བོད་དོན་ལས་འགུལ་བ་དང་ཐའེ་ཝན་རང་བཙན་འཐབ་རྩོད་པ། ཧོང་ཀོང་གི་དམངས་གཙོ་དོན་གཉེར་བ། ཡུ་གུར་གྱི་ལས་འགུལ་བ་སོགས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་རྒྱ་གཞུང་ལ་མཁོ་སྤྲོད་བྱེད་མཁན་གྱི་རྒྱ་ནག་གི་སོ་ཉུལ་བ་ཞིག་ལ་མི་ལོ་ཉེར་ལྔའི་བཙོན་འཇུག་ཁྲིམས་ཆད་ལག་བསྟར་བྱེད་གཏན་ཁེལ་འདུག
Shujun Wang stands outside federal court in Brooklyn, N.Y., Aug. 6, 2024, after he was found guilty of espionage. Photo : Jane Tang/RFA
ཟླ་འདིའི་ཕྱི་ཚེས་ ༦ ཉིན་ནེའུ་ཡོག་མངའ་སྡེའི་བྷུ་རུག་ལིན་ (Brooklyn) རྫོང་གི་དབུས་ཁྲིམས་ཁང་གིས། བདུན་ཕྲག་གཅིག་ལྷག་རིང་ཞིབ་བཤེར་བྱས་པ་བརྒྱུད། ཨ་རིར་གནས་སྡོད་ལོ་རྒྱུས་རིག་པ་བ་ཝང་ཧྲུ་ཇེན་(Wang Shujun) ཟེར་བའི་རྒྱ་མི་ཞིག་གིས་རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་སོ་ཉུལ་བ་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད་པ་ཤེས་རྟོགས་བྱུང་སྟེ། ཁོ་ལ་མི་ལོ་ ༢༥ ཡི་བཙོན་འཇུག་ཁྲིམས་ཐག་བཅད་ཡོད་འདུག
དེའི་ཐད་ཨ་རིའི་སྤྱི་ཁྱབ་ཁྲིམས་འཛིན་ལས་རོགས་སྐུ་ཞབས་མ་ཐེའུ་ (Matthew Olsen) ལགས་ཀྱིས། ཝང་གིས་རྒྱ་ནག་དམངས་གཙོ་དོན་གཉེར་བའི་ལས་འགུལ་བ་ཡིན་མདོག་བགྱིས་ནས། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༦ ཙམ་ནས་ཨ་རིའི་གསང་བའི་གནད་དོན་མང་དག་བསྡུ་རུབ་ཀྱིས་རྒྱ་ནག་གཞུང་ལ་མཁོ་སྤྲོད་བྱས་ཡོད་པ་རེད། ཅེས་དང་། ཨ་རིའི་རྒྱ་ནག་གཞུང་ཚབ་ཁང་གི་མགྲིན་ཚབ་པ་ལུ་ཕན་ཡུས་(Liu Pengyu) ཟེར་བས། ཝང་གི་གྱོད་གཞིའི་ཞིབ་ཕྲའི་གནས་ཚུལ་ཤེས་ཀྱི་མེད་ཀྱང་། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ཨ་རྒྱ་གཉིས་ཀྱིས་ཕན་ཚུན་བར་དྲག་གནོན་གྱི་འཆལ་གཏམ་སྤེལ་བ་དང་། རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་འབྲེལ་ཡོད་ལས་བྱེད་ཚོར་ཉེས་འཛུགས་བྱས་པར་ངོ་རྒོལ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། ཅེས་བཤད་འདུག
དེ་བཞིན་བྷུ་རུག་ལིན་ཁྲིམས་ཁང་གིས། ཝང་གིས་རྒྱ་ནག་གི་གསང་ཉུལ་བ་བྱས་པའི་དཔང་རྟགས་གསལ་སྟོན་དང་ནག་ཉེས་ཐེར་འདོན་བྱས་ཡོད་ཀྱང་། ཁོས་ངོས་ལེན་གཏན་ནས་བྱེད་ཀྱི་མེད་པ་དང་། ཝང་ཟེར་བའི་རྒྱ་རིགས་དེས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༡ ཙམ་ནས་རྒྱ་ནག་དབུས་བདེ་སྲུང་ལྷན་ཁང་ལ་གསང་བའི་གནས་ཚུལ་མཁོ་སྤྲོད་བྱས་ཡོད་པ་མ་ཟད། རྒྱ་ནག་བདེ་སྲུང་ལྷན་ཁང་དང་འབྲེལ་ལམ་ཚུགས་ནས། བོད་དོན་ལས་འགུལ་བ་དང་ཐའེ་ཝན་རང་བཙན་འཐབ་རྩོད་པ། དེ་བཞིན། ཧོང་ཀོང་གི་དམངས་གཙོ་དོན་གཉེར་བ། ཡུ་གུར་གྱི་ལས་འགུལ་བ་སོགས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་མཁོ་སྤྲོད་བྱས་ཡོད་འདུག་ལ། ཨ་རིའི་གསང་བའི་ལས་ཁུངས་ལ་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༢ ཙམ་ནས་ཝང་ཟེར་བས་རྒྱ་ནག་གི་སོ་ཉུལ་བ་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད་པའི་དོགས་གཞི་བྱུང་ཡོད་འདུག
ད་ལྟ་རང་ལོ་ ༧༥ ཡིན་པའི་ཝང་ཧྲུ་ཇེན་ཟེར་བའི་རྒྱ་མི་དེ་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༩༤ ལོར་ཐོག་མར་ཨ་རིར་འབྱོར་ཞིང་ཕྱིས་སུ་ཨ་རིའི་མི་སེར་གྱུར། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༦ ཡས་མས་ནས་ཁོས་རྒྱ་ནག་གི་སོ་ཉུལ་བྱེད་མགོ་བརྩམས་ཡོད་འདུག་ལ། ཉེ་ལམ་གཟའ་འཁོར་གཅིག་རིང་ཁྲིམས་བཤེར་བྱས་རྗེས། སོ་ཉུལ་བ་ཝང་ཟེར་བ་དེའི་རོགས་པ་ཕེང་ཧད་(Feng He) དང་། ཇི་ཇི་ (Jie Ji) མིང་ལི་ (Ming Li) ། ཁེ་ཆིང་ལུ་ (Keqing Lu) བཅས་ད་ལྟ་གར་སོང་ཆ་མེད་དུ་གྱུར་ཡོད་ཅིང་། ཝང་ལ་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༥ ལོའི་ཟླ་ ༡ ཚེས་ ༩ ཉིན་མི་ལོ ༢༥ ཡི་ཁྲིམས་ཐག་གཅད་རྒྱུ་ཡིན་འདུག་ལ། ཁོས་ཁུན་སི་གཞིས་ཀར་ཡོད་པའི་ཧུའུ་ཡའོ་པང་(Queens-based Hu Yaobang ) དང་ཀྲའོ་ཙེ་ཡང་དྲན་གསོའི་ཐེབས་རྩ་(Zhao Ziyang Memorial Foundation) ཟེར་བ་གཉིས་འཛུགས་རོགས་བྱས་ཏེ། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༨༠ ནང་རྒྱ་ནག་གི་གསར་བརྗེའི་སྣེ་འཁྲིད་པ་གཉིས་ཀྱི་མིང་དེ་ཐེབས་རྩ་ཁང་དེ་གཉིས་ལ་བཏགས་ཡོད་པ་རེད།
ཨ་རིའི་གཞུང་ཕྱོགས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་ལྟར་ན། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༨ ནས་ཨ་རིའི་ནང་རྒྱ་ནག་གི་གསང་ཉུལ་གྱི་ལས་དོན་སྒྲུབ་མཁན་ཇེ་མང་དུ་ཕྱིན་ཡོད་པའི་ངོས་འཛིན་འོག ལོ་དེར་ཨ་རིའི་རྒྱལ་སྲིད་བདེ་འཇགས་ལས་ཁུངས་དང་ཨ་རིའི་དབུས་ཞིབ་དཔྱོད་ལས་ཁུངས་(FBI)། གཞན་ཡང་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་ཁྲིམས་དཔྱོད་ལས་ཁུངས་ཁག་གིས། རྒྱ་ནག་མགོ་འཛུགས་ (China Initiative) ཞེས་རྒྱ་ནག་གིས་ཨ་རིའི་ཚོང་ལས་དང་ཚན་ལས་འཕྲུལ་རིགས་སོགས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་རྐུ་འཁྱེར་བྱ་རྒྱུ་མཚམས་འཇོག་ཐབས་ཀྱི་སྲིད་ཇུས་ཤིག་གཏན་འབེབས་བྱས་ཏེ། ད་ལྟའང་ལག་བསྟར་བྱེད་མུས་ཡིན་ཡང་། ཨ་རིའི་ནང་རྒྱ་ནག་གི་གསང་ཉུལ་གྱི་ལས་དོན་དང་འབྲེལ་བའི་དཀའ་ངལ་མུ་མཐུད་འཕྲད་ཀྱིན་ཡོད་འདུག
སྤྱིར་འདས་པའི་ལོ་ཤས་གོང་ནས་ཨ་རིའི་ནང་རྒྱ་ནག་གི་སོ་ཉུལ་བ་དང་། ཆེད་དུ་མི་སྣ་མངག་གཏོང་གིས་སྤྱི་ཚོགས་བརྟན་བརླིང་ལ་གནོད་འཚེ་གང་མང་གཏོང་ཐབས། དེ་བཞིན་ཨ་རིར་ཡོད་པའི་བོད་མི་དང་། རྒྱ་ནག་གི་དམངས་གཙོ་དོན་གཉེར་བ་གཙོས། ཕྱི་རྒྱལ་དུ་ཡོད་པའི་བོད་མི་དང་། ཧོང་ཀོང་བ། ཡུ་གུར་བ་སོགས་ལ་སོ་ཉུལ་དང་རྒྱལ་མཚམས་ལས་བརྒལ་བའི་དྲག་གནོན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་ཅིང་། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༠ ཟླ་དགུ་བའི་ནང་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༤ ནས་བཟུང་རྒྱ་ནག་གཞུང་ཚབ་ཁང་གི་བཀོད་མངགས་ལྟར་ཨ་རིར་གནས་སྡོད་བོད་མི་ཚོའི་སྐོར་ལ་གསང་བའི་ཉུལ་ཞིབ་བྱེད་མཁན་ཉེན་རྟོག་པ་པདྨ་དར་རྒྱས་ངག་དབང་ཟེར་བ་ཞིག་ཀྱང་འཛིན་བཟུང་བྱས་མྱོང་ཡོད་པ་རེད།
གསར་འགོད་པ། དཔལ་ལྡན། རྩོམ་སྒྲིག་པ། སྐལ་བཟང་སྦྱིན་པ།
