ཐོས་དགའ་རྒྱལ་མོ།
ཕྱི་ལོ་ ༡༩༩༡ ལོར་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་བཅའ་ཁྲིམས་གཏན་འབེབས་བྱས་ནས་ད་ལྟའི་བར་དུ་བསྐྱར་བཅོས་ཐེངས་ ༣༠ ཉེ་བ་གནང་ཡོད་པ་དེ་དག་ལ་རོབ་ཙམ་བལྟས་པ་ཡིན་ན། སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ནས་བཀའ་བློན་ཡོང་སྟངས་དང་། བཀའ་བློན་ཁྲི་པ་འདེམས་བསྐོ་གནང་སྟངས། ༢༠༡༡ ལོའི་ཆབ་སྲིད་སྐུ་དབང་རྩིས་སྤྲོད་སྐབས་བཅས་སོ་སོར་མར་བཀའ་གནང་ནས་འགྱུར་བ་བཏང་བ་ཁ་ཤས་ཤིག་མ་གཏོགས། བཅའ་ཁྲིམས་བསྐྱར་བཅོས་ཕལ་ཆེ་བ་ཟ་ཐོག་ལ་མི་འཁེལ་བའི་སྟོང་འཕྲུག་རེད་ཅེས་བརྗོད་ན་ཐལ་ཆ་འགྲོ་གི་མ་རེད་བསམ།
སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་འདི་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་དབང་ཆའི་གྲུབ་གལ་ཆེ་ཤོས་དེ་རེད། གྲུབ་ཆ་གལ་ཆེན་འདིའི་འཐུས་མི་ཡོང་སྟངས་ཐོག་ ༡༩༨༠ ནང་གཞོན་ནུ་ལྷན་ཚོགས་ནས་ལས་འགུལ་ཤུགས་ཆེར་སྤེལ་ཡོད་ནའང་། ༡༩༩༡ ལོའི་བཅའ་ཁྲིམས་སུ་དེ་ལས་ཇེ་སྡུག་ཏུ་བཏང་སྟེ། ཆོས་བརྒྱུད་སྤྱི་འཐུས་ཀྱི་འོས་འཕེན་པར་ཆོལ་ཁ་དང་ཆོས་ལུགས་གཉིས་ཀར་འོས་ཤོག་འཕེན་རྒྱུ་ཡོད་པ་དང་། བཅའ་ཁྲིམས་དོན་ཚན་ ༤༢ ནང་སྤྱི་འཐུས་རྒྱུན་ལས་ཟེར་བའི་གཏན་འཇགས་ལས་ཁང་ཞིག་ཀྱང་བཟོས་པ་རེད།
འབའ་བ་ཕུན་ཚོགས་དབང་རྒྱལ་གྱི་སྐད་ཆ་གྲགས་ཆེ་བ་ཞིག་ནི། འདྲ་མཉམ་མེད་ན་མཐུན་སྒྲིལ་ཡོང་གི་མ་རེད་ཟེར་བ་དེ་རེད། འོས་འཕེན་པའི་ཐོབ་ཐང་དབྱེ་འབྱེད་བྱས་པ་དེ་ཐོབ་ཐང་མ་རག་མཁན་ལ་གཞི་རྩའི་ཐོབ་ཐང་འཕྲོག་པ་དང་གཅིག་པ་རེད། ༡༩༩༨ ལོར་འོས་བསྡུ་ལས་ཁང་ནས་མང་ཚོགས་ལ་གཞི་རྒྱ་ཆེ་བའི་བསམ་ཚུལ་སྡུད་ལེན་གནང་སྟེ། སྐབས་དེའི་འོས་བསྡུའི་སྒྲིག་གཞི་བསྐྱར་ཞིབ་ཚོགས་ཆུང་ལ་སྤྲད་དེ།(ཚོགས་གཙོ་ཐུབ་བསྟན་ལུང་རིགས་དང་། ཚོགས་མི་དྭགས་པོ་བསོད་ནམས་ནོར་བུ་སོགས་ལས་བྱེད་རྒན་པ་སྐོར་ཞིག་ཡོད།) ཚོགས་ཆུང་ནས་མང་ཚོགས་ཀྱི་དགོངས་འཆར་གཞི་ལ་བཞག་སྟེ་འོས་འཕེན་པའི་ཐོབ་ཐང་གཅིག་མཚུངས་དང་། མི་འབོར་གཞིར་བཟུང་སྤྱི་འཐུས་འོས་བསྡུ་བྱ་རྒྱུའི་འཆར་གཞི་སྒྲིག་གཞིའི་ནང་བཅུག་ཡོད་པ་དང་། ༢༠༡༠ ལོར་བྷེལ་ཀོབ་གཞིགས་ཆགས་སུ་ཚོགས་པའི་བོད་གཞུང་མང་རྒྱལ་ཡོངས་ཚོགས་ཆེན་ཀྱི་གྲོས་ཆོད་དུའང་འོས་འཕེན་ཐོབ་ཐང་ཉིས་རྩེག་མི་འོས་པའི་མང་མོས་ཚད་མཐོའི་གྲོས་ཆོད་བཞག་ཡོད།
འོ་ན་བསྐྱར་ཞིབ་ཚོགས་ཆུང་གི་སྒྲིག་གཞི་ཟིན་བྲིས་དང་། རྒྱལ་ཡོངས་ཚོགས་ཆེན་གྱི་གྲོས་ཆོད་འདི་དག་ག་རེ་བྱས་ནས་ལག་ལེན་བསྟར་ཐུབ་ཀྱི་ཡོད་པ་མ་རེད་ཟེར་ན། དེ་ནི་སྤྱི་འཐུས་རྒྱུན་ལས་ལ་ཐུག་ཡོད་རེད། ༡༩༩༩ ལོའི་ཚོགས་ཆུང་གི་སྒྲིག་གཞི་ཟིན་བྲིས་དེ་རྒྱུན་ལས་ཚོས་ནག་བསུབ་བཏང་བ་དང་། ༢༠༡༠ ལོའི་རྒྱལ་ཡོངས་ཚོགས་ཆེན་གྱི་གྲོས་ཆོད་ཀྱང་རྒྱུན་ལས་ཀྱིས་གསོན་སྦས་བཏང་འདུག
༡༩༩༡ ལོའི་སྤྱི་འཐུས་སྐབས་ ༡༡ ནས་བལྟས་ན། རྙིང་མའི་སྤྱི་འཐུས་མདོ་སྟོད་ཆོལ་ཁའི་སྒེར་གྱི་རྒྱུ་ནོར་ཆགས་ཡོད། དགེ་ལུགས་ནང་རོང་པོ་བློ་བཟང་སྙན་གྲགས་གཅིག་པོ་མ་གཏོགས་མདོ་སྟོད། བོན་པོའི་ནང་བྱ་དུར་བཟང་པོ་མ་རྩིས་ན་གཞན་མདོ་སྟོད། བཀའ་བརྒྱུད་པར་ཀརྨ་ཆོས་འཕེལ་དང་། བློ་གྲོས་མཐར་ཕྱིན་ལྟ་བུ་ལས་གཞན་མདོ་སྟོད། ས་སྐྱའང་པད་མ་འབྱུང་གནས་དང་གུ་རུ་རྒྱལ་མཚན་ཕུད་པའི་གཞན་མདོ་སྟོད་ཆགས་ཡོད། སྤྱི་འཐུས་སྐབས་རེ་རེར་མདོ་སྟོད་ལ་ཆོལ་ཁའི་སྤྱི་འཐུས་ ༡༠ སྒང་ལ་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་སྤྱི་འཐུས་ ༧ ནས་ ༨ ཡོང་གི་ཡོད་པས། གལ་སྲིད་ཆོས་བརྒྱུད་ལ་འོས་ཤོག་གཉིས་མེད་པ་ཆགས་ན་སུའི་ཤ་སྐལ་ཤོར་གྱི་ཡོད་པ་འདི་འདྲ་རེད།
དེ་ལས་ཀྱང་ཐབས་སྐྱོ་བ་ཞིག་ནི། སྤྱི་འཐུས་རྒྱུན་ལས་མདོ་སྟོད་ཆོལ་ཁས་བཟུང་ཡོད་པ་དེ་རེད། ཤ་འབྲོང་བཀྲ་ཤིས་རྒྱ་མཚོས་བརྩམས་པའི་དེབ་ཏུ་གྲོས་ཚོགས་ལམ་ལུགས་འཆད་སྐབས། “ཨ་རི་དང་ཧྥ་རན་སིའི་གྲོས་ཚོགས་སུ་གཏན་འཇགས་ཆེད་བཙུགས་ཚོགས་ཆུང་ཡོད་པ་དང་། དབྱིན་ལན་དུ་དམིགས་ཡུལ་དུ་མའི་སླད་དུ་ཆེད་བཙུགས་ཚོགས་ཆུང་མང་པོ་འཛུགས་པའི་སྲོལ་ལས་ལྡོག་སྟེ། བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱིས་སྤྱི་འཐུས་རྒྱུན་ལས་ཞེས་པའི་གཏན་འཇགས་ལས་ཁང་ཞིག་ཟུར་འཛུགས་བྱས་ཡོད་”ཅེས་དང་། དེའི་མཆན་འགྲེལ་དུ། “ཆོས་བརྒྱུད་སྤྱི་འཐུས་ ༡༠ ཡོད་པ་དེས་སྤྱི་འཐུས་ཀྱི་རྩ་འབོར་ ༤༤ ཡི་བརྒྱ་ཆའི་ ༢༢་༧ ལས་ཟིན་གྱི་མེད་ཀྱང་། རྒྱུན་ལས་ ༡༡ ཁྲོད་ཆོས་བརྒྱུད་སྤྱི་འཐུས་ ༥ ཡོད་པ་དེས་བརྒྱ་ཆའི་ ༤༥་༥ ཙམ་ཟིན་གྱི་ཡོད་པ་དང་། བྱང་ཨ་རི་དང་ཡུ་རོབ་སྤྱི་འཐུས་ལ་རྒྱུན་ལས་ཀྱི་ས་མིག་བཀོད་སྒྲིག་བྱས་མེད་”ཅེས་བྲིས་འདུག
དེ་ལས་ཞིབ་ཙམ་སོང་ན། རྒྱ་བལ་འབྲུག་གསུམ་ཁོ་ནར་སྤྱི་འཐུས་སྐབས་རེ་རེ་ལ་མདོ་སྟོད་ཆོལ་ཁའི་མི་ ༡༧ ནས་ ༡༨ ཙམ་ཞིག་སྤྱི་འཐུས་བཟོ་དགོས་པ་དང་། སྤྱི་འཐུས་རྒྱུན་ལས་ཀྱི་བརྒྱ་ཆའི་ ༥༠ ནས་ ༦༤ ཙམ་ཞིག་མདོ་སྟོད་ཡིན་དགོས་པ་ཆགས་ཡོད། ༢༠༡༡ ལོར་འོས་བསྡུའི་དེབ་སྐྱེལ་བྱེད་མཁན་ ༨༠༠༠༠ ཙམ་ཡོད་ཁོངས། དབུས་གཙང་ཆོལ་ཁའི་འོས་འཕེན་པ་ ༦༠༠༠ ཙམ་དང་། མདོ་སྟོད་ལ་ ༡༥༠༠༠ ། མདོ་སྨད་ལ་ ༥༠༠༠ ཡིན་པ་ཚོད་རྩིས་བྱས་ན། འོས་འཕེན་པའི་གྲངས་འབོར་བརྒྱ་ཆ་ ༡༨་༢༥ ཙམ་ཡོད་པའི་མདོ་སྟོད་ཆོལ་ཁས་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་རྐུབ་བཀྱག་བརྒྱ་ཆའི་ ༣༨ ནས་ ༤༥ ཙམ་ཟིན་གྱི་ཡོད་པ་དང་། འོས་འཕེན་པའི་གྲངས་འབོར་བརྒྱ་ཆ་ ༧༥ ཙམ་ཡོད་པའི་དབུས་གཙང་ཆོལ་ཁ་ལ་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་རྐུབ་བཀྱག་བརྒྱ་ཆའི་ ༢༧ ནས་ ༣༦ ཙམ་ལས་ཟིན་གྱི་མེད་པ་འདི་ག་འདྲ་རེད། མང་གཙོའི་ལུང་པ་སྤྱིའི་འགྲོ་སྟངས་ལྟར་སྐུ་ཚབ་འཐུས་མི་ཚོའི་ཡོང་སྟངས་མི་འབོར་མ་ལྟོས་པར། ཆོལ་ཁ་དང་ཆོས་བརྒྱུད་ཟེར་བ་ཞིག་བཟོ་དགོས་དོན་ག་བར་ཐུག་པ་རེད་དམ།
གལ་སྲིད་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་གར་སྟེགས་སྟེང་རྡོག་བྲོ་རྒྱབ་ཀྱི་ཡིན་བསམ་ན། གཞི་རིམ་གྱི་འདྲ་མཉམ་མིན་པའི་གནས་སྟངས་འདི་འདྲ་ཞིག་གིས་ནམ་ཕུགས་འཁྱོལ་གྱི་རེད་བསམ་ནས་ཡ་མེད་བཏང་ནས་བསྡད་ན་ཉེན་ཁ་ཆེན་པོ་རེད། ༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་ཞལ་འཚོ་བཞུགས་ཀྱི་སྐབས་འདིར་ཚང་མ་འགྲིག་འགྲོ་གི་རེད་ཟེར་བ་བདེན་ནའང་། འདྲ་མཉམ་མིན་པའི་གནས་སྟངས་འདི་མུ་མཐུད་གོ་མེད་ཚོར་མེད་དུ་འཇོག་ཐབས་མེད། རྒྱུ་མཚན་ནི། འདྲ་མཉམ་མེད་པའི་གནས་སྟངས་དེ་ནི་རྙོག་དྲའི་རྒྱུ་ཚོགས་ཉེན་ཁ་ཆེ་ཤོས་དེ་ཡིན།
སྤྱི་ཚོགས་ནང་སྔོན་མ་ནས་གླེང་སློང་ཡོང་བཞིན་པ་ཞིག་ནི། ཆོས་བརྒྱུད་ཀྱི་སྤྱི་འཐུས་མེད་པ་བཟོ་རྒྱུ་ད་ལྟའི་བབས་ལ་བལྟས་ན་སྟོབས་ཤུགས་དེའི་ཁ་ནས་འགྲོ་ཁག་པོ་ཡིན་པས། གྲོས་ཚོགས་གོང་འོག་གཉིས་བཟོས་ཏེ། གྲོས་ཚོགས་གོང་མར་ཆོལ་ཁ་རེ་ནས་སྤྱི་འཐུས་ ༣ རེ་དང་། ཆོས་བརྒྱུད་རེ་ནས་སྤྱི་འཐུས་ ༡ རེ་བཅས་སྤྱི་འཐུས་ ༡༤ དང་། གྲོས་ཚོགས་འོག་མར་མི་འབོར་ལ་གཞིགས་པའི་འོས་བསྡུའི་ས་ཁོངས་ ༣༠ བཟོས་ཏེ་འོས་འདེམས་བྱས་པ་ཡིན་ན་ག་འདྲ་འདུག་གམ།
བཅའ་ཁྲིམས་དོན་ཚན་ ༥༦ ནང་། ” བོད་དང་བོད་མིའི་རྩ་དོན་དང་འབྲེལ་བའི་གལ་ཆེའི་སྲིད་བྱུས་གཏན་འབེབས་ཆེད་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་སུ་རྩ་འབོར་གསུམ་ཆ་གཉིས་ཡན་གྱིས་མོས་མཐུན་བྱུང་བའམ། བཀའ་ཤག་དང་སྤྱི་འཐུས་རྒྱུན་ལས་ལྷན་འཛོམས་ཀྱིས་རྩ་འབོར་བཞི་ཆ་གསུམ་ཡན་གྱིས་མོས་མཐུན་བྱུང་ན། དབུས་འོས་བསྡུ་ལས་ཁང་བརྒྱུད་མང་མོས་ཐག་གཅོད་འོས་བསྡུའི་ལས་རིམ་རྩོམ་ཆོག་ཅིང༌། མང་མོས་ཇི་བྱུང་ལ་ལས་ཉིན་བཅུ་བཞིའི་ནང་ཚུན་སྲིད་སྐྱོང་གིས་མང་མོས་བྱུང་བའི་ཚད་འཛིན་དང་མིང་རྟགས་བཀོད་དེ་གསལ་བསྒྲགས་བྱ་རྒྱུ་”གསལ་བ་འདིའི་ཐོག་ནས་འགྲོ་ས་འདུག་གམ།
ཆབ་སྲིད་གར་སྟེགས་སྟེང་རྩེད་འཇོ་ལ་རོལ་རྒྱུར་བྲེལ་བ་བྱེད་བཞིན་པའི་འོས་མི་ཚོར་སྤྱི་ཚོགས་ནང་ཡོངས་གྲགས་ཐོག་གླེང་གི་ཡོད་པའི་དྲི་བ་འདི་ལ་ལན་ཡོད་མེད་ལྟོས་ལོ། །
ཐོས་དགའ་རྒྱལ་མོ་ཟེར་བ་འདིའི་་བཤད་བཟོ་ལ་ལྟས་ན་ཐུགས་པ་ཅིག་སྐོལ་འདོད་པ་འདྲ་དེ་འདྲའི་མདོ་སྟོད་ལ་སྡང་ཟུག་བྱེད་ནས་་་་་ཁྱོད་ཀྱིས་རྩོད་སའི་ཁ་ཕྱོགས་ནོར་བ་རེད་
དུས་བབ་ཚང་གི་དྲྭ་ཚུགས་གསར་བ་འདི་སྔོན་མ་དང་འདྲ་ཡག་པོ་མི་འདུག ཁ་ཕྱེ་ན་ཡིན་རང་སྒུག་དགོས་འདུག
དུས་བབ་ཚང་ལ་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞུ། དྲྭ་ཚུགས་གསར་བ་འདི་དེ་ཙམ་ཡག་རྒྱུ་མི་འདུག་སྙམ། མགྱོགས་པོར་ཤར་རྒྱུ་དཀའ་ཙམ་གདའ།
ཐོས་དགའ་རྒྱལ་མོ་ལགས། ཁྱེད་ཀྱི་སྐད་ཆ་ཁ་ཤས་ཅུང་ཐལ་ཆེ་འདུག་པས་དེ་ཡག་པོ་མི་འདུག ཡིན་ནའང་། སྤྱི་འཐུས་ཀྱི་རྩ་འབོར་དང་རྒྱུན་ལས་མི་གྲངས་ཀྱི་ཐོག་ནས་ཁྱད་པར་ཆེན་པོ་བཟུང་ཡོད་པ་དེ་ང་ཚོ་ཚང་མས་མཐོང་འདུག་ས་དང་། ཤེས་འདུག་ས་ཡིན་པས་དོན་དངོས་གླེང་བ་དེར་བསྔགས་བརྗོད་ཞུ། སུས་དེ་ལ་ཁ་གཡར་ཐབས་ཀྱིས་སྐྱོན་འཛུགས་སྣ་ཚོགས་བྱས་ན་དེ་དངོས་གནས་ཀླད་སྟོང་དང་། རང་གི་ཁེ་ཕན་བསམ་ཏེ་སྤྱི་པའི་ཕན་གནོད་རྒྱང་དུ་གཡུགས་འདོད་པ་རེད། གང་ལྟར་ང་ཚོ་དམངས་གཙོ་དང་དྲང་བདེན་ཟེར་བ་དེར་ཁ་ཕྱོགས་ཀྱི་ཡོད་ན་འདི་ཚོར་བསམ་བློ་བཏང་ནས་གནད་དོན་སེལ་དགོས་པ་ཞིག་ཆགས་འདུག
དཀྲུག་ཤིང་མ་རྒྱག་ཐོས་དགའ་རྒྱལ་མོ། ཁྱོད་ཀྱིས་འཇོན་བཞག་པ་ཅི་ཡོད། རྩོད་དགོས་ས་དེར་མི་རྩོད་པར། ཆོལ་ག་ཆོས་བརྒྱུད་ཀྱི་སྤྱི་འཐུས་དེ་བཙན་བྱོལ་གྱི་གནས་སྟངས་ལ་བལྟས་ནས་བཟོས་པ་ཞིག་མ་རེད། བོད་གཞིས་ལུས་རྒྱ་ཆེ་མི་མང་གི་ཚབ་མཚོན་དུ་བཟོས་པ་ཞིག་རེད། ཀླད་སྟོང་། ་་་་་
དྲི་བ་ཐེག་ཆགས་འདི་འདྲ་ཞིག་བཏང་ཁུལ་བྱེད། མདོ་སྟོད་ལ་དེ་འདྲའི་སྡང་ཟུག་རང་ད་དགོས་ཨེ་ཡོད། ཁྱོད་ཀྱི་མི་གཞི་ལ་བལྟས་ན་རྒྱ་འོག་ཏུ་བསྡད་ན་རྒྱ་ལྐུག་ལྐག་མཁན་དང་བཙན་བྱོལ་ནང་སླེབས་ནས་རང་དོན་ཁོ་ན་སྒྲུབ་མཁན་ཞིག་ལས། ཁྱེད་ཀྱི་ཕ་ཚེ་བུ་རབས་ནས་རྒྱ་དམར་ལ་རྒོལ་མྱོང་མཁན་ཞིག་མིན་པ་ཐག་ཆོད། ༡༩༥༩ ལོར་བོང་བུ་ལ་རྩམ་འཐག་བསྐལ་ནས་བྲོས་མཁན་གྲས་དེ་ཡིན་པ།
ཧི་ཧི་ཧི་་་་ཐོས་དགའ་རྒྱལ་མོ་ཞེས་པའི་མཚན་དེའང་སྙན་བྱུང། ཆབ་སྲིད་གང་མི་ཚད་བ་ཞིག་འཁྲབ་པའི་ཁུལ་རེད་གདའ། ཡག་པོ་རེད། ལྕེ་དམར་པོ་ལ་ངལ་བ་མེད་ན་རང་དབང་ལུང་པ་ལ་ག་ཚོད་བརྗོད་བརྗོད་རེད།
ཐོས་དགའ་རྒྱལ་མོས་འདིར་སྲིད་སྤྱིའི་འོས་མིར་དྲི་བ་ཆེན་པོ་ཞིག་བཏང་འདུག ཡིན་ནའང་དྲི་བ་འདིའི་ལན་རྡོ་དང་དབྱུག་པ་ཡིན་གྱི་རེད། གཟབ་གཟབ་གནང་ཨ།
དོན་དངོས་ཀྱི་གནད་དོན་གླེང་བར་རྡོ་དང་དབྱུག་པས་ལན་འདེབས་པ་ནི་ལྐུག་རྟགས་ཤིག་ལས་མ་འདས་སོ།