སུའུ་ཏན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དམག་ཕྱོགས་ནས་ཡུལ་དེའི་སྲིད་བློན་སོགས་མགོ་འཁྲིད་རྣམས་འཛིན་བཟུང་བྱས་ཏེ་སྲིད་དབང་བཙན་འཕྲོག་བྱས་པར་བརྟེན་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་ས་ཁུལ་གང་སར་ངོ་རྒོལ་ཁྲོམ་སྐོར་གཞི་རྒྱ་ཆེན་པོ་སྤེལ་བཞིན་ཡོད་འདུག
Protesters burning tires in Khartoum, Sudan, after the military detained civilian leaders on Monday.
— Getty Images
ཟླ་འདིའི་ཕྱི་ཚེས་ ༢༥ ཉིན་ཨ་ཧྥེ་རི་ཀའི་བྱང་ཤར་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་སུ་དྷན་ (Sudan) གྱི་དམག་སྤྱི་ཨབ་དེལ་ཧྥ་ཊ་ཨལ་བྷུ་རན་(Abdel Fattah al-Burhan) གྱིས་སྣེ་ཁྲིད་པའི་དྲག་པོའི་དམག་གིས། ཡུལ་དེའི་སྲིད་བློན་གཙོས་པའི་སྤྱི་དམངས་མགོ་འཁྲིད་རྣམས་བཙོན་འཇུག་གིས་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྲིད་དབང་མགོ་རྟིང་བསློགས་པར་བརྟེན། ཡུལ་དེའི་རྒྱལ་ས་ཁར་ཊོམ་ (Khartoum) གྱིས་གཙོས་ས་ཁུལ་མང་པོའི་ནང་ཉིན་གསུམ་བསྟུད་མར་དམག་ལ་ངོ་རྒོལ་གྱི་ཁྲོམ་སྐོར་ལས་འགུལ་སྤེལ་ཏེ། ཉུང་མཐར་མི་གྲངས་ ༡༠ རྐྱེན་འདས་དང་མི་གྲངས་ ༡༤༠ ལྷག་ལ་རྨས་སྐྱོན་ཕོག་ཡོད་པ་མ་ཟད། དྲག་དམག་རྣམས་ཁྱིམ་ཚང་རེ་རེའི་སྒོ་ཁར་སོང་སྟེ་ལས་འགུལ་གོ་སྒྲིག་པ་རྣམས་འཛིན་བཟུང་བྱེད་ཀྱིན་པའི་གནས་ཚུལ་ཐོན་ཡོད་པ་རེད། ད་ལྟའི་ཆར་ཡུལ་དེའི་སྨན་པ་དང་། ངལ་རྩོལ་བ། དངུལ་ཁང་གི་ལས་བྱེད་ལྷན་ཚོགས་བཅས་ཀྱིས་ཀྱང་དམག་གི་སྲིད་དབང་བཙན་འཕྲོག་ལ་ངོ་རྒོལ་ཡོད་པའི་བསྒྲགས་གཏམ་སྤེལ་ཡོད་པ་རེད།
ད་ལྟའི་ཆར་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྤྱི་ཚོགས་ངོས་ནས་སུའུ་ཏན་གྱི་དམག་ལ་སྲིད་དབང་ཕྱིར་སློག་དགོས་པའི་གནོན་ཤུགས་སྤྲོད་མུས་ཡིན་པ་རེད། དེ་ཡང་ཕྱི་ཚེས་ ༢༥ ཉིན་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་སྤྱི་ཁྱབ་དྲུང་ཆེ་སྐུ་ཞབས་ཨེན་ཊོ་ནིའོ་གྷུ་ཊེ་རེ་སི་ (Antonio Guterres) ཡིས་སྲིད་དབང་བཙན་འཕྲོག་ལ་སྐྱོན་བརྗོད་དང་སྦྲགས། རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱིས་སྔར་བཞིན་སུའུ་ཏན་མི་མང་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱ་རྒྱུ་ཡིན་སྐོར་དང་། འཛིན་བཟུང་བྱས་པའི་སྲིད་བློན་ཧམ་ཌོག་ཀློད་གྲོལ་དགོས་པའི་འབོད་སྐུལ་གནང་བ་ལྟར། སྲིད་བློན་ཧམ་ཌོག་དང་ཁོ་པའི་བཟའ་ཟླ་གཉིས་ཀློད་གྲོལ་བཏང་ཟིན་ནའང་ཁོང་གཉིས་ཀྱི་འགྲོ་སྐྱོད་སོགས་ལ་བཀག་སྡོམ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་མེད་གསལ་ཁ་མེད་པ་རེད། གཞན་ཡང་། དབྱིན་ཇི་གཞུང་གིས་ད་ཐེངས་ཀྱི་སྲིད་དབང་བཙན་འཕྲོད་དེ་ཉིད་སུའུ་ཏན་གྱི་མི་མང་ལ་མགོ་སྐོར་བསླུ་བྲིད་བཏང་བ་ཞིག་ཡིན་སྐོར་དང་། གཞན་ཡང་ཡུ་རོབ་མཐུན་ཚོགས་ངོས་ནས་ཀྱང་སུའུ་ཏན་གྱི་ཆབ་སྲིད་ལྷིང་འཇགས་མ་བྱུང་བར་དུ་དཔལ་འབྱོར་སོགས་ཀྱི་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱ་རྒྱུ་མིན་སྐོར་བསྒྲགས་ཡོད་འདུག
Abdalla Hamdok is Sudan’s interim prime minister in the power-sharing deal created after long-term ruler Omar al-Bashir was toppled in 2019.
འཛམ་གླིང་དངུལ་ཁང་གིས་འདི་ལོ་ཕྱི་ཟླ་ ༣ པའི་ནང་སུའུ་ཏན་གྱི་ཞིང་ལས་དང་འགྲིམ་འགྲུལ། སྨན་བཅོས་ཚན་པ། ཤེས་ཡོན་སོགས་ཡར་རྒྱས་གཏོང་ཆེད་ཨ་སྒོར་ཐེར་འབུམ་ ༣ གྱི་རོགས་དངུལ་བྱིན་ཡོད་ཅིང་། དེ་ནི་འཛམ་གླིང་དངུལ་ཁང་གིས་སུའུ་ཏན་ལ་ལོ་ངོ་ ༣༠ རྗེས་སུ་རོགས་དངུལ་སྤྲོད་ཐེངས་ཐོག་མ་དེ་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་ནའང་། ད་ལན་དམག་གིས་སྲིད་དབང་བཙན་འཕྲོག་བྱས་པའི་རྐྱེན་གྱིས་རོགས་དངུལ་སྦྱིན་རྒྱུ་གནས་སྐབས་མཚམས་འཇོག་བྱས་ཡོད་པ་མ་ཟད། སུའུ་ཏན་གྱི་ད་ལྟའི་གནས་སྟངས་ལ་བློ་འཚབ་ཆེན་པོ་ཡོད་སྐོར་བརྗོད་ཡོད་པ་རེད། དེ་བཞིན་ཨ་ཧྥེ་རི་ཁའི་རྒྱལ་ཁབ་མཐུན་ཚོགས་ཀྱིས་ད་ལན་གྱི་སྲིད་དབང་བཙན་འཕྲོག་དེ་རྩ་ཁྲིམས་དང་རྒྱབ་འགལ་དུ་སོང་བར་ངོས་འཛིན་གྱིས་སུའུ་ཏན་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་མིའི་ཁོངས་ནས་ཕྱིར་ཕུད་བཏང་ཡོད་འདུག དེ་ཙམ་དུ་མ་ཟད་ཨ་རིས་སུའུ་ཏན་ལ་སྤྲོད་བཞིན་པའི་རོགས་དངུལ་ཨ་སྒོར་ས་ཡ་ ༧༠༠ དེ་བཀག་ཡོད་འདུག
འདས་པའི་བདུན་ཕྲག་འགའ་ཤས་ནང་སུའུ་ཏན་གྱི་དམག་དང་སྤྱི་དམངས་མགོ་འཁྲིད་དབར་ལ་འགལ་ཟླ་ཡོད་པའི་རྣམ་པ་ཤུགས་ཆེན་པོ་ཐོན་ཡོད་ལ། དམག་གིས་སྔ་ཕྱི་མ་གཏོགས་སྲིད་དབང་མགོ་རྟིང་སློང་རྩིས་ཡོད་པའི་ཚོད་དཔག་ཀྱང་བྱས་ཡོད་པ་ལྟར། ཟླ་འདིའི་ཕྱི་ཚེས་ ༢༥ ཉིན་དམག་གིས་བར་བརྒལ་སྲིད་གཞུང་གི་སྲིད་བློན་ཨབ་དྷ་ལ་ཧམ་ཌོག་ (Abdalla Hamdok) དང་ཁོང་གི་བཟའ་ཟླ། དེ་བཞིན་བློན་ཆེན་དང་གཞུང་གི་ལས་བྱེད་སྐོར་ཞིག་འཛིན་བཟུང་བཀག་ཉར་བྱས་ཏེ། ད་ཡོད་དམག་དང་སྤྱི་དམངས་མགོ་འཁྲིད་གཉིས་མཉམ་འབྲེལ་གྱིས་སྐྱོང་བཞིན་པའི་བར་བརྒལ་སྲིད་གཞུང་དེ་ནུས་མེད་བཟོས་པ་མ་ཟད། རྒྱལ་ཡོངས་ཛ་དྲག་ནང་ལྷུང་བ་གསལ་བསྒྲགས་བྱས་ཡོད་པ་མ་ཟད། སྲིད་དབང་མགོ་རྟིང་བསློགས་རྗེས་དམག་སྤྱི་ཨལ་བྷུ་རན་གྱིས་འདས་པའི་ལོ་ ༢ རིང་སྤྱི་དམངས་མགོ་འཁྲིད་དང་ལྷན་དུ་འཇོག་རྒྱུའི་གྲོས་ཆོད་རྣམས་དཀའ་རྙོག་ཏུ་གྱུར་ཏེ། སུའུ་ཏན་གྱི་ཞི་བདེ་དང་མཐུན་སྒྲིལ་ལ་གནོད་གཞིར་གྱུར་ཡོད་ཚུལ་བརྗོད་འདུག འོན་ཀྱང་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༣ ལོའི་རྒྱལ་ཡོངས་འོས་བསྡུའི་ཐོག་འདེམས་ཐོན་བྱུང་བའི་སྲིད་གཞུང་ལ་སྲིད་དབང་རྩིས་སྤྲོད་བྱ་རྒྱུ་ཡིན་སྐོར་བསྒྲགས་འདུག
Sudan top General, Abdel Fattah al-Burhan, say military seize power on Monday to prevent “civil war”.
སུའུ་ཏན་དེ་འདས་པའི་ལོ་ངོ་བཅུ་ཕྲག་ ༣ ཙམ་རིང་སྲིད་འཛིན་ཨོ་མར་ཨལ་བྷ་ཤིར་ (Omar al-Bashir) གྱི་སྒེར་གཅོད་རིང་ལུགས་ཀྱིས་བཟུང་སྟེ། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༩ ལོར་དམག་གིས་སྲིད་དབང་བཙན་འཕྲོག་བྱས་ཡོད་ནའང་། མང་ཚོགས་ཀྱིས་སྤྱི་དམངས་སྲིད་གཞུང་ཤིག་འཛུགས་དགོས་པའི་ངོ་རྒོལ་ལས་འགུལ་ཤུགས་ཆེར་སྤེལ་བའི་རྐྱེན་གྱིས། དམག་དང་སྤྱི་དམངས་ཀྱི་མགོ་འཁྲིད་གཉིས་ལས་བསྡུས་པའི་བར་བརྒལ་སྲིད་གཞུང་ཆེས་མཐོའི་ལྷན་ཚོགས་ (Sovereign Council) ཞེས་པ་ཞིག་གསར་འཛུགས་ཀྱིས་ད་བར་དམག་དང་སྤྱི་དམངས་མགོ་འཁྲིད་གཉིས་ཀྱིས་དབང་ཆ་མཉམ་སྤྱོད་བྱེད་མུས་ཡིན་ཞིང་། ཕྱོགས་གཉིས་བར་གྲོས་མཐུན་བྱུང་བ་བཞིན་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༣ ལོར་སུའུ་ཏན་གྱིས་རྒྱལ་ཡོངས་འོས་བསྡུ་བརྒྱུད་དམངས་གཙོའི་སྲིད་གཞུང་ཞིག་འཛུགས་གཏན་ཁེལ་ཡོད་པ་རེད།
ཨ་ཧྥེ་རི་ཀའི་རྒྱལ་ཁབ་ཕལ་མོ་ཆེ་འཛམ་གླིང་དམག་ཆེན་གཉིས་པའི་རྗེས་སུ་རང་བཙན་ཐོབ་པ་བཞིན། སུའུ་ཏན་དེ་ཡང་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༥༦ ལོའི་ཟླ་ ༡ ཚེས་ ༡ ཉིན་དབྱིན་ཇི་དང་ཨི་ཇིབ་གཉིས་དབར་ཆིངས་ཡིག་བཞག་སྟེ་རང་བཙན་ཐོབ་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཡིན་ཞིང་། དེའི་རྗེས་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༧༢ བར་ལོ་ངོ་ ༡༧ རིང་སུའུ་ཏན་གྱི་ལྷོ་བྱང་གི་དྲག་ཚོགས་དབར་ལ་སྡེ་གཟར་བྱུང་ཞིང་། དེའི་བར་སྲིད་དབང་མགོ་རྟིང་སློག་པའི་དོན་རྐྱེན་ཐེངས་འགའ་བྱུང་། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༨༩ ཟླ་ ༦ ཚེས་ ༣༠ ཉིན་དམག་སྤྱི་ཨོ་མར་ཨལ་བྷ་ཤིར་གྱིས་སྐབས་དེའི་སྲིད་བློན་སཱ་ཌིག་ཨལ་མཱ་དྷི་ (Sadiq al-Mahdi) ཡིས་སྣེ་ཁྲིད་པའི་སྤྱི་དམངས་སྲིད་གཞུང་མགོ་རྟིང་བསློགས་ཏེ། སུའུ་ཏན་གྱི་ཆབ་སྲིད་ཚོགས་པ་ཡོངས་རྫོགས་སྒོ་རྒྱག་ཏུ་བཅུག་པ་མ་ཟད། གསར་འགོད་པ་དང་ཁ་གཏད་སྲིད་དོན་ཚོགས་པའི་ཚོགས་མི་རྣམས་གང་བྱུང་བཙོན་འཇུག་བྱས་ཏེ་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༩ བར་སྒེར་གཅོད་རིང་ལུགས་ཀྱི་སྲིད་དབང་ཡུན་རིང་གནས། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༥ ལོར་སུའུ་ཏན་ལྷོ་བྱང་དབར་ལ་ཞི་བདེའི་གྲོས་ཆོད་བཞག་སྟེ། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༡ ཟླ་ ༧ ཚེས་ ༩ ལྷོ་སུའུ་ཏན་ལ་རང་བཙན་ཐོབ་ཡོད། ད་ལྟའི་ཆར་སུའུ་ཏན་གྱི་སྒེར་གཅོད་རིང་ལུགས་པ་བྷ་ཤིར་གྱིས་ཨ་སྒོར་ས་ཡ་ ༡༣༠ ཙམ་ལྐོག་ཟ་བྱས་པའི་ནག་ཉེས་འོག་བཙོན་ཁང་དུ་ཁྲིམས་ཆད་མྱོང་མུས་ཡིན་ལ། ཁོ་པར་ད་དུང་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༨༩ ལོར་སྲིད་དབང་མགོ་རྟིང་བསློགས་པའི་ཉེས་མིང་ཕོག་ཡོད་ལ། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༩ དང་ ༢༠༡༠ ལོར་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཉེས་དོན་ཁྲིམས་ཁང་ (International Criminal Court) གིས་ཨལ་བྷ་ཤིར་གྱིས་མི་རིགས་རྩ་མེད་དང་དམག་འཁྲུག་གི་ནག་ཉེས་བསགས་པའི་ཉེས་མིང་འོག་འཛིན་བཟུང་བཀའ་རྒྱ་བཏང་ཡོད་པ་རེད།
གསར་འགོད་པ། པ་སངས་ཚེ་རིང་།
