ད་ལོར་༧གོང་ས་མཆོག་གིས་ཞི་བདེ་གཟེངས་རྟགས་བཞེས་ཏེ་ལོ་ ༢༥ འཁོར་གྱིན་ཡོད་སྟབས་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱིས་དམིགས་བསལ་དུས་དྲན་ཞིག་གོ་སྒྲིག་ཞུ་འཆར་ཡོད་འདུག
ལོ་ལྟར་ཕྱི་ཟླ་ ༡༢ ཚེས་ ༡༠ ཉིན་ནི་༧གོང་ས་མཆོག་གིས་ནོ་བྷེལ་ཞི་བདེའི་གཟེངས་རྟགས་བཞེས་པའི་ཉིན་མོར་སྲུང་བརྩི་ཞུ་བཞིན་ཡོད་པ་དང་། འདི་ལོ་ལོ་ངོ་ ༢༥ འཁོར་བའི་དུས་དྲན་འཁེལ་ཡོད་སྟབས། འདི་གའི་གསར་འགོད་པས་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་མགྲིན་ཚབ་དྲིལ་བསྒྲགས་དྲུང་ཆེ་བཀྲ་ཤིས་ཕུན་ཚོགས་ལགས་སུ་བཅར་འདྲི་ཞུས་པར། ཁོང་གིས་༢༠༡༤ ལོའི་ཟླ་ ༡༢ ཚེས་ ༡༠ ནི་རྒྱལ་སྤྱིའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་ཉིན་མོ་དང་། ༡༩༨༩ ལོར་༧གོང་ས་མཆོག་ལ་ནོ་བྷེལ་ཞི་བདེའི་གཟེངས་རྟགས་འབུལ་བཞེས་མཛད་དེ་ལོ་ངོ་ ༢༥ འཁོར་བའི་དུས་དྲན་གལ་ཆེན་ཞིག་ཆགས་ཡོད་པ་མ་ཟད། འདི་ལོ་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ངོས་ནས་ཀྱང་༧གོང་ས་མཆོག་ལ་བཀའ་དྲིན་རྗེས་དྲན་ཞུ་བའི་ལོར་སྲུང་བརྩི་གནང་རྒྱུའི་གསལ་བསྒྲགས་གནང་བ་ལྟར། བཀའ་དྲིན་རྗེས་དྲན་ཚོགས་ཆུང་ཞེས་པ་ཞིག་བཙུགས་ཏེ་ད་བར་ལས་རིམ་མང་པོ་སྤེལ་ཡོད་པ་མ་ཟད། ཟླ་ ༡༢ ཚེས་ ༡༠ ལས་རིམ་དེ་ཡང་གྲ་སྒྲིག་ཞུ་བཞིན་ཡོད་སྟབས། དུས་དྲན་འདི་ཕྱོགས་གང་ཅིའི་ཐད་ནས་གལ་འགངས་ཆེན་པོ་ཞིག་ཆགས་ཡོད། ཅེས་བརྗོད་བྱུང་།
གཞན། བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་དྲ་བར་གནས་ཚུལ་བཀོད་པ་ལྟར་ན། ཕྱི་ཟླ་ ༡༢ ཚེས་ ༡༠ ཉིན་ནས་ཉིན་གཉིས་རིང་བཞུགས་སྒར་དུ་ཧི་མཱ་ལ་ཡའི་དུས་སྟོན་སྲུང་བརྩི་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན་པ་དང་། སྐབས་དེར་ཧི་མཱ་ཅལ་དང་ཨ་རུ་ནཱ་ཅལ། འབྲས་ལྗོངས། ཨུཏྟར་ཁཎྜ། ཇམ་མུ་ཀ་ཤི་མིར། པན་ཇབ། ར་ཇི་སི་ཐན་བཅས་མངའ་སྡེ་ ༧ ནས་རིག་གཞུང་འཁྲབ་སྟོན་པ་མི་གྲངས་ ༢༣༠ ཙམ་མཉམ་ཞུགས་གནང་རྒྱུ་མ་ཟད། ཨུ་རུ་སུ་དང་། སོག་པོ། འབྲུག ཁལ་མུཀ རྒྱ་གར། བལ་པོ་བཅས་ཡུལ་གྲུ་ཁག་ནས་ཀྱང་རིག་གཞུང་འཁྲབ་སྟོན་གནང་རྒྱུ་ཡིན་འདུག
དྲུང་ཆེ་བཀྲ་ཤིས་ཕུན་ཚོགས་ལགས་སུ་དུས་དྲན་གྱི་ལས་རིམ་དང་སྐུ་མགྲོན་བཅས་ཀྱི་སྐོར་བཀའ་འདྲི་ཞུས་པར་ཁོང་གིས། ཚེས་ ༡༠ ཉིན་གྱི་ཞོགས་པར་ནམ་རྒྱུན་ལྟར་གཙུག་ལག་ཁང་ལ་འཛོམས་རྒྱུ་དང་། དུས་སྟོན་ཐོག་༧གོང་ས་མཆོག་དང་ཧི་མཱ་ཅལ་མངའ་སྡེའི་སྤྱི་ཁྱབ་བློན་ཆེན་ཝུར་བྷ་དྷུར་སིང་ (Virbhadra Singh) མཆོག་རྣམ་གཉིས་ཆིབས་སྒྱུར་བསྐྱང་འཆར་ཡོད་ཀྱང་། ད་ལྟའི་གནས་ཚུལ་ལ་དཔལ་ལྡན་དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་ཡིག་ཚང་ནས་ཟླ་ ༡༢ ཚེས་ ༩ ཉིན་༧གོང་ས་མཆོག་ལྡི་ལིར་མཛད་འཆར་གལ་ཆེན་ཞིག་ཡོད་སྟབས། ཚེས་ ༨ ཉིན་བཞུགས་སྒར་ནས་ཆིབས་སྒྱུར་གནང་དགོས་པའི་གནས་སྟངས་ཆགས་ཡོད་སྟབས། ད་ཐེངས་ཀྱི་དུས་སྟོན་ཐོག་༧གོང་ས་མཆོག་ཆིབས་སྒྱུར་སྐྱོང་ཐུབ་ཀྱི་མེད་པར་བརྟེན། ཧི་མཱ་ཅལ་མངའ་སྡེའི་སྤྱི་ཁྱབ་བློན་ཆེན་མཆོག་སྐུ་མགྲོན་གཙོ་བོར་ཆིབས་སྒྱུར་གནང་གཏན་འཁེལ་ཡོད། ཅེས་བརྗོད་བྱུང་།
ཁོང་གིས་མུ་མཐུད་དུ་བརྗོད་དོན། ཕྱི་དྲིལ་ལས་ཁུངས་ངོས་ནས་དུས་སྟོན་དང་བསྟུན་ཏེ། བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་དང་བོད་པའི་སྤྱི་ཚོགས་འདི་བཙན་བྱོལ་གྱི་སྤྱི་ཚོགས་ཤིག་ཆགས་ཡོད་པ་མ་ཟད། དམངས་གཙོའི་སྤྱི་ཚོགས་ཤིག་ཀྱང་ཆགས་པའི་བརྒྱུད་རིམ་དག་གསལ་སྟོན་བྱས་པའི་ ༼བཙན་བྱོལ་གྱི་བྱུང་བ་བརྗོད་པ་༽ཞེས་པའི་དཔེ་དེབ་ཅིག་དང་། ༧གོང་ས་མཆོག་གི་བཀའ་དྲིན་འོག་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་དང་སྤྱི་ཚོགས་འཕེལ་རྒྱས་ཕྱིན་པའི་བརྒྱུད་རིམ་གཙོས། གོང་ས་མཆོག་གི་མཛད་རྗེས་ལ་བཀའ་དྲིན་རྗེས་དྲན་གྱི་ཚུལ་དུ་སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་དང་ཁྲི་ཟུར་ཟམ་གདོང་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག རྒྱ་གར་གྱི་གྲོགས་པོ་ཁག་ཅིག་དང་བོད་ཀྱི་སྲིད་ཇུས་ཉམས་ཞིབ་ཁང་གི་འགན་འཛིན་བཅས་ཀྱིས་རྩོམ་བྲིས་ཞུས་པའི་ ༼༧གོང་ས་ཏཱ་ལའི་བླ་མ་སྐུ་ཕྲེང་ ༡༤ ཆེན་མོ་མཆོག་ལ་བསྟོད་པ་༽ (His Holines 14th Dalai Lama A Tribute) ཞེས་པའི་དབྱིན་ཡིག་གི་དཔེ་དེབ་ཅིག དེ་བཞིན། ད་བར་༧གོང་ས་མཆོག་གིས་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཐོག་ཆིབས་སྒྱུར་དང་། ཁོང་ལ་ཆེ་བསྟོད་གཟེངས་རྟགས་རིགས་ཕུལ་བ་བཅས་ཀྱི་མཛད་རྣམ་མདོར་བསྡུས་བཀོད་པའི་༼༧གོང་ས་ཏཱ་ལའི་བླ་མ་སྐུ་ཕྲེང་ ༡༤ ཆེན་མོ་མཆོག་ལ་རྗེས་དྲན་༽ (His Holines 14th Dalai Lama A souvenir ) ཞེས་པའི་དབྱིན་ཡིག་གི་དཔེ་དེབ་ཅིག་བཅས་མངའ་སྡེའི་སྤྱི་ཁྱབ་བློན་ཆེན་མཆོག་གིས་དབུ་འབྱེད་གནང་གི་རེད། ཅེས་བརྗོད་བྱུང་།
མཇུག་ཏུ་ཁོང་གིས་མངའ་སྡེའི་སྤྱི་ཁྱབ་བློན་ཆེན་མཆོག་གིས་དཔེ་དེབ་དབུ་འབྱེད་ཁག་བསྒྲུབས་རྗེས་ལས་རིམ་གང་ཡོད་མེད་ཐད་བརྗོད་དོན། དཔལ་ལྡན་སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་དང་སྤྱི་འཐུས་ཚོགས་གཙོ་མཆོག་རྣམ་གཉིས་ཀྱིས་དུས་དྲན་གྱི་ངོ་སྤྲོད་གསུང་བཤད་གནང་རྗེས། མངའ་སྡེའི་སྤྱི་ཁྱབ་བློན་ཆེན་མཆོག་མངའ་སྡེའི་གྲོས་ཚོགས་དྷ་རམ་ས་ལར་ཚོགས་ཀྱི་ཡོད་སྟབས། དུས་དྲན་གྱི་མཛད་རིམ་ཆ་ཚང་ལ་བཞུགས་ཐུབ་ཀྱི་མེད་སྟབས་ཕྱིར་ཕེབས་གནང་རྒྱུ་དང་། དེའི་རྗེས་སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་ནས་དཔེ་དེབ་གཞན་ཁག་ཅིག་དབུ་འབྱེད་དང་། བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་འདེམས་བསྐོ་ལྷན་ཁང་ངོས་ནས་སྲི་ཞུ་ལས་བྱེད་ཞབས་ལོ་ ༢༥ ལོན་པ་གཟེངས་བསྟོད་ཕྱག་འཁྱེར་འབུལ་ལམ་ཞུ་རྒྱུ་དང་། དེའི་རྗེས་ལ་བོད་ཀྱི་ཟློས་གར་ཚོགས་པ་དང་ཐང་སྟོང་གླུ་གར་ཚོགས་པ། དྷ་སྟེང་དང་དྷ་ཤོད་བོད་ཁྱིམ། དཔེ་སྟོན་སློབ་གྲྭ་སོགས་ནས་གཞས་སྣ་གཟིགས་འབུལ་དང་། བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ངོས་ནས་སྐུ་མགྲོན་རྣམ་པར་གསོལ་སྟོན་ཞིག་གཤོམ་རྒྱུ་བཅས་གྲ་སྒྲིག་ཡོད་པ་རེད། ཅེས་ངོ་སྤྲོད་གནང་བྱུང་།
གསར་འགོད་པ། དོན་གྲུབ།
![The Dalai Lama offers blessings to his followers at his Himalayan residence in the northern hill town of Dharamshala, India, on December 20, 2024 [Priyanshu Singh/Reuters]](https://tibettimes.net/wp-content/uploads/2025/05/Screen-Shot-2025-05-09-at-3.37.35-PM-360x180.png)
དབུས་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ནས། ༸གོང་ས་མཆོག་གི་བཀའ་དྲིན་རྗེས་དྲན་ལོ་དང་། ༸སྐྱབས་མགོན་ཏཱ་ལའི་བླ་མའི་ཞི་བདེའི་གཟེངས་རྟགས་ཀྱི་དུས་དྲན་༢༥ པ་སྲུང་བརྩིའི་ལས་རིམ་ནང་། བོད་ཡིག་གཏན་མེད་དང་རྒྱང་ཕུད་ཀྱི་སྲིད་བྱུས་ཤིག་བཟུང་སྟེ་སྲུང་བརྩི་དམིགས་བསལ་པ་ཞིག་ཞུ་འཆར་ཡོད་པ་འདྲ།
༧གོང་ས་སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག
སྐུ་ན་ཆུང་ཆུང་སྐབས་རང་ནས།
ཁ་བ་ལྗོངས་ཀྱི་མགོན་སྐྱབས་སུ།
ཆོས་སྲིད་དབུ་ཁྲིད་ཆེན་པོ་རུ།
རྟག་ཏུ་མི་མང་བདེ་སྐྱིད་དགོངས།
དམར་པོའི་དཔུང་འཇུག་དྲག་པོ་ཡིས།
བོད་མིར་ཁ་འབྲལ་གཉིས་སུ་བཏང་།
གཞིས་ལུས་བོད་ཀྱི་མགྲིན་ཚབ་དང་།
བྱེས་འབྱོར་བོད་མིའི་སྐྱོ་རོགས་དང་།
བོད་ཀྱི་རྩ་ཆེའི་རིག་གཞུང་སོགས།
ལོ་ཉི་རེ་ལྔ་འདས་ན་ཡང་།
མི་ཉམས་རྒྱུན་འཛིན་ཉར་ཚགས་ཀྱིས་།
དེང་བར་ཉི་འོད་བཞིན་དུ་གསལ།
ཤེས་བྱའི་བང་མཛོད་རབ་འཆང་བ།
བྱམས་སྙིང་མཛོད་ཀྱི་ཆུ་གཏེར་མནབས།
ཐབས་ཤེས་གཤོག་ཟུང་དྲུག་ལྡན་དབྱངས།
འཛམ་གླིང་ཀུན་ཏུ་འཕུར་ལྡིང་བསྒྲགས།
གང་གི་ཞབས་ཟུང་རྡོ་རྗེར་བརྟན།
སྙན་གྲགས་ཡོངས་སུ་ཁྱབ་ལ་བདུད།
(བོད་ཀྱི་ཞི་བདེའི་གཟེངས་རྟཊ་ལོ་ ༢༥ འཁོར།)
ངོ་ཨེ་ཚ་གི། ༧གོང་ས་མཆོག་གིས་བླངས་བའི་ཞི་བདེ་གཟེངས་ཀྱི་མིང་ལའང་བོད་ཀྱི་ཞི་བདེ་གཟེངས་རྟགས་ཟེར། ད་འདི་ར་༧་གོང་ས་མཆོག་གི་ཕྱག་ནས་ལེན་གི་ཡིན་ནམ།
ནོ་སྦེལ་བསྟོད་དབྱངས།
འཛམ་གླིང་ཞི་བདེའི་གཟེངས་རྟགས།
༧གོང་ས་མཆོག་ལ་ཕུལ་སོང་།
དགའ་བ་ལ་དང་དགའ་བ།
སྐྱིད་དོ་ལ་དང་སྐྱིད་དོ།
དགའ་བ་ལ་དང་དགའ་བ།
སྐྱིད་དོ་ལ་དང་སྐྱིད་དོ།
འཛམ་གླིང་ཞི་བདེའི་གཟེངས་རྟགས།
༧གོང་ས་མཆོག་ལ་ཕུལ་སོང་།
འཛམགླིང་ཡང་རྩེའི་སྟེང་གི
གངས་ལྗོངས་ཆོས་ལྡན་རྒྱལ་ཁབ།
རླབས་ཆེན་ཆོས་སྲིད་དབུ་ཁྲིད།
༧སྐྱབས་མགོན་བསྟན་འཛིན་རྒྱ་མཚོ།
ཐུགས་རྒྱུད་བྱམས་དང་སྙིང་རྗེས།
འགྲོ་ཀུན་བདེ་ལ་བཀོད་སོང་།
ནོ་སྦེལ་ཞི་བདེའི་གཟེངས་རྟགས།
༧གོང་ས་མཆོག་ལ་ཕུལ་སོང་།
དགའ་བ་ལ་དང་དགའ་བ།
སྐྱིད་དོ་ལ་དང་སྐྱིད་དོ།
འཛམ་གླིང་ཞི་བདེའི་གཟེངས་རྟགས།
༧གོང་ས་མཆོག་ལ་ཕུལ་སོང་།
ཕྱི་ལོ་གྱ་དགུའི་ལོ་ལ།
ནོ་སྦེལ་ཞི་བདེའི་གཟེངས་རྟགས།
༧གོང་ས་མཆོག་ལ་ཕུལ་བ།
ཞི་བདེའིརྒྱལ་ཁ་ལོས་ཡིན།
གཞིས་བྱེས་བོད་མིའི་དབུ་ཁྲིད།
ནང་པ་ཡོངས་ཀྱི་མགོན་སྐྱབས།
འཛམ་གླིང་ཞི་བདེའི་དེད་དཔོན།
༧སྐྱབས་མགོན་བསྟན་འཛིན་རྒྱ་མཚོ།
དགའ་བ་ལ་དང་དགའ་བ།
སྐྱིད་དོ་ལ་དང་སྐྱིད་དོ།
ནོ་སྦེལ་ཞི་བདེའི་གཟེངས་རྟགས།
༧གོང་ས་མཆོག་ལ་ཕུལ་སོང་།
བོད་མི་རྒན་གཞོན་བྱིས་གསུམ།
བདེ་སྐྱིད་སྣང་བས་ཁྱབ་ནས།
དགའ་བའི་བསྟོད་དབྱངས་ཕུལ་སོང་།
སྐྱིད་པའི་བྲོ་གར་འཁྲབ་ཡོད།
སངས་རྒྱས་བསྟན་པ་དར་སོང་།
འཛམ་གླིང་ཞི་བདེས་ཁྱབ་སོང་།
རང་དབང་མང་གཙོའི་དཔལ་ལ།
ཅི་དགར་སྤྱོད་ལ་ཆས་འགྲོ།
ནོ་སྦེལ་ཞི་བདེའི་གཟེངས་རྟགས།
༧གོང་ས་མཆོག་ལ་ཕུལ་སོང་།
དགའ་བ་ལ་དང་དགའ་བ།
སྐྱིད་དོ་ལ་དང་སྐྱིད་དོ།
ནོ་སྦེལ་ཞི་བདེའི་གཟེངས་རྟགས།
༧གོང་ས་མཆོག་ལ་ཕུལ་སོང་།
༄། སུའི་ཌན་མི་རིགས་ཡིན་པ་ཨལ་ཕི་རེཊ་ནོ་བྷེལ་ (Alfred Nobel) ཞུ་བ་ནི་ཚན་རིག་པ་དང་། གསར་གཏོད་པ། ཞི་བདེ་རིང་ལུགས་པ། རྩོམ་པ་པོ། དཀའ་ཉེན་ལ་མི་ཞུམ་པའི་བྱས་པ་ཅན་གྱི་སྐྱེས་བུ་ཞིག་ཡིན། ཁོང་དགོངས་པ་མ་རྫོགས་པའི་ལོ་གཅིག་སྔོན་ཏེ། ཕྱི་ལོ་ ༡༨༩༥ ལོར་ཁོང་གི་དགོངས་པ་ལྟར་ཁོང་ཉིད་ཀྱི་ཁྱིམ་ཚང་གི་རྒྱུ་ནོར་ཁོངས་ནས་རྫས་འགྱུར་རིག་གནས་དང་། དངོས་པོའི་ཚན་རིག། དཔལ་འབྱོར་རིག་གནས་བཅས་པར་མཁས་པ་དང་། དེ་བཞིན་རྩོམ་བྲིས་རིག་རྩལ། ཞི་བདེ་བཅས་པར་འཛམ་གླིང་ནང་རྒྱལ་མཚམས་མེད་པ་གཟེངས་སུ་ཐོན་པའི་བྱས་པ་ཅན་གྱི་མི་སྣར་ལོ་ལྟར་ཆེ་བསྟོད་གཟེངས་རྟགས་འབུལ་རྒྱུ་གནང་བ་རེད། གཟེངས་རྟགས་དེ་དག་ཁོངས་ནས་ཞི་བདེའི་གཟེངས་རྟགས་དེ་བཞིན་ནོར་ཝེ་ཚོགས་ཆུང་ནས་དང་། དེ་མིན་རྣམས་སུའི་ཌན་གྱི་ཚོགས་ཆུང་ནས་འབུལ་སྲོལ་བྱུང་འདུག།
ནོ་བྷེལ་ཞི་བདེའི་གཟེངས་རྟགས་ནི། ༡༩༠༡ ལོར་འགོ་འཛུགས་བྱས་པ་ནས་བཟུང་དུས་ད་ལྟའི་བར་གཟེངས་རྟགས་དེ་ཐེངས་ ༡༢༡ གནང་ཡོད་པ་ནས་རྒྱ་གྲམ་དམར་པོ་དང་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྐྱབས་བཅོལ་ལས་ཁུངས་ལ་སོགས་པ་བྱས་པ་ཅན་གྱི་སྒྲིག་འཛུགས་ཁག་ལ་གནང་ཐེངས་ ༢༣ དང་། དེ་འཕྲོས་གང་ཟག་སྒེར་སོ་སོའི་མཛད་པར་གཞིགས་པའི་གནང་ཐེངས་ ༩༨ བྱུང་ཡོད་པ་རེད། དེ་དག་ཚང་མ་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་དཔྱད་ན། འབུལ་ཡུལ་མ་ནོར་བ་དང་། མ་འཁྲུལ་པ། མ་འཛོལ་བ་བཅས་བྱུང་བར་བློ་དང་ལྡན་པའི་སྐྱེ་བོ་ཕལ་མོ་ཆེས་ངོས་འཛིན་གཅིག་གྱུར་ཞུ་གི་ཡོད་པ་རེད། སྤྱིར་འཛམ་གླིང་ནང་ཞི་བདེའི་གཟེངས་རྟགས་མི་འདྲ་བ་ཆེ་ཆུང་བསྡོམས་ ༣༠༠ སྐོར་ཡོད་པ་ནས་ནོ་བྷེལ་ཞི་བདེའི་གཟེངས་རྟགས་དེ་བཞིན་འདྲ་འདྲའི་ནང་ནས་མི་འདྲ་ཙམ་ཀུན་གྱིས་དམིགས་བསལ་ཆེ་མཐོང་ཞུ་ཡུལ་གྲགས་ཆེ་ཤོས་དེ་ཡིན་པ་རེད། དེ་ནི་གཅིག་ནས་སྤྱི་ཚོགས་ཞབས་འདེགས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཡུན་རིང་ཡོད་པ་དང་། གཙོ་ཆེ་སྲིད་དོན་གྱི་གནོན་ཤུགས་དང་། ཕྱོགས་ཞེན་གྱི་ཐེ་བྱུས་མེད་པའི་མི་ལྔ་ལས་གྲུབ་པའི་རང་དབང་ལྡན་པའི་མཁས་པའི་ལྷན་ཚོགས་ཤིག་གིས་དཔྱད་བསྡུར་ཉམས་ཞིབ་དྲག་འདེམས་བྱས་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་ཡིན་པ་དང་། གཟེངས་རྟགས་འདི་ལ་རྟགས་མ་དང་། ཕྱག་འཁྱེར། ཕྱག་དངུལ་བཅས་འབུལ་སྲོལ་ཡོད་པ་རེད།
ཕྱི་ལོ་ ༡༩༨༩ ལོའི་ནོ་བྷེལ་ཞི་བདེའི་གཟེངས་རྟགས་གནང་ཐེངས་ ༩༠ པ་དེ་བོད་མིའི་བླ་ན་མེད་པའི་དབུ་འཁྲིད་སྤྱི་ནོར་ྋགོང་ས་ྋསྐྱབས་མགོན་ཏཱ་ལའི་བླ་མ་མཆོག་ལ་ལོ་དེའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་ཉིན་མོ་སྟེ་ཕྱི་ཟླ་ ༡༢ ཚེས་ ༡༠ ཉིན་ཕུལ་བ་རེད། ྋགོང་ས་མཆོག་ལ་གཟེངས་རྟགས་ཕུལ་དོན་ནི། ཀུན་ཁྱབ་ཀྱི་སེམས་ཁུར་དང་། འཛམ་གླིང་ཞི་བདེ། ཆོས་ལུགས་མཐུན་སྒྲིལ། འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་། ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ། ལྷག་དོན་བོད་རྒྱའི་དཀའ་རྙོག་འཚེ་མེད་ཞི་བའི་ཐབས་ལམ་ཐོག་ནས་སེལ་ཐབས་གནང་བ་བཅས་ལ་བརྟེན་ནས་ཕུལ་བ་རེད། ྋགོང་ས་མཆོག་ལ་གཟེངས་རྟགས་འབུལ་བཞེས་རྗེས་བཀའ་སློབ་ཕེབས་པའི་སྙིང་དོན་ལ། “ངོས་ནས་འཛམ་གླིང་གི་ས་ཕྱོགས་གང་སར་མནར་གཅོད་འོག་ཚུད་པའི་སྤྱི་བོ་སྤྱི་དང་། འཛམ་གླིང་ཞི་བདེ་དང་རང་དབང་གི་དོན་དུ་འབད་བརྩོན་བྱེད་བཞིན་པའི་སྐྱེ་བོ་ཡོངས་ཀྱི་ཚབ་ཞུས་ཏེ་བཀྲིན་ཚད་མེད་དྲན་པའི་སྒོ་ནས་གཟེངས་བསྟོད་འདི་དང་ལེན་ཞུ་གི་ཡོད།” ཅེས་གསུངས་ཡོད།
ནོ་བྷེལ་གཟེངས་རྟགས་དང༌ནོ་བྷེལ་ཐེབས་རྩ་སོགས་ཀྱི་ངོ་སྤྲོད་མདོར་བསྡུས།
བྱམས་པ་ཟླ་གྲགས།
ནོ་བྷེལ་གཟེངས་རྟགས་ཀྱི་ལམ་སྲོལ་ལ་དུས་བསྟུན་ལེགས་བཅོས་ཀྱི་རྣམ་པ་གསར་པའི་རེ་བ།
ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༠ ལོར་གསོ་རིག་དང༌། རྫས་འགྱུར། དངོས་ཁམས་རིག་པ་བཅས་ཚན་རིག་དང་འབྲེལ་བའི་གཟེངས་རྟགས་འདི་དག་བཞེས་མཁན་གྱི་མཚན་ཐོ་གསལ་བསྒྲགས་མ་གནང་བའི་ཉིན་གཅིག་གི་སྔོན། སུ་ཌན་གྱི་ཚན་རིག་གཙུག་ལག་སློབ་གཉེར་ཁང་ནས་གལ་གནད་ཆེ་བའི་གསལ་བསྒྲགས་ཤིག་གནང་སྟེ། ནོ་བྷེལ་ཚོགས་ཆུང་གིས་ཕྱིས་འབྱུང་ཚན་རིག་གཟེངས་རྟགས་འབུལ་ཕྱོགས་ཐད་བསྐྱར་དུ་དུས་བསྟུན་ལེགས་བཅོས་ཀྱི་བསམ་གཞིགས་ནན་པོ་ཞིག་བྱ་རྒྱུའི་དགོངས་འཆར་ཡོད་ཚུལ་གསལ་བསྒྲགས་དེའི་ནང་གསལ་པོར་བརྗོད་ཡོད། དེ་ལྟ་བུའི་གསལ་བསྒྲགས་གནང་དགོས་པའི་རྒྱུ་རྐྱེན་གཙོ་བོ་ནི། ད་ལྟའི་ཆར་ནོ་བྷེལ་ཚོགས་ཆུང་གིས་མིང་འདོན་གནང་བའི་གསོ་རིག་དང༌། རྫས་འགྱུར་རིག་པ། དངོས་ཁམས་རིག་པ་བཅས་གསུམ་པོ་འདིས། དེང་དུས་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་དགོས་མཁོར་གཞིགས་ཏེ་ཕན་རླབས་ཆེ་བའི་ཚན་རིག་གི་ཡན་ལག་མང་པོ་ཡོད་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་འདི་གསུམ་གྱིས་མཚོན་ཐུབ་ཐབས་ཡེ་ནས་མེད་ཀྱང། ཚོགས་ཆུང་ནས་ད་བར་དུས་བསྟུན་བསམ་གཞིགས་ཀྱིས་གཟེངས་རྟགས་གསར་གཏོད་བྱ་རྒྱུར་ཐུགས་སྣང་འབད་བརྩོན་རྩ་བ་ནས་གནང་མེད་པར་མ་ཟད། གཟེངས་རྟགས་རྣམས་མཁས་དབང་གསུམ་ལས་མང་བ་ཟུང་སྦྲེལ་དུ་གནང་མི་ཆོག་པའི་ལམ་སྲོལ་དེར་ཡང་མང་ཚོགས་ནས་སྐྱོན་བརྗོད་དགོངས་འཆར་ཤུགས་ཆེ་ཡོང་བཞིན་པ་རྣམས་ལ་ནོ་བྷེལ་ཚོགས་ཆུང་ནས་ཐུགས་སྣང་དགོངས་བཞེས་ཀྱིས་འབྱུང་འགྱུར་ལེགས་བཅོས་གནང་འཆར་ཡོད་ཅེས་གསལ་བསྒྲགས་གནང་ཡོད་ནའང༌། ད་བར་ཚོགས་ཆུང་ནས་ཚིག་སྐམ་སྟོང་བཤད་ཙམ་ལས་དོན་དམ་མི་མང་གི་རེ་འདུན་གཞིར་བཟུང་ནོ་བྷེལ་གཟེངས་རྟགས་འབུལ་ཕྱོགས་ལམ་སྲོལ་ཐད་ལེགས་བཅོས་གནང་ཡོད་པ་ཞིག་ཕལ་ཆེར་མ་ཚོར། ཡིན་ནའང༌། ཀུན་གྱིས་ད་དུང་ཁ་བཤད་དོན་ལ་གནས་པ་ཞིག་ཡོང་བར་རེ་བ་བྱེད་བཞིན་ཡོད།
ནོར་ཝེ་ཇིན་ནོ་བྷེལ་གཙུག་ལག་སློབ་གཉེར་ཁང༌།
(Norwegian Nobel Institute)རང་དབང་ལྡན་པའི་ཉམས་ཞིབ་གཙུག་ལག་སློབ་གཉེར་ཁང་འདི་ནོར་ཝེ་ཇིན་(Norwegian)ནོ་བྷེལ་ཚོགས་ཆུང་དང༌། ནོ་བྷེལ་ཞི་བདེའི་གཟེངས་རྟགས་ཀྱི་འགན་འཛིན་རྣམ་པས་དགོས་མཁོ་དང་བསྟུན་ཏེ་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༠༤ ལོར་ཐོག་མར་གསར་འཛུགས་གནང་བ་ཞིག་རེད། སློབ་གཉེར་ཁང་འདིའི་སྒྲིག་གཞི་ནང་གསལ་གྱི་ལས་འགན་གཙོ་བོ་ནི། རྒྱལ་སྤྱིའི་འབྲེལ་ལམ་ཁག་ཡར་རྒྱས་གཏོང་རྒྱུའི་ཐད་ལ་དམིགས་བསལ་གྱི་དོ་སྣང་དང༌། དེའི་ཐོག་སྦྱོང་བརྡར་ཡང་མཛད་དགོས་པར་མ་ཟད། འཛམ་གླིང་རྒྱལ་ཁབ་ཕན་ཚུན་དབར་གོ་རྟོགས་ལེགས་སྒྲུབ་དང་བརྩི་མཐོང་གོང་འཕེལ་ཡོང་ཐབས་སུ་ཁོར་ཡུག་གི་ཆ་རྐྱེན་བཟང་པོ་བསྐྲུན་རྒྱུའི་ཞབས་འདེགས་ཞུ་དགོས་པ་དེ་ཡིན། ལས་འགན་དེ་དག་དོན་དམ་ལག་ལེན་དུ་འཁྱོལ་ཆེད། ལོ་མང་རིང་སློབ་གཉེར་ཁང་འདིས་ནོར་ཝེ་ཡུལ་གྱི་མཁས་དབང་རྣམས་དང་ཕྱི་རྒྱལ་ཡུལ་གྲུ་ཁག་གི་ཉམས་ཞིབ་མཁས་དབང་ཚོའི་དབར། རྟག་ཏུ་མཐུད་མཚམས་ལྟ་བུའི་ཕྱག་ལས་མུ་མཐུད་དེ་གནང་ཡོད་པར་མ་ཟད། ཡུ་རོབ་དམག་འཐབ་ཀྱི་དུས་ངན་སྐབས་སུའང་སློབ་གཉེར་ཁང་འདི་ཁྱིམ་མཚེས་ཡུལ་གྲུ་ཁག་གི་སྐྱབས་བཅོལ་མཁས་དབང་ཚོ་འཛོམས་སའམ། དེ་དག་དཀའ་ངལ་གྱི་སྐབས་སྐྱབས་བཅོལ་སའི་བསྟི་གནས་ལྟ་བུར་གྱུར་ཡོད།
ད་ལྟའི་སློབ་གཉེར་ཁང་གི་ཁང་པ་འདི་ཕྱི་ལོ་ ༡༨༦༧ ལོར་ཐོག་མར་གསར་བཟོ་གནང་ཞིང༌། ཨོས་ལོའི་རྒྱལ་སའི་དཀྱིལ་ཏེ། ནོར་ཝེའི་རྒྱལ་ཁང་དང༌། དེའ་ིལྡུམ་རའི་ཉེ་འགྲམ་ཞིག་ཏུ་ཆགས་ཡོད། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༠༤ ལོར་ནོར་ཝེ་ཇིན་ནོ་བྷེལ་གཙུག་ལག་སློབ་གཉེར་ཁང་དེས་ཁང་པ་འདིའི་ནང་ཐོག་མར་འགོ་འཛུགས་གནང་བ་ནས་བཟུང༌། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༨༥ དང། ༡༩༩༠ ༡༩༩༡ ལོ་སོ་སོར་ཁང་པ་འདིར་ལེགས་བཅོས་དང་རྒྱ་བསྐྱེད་བྱ་རྒྱུའི་ཕྱག་ལས་ཧ་ཅང་རྒྱ་ཆེན་པོ་ཞིག་གནང་ཞིང༌། ད་ཆ་སློབ་གཉེར་ཁང་འདིའི་ནང་ཕྱི་རྒྱལ་ཡུལ་གྲུ་ཁག་གི་ཉམས་ཞིབ་པ་རྣམས་ཀྱི་ཆེད་ཀམ་པུཊར་སོགས་དེང་དུས་ཀྱི་ཆ་རྐྱེན་ཆ་ཚང་ལྡན་པའི་ལས་ཁུངས་ཁང་མིག་གསར་པ་མང་དག་ཅིག་གསར་དུ་གོ་སྒྲིག་གནང་ཡོད།
ནོ་བྷེལ་སློབ་གཉེར་ཁང་འདིས་ལོ་ལྟར་”ནོ་བྷེལ་བགྲོ་གླེང༌”ཞེས་པའི་མཁས་པའི་བགྲོ་གླེང་ཞིག་གོ་སྒྲིག་ཞུ་མུས། བགྲོ་གླེང་འདིའི་ཐོག་ཕན་ཚུན་བསམ་ཚུལ་བརྗེ་ལེན་སྤུས་དག་ཅིག་ཡོང་ཐབས་སུ་འཛམ་གླིང་ཡུལ་གྲུ་ཁག་ནས་མཁས་དབང་སྙན་གྲགས་ཅན་གདན་ཞུ་མཛད་པར་མ་ཟད། སྤྱིར་བཏང་མཁས་པའི་ཚོགས་འདུ་དང༌། མཁས་པ་ཁག་གི་གསུང་བཤད་ཀྱང་དུས་དུས་སུ་ཟུར་དུ་གོ་སྒྲིག་ཞུ་བཞིན་ཡོད། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༦༠ ལོ་ནས་འདས་པའི་ལོ་མང་རིང་གཙུག་ལག་སློབ་གཉེར་ཁང་འདིས་འཛམ་གླིང་གི་གནས་སྟངས་ཀྱི་དགོས་མཁོར་གཞིགས་ཏེ། གནད་ཆེའི་དམིགས་བསལ་བརྗོད་གཞིའི་ཐོག་བགྲོ་གླེང་ཐེངས་མང་གོ་སྒྲིག་ཞུས་ཁོངས། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༩༠ ལོར་འཁོན་སེམས་ཀྱི་བྱེད་ལས་ཞེས་པ་དང༌། དེ་རྗེས་འདས་པའི་གྲང་དམག་ཅེས་པའི་བརྗོད་གཞི་འདི་གཉིས་ནི་དམིགས་བསལ་གྱི་གྲགས་ཆེ་ཤོས་བྱུང་ཡོད། ནོ་བྷེལ་གཙུག་ལག་སློབ་གཉེར་ཁང་གི་དཔེ་མཛོད་ནང་མི་སུ་འདྲ་ཞིག་ཡིན་རུང་རང་དབང་གིས་ཕེབས་ཆོག་པ་ཡིན།
དཔེ་མཛོད་ཁང༌།
དཔེ་མཛོད་ཁང་འདིའི་ནང་ཞི་བདེའི་བརྗོད་གཞི་དང་འབྲེལ་བའི་དཔལ་འབྱོར་རིག་པ་དང༌། རྒྱལ་སྤྱིའི་ཆབ་སྲིད་རིག་པ་སོགས་ཀྱི་སྐོར་དེབ་གྲངས་ ༡༥༠༠༠༠ ལྷག་ཡོད། དེའི་ནང་ནས་ཀྱང་དམིགས་བསལ་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༠༠ ནས་ཉི་ཤུའི་བར་གྱི་རྒྱལ་རབས་ལོ་རྒྱུས་དང༌། ཞི་བདེའི་ལས་འགུལ་ཁག་གི་ལོ་རྒྱུས། རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁྲིམས་དང་རྒྱལ་སྤྱིའི་འབྲེལ་ལམ་སོགས་ཀྱི་བརྗོད་གཞིའི་སྐོར་གྱི་དེབ་ཕོན་ཆེན་པོ་ཡོད་པར་མ་ཟད། དཔེ་མཛོད་ཁང་འདི་ནི་ཡུ་རོབ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་དང༌། མཉམ་སྦྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་གལ་ཆེའི་ཡིག་ཆ་ཁག་འཇོག་སའི་བང་མཛོད་ལྟ་བུ་ཞིག་ཀྱང་ཡིན་པར་གྲགས་སོ། །
ཉམས་ཞིབ་སློབ་ཡོན་གྱི་མཐུན་རྐྱེན།
ཉམས་ཞིབ་སློབ་ཡོན་གྱི་འཆར་གཞི་འདི། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༩༢ ལོར་གཙུག་ལག་སློབ་གཉེར་ཁང་འདིའི་ནང་ཐོག་མར་ཉམས་ཞིབ་ཀྱི་སྡེ་ཚན་བཙུགས་པ་དང་མཉམ་དུ་འགོ་འཛུགས་གནང་བ་ཞིག་རེད། སློབ་ཡོན་གྱི་འཆར་གཞི་འདིའི་རྒྱབ་ལྗོངས་ཀྱི་དམིགས་ཡུལ་གཙོ་བོ་ནི། རྒྱལ་སྤྱིའི་ལོ་རྒྱུས་དང་ཆབ་སྲིད། ཁྲིམས་བཅས་ཀྱི་བརྗོད་གཞིའི་ཐོག་ནོར་ཝེ་དང་ཕྱི་རྒྱལ་ཡུལ་གྲུ་ཁག་གི་ཉམས་ཞིབ་མཁས་དབང་ཚོའི་བར་མཁྱེན་ཡོན་བརྗེ་ལེན་གྱི་གོ་སྐབས་བཟང་པོ་ཞིག་སྐྲུན་ཐབས་བྱ་རྒྱུ་དེ་ཡིན། ལོ་ལྟར་ཉམས་ཞིབ་སློབ་གཉེར་པ་བཞི་ནས་དྲུག་བར་འཛམ་གླིང་ཡུལ་གྲུ་ཁག་ནས་འདེམ་སྒྲུག་གནང་སྟེ། སློབ་ཡོན་གྱི་འཆར་གཞི་དུས་ཡུན་ཟླ་བ་བཞི་ནས་ལོ་གཅིག་གི་བར་ཡིན་ལ། སློབ་ཡོན་གྱི་འཆར་གཞི་འདིའི་ཁོངས་ཕྱོགས་རིས་མེད་པར་རྒྱལ་ཁབ་དང་ཤེས་ཡོན་གྱི་རྣམ་པ་གང་མང་མཚོན་ཐབས་ཀྱི་འབད་བརྩོན་ཞུ་བཞིིན་ཡོད་དོ། །
བདག་ཉིད་ཆེན་པོ་གཱནྡྷཱི་མཆོག་ལ་ནོ་བྷེལ་ཞི་བདེའི་གཟེངས་རྟགས་མ་ཐོབ་པའི་རྒྱུ་རྐྱེན་ལ་དཔྱད་པ།
དེ་ཡང་ཇི་སྐད་དུ། བློ་སྦྱོང་མཚོན་ཆ་འཁོར་ལོ་ལས།
གང་ལྟར་བྱས་ཀྱང་ཆགས་སྡང་འཁྲུགས་པའི་ཚེ། །མ་རུང་རྒྱུད་ངན་རེངས་སུ་བཅུག་པ་ཡིས། །
ལས་ངན་མཚོན་ཆ་རང་ལ་འཁོར་བ་ཡིན། །ད་ནི་ང་ཁྱོད་དྲུངས་ནས་དབྱུང་བར་བྱ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར། རང་རེའི་སེམས་འདི་ཚེ་རབས་གྲངས་མེད་པ་ནས་ཆགས་སྡང་སོགས་ཉོན་མོངས་པས་རེངས་པར་གྱུར་བའི་རྐྱེན་གྱིས། རྟག་ཏུ་དགྲ་འདུལ་གཉེན་སྐྱོང་དང༌། རང་རྒྱལ་གཞན་ཕམ་གྱི་ལས་ངན་འཁོར་བའི་བྱ་བཞག་ཁོ་ནར་རྨོངས་ཤིང་བརྩོན་ལ། ད་དུང་ཡང་མུ་མཐུད་ཤེས་བཞིན་དུ་རང་རྒྱུད་རེངས་སུ་བཅུག་པའི་རྐྱེན་གྱིས། ཀུན་གྱིས་བསྔགས་ཤིང་གཟེངས་སུ་བསྟོད་པའི་ནོ་བྷེལ་གཟེངས་རྟགས་ཁག་གནང་ཕྱོགས་ཀྱི་ཐོག་ལའང་ཀླན་ཀ་མི་ཉུང་བ་ཞིག་བྱུང་ཡོད་པའི་ཁོངས། ད་རེས་འདིར་ཁོ་བོས་དམིགས་བསལ་རྒྱ་གར་གྱི་མེས་པོ་དམ་པ་གཱནྡྷཱི་མཆོག་ལ་ནོ་བྷེལ་ཞི་བདེའི་གཟེངས་རྟགས་མ་ཐོབ་པའི་རྒྱུ་རྐྱེན་ལ་ཅུང་ཙམ་དཔྱད་ཐབས་ཀྱི་འབད་བརྩོན་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། དེ་ཡང༌། ནོ་བྷེལ་ཞི་བདེའི་ཚོགས་ཆུང་ནས་ད་བར་ཇེན་ཨ་ཌམ་སེ་(Jane Addams)དང༌། མར་ཊིན་ལུ་ཐར་ཀིང།(Martin Luther King Jr.) མཱ་ཐར་ཊི་རེ་ས།(Mother Teresa) ཨར་ཅི་བྷི་ཤོབ་ཌེ་སི་མོན་ཊུ་ཊུ་(Archbishop Desmond Tutu) མཆོག་དང༌། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༨༩ ལོར་ྋསྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་སོགས་འོས་ཤིང་འཚམ་པའི་འཛམ་གླིང་སྐྱེས་ཆེན་མཛད་རྗེས་ཅན་མང་དག་ཅིག་ལ་ནོ་བྷེལ་ཞི་བདེའི་གཟེངས་རྟགས་འབུལ་གནང་མཛད་ཐུབ་པ་དེ་ནི་ཨལ་ཕེཌ་ནོ་བྷེལ་དམ་པ་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཞལ་ཆེམས་ལ་ཆེ་མཐོང་བརྩི་བཀུར་དང༌། ནོ་བྷེལ་ཚོགས་ཆུང་གིས་འདས་པའི་འཐུས་ཤོར་གྱི་གནས་ཚུལ་རྣམས་ལ་དྲང་བདེན་གྱི་ཡོ་བསྲང་བྱ་རྒྱུའི་འབད་བརྩོན་གྱི་མཛད་རྗེས་བཟང་པོ་ཞིག་ཡིན་པས་བསྔགས་བརྗོད་ཞུ་བཞིན་ཡོད། འོན་ཀྱང་དུས་རབས་ཉི་ཤུ་པའི་ནང་ཡོངས་སུ་གྲགས་པའི་ཞི་བདེའི་དེད་དཔོན་ཆེན་པོ་གཱནྡྷཱི་དམ་པ་མཆོག་སྐུ་འཚོ་བཞུགས་རིང་དང༌། སྐུ་གཤེགས་པའི་རྗེས་ལོ་མང་པོ་འདས་ཟིན་ནའང་དམ་པ་འདི་ཉིད་ཀྱི་མཚན་ཐོག་ཏུ་ནོ་བྷེལ་ཞི་བདེའི་གཟེགས་རྟགས་ད་བར་གནང་མ་ཐུབ་པའི་རྒྱུ་རྐྱེན་གང་ཡིན་མིན་ལ་ཅུང་ཙམ་དཔྱད་ཐབས་ཀྱི་འབད་བརྩོན་ཞུས་ན།
དོགས་གཞི་འདིར་ཕྱོགས་གཉིས་ནས་གསལ་བཤད་ཞུས་ན་མི་འགྲིག་པ་མེད། དེ་ལ་རྒྱལ་རབས་ལོ་རྒྱུས་དང་འབྲེལ་བའི་ཆ་དང༌། སྤྱིར་བཏང་སྤྱི་ཚོགས་ནང་མི་སོ་སོའི་ཚོད་དཔག་འོག་རྒྱུ་རྐྱེན་འདི་འདྲ་ཞིག་མིན་ནམ་སྙམ་པའི་འོལ་ཚོད་ཀྱི་བསམ་ཚུལ་གཉིས་པོ་དེ་རེད།
ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ཆ་ནས་ཞུས་ན་ནོ་བྷེལ་གཟེངས་རྟགས་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༠༡ ལོར་ཨལ་ཕེཌ་ཞིང་གཤེགས་དམ་པ་མཆོག་གིས་ཐོག་མར་དབུ་བཙུགས་སྲོལ་བཏོད་ནས་བཟུང༌། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༡༣ ལོར་རྒྱ་གར་གྱི་རྩོམ་རིག་པ་མཁས་དབང་རཱཝིནྡར་ནཱཐ་ཊེགྷོར་མཆོག་ལ་ནོ་བྷེལ་རྩོམ་རིག་གི་གཟེངས་རྟགས་ཐོབ། ལོ་ངོ་ཧྲིལ་པོ་བཅུ་གཉིས་ཀྱི་རིང་ཨེ་ཤི་ཡའི་གླིང་ཆེན་གྱི་མི་རིགས་ཤིག་ལ་ནོ་བྷེལ་གཟེངས་རྟགས་ཐོབ་པ་ལོ་རྒྱུས་ན་ཐོག་མ་དེ་ཆགས་ཡོད། སྤྱིར་བཏང་ནོ་བྷེལ་གཟེངས་རྟགས་ཀྱི་འདས་པའི་ལོ་རྒྱུས་ལ་ཕྱི་མིག་ཅིག་བལྟས་ཚེ། གཟེངས་རྟགས་འདིའི་ཐོབ་ཐང་དང་འོས་བབ་རྣམས། སྐབས་དེ་དུས་ཕལ་ཆེར་ཨ་རི་བ་དང༌། ཨིན་ཡུལ་གཙོས་པའི་ཡུ་རོབ་མཐུན་ཕྱོགས་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་འབའ་ཞིག་གི་མཁས་དབང་རྣམ་པ་ཚོར་མ་གཏོགས། དེ་མིན་ཨེ་ཤི་ཡ་དང༌། ཨཕ་རི་ཀ གཞན་ཡང་ལ་ཊིན་ཨ་མེ་རི་ཀའི་མི་རིགས་སོགས་ཀྱི་མཁས་དབང་རྣམ་པར་ཕལ་ཆེར་གནང་ཆོག་གི་མེད་པ་ལྟ་བུ་ཞིག་ཡོད། ནོ་བྷེལ་ཚོགས་ཆུང་གཉིས་ཀའི་ངོས་ནས་ཀྱང་གླིང་ཕྲན་འདི་དག་གི་རྨད་བྱུང་མཛད་རྗེས་ཅན་གྱི་མཁས་དབང་རྣམས་ལ་བར་སྐབས་ཤིག་རིང་ཁོང་ཚོའི་དོ་སྣང་ཙམ་ཡང་ཡེ་ནས་བསླེབས་ཐུབ་མེད་པ་ཧ་ཅང་གསལ་པོ་རེད། འོན་ཀྱང་ཕྱིས་སུ་ནོ་བྷེལ་ཚོགས་ཆུང་ཁག་གིས་འདས་པའི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ནོར་འཁྲུལ་ལམ་འཐུས་ཤོར་དེ་དག་ལ་དྲང་བདེན་གྱི་ཡོ་བསྲང་དང་གུན་གསབ་ཅིག་བྱ་རྒྱུའི་ཀུན་སློང་བཟང་པོ་ཞིག་གི་ཐོག ཨེ་ཤེ་ཡ་དང་གླིང་ཕྲན་གཞན་གྱི་མཁས་དབང་མཛད་རྗེས་ཅན་གང་མང༌། ནོ་བྷེལ་གཟེངས་རྟགས་ཁག་གི་འོས་གཞིའི་ཁོངས་སུ་སླེབས་ཐབས་ཀྱི་དོ་སྣང་སྔར་བས་ཆེ་རུ་གཏོང་རྒྱུའི་དགོངས་བཞེས་འབད་བརྩོན་ཞུས་ཡོད་ཀྱང༌། ད་དུང་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༠༡ ནས་ ༡༩༩༡ བར་གྱི་གཟེངས་རྟགས་ཕུལ་བའི་རེའུ་མིག་རྣམས་ལ་གཟིགས་ཞིབ་གནང་ཚེ། མི་ལོ་ཧྲིལ་པོ་ ༩༠ ཐམ་པ་དེའི་རིང་ཨེ་ཤེ་ཡ་ལ་སོགས་པའི་གླིང་ཕྲན་གཞན་གྱི་མཁས་དབང་ཁོངས་ནོ་བྷེལ་གཟེངས་རྟགས་ཐོབ་མཁན་བཅུ་ཙམ་ལས་བྱུང་མེད་པ་དེ་ནི་ཧ་ཅང་ཡིད་མི་ཆེས་ཞིང་ཡ་མཚན་བྱ་འོས་པའི་གནས་ཚུལ་ཞིག་ཡིན་པར་ཐེ་ཚོམ་ཅི། ཨེ་ཤེ་ཡ་དང༌། ཨ་ཕི་རི་ཀ ལ་ཊིན་ཨ་མི་རི་ཀ་བཅས་འཛམ་གླིང་མི་འབོར་གྱི་ཆ་ཤས་ཤིན་ཏུ་ཆེ་བའི་གླིང་ཆེན་དེ་དག་གི་ནང་གཟེངས་རྟགས་ཆེད་འོས་ཤིང་འཚམ་པའི་འགྲོ་བ་མིའི་བདེ་སྐྱིད་ཀྱི་ཆེད་གཞན་དྲིང་མི་འཇོག་པའི་ཞི་བདེའི་འཐབ་རྩོད་པ་དང༌། རྩོམ་རིག་མཁས་པ། ཚན་རིག་གི་གསར་འཚོལ་རིག་པ་བཅས་ཀྱི་མཁས་པ་རྩེར་ཐོན་ཞིག་ལོ་ངོ་དགུ་བཅུ་ཐམ་པ་སྟེ། ལོ་ཡུན་རིང་པོ་དེའི་ནང་བཅུ་ཙམ་ལས་བྱུང་མེད་པ་ག་ལ་སྲིད་དེ། མི་སྲིད་པ་ཞིག་རེད། ཡིན་ནའང༌། ཕྱོགས་གཞན་ནས་བལྟས་ཚེ་ད་བར་གཟེངས་རྟགས་བཅུ་ཙམ་ཞིག་ཐོབ་པ་དེར་ཡང་ང་ཚོས་དགའ་སྒོམ་ཆོག་ཤེས་བྱ་རྒྱུ་ཙམ་ལས་ཐབས་གཞན་འགའ་ཡང་ཕལ་ཆེར་ཁོ་བོའི་ཡིད་ངོར་མི་འཆར། དྲང་པོར་ཞུས་ན་གཱནྡྷཱི་དམ་པར་ད་བར་ཞི་བདེའི་གཟེངས་རྟགས་ཕུལ་མ་ཐུབ་པ་ནི་ནོ་བྷེལ་ཞི་བདེའི་ཚོགས་ཆུང་གི་འཐུས་མི་རྣམས་རང་བཞིན་གྱིས་ཁ་སྐྱེངས་དགོས་པའི་གནད་དོན་ཞིག་ཆགས་ཡོད་སྐད། དཔེར་ན། རྒྱ་གར་གྱི་མེས་པོ་དམ་པ་གཱནྡྷཱི་མཆོག་ལ་ཐོག་མར་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༣༧ དང༌། དེ་རྗེས་ཡང་བསྐྱར་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༤༧ ལོར་ཞི་བདེའི་གཟེངས་རྟགས་ཀྱི་མཐའ་མའི་འོས་གཞིའི་མཚན་གཞུང་ནང་ཐེངས་གཉིས་བསླེབས་ཐུབ་པ་ཁོ་ན་གཟི་བརྗིད་རེད་སྙམ། དེ་ནི་གཙོ་བོར་ཁོང་གིས་རྒྱ་གར་རང་བཙན་འཐབ་རྩོད་ཀྱི་ལས་འགུལ་སྤེལ་སྐབས་མི་གསོད་ཁྲག་སྦྱོར་གྱི་དྲག་པོའི་ལྟ་བ་དུག་ལྟར་སྤངས་ཏེ། འཚེ་མེད་ཞི་བ་དང༌། བདེན་པའི་ཨུ་ཚུགས་ལྟ་བུའི་གཟི་བརྗིད་ལྡན་པའི་ཐབས་ལམ་གྱི་ནུས་ཤུགས་ཁོ་ནར་བརྟེན་ནས་མཐར་རྒྱ་གར་རང་བཙན་གྱི་རྒྱལ་ཁའི་རྒྱལ་དར་མཁའ་དབྱིངས་སུ་བསྒྲེངས་ཐུབ་པ་དེར། འཛམ་གླིང་སྐྱེ་རྒུ་ཡོངས་ཀྱིས་ཁོང་གི་གཟི་བརྗིད་ལྡན་པའི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ལྟ་གྲུབ་དང་མཛད་རྗེས་ལ་ཁ་ཞེ་གཉིས་མེད་ཀྱིས་རྒྱབ་སྐྱོར་དང༌། ངོས་ལེན་གཙང་མ་ཞུས་པའི་རྟགས་མཚན་གསལ་པོ་ཞིག་རེད་བསམ་གྱི་འདུག དེར་མ་ཟད། སྐབས་དེ་དུས་ཡུ་རོབ་དང་ཤར་ཨེ་ཤི་ཡའི་ཁུལ་དུ་ཨིན་ཇུའི་གནོན་ཤུགས་ཧ་ཅང་ཆེན་པོ་ཡོད་བཞིན་དུའང༌། ད་དུང་རྒྱབ་སྐྱོར་དེ་ཙམ་ཐོབ་པ་དེས་གདོན་མི་ཟ་བར་འཛམ་གླིང་མི་མང་གི་བསམ་བློའི་ནང་འཚེ་མེད་ཞི་བ་དང༌། བདེན་པའི་ཨུ་ཚུགས་ཀྱི་ཐབས་ལམ་འདིར་རྒྱབ་སྐྱོར་དང་དགའ་ཞེན་ཆེ་ཆུང་ཅི་ཙམ་ཡོད་མེད་ཀྱང་ཚོད་དཔག་གསལ་པོ་བྱེད་ཐུབ་པ་ཞིག་རེད། གཱནྡྷཱིའི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ལྟ་གྲུབ་དང་ཐབས་ལམ་འདི་ཉིད་འཛམ་གླིང་ཡུལ་གྲུ་ཁག་གི་རང་བཙན་འཐབ་རྩོད་པ་ཚོས་ཀྱང་ཆེས་ནུས་ཤུགས་ལྡན་པའི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ལྟ་གྲུབ་ཅིག་ཏུ་མཐོང་བ་མ་ཟད། ཕྱིས་སུ་གཱནྡྷཱི་མཆོ