མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ཚན་པས་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་མི་ལས་བཟོ་བ་རྣམས་ཀྱི་ཐོབ་ཐང་ལ་སྲུང་སྐྱོབ་དང་སྐད་ཡིག ཆོས་ལུགས། ངོ་བོ་སོགས་ལ་རྩིས་མེད་རྡོག་རོལ་བཏང་སྟེ་ཆོས་སྲིད་གཉིས་ཀྱི་ཐོག་ནས་བསམ་བློར་བསྒྱུར་བཅོས་གཏོང་ཐབས་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་སྐོར་བརྗོད་འདུག
“Vocational training” programmes threaten Tibetan identity, carry risk of forced labour, say UN experts.© Unsplash/Aden Lao
ཟླ་འདིའི་ཕྱི་ཚེས་ ༡༡ ནས་ཕྱི་ཟླ་ ༡༠ ཚེས་ ༡༣ བར་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་ཚོགས་ཆེན་ཐེངས་ ༥༤ དེ་ཇེ་ནི་ཝ་རུ་འཚོག་བཞིན་ཡོད་པ་ལྟར། ཕྱི་ཚེས་ ༢༢ ཉིན་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ཚན་པའི་ཆེད་མཁས་པ་རྣམས་ཀྱིས། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་ནང་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་། བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག ངོ་བོ་སོགས་རྩ་གཏོར་གཏོང་མུས་ཡིན་པ་མ་ཟད། རྒྱ་གཞུང་གིས་བཅད་བགོས་བྱས་པའི་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཟེར་བའི་ནང་གི་བོད་མི་ལས་ཀ་བ་མང་པོ་ཞིག་རྒྱ་ནག་ཏུ་དབོར་འདྲེན་དང་། ལས་རིགས་ལག་རྩལ་སྦྱོང་བརྡར་ཟེར་བའི་ཁོངས་སུ་འཇུག་གི་ཡོད་པ་སོགས་གླེང་སློང་གནང་ཡོད་འདུག
སྐབས་དེར་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ཆེད་མཁས་པ་རྣམས་ཀྱིས། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཟེར་བའི་ནང་གི་བོད་མི་མང་པོ་ཞིག་ལས་རིགས་ལག་རྩལ་སྦྱོར་བརྡར་ཟེར་བའི་ངོ་བོའི་ཐོག་ནས་གང་སར་མངགས་གཏོང་བྱས་ཏེ། བོད་ཀྱི་ཆོས་ལུགས་དང་། སྐད་ཡིག རིག་གཞུང་། ངོ་བོ་སོགས་ལས་རྒྱང་བཀྱེད་དུ་བཅུག་སྟེ་བཙན་གྱིས་ངལ་རྩོལ་བྱེད་དུ་འཇུག་བཞིན་པར་སེམས་འཚབ་ཆེན་པོ་ཡོད། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༥ ཙམ་ནས་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་ནང་གི་བོད་མི་བརྒྱ་སྟོང་མང་པོར་རང་རང་གི་ས་གནས་ནས་བཙན་གྱིས་ཁ་བྲལ་དུ་བཅུག་ནས། ལས་ཀ་མང་ལ་གླ་སྐལ་ཤིན་ཏུ་ཉུང་བའི་ལས་རིགས་བྱེད་དུ་འཇུག་གི་ཡོད་ཅིང་། རྒྱ་ནག་གཞུང་ཕྱོགས་ཀྱིས་ལས་རིགས་དེ་དག་གི་ནང་དུ་ལས་ཀ་བྱེད་མཁན་རྣམས་རང་འགུལ་གྱིས་ཡོང་བ་ཡིན་པ་བཤད་ཀྱི་ཡོད་ཀྱང་། དོན་དངོས་སུ་ཁོང་ཚོ་རྒྱ་གཞུང་གིས་བཙན་གྱིས་བདའ་འདེད་བྱས་པ་ཞིག་ཡིན་པ་ར་སྤྲོད་བྱུང་ཡོད། སྤྱིར་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་མི་ལས་བཟོ་བ་རྣམས་ལ་ལས་རིགས་ལག་རྩལ་སྦྱོང་བརྡར་ལྟེ་གནས་ (vocational training centres) ཁག་གིས་མཐུན་འགྱུར་བསྐྲུན་བཞིན་ཡོད་ལུགས་བསྒྲགས་ཡོད་ཀྱང་། ལས་རིགས་སྦྱོར་བརྡར་ལྟེ་གནས་དེ་དག་གིས་བོད་མི་ལས་བཟོ་བའི་ལག་རྩལ་ཡར་རྒྱས་གཏོང་ཐབས་བྱེད་ཀྱི་མེད་པར། བཙན་ཤེད་ཆེ་བའི་ཁོར་ཡུག་ཅིག་ནས་བོད་མི་རྣམས་ལ་ཆོས་སྲིད་ཀྱི་ཐོག་ནས་བསམ་བློ་བཅོས་བསྒྱུར་གཏོང་ཐབས་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། ཅེས་བརྗོད་འདུག
ཡང་ཆེད་མཁས་པས། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་མི་མང་པོ་ཞིག་མར་ཕྱུར་དང་། བལ་སོགས་རྒྱུན་ལྡན་གྱི་འཚོ་རྟེན་དང་ཁ་བྲལ་དུ་བཅུག་ནས། ལས་རིགས་ལག་རྩལ་སྦྱོར་བརྡར་ཁང་མང་པོར་བསྐྱལ་ཏེ། བོད་པ་རང་གི་འཚོ་གནས་དང་སྤྱི་ཚོགས་སོགས་ནས་ཁ་བྲལ་དུ་བཅུག་གི་ཡོད་པ་མ་ཟད། ལས་བཟོ་བ་དེ་དག་ལ་གླ་ཆ་ཉུང་ཉུང་ལས་སྟེར་གྱི་མེད་པའི་ཁར། བོད་མི་ཚོས་བོད་སྐད་དང་ངོ་བོ་སོགས་བཤད་ཚེ། རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་ལས་དོན་བྱེད་ཕྱོགས་ཀྱི་ཐད་ལ་འགོག་རྐྱེན་བཟོ་ཡི་ཡོད་ལུགས་སོགས་བཤད་ཀྱི་ཡོད་པའི་ར་སྤྲོད་བྱུང་ཡོད་སྐོར་དང་། བོད་མི་ལས་ཀ་བ་མང་པོ་ཞིག་དབོར་འདྲེན་བྱས་པ་ཁ་གསལ་དང་། ལས་རིགས་ལག་རྩལ་སྦྱོང་བརྡར་བྱ་སའི་ས་གནས་གསལ་སྟོན། དེ་བཞིན་བོད་མི་ལས་བཟོ་བ་དག་གི་ཐོབ་ཐང་ལ་སྲུང་སྐྱོབ་དང་། སྐད་ཡིག ཆོས་ལུགས། ངོ་བོ་སོགས་ལ་གུས་བརྩི་བྱེད་དགོས་པའི་རེ་སྐུལ་གནང་འདུག
འདས་ལོའི་ཕྱི་ཟླ་ ༨ ཚེས་ ༡༩ ཉིན་རྒྱལ་སྤྱིའི་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་དམིགས་བསལ་སྐུ་ཚབ་སྐུ་ཞབས་ཀྲོ་མོ་ཡ་ (Tomoya Obakaata) ལགས་ཀྱིས་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་དང་ཡུ་གུར། ཀར་ཛཱག་སོགས་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཀྱི་ས་ཁུལ་ཁག་ཏུ་ངལ་རྩོལ་བསྒྱུར་བཀོད་ཁང་སོགས་བཙུགས་ཏེ། གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་རྣམས་ལ་བྲན་གཡོག་བཞིན་ངལ་རྩོལ་བཙན་གྱིས་བྱེད་དུ་འཇུག་གི་ཡོད་པའི་ཤོག་ངོས་ ༢༠ ཅན་གྱི་སྙན་ཐོ་ཞིག་འདོན་སྤེལ་གནང་བའི་ནང་། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཟེར་བའི་ནང་བོད་ཀྱི་རོང་འབྲོག་མང་ཚོགས་རྣམས་བཙན་གྱིས་གནས་སྤོར་བྱེད་དུ་བཅུག་སྟེ། ལག་རྩལ་སོགས་ཞན་པའི་རོང་འབྲོག་མང་ཚོགས་ལ་གླ་ཆ་ཉུང་ཉུང་རེ་སྤྲད་དེ། ངལ་རྩོལ་ཁང་དུ་འགྲོ་འདུག་སྤྱོད་གསུམ་ལ་ལྟ་རྟོག་ནན་པོ་བྱས་ཏེ་བྲན་གཡོག་བཞིན་ངལ་རྩོལ་བྱེད་དུ་འཇུག་གི་ཡོད་མ་ཟད། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བཙན་གྱིས་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་རྣམས་དང་། ཐ་ན་བྱིས་པ་ཚོ་ལའང་ངལ་རྩོལ་བྱེད་དུ་འཇུག་གི་ཡོད་པ་མ་ཟད། བྱིས་པ་དང་ན་གཞོན་ཚོ་བཙན་གྱིས་མི་རིགས་མཉམ་བསྲེས་ཀྱི་སྲིད་ཇུས་འོག་ནས་གཉེན་སྒྲིག་བྱེད་དུ་འཇུག་པ་མ་ཟད། ངལ་རྩོལ་བ་ཚོར་བརྙན་མིག་སོགས་ནས་ལྟ་ཞིབ་ནན་པོ་དང་། དྲ་ལམ་བཀོལ་སྤྱོད་བྱེད་པར་དམ་དྲག བཙན་གཡེམ་རྩུབ་སྤྱོད་སོགས་ཚུད་པའི་མི་ཆོས་ལས་འདས་པའི་བཙན་གནོན་དང་། ལྷག་པར་དུ་ཡུ་གུར་གྱི་ངལ་རྩོལ་བ་རྣམས་ལ་ཚད་ལས་འདས་པའི་བཙན་གནོན་བྱས་ཏེ། ཉེས་མེད་འཛིན་བཟུང་བྱས་ཏེ་ངལ་རྩོལ་དུ་བཀོལ་བ་དང་མི་ཚོང་རྒྱག་པ་སོགས་ཡོང་གི་ཡོད་སྐོར་གསལ་འདུག
གསར་འགོད་པ། དཔལ་ལྡན།
རྩོམ་སྒྲིག་པ། པདྨ་མཚོ།
