བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་སྲིད་སྤྱིའི་འོས་བསྡུ་ཆེན་མོའི་དངོས་གཞི་བསླེབ་ལ་ཉེ་བའི་སྐབས་དང་བསྟུན་ཏེ། འཛམ་གླིང་གི་ཕྱོགས་མཐའ་གང་སར་འཐོར་བའི་བཙན་བྱོལ་བོད་མི་རྣམས་ཀྱིས་དྲ་རྒྱ་དང་སྤྱི་ཚོགས་འཕྲིན་ལམ་ཁག་ཏུ་འོས་བསྡུ་དང་འབྲེལ་བའི་བགྲོ་གླེང་དང་། ལྷག་པར་དུ་སྲིད་སྐྱོང་འོས་མི་རྣམ་གཉིས་དང་འབྲེལ་བའི་གནས་ཚུལ་འདྲ་མིན་འབྱུང་བཞིན་ཡོད་སྟབས། འདི་གའི་གསར་ཁང་གིས་ཁོང་རྣམ་གཉིས་ཀྱི་རྒྱབ་སྐྱོར་ཚོགས་པའི་འཐུས་ཚབ་མི་སྣ་རེར་དྲི་བ་གསུམ་རེ་བཏང་ཡོད།
བཀའ་ཤག་སྐབས་བཅོ་ལྔ་པའི་སྲིད་སྐྱོང་འོས་མི་སྤྱི་འཐུས་ཚོགས་གཙོ་སྤེན་པ་ཚེ་རིང་མཆོག་གི་རྒྱབ་སྐྱོར་ཚོགས་པའི་འཐུས་ཚབ་རྒྱ་གར་ལྷོ་ཕྱོགས་སུ་བཞུགས་པའི་སློབ་སྤྱི་ཟུར་པ་ཐར་ལམ་སྒྲོལ་མ་ལྕང་ར་ལགས་སུ། སྤེན་པ་ཚེ་རིང་མཆོག་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་དགོས་དོན་གང་ཡིན་དྲིས་པར་ཁོང་མོས། ང་རང་གི་ངོས་ནས་ཁོང་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་ཞུ་དགོས་དང་མ་དགོས། རྒྱབ་སྐྱོར་ཞུ་འོས་དང་མ་འོས་ཞིབ་འཇུག་མང་པོ་བྱས། བསམ་བློ་བཏང་ནས་ཞུས་པ་ཞིག་ཡིན། སྐུ་ངོ་སྤེན་པ་ཚེ་རིང་མཆོག་གི་ཕྱི་ནང་གི་ཤེས་ཡོན་དང་། སྔོན་མ་ཕྱག་ལས་གནང་སྟངས་དང་བྱས་རྗེས། སྐབས་སུ་བབ་པའི་ཕྱག་ལས་གནང་སྟངས་སོགས་གང་ཅིའི་ཐོག་ལ་ཞིབ་འཇུག་བྱས་སྟེ། ཁོང་སྲིད་སྐྱོང་དུ་འོས་ཤོས་དང་འཚམས་ཤོས་སུ་མཐོང་ནས་ངས་རྒྱབ་སྐྱོར་ཞུས་པ་ཡིན། ཁོང་ལ་ཆ་བཞག་ན། ད་ལྟའི་བར་ལོ་ ༢༠ ལྷག་རིང་ང་རང་ཚོའི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་ཞབས་ཞུ་ཞུས་ཡོད་པ་རེད། ཁོང་དངོས་གནས་དྲང་གནས་ལྷག་བསམ་ལྡན་པ་དང་ཡིད་ཆེས་ཆོག་པའི་མི་ཞིག་རེད། དཔེ་མཚོན་ཞིག་ཞུས་ན། ༧གོང་ས་མཆོག་གི་བཀའ་དགོངས་སྒྲུབ་མཁན་ཞིག་ཡིན་པ་བཤད་མ་དགོས་པ་རེད། སློབ་དཔོན་ཆེན་པོ་ཟམ་གདོང་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གི་ལམ་སྲོལ་བཟང་བོ་དག་ཀྱང་ཚུལ་བཞིན་སྒྲུབ་མཁན་ཞིག་ཆགས་བསྡད་ཡོད་པ་རེད།
ཟམ་གདོང་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་སྔོན་ཆད་སྤྱི་འཐུས་ཀྱི་ལམ་སྲོལ་དང་གྲོས་ཚོགས་འགྲོ་སྟངས་ལོ་བཅུའི་ནང་སྐུ་ལས་བསྐྱོན་ཏེ་ཡག་པོ་ཞེ་དྲགས་ཤིག་བཟོས་གནང་ཡོད་པ་རེད། དེའི་རྗེས་སུ་སྐུ་ངོ་སྤེན་པ་ཚེ་རིང་མཆོག་ནས་ལོ་བདུན་ལྷག་རིང་སྤྱི་འཐུས་ཚོགས་གཙོ་གནང་སྐབས། ཟམ་གདོང་རི་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་ལམ་སྲོལ་བཟང་པོ་ཞིག་བཟོས་ཡོད་པ་དེ་མུ་མཐུད་དེ་རྒྱུན་འཛིན་གནང་སྟེ། གྲོས་ཚོགས་སྟངས་འཛིན་གནང་སྟངས་དང་བཀའ་མོལ་གནང་སྟངས་སོགས་གང་ཅིའི་ཐད་ནས་ཧ་ལས་པའི་ཡག་པོ་གནང་གི་ཡོད་པ་ཞིག་མཐོང་གི་འདུག རྒྱུ་མཚན་ཆེ་ཆུང་མང་པོ་ཞིག་ལ་བལྟས་ཏེ་ཁོང་དངོས་གནས་སྲིད་སྐྱོང་དུ་འོས་པ་ཞིག་དང་འཇོན་ས་རེད་བསམ་ནས་རྒྱབ་སྐྱོར་ཞུས་པ་ཡིན། མདོར་བསྡུས་ནས་ཞུས་ན། སྐུ་ངོ་སྤེན་པ་ཚེ་རིང་མཆོག་གི་ཕྱག་ལས་གནང་སྟངས་དང་འཛིན་སྐྱོང་གནང་སྟངས་གང་ཅིའི་ཐད་ནས་འཇོན་ཐང་དང་། ལྷག་བསམ་ལྡན་པའི་ཐོག་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ལྟ་བ་བརྟན་པོ་ཞེ་དྲགས་ཡོད་པ་རེད། གལ་སྲིད་ཁོང་སྲིད་སྐྱོང་ཆགས་པ་ཡིན་ན། ཏན་ཏན་བོད་མི་མང་གི་རེ་བ་དང་མངོན་འདོད་སྒྲུབ་མཁན་ཞིག་དང་། རེ་བ་དང་ཡིད་ཆེས་ཆེན་པོ་བྱེད་ཆོག་པ་ཞིག་རེད་བསམ་ནས་ཁོང་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་ཞུ་ཡི་ཡོད། ཅེས་བརྗོད་བྱུང་།
སྲིད་སྐྱོང་ལས་ཐོག་བློ་བཟང་སེང་གེ་མཆོག་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་ཞུ་ཡི་མེད་པའི་རྒྱུ་རྐྱེན་གང་ཡིན་དྲིས་པར་ཁོང་མོས། སྐུ་ངོ་སྲིད་སྐྱོང་བློ་བཟང་སེང་གེ་མཆོག་གིས་ཐོག་མ་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༡ ལོར་ཁས་ལེན་མང་པོ་ཞིག་གནང་སོང་ལ། ཁོང་གིས་དངོས་གནས་དྲང་གནས་ཡག་པོ་ཞིག་གནང་གི་རེད་བསམ་ནས་རེ་བ་ཆེན་པོ་བྱས་ཏེ་འོས་ཤོག་བླུགས་པ་རེད། འདས་པའི་ལོ་ ༥ ལ་ཉེ་བའི་རིང་ཁོང་གི་ཕྱག་ལས་གནང་ཕྱོགས་ལ་ཞིབ་འཇུག་དང་དོ་སྣང་ཆེན་པོ་བྱས་ཡོང་དུས། མི་མང་གི་འདོད་བློ་ཁེངས་བ་ཞིག་གནང་ཐུབ་མ་སོང་བསམ་པའི་ཚོར་བ་ཤུགས་ཆེན་པོ་བསླེབས་སོང་། དེ་བཞིན། སྤྱི་ཚོགས་ནང་ལྷག་པར་དུ་ཕྱི་རྒྱལ་མི་རིགས་དང་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་ཚོགས་པ་སོགས་ཀྱི་ནང་ཁོང་ལ་ལབ་གླེང་མང་པོ་ཞེ་དྲགས་ཤིག་ཡོང་གི་འདུག སྐད་ཆ་དེ་ཚོ་ཐོན་ཡོང་སྐབས་ངས་ག་དུས་ཡིན་ནའང་མིག་བཙུམས་ནས་ཡིད་ཆེས་རྩ་བ་ཉིད་ནས་བྱེད་ཐུབ་ཀྱི་མི་འདུག ང་རང་གི་ངོས་ནས་ཀྱང་བརྟག་དཔྱད་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད། སྐད་ཆ་དེ་ཚོར་ཞིབ་འཇུག་བྱས་ཡོང་སྐབས་དཔེ་མཚོན་ཆུང་ཆུང་ཞིག་ཞུས་པ་ཡིན་ན། ཨ་རིའི་བུད་མེད་མོ་ནི་ཧན་(Maura Moynihan)གྱིས་སྲིད་སྐྱོང་བློ་བཟང་སེང་གེ་མཆོག་ནས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༣ ལོར་བརྩམས་པའི་༼ Tibet: Exiles’ Journey ༽ཞེས་པའི་ནང་དུ། ༧སྐུ་མདུན་ལ་གུས་ཞབས་རྩ་བ་ཉིད་ནས་མེད་པར་(The lama)ཞེས་བྲིས་ཡོད་པ་རེད། དང་པོ་ངས་རྩ་བ་ནས་ཡིད་ཆེས་བྱས་མེད། ངས་དྲ་རྒྱ་བསྔོག་ནས་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་སྐབས་དངོས་གནས་དྲང་གནས་༧གོང་ས་སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོར་(His Holiness)ཞེས་པའི་ཚབ་ཏུ་(The Lama)ཞེས་ཞེ་དྲགས་མང་པོ་བྲིས་འདུག དེ་ལ་དངོས་གནས་བློ་ཕམ་ཞེ་དྲགས་བྱུང་། དངོས་གནས་དྲང་གནས་ང་ཚོའི་ཚེ་འདི་ཕྱི་གཉིས་ཀྱི་སྐྱབས་གནས་༧གོང་ས་སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོས་སྐུ་ལས་ཚད་མེད་བསྐྱོན་ཏེ། ད་ལྟ་ང་ཚོ་འདི་འདྲ་ཞིག་ཆགས་བསྡད་ཡོད་པ་རེད། ཁོང་ལ་(The Lama)ཞེས་གསུངས་མཁན་གང་ཟག་ཞིག་བོད་པའི་སྲིད་སྐྱོང་ལ་འོས་བབ་ཡོད་པ་མ་རེད། དེ་དང་དེ་བཞིན་གྱི་གནས་ཚུལ་མང་པོ་ཞིག་ཡོད་པ་ཚང་མས་མཁྱེན་གསལ་རེད། སྤྱིར་བཏང་སྲིད་སྐྱོང་བློ་བཟང་སེང་གེ་མཆོག་ལ་ང་སྒེར་ངོས་ནས་མ་དགའ་བ་གང་ཡང་མེད། དང་པོ་གཞོན་སྐྱེས་ཤིག་ཐོན་ཡོང་བ་འགྲིག་འདུག ཞེ་དྲགས་ཡག་པོ་རེད་དྲན་སོང་། ཡིན་ནའང་། ཁོང་རང་གིས་དང་པོ་གནང་གི་ཡིན་གསུངས་ནས་ཁས་ལེན་མང་པོ་ཞིག་བྱས་པ་རེད། དེ་ཚོའི་ནང་ནས་ག་ཚོད་ཅིག་གནང་ཐུབ་ཡོད་པ་རེད། དེ་ཚང་མས་མཁྱེན་བསྡད་ཡོད་སྟབས། ངས་ཁོང་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་མ་ཞུས་པའི་རྒྱུ་མཚན་གཙོ་བོ་གཅིག་དེ་ཡིན། ཞེས་བརྗོད་བྱུང་།
ང་ཚོའི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་ཚོགས་གཙོ་སྤེན་པ་ཚེ་རིང་མཆོག་རང་བཙན་གྱི་ལྟ་བ་འཁུར་མཁན་ཚོར་གཟིགས་ཕྱོགས་ཡག་པོ་མེད་པ་དང་། མི་བསད་ཡོད་ལུགས་སོགས་ཀྱི་བསྐྱོན་འཛུགས་སྣ་ཚོགས་ཡོང་གི་ཡོད་པའི་ཐད་ངོས་འཛིན་ག་འདྲ་གནང་གི་ཡོད་མེད་དྲིས་པར་ཁོང་མོས། ང་ཚོའི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་མི་བསད་སྐོར་གྱི་སྐད་ཆ་དེ་མཐའ་གཅིག་ཏུ་ཁུངས་མེད་ལུང་མེད་ཅིག་ལ་ངོས་འཛིན་བྱེད་བཞིན་ཡོད། མི་དཀར་པོ་ཞིག་ལ་ཞྭ་མོ་ནག་པོ་གཡོག་ཐབས་ཁོ་ན་རེད། རྒྱ་གར་ཁྲིམས་ལྡན་གྱི་ལུང་པའི་ནང་མི་ཕར་བཞག རི་དྭགས་ཤིག་བསད་པ་ཡིན་ནའང་ཁྲིམས་ཀྱིས་རང་དགར་འཇོག་གི་མ་རེད།
དེ་ནས་རང་བཙན་གྱི་ལྟ་བ་འཁུར་མཁན་ཚོར་དགའ་ཡི་མ་རེད་ཟེར་བ་དེའི་ཐད་སྐུ་ངོ་ཚོགས་གཙོ་མཆོག་ནས་གསལ་བཤད་ཡག་པོ་ཞེ་དྲགས་གནང་སོང་བསམ་གྱི་ཡོད། ཁོང་གིས་མང་གཙོའི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་རང་བཙན་ལྟ་བ་འཁུར་ན་འཁུར་ཆོག་གི་རེད་ལ། དེ་བཞིན་དབུ་མའི་ལམ་གྱི་ལྟ་བ་སོགས་ལྟ་བ་འདྲ་མི་འདྲ་འཁུར་ཆོག་གི་རེད་ལ། དེ་འཁུར་ཆོག་གི་མ་རེད་རྩ་བ་ཉིད་ནས་གསུང་གི་མེད་ཅེས་ནན་པོ་གསུངས་ཡོད་པ་རེད། ཡིན་ནའང་། རང་བཙན་གྱི་ལྟ་བ་ཁ་ལ་འཁྱེར་ཏེ་༧གོང་མཆོག་ལ་གཞི་མེད་མཚན་སྨད་ཞུ་མཁན་ལ་སྐུ་ངོ་སྤེན་པ་ཚེ་རིང་མཆོག་ནས་གདོང་ལེན་གནང་བ་དེར་བོད་མི་ཚང་མས་བསྔགས་བརྗོད་དང་རྒྱབ་བསྐྱོར་ཞུ་བཞིན་ཡོད་པ་རེད། དེ་དངོས་གནས་དྲང་གནས་ཞུ་དགོས་པ་ཞིག་ཀྱང་རེད་བསམ་གྱི་འདུག ཅེས་བརྗོད་བྱུང་།
གསར་འགོད་པ། པདྨ་མཚོ།
སྤྱི་ཟུར་ལགས་ནས་སྲིད་སྐྱོང་འོས་མིར་བསྟོད་བསྔགས་དང་བཅས་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་འདུག་ཀྱང་། མོ་རང་ལས་དོན་འདི་གལ་ཆེན་དུ་མ་མཐོང་ནས་དུས་ཐུང་ལས་སྤྱི་འཐུས་གནང་མེད། དེས་ན་གོང་གསལ་སྲིད་སྐྱོང་འོས་མི་ཁོང་ནས་ལོ་གྲངས་བདུན་མ་ཟིན་ཙམ་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུ་རིང་དཀའ་སྙོགས་བ་བྱུང་ནང་བཞིན་སྤྱི་འཐུས་ ༡༩༦༠།༩།༢ ཉིན་དབུ་བརྙེས་པ་ནས་བཟུང་གྲོས་ཚོགས་ཚོགས་གཙོ་སུས་ཀྱང་ཚོགས་གཙོ་སྤེན་པ་ཚེ་རིང་ནང་བཞིན་མཚན་ཤས་བཟོས་པ་དང། གྲོས་ཚོགས་འཐོར་ནས་གྲོལ་དགོས་པ་དང་ཚོགས་གཙོ་ཞབས་སྟེགས་ན་བཞེང་སྟེ་ཕྱིར་ཐོན་པ་སོགས་བྱུང་མེད་པ་ཀུན་གསལ་རེད། འདིར་དམིགས་བསལ་མཆན་འགོད་འདོད་མེད་ཀྱང་དངོས་གནས་དང་མ་མཐུན་པས་བྲིས་པ་ཡིན། འབྲི་རྒྱུ་མང་ཀྱང་དུས་ཁོམ་མ་བྱུང་།།
སློབ་སྤྱི་ནས་བགྲེལ་ཡོལ་དུ་ཕེབས་པའི་ལྕམས་སྐུ་ཐར་ལམ་སྒྲོལ་མ་མཆོག་ནས་ཉམས་མྱོང་རྒན་པོའི་སྦས་གཏམ་དང་དྲང་གཏམ་དངོས་དེ་མི་མང་གི་མདུན་དུ་ཕེབས་ཏེ་གསལ་བཤད་དང་། བདེན་རྒྱབ་བདེན་པས་གནང་བར་ལྷག་བངམ་གཞུང་དྲང་ཡོངས་ཀྱི་ཚབ་ཞུས་ཏེ་སྙིང་དབུས་ནས་བཀའ་དྲིན་ཆེ་ཞུ་འདོད་བྱུང་།