དེང་རབས་འཇིག་རྟེན་ལ་ཕྱོགས་པའི་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་སློབ་གཉེར་བའི་ལག་ཁྱེར་ཚད་ལྡན།

ཀླུ་སྨྱོན་ཧེ་རུ་ཀའམ་དོ་སྤྲུལ་ཆོས་དབྱིངས་ཡེ་ཤེས།

ནང་པའི་བསྟན་པ་རིན་པོ་ཆེ་འདི་ཉིད་དཔལ་ནྰལྰནྡྰ་དང་བི་ཀ་མ་ལ་ཤྰི་ལ། དེ་བཞིན་ཨོ་ཏན་ར་པུ་ར་སྟེ་གནའ་བོའི་ནང་བསྟན་སློབ་གཉེར་ཁང་ཆེན་པོ་གསུམ་གྱིས་གཙོས་པའི་ནང་པའི་བཤད་གྲྭ་ཆེན་པོ་དག་ཏུ་སློབ་གཉེར་ལམ་ལུགས་ཧ་ཅང་འཐུས་ཚང་ཞིག་གཏན་འབེབ་བྱས་ཡོད་ཅིང་། དཔལ་ནྰལྰནྡྰ་ལ་མཚོན་ན་སློབ་གཉེར་ཧྲིལ་བོའི་ལོ་དུས་དེ་ལོ་བཅུ་དྲུག་གམ་བཅོ་བརྒྱད་དུ་གཏན་འབེབ་བྱས་ཡོད་པ་དང་། བསླབ་པ་མཐར་སོན་པའི་རིགས་ལ་པཎ་ཌི་ཏ་ཆུང་བ་དང་པཎ་ཌི་ཏ་ཆེན་པོ་སོགས་ཤེས་ཡོན་གྱི་གནས་ཚད་མི་འདྲ་བར་བཀར་ཡོད། ལོ་རྒྱུས་དཔེ་དེབ་ཁག་ལ་དཔྱད་ཞིབ་བྱས་ཚེ། པཎ་ཌི་ཏ་ཆུང་བའི་རིགས་ལ་ཤེས་ཡོན་མཚོན་པའི་གདུགས་རིམ་པ་གསུམ་ནས་བདུན་བར་དང་། པཎ་ཌི་ཏ་ཆེན་པོའི་རིགས་ལ་གདུགས་རིམ་པ་བརྒྱད་ནས་བཅུ་གསུམ་གྱི་བར་དུ་ཡོད་འདུག ཡང་ན་སྒྲ་རིག་པ་ཚད་མ་རིག་པ། བཟོ་རིག་པ་དང་གསོ་བ་རིག་པ། ནང་དོན་རིག་པ་བཅས་ pañcavidyāsthāna     སྟེ་རིག་པའི་གནས་ལྔ་ལ་མཁས་པར་གྱུར་ཚེ་པཎ་ཌི་ཏ་ཆེན་པོའི་མཚན་གནས་ཐོབ་པ་དང་། རིག་གནས་དེ་དག་གི་གཉིས་གསུམ་མམ་བྱེ་བྲག་རེར་སྦྱངས་པ་མཐར་ཕྱིན་ཚེ་པཎ་ཆུང་གི་མཚན་གནས་ཐོབ་པ་ཡིན། ད་དུང་སྡེ་སྣོད་གསུམ་ལ་སྦྱངས་པ་མཐར་སོན་ཚེ་པཎ་ཞྭའི་སྐེད་པར་ཐིག་རིས་གསུམ་ཡོད་པ་དང་། སྡེ་སྣོད་གཉིས་ལ་ཐིག་རིས་གཉིས། སྡེ་སྣོད་གཅིག་ལ་ཐིག་རིས་གཅིག་བཅས་ཀྱིས་མཁས་པ་དེའི་ཤེས་ཡོན་མཚོན་བྱེད་ཅིག་ཀྱང་གཏན་འབེབ་བྱས་ཡོད།

དེ་ལྟར་རྒྱ་གར་གྱི་གནའ་བོའི་ནང་བསྟན་སློབ་གཉེར་ཁང་ཁག་གིས་མཁས་པ་དག་གི་ཐོབ་ཐང་ངོས་འཛིན་བྱེད་བདེ་བའི་ཕྱིར་གདུགས་དང་ཞྭ་མོའི་ཐིག་རིས་ཀྱི་མང་ཉུང་ཞིག་གཏན་འབེབ་བྱས་པས། སྐྱེས་བུ་གང་ཞིག་གིས་སློབ་གཉེར་མཐར་ཕྱིན་པ་ཞིག་བྱས་པའི་རྗེས་སུ། སྤྱི་ཚོགས་སྟེང་དེ་ལ་གདེང་འཇོག་མི་འདྲ་བ་ཐོབ་པའི་ལམ་བུ་ཅུང་གསལ་བོ་ཞིག་བསྐྲུན་འདུག གནའ་བོའི་སློབ་གཉེར་ཁང་དེ་ཚོས་མཁས་པ་དེ་ཚོར་ཤེས་ཡོན་ཐོབ་ཐང་ངོས་འཛིན་གྱི་ལམ་ལུགས་ཤིག་གཏན་འབེབ་བྱས་ཡོད་པ་མ་གཏོགས། སློབ་གཉེར་པ་བྱིངས་ལ་དམིགས་པའི་ཐོབ་ཐང་ངོས་འཛིན་དེ་འདྲ་གཏན་འབེབ་བྱས་ཡོད་ཚོད་མི་འདུག ཆུ་ངོགས་གཏམ་རྒྱུད་ཅེས་པའི་རྒྱ་ནག་གི་སྒྲུང་གཏམ་རིང་མོ་དེ་བཀླགས་མྱོང་མཁན་ཞིག་ཡིན་ཚེ། དེའི་ནང་དུ་གནའ་བོའི་རྒྱ་ནག་ཏུ་རབ་བྱུང་བ་དག་ལ་རབ་བྱུང་བའི་ཐོབ་ཐང་ངོས་འཛིན་ལག་ཁྱེར་ཞིག་སྤྲོད་སྲོལ་ཡོད་པ་ཤེས་ཐུབ་ཀྱང་། ལག་ཁྱེར་དེ་རྒྱལ་རབས་ནམ་ཞིག་ནས་མགོ་བཙུགས་ཏེ་དུས་རབས་ནམ་ཞིག་གི་བར་དུ་རྒྱུན་བསྐྱངས་ཡོད་མེད་མ་ཤེས།

རྒྱ་ནག་གི་བཙུན་པ་ཡི་ཅིང་གིས་བརྩམས་པའི་ལམ་ཡིག རྒྱ་གར་ཡུལ་དུ་འབྱོར་བའི་ཐང་གི་བཙུན་པ། ཞེས་པའི་དེབ་དེའི་ནང་དུ། དཔལ་ནྰལྰནྡྰའི་མཁན་པོའི་སྐོར་ལ། དགོན་པའི་མཁན་པོ་ནི་རྒྱུད་ཀྱི་རྟོགས་པ་དང་ཡོན་ཏན་མཐོ་དམན་གྱིས་མི་འཇོག་པར་ལོ་ནའི་བགྲེས་གཞོན་ལ་ལྟོས་ནས་བསྐོ་འཇོག་བྱེད། (1) ཅེས་གསལ་བས། གནའ་བོའི་དཔལ་ནྰལྰནྡྰའི་མཁན་རབས་རིམ་བྱོན་ཁྲོད་དུ་སྡེ་སྣོད་གསུམ་ལ་སྦྱངས་པ་ཕུལ་ཕྱིན་མིན་པ་ཁག་ཅིག་ཡོད་པ་ཡང་ཟུར་ནས་ཤེས་ཐུབ། ཡང་པཎ་ཌི ཏའི་གོ་གནས་རིམ་པར་བྱས་པའི་གནས་རིམ་དང་པོའི་འཚོ་བའི་མཐུན་རྐྱེན་སྦྱོར་མཁན་ཁྱིམ་ཚང་བཅུ་ནས། གནས་རིམ་མཐའ་མར་གསུམ་དུ་བྱས་ནས་ཡོད་སྟབས། བཙུན་པ་ཐང་སན་ཙང་ནྰ་ལྰནྡྰར་ཕེབས་སྐབས་པཎཌིཏའི་གོ་གནས་སུམ་བརྒྱ་ལྷག་དང་། དེ་མིན་གྱི་པཎཌིཏ་དང་མཁས་པ་དང་མཁས་པ་སོགས་ཁྱོན་བསྡོམས་ཆིག་སྟོང་ལྔ་བརྒྱ་བཅུ་ཡོད་ལ། གཞན་ཡང་ཕྱིའི་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གིས་མཚོན་པའི་ཡུལ་གྲུ་གཞན་ནས་ཕེབས་པའི་པཎཌིཏ་དང་། དགེ་འདུན་པ་སོགས་མགྲོན་བཙུན་སྡེ་སྣོད་གསུམ་ཀ་མཁྱེན་མཁན་ཚོར་ཞག་ཉི་ཤུའི་རིང་སྒེར་མཆོད་ཉིན་རེ་བཞིན་བཟའ་བཅའ་བཟང་པོ་སྡེར་མ་ཉི་ཤུ་རེ། སྡེ་སྣོད་གཉིས་ཀ་མཁྱེན་མཁན་ལ་སྡེར་མ་བཅུ་རེ། སྡེ་སྣོད་གཅིག་མཁྱེན་མཁན་ལ་སྡེར་མ་ལྔ་རེ་འབུལ་བའི་ལུགས་སྲོལ་ཡོད་སྟབས། ཐང་སན་ཙང་ནྰལྰནྡྰར་ཕེབས་སྐབས་ཉིན་བསྟར་གྱི་བཟའ་བཅའ་བཟང་པོ་སྡེར་མ་ཉི་ཤུ་དང་། འབྲས་སྰ་ལུ་བྲེ་གང་། གོ་ཡུ་དང་སུག་སྨེལ་རྡོག་པོ་ཉི་ཤུ་རེ། ག་བུར་སྲང་གང་། འོ་མ། ཞུན་མར། སྦྲང་རྩི་རྣམས་དང་། ད་དུང་བཞུགས་གནས་གཙང་མ་བྱེད་མཁན་གྱི་དམངས་བྲན་གཅིག བྲམ་ཟེ་གཅིག ཕན་ཚུན་ཕེབས་བྱེད་གླང་པོ་ཆེ་གཅིག བསེལ་བ་སྟེ་སྐུ་སྲུང་བ་བཅུ་ཡོད་པར་བལྟས་ན། (2) དེ་དུས་དཔལ་ནྰལྰནྡྰར་ཤེས་ཡོན་ཅན་མཐོང་ཆེན་ཇི་ལྟར་བྱེད་པའི་ཚུལ་རོབ་ཙམ་དཔོག་ཐུབ།

བོད་ཀྱི་གནའ་བོའི་ཤེས་ཡོན་ཐོབ་ཐང་སྤྲོད་སའི་གདན་ས་རྙིང་པ་ཁག་ལ་བལྟས་ན།  གསང་བདེ་གུང་གསུམ། དགའ་སྐྱོར་ཟུལ་གསུམ་ཟེར་བའི་གདན་ས་དེ་དག་ནས་སྦྱངས་པ་མཐར་ཕྱིན་ནས་རབ་འབྱམས་པ་དང་། དཀའ་བཞི་པ། དཀའ་བཅུ་པ་ཞེས་མཚན་སྤྲད་དེ་གྲྭ་སྐོར་དམ་བཅའ་འཇོག་སྲོལ་ཡོད་པ་སྟེ།​

• རབ་འབྱམས་པ་ནི།གཞུང་ཆེན་པོ་ལྔའི་ནང་ནས་ཕར་ཕྱིན་ཙམ་སྦྱངས་མྱོང་ཞིང་། དབུ་མ་དང་འདུལ་བ་མཛོད་བཅས་ལ་སྦྱངས་པ་བྱེད་མ་མྱོང་མཁན་གྱི་དགེ་བཤེས་རིགས་དང་།
• དཀའ་བཞི་པ་ནི།དབུ་མ། ཕར་ཕྱིན། འདུལ་བ། མཛོད་བཅས་དཀའ་ཆེན་བཞི་ལ་སློབ་གཉེར་ཐོན་པའི་དགེ་བཤེས་དང་།
• དཀའ་བཅུ་པ་ནི།གཞུང་ཆེན་པོ་ལྔ་ཀར་སློབ་གཉེར་ཐོན་པའི་དགེ་བཤེས་ཤིག་སྟེ། དགེ་ལུགས་པའི་གདན་ས་ཆེན་པོ་གསུམ་ཆགས་རྗེས་སེ་འབྲས་དགའ་གསུམ་གྱི་དགེ་བཤེས་ལྷ་རམས་དང་བཀྲ་ཤིས་ལྷུན་པོའི་དཀའ་ཆེན་ལྟ་བུ་ཡིན།
• གླིང་བསྲེ་ནི།དེ་སྔོན་གདན་ས་ཆེན་པོ་གསུམ་མ་བྱུང་གོང་དུ་གསང་ཕུ་ནེའུ་ཐོག་གི་དགོན་པར་གླིང་སྟོད་སྨད་གཉིས་བཟང་འགྲན་གྱི་ཚུལ་དུ་ཕན་ཚུན་བསྲེས་ནས་ཆོས་ཀྱི་རྩོད་པ་མཛད་པ་ལ་གླིང་བསྲེ་ཞེས་གྲགས།  དགེ་བཤེས་ཅེས་པའི་གོ་མིང་དེ་གསང་ཕུ་ནས་ཐོག་མར་དར་བ་ཡིན་སྙམ།

གདན་ས་ཆེན་པོ་གསུམ་ཆགས་རྗེས་དགེ་བཤེས་ཀྱི་མཚན་གནས།

དགེ་ལྡན་པའི་གདན་ས་དགའ་ལྡན། འབྲས་སྤུངས། སེ་ར་བཅས་ལ་གདན་ས་ཆེན་པོ་གསུམ་ཞེས་གྲགས། དེའི་སྟེང་དུ་བཀྲ་ཤིས་ལྷུན་པོ་དང་། སྐུ་འབུམ། བཀྲ་ཤིས་འཁྱིལ་བཅས་ལ་གདན་ས་ཆེན་པོ་དྲུག་ཅེས་འདྲེན་སྲོལ་ཡོད། སེ་འབྲས་དགའ་གསུམ་ནས་གཞུང་ཆེན་སྦྱངས་པ་མཐར་ཕྱིན་ནས་དགེ་བཤེས་ཀྱི་གོ་མིང་ལྷ་རམས་པ་དང་། ཚོགས་རམས་པ་དང་། གླིང་བསྲེ། རིགས་རམས་པ་སོགས་མཚན་གནས་སྤྲོད་སྲོལ་ཡོད་པ་སྟེ།

• ལྷ་རམས་པ་དགེ་བཤེས།༧པཎ་ཆེན་ཨེར་ཏེ་ནི་སྐུ་ཕྲེང་བཞི་པ་བློ་བཟང་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་མཚན་ 1570-1662 གྱིས་དབུས་གཙང་དམག་འཁྲུག་གི་ལོ་ཤས་རིང་དགའ་ལྡན་ཁྲི་ཚབ་1613-1618 གནང་སྐབས་གདན་ས་གསུམ་གྱི་དགེ་བཤེས་སློབ་གཉེར་བཟང་གྲས་ནང་ནས་ལྷ་ས་སྨོན་ལམ་ཆེན་མོའི་རིང་གཞུང་ཆེན་པོ་ལྔའི་བགྲོ་གླེང་དམ་བཅའ་འཇོག་པའི་སྲོལ་གཏོད་པ་ནས་ལྷ་ལྡན་རབ་འབྱམས་པ་སྟེ་མིང་བསྡུས་པས་ལྷ་རམས་པ་ཟེར་ཞིང་། སྐབས་དེ་དུས་དགེ་བཤེས་ལྷ་རམས་པ་ཨང་དང་པོ་ལེན་མཁན་འབྲས་སྤུངས་བློ་གསལ་གླིང་དགེ་བཤེས་འབྲུག་ལྷག་པ་ངག་དབང་དཔལ་བཟང་དང་སྒོ་མང་དགེ་བཤེས་དོམ་ཉག་པ་བསོད་ནམས་ཆོས་བཟང་ཡིན་པས། སྐབས་དེར་དབུས་གཙང་ཁམས་གསུམ་དུ་ཁོང་གཉིས་ལ་འབྲས་སྤུངས་དགེ་བཤེས་དོམ་འབྲུག་གཉིས་ཞེས་མཚན་སྙན་ཆེ་བ་མ་ཟད། ༧རྒྱལ་དབང་སྐུ་ཕྲེང་ལྔ་པས་ཀྱང་གུས་བཀུར་ཆེན་པོ་མཛད་ཚུལ་རང་རྣམ་དུ་གསལ།
• ཚོགས་རམས་པ་དགེ་བཤེས།སྡེ་སྲིད་སངས་རྒྱས་རྒྱ་མཚོས་སྲིད་དབང་བཟུང་སྐབས་༧གོང་ས་ལྔ་པ་སྐུ་འདས་པའི་དགོངས་རྫོགས་སུ་ཚོགས་མཆོད་ཉིན་བཅུའི་རིང་སྨོན་ལམ་ཆེན་མོའི་སྐབས་དང་འདྲ་བར་གདན་ས་གསུམ་གྱི་དགེ་བཤེས་ཁག་གཅིག་གྲྭ་སྐོར་དམ་བཅའ་འཇོག་ཏུ་བཅུག་པ་ནས། ཚོགས་རམས་པ་ཟེར་བ་བྱུང་།
• གླིང་བསྲེ་དགེ་བཤེས།གདན་ས་གསུམ་ཆགས་རྗེས་གསང་ཕུའི་ཕྱག་སྲོལ་ལྟར་གླིང་ཡོངས་ཀྱི་གྲྭ་ཚང་ཕན་ཚུན་བསྲེས་ཏེ་གཞུང་ཆེན་པོ་ལྔའི་དམ་བཅའ་འཇོག་མཁན་གྱི་དགེ་བཤེས་རྣམས་ལ་གླིང་བསྲེ་ཟེར།
• རིགས་རམས་པ།རིགས་རམས་པ་སྟེ། རིགས་གྲྭའི་ཆོས་ཐོག་སྐབས་དམ་འཇོག་བྱེད་པའི་དགེ་བཤེས་ཀྱི་གོ་མིང་ལྡན་པ་ཞིག་ལ་ཟེར།
• རྡོ་རམས་པ།གདན་ས་སོ་སོའི་ཚོགས་ཆེན་རྡོ་གཅལ་དུ་མཚན་ཉིད་དམ་བཅའ་འཇོག་པའི་དགེ་བཤེས་ལ་ཟེར།  (3) གོང་གསལ་དགེ་བཤེས་ཀྱི་མཚན་ཐོབ་འདི་དག་སྐབས་བབ་གཞུང་ཆེན་ཁག་ལ་དམ་བཅའ་བཞག་པ་ལེགས་འགྲུབ་བྱུང་རྗེས་སུ་གཏན་འཁེལ་དགོས་པ་ཞིག་ཡིན་ཞིང་། རྒྱལ་དབང་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་གསུམ་པས་ལྷ་རམས་དགེ་བཤེས་ཀྱི་ཤེས་ཚད་ལོངས་མེད་པ་ཁག་ཅིག་ཕྱིར་འཐེན་དང་འབྲེལ། ལྷ་རམས་དགེ་བཤེས་ཀྱི་ཤེས་ཡོན་ཚད་ལྡན་ཡོང་བར་ཕྱག་ལས་གལ་ཆེན་གནང་བ་རེད། ཡིན་ན་ཡང་། བོད་ལ་དུས་འགྱུར་མ་བྱུང་བར་དུ་འདས་པའི་ལོ་གཅིག་སྟོང་སུམ་བརྒྱ་ཙམ་གྱི་རིང་། བོད་ཀྱི་ནང་བསྟན་སློབ་གཉེར་བ་ཚོར་ཤོག་བུ་དཀར་པོའི་ཐོག་སྣག་ཚ་ནག་པོས་བྲིས་པའི་སློབ་གཉེར་བའི་ཤེས་ཡོན་མཚོན་བྱེད་མཐར་ཕྱིན་ལག་ཁྱེར་སྤྲོད་པའི་ལུགས་སྲོལ་ཞིག་ཧ་ལམ་བྱུང་མི་འདུག ས་སྐྱ་པར་གཞུང་བཀའ་པོད་ལྔ་དང་གཞུང་ཆེན་བཅུ་གསུམ་གྲགས་ཆེན་བཅོ་བརྒྱད་སྔགས་དང་བཅས་པ་ལ་སློབ་གཉེར་བྱེད་སྲོལ་ཡོད་པ་དང་། རྙིང་མ་པར་གཞུང་ཆེན་བཀའ་པོད་ལྔའམ་བཅུ་གསུམ་སྔགས་དང་བཅས་པར་སློབ་གཉེར་བྱེད་སྲོལ་ཡོད་པ་དང་། ཇོ་ནང་པར་མདོ་ཕྱོགས་ནས་གཞུང་ཆེན་བཀའ་པོད་ལྔ་སྔགས་དང་བཅས་པ་ལ་སྦྱངས་པ་མཐར་ཕྱིན་ཚེ་དགེ་བཤེས་ཀྱི་ཐོབ་ཐང་ལེན་ཆོག་གི་ཡོད་ལ། བཀའ་བརྒྱུད་པར་མདོ་ཕྱོགས་ནས་གཞུང་ཆེན་བཀའ་པོད་ལྔའམ་བཅུ་གསུམ་སྔགས་དང་བཅས་པར་སློབ་གཉེར་མཐར་ཕྱིན་ཚེ་མཁན་པོའི་ཡོན་གནས་ཐོབ་ཀྱི་ཡོད་ལ། གཡུང་དྲུང་བོན་ལ་མཚོན་ན་མདོ་སྔགས་སེམས་གསུམ་གྱི་གཞུང་ལུགས་སྤྱི་དང་ཐུན་མོང་བཅུ་ཕྲག་རིག་པའི་གནས་ཀུན་ལ་བསླབ་པ་མཐར་སོན་པའི་རབ་འབྱམས་པའམ་དགེ་བཤེས་ཀྱི་རྒྱུགས་སྤྲོད་བྱེད་ཆོག་གི་ཡོད་པ་རེད། དགེ་ལྡན་པར་རྒྱུད་གྲྭ་སྟོད་སྨད་འགྲིམས་ནས་སྔགས་ཀྱི་སློབ་གཉེར་རྫོགས་རྗེས་སྔགས་རམས་པའི་དམ་བཅའ་འཇོག་གི་ཡོད་པ་དང་། ཆོས་བརྒྱུད་གཞན་པར་སྔགས་རམས་པའི་མཚན་དོད་རྡོ་རྗེ་སློབ་དཔོན་གྱི་མཚན་གནས་ཡོད་པ་རེད།

ཐེག་དམན་སྡེ་བའི་རྒྱལ་ཁབ་ཐེ་ལན་སྒྲི་དང་ཤྲི་ལངྐ་སོགས་སུ་དགོན་པ་རང་ངོས་ནས་ཡིན་ནམ་མཐོ་སློབ་གཞན་དང་མཉམ་འབྲེལ་ཡིན་མིན་མི་ཤེས་ཏེ། ལོ་མང་སྔོན་ནས་ནང་པའི་གྲྭ་བཙུན་དག་གིས་འབུམ་རམས་ལག་ཁྱེར་ལེན་སྲོལ་ཡོད་འདུག་ལ། བལ་ཡུལ་དུ་ཡོད་པའི་དགོན་པ་དཀར་པོའམ་བཀའ་རྙིང་བཤད་སྒྲུབ་གླིང་གི་ཆོས་ཀྱི་ཉི་མ་རིན་པོ་ཆེས་བཙུགས་པའི་རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་སློབ་གཉེར་ཁང་གིས་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༡ ནས་བཟུང་བལ་ཡུལ་གྱི་ཀ་ཐུ་མན་ཀྲུ་མཐོ་སློབ་དང་མཉམ་འབྲེལ་གྱིས་སློབ་ཐོན་པ་ཚོར་རྒྱལ་སྤྱིའི་ངོས་ལེན་ཡོད་པའི་སློབ་དཔོན་ནམ་master ལག་ཁྱེར་སྤྲད་དང་སྤྲོད་བཞིན་ཡོད་པ་དང་། ལོ་ཤས་སྔོན་ནས་རྒྱ་གར་ལྷོ་ཕྱོགས་སུ་ཡོད་པའི་རྙིང་མའི་ཐེག་མཆོག་རྣམ་གྲོལ་བཤད་སྒྲུབ་གླིང་གིས་ཀྱང་འཇར་མན་ཧམ་སྦག་མཐོ་སློབ་དང་མཉམ་འབྲེལ་གྱིས་ཞིབ་འཇུག་སློབ་མའི་ལས་གཞི་དང་འབུམ་རམས་པའི་ལག་ཁྱེར་སྤྲོད་མགོ་བཙུགས། དེ་བཞིན་སེ་ར་བྱེས་གདན་སས་ཀྱང་རྒྱ་གར་གྱི་མེ་སོར་གཙུག་ལག་སློབ་གཉེར་ཁང་དང་མཉམ་འབྲེལ་གྱིས་སློབ་ཐོན་ལག་ཁྱེར་སྤྲོད་རྒྱུའི་ལས་རིམ་མགོ་བཙུགས་པ་དང་། བལ་ཡུལ་དུ་ཡོད་པའི་ཐང་དཀར་བདེ་ཆེན་ཆོས་གླིང་དང་ལུམྦི་ནི་མཐོ་སློབ་མཉམ་འབྲེལ་གྱིས་སློབ་ཐོན་ལག་ཁྱེར་སྤྲོད་རྒྱའི་ཆོད་གན་བཞག་པ་དང་། རྒྱ་གར་ལྡེ་ར་རྡུན་དུ་ཡོད་པའི་འབྲི་གུང་བཀའ་བརྒྱུད་མཐོ་སློབ་ཁང་ཡང་ཝར་ཎ་མཐོ་སློབ་དང་མཉམ་འབྲེལ་གྱི་ཡིག་ཆ་བཞག་ཟིན་འདུག  (4)

རྒྱ་ནག་ནང་ཁུལ་དུ་ཧ་ལམ་ལོ་ངོ་སུམ་ཅུའི་སྔོན་ནས་བཟུང་པཎ་ཆེན་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་པ་ཆེན་པོའི་ཐུགས་བསྐྱེད་དང་ཆོས་བརྒྱུད་རིས་མེད་ཀྱི་མཁས་པ་ཚོའི་གཞོག་འདེགས་ལ་བརྟེན་ནས། པེ་ཅིན་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་མཐོ་རིམ་སློབ་གཉེར་ཁང་དབུ་འཛུགས་ཀྱིས། སློབ་གཉེར་ཁང་དེ་ནས་བསླབ་པ་མཐར་སོན་པ་ཚོར་རྒྱལ་ཁབ་གཞུང་འབྲེལ་གྱི་ལག་ཁྱེར་སྤྲད་དང་སྤྲོད་བཞིན་ཡོད་ལ། འདས་པའི་ལོ་ཤས་ནས་བཟུང་སྟེ་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་པའི་དཔེ་ཁྲིད་དགེ་རྒན་ཚོར་ཡང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱིས་རྩ་འཛུགས་བྱས་ཏེ་ལྷ་རམས་པ་དང་པེ་རམས་པའི་ཤེས་ཡོན་ཚད་ལེན་རྒྱུགས་སྤྲོད་ཀྱི་ལམ་ནས་གཞུང་འབྲེལ་ངོས་ལེན་ཡོད་པའི་རིམ་པ་མི་འདྲ་བའི་ཐོབ་ཐང་ལག་ཁྱེར་སྤྲད་དང་སྤྲོད་བཞིན་འདུག (5) འདས་པའི་ལོ་ཤས་རིང་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་གྲྭ་བཙུན་ཉུང་ཤས་ཤིག་གིས་ནུབ་ཕྱོགས་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་གཙུག་ལག་སློབ་ཆེན་ཁག་ནས་འབུམ་རམས་པའི་བསླབ་པ་མཐར་སོན་གྱི་ལག་ཁྱེར་བླངས་དང་ལེན་བཞིན་ཡོད་ཅིང་། ཁོ་བོའི་ངོ་ཤེས་གཡུང་དྲུང་བོན་གྱི་དགེ་བཤེས་ཆོས་འཁོར་ཚང་ཉི་མ་འོད་ཟེར་ནི་དེ་ཚོའི་ཁྲོད་ཀྱི་དཔེ་མཚོན་ཞིག་སྟེ། ཁོང་གིས་བྱེས་བཙུགས་བོད་ཀྱི་སློབ་གྲྭ་འགྲིམས་རྗེས་སྨན་རིའི་དགོན་པ་ནས་དགེ་བཤེས་ལག་ཁྱེར་བླངས་པ་དང་། རྗེས་སུ་ཅེག་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཆར་ལེ་སི་གཙུག་ལག་སློབ་ཆེན་ནས་འབུམ་རམས་པའི་སློབ་ཐོན་ལག་ཁྱེར་བླངས་པ་རེད། བལ་ཡུལ་དུ་བཞུགས་པའི་དགེ་ལུགས་བླ་མ་ཤྲྰི་ཆུ་བཟང་རིན་པོ་ཆེས་ཀྱང་ནུབ་ཕྱོགས་སློབ་ཆེན་ཞིག་ནས་འབུམ་རམས་པའི་ལག་ཁྱེར་བླངས་ཡོད་དྲན། དེ་བཞིན་ས་སྐྱའི་མཁན་པོ་ཀུན་དགའ་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཁེ་ན་སྒྲའི་ཁྲོ་རོན་ཁྲོ་སློབ་ཆེན་དུ་འབུམ་རམས་པའི་སློབ་གཉེར་བྱེད་བཞིན་འདུག (6) བཀའ་བརྒྱུད་དང་ཇོ་ནང་པའི་སློབ་གཉེར་བའི་ཁྲོད་དུ་ཡང་ཚད་ལྡན་འབུམ་རམས་པའི་ལག་ཁྱེར་ཅན་ཡོད་སྲིད་ཀྱང་། བདག་གིས་དྲ་ལམ་ཁག་ཏུ་བཙལ་ཀྱང་རེ་ཞིག་ལག་སོན་མ་བྱུང་།

དུས་རབས་དང་མི་བསྟུན་པའི་ཆོས་ལུགས་དང་རིག་གཞུང་གང་ཡིན་ཡང་འཆི་ལམ་མ་གཏོགས་མེད་པའི་ཆོས་ཉིད་འདིས་དེད་དེ། བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་པའི་སློབ་གཉེར་བ་ཚོ་ཡང་དེང་རབས་འཇིག་རྟེན་འདིའི་འགྲོ་ལུགས་འདུག་སྟངས་ཀྱི་ཀློང་དུ་ཞུགས་དང་འཇུག་བཞིན་ཡོད་ལ། འདིར་གླེང་བྱའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཚད་ལྡན་སློབ་གྲྭ་ཁག་ནས་རབ་འབྱམས་པ་དང་འབུམ་རམས་པའི་སློབ་ཐོན་ལག་ཁྱེར་ལེན་དགོས་པ་འདི་ནི་སྣང་ཆུང་བྱེད་མི་རུང་བའི་གནད་དོན་ཞིག་རེད་ཨང་།

མཐའ་སྡོམ། རྩོམ་ཤོག་འདི་ནི་འཆར་སྣང་ཟིན་བྲིས་ཤིག་ཡིན་པ་མ་གཏོགས་ཞིབ་འཇུག་དཔྱད་རྩོམ་དེ་འདྲ་གང་ཡང་མིན་པས། ནོར་འཁྲུལ་གྱི་རིགས་གང་མང་ཞིག་ཡོད་ངེས་སོ།།

• 2010 ལོའི་བོད་ཀྱི་དཔེ་མཛོད་དཔར་མའི་ཤོག་ངོས། 108
• སྐྱེས་སར་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱིས་བརྩམས་པའི། ནྰལྰནྡྰ་ཞིབ་འཇུག 2009 ལོའི་བོད་ཀྱི་དཔེ་མཛོད་དཔར་མ། ཤོག་ངོས། 75-76
• དགེ་བཤེས་ལྷ་རམས་པའི་བྱུང་བ། (gelugpa-university.org)
• ༄༅།།དཔལ་འབྲི་གུང་བཀའ་བརྒྱུད་ནང་སློབ་གཉེར་བྱེད་ཕྱོགས་སྐོར་། – YouTube
• 13 monks receive ‘doctoral degree’ of Tibetan Buddhism-Xinhua (news.cn)
• དཔལ་ས་སྐྱའི་ཁྲི་འཛིན་ལམ་ལུགས། Sakya Enthronement – YouTube