རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་རྒྱལ་མཚམས་བརྒལ་བའི་དྲག་གནོན་འཕྲལ་དུ་མཚམས་འཇོག་དགོས།

ཨ་རིའི་བོད་དོན་དམིགས་བསལ་འབྲེལ་མཐུད་པ་ལྕམ་སྐུ་ཨ་ཛི་ར་ཛི་ཡ་(Uzra Zeya) མཆོག་གིས་ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་རྒྱ་ནག་ལས་དོན་ལྷན་ཁང་གི་ཉན་ཞིབ་ཐོག་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་རྒྱལ་མཚམས་ལས་བརྒལ་བའི་དྲག་གནོན་འཕྲལ་དུ་མཚམས་འཇོག་བྱེད་པར་ཨ་རི་དང་ཨ་རིའི་མཐུན་ཕྱོགས་རྒྱལ་ཁབ་ཚང་མས་ནུས་པ་གཅིག་ཏུ་སྤུང་དགོས་སྐོར་གསུངས་འདུག

ཟླ་འདིའི་ཕྱི་ཚེས་ ༡༢ ཉིན་ཨ་རིའི་བོད་དོན་དམིགས་བསལ་འབྲེལ་མཐུད་པ་ལྕམ་སྐུ་ཨ་ཛི་ར་ཛི་ཡ་ (Uzra Zeya) མཆོག་གིས་ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་རྒྱ་ནག་ལས་དོན་ལྷན་ཁང་(Congressional Executive Commmission on china ) གི་ཉན་ཞིབ་ཚོགས་འདུའི་ཐོག  རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་ནང་གི་བོད་མི་གཙོས། ཡུ་གུར། གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་རྣམས་ལ་བཙན་གནོན་ཚད་ལས་འདས་པ་བྱེད་མུས་སྐོར་གསུངས་ཏེ། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་རྒྱལ་མཚམས་ལས་བརྒལ་བའི་དྲག་གནོན་མཚམས་འཇོག་དགོས་པའི་འབོད་སྐུལ་གནང་འདུག

དེའི་ཐད་ལྕམ་སྐུ་ཨ་ཛི་ར་ཛི་ཡ་མཆོག་གིས། སྤྱིར་འཛམ་གླིང་ཁྱོན་ཡོངས་སུ་རྒྱལ་མཚམས་ལས་བརྒལ་ནས་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་ཐད་ལ་དྲག་གནོན་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད་ཀྱང་། རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་སྲིད་གཞུང་གི་དཔོན་རིགས་ཚོས་ཚད་ལས་འདས་པའི་དྲག་གནོན་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་རྒྱལ་མཚམས་ལས་བརྒལ་ནས་བོད་དང་ཡུ་གུར། གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཁག་གི་ཆོས་པ། ཧོང་ཀོང་བ། དེ་བཞིན་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་གཞི་རྩའི་རང་དབང་གི་ཆེད་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་དུ་གནས་སྤོས་པའི་རྒྱ་རིགས་དང་མི་རིགས་གཞན་རྣམས་ལའང་ཚད་ལས་འདས་པའི་སུན་གཙེར་དང་དྲག་གནོན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་སྐོར་སོགས་གསུངས་འདུག

ལྕམ་སྐུ་མཆོག་གིས། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་དྲ་ལམ་ནས་དྲག་གནོན་དང་འབྲེལ་ཡོད་ནང་མི་སོགས་བཙོན་འཇུག་བྱས་པ་ཚུད་པའི་ཐབས་ལམ་སྣ་ཚོགས་སྤྱད་ནས་དྲག་གནོན་བྱས་ཏེ། རྒྱལ་སྤྱིའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཁྲིམས་སྒྲིག་ལ་རྩིས་མེད་རྡོག་རོལ་གཏོང་གི་ཡོད་པ་མ་ཟད། རྒྱལ་ཁབ་གཞན་དག་ལའང་གནོན་ཤུགས་སྤྲད་ནས་རྒྱ་ནག་སྲིད་གཞུང་གིས་ཉེས་མེད་ནག་ཉེས་གཡོགས་པའི་མི་རྣམས་བཙན་གྱིས་རྒྱ་ནག་གཞུང་ལ་རྩིས་སྤྲོད་བྱེད་འཇུག་གི་ཡོད་སྐོར་དང་། ཨ་རིས་རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་རྒྱལ་མཚམས་ལ་བརྒལ་པའི་གནོན་ཤུགས་དང་དྲག་གནོན་དེ་དག་མཚམས་འཇོག་དང་སྣང་མེད་དུ་འཇོག་མི་ཉན། དེ་ནི་ཨ་རིའི་བདག་དབང་ལ་ཐད་ཀར་འབྲེལ་བ་ཆགས་ཡོད་ལ། དེས་ཨ་རིའི་མི་སེར་དང་ཨ་རིར་གནས་སྡོད་བྱེད་མཁན་མི་མང་ཚུད་པའི་འཛམ་གླིང་ས་ཕྱོགས་གང་སར་ཤུགས་རྐྱེན་སྤྲོད་ངེས་ཡིན་སྐོར་སོགས་གསུངས་འདུག

ཡང་ཁོང་མོས། ང་ཚོས་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་རྒྱལ་མཚམས་བརྒལ་ནས་དྲག་གནོན་བྱེད་མུས་ཡིན་པ་རྩ་ནས་ངོས་ལེན་བྱེད་ཐབས་བྲལ་བའི་ཁར། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁྲིམས་སྒྲིག་དང་འགལ་བའི་བྱ་སྤྱོད་དེ་དག་མཚམས་འཇོག་བྱ་དགོས་ཤིང་། སླད་མར་ཡང་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་རྒྱལ་མཚམས་ལས་བརྒལ་བའི་དྲག་གནོན་བྱེད་པར་མུ་མཐུད་ནས་ལྟ་ཞིབ་དང་ཁུ་སིམ་མེར་བསྡད་རྒྱུ་མིན་ལ། ཨ་རིའི་གཞུང་གཙོས་གནད་ཡོད་མི་སྣ་ཚོས་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་རྒྱལ་མཚམས་ལས་བརྒལ་ནས་དྲག་གནོན་བྱེད་མུས་ཡིན་པར་གདོང་ལེན་དང་ཁ་གཏད་དུ་ལང་དགོས་པ་མ་ཟད། རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་བཙོན་འོག་ནས་དཀའ་སྡུག་མྱངས་པའི་མི་རྣམས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་སོགས་ལ་ལྟ་ཞིབ་གནང་རྒྱུ་ཧ་ཅང་གལ་ཆེན་ཡིན་སྐོར་སོགས་གསུངས་འདུག

འདི་ལོའི་ཕྱི་ཟླ་ ༣ པའི་ནང་ཨ་རིར་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་རང་དབང་ཁང་ (Freedom house ) པས། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༣  ལོའི་འཛམ་གླིང་གི་རང་དབང་ (Freedom in the world 2023) ཞེས་པའི་ལོ་འཁོར་སྙན་ཐོ་བཏོན་པའི་ནང་།  འདས་པའི་ལོ་གཅིག་ནང་འཛམ་གླིང་ཁྱོན་ཡོངས་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་དང་རང་སྐྱོང་ཁུལ་ ༢༡༠ ཡི་སྤྱི་དམངས་རང་དབང་དང་། ཆབ་སྲིད་ཁེ་དབང་གི་གནས་སྟངས་སོགས་ཀྱི་ཐད་ཉམས་ཞིབ་བྱས་ཏེ། རང་དབང་ལྡན་པའི་རྒྱལ་ཁབ་དང་། རང་དབང་ཕྱེད་ཙམ་ལྡན་པའི་རྒྱལ་ཁབ། རང་དབང་མི་ལྡན་པའི་རྒྱལ་ཁབ་བཅས་རིམ་པ་གསུམ་དུ་དབྱེ་བ་ཕྱེ་ཡོད་པའི་ཁྲོད། བོད་ནང་གི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ཐོབ་ཐང་དེ་གོར་ཐིག་འོག་གི་  ༢ ལ་ཟགས་ནས་འཛམ་གླིང་གི་རང་དབང་ཆེས་སྡུག་ཤོས་ཀྱི་ས་ཁུལ་དུ་གྱུར་ཡོད་པའི་སྙན་ཐོ་བཏོན་འདུག་ལ། ལྷག་པར་འདས་པའི་ལོ་ཤས་གོང་ནས་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་རྒྱལ་མཚམས་ལས་བརྒལ་ནས། བོད་མི་དང་ཡུ་གུར་བ། རྒྱ་རིགས་དམངས་གཙོ་དོན་གཉེར་བ་རྣམས་ལ་གནོན་ཤུགས་སྤྲོད་མུས་ཡིན་པ་བཅས་ཐེར་འདོན་བྱས་ཡོད་པ་རེད།

གསར་འགོད་པ། དཔལ་ལྡན།

རྩོམ་སྒྲིག་པ། པདྨ་མཚོ།