ཁྱོད་ཚོས་བཟོད་བསྲན་དང་ངང་རྒྱུད་རིང་པོས་ཞི་བའི་འཐབ་རྩོད་གནང་སྟངས་དེ་རླབས་ཆེན་རེད།

ཡུ་རོབ་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མིའི་ཕྱག་རོགས་སྐོར་ཞིག་དྷ་རམ་ས་ལར་གཟིགས་སྐོར་གནང་སྐབས། བོད་མི་ཚོས་འདས་པའི་ལོ་ངོ་ལྔ་བཅུ་ལྷག་རིང་རྩ་དོན་འཐབ་རྩོད་ཀྱི་ཞོར་དུ་སྐད་ཡིག་རིག་གཞུང་སྲུང་སྐྱོབ་གནང་སྟངས་དང་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་ཐོག་དོ་སྣང་ཆེན་པོ་ཡོད་པ་དེར་ཡིད་ཚིམ་ཡོད་འདུག

དེ་རིང་ཕྱི་དྲོའི་ཆུ་ཚོད་ ༢།༣༠ སྟེང་གངས་སྐྱིད་ལྷག་པ་ཚེ་རིང་ཚོགས་ཁང་དུ། ཡུ་རོབ་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མིའི་ཕྱག་རོགས་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་ཚོགས་ཆུང་གི་སྐུ་ཚབ་ ༤ ཡིས་གསར་འགོད་གསལ་བསྒྲགས་ཤིག་སྤེལ་ཡོད་ཅིང་། བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་ཚོགས་ཆུང་དེ་ཟླ་འདིའི་ཕྱི་ཚེས་ ༢༡ ནས་ ༢༦ བར་དྷ་རམ་ས་ལ་ཁུལ་དུ་གཟིགས་སྐོར་དང་བསྟུན་ཏེ་༧གོང་ས་མཆོག་དང་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་དབུ་ཁྲིད་རྣམ་པ། དེ་བཞིན། གཞུང་འབྲེལ་མིན་པའི་ཚོགས་སྡེ་ཁག་གི་ཚོགས་གཙོ་བཅས་ལ་ཐུག་འཕྲད་དང་། བཞུགས་སྒར་ཁུལ་གྱི་སློབ་གྲྭ་ཁག་དང་དགོན་སྡེ་ཁག་ལ་གཟིགས་སྐོར་གནང་སྟེ། བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་གནས་སྟངས་དང་བོད་མིའི་ཆོས་དང་རིགས་གཞུང་། ལྷག་པར་དུ་བོད་ནང་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནས་སྟངས་བཅས་ལ་རྒྱུས་ལོན་གནང་ཡོད་པ་རེད།

ཐེངས་འདིའི་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་ཚོགས་ཆུང་ནང་ཡུ་རོབ་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་ཡུ་རོབ་མི་མང་ཚོགས་པ་དང་། སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་དང་དམངས་གཙོ་རིང་ལུགས་སོགས་ཆབ་སྲིད་ཚོགས་པ་ཁག་ ༥ ཡི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མིའི་ཕྱག་རོགས་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་བ་ཁག་ཅིག་ཕེབས་ཡོད་འདུག

ད་རེབ་གཟིགས་སྐོར་དུ་ཕེབས་པའི་ཡུ་རོབ་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མིའི་ལས་ཁུངས་སུ་ཕྱག་ལས་གནང་མཁན་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་ཚོགས་པ་དེ་ནི་ཕྱི་ ༢༠༡༦ ཕྱི་ཟླ་ ༡༠ ཚེས་ ༡༧ ཉིན་གསར་འཛུགས་གནང་ཡོད་པ་དང་། ཚོགས་པ་དེ་དང་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་རྣམས་ཀྱི་རྒྱབ་སྐྱོར་འོག ན་ནིང་ཕྱི་ཟླ་ ༡༢ ནང་ཡུ་རོབ་གྲོས་ཚོགས་ནང་བོད་དོན་གྲོས་ཆོད་བཞག་ཡོད་པ་དང་། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བླ་རུང་སྒར་གཏོར་བཤིག་དང་གྲྭ་བཙུན་མང་པོ་བཙན་དབང་གིས་ཕྱིར་འཕུད་གཏོང་བཞིན་པར་སྐྱོན་བརྗོད། དེ་བཞིན། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་མིའི་སྐུ་ཚབ་དང་ལྷན་དུ་བོད་རྒྱལ་འབྲེལ་མོལ་ཡོང་དགོས་པའི་རེ་སྐུལ་ཞུས་ཡོད་པ་རེད།

དེ་རིང་གི་གསར་འགོད་ལྷན་ཚོགས་སྟེང་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་བ་ལྕམ་ཁི་ལེ་ཊོན་ (Harriet Clayton) ལགས་ལགས་ཀྱིས། ང་ཚོ་འདིར་སྐོར་སྐྱོད་དུ་ཡོང་ནས་ཉམས་མྱོང་མང་པོ་ཐོབ་སོང་། ང་ཚོ་སློབ་གྲྭ་ཁ་ཤས་ལ་ལྟ་སྐོར་དུ་ཕྱིན་ཏེ་ཡིད་དུ་འོང་པའི་སློབ་ཕྲུག་མང་པོར་ཐུག་སོང་བ་མ་ཟད། བོད་མི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་དབུ་ཁྲིད་རྣམ་པ་གཙོས་པའི་བོད་མི་དང་། གྲྭ་བཙུན་མང་པོ་ཞིག་ལ་ཐུག་འཕྲད་ཀྱི་གོ་སྐབས་བྱུང་སྟེ། བོད་མི་རྣམས་ནི་སྙིང་སྟོབས་ལྡན་པ་དང་ཡ་རབས་གོམས་སྲོལ་བཟང་པོ་ཡོད་པའི་མི་རིགས་ཤིག་ཡིན་པ་ཤེས་རྟོགས་བྱུང་སོང་བས། དེ་ལ་བསྔགས་བརྗོད་ཞུ་བཞིན་ཡོད། ༡༩༥༩ ལོའི་རྗེས་སུ་ཁྱེད་རྣམ་པ་སྐྱབས་བཅོལ་དུ་ཡོང་སྟེ། ད་བར་རང་གི་རིག་གཞུང་ཉར་ཚགས་ཡག་པོ་བྱས་འདུག དེ་ནི་དངོས་གནས་ཡིད་དབང་འཕྲོག་པ་ཞིག་རེད། ད་དུང་ཁྱེད་རྣམ་པས་བོད་ཀྱི་གནད་དོན་ཐོག་བཟོད་བསྲན་དང་ཞི་བའི་ཐབས་ལ་བརྟེན་ཏེ་འཐབ་རྩོད་བྱས་དང་བྱེད་བཞིན་པ་དེའང་རླབས་ཆེན་པོ་ཞིག་རེད། དེ་འདྲའི་འཐབ་རྩོད་ཤུགས་ཆེན་པོ་བྱེད་པར་ལུས་སེམས་བག་ཕེབས་དང་ཞི་བདེ་ལྷིང་འཇགས་ངང་གནས་རྒྱུ་ཁག་པོ་ཡིན་ཡང་། ཁྱེད་རྣམ་པས་ལུས་སེམས་དེ་ལྟར་ཞི་བདེ་བག་ཕེབས་དུ་གནས་ཡོད་པར་བསྔགས་བརྗོད་ཞུ་བཞིན་ཡོད།

ང་རང་སྐྱེས་ས་ནི་རའོ་མ་ནི་ཡཱ་ (Romania) དང་ངའི་མི་རིགས་ནི་ཧང་གྷ་རི་བ་ (Hungarian)ཡིན། ཧང་གྷ་རི་མི་རིགས་ཀྱང་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཤིག་ཡིན་སྟབས། ངས་ཁྱེད་རྣམ་པའི་འཐབ་རྩོད་ཀྱི་དཀའ་སྡུག་དེ་ཚོར་ཐུབ་ཀྱི་འདུག དངོས་གནས་ཁྱེད་རྣམ་པའི་སྙིང་སྟོབས་ལ་སུས་ཀྱང་འགྲན་ཟླ་བྱེད་མི་ཐུབ་པ་ཞིག་རེད། ང་ཚོས་ཀྱང་རང་གི་མི་རིགས་དང་སྐད་ཡིག་རིག་གཞུང་མི་ཉམས་རྒྱུན་འཛིན་ཡོང་བར་འབད་བརྩོན་བྱེད་བཞིན་ཡོད། གང་ཡིན་ཟེར་ན། ང་ཚོའི་མི་རིགས་དེ་རང་གི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཆགས་བསྡད་ཡོད། ང་ཚོས་ཁྱེད་རྣམ་པར་རོགས་སྐྱོར་ཤུགས་ཆེན་པོ་བྱེད་ཐུབ་ཀྱི་མེད་སྟབས། ང་འདིར་ཡོང་ནས་ཁྱེད་རྣམ་པ་མཐོང་རྗེས་རང་ཉིད་རང་ལ་ངོ་ཚ་བའི་ཚོར་སྣང་ཞིག་བྱུང་སོང་།

རི་མཐོ་སར་མ་འཛེགས་པར་རི་མཐོ་སར་སླེབ་ཐབས་མེད་པ་ལྟར། ཁྱེད་ཅག་གིས་མུ་མཐུད་དུ་འཐབ་རྩོད་མ་བྱས་པར་གྲུབ་འབྲས་ཡོང་ཐབས་མེད་སྟབས། ཁྱེད་རྣམ་པས་མུ་མཐུད་དུ་འཐབ་རྩོད་གནང་དགོས། ང་ཚོས་ཀྱང་གང་ཐུབ་ཅི་ནུས་ཀྱིས་ཁྱེད་ཅག་ལ་རོགས་སྐྱོར་བྱེད་པའི་དམ་བཅའ་འཇོག་རྒྱུ་ཡིན། དེ་བཞིན། དེ་རིང་ནས་ང་མི་སུ་ལ་ཐུག་ཀྱང་བོད་མིའི་འཐབ་རྩོད་སྐོར་འགྲེལ་བཤད་བྱས་ཏེ། བོད་ཀྱི་བདེན་དོན་མྱུར་དུ་གསལ་བར་རོགས་སྐྱོར་གནང་རོགས་ཞེས་འབོད་སྐུལ་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། ཞེས་བརྗོད་སོང་།

ལྕམ་ཧྥོར་རའོ་ (Gyongyver Forro) ལགས་ཀྱིས། ངའི་མིང་ལ་ཌན་ཡག་ཟེར་ཞིང་ཧྥ་རན་སིའི་མི་ཡིན། རོ་མ་ནིའི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མིའི་ནང་ལས་ཀ་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད། བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱིས་གོ་སྒྲིག་གནང་བའི་སྤངས་བླངས་ལྡན་པའི་གཏམ་བཤད་དག་གིས་ང་ཚོར་ཉམས་མྱོང་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཞིག་ཆགས་སོང་བས་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞུ་བ་དང་། སྦར་སིལ་ནང་ཡོད་པའི་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་དོན་གཅོད་ཁང་ནས་འབད་བརྩོན་ཆེན་པོས་སྦར་སིལ་ནང་གི་ཡུ་རོབ་གྲོས་ཚོགས་ནང་བོད་དོན་ཞུ་གཏུག་དང་། ང་ཚོའི་ལས་ཀར་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་བཞིན་པར་ཡང་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞུ་བཞིན་ཡོད། ང་ཚོ་འདིར་ཡོད་པ་ཚང་མ་བོད་དོན་གྱིས་ཧ་ཅང་དམ་དུ་སྦྲེལ་ཡོད་པ་རེད།

ང་ཚོའི་དམིགས་ཡུལ་ད་ལྟའི་བོད་ནང་གི་གནས་སྟངས་དང་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནས་སྟངས་སོགས་ཤེས་རྟོགས་ཡོང་ཆེད་རེད། མ་འོངས་པར་ང་ཚོར་གོ་སྐབས་ནམ་བྱུང་ན་བོད་དོན་སྐོར་ངོ་སྤྲོད་གནང་ངེས་ཡིན། ང་ཚོ་འདིར་ཉིན་ཤས་བསྡད་པའི་རིང་མ་འོངས་པར་བོད་དོན་ཐོག་ལས་དོན་བྱེད་ཕྱོགས་ཐོག་སྔར་ལྷག་གི་གོ་རྟོགས་རྙེད་བྱུང་། སྤྱིར་བཏང་བོད་དོན་སྐོར་ལྟ་ཀློག་བྱེད་རྒྱུ་མང་པོ་ཡོད་ཀྱང་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱིས་ང་ཚོར་ཉམས་མྱོང་སྤེལ་བ་དེ་ཧ་ཅང་གལ་ཆེན་པོ་ཞིག་ཆགས་སོང་། དེ་བཞིན། ང་ཚོ་ཤེས་ཡོན་པའི་སྡེ་དང་ཚོགས་པ་ཁག་གི་མི་སྣར་ཐུག་འཕྲད་བྱས་ཏེ། ཁོང་ཚོའི་ཕྱག་ལས་གནང་སྟངས་ལ་རྒྱུས་ལོན་བྱས་པ་བརྒྱུད་དེ་མ་འོངས་པའི་གཞོན་སྐྱེས་ཚོ་ལའང་དེ་རྒྱུན་མཐུད་ཐུབ་དགོས་པ་ཧ་ཅང་གལ་ཆེན་ཡིན་པ་ཚོར་སོང་། ཡུ་རུབ་མཉམ་འབྲེལ་ལ་མཚོན་ན་ཕྱི་ནང་གཉིས་ཀར་གདོང་ལེན་བྱེད་དགོས་པ་མང་པོ་ཞིག་ཡོད་ཀྱང་། བོད་དོན་ནི་ང་ཚོའི་ཉིན་རེའི་ལས་ཀའི་ནང་གི་རྩོད་ལེན་བྱེད་དགོས་པ་གཙོ་བོ་ཞིག་ཆགས་ཡོད། ཅེས་བརྗོད་སོང་།

སྐུ་ཞབས་གྷོར་གྷེ་ (Francesco Giorgi) ལགས་ཀྱིས། ད་ཆར་ཡུ་རོབ་ཀྱི་གནས་སྟངས་དང་བོད་མིའི་གནས་སྟངས་ཧ་ཅང་འདྲ་བོ་ཆགས་ཡོད་པ་དང་། དམིགས་བསལ་ཡུ་རོབ་མཐུན་ཚོགས་དང་༧གོང་ས་ཏཱ་ལའི་བླ་མ་མཆོག་གཉིས་ལ་འཛམ་གླིང་ཞི་བདེ་གཟེངས་རྟགས་ཐོབ་ཡོད་པ། དེ་བཞིན། ཁོ་ཚོ་ཐེངས་འདིར་དྷ་རམ་ས་ལར་ཡོང་བ་ནི་སོ་སོའི་ནང་ལ་ཐོན་པ་འདྲ་བའི་ཚོར་སྣང་བྱུང་སྐོར། མ་འོངས་པར་ཁོང་གིས་བོད་དོན་སྐོར་ཡུ་རོབ་མཐུན་ཚོགས་དང་ཡུ་རོབ་མི་མང་ལ་འགྲེལ་བཤད་རྒྱག་རྒྱུ་ཡིན་པ་དང་། དམིགས་བསལ་ཐེངས་འདིར་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ཤེས་ཡོན་སློབ་གསོའི་གནས་སྟངས་དང་། བོད་མི་ཚོས་མུ་མཐུད་ཞི་བའི་ཐོག་ནས་བོད་དོན་འཐབ་རྩོད་གནང་བཞིན་པ་དེས་ཁོ་རང་གཅིག་པུ་མིན་པར་ནུབ་གླིང་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་ལའང་བློ་སྤོབས་སྐྱེ་གཞི་ཞིག་ཆགས་ཡོད་སྐོར། ཁོང་ཚོ་ཕྱིར་ཡུ་རོབ་ཏུ་ལོག་རྗེས་བོད་མིའི་འཚེ་མེད་ཞི་བའི་འཐབ་རྩོད་སྐོར་ཡུ་རོབ་གྲོས་ཚོགས་ནང་སྙན་གསེང་རྒྱུ་ཡིན་པ་མ་ཟད། ཁོང་རྣམས་པས་ད་དུང་བོད་རྒྱ་འབྲེལ་མོལ་ཡོང་ཐབས་སྐོར་ལའང་ཡུ་རོབ་གྲོས་ཚོགས་ནང་སྙན་གསེང་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན་སྐོར་སོགས་བརྗོད་སོང་།

ལྕམ་བྷིར་ནར་ཌི་ (Dalila Bernard) ལགས་ཀྱིས། ངའི་མིང་ལ་ཁཱེ་ཊར་ཟེར་གྱི་ཡོད།  ང་དབྱིན་ཡུལ་ནས་ཡིན། སྐབས་བབ་བརྗོད་སྙིང་གི་ཐད་ནས་བཤད་ན་དང་པོ་ངའི་ལས་ཁུངས་ངོས་ནས་བོད་དོན་ལ་དོ་སྣང་ཡོད་པ་དེར་རྒྱུ་མཚན་ཅུང་མ་འདྲ་བ་ཞིག་ཡོད། ཚོགས་འདུ་འདི་ནི་བོད་མཐོ་སྒང་གི་ཁོར་ཡུག་ཉམས་རྒུད་སྐོར་རེད། ང་རང་གི་ངོས་ནས་ཚོར་སྣང་ག་རེ་བྱུང་ཟེར་ན། འདིར་བོད་མིའི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་མི་སྣ་མང་ཆེ་བ་ཞིག་གིས་བཀའ་མོལ་ནི་བོད་ཀྱི་རྩ་དོན་དང་ལས་འགུལ་སྤེལ་ཕྱོགས་སྐོར་ཡིན་པ་ལས་ཁོར་ཡུག་མ་རེད། ཡུ་རོབ་ཀྱི་མི་ཞིག་གི་ལྟ་ཚུལ་གྱི་ངོས་ནས་བསྔགས་འོས་པ་ཞིག་ནི་བོད་མིའི་གོ་རྟོགས་དེ་རེད། ང་ཚོ་ཐེངས་འདིར་ཐུག་འཕྲད་བྱུང་པའི་སློབ་གྲྭ་ཁག་གི་སློབ་ཕྲུག་ཚོར་ཁོར་ཡུག་གི་ཉམས་རྒུད་སྐོར་དང་། ཆུའི་འབག་བཙོག་སོགས་ཀྱི་གནད་དོན་ཐད་གོ་རྟོགས་དང་ཐུགས་སྣང་ཆེན་པོ་ཡོད་པ་དེ་ནི། ང་ཚོ་ཕྱིར་ལོག་སྟེ་སློབ་སྦྱོང་བྱ་འོས་པ་ཞིག་རེད། ཕུགས་རྒྱང་རིང་པོར་བསམ་བློ་བཏང་ན་གནད་དོན་འདི་དག་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོང་ཐང་ཆགས་ཡོང་གི་ཡོད་སྟབས། རང་བྱུང་ཁམས་ཀྱི་ཐོན་ཁུངས་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་མིའི་རིགས་དང་འབྲེལ་བ་དམ་ཟབ་ཡོད་པ་རེད། ཁྱེད་རང་ཚོའི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་མགོ་ཁྲིད་རྣམ་པ་ནས་གཞི་རིམ་སློབ་གྲྭ་ཁག་གི་སློབ་ཕྲུག་བར་ཁོར་ཡུག་སྐོར་ལ་དོ་སྣང་དང་གོ་རྟོག་འདི་ལྟ་བུ་ཞིག་ཡོད་པ་དེ་ཧ་ཅང་གི་རིན་ཐང་ལྡན་པ་ཞིག་རེད། ཚང་མར་བཀའ་དྲིན་ཆེ་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། ཞེས་བརྗོད་སོང་།

མཇུག་ཏུ། ཐེངས་འདིའི་ཡོ་རོབ་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མིའི་ཕྱག་རོགས་ལས་བྱེད་རྣམས་པ་དང་ལྷན་དུ་ཕེབས་པའི་སྦར་སིལ་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་ཁང་གི་ཡུ་རོབ་གྲོས་ཚོགས་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་ཚན་པའི་འབྲེལ་ཡོད་ལས་བྱེད་རིག་འཛིན་ཆོས་སྒྲོན་ལགས་ཀྱིས། བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་བ་ཁོང་རྣམ་པ་འདིར་ཕེབས་དོན་གཙོ་བོ་ང་ཚོས་ནམ་རྒྱུན་ཁོང་རྣམ་པར་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་ཞུ་གི་ཡོད་པ་དང་། ཁོང་ཚོའི་ཕྱག་རོགས་མེད་ན་ང་ཚོས་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་ཞུ་ཐབས་ཡོད་པ་མ་རེད། དེར་བརྟེན། ཁོང་ཚོ་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་དང་སྤྱི་ཚོགས་བཅས་སུ་གཟིགས་སྐོར་གནང་སྟེ། ཁོང་རྣམ་པས་ད་ལྟའི་བར་ཕྱག་རོགས་གནང་བ་དེ་ག་བར་འགྲོ་གི་ཡོད་མེད་དང་། མ་འོངས་པར་ཕྱག་རོགས་གནང་ཕྱོགས་བཅས་ལ་ཁོ་རང་ཚོ་སོ་སོའི་སྤྱན་གྱིས་གཟིགས་རྒྱུ་གལ་ཆེན་པོ་ཆགས་ཡོད་པ་རེད། ཁོང་རྣམ་པ་ཐེངས་འདིར་བོད་དོན་ཐོག་ཉམས་མྱོང་མང་པོ་ཐོབ་པ་དང་། ཕྱིར་ཕེབས་ནས་བོད་མིའི་ཞི་བའི་འཐབ་རྩོད་ཀྱི་གནས་སྟངས་འདི་འདྲ་རེད་ཅེས་ནུབ་གླིང་མི་མང་ལ་གསུང་གི་རེད་ལ། དེ་ང་ཚོའི་དམིགས་ཡུལ་གཙོ་བོའང་ཡིན། ཞེས་སོགས་བརྗོད་སོང་།

གསར་འགོད་པ། པདྨ་མཚོ་དང་པདྨ་རྒྱལ།