རྒྱ་ནག་གིས་ཡར་ཀླུང་གཙང་པོར་ཆུ་རགས་གསར་རྒྱག་བྱས་ཚེ་རྒྱ་གར་དུ་བཞུར་མུས་ཡིན་པའི་དེའི་བཞུར་རྒྱུན་སྐམ་ཉེན་ཡོད་པའི་ཁར། རང་བྱུང་ཁོར་ཡུག་ལའང་གོད་ཆག་ཤུགས་ཆེན་ཐེབས་ངེས་ཡིན་སྐོར་སོགས་བརྗོད་འདུག
རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ཉེ་ལམ་ཡར་ཀླུང་གཙང་པོའི་བཞུར་རྒྱུན་ཁུལ་དུ་འཛམ་གླིང་གི་ཆེས་ཆེ་བའི་ཆུ་གློག་ས་ཚིགས་གསར་འཛུགས་བྱ་རྒྱུ་ཡིན་པས། རྒྱ་གར་བྱང་ཤར་ཁུལ་གྱི་མི་མང་དང་ལྷོ་ཨེ་ཤ་ཡའི་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གི་འཚོ་གནས་ལ་དོ་ཕོག་འགྲོ་ཉེན་ཡོད་པར་སེམས་ངལ་ཆེན་པོ་བྱེད་མུས་ཡིན་པ་ལྟར། ཁ་སང་ཕྱི་ཚེས་ ༡ ཉིན་རྒྱ་གར་ཨ་སམ་མངའ་སྡེའི་སྤྱི་ཁྱབ་བློན་ཆེན་གྱིས། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ཡར་ཀླུང་གཙང་པོར་ཆུ་རགས་གསར་རྒྱག་བྱ་འཆར་ཡོད་པའི་གནད་དོན་ཐད། རྒྱ་གར་དབུས་གཞུང་གིས་གྲ་སྒྲིག་དང་འགེབས་སྲུང་བྱ་དགོས་པའི་དུས་ལ་འབབ་ཡོད་སྐོར་སོགས་བརྗོད་འདུག
ཨ་སམ་གྱི་སྤྱི་ཁྱབ་བློན་ཆེན་ཧི་མན་ཏ་བྷི་སི་ཝ་(Himanta Biswa Sarma) ལགས་ཀྱིས། གནད་དོན་དེ་ང་ཚོས་ཤེས་རྟོགས་བྱུང་ཡོད། རྒྱ་གར་དབུས་གཞུང་གིས་ཀྱང་རྒྱ་ནག་གི་བྱེད་སྟངས་འདི་ལ་སེམས་ཁྲལ་བྱས་ཡོད། རྒྱ་དཀར་ནག་གཉིས་བར་གྲོས་མོལ་བྱེད་མུས་ཡིན་པའི་དུས་སྐབས་འདིར། རྒྱ་གར་གཞུང་གིས་རྒྱ་ནག་གིས་ཡར་ཀླུང་གཙང་པོར་ཆུ་རགས་གསར་རྒྱག་བྱ་འཆར་ཡོད་པའི་གནད་དོན་དེ་གླེང་སློང་ངེས་པར་དུ་བྱ་དགོས། ང་ཚོས་ཤེས་གསལ་ལ་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ཆུ་རགས་གསར་རྒྱག་བྱས་རྗེས། རྒྱ་གར་གྱི་བྷར་མ་བྷུ་ཏ་ར (ཡར་ཀླུང་གཙང་པོ) འི་ཁུལ་གྱི་རང་བྱུང་ཁོར་ཡུག་ལ་གོད་ཆག་ཐེབས་ཏེ། འབྲུག་དང་ཨ་རུ་ན་ཅལ་ཁུལ་གྱི་ཆར་ཞོད་ཁོ་ནར་བརྟེན་དགོས་ཁེལ་ངེས་རེད། ཅེས་བརྗོད་འདུག
ཡང་ཁོང་གིས། གལ་ཏེ་རྒྱ་གར་གྱི་ཨ་རུ་ན་ཅལ་མངའ་སྡེ་དང་འབྲུག་ཡུལ་དུ་ཆར་པ་མ་འབབ་ཚེ། རྒྱ་གར་གྱི་བྷར་མ་བྷུ་ཏ་ར་གཙང་པོ་རྦད་དེ་སྐམ་ཉེན་ཡོད་པས། དེ་ནི་ང་ཚོ་ལ་མཚོན་ན་དཀའ་ཁག་དང་གནད་དོན་གལ་ཆེན་ཞིག་ཀྱང་ཡིན་པས། ང་ཚོས་རྒྱ་གར་དབུས་གཞུང་ལ་གནད་དོན་དེ་ཡར་ཞུ་བྱས་ཟིན་པ་ཡིན། ཞེས་བརྗོད་འདུག
རྒྱ་གར་གྱི་བྷར་མ་བྷུ་ཏ་ར་ནི་རྒྱ་གར་ནང་བཞུར་མུས་ཡིན་པའི་གཙང་པོ་རིང་ཤོས་གཉིས་པ་དེ་ཡིན་ཞིང་། རྒྱ་གར་བྱང་ཤར་ཁུལ་གྱི་ཨ་རུ་ན་ཅལ་མངའ་སྡེ་དང་། ཨ་སམ། ན་གྷ་ལེན་ཌི། ནུབ་བྷེང་གྷལ། འབྲས་ལྗོངས། མེ་གྷ་ལ་ཡ་(Meghalaya) སོགས་སུ་སྤྱི་ལེ་ ༩༡༦ ལྷག་བཞུར་ནས་བྷང་ག་ལར་རྒྱུག གཙང་པོ་དེ་ནི་རྒྱ་གར་གྱི་ཚོང་དོན་དང་དཔལ་འབྱོར། ཞིང་ལས་ཡར་སྐྱེད་སོགས་ལ་འབྲེལ་ལམ་ཟབ་ཅིང་། རྒྱ་གར་གྱིས་གཙང་པོ་དེར་གློག་འདོན་ཆུ་གློག་ས་ཚིགས་བཞི་འཛུགས་སྐྲུན་གྱིས་བྱང་ཤར་ཁུལ་གྱི་མངའ་སྡེ་ཁག་ལ་གློག་གི་མཐུན་རྐྱེན་སྦྱོར་སྤྲོད་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད་པ་རེད།
རྒྱ་ནག་གཞུང་ཕྱོགས་ཀྱིས་བསྒྲགས་པའི་གནས་ཚུལ་ལྟར་ན། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ཡར་ཀླུང་གཙང་པོའི་བཞུར་རྒྱུན་དུ་གསར་རྒྱག་བྱ་འཆར་ཡོད་པའི་གློག་འདོན་ཆུ་རགས་དེར་ཨ་སྒོར་ཐེར་འབུམ་ ༡༣༧ ལྷག་གིས་འགྲོ་གྲོན་བཏང་ནས་འབྲི་ཆུའི་འགག་གསུམ་གློག་འདོན་ས་ཚིགས་ལས་ཀྱང་ཆེ་བའི་ཆུ་རགས་ཤིག་ཡིན་ཞིང་། ཉུང་མཐར་ཡང་མི་གྲངས་ས་ཡ་ ༡།༤ ལྷག་ས་གནས་ནས་གནས་སྤོར་བྱ་དགོས་ཁེལ་བ་མ་ཟད། ཆུ་རགས་དེ་ནི་བརླན་དང་འབབ་ཞོད་ཆེ་ཁུལ་དུ་གསར་རྒྱག་དང་། དེའི་ལོ་རེར་གློག་ཚད་ཀེ་ལོ་ཝཊི་(kilowatt) ཐེར་འབུམ་ ༣༠༠ ལ་འཐོན་རྒྱུའི་རེ་བ་བཅང་མུས་ཡིན་པས། ད་ལྟ་བོད་ནང་གི་གློག་འདོན་ས་ཚིགས་ཆེ་ཤོས་སུ་གྱུར་བའི་འབྲི་ཆུའི་འགག་གསུམ་གློག་འདོན་ས་ཚིགས་དང་བསྡུར་ནས་ལྡབ་གསུམ་ལྷག་གིས་ཤུགས་ཚད་ཆེ་བ་ཡོད་འདུག་ལ། ཡང་ཆབ་སྲིད་ཆེད་མཁས་པ་ཁག་ཅིག་གིས། ཡར་ཀླུང་གཙང་པོ་ནི་བོད་ནས་རྒྱ་གར་དུ་བཞུར་གྱིན་ཡོད་པས། དེ་ནི་འབྱུང་འགྱུར་རྒྱ་དཀར་ནག་གཉིས་ཀྱིས་ཆུའི་རྩོད་རྙོག་སློང་ས་གཙོ་བོ་དེ་ཡིན་པའི་ཁར། རྒྱ་ནག་གིས་ཨེ་ཤ་ཡའི་ལྷོ་རྒྱུད་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་ལ་ཆུས་དམག་འཁྲུག་རྒྱག་ཉེན་ཡོད་པའི་ཚོད་དཔག་ཀྱང་བྱེད་ཀྱིན་འདུག
བོད་མཐོ་སྒང་ནས་བཞུར་བའི་ཡར་ཀླུང་གཙང་པོ་ནི་འཛམ་གླིང་གི་ཆེས་རིང་བའི་རྒྱུག་ཆུ་དགུ་པ་དེ་ཡིན་ལ། གཙང་པོ་དེ་བོད་ནས་རྒྱ་གར་དང་བྷང་ག་ལ་སོགས་སུ་བཞུར་ནས་མཐའ་མར་མཐའ་ཡས་རྒྱ་མཚོར་འདྲེས་ཤིང་། དེའི་བཞུར་རྒྱུན་གྱི་རིང་ཚད་ལ་སྤྱི་ལེ་ ༣༠༠༠ དང་། ཟབ་ཚད་ལ་རྨི་ ༣༠ ནས་ ༡༣༥ བར་འདུག ཡར་ཀླུང་གཙང་པོ་ནི་ཉུང་མཐར་ཡང་མི་གྲངས་ས་ཡ་ ༤༠༠ ལྷག་གི་འཚོ་རྟེན་དུ་གྱུར་ཡོད་ཀྱང་། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༩༨ དང་། ༢༠༠༧། ༢༠༡༣། ༢༠༡༥། ༢༠༡༩། ༢༠༢༠ བཅས་སུ་ཡར་ཀླུང་གཙང་པོའི་བཞུར་རྒྱུན་དུ་ཆུ་རགས་བདུན་གསར་རྒྱག་བྱས་ཟིན་ཡོད།
གསར་འགོད་པ། དཔལ་ལྡན། རྩོམ་སྒྲིག་བྱེད་མཁན། སྐལ་བཟང་སྦྱིན་པ།