དབུགས་འབྱིན་རྔུབ་དཀའ་བའི་ནད་ཡམས་ཁྱབ་བརྡལ།

དེ་རིང་ཐའེ་ལན་ཌིའི་གཞུང་གིས་ཐའེ་ལན་ཌི་ནང་དབུས་ཤར་ཡུལ་གྲུ་ནས་ཁྱབ་པའི་དབུགས་འབྱིན་རྔུབ་དཀའ་བའི་ཕྱོགས་བསྡུས་རིམས་ནད་ཀྱི་ནད་པ་ཐོག་མ་བྱུང་ཡོད་པ་ཕྱི་བསྒྲགས་བྱས་འདུག

དེ་རིང་ཐའེ་ལན་ཌི་གཞུང་གིས་ཟླ་འདིའི་ཚེས་ ༡༥ ཉིན་ཨོ་མན་ (Oman) རྒྱལ་ཁབ་ནས་རྒྱལ་ས་བྷེང་ཁཱོག་ཏུ་སྙིང་ནད་བཅོས་བར་ཡོང་མཁན་ལོ་ན་ ༧༥ ལ་སོན་པའི་ཚོང་པ་ཞིག་ལ་བརྟག་དཔྱད་བྱས་པ་བརྒྱུད། ཁོང་ལ་དབུས་ཤར་ཡུལ་གྲུ་ནས་ཁྱབ་བརྡལ་བྱུང་བའི་དབུགས་འབྱིན་རྔུབ་དཀའ་བའི་ཕྱོགས་བསྡུས་རིམས་ནད་ (MERS) ཞེས་པ་ཕོག་ཡོད་པ་ཤེས་ཏེ། ད་ལྟ་ཟུར་བཀག་སྨན་བཅོས་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ་མ་ཟད། དེ་སྔོན་ཁོང་དང་འབྲེལ་འདྲིས་ཡོད་མཁན་གྱི་མི་ ༥༩ ཙམ་ལ་ནད་ཡམས་དེ་འགོས་ཡོད་མེད་བརྟག་དཔྱད་བྱེད་བཞིན་ཡོད་འདུག 

རོའུ་ཌར་དང་ཡཱ་ཧོ་གསར་ལམ་ཐོག་ཐའེ་ལན་ཌིའི་འཕྲོད་བསྟེན་བློན་ཆེན་ར་ཇ་ཌ་ (Rajata Rajatanavin) ཡིས། ཁོང་དང་ཐོག་བྷེང་ཁཱོག་ལ་ཡོང་སྐབས་དབུགས་འབྱིན་རྔུབ་དཀའ་བའི་ཕྱོགས་བསྡུས་རིམ་ནད་ཀྱི་ནད་རྟགས་གང་ཡང་ཐོན་མེད་ཀྱང་། རྒྱལ་སའི་སྒེར་གཉེར་སྨན་ཁང་ཞིག་ཏུ་སྙིང་ནད་བཅོས་བར་འགྲོ་སྐབས་ཐང་ཆད་པ་དང་དབུགས་གཏོང་དཀའ་བ་སོགས་བྱུང་སྟེ། ང་ཚོས་ཁོང་ལ་ཉིན་བཞིའི་རིང་བརྟག་དཔྱད་རིམ་པ་ཁག་གཉིས་བྱས་པ་བརྒྱུད། ཁོང་ལ་ནད་ཡམས་དེ་ཕོག་ཡོད་པ་ཤེས་ཏེ་ཐའེ་ལན་ཌིའི་ནད་པ་དང་པོ་ཆགས་ཡོད། ད་ལྟ་ང་ཚོས་ཁོང་དང་ནང་མི་ཚོར་ཟུར་བཀག་བརྟག་དཔྱད་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ་མ་ཟད། རྒྱལ་ཡོངས་ནང་ཁྱབ་བརྡལ་མི་འགྲོ་བའི་ཆེད་སྨན་བཅོས་ཚན་པ་ཁག་གིས་སྔོན་འགོག་བྱེད་དགོས་པའི་བརྡ་ཁྱབ་བཏང་ཡོད་སྟབས། མང་ཚོགས་ཚོས་འཇིགས་སྣང་དང་འདྲོག་མགོ་མ་གནང་རོགས་ཞེས་འབོད་སྐུལ་ཞུ་བཞིན་ཡོད། ཅེས་བརྗོད་འདུག

༢༠༠༢ དང་ ༢༠༠༣ ལོར་རྒྱ་ནག་ནང་གློ་ཚད་གཉན་རིམས་ (SARS) ཞེས་པ་ཞིག་ཁྱབ་སྟེ། རྒྱལ་སྤྱིའི་རྒྱལ་ཁབ་འདྲ་མིན་གྱི་མི་ ༨༠༠ ལྷག་གྲོངས་ཡོད་པ་དང་། ༢༠༡༢ ལོར་སོ་ཌི་ཨེ་ར་བྷེ་ཡའི་ (Saudi Arabia) ནད་པ་ཞིག་ལ་དབུགས་འབྱིན་རྔུབ་དཀའ་བའི་ཕྱོགས་བསྡུས་རིམས་ནད་ཀྱི་ནད་འབུ་ཡོད་པ་ཤེས་རྟོགས་བྱུང་བ་ནས་བཟུང་། ད་བར་དཀྱིལ་ཤར་ཡུལ་གྲུ་གཙོས་ཉི་ཧོང་དང་རྒྱ་ནག བྷང་ལ་དྷེ་ཤི་དང་ལྷོ་ཀོ་རེ་ཡ། ཐའེ་ལན་ཌི་དང་ཨ་རི། དབྱིན་ཡུལ་དང་ཨོ་སི་ཌོ་རེ་ཡ་སོགས་རྒྱལ་ཁབ་ ༢༥ ལྷག་ལ་ནད་ཡམས་དེ་ཁྱབ་ཡོད། ཟླ་ ༥ ནང་ ༦༨ ལ་སོན་པའི་ལྷོ་ཀོ་རི་ཡའི་མི་ཞིག་དབུས་ཤར་ཡུལ་གྲུར་བསྐྱོད་ནས་ཕྱིར་རྒྱལ་ས་སོལ་ནང་ནད་ཡམས་དེ་འཁྱེར་ནས་ལོག་ཡོད་སྟབས་དེ་ཁྱབ་བརྡལ་ཕྱིན་ཏེ། ཟླ་འདིའི་ཚེས ༡༨ ཉིན་བར་ལྷོ་ཀོ་རི་ཡའི་མི་ ༢༤ གྲོངས་པ་དང་། མི་ ༢༠༠ ལྷག་ལ་ནད་ཡམས་དེ་ཕོག་ཡོད་པ། གཞན་མི་ ༦༧༠༠ ལྷག་ལ་ནད་རྟགས་ཐོན་ནས་ཟུར་བཀག་བརྟག་དཔྱད་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ་མ་ཟད། མི་ ༧༠༠༠ ཙམ་ལ་ནད་ཡམས་ཀྱི་དོགས་གཞིའི་འོག་རྒྱལ་ས་སོལ་ནང་ཡོད་པའི་སམ་སང་སྨན་དཔྱད་ལྟེ་གནས་ཁང་(Samsung Medical Center) གིས་བརྟག་དཔྱད་བྱས་ཡོད་འདུག

ཟླ་འདིའི་ཚེས་ ༡༨ ཉིན་ནད་ཡམས་འདིའི་རྐྱེན་པས་ཨེ་རབ་ཨི་མེ་ར་ཌི་ (United Arab Emirates) རྒྱལ་སར་ནད་པ་ཞིག་གྲོངས་ཡོད་པ་དང་། དེ་རིང་ལྷོ་ཀོ་རི་ཡ་དང་རྒྱ་ནག་བཅས་ནང་ནད་པ་གཅིག་རེ་ཐོན་པ་བཅས་ད་བར་ནད་ཡམས་འདིས་མི་ ༥༠༠ ལྷག་རྐྱེན་འདས་དང་། མི་ ༡༢༠༠ ལྷག་ལ་ན་ཚ་དེ་ཕོག་ཡོད་སྟབས། རྒྱལ་སྤྱིའི་འཕྲོད་བསྟེན་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་འགན་འཛིན་མར་གྷེ་རི་ཌི་(Margaret Chan) མཆོག་ལྷོ་ཀོ་རི་ཡར་སྐྱོད་ནས་རྟོག་ཞིབ་དང་འབྲེལ། ཁོང་གིས་གང་ཕྱོགས་ནད་ཡམས་འདི་སེལ་ཐུབ་པ་བྱ་རྒྱུ་ཡིན་སྐོར་བརྗོད་འདུག

ཁ་སང་ཨ་རིའི་སྙན་གྲགས་ཅན་གྱི་དུས་དེབ་ (Time Magazine) ཀྱི་དྲ་ཚིགས་ཐོག་ས་ལེ་མཱ་ཁོ་རོ་མཱ་ (Salima Koroma) ལགས་ཀྱིས་ཆེད་བརྗོད་སྤེལ་བ་ཞིག་ནང་། ཁོང་གིས་ད་བར་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྨན་དཔྱད་མཁས་པ་ཁག་གིས་ནད་ཡམས་འདིའི་སྨན་གསར་བཟོ་མ་ཐུབ་པའི་རྒྱུ་རྐྱེན་གཙོ་བོ་ནི། དང་པོ། སྨན་བཟོ་ཐུབ་པའི་དབང་དུ་བཏང་ཡང་ཁྲོམ་ར་མེད་པ་དང་། གཉིས་པ། ནད་ཡམས་ཕོག་མཁན་ལ་བརྟག་དཔྱད་བྱས་ནས་སྨན་བཟོ་དགོས་སྟབས་ཨ་སྒོར་དུང་ཕྱུར་ གཅིག་ལྷག་གི་འགྲོ་གྲོན་གཏོང་དགོས་པ། གསུམ་པ། སྨན་བཟོ་བར་དུས་ཡུན་རིང་པོ་འགོར་རྒྱུ་མ་ཟད་སྨན་བཟོས་རྗེས་གཞུང་གི་ལག་བསྟར་བྱ་རྒྱུར་འགོག་རྐྱེན་བཟོ་རྒྱུ་ཡིན་སྟབས། ད་བར་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྒྲིག་འཛུགས་དང་སྨན་དཔྱད་ཉམས་ཞིབ་ཁང་གིས་ནད་ཡམས་འདིའི་སྨན་བཟོ་ཐུབ་མེད་ཅེས་བྲིས་འདུག

དབུགས་འབྱིན་རྔུབ་དཀའ་བའི་ཕྱོགས་བསྡུས་རིམས་ནད་ (MERS) ཞེས་པ་འདི་ནི། རྔ་མོང་བརྒྱུད་མིའི་ཆམས་ནད་དང་གློ་ཚད་གཉན་རིམས་ནང་ཡོད་པའི་ནད་འབུ་ (coronavirus) ལས་ཡོང་གི་ཡོད་པ་དང་། ད་བར་འདི་གང་འདྲ་བྱས་ནས་ཁྱབ་ཀྱི་ཡོད་མེད་ཤེས་རྟོགས་གང་ཡང་ཐུབ་མེད་ཀྱང་། རྒྱལ་སྤྱིའི་སྨན་དཔྱད་མཁས་པ་མང་ཆེ་བས་འདི་ནི་ནད་ཡམས་ཕོག་མཁན་གྱི་གློ་དང་ཧབ་སྦྲིད་ལས་ཡོང་གི་ཡོད་པ་མ་ཟད། གལ་ཏེ་མི་ཞིག་ལ་ནད་ཡམས་འདི་ཕོག་ཡོད་ན་ཚ་བ་རྒྱས་པ་དང་གློ་རྒྱག་པ། དབུགས་གཏོང་དཀའ་བ་སོགས་ཀྱི་ནད་རྟགས་ཐོན་ཏེ། གློ་ཚད་རྒྱས་པ་དང་མཁལ་མ་འཕྲོ་བརླག་ཕྱིན་ནས་གྲོངས་ཀྱི་ཡོད་འདུག ད་བར་ནད་ཡམས་འདིར་སྔོན་འགོག་སྨན་ཁབ་དང་དམིགས་བསལ་གྱི་བཅོས་ཐབས་དེ་འདྲ་གང་ཡང་མེད་སྟབས་ནད་པ་བརྒྱ་ཆ་ ༩༠ ལྷག་གྲོངས་ཀྱི་ཡོད་འདུག