ངས་སྣང་བ་ཅི་ཡང་མ་བཏང་བར་རྒྱ་གར་གྱི་སྤྱི་སྤྱོད་རླངས་འཁོར་དང་མུ་འབྲེལ་གློག་བརྙན། ད་དུང་ལམ་འགྲམ་གྱི་ལྷ་ཁང་ཆུང་ཆུང་སོགས་ནས་དུས་རྒྱུན་གོ་འདུག་པའི་གླུ་སྐད་སྙན་མོ་དེ། མི་མོ་ཞིག་གིས་བླངས་བ་ཡིན་ནམ།
དཔལ་ལྡན། དུས་བབ་གསར་འགོད་པ།
མི་ལོ་བདུན་ཅུ་ལྷག་གི་རིང་རྒྱ་གར་གྱི་གློག་བརྙན་མང་པོ་ཞིག་ལ་སྐད་ངག་སྙན་མོའི་མཛེས་རྒྱན་སྐྲུན་མཁན་གྱི་རྒྱ་གར་གྱི་གཞས་མ་གྲགས་ཅན་ལ་ཊ་མ་གྷེ་ཤི་ཀར་( lata Mageshkar ) ལགས། ཏོག་དབྱིབས་རིམས་ནད་འགོས་ཏེ་ཉིན་གྲངས་ ༢༨ རྗེས་ཏེ། དགུང་ལོ་ ༩༢ སྟེང་། ཟླ་འདིའི་ཕྱི་ཚེས་ ༦ ཉིན་རྒྱ་གར་གྲོང་ཁྱེར་མོམ་བྷཡེ་རུ་འདས་གྲོངས་སུ་ཕྱིན་ཡོད་སྟབས། རྒྱ་གར་གྱི་སྲིད་བློན་མོ་ཏི་གཙོས་ཁོང་མོའི་སྐད་ངག་སྙན་མོ་ལ་དགའ་མགུ་བྱེད་མཁན་གྱི་མི་མང་ཁྲི་ཕྲག་མང་པོས་མྱ་ངན་དང་། ཁོང་མོས་མི་ཚེ་གང་བོར་སྒྱུ་རྩལ་དང་རོལ་དབྱངས་ཀྱི་རྣམ་ཤེས་ལ་བསྟིམས་པའི་བཞུད་ལམ་རིང་མོར་རྗེས་དྲན་དང་ཡི་རངས་ཀྱི་མེ་ཏོག་འབུལ་བཞིན་འདུག
གཞས་མ་ཁོང་ནི་ཕྱི་ལོ ༡༩༢༩ ཕྱི་ཟླ ༩ ཚེས ༢༨ ཉིན་རྒྱ་གར་མ་ཧ་ར་ཤི་ཊའི་བྲམ་ཟེའི་ཁྱིམ་ཚང་ཞིག་ཏུ་སྐྱེས་ཤིང་། ཁོང་གི་ཕ་ (Mangeshkar) ནི་རྒྱ་གར་གྱི་སྲོལ་རྒྱུན་གཞས་པ་དང་གློག་བརྙན་འཁྲབ་སྟོན་པ་ཞིག་ཡིན་ཞིང་། ཁོང་མོས་ཨ་ཡེའམ་རྨོ་རྨོ་ཡི་དྲུང་ནས་དམངས་གླུ་བསླབས་ཡོད་པ་མ་ཟད། ཁོང་མོ་ཉིན་གཅིག་མ་གཏོགས་སློབ་གྲྭར་འགྲོ་མྱོང་མེད་ཅིང་། ཁོང་མོ་སློབ་གྲྭར་བསྐྱོད་པའི་ཉིན་དང་པོ་དེར་རང་གི་གཅུང་མོ་ཡང་སློབ་གྲྭར་ཁྲིད་ཡོད་པ་དང་། དགེ་རྒན་གྱིས་སློབ་ཁྲིད་བྱེད་སྐབས་ཁོང་མོས་སློབ་གྲོགས་གཞན་རྣམས་ལ་གླུ་གཞས་ལེན་སྟངས་སློབ་ཁྲིད་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་སྟབས། མུ་མཐུད་སློབ་གྲྭར་འགྲོ་བའི་གོ་སྐབས་དེ་མེད་པར་གྱུར།
ལ་ཊ་ལགས་རང་ལོ་ལྔའི་ཐོག་ཕ་ཡི་དྲུང་ནས་ཆེས་ཐོག་མའི་རོལ་དབྱངས་ཀྱི་སློབ་ཚན་ལ་མཉན་ཏེ། རང་གི་ཕ་དང་མཉམ་དུ་གླུ་གཞས་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་ལམ་བུ་རུ་སྐྱོད་མགོ་བརྩམས། འོན་ཀྱང་། ལས་རླུང་བཙན་པོ་ཞིག་དལ་གྱིས་ལྡང་ནས་ཁོང་མོ་རང་ལོ་བཅུ་གསུམ་ཐོག་རང་གི་ཆེས་ཐོག་མའི་གླུ་གཞས་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་སློབ་དཔོན་དུ་འབོད་པའི་པཱ་ལགས་ལ་སྙིང་ནད་ཕོག་ནས་མི་ཡུལ་འདི་ནས་གཏན་དུ་གྱེས། འོན་ཀྱང་། པཱ་ལགས་ཀྱི་གྲོགས་པོ་ཞིག་གིས་ཁོར་མོར་བདག་ཉར་དང་གཅེས་སྐྱོང་བྱས་ཏེ། མོའི་ཕུགས་རེ་བཞིན་གླུ་གཞས་དང་འཁྲབ་སྟོན་པའི་ལས་རིགས་སུ་ཞུགས་པར་རོགས་འདེགས་བྱས།
ཁོང་མོར་སྤུན་མཆེད་བུ་གཅིག་དང་བུ་མོ་གསུམ་ཡོད་པ་ཚང་མ་གཞས་པ་གཞས་མ་སྐད་གྲགས་ཅན་རེ་ཡིན་པ་མ་ཟད། མོའི་སྤུན་མཆེད་མ་ཨ་ཤཱ་ནི་ཁོང་མོ་དང་འདྲ་བར་རྒྱ་གར་ནང་གཞས་མ་སྙན་གྲགས་ཤིག་ཡིན་ལ། ཁོང་བུ་མོ་སྤུན་གཉིས་ཆུང་དུས་ནས་བརྩེ་བ་ཟབ་ཅིང་གླུ་གཞས་ཀྱི་སྡིངས་ཆ་མང་པོར་མཉམ་ཞུགས་བྱས། གཞས་མ་གྲགས་ཅན་ལ་ཊ་ལགས་སྐྱེས་གཟུགས་མཛེས་བོ་དེ་ཙམ་མེད་ཀྱང་འཛུམ་གྱིས་ཁེངས་བའི་གདོང་དང་། ཁོང་མོའི་སྙན་ཞིང་འཇེབས་པའི་གླུ་སྐད་ཀྱིས་སྐྱེས་ཕོ་ཁྲི་སྟོང་གི་སེམས་པ་བཀུག་ཡོད་ངེས། འོན་ཀྱང་། ཁོང་མོའི་མི་ཚེ་གང་བོར་གཏན་ནས་གཉེན་སྒྲིག་མ་བྱས།
ཕྱི་ལོ་ ༡༩༤༠ ལོར་ལ་ཊ་ལགས་རྒྱ་གར་གྱི་གློག་བརྙན་ཚན་པ་གྲགས་ཅན་བྷོ་ལི་ཝུ་ཌིར་ ( Bollywood)ནང་ཐོག་མར་འཛུལ་ཞུགས་བྱས་ཡོད་ཀྱང་། སྐབས་དེར་ཁོ་མོའི་སྐད་ངག་ཕྲ་བ་དང་རྣ་སྐད་སོགས་བརྒྱབ་ཀྱི་ཡོད་སྐོར་བརྗོད་དེ། རྒྱ་གར་གློག་བརྙན་ཁ་ཤས་ཀྱིས་ངོས་ལེན་མ་བྱས་ཀྱང་། ཁོང་མོར་ཧིན་དྷི་དང་མ་རཱ་ཐིའི་གློག་བརྙན་བརྒྱད་ཙམ་གྱི་ནང་དུ་འཁྲབ་སྟོན་བྱ་རྒྱུའི་གོ་སྐབས་བྱུང་སྟེ། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༤༢ ལོར་མོས་མ་རཱ་ཐིའི་གློག་བརྙན་ཞིག་ཏུ་གཞས་གཏོང་བའི་གོ་སྐབས་ཐོག་མ་དེ་ཐོབ་ཡོད་ཀྱང་། རྒྱུ་མཚན་གང་ཡིན་མ་ངེས་པར་གློག་བརྙན་སྒྲིག་སྦྱོར་བྱེད་སྐབས་ཁོང་མོས་བླངས་པའི་གླུ་གཞས་དེ་མེད་པར་བཟོས། དེ་ནས་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༤༣ ལོར་ལྷ་ཆེན་ལགས། བྱིས་པ་ཞིག་གི་མི་ཚེ་འགྱུར་རོགས་མཛོད་ ( Mata Ek Sapoot Ki Duniya Badal De Tu) ཅེས་པའི་ཧིན་དྷི་གླུ་གཞས་ཤིག་བླངས་རྗེས་དགའ་མོས་བྱེད་མཁན་མང་པོ་བྱུང་། ཕྱི་ལོ ༡༩༤༥ ལོར་རྒྱ་གར་གྲོང་ཁྱེར་མོམ་བྷེ་རུ་གནས་སྤོར་བྱས་ཏེ། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༤༨ ལོར་ཁོང་མོ་རྒྱ་གར་གྱི་རོལ་དབྱངས་རྩོམ་པ་པོ་གྲགས་ཅན་གྷུ་ལམ་ཧེ་དྷར ( Gulam Haider) ལྷན་དུ་( Majboor ) ཞེས་པའི་གློག་བརྙན་ཞིག་གི་ནང་རམ་འདེགས་གླུ་གཞས་བཏང་རྗེས་སྐད་གྲགས་ཆེན་པོ་ཕྱིན། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༤༩ ལོར་རྒྱ་གར་གློག་བརྙན་ཕོ་བྲང་ ( Mahal) དང་སྙིང་ཉེ། (Dulari ) ཆར་པ། (Barsaat) ཆ་ལུགས་ ( Andaz) སོགས་ཀྱི་ནང་རམ་འདེགས་གླུ་གཞས་(Playback song ) བླངས་ཏེ། ཁོང་མོའི་སྐད་ངག་སྙན་མོར་ལང་ཚོའི་གསོན་མདངས་འཕར་མ་ཞིག་སྩལ་ཏེ་ལྟ་ཉན་བྱེད་མཁན་ཆེས་མང་ཤོས་བྱུང་། དུས་དེ་ནས་བཟུང་ཁོང་མོའི་གླུ་གཞས་དེ་དག་གིས་རྒྱ་ཆེའི་མང་ཚོགས་ལ་བག་ཆགས་ཟབ་མོ་བཞག
ཕྱི་ལོ་ ༡༩༨༠ ཙམ་ནས་ཁོང་མོ་ཆེས་སྐད་གྲགས་ཅན་གྱི་གཞས་མ་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ཏེ། གློག་བརྙན་བཟོ་སྐྲུན་པ་སོགས་དང་མཉམ་འབྲེལ་གྱིས། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༡ བར་གླུ་གཞས་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་ཞིང་ཁམས་སུ་མི་ཚེ་ཧྲིལ་པོ་བསྐྱལ་ཏེ། རྒྱ་གར་གྱི་གླུ་གཞས་སྒྱུ་རྩལ་ཐད་བྱས་རྗེས་རླབས་ཆེན་བཞག་ཡོད་ལ། མི་རབས་འགའ་ཡི་གླུ་གཞས་སྒྱུ་རྩལ་བ་ཚོས་ཁོང་མོའི་གཞོན་ཉམས་ཀྱིས་ཕྱུག་པའི་གླུ་སྐད་སྙན་མོ་དེར་དགའ་མོས་ཆེན་པོ་བྱེད་བཞིན་པ་ལྟར། ཀ་ལ་པིང་ཀ་དང་། སྟོང་ལོ་གསར་པའི་གླུ་སྐད། རོལ་དབྱངས་ཀྱི་སྲས་མོ་སོགས་ཀྱི་མཚན་སྙན་ཐོགས་ཡོད་ལ། དེང་སང་ཡང་རྒྱ་གར་བའི་མི་བུ་ཆེ་འབྲིང་ཆུང་གསུམ་གྱི་སྨྲ་ལྕེར་ཁོང་མོས་ཕྱི་ལོ་༡༩༩༥ བླངས་པའི་ང་ཡི་སྙིང་ཉེ་འཁྲིད་འགྲོ་ཡི་ཡིན ( Dilwale Dulhania Le Jayenge ) དང་སེམས་འདི་སྨྱོན་པ་རེད ( Dil to Pagal hai ) ཝིར་ཛྷ་ར་( Veer Zaara ) སོགས་གསོན་པོར་གནས་ཡོད་པ་རེད།
ཁོང་མོར་རྒྱ་གར་གྱི་ཆེས་སྙན་གྲགས་ཆེ་བའི་བྷ་ར་ཐི་རཐཱི་ན་( Barat Ratna ) དང་པདྨ་བྷུ་ཤན་ ( Padma Bhushan ) པདྨ་ཝི་བྷུ་ཤན་ ( Padma Vibhushan ) སོགས་ཀྱི་ཆེས་མཐོའི་གཟེངས་བསྟོད་བྱ་དགའ་མང་པོ་ཐོབ་མྱོང་ཡོད་པ་དང་། དེ་བཞིན་ཁོང་མོར་རྒྱ་གར་གློག་བརྙན་གཟེངས་རྟགས ( National film award ) སོགས་ཚུད་པའི་གཟེངས་བསྟོད་བྱ་དགའ་བཞི་བཅུ་ཙམ་ཐོབ་མྱོང་འདུག་ལ། ཁོང་མོས་མི་ལོ་ཉེར་དྲུག་རིང་ལ་སྐད་རིགས་མི་འདྲ་བ་སོ་དྲུག་གི་ཐོག་ནས་གླུ་གཞས་མི་འདྲ་བ་ ༣༠༠༠༠ ཙམ་བླངས་ཏེ་འཛམ་གླིང་གི་གླུ་གཞས་གྲངས་འབོར་གྱི་ཟིན་ཐོ་གསར་པ་བསྐྲུན་ཏེ་( Guinness book of Records) ནང་ཚུད།
དུས་རབས་ཉི་ཤུ་བའི་རྒྱ་གར་གྱི་གླུ་གཞས་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་ཚབ་མཚོན་མི་སྣ་ཞིག་གི་ཚེ་སྲོག་གི་རྒྱུ་བ་ག་ལེར་ཆད་དུས། ཁོ་མོའི་གླུ་སྐད་དང་ལྷན་དུ་འཚར་ཞིང་དགའ་སྐྱོ་ཆགས་སྡང་གི་ཚོར་བས་བཟི་བའི་རྒྱ་གར་གྱི་གློག་བརྙན་འཁྲབ་སྟོན་པ་དང་གླུ་གཞས་སྒྱུ་རྩལ་བ། དེ་བཞིན་གླུ་གཞས་ཀྱི་དབྱངས་ལ་འཐིམས་པའི་རྒྱ་གར་གྱི་ཆབ་སྲིད་པ་དང་མང་ཚོགས་བཅས་ཀྱིས་སེམས་པ་སྟོང་ལྷང་ལྷང་ཞིག་གིས་ཁོང་མོའི་སྐད་ངག་ཁྲོད་ནས་ཕྱིར་དྲན་བྱེད་བཞིན་འདུག མྱ་ངན་བྱེད་བཞིན་འདུག “འདས་མོ་ཁྱེད་གླུ་སྐད་དང་ལྷན་དུ་དབྱངས་ལ་འཐིམས་ཡང་། དབྱངས་རྟ་སྙན་མོའི་ཁྲོད་ནས་ང་ཚོ་དུས་གཏན་དུ་ཁྱེད་དང་འགྲོགས་ངེས་ཡིན།”སྐད་ཆ་འདི་དེང་སང་རྒྱ་གར་གྱི་སྤྱི་ཚོགས་དྲ་ལམ་སོགས་སུ་ཁྱབ་པའི་འདས་མོ་ཁོང་ལ་ཆེས་མཐའ་མའི་བདེ་མོ་འཇོག་སྟངས་ཤིག་རེད།
གྲོགས་དཔལ་ལྡན་ལགས་ཀྱི་ཚིག་འགྲོས་དང་སྡེབ་སྦྱོར་སོགས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་རེད་འདུག གསར་འགོད་པ་ཞིག་ཡིན་དུས་ནམ་རྒྱུན་ནས་མང་པོ་ཞིག་སྐད་ཡིག་གཞན་ནས་ཕབ་སྒྱུར་བྱེད་དགོས་སྟབས་རང་གི་ཚིག་འགྲོས་དེ་ག་ལེར་བརླག་བཞིན་པ་ལྟ་བུ་ཞིག་ཡིན་ཡང་། སྐུ་ཉིད་ཀྱིས་བྲིས་པའི་ཐེངས་འདིའི་གསར་འགྱུར་འདིར་བརྗོད་བྱ་དང་བརྗོད་བྱེད་གང་གི་ཆ་ནས་ཀྱང་བཙན་བྱོལ་ནང་གི་གསར་འགོད་པ་རྣམས་ཀྱི་མིག་དཔེར་འོས་བ་ཞིག་བྱུང་ཡོད་པའི་ཚོར་བ་བྱུང་སོང་། ན་སོ་གཞོན་ལ་རྣམ་རིག་བཀྲ་བའི་གྲོགས་པོ་ཁྱེད་ཀྱི་རྩོམ་རྩལ་ལ་མངོན་པར་བསྟོད་དོ།
བོད་ཀྱི་དུས་བབ་ཀྱི་ཚག་ཤོག་འདི་སྐད་ཡིག་གི་རྨང་གཞི་དང་ནང་དོན་ཕྱོགས་གང་ཐད་ནས་ཡིན་ན། སྤུས་ཀ་ཆེ་ཤོས་ཀྱི་བོད་ཡིག་ཚག་ཤོག་གྲལ་དུ་ཚུད་ཐུབ་པས། དེ་ལ་བསྟོད་བསྔགས་དང་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ཡོད། ཡིན་ཡང་བོད་ཀྱི་ཚག་ཤོག་རེ་ཟུང་གིས་གསར་འགྱུར་འབྲི་དུས་སློབ་ཆུང་ཞིག་གི་ཕྲུག་གུ་བཞིན་དུ་ཚིག་གྲུབ་ཁ་ཤས་ཙམ་འབྲི་ཐུབ་སོང་ན་འགྲིག་གི་ཡོད་པའི་ཟོ་འདྲ་བོ་འདུག ཁོ་ཚོས་ག་རེ་བྱས་ནས་ཚིག་གྲུབ་ཅུང་མང་ཙམ་ཞིག་མི་འབྲི་པ་ཡིན་ནམ་བསམ་པའི་ཚོར་བ་ཞིག་ང་ལ་བྱུང་མྱོང་། རྒྱུ་མཚན་ནི་ཁོ་ཚོས་ཡིག་ནོར་ཤོར་བ་དང་ཡང་ན་གཞན་གྱིས་སྐྱོན་བརྗོད་ལ་དོགས་ཀྱི་ཡོད་པ་འདྲ་བསམ་བྱུང་།
གལ་ཏེ་དེ་འདྲ་ཡིན་ན། དེ་ནི་ནོར་འཁྲུལ་ཆེན་པོ་བཟོ་ཡི་ཡོད་པ་མ་ཟད། ཆེས་སྐྱོ་འོས་པའི་འཚོ་བ་རོལ་སྟངས་ཤིག་ཀྱང་རེད་བསམ་སོང་ངོ་།། དགོངས་དག་ཞུ། ལག་འདུག་ཐུབ་མ་སོང་།
དཔལ་ལྡན་ལགས།
ཁྱེད་ཀྱི་བོད་ཡིག་གི་རྩོམ་རྩལ་དེ་འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཡོངས་ཕུལ་བྱུང་རྩོམ་རྩལ་གྱི་རྗེས་དང་བསྟུན་ནས་འགྲོ་བཞིན་འདུག་པས། ང་རང་ཀློག་པ་པོ་དཀྱུས་མ་ཞིག་གི་ངོས་ནས་ཀློག་དུས། ཀློག་བདེ་བོ་ཡོད་པ་དང་ནང་དོན་ལས་སྙིང་པོ་མང་པོ་ཞིག་ལེན་རྒྱུ་ཡོད་པ་ཚོར་གྱི་འདུག
ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞུ།