅང་ཅེ་ཧྲེ་ (Chiang Kai-shek) ཡིས་ཉི་ཧོང་དང་དམག་འཐབ་བྱས་པ་རེད། ལོ་དེའི་ཟླ་ ༧ པའི་ནང་ཉི་ཧོང་དམག་མིས་ཅང་ཅེ་ཧྲེས་སྣེ་ཁྲིད་པའི་གོ་མིན་ཏང་དམག་མི་དང་འཐབ་འཁྲུག་བརྒྱབ་སྟེ། ཉི་ཧོང་དམག་མིས་པེ་ཅིན་ལྷོ་ནུབ་གྱི་མར་ཁོ་པོ་ལོ་ (Marco Polo) ཟམ་པར་མ་བསླེབས་བར་རྒྱ་ནག་ལ་བཙན་འཛུལ་བྱས་པ་རེད། དམག་འཐབ་དེ་ནི་ད་ལྟའི་ང་ཚོའི་བསླབ་བྱ་ཞིག་ཆགས་ཡོད། སྔོན་མའི་ཉི་ཧོང་གི་བྱ་སྤྱོད་དང་ད་ལྟའི་རྒྱ་ནག་གི་ཐབས་ཇུས་འདྲ་པོ་ཡིན་སྟབས། ང་ཚོས་ངེས་པར་དུ་ཆུ་མ་ཡོང་སྔོན་ལ་ཆུ་རགས་དང་སྐྱོན་མ་བྱུང་སྔོན་ལ་དོགས་ཟོན་བྱ་དགོས།

གནའ་བོའི་ཉི་ཧོང་དམག་མི་དེ་ཚོ། ད་ལྟའི་རྒྱ་ནག་གི་དམག་མི་ལྟར་སོ་སོའི་རྒྱལ་ཁབ་ཆེད་རང་སྲོག་བློས་གཏོང་ཐུབ་མཁན་ཤ་སྟག་ཡིན་སྟབས། ང་ཚོས་ངེས་པར་དུ་རྒྱ་གཞུང་གི་བྱ་སྤྱོད་ལ་དོ་སྣང་བྱེད་དགོས། སྔོན་མ་ཉི་ཧོང་ཨེ་ཤ་ཡའི་ནང་དམག་དཔུང་མང་ཤོས་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཡིན་ཡང་། དེང་སྐབས་དེ་ལྟར་མིན། འོན་ཀྱང་གསར་འགྱུར་བརྒྱུད་ལམ་ཁག་གིས། ཉི་ཧོང་ཨེ་ཤ་ཡའི་ནང་དམག་དཔུང་མང་ཤོས་ཡིན་སྐབས་ཀྱང་ཉི་ཧོང་དགྲ་བོས་བསྐོར་ཏེ། ཡར་ལངས་བཅུག་གི་མེད་ཅེས་འུད་སྒྲོག་བྱས་པ་ལྟར། ད་ལྟ་རྒྱ་གཞུང་གིས་ཀྱང་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཐོག་དེ་ལྟར་ཕྱི་བསྒྲགས་བྱེད་ཀྱི་ཡོད།

ཨ་རིས་ད་ལྟ་རྒྱ་གཞུང་གིས་ལག་བསྟར་བྱེད་བཞིན་པའི་ཐབས་ཇུས་དེ་ཚོ་སྣང་མེད་གཏོང་གི་ཡོད་ཀྱང་། ང་ཚོས་དོན་དངོས་ལ་བསམ་གཞིགས་བྱས་ཚེ། རྒྱ་ནག་གི་ཁྱིམ་མཚེས་རྒྱལ་ཁབ་ཚོས། པེ་ཅིན་གྱི་བཙན་འཛུལ་འགོག་ཆེད་ཁོ་ཚོས་ ༡༩༣༧ ལོར་ཅང་ཅེ་ཧྲེས་ཉི་ཧོང་དམག་མིས་རྒྱ་ནག་ལ་བཙན་འཛུལ་བྱས་བར་ཐབས་ཟད་འུ་ཐུག་གི་དམག་འཐབ་བྱས་པ་ལྟར། རྒྱ་ནག་གི་ཁྱིམ་མཚེས་རྒྱལ་ཁབ་ཚོས་ཀྱང་ད་ལྟའི་པེ་ཅིན་གྱི་བཙན་འཛུལ་དག་ལ་དམག་བརྒྱབ་སྟེ་འགོག་རྒོལ་བྱ་ངེས་ཡིན། ང་ཚོས་དྲན་དགོས་པ་ཞིག་ལ། ༡༩༣༩ ལོར་འཛམ་གླིང་དམག་ཆེན་གཉིས་པ་ཡུ་རོབ་རྒྱལ་ཁབ་ནང་མགོ་འཛུགས་མ་བྱས་པའི་ལོ་གཉིས་གོང་ནས་པེ་ཅིན་ཉེ་འགྲམ་དུ་མགོ་འཛུགས་བྱས་ཚར་བ་རེད།

ང་ཚོ་དམག་ཆེན་མེད་པའི་དུས་རབས་ནང་འཚོ་སྡོད་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་ཀྱང་། དེ་མུ་མཐུད་གནས་རྒྱུ་དཀའ་ལས་ཁག་པོ་ཆགས་ཡོད། ད་ལྟའི་གནས་སྐབས་སུ་ང་ཚོས་བརྟན་བརླིང་མེད་པའི་རྒྱ་ནག་སྲིད་གཞུང་འདི། དུས་རབས་ཉེར་གཅིག་གི་བཙན་རྒྱལ་རིང་ལུགས་པ་ཞིག་ཆགས་མིན་བརྗོད་དཀའ་ཡང་། ང་ཚོས་རེ་བ་བཟང་ས་ནས་བརྒྱབ་ཏེ་གྲ་སྒྲིག་སྡུག་ས་ནས་བྱ་དགོས་པ་ཆགས་ཡོད། གང་ཡིན་ཞེ་ན། ང་ཚོ་ད་ལྟ་རང་རྒྱལ་གཞན་ཕམ་གྱི་དུས་སྐབས་ཤིག་ནང་འཚོ་སྡོད་བྱེད་བཞིན་ཡོད་སྟབས་བྱ་མ་དཀྲོག་གོང་སྒོ་ང་ངེས་པར་དུ་ལེན་ཐུབ་པ་བྱ་དགོས།

རྩོམ་པ་པོ་ངོ་སྤྲོད། གྷོར་ཌོན་ཇི་ཆང་ (Gordon Guthrie Chang) ལགས་ནི། ཨ་མི་རི་ཀའི་རྒྱ་རིགས་ཁྱིམ་ཚང་ཞིག་ཏུ་སྐྱེས་ཤིང་། ཨ་རིའི་ཀོ་ལོམ་བྷི་ཡའི་མཐོ་འབྲིང་སློབ་གྲྭ་ཐོན་རྗེས། ཁོར་ནེལ་ཁྲིམས་ལུགས་མཐོ་སློབ་ཏུ་ (Cornell Law School) ཁྲིམས་ལུགས་ཆེད་སྦྱོང་གནང་སྟེ། ༡༩༧༦ སློབ་མཐར་བསྒྲུབས་མཚམས། སྔ་རྗེས་སུ་ཨ་རིའི་བརྙན་འཕྲིན་ གསར་འགྱུར་བརྒྱུད་ལམ་སི་ཨན་ཨན་ ( CNN) དང་། ཧྥོག་སེ་ (Fox News) སོགས་ཀྱི་བློ་འདྲི་གནང་ཡུལ་གྱི་མི་སྣ་ཆགས་ཡོད་པ་མ་ཟད། གསར་འགྱུར་བརྒྱུད་ལམ་མང་པོ་ཞིག་ནང་རྒྱ་ནག་གཙོས་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཆབ་སྲིད་འཕོ་འགྱུར་སྐོར་ལ་རྩོམ་ཡིག་མང་པོ་སྤེལ་གནང་ཡོད། ཁོང་གིས་ ༢༠༠༡ ལོར་༼རྒྱ་ནག་འཐོར་བཤིག་འགྲོ་བཞིན་འདུག༽(The Coming Collapse of China) ཕྱག་དེབ་ཅིག་བརྩམས་ཡོད།

མ་རྩོམ་གྱི་འབྲེལ་ཐག http://www.nytimes.com/roomfordebate/2013/07/25/if-china-rises-will-the-us-fall/chinese-economy-on-the-edge

འབྲེལ་ཡོད་གསར་འགྱུར།

Advertisement for App

༸གོང་ས་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་དགུང་གྲངས་ ༩༠ ལ་ཕེབས་པའི་སྐུའི་འཁྲུངས་སྐར་ལ་འཚམས་འདྲི་ཞུ།

ཆུ་ཚོད་ ༡༠ སྔོན་ལ།
Photo Credit: The European Parliament
༸གོང་ས་མཆོག གསར་འགྱུར།

རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་སྐུའི་ཡང་སྲིད་ལ་ཐེ་ཇུས་བྱེད་མཚམས་འཇོག་དགོས་པའི་སྐུལ་མ་བྱས།  

ཆུ་ཚོད་ ༡༡ སྔོན་ལ།
བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱིས་གཞིས་བྱེས་བོད་མི་ཡོངས་ཀྱི་ཚབ་ཞུས་ཏེ་༧གོང་ས་མཆོག་ལ་བརྟན་བཞུགས་བསྟར་འབུལ་ཞུས། དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་གི་སྐུ་པར། ༢༠༢༥།༠༧།༠༥
༸གོང་ས་མཆོག གསར་འགྱུར།

བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱིས་གཞིས་བྱེས་བོད་མི་ཡོངས་ཀྱི་ཚབ་ཞུས་ཏེ་༧གོང་ས་མཆོག་ལ་བརྟན་བཞུགས་བསྟར་འབུལ་ཞུས།

ཆུ་ཚོད་ ༡༢ སྔོན་ལ།
The BBC visited the Kirti monastery in Aba as the Dalai Lama turned 90
Mobile App

༧སྐུའི་གོ་སྟོན་དང་འབྲེལ་བོད་ནང་དུ་དམ་དྲག་ཤུགས་ཆེན་བྱེད་བཞིན་འདུག

༢༠༢༥/༠༧/༠༤
རྒྱ་གཞུང་གིས་རེབ་གོང་གི་དྲུག་པའི་ཀླུ་རོལ་གྱི་དུས་ཆེན་བཀག་འགོག་བྱས་འདུག ལྷ་སྲས་བསོད་ནམས་ཀྱི་པར། ༢༠༢༥།༧།༤
Mobile App

རྒྱ་གཞུང་གིས་རེབ་གོང་གི་དྲུག་པའི་ཀླུ་རོལ་གྱི་དུས་ཆེན་བཀག་འགོག་བྱས་འདུག

༢༠༢༥/༠༧/༠༤
༧གོང་ས་མཆོག་ལ་ཆོས་ཚོགས་ཐེངས་བཅོ་ལྔ་བའི་ཐོག་སྤྱི་མོས་གཏན་འབེབས་བྱུང་བའི་གྲོས་ཆོད་ཁག་སྙན་སེང་ཞུས། དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་གི་སྐུ་པར། ༢༠༢༥།༧།༤
༸གོང་ས་མཆོག གསར་འགྱུར།

༧གོང་ས་མཆོག་ལ་ཆོས་ཚོགས་ཐེངས་བཅོ་ལྔ་བའི་ཐོག་སྤྱི་མོས་གཏན་འབེབས་བྱུང་བའི་གྲོས་ཆོད་ཁག་སྙན་སེང་ཞུས།

༢༠༢༥/༠༧/༠༤

མཆན། 2

  1. རྡོ་རྗེ། says:
    ལོ་ 11 སྔོན།

    ཨ་རིས་རྒྱ་ནག་ལ་སྣང་ཆུང་གཏོང་མི་རུང་ཟེར་བ་དེ་བདེན་པ་རེད། ང་ཚོ་བོད་མི་རེ་ཟུང་གིས་ཀྱང་རྒྱ་ནག་ལ་སྣང་ཆུང་གཏོང་གི་ཡོད་པ་དེ་དགོད་བྲོ་བོ་ཞིག་རེད། བཙན་བྱོལ་སྤྱི་ཚོགས་ནང་རྒྱ་ནག་ཟེར་དུས་མཐོང་ཆུང་གཏོང་ས་ཞིག་དང་རྒྱ་མི་ཟེར་ནད་འཕྱ་དམོད་བྱེད་ས་ཞིག་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་དེ་ནོར་འཁྲུལ་ཆེན་པོ་ཞིག་དང་སོ་སོར་གྱོང་རེག་བྱེད་གཙོ་བོ་ཞིག་ཆགས་ཡོད།

    Reply
  2. གནས་ཚང་། says:
    ལོ་ 11 སྔོན།

    རྒྱ་ནག་འཐོར་སོང་ན། རྡ་ས་ད་དུང་རྩ་ཁྲིམས་འོག་འགྲོའམ།

    Reply

དཔྱད་མཆན་སྤེལ། Cancel reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

སྤྱི་ཚོགས་དྲ་གནས།

ཁྱབ་བསྒྲགས།

དྲ་ངོས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་ཚང་མའི་པར་དབང་བོད་ཀྱི་དུས་བབ་ལ་ཡོད།

གློག་འཕྲིན།

editor@tibettimes.net | office@tibettimes.net

ཁ་པར།

+91-98823-47075 | +91-92189-38041 | +91-81972-44372

Welcome Back!

OR

Login to your account below

Forgotten Password?

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In

Add New Playlist

No Result
ཆ་ཚང་གཟིགས།
  • གསར་འགྱུར།
    • ༸གོང་ས་མཆོག གསར་འགྱུར།
    • བཙན་བྱོལ།
    • བོད་ནང་།
    • རྒྱལ་སྤྱི།
    • རྒྱ་ནག
    • ༧གོང་ས་མཆོག གསུང་འཕྲིན།
  • རྩོམ་ཡིག།
    • བསམ་ཚུལ།
    • སྒྱུར་རྩོམ།
  • བརྙན་མཛོད།
    • གླེང་མོལ།
    • མེ་ལོང་།
    • ང་ཡི་བཙན་བྱོལ་བ།
    • གངས་ཕྲུག
    • དྲ་བརྙན་གསར་འགྱུར།
  • ཁྱབ་བསྒྲགས།
    • གླ་ཡོད་ཁྱབ་བསྒྲགས།
    • དུས་བབ་ཀྱི་གསལ་བསྒྲགས།
    • གླ་ཡོད་རིན་གོང་།
  • པར་མཛོད།
    • ང་ཚོའི་པར།
    • གསང་འགྱུར་པར་རིས།
  • དཔེ་དེབ།
  • རྩོམ་སྒྲིག་པའི་གཏམ།
  • ང་ཚོའི་སྐོར།
    • བོད་ཀྱི་དུས་བབ་ཀྱི་བྱུང་རིམ།
    • རྩ་ཆེའི་གསུང་འཕྲིན་ཁག
    • English
    • Chinese