༄༅ །། རྒྱ་གར་ནང་དངུལ་སྒོར་གསར་བརྗེ་བྱས་པ་དང་ཁྲིམས་འགལ་གྱི་ཚོང་གཉེར་བ་དང་
དངུལ་རྫུན་ཁྲོམ་རར་གཏོར་བཅོམ་དྲག་པོ་བྱས་པ།
བྷེང་ལོར། རྟ་མགྲིན།
སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༦ ཟླ་ ༡༡ ཚེས་ ༨ ཀྱི་ཕྱི་དྲོ་རྒྱ་གར་སྲིད་བློོན་མོ་རྡི་ཡིས་ཡོངས་ཁྱབ་གསལ་བསྒྲགས་སྤེལ་གསལ། ཉིན་དེ་གའི་མཚན་དཀྱིལ་ནས་སྔར་ཡོད་རྒྱ་གར་གྱི་དངུལ་ལོར་ལྔ་བརྒྱ་དང་སྟོང་ལོར་གཉིས་ཀྱི་འགྲོ་རྒྱུགས་ཡོངས་སུ་མཚམས་འཇོག་བྱེད་དགོས་པའི་བཀའ་རྒྱ་བཏང་ཡོད་པ་དང་། ལྔ་བརྒྱ་དང་ཉིས་སྟོང་གི་ཤོག་དངུལ་གསར་པ་རྒྱལ་ཡོངས་སུ་ཁྱབ་བསྒྲགས་བྱས་ཡོད་པ་རེད། ཉིན་དེ་གའི་ཕྱི་ཉིན་ཕྱི་ཚེས་ ༩ ཉིན་རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཡོངས་དངུལ་ཁང་ཡོངས་སུ་སྒོ་བརྒྱབས་ཏེ་ཕྱི་ཚེས་ ༡༠ ཉིན་ནས་མགོ་བཙུགས་པའི་བཀག་སྡོམ་བྱས་ཟིན་པའི་དངུལ་ལོར་ཕྱིར་བསྡུའི་ལས་རིམ་བཀོད་སྒྲིག་བྱས་འདུག
དེ་རིང་བཟུང་སྟེ་མི་དམངས་ཁྱོན་ཡོངས་ཀྱི་ལག་ཡོད་དངུལ་ལོར་ལྔ་བརྒྱ་དང་སྟོང་ལོར་ཇི་ཡོད་ཟླ་རྗེས་མའི་ཚེས་ ༣༠ བར་དངུལ་ཁང་ནང་བཅོལ་ཟིན་པ་དགོས་ཀྱི་ཡོད། དེ་མཚུངས་དེ་རིང་ནས་བཟུང་སྟེ་ཉིན་རེར་དངུལ་རྙིང་དངུལ་ཁང་ནས་བརྗེས་མགོ་ཚུགས་ཟིན། དེ་ཡང་ཆ་རྐྱེན་འགའི་འོག་ནས་དངུལ་ལོར་གསར་བརྗེ་དགོས་པ་ལས་ཐད་ཀར་དངུལ་རྙིང་ཕྱིར་སྤྲད་ནས་དངུལ་གསར་ལེན་ཆོག་ཆོག་ཅིག་མི་འདུག རྒྱ་གར་གཞུང་དངུལ་དཔར་དངུལ་ཁང་ནས་བཏོན་པའི་འགེང་ཤོག་དེའི་ནང་རང་ཉིད་ཀྱི་ངོས་འཛིན་དཔང་ཡིག་Addhar Card ངོས་འཛིན་ལག་ཁྱེར། Voter card འོས་འཕེན་ལག་ཁྱེར། PAN card ཁྲལ་འཇལ་ལག་ཁྱེར། Driving license ཁ་ལོ་བའི་ལག་ཁྱེར་བཅས་གང་རུང་གི་ཐོག་ཏུ་ཡོད་པའི་མིང་དང་དཔང་ཡིག་གི་ཨང་གྲངས་བཅས་བཀོད་རྗེས་གཞི་ནས་དངུལ་ཁང་གི་ལས་བྱེད་པས་དོ་ནན་ཞིབ་བཤེར་བརྒྱུད་གློག་ཀླད་ནང་དོ་དག་སོ་སོའི་གཞི་རྩའི་གནས་ཚུལ་སྡོད་གནས་ཁ་བྱང་དང་ཐོབ་ཁུངས་སོགས་གཏན་འཁེལ་གསལ་རྗེས་ཉིན་རེར་སྒོར་ ༤༠༠༠ རེ་བརྗེས་ཆོག་གི་ཡོད། ད་དུང་། དངུལ་ཁང་ནང་དངུལ་བཅོལ་ལ་གྲངས་ཚད་མེད་ཀྱང་། སྒོར་འབུམ་གཉིས་དང་ཕྱེད་(ཁྲི་ཉི་ཤུ་རྩ་ལྔ་)ཡན་ཡིན་ཕྱིན་རང་ཉིད་ཀྱི་ལས་རིགས་དང་དངུལ་གྱི་ཡོང་སྒོ་གང་ཡིན་སོགས་ཁ་གསལ་འཁོད་དགོས་ཀྱི་ཡོད། གལ་སྲིད་དངུལ་གྱི་ཡོང་སྒོ་དང་དངུལ་འབོར་གཉིས་ཀྱི་བར་ལ་ཆ་མ་མཚུངས་པའི་གནས་ཚུལ་གསལ་ཚེ་རྒྱ་གར་གཞུང་དངུལ་དཔར་དངུལ་ཁང་ RBI དང་ལས་གཞི་དེའི་ཞིབ་འཇུག་ཚོགས་པ་བརྒྱུད་ཁྲལ་འགེལ་ཉེས་ཆད་ཚ་ནན་འཕོག་རྒྱུ་གཏན་འཁེལ་ཟིན་ཞེས་ཁ་སང་ཕྱི་དྲོ་གསལ་བསྒྲགས་སྤེལ་སོང་།
ད་ཐེངས་ཀྱི་འཆར་གཞི་འདི་ནི་སྲིད་བློན་ལས་ཁུངས་དང་རྒྱ་གར་གཞུང་དངུལ་དཔར་དངུལ་ཁང་གཉིས་ཀྱིས་ཟླ་གསུམ་གྱི་སྔོན་ནས་ཚོགས་འདུ་གང་མང་འཚོགས་པ་བརྒྱུད་གཏན་འབེབས་བྱས་ཏེ་ད་བར་གསང་བ་བྱས་པ་རེད་ཅེས་གསར་ལམ་ཁག་ནས་འགྲེལ་གྱིན་འདུག དེ་ཡང་ཉེ་འཁོར་གྱི་དངུལ་ཁང་ལས་བྱེད་པ་སོགས་སུས་ཀྱང་གསང་བ་དེའི་གནད་དོན་རྟོགས་མེད་པས་ད་ཐེངས་ཀྱི་ལས་གཞི་ཆེན་པོ་འདི་ལམ་ལྷོངས་བྱུང་ཡོད་པ་རེད། ལས་གཞི་འདིའི་དམིགས་ཡུལ་ནི་རྒྱ་གར་ནང་གཞུང་ཁྲལ་ལ་གཡོལ་བཞིན་ཡོད་པའི་དངུལ་གྱི་འབོར་ཚད་ཧ་ཅང་མང་བ་དང་། ལྔ་བརྒྱ་དང་སྟོང་ལོར་རྫུན་མ་ཕོན་ཆེན་པོ་ཡོད་པ། འཇིགས་སྐུལ་དྲག་སྤྱོད་པའི་དངུལ་ལོར་རྫུན་མའི་ཁྲོམ་ར་ཆེ་ཤོས་ཤིག་ཏུ་གྱུར་བ། སྤྱིར་རྒྱ་གར་གྱི་ཤོག་དངུལ་རྫུན་མ་རྣམས་པཀ་ཀི་སི་ཐན་གྱི་ནང་དུ་བཟོས་རྗེས་བལ་ཡུལ་བརྒྱུད་ས་འབྲེལ་ས་མཚམས་ཁག་ནས་རྒྱ་གར་ནང་འགྲེམས་ཚོང་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད། དེ་ཡང་དངུལ་ལོར་རྫུན་མ་འབུམ་གཅིག་ལ་དངུལ་ལོར་ངོ་མ་ཁྲི་གཉིས་སྤྲད་ནས་ཉོ་འཚོང་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པའི་གནས་ཚུལ་སྔར་ནས་གསལ་བཞིན་ཡོད། ཚོང་ར་དེ་ནི་ཁང་ཚོང་ཁེ་གཉེར་བ་སོགས་གཞི་རྒྱ་ཆེ་ཁག་གི་ཚོང་རིགས་ཁོར་ཡུག་བརྒྱུད་མི་དམངས་སུ་ཁྱབ་ཀྱིན་ཡོད་པ་རེད་འདུག དངུལ་ལོར་དེ་གཉིས་རྩ་མེད་བཟོ་རྒྱུའི་དམིགས་འབེན་བཟུང་དགོས་དོན་ནི་རྒྱ་གར་གྱི་ཤོག་དངུལ་གྱི་འགྲོ་རྒྱུགས་ཁྲོད་ལྔ་བརྒྱ་དང་སྟོང་ལོར་རྙིང་པ་དེ་གཉིས་ཀྱིས་རྒྱ་གར་གྱི་དངུལ་གྱི་འགྲོ་རྒྱུགས་ཀྱི་བརྒྱ་ཆ་ ༨༦% བཟུང་ཡོད་པས་དེ་གཉིས་ནི་རྒྱ་གར་གྱི་དངུལ་གྱི་ཁྲོམ་རའི་སྲོག་ཤིང་ལྟ་བུར་གྱུར་ཡོད་པ་རེད་འདུག
ད་ལྟའི་གནས་ཚུལ་ནི་ཟླ་རྗེས་མའི་ཟླ་མཇུག་བར་ཉིན་ལྔ་བཅུ་དེའི་རིང་ལྟད་མོ་མང་པོ་མཐོང་རྒྱུ་ཡོད་ཅིང་། ནག་ཚོང་རྒྱག་མཁན་རྣམས་ལ་འཇབ་རྒོལ་ཆེས་སྡུག་ཤོས་དེ་ཕོག་པ་རེད། དེ་རིང་སྔ་དྲོའི་གསར་འགྱུར་ནང་གསལ་མདང་དགོང་མཚན་དཀྱིལ་རྒྱ་གར་གྱི་མངའ་སྡེ་ U.P. ནང་མི་འགས་དངུལ་ལོར་རྙིང་པ་སྒྱེ་མོའི་ནང་དབོར་ཏེ་མེར་བསྲེགས་བཏང་ཡོད་པའི་གནས་ཚུལ་ཐོན་ཞིང་། ས་གནས་ཉེན་རྟོགས་པས་ཤེས་རྟོགས་བྱུང་ཕྲལ་ས་ཡུལ་དངོས་ཀྱི་དངུལ་ལོར་གྱི་ཚིག་རོ་རྣམས་རྒྱ་གར་གཞུང་དངུལ་དཔར་དངུལ་ཁང་ལ་སྤྲད་དེ་གནས་ཚུལ་དེའི་ཐད་རྟོགས་ཞིབ་བྱ་རྒྱ་ཡིན་འདུག དེ་བཞིན་མི་དམངས་ཁྲོད་གལ་སྲིད་ཧིན་སྒོར་ས་ཡ་གཅིག་ཁྱེད་ཀྱིས་ཁྲིམས་མཐུན་ནམ་དངུལ་དཀར་རུ་བསྒྱུར་ཐུབ་ཚེ་དངུལ་འབོར་དེའི་གྲངས་ཚད་ཀྱི་བརྒྱ་ཆ་བཅུ་སྤྲོད་ཀྱིན་ཡོད་པའི་གནས་ཚུལ་ཐོན་བཞིན་ཡོད། འོན་ཀྱང་། ཉིན་གྲངས་ལྔ་བཅུ་དེའི་ནང་དངུལ་རྙིང་དངུལ་ཁང་དུ་བཅོལ་ཆོག་པ་ལས་ཕྱིར་དངུལ་དམར་སྤྲོད་ཚད་བདུན་ཕྲག་གཅིག་གི་རིང་སྒོར་ཁྲི་གཅིག་དང་དེ་ནས་རིམ་གྱིས་གཉིས་ལྷག་སྤར་རྒྱུ་ཡིན་པ་རེད། དེ་ལྟར་ན་རྒྱ་གར་གྱི་དངུལ་གྱི་འགྲོ་རྒྱུགས་ནང་བརྒྱ་ཆ་ ༨༦% དངུལ་ལོར་དེ་གཉིས་ཀྱིས་བཟུང་ཡོད་པས་གྲངས་རྩིས་རིག་པའི་སྒོ་མོ་ག་ཚོད་བརྡུང་ཡང་ཕལ་ཆེར་དཀའ་ཁག་གི་གནས་སུ་གྱུར་ཡོད་ཅིང་། ཉིན་ལྔ་བཅུའི་རྗེས་སུ་དངུལ་ལོར་དེ་གཉིས་ཤོག་སྙིགས་ཀྱི་རིན་ཐང་ལས་མེད་པར་འགྱུར་རྒྱུ་རེད།
སྤྱིར་ད་ཐེངས་བཞིན་དངུལ་ལོར་བཀག་སྡོམ་དང་རྩ་མེད་བཏང་བ་རྒྱ་གར་གྱི་ལོ་རྒྱུས་སུ་ཐེངས་དང་པོ་མིན་ཞིང་། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༨ ལོར་རྒྱ་གར་གྱི་དངུལ་ལོར་ ༡༠༠༠ དང་ ༥༠༠༠ དེ་བཞིན་ ༡༠༠༠༠ དངུལ་ལོར་བཅས་རྩ་མེད་བཏང་ཡོད་པ་རེད། དེ་ཡང་རྒྱ་གར་གྱི་དཔལ་འབྱོར་ཁྱབ་ཁོངས་ནང་ཁྲིམས་འགལ་དངུལ་འབོར་ཆེ་དྲགས་པས་མཐར་སྤྱི་དོན་ནམ་རྒྱལ་དོན་གྱི་ཆེད་(High denomination Bank Act,1978)ལས་གཞིའི་འོག་དངུལ་ལོར་མི་འདྲ་བ་དེ་གསུམ་རྩ་མེད་བཏང་འདུག ཕྱིས་སུ་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༠ ལོར་གཞི་ནས་ད་ལྟ་འགྲོ་རྒྱུགས་བཀག་པའི་སྟོང་ལོར་དེ་ཉིད་གསར་བཟོ་བྱས་པ་རེད་འདུག
ཕྱོགས་གཞན་ནས་ཆབ་སྲིད་ཕྱོགས་འགལ་ཚོགས་པ་ཁག་དང་སྤྱིར་ལས་གཞི་དེའི་ཐད་མི་འདོད་པའི་རྣམ་འགྱུར་སྟོན་མཁན་རྣམས་ཀྱིས་ལས་གཞི་དེ་ནི་སྲིད་བློན་མོ་རྡི་ཡི་ལམ་ལྷོངས་མ་བྱུང་བའི་ཆབ་སྲིད་ལས་གཞི་གཞན་རྣམས་འགེབས་སྲུང་དང་མི་དམངས་ཀྱི་དོ་སྣང་མ་འབྱུང་ཆེད་སྤེལ་བའི་ལས་མེད་ཀྱི་རྩོད་རྙོག་བསླངས་བར་འགྲེལ་ཞིང་། ཐེངས་རྗེས་མའི་སྲིད་བློན་འོས་འཕེན་གྱི་གྲ་སྒྲིག་གམ་རང་ཉིད་སྒེར་ལ་འོས་ཤོག་འཐོབ་ཆེད་གཞུང་གྲོན་བཏང་ནས་སྒེར་གྱི་དྲིལ་བསྒྲགས་ངོ་བོའི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ལས་འགུལ་སྤེལ་བ་རེད་ཅེས་བརྗོད་མཁན་ཡང་འདུག གང་ལྟར་དྲ་ལམ་ནས་ལས་གཞི་དེའི་ཐད་མི་དམངས་ཀྱི་བསམ་ཚུལ་འོས་བསྡུ་བྱས་པ་ལས་བརྒྱ་ཆ་ ༩༠% མ་ཟིན་ཙམ་གྱིས་རྒྱབ་སྐྱོར་ཐོབ་ཅིང་མི་དམངས་ཁྱོན་ཡོངས་ནས་ད་ཐེངས་སྲིད་བློན་གྱི་གློ་བུར་བའི་འཇབ་རྒོལ་ཐེངས་གཉིས་པ་དེ་(གློ་བུར་བའི་འཇབ་རྒོལ་དང་པོ་དེ་ནི་ཉེ་ཆར་རྒྱལ་མཚམས་བརྒལ་ནས་པཀ་ཀི་ཐན་གྱི་དྲག་སྤྱོད་པའི་ལྟེ་གནས་གཏོར་བཅོམ་བྱས་པ་དེ་ཡིན།)ཧ་ཅང་ཡག་པོ་འདུག་ཅེས་གླེང་བཞིན་འདུག
སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༦ ཟླ་ ༡༡ ཚེས་ ༡༠ ཉིན།
གནས་ཚུལ་ཞིབ་ཚགས་དུས་ཐོག་སྤེལ་འདུག་པས་དགའ་བསུ་ཡོད