བོད་ཀྱི་བུད་མེད་ནུས་སྟོབས་གོང་སྤེལ་གྱི་ཚོགས་ཆེན་ཐེངས་དང་པོའི་ཐོག སྲིད་སྐྱོང་བློ་བཟང་སེང་གེ་མཆོག་ནས་བུད་མེད་ཀྱི་ནུས་སྟོབས་གོང་སྤེལ་གྱི་སྲིད་བྱུས་དེ་བུད་མེད་ཀྱི་ནུས་སྟོབས་སྤེལ་བའི་ཆེད་དུ་རེད་མ་གཏོཊ་དབྱེ་འབྱེད་ཡོད་པ་མེད་པ་དང་འདྲ་མཉམ་མེད་པ་ཡོད་པ་བཟོ་བའི་ཆེད་དུ་མིན་སྐོར་གསུངས་སོང་།
དེ་རིང་སྔ་དྲོའི་ཆུ་ཚོད་ ༩ ཐོག བོད་ཀྱི་སྨན་རྩིས་ཁང་གི་ཚོགས་ཁང་དུ། བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ནང་སྲིད་ལས་ཁུངས་ཀྱི་བུད་མེད་ནུས་སྟོབས་གོང་སྤེལ་ཚན་པའི་གོ་སྒྲིག་འོག ཉིན་གྲངས་གསུམ་རིང་གི་བོད་ཀྱི་བུད་མེད་ནུས་སྟོབས་གོང་སྤེལ་གྱི་ཚོགས་ཆེན་ཐེངས་དང་པོ་མགོ་འཛུགས་གནང་སོང་བ་དང་། ཚོགས་ཆེན་མགོ་འཛུགས་ཀྱི་མཛད་སྒོའི་ཐོག་དམངས་གཙོའི་ཀ་བ་གསུམ་གྱི་མཛད་གཙོ་རྣམ་པ་དང་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་གཙོ་ཚོགས་གཞོན་གྱི་དབུས་པའི་སྤྱི་འཐུས་རྣམ་པ་ཁག་ཅིག དེ་བཞིན་གཞུང་འབྲེལ་དང་གཞུང་འབྲེལ་མ་ཡིན་པའི་ཚོགས་པ་ཁག་གི་སྐུ་ཚབ་རྣམ་པ། གཞན་ཡང་བོད་མིའི་ས་གནས་ཁག་ ༥༣ ནས་ཚོགས་བཅར་བ་ ༡༦༦ དང་། མཐོ་སློབ་ཁག་ ༢༣ ནས་ཚོགས་བཅར་བ་ ༩༩། ས་གནས་མགོ་འཛིན་ ༣༢། གསུང་བཤད་གནང་མཁན་གནད་ཡོད་མི་སྣ་ ༡༠། དེ་བཞིན་ཚོགས་ཆེན་གོ་སྒྲིག་གནང་མཁན་བཅས་ཁྱོན་མི་གྲངས་ ༣༤༨ ཙམ་འཛོམས་ཡོད་པ་རེད།
མཛད་སྒོའི་ཐོག་ནང་སྲིད་བཀའ་བློན་འཁོར་ལྷ་ཚང་བསོད་ནམས་སྟོབས་རྒྱལ་མཆོག་གིས་ཚོགས་ཆེན་གྱི་དགོས་དམིགས་སྐོར་གསུང་སྐབས། བོད་པའི་བླ་ན་མེད་པའི་དབུ་འཁྲིད་༧སྤྱི་ནོར་༧གོང་ས་སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་དགོངས་གཞིར་ཡོད་པ་ལྟར། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༨ ལོར་སྐབས་བཅུ་གསུམ་པའི་བཀའ་ཤག་ནས་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་དགོས་མཁོ་ཆེན་པོ་ཞིག་ཏུ་གཟིགས་ཏེ། ཕྱི་ནང་གཉིས་ཀྱི་གནོན་ཤུགས་ཡོད་མེད་ལ་མ་ལྟོས་པར་བུད་མེད་ཀྱི་ནུས་སྟོབས་གོང་སྤེལ་ཐད་དོན་ཚན་ ༨ ཅན་གྱི་སྲིད་བྱུས་ཤིག་གཏན་འབེབས་གནང་ནས་ལོ་ ༩ ཙམ་ཕྱིན་ཡོད་པ་དང་། སྐབས་བཅོ་ལྔ་པའི་བཀའ་ཤག་ནས་དེ་སྔོན་གཏན་འབེབས་གནང་བཞག་ཡོད་པའི་སྲིད་བྱུས་གཞིར་བཟུང་གིས་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་དགོས་མཁོ་དང་དུས་ཚོད་ཀྱི་འགྱུར་འགྲོས་དང་བསྟུན། དེ་སྔོན་གྱི་སྲིད་བྱུས་ཐོག་སྣོན་འཕྲི་གནང་དགོས་པ་གང་ལ་གང་འཚམ་ཞིག་གནང་ཡོད་པ་དང་། དེའི་ཆེད་དུ་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ནང་ཡོད་པའི་བུད་མེད་དྲུང་ཟུང་དང་དྲུང་འཕར་ཡན་ཆད་ཀྱིས་བུད་མེད་ཀྱི་ལྷན་ཚོགས་ཤིག་ཟུར་དུ་ཚོགས་ཏེ། བཀའ་ཤག་སྐབས་བཅུ་གསུམ་པས་གཏན་འབེབས་གནང་བའི་སྲིད་བྱུས་ཐོག་སྣོན་འཕྲི་ག་རེ་ག་རེ་གནང་དགོས་པའི་འཆར་གཞི་དེ་བཀའ་ཤག་ལ་ཕུལ་ཡོད་པ་དང་། སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་དབུ་བཞུགས་ཐོག་དུས་ཀྱི་འགྱུར་བ་དང་བསྟུན་ལེགས་བཅོས་གནང་དགོས་པ་ཆ་ཚང་གནང་རྗེས། ཉེ་སྔོན་ཕྱི་ཟླ་ ༢ ཚེས་ ༢ ཉིན་སྲིད་བྱུས་དེ་གསལ་བསྒྲགས་གནང་ཡོད་པ་དང་། གཏན་འབེབས་གནང་བའི་སྲིད་བྱུས་ལག་ལེན་བསྟར་ཕྱོགས་ཐོག་གོ་བསྡུར་ཡོང་ཆེད་ཚོགས་ཆེན་འདི་སྐོང་ཚོགས་གནང་བ་ཡིན་སྐོར་གསུངས་སོང་ལ། ཁོང་གིས་བོད་པའི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་ཕོ་མོ་གཉིས་ཀྱི་གཟུགས་པོའི་གྲུབ་ཆའི་ཐོག་ནས་ཁྱད་པར་གང་ཡོད་པ་དེ་མ་གཏོགས་ཕོ་མོ་དབྱེ་འབྱེད་ཟེར་བ་དེ་ཚོའི་རིགས་ཧ་ལམ་མེད་པ་གསལ་པོ་ཞེ་དྲགས་ཆགས་ཡོད་ལ། འཛམ་གླིང་ཐོག་བོད་པའི་ཕོ་མོའི་གནས་སྟངས་རྗེས་ལུས་རྩ་བ་ནས་ཐེབས་མེད་སྐོར་སོགས་གསུངས་སོང་།
སྲིད་སྐྱོང་བློ་བཟང་སེང་གེ་མཆོག་ནས་ལོ་རེའི་ཕྱི་ཟླ་ ༣ ཚེས་ ༡༢ དེ་བོད་ཀྱི་བུད་མེད་ཀྱི་ཉིན་མོར་གཞུང་འབྲེལ་སྲུང་གཙི་གནང་རྒྱུ་བཀའ་ཤག་ནས་ཐུགས་གཏན་འཁེལ་ཡོད་སྐོར་གསུངས་བ་དང་འབྲེལ། བཀའ་ཤག་གི་ངོས་ནས་བུད་མེད་ནུས་སྟོབས་སྤེལ་བ་ཞེས་ཆེད་དུ་ཐ་སྙད་དེ་བེད་སྤྱོད་གཏོང་གི་ཡོད་ལ། ལག་བསྟར་གྱི་ཐོག་ནས་ཀྱང་དེ་ལྟར་འགྲོ་ཡི་ཡོད་པ་མ་གཏོགས་ཕོ་མོ་དབྱེ་འབྱེད་ཡོད་པ་མེད་པ་བཟོ་བ་དང་། འདྲ་མཉམ་མེད་པ་ཡོད་པ་བཟོ་བ་གཙོ་བོ་གཞིར་བཞག་པའི་ཐོག་ནས་མིན་ལ། དབྱེ་འབྱེད་དང་འདྲ་མཉམ་མེད་པའི་གནད་དོན་ཡོང་གི་ཡོད་ཀྱང་། དེ་གཞིར་བཞག་པའི་ཐོག་ནས་མིན་པར་གཙོ་བོ་བུད་མེད་ཀྱི་ནུས་སྟོབས་སྤེལ་བའི་ཆེད་དུ་ཡིན་ལ། བཅའ་ཁྲིམས་དང་སྒྲིག་གཞིའི་ཐོག་ནས་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་དུས་རྒྱུན་གྱི་འཛིན་སྐྱོང་ལག་བསྟར་ཐོག་ནས་བུད་མེད་ལ་དབྱེ་འབྱེད་སྤུ་ཙམ་ཡང་མེད་པར་ཕོ་མོ་འདྲ་མཉམ་རང་གི་ཐོག་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་ལ། ༧གོང་ས་མཆོག་ནས་དགོངས་པ་རྒྱ་ཆེན་པོ་བཞེས་ཏེ་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༦༠ རེ་གྲངས་ནས་བུད་མེད་ནུས་སྟོབས་སྤེལ་དགོས་པ་དང་། བུད་མེད་ཀྱིས་ཀྱང་འདྲ་མཉམ་གྱི་ཐོག་ནས་རྩ་དོན་རྩོད་དགོས་ཀྱི་འདུག་ཅེས་གསུངས་ཏེ། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༦༣ ནས་བོད་ཀྱི་བུད་མེད་ཀྱིས་གྲོས་ཚོགས་ནང་སྐུ་ཚབ་གནང་ཡོད་པ་དང་། ད་ལྟའི་གྲོས་ཚོགས་ནང་དུའང་བུད་མེད་ཀྱི་སྐུ་ཚབ་བརྒྱ་ཆ་ ༢༠ ཡོད་པས། ཨ་རི་དང་རྒྱ་གར་གྱི་གྲོས་ཚོགས་ནང་གི་བུད་མེད་ཀྱི་བརྒྱ་ཆ་ལས་ཀྱང་མཐོ་བ་ཡོད་པར་བརྟེན། དབྱེ་འབྱེད་ཡོད་པ་མེད་པ་བཟོ་བ་དང་། འདྲ་མཉམ་མེད་པ་ཡོད་པ་བཟོ་བའི་ཆེད་དུ་སྲིད་བྱུས་འདི་སྤེལ་པ་མིན་སྐོར་དང་། ད་ལན་བུད་མེད་ཀྱི་ནུས་སྟོབས་སྤེལ་བའི་སྲིད་བྱུས་འདིའི་སྒང་ཚང་མས་བསམ་ཚུལ་སྤུངས་དགོས་པ་དང་། བསམ་ཚུལ་སྤུངས་བ་ཙམ་མ་ཟད་ས་གནས་ས་ཐོག་ནས་ལག་བསྟར་བྱེད་ཐུབ་པ་ཡིན་ན། ཏན་ཏན་བུད་མེད་ཀྱི་ནུས་སྟོབས་གོང་སྤེལ་གཏོང་ཐུབ་སྐོར་སོགས་གསུངས་སོང་།
དེ་རིང་སྔ་དྲོའི་གསོལ་ཇ་བར་གསེང་གི་རྗེས་སུ། ཆོས་རིག་བཀའ་བློན་གཡུ་ཐོག་ཀརྨ་དགེ་ལེགས་མཆོག་ནས་བོད་ཀྱི་ཆོས་རིག་ནང་བུད་མེད་ཀྱི་གནས་བབ་སྐོར་དང་། དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་གི་དྲུང་ཆེ་བློ་བཟང་སྦྱིན་པ་ལགས་ནས་བུད་མེད་མགོ་འཁྲིད་ཀྱི་གནད་འགག་སྐོར་ལ་གསུང་བཤད་གནང་བཞིན་ཡོད་པ་དང་། དེ་བཞིན་ལེན་ཌ་ལེབ་ཆ་(Ms. Linda Lepcha)ལགས་ཀྱིས་དུས་རབས་ཉེར་གཅིག་ནང་གི་བུད་མེད་མགོ་འཁྲིད་སྐོར་ལ་གསུང་བཤད་དང་དྲི་བ་དྲི་ལན་གནང་ཡོད་པ་དང་། ཉིན་རྒྱབ་ཏུ་ཤེས་རིག་བཀའ་བློན་དངོས་གྲུབ་ཚེ་རིང་མཆོག་དང་འཕྲོད་བསྟེན་བཀའ་བློན་ཆོས་སྐྱོང་དབང་ཕྱུག་མཆོག ཤོ་རི་ཇི་ན་ཌིག་སན་(Ms. Shrijna Dixon)ལགས་བཅས་ནས་སྤྱི་ཚོགས་ཡར་རྒྱས་ལས་དོན་འགན་འཁུར་ཐོག་ཕོ་མོ་དབྱེ་འབྱེད་མེད་པ་བཟོ་ཕྱོགས་སྐོར་ལ་གསུང་བཤད་དང་དྲི་བ་དྲིས་ལན་གནང་རྒྱུ་དང་། དེ་ནས་ཚོགས་བཅར་བ་རྣམས་ཚོགས་ཆུང་ལྔ་རུ་བགོས་ཏེ་ཤེས་ཡོན་དང་འཕྲོད་བསྟེན། དཔལ་འབྱོར། འཛིན་སྐྱོང་། དེ་བཞིན་མགོ་འཁྲིད་བཅས་ཀྱི་བརྗོད་གཞིའི་ཐོག་གྲོས་བསྡུར་གནང་རྒྱུ་ཡིན་པ་རེད། སང་ཉིན་སྔ་དྲོར་བུད་མེད་ཀྱི་ནུས་སྟོབས་གོང་སྤེལ་གཏོང་ཕྱོགས་སྐོར་ལ་བཀའ་ཟུར་རིན་ཆེན་མཁའ་འགྲོ་མཆོག་དང་མཁས་དབང་བཀྲ་ཤིས་ཚེ་རིང་ལགས་གཉིས་ནས་གསུང་བཤད་གནང་རྒྱུ་དང་། ཤི་རི་ཇི་ན་ཌིག་སན་(Ms. Shrijna Dixon)ལགས་དང་སྤྱི་ཟུར་བྷི་ཚེ་རིང་ལགས་གཉིས་ནས་བུད་མེད་ལ་བཙན་དབང་དང་རྩུབ་སྤྱོད་སྐོར་གསུང་བཤད་དང་དྲི་བ་དྲིས་ལན། དེ་ནས་ཚོགས་བཅར་བ་རྣམས་ཚོགས་ཆུང་བདུན་དུ་བགོས་ཏེ་སྤྱི་ཚོགས་དང་། བུད་མེད་ལ་བཙན་དབང་དང་རྩུབ་སྤྱོད། བུད་མེད་དང་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་བཅས་ཀྱི་བརྗོད་གཞིའི་ཐོག་གོ་སྡུར་བཅས་བྱས་ཏེ། གནངས་ཉིན་ཚོགས་འདུ་མཇུག་བསྡོམས་གནང་རྒྱུ་ཡིན་འདུག
གསར་འགོད་པ། པདྨ་མཚོ།
ད་ལྟའི་གྲོས་ཚོགས་ནང་དུའང་བུད་མེད་ཀྱི་སྐུ་ཚབ་བརྒྱ་ཆ་ ༢༠ ཡོད་པས། ཨ་རི་དང་རྒྱ་གར་གྱི་གྲོས་ཚོགས་ནང་གི་བུད་མེད་ཀྱི་བརྒྱ་ཆ་ལས་ཀྱང་མཐོ་བ་ཡོད་པར་བརྟེན། ཞེས་གསུང་བ་དེ་ལ་བསམ་བློ་ཞིབ་ཏུ་བཏང་ན་ཏོག་ཅིག་མ་བདེ་བ་ཞིག་རེད།
ཨ་རི་དང་རྒྱ་གར་གྱི་གྲོས་ཚོགས་ནང་བུད་མེད་སླེབས་པ་དེ་ཚོ་རང་རང་གི་འཇོན་ཐང་དངོས་གནས་ཀྱི་ཐོག་ནས་སླེབས་པ་རེད། ང་ཚོའི་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་ནང་གི་བུད་མེད་དེ་ཚོའི་ཁྲོད་བུད་མེད་ལ་ས་མིག་གཉིས་ཡོད་པ་དེ་བུད་མེད་ལས་སྐྱེས་པ་འདེམས་མ་ཆོག་པའི་ཁྲིམས་གཏན་འབེབ་ཡོད་པས་བུད་མེད་ཁ་ཅིག་ནི་རྐུབ་སྟེགས་སྟོང་པ་མིན་ཆེད་ཨུ་ཐུག་ཐབས་ཟད་ཀྱིས་འདེམས་ཐོན་བྱུང་ཡོད་པ་དེ་འདྲའང་ཡོད་པ་རེད། བུད་མེད་ཁ་ཅིག་ནི་རང་ནུས་ཀྱིས་འདེམས་ཐོན་བྱུང་བ་དེ་འདྲ་ཡང་ཡོད་པ་རེད། དེར་བརྟེན་བུད་མེད་རང་ངོས་ནས་འཇོན་ཐང་ཡོད་ན་མ་གཏོགས་ཨུ་ཚུགས་བརྒྱབ་སྟེ་ཡར་འཐེན་རྒྱུའི་ཐབས་ལམ་ལ་བཀྲ་ཤིས་བདེ་ལེགས་ཧ་ཅང་ཁག་པོ་རེད། སྤྱིར་བུད་མེད་རང་ངོས་ནས་ནུས་པ་འདོན་རྒྱུ་གལ་ཆེན་པོ་རེད། ང་ཚོའི་གཞུང་ངོས་ནས་ལམ་ཁ་ཆ་ཚང་ཡོད་པ་རེད། ཡོད་པ་དེ་དཔལ་ལྡན་སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གིས་གསུང་ཟིན་པ་དེ་ག་རང་རེད། ད་བུད་མེད་རང་ངོས་ནས་ནུས་པ་འདོན་ཐབས་ཀྱི་སྐོར་གལ་ཆེན་པོ་རེད། བུད་མེད་ཚོས་རང་ངོས་ནས་ནུས་པ་མ་ཐོན་ན་ཕྱི་ཟླ་ ༣ ཚེས་ ༡༢ དེ་བོད་ཀྱི་བུད་མེད་ཀྱི་ཉིན་མོར་གཞུང་འབྲེལ་སྲུང་གཙི་གནང་དང་མ་གནང་ལ་ཁྱད་པར་ཅི་ཡང་མེད་འདོད།
སྤྱི་ཟླ་༣ ཚེས་༡༢ ནི་རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་ཀྱི་བུད་མེད་ཉིན་མོ་ཞིག་ཡིན་སྟབས་གཞུང་འབྲེལ་ཐོག་ནས་སྲུང་བརྩི་གནང་དགོས་པ་ལོས་ཡིན། འོན་ཀྱང་ད་བར་བོད་ཀྱི་བུད་མེད་ལྷན་ཚོགས་ཁོ་ནས་སྲུང་བརྩི་གནང་བ་རེད། ད་རེད་སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་ནས་གཞུང་འབྲེལ་སྲུང་བརྩི་གནང་རྒྱུའི་གསལ་བསྒྲགས་གནང་བར་དེར་གུས་མོ་རང་ཉིད་བུད་མེད་ཞིག་དང་ཆབ་སྲིད་བཙོན་ཟུར་ཞིག མ་ཟད་ས་གནས་བུད་མེད་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་བོད་དྲུང་ཟུར་པ་ཞིག་བཅས་ཀྱི་མིང་ཐོག་ནས་དགའ་པོ་བྱུང་ལ་རྒྱལ་གཅེས་བོད་ཀྱི་དཔའ་བོ་དང་དཔའ་མོ་རྣམས་ཀྱིས་རྩ་ཆེན་ཚེ་སྲོག་བློས་གཏོང་གནང་བའི་སྙིང་སྟོབས་ལ་ནམ་ཡང་གུས་འདུད་ཞུ་བཞིན་ཡོད།
ལག་བསྟར་གྱི་ཐོག་ནས་ཀྱང་དེ་ལྟར་འགྲོ་ཡི་ཡོད་པ་མ་གཏོགས་ཕོ་མོ་དབྱེ་འབྱེད་ཡོད་པ་མེད་པ་བཟོ་བ་དང་། འདྲ་མཉམ་མེད་པ་ཡོད་པ་བཟོ་བ་གཙོ་བོ་གཞིར་བཞག་པའི་ཐོག་ནས་མིན་ལ།
དབྱེ་འབྱེད་དང་འདྲ་མཉམ་མེད་པའི་གནད་དོན་ཡོང་གི་ཡོད་ཀྱང་། དེ་གཞིར་བཞག་པའི་ཐོག་ནས་མིན་པར་གཙོ་བོ་བུད་མེད་ཀྱི་ནུས་སྟོབས་སྤེལ་བའི་ཆེད་དུ་ཡིན་ལ། བཅའ་ཁྲིམས་དང་སྒྲིག་གཞིའི་ཐོག་ནས་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་དུས་རྒྱུན་གྱི་འཛིན་སྐྱོང་ལག་བསྟར་ཐོག་ནས་བུད་མེད་ལ་དབྱེ་འབྱེད་སྤུ་ཙམ་ཡང་མེད་པར་ཕོ་མོ་འདྲ་མཉམ་རང་གི་ཐོག་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་ལ།
དཔལ་ལྡན་སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གིས་གསུང་འདིས་ནང་མི་འདྲ་བ་གཉིས་ཡོད་པའི་གང་བདེན་པར་འཛིན་དགོས་པར་འདོད།
བཅའ་ཁྲིམས་དང་སྒྲིག་གཞིའི་ཐོག་ནས་བུད་མེད་ལ་དབྱེ་འབྱེད་སྤུ་ཙམ་ཡང་མེད་པར་ཕོ་མོ་འདྲ་མཉམ་རང་གི་ཐོག་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་ན། དབྱེ་འབྱེད་དང་འདྲ་མཉམ་མེད་པའི་གནད་དོན་གང་ནས་ཡོང་གི་ཡོད་དམ། ཞེས་པའི་དྲི་རྟགས་ཤིག་རང་བཞིན་གྱིས་ཡོང་།