འབར་མའི་ཡུལ་གྱར་བ་སྟོང་ཕྲག་མང་པོ་མཚོ་ཐོག་བརྒྱུད་ཐའེ་ལན་ཌི་དང་མཱ་ལེ་ཞི་ཡ་སོགས་ཀྱི་ནང་སྐྱབས་བཅོལ་དུ་ཕྱིན་ཏེ་ལམ་བར་ནས་དཀའ་ངལ་ཆེན་པོ་འཕྲད་བཞིན་ཡོད་འདུག
བྷི་བྷི་སི་གསར་ཁང་གིས་གནས་ཚུལ་སྤེལ་བ་ལྟར་ན། འབར་མའི་ཡུལ་གྱར་བ་བསྡད་ཡོད་པའི་གྲུ་གཟེངས་ཤིག་ཟླ་ ༣ རིང་ཨིན་ཌཱ་མིན་རྒྱ་མཚོའི་(Andaman Sea)ཐོག་འགྲུལ་བཞུད་བྱས་པ་བརྒྱུད། ཉེ་སྔོན་ཐའེ་ལན་ཌའི་མཚོ་འགྲམ་དུ་བསླེབས་ཡོད་ཀྱང་། ཐའེ་ལན་ཌི་གཞུང་གིས་རྒྱལ་ཁོངས་སུ་འཛུལ་དུ་མ་བཅུག་པར་མཚོ་ཐོག་ཏུ་ལྷག་བསྡད་ཡོད་པ་དང་། འགྲུལ་སྐྱེལ་གྲུ་གཟེངས་དེའི་ནང་བུད་མེད་ ༥༠ དང་བྱིས་པ་ ༨༤ བཅས་ཚུད་པའི་འབར་མའི་ཡུལ་གྱར་བ་ ༣༥༠ ཡོད་ཅིང་། བཟའ་བཏུང་ཆད་དེ་མི་ ༡༠ མུ་གེས་ཤི་ཡོད་འདུག ད་ལྟའི་ཆར་ཐའེ་ལན་ཌའི་མཚོ་དམག་གིས་ཁོ་ཚོར་ཟ་མ་དང་ཆུ། སྨན་བཅས་ཀྱིས་རོགས་རམ་གང་འཚམ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་ཀྱང་། ཁོ་ཚོ་གང་མགྱོགས་ཀྱིས་ཐའེ་ལན་ཌིའི་མཚོ་འགྲམ་ནས་ཐོན་དགོས་ཚུལ་བརྗོད་ཀྱི་ཡོད་འདུག
མཚོ་ཐོག་ཏུ་ལྷག་པའི་ཡུལ་གྱར་བ་དེ་ཚོས་བྷི་བྷི་སིའི་གསར་འགོད་པར། ཁོ་ཚོ་སྡོད་སའི་གྲུ་གཟེངས་དེ་ཐའེ་ལན་ཌའི་གྲུ་གཟེངས་ཤིག་ཡིན་ལ། གྲུ་བ་དང་གྲུ་དཔོན་ཚང་མ་ཐའེ་ལན་ཌའི་མི་ཡིན་པ་དང་། མཚོ་ཐོག་ཏུ་འགྲུལ་བཞུད་ཟླ་ ༢ བྱས་རྗེས། གྲུ་དཔོན་དང་གྲུ་བ་ཚོས་གྲུ་གཟེངས་གཞན་ཞིག་གོ་སྒྲིག་བྱ་རྒྱུར་ཁ་གཡར་ཏེ་བྲོས་ཟིན་པ་མ་ཟད། ཁོ་ཚོ་འགྲོ་ཁར་གྲུ་གཟེངས་ཀྱི་སྒུལ་བྱེད་འཕྲུལ་འཁོར་ཁ་ཤས་ཀྱང་ཁྱེར་ཕྱིན་སྟབས། ད་ལྟ་གྲུ་གཟེངས་འགྲུལ་སྐྱོད་བྱེད་མི་ཐུབ་པ་དང་། བདུན་ཕྲག་གཅིག་ཙམ་ནས་བཟུང་ཟ་མ་དང་འཐུང་ཆུ་གཙང་མ་མ་རག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་མི་གྲངས་ ༡༠ མུ་གེས་ཤི་བ་དང་། ཁ་ཤས་ཀྱིས་གཅིན་པ་འཐུང་ནས་རང་སྲོག་སྐྱོབ་ཐབས་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་སྐོར་བརྗོད་འདུག
ཡུལ་གྱར་བ་དེ་ཚོའི་ནང་ནས་མི་མང་ཆེ་བ་འབར་མའི་རོ་ཧན་ཡཱ་ (Rohingya)མི་རིགས་ཡིན་ཞིང་། འབར་མའི་ནུབ་ཁུལ་གྱི་ར་ཧིན་(Rakhine State)ཞེས་པའི་མངའ་སྡེའི་ནང་གནས་སྡོད་ཡོད་ལ། འབར་མའི་ནང་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ ༡༠༠ ལྷག་ཡོད་པའི་ནང་ནས་ཁ་ཆེའི་ཆོས་ལུགས་འཛིན་པའི་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཤིག་ཡིན་འདུག ཁོ་ཚོ་ལོ་ངོ་ ༡༠༠༠ ལྷག་གི་ཡར་སྔོན་ནས་འབར་མའི་ནང་གནས་སྡོད་བྱས་ཡོད་པའི་ཨ་རབ་ཀྱི་ཁ་ཆེའི་ཚོང་པ་ཚོའི་མི་རྒྱུད་ཡིན་པའི་བཤད་སྲོལ་ཡོད་ཀྱང་། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༧༨ ལོ་ནས་བཟུང་འབར་མ་གཞུང་གིས་རོ་ཧན་ཡཱའི་མི་མང་ལ་སྤྱི་མང་གི་དཔང་ཡིག་སྤྲད་མེད་པ་མ་ཟད། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༨༢ ལོར་སྤྱི་མང་གི་བཅའ་ཁྲིམས་བསྐྱར་བཅོས་སྐབས། རོ་ཧན་ཡཱ་མི་མང་འབར་མའི་ནང་ཁྲིམས་འགལ་གྱིས་གནས་སྡོད་བྱས་ཡོད་པར་ངོས་འཛིན་བྱས་སྟབས། རོ་ཧན་ཡཱའི་མི་མང་པོས་འཚོ་གནས་ཀྱི་ཆེད་དུ་སོ་སོའི་སྐྱེས་ཁོངས་ཡང་སྦེད་གསང་བྱེད་དགོས་བྱུང་བ་མ་ཟད། དབྱེ་འབྱེད་ཀྱི་དཀའ་སྡུག་དང་མནར་གཅོད་མང་པོ་མྱངས་བར་བརྟེན། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༧༨ ནས་ ༡༩༧༩ ནང་རོ་ཧན་ཡཱའི་མི་ཧ་ཅང་མང་པོ་བྷང་ལ་ཌེ་ཤི་ནང་བཙན་བྱོལ་དུ་འགྲོ་དགོས་བྱུང་། ཡིན་ནའང་། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༩༢ ལོ་ནས་བཟུང་བྷང་ལ་ཌེ་ཤི་གཞུང་གིས་ཁོ་ཚོར་སྐྱབས་བཅོལ་བའི་ཐོབ་ཐང་སྤྲོད་མཚམས་བཞག་པ་རེད། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༨༩ ལོར་འབར་མ་གཞུང་གིས་རོ་ཧན་ཡཱ་ཁ་ཆེའི་མི་རིགས་གནས་སྡོད་ཀྱི་ས་ཁུལ་དུ། ནང་པ་གནས་སྡོད་བྱེད་སའི་ལྟེ་གནས་གསར་འཛུགས་བྱས་པར་བརྟེན། རོ་ཧན་ཡཱའི་མི་མང་རྣམས་རང་གནས་སུ་སྡོད་མ་ཐུབ་པར་མཚོ་ཐོག་བརྒྱུད་དེ། མཱ་ལེ་ཞི་ཡ་དང་ཐའེ་ལན་ཌི། ཧིན་རྡུ་ཉི་ཞེ་ཡ་སོགས་ཁྱིམ་མཚེས་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གི་ནང་སྐྱབས་བཅོལ་དུ་འགྲོ་དགོས་བྱུང་ཡོད་པ་རེད།
ཉེ་སྔོན་ཐའེ་ལན་ཌིའི་ལྷོ་ཕྱོགས་ཀྱི་མི་ཚོང་འདྲེན་ལྟེ་གནས་ཤིག་གི་ཉེ་འཁོར་ནས་རོ་ཁང་ཞིག་རྙེད་པ་དང་། དེའི་ནང་ཕུང་པོ་ ༣༢ བཅུག་ཡོད་པ་ཤེས་རྟོགས་བྱུང་རྗེས། ཐའེ་ལན་ཌི་དང་མཱ་ལེ་ཞི་ཡ་གཞུང་གིས་རྒྱལ་ཁོངས་སུ་སིམ་འཛུལ་བྱེད་མཁན་ཚོར་སྔར་ལས་དམ་དྲག་བྱེད་མགོ་བརྩམས་ཡོད་པ་མ་ཟད། ཟླ་འདིའི་ཕྱི་ཚེས་ ༦ ཉིན་ཐའེ་ལན་ཌའི་སྲིད་བློན་བྷར་ཡུ་( Prayut Chan-o-cha )ཡིས། ཉིན་གྲངས་ ༡༠ ནང་རྒྱལ་ཁོངས་ཀྱི་མི་ཚོང་འདྲེན་ལྟེ་གནས་ཡོད་ཚད་མེད་པར་བཟོ་དགོས་པའི་བཀའ་ཁྱབ་བཏང་བ་ལྟར། ཉེན་རྟོག་ཕྱོགས་ནས་རྟོག་ཞིབ་ཉེན་རྟོག་རུ་ཁག་ཆེད་འཛུགས་ཀྱིས་ཞིབ་བཤེར་བྱས་ཏེ། ཐའེ་ལན་ཌི་ནས་ཡིན་པའི་ཉེས་ཅན་ ༣ དང་འབར་མའི་མི་གཅིག་བཅས་འཛིན་བཟུང་བྱས་ཡོད་ལ། གཞུང་ཕྱོགས་ནས་ཆེད་དམིགས་ཀྱིས་དོགས་ཡོད་ཉེས་ཅན་ ༡༠ འཛིན་བཟུང་དགོས་པའི་བཀོད་ཁྱབ་ཡང་བཏང་ཡོད་འདུག
རྒྱལ་སྤྱིའི་སྐྱབས་བཅོལ་ལྷན་ཁང་སོགས་ཀྱིས་ཞིབ་འཇུག་བྱས་ཏེ་བརྗོད་པ་ལྟར་ན། བྷང་ལ་ཌེ་ཤི་དང་འབར་མ་ནས་ཡོང་བའི་ཡུལ་གྱར་བ་ ༨༠༠༠ ཙམ་ཨིན་ཌཱ་མིན་དང་མཱ་ལཱ་ཀ་རྒྱ་མཚོའི་(Malacca sea)ཐོག་ལྷག་སྟེ་དཀའ་ངལ་འཕྲད་བཞིན་ཡོད་པ་དང་། འདས་པའི་ལོ་ ༣ ནང་འབར་མའི་དང་བྷང་ལ་ཌེ་ཞི་གཉིས་ནས་ཁྱོན་ཡུལ་མི་ཁྲི་ ༡༦ ཙམ་མཚོ་ཐོག་བརྒྱུད་ཐའེ་ལན་ཌའི་མཚོ་འགྲམ་དུ་བསླེབས་ཡོད་པ་དང་། མཚོ་ཐོག་གི་འགྲུལ་བཞུད་ཁྲོད་ཡུལ་གྱར་བ་མང་པོ་རྐྱེན་འདས་དང་ལྟོགས་ཤི། མནར་གཅོད་འོག་ཚེ་སྲོག་ཤོར་གྱི་ཡོད་འདུག གཞན་ཡང་། མི་ནག་ཚོང་བྱེད་མཁན་ཚོས་ཡུལ་གྱར་བ་དེ་དག་གི་ཁྱིམ་མི་གཉེན་ཉེ་བཙན་འཁྲིད་བྱས་ཏེ། མི་རེར་ཉུང་མཐར་ཨ་སྒོར་ ༣༠༠༠ མ་སྤྲད་ན་ཕྱིར་མི་སྤྲོད་པར་གཡོག་པོར་ཉར་བ་དང་། བུད་མེད་མང་པོར་བཙན་གཡེབ་གཏོང་བཞིན་ཡོད་པ་མ་ཟད། རྒྱ་ནག་སོགས་ཁྱིམ་མཚེས་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གི་ནང་བུད་མེད་མང་པོ་ལྐོག་ཚོང་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད་འདུག
གསར་འགོད་པ། པདྨ་མཚོ།
