བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་བསྡུ་གསོག་ལས་བསྐྱེད་པའི་བསམ་གཞིགས། ལྷ་སྡེ་གནམ་ལོ་ཡག

                                                 ལྷ་སྡེ་གནམ་ལོ་ཡག

རྩོམ་འཁྱོག་འདི་བསྐྱར་སྤེལ་བྱེད་དོན་ནི་ཉེ་ཆར་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་ཨ་རི་ནས་རྒྱ་ཡིག་དྲ་རྒྱ་ཞིག་གི་བཅར་འདྲི་དང་ལེན་གནང་སྐབས། ༼བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང༽ཞེས་པའི་མིང་འདི་རྒྱ་གར་སོགས་ཀྱི་གསར་ལམ་དུ་ཤུགས་ཆེན་གྱིས་བསྒྲགས་པ་ཞིག་ལས་དོན་དངོས་སུ་ཕྱི་ལོགས་ཀྱི་བོད་མི་ཆིག་འབུམ་ལྔ་ཁྲིར་དོ་དམ་བྱེད་མཁན་གྱི༼ཡུལ་གྱར་སྐྱིད་སྡུག༽ཅིག་ཡིན་ཞེས་དང་། ཡང་། ༼ཉིད་དང་ཉིད་ཀྱི་གཞུང་གཉིས་བཙན་བྱོལ་དུ་ཡོད་དམ༽ཞེས་པའི་དྲིས་ལན་དུ་ཁ་གསལ་བོའི་ལམ་ནས་ངོས་རང་ལས་གཞུང་དེ་བཞིན་བཙན་བྱོལ་དུ་མེད་ཅེས་པར་བརྟེན་ནས་རྒྱ་ཡིག་གི་འཇིག་རྟེན་དུ་ཟིང་ཆ་གསར་བ་ཞིག་ལངས་ཡོད་ལ། དེའང་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་ནས་ལག་ལེན་ནང་བརྗོད་གཞི་དེ་རིགས་འདེབས་དགོས་པའི་བསྐུལ་མ་གཏོང་བཞིན་པའི་ཁར་བོད་དོན་དེ་བཞིན་ཁྲིམས་འགལ་ཡིན་པའི་གླེང་ཕྱོགས་རིགས་ཐོན་བཞིན་པ་དང་། བཀའ་ཁྲི་མཆོག་གིས་ཀྱང་དེ་ལུགས་ཀྱི་དབུ་མའི་ལམ་ལ་འགྲེལ་གསར་ཞིག་སྤེལ་འདུག་ན། སྨྱུག་ཐོགས་པས་སྔར་བོད་གནས་ཉམས་ཞིབ་ཁང་དུ་ལས་ཀ་ལས་ཡུན་ཁྲོད་བཀའ་ཁྲི་ཟམ་གདོང་མཆོག་ལ་ནང་མོལ་དུ་ཕུལ་མྱོང་བའི་རྩོམ་འཁྱོག་འདིར་བཟོ་བཅོས་རོབ་ཙམ་བརྒྱབ་རྗེས་བསྐྱར་སྤེལ་བྱེད་དགོས་ཐུག་སོང་། ཚང་མས་མཉམ་རུབ་ཀྱིས་དབྱེ་ཞིབ་དང་དགག་བཞག་ཡོང་བར་དགའ་བསུ་ཡོད།
 ༼བོད་གཞུང་དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་དབུ་བརྙེས་ཏེ་ལོ ༣༦༠འཁོར་བའི་མཇུག་སྡོམ་མཛད་སྒོ་ཉིན་གཉིས་པ་བོད་གཞུང་ཟློས་གར་ཁང་དུ་ཚུགས་ཡོད་ལ། དེར་བཀའ་བློན་ཁྲི་བ་ཟམ་གདོང་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་ད་ནས་བཟུང་བོད་གཞུང་དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་ཞེས་པའི་མཚན་གནས་དེ་མུ་མཐུད་རྒྱུན་འཛིན་གནང་དགོས་མིན་ཐད་བོད་མི་དམངས་དང་གྲོས་ཚོགས་ཀྱིས་ཐུགས་བསམ་དང་བགྲོ་གླེང་བརྒྱུད་ཐག་གཅོད་གནང་རོགས༽<<བོད་ཀྱི་དུས་བབ ༥།༢༠།༠༣>>ཞེས་པའི་གསར་གནས་འདི་ཀློག་རྗེས། སྨྱུག་ཐོགས་པའི་སེམས་ནང་ལམ་སང་དོན་དག་གཞན་ཞིག་འཁོར་འོངས་པ་ནི། ཕྱི་ལོ ༡༩༥༩ལོའི་ཟླ ༣ཚེས ༢༧ཉིན། རྒྱ་དམར་སྲིད་བློན་ཀྲའོ་ཨེན་ལེས་མིང་རྟགས་བཀོད་པའི<<ཀྲུང་ཧྭ་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་རྒྱལ་སྲིད་སྤྱི་ཁྱབ་ཁང་གི་བཀའ་རྒྱ>>ཟེར་བའི་ནང༼ངོ་ལོག་གི་འཁྲུག་ཟིང་མཐར་ཕྱིན་རྩ་མེད་བཟོ་རྒྱུ་དང༌། མེས་རྒྱལ་ལ་ངོ་ལོག་དང་གོང་བུ་གཅིག་གྱུར་གཏོར་བཤིག་གཏོང་མཁན་བོད་ས་གནས་སྲིད་གཞུང་དེ་མེད་པ་བཟོ་རྒྱུ་བཅས་ཀྱི་ལས་འགན་བོད་དམག་ཁུལ་ཁང་གིས་འཁུར་དགོས་པ་དང༌། བོད་ས་གནས་སྲིད་གཞུང་གི་འགན་དབང་རྣམས་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་གྲ་སྒྲིག་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་གིས་ལག་ལེན་བསྟར་རྒྱུ ་་་་་་༽ <<གསར་བརྗེ་དྲན་ཐོ>>( ༡༩༥༩ནས་༡༩༨༩ ཤོག་ལྷེ་ ༢༠༩ ཕྱི་ལོ་ ༡༩༨༩ལོའི་ཟླ་ ༣ བོད་ལྗོངས་མི་དམངས་དཔེ་བསྐྲུན་ཁང་གིས་པར་བསྐྲུན་བྱས།)ཞེས་པ་འདི་ཡིན་ཞིང༌། རྒྱ་དམར་གཞུང་ལ་ཅིའི་ཕྱིར་སྐབས་དེར་བོད་ས་གནས་སྲིད་གཞུང་ (དོན་ལ་དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་ཡིན།) གི་མཚན་གནས་བསྡུ་གསོག་རྒྱག་རྒྱུར་བྲེལ་འཚུབ་ལངས་པ་དང་ཏཱ་ལའི་བླ་མའི་མཚན་གནས་སྒང་ལག་པ་མ་བསྲིངས་པ་དང༌། ལོ་ངོ་བཞི་བཅུ་ཞེ་གྲངས་ཀྱི་རྗེས་སུ་མང་བཀུར་བཀའ་ཁྲིས་བོད་གཞུང་དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་གི་མཚན་གནས་དེ་མུ་མཐུད་རྒྱུན་འཛིན་གནང་དགོས་མིན་ཐད་གླེང་སློང་གནང་བར་དེང་གི་བོད་རྒྱ་ཞི་མོལ་ཆིངས་ཡིག་གམ་གྲོས་མཐུན་རང་བཞིན་གྱི་ཡི་གེར་གཏན་ལམ་མ་འཁེལ་མཚམས་སུ་ཁེ་གྱོང་གང་ཞིག་ཡོད་མིན་ལས་འཕྲོས་པའི་དྲི་བ་ཁག་ཅིག་ལ་དཔྱད་བསྡུར་བྱེད་རྒྱུ་ཧ་ཅང་གི་གནད་འགག་ཅིག་ཏུ་འདོད། ཡིན་ནའང༌། ཀློག་མཁན་ལྷན་རྒྱས་ཀྱིས་ཐོག་མར་ཤེས་དགོས་པ་སྨྱུག་ཐོགས་པའི་རྒྱབ་ལྗོངས་ཏེ། ལྷ་མེད་སྨྲ་བའི་སློབ་གསོའི་འོག་འཚར་ལོངས་བྱུང་བས་ཆོས་ལུགས་སམ་གྲུབ་མཐའ་གང་ལའང་དམིགས་བསལ་གྱི་ཞེན་ཁོག་མེད་པ་དང༌། མི་ཚེའི་ངུ་སྐད་ཐོག་མ་མདོ་སྨད་ཀྱི་འབྲོག་སྡེ་ཞིག་ཏུ་གཏོར་ཡོད་པར་རྐྱེན་བྱས་སྐུ་དྲག་གི་རྒྱབ་ལྗོངས་མེད་ལ། བོད་ནང་གློག་བརྙན<<ཞིང་བྲན>>སོགས་ལ་བལྟ་མྱོང་སྟབས་ཞིང་བྲན་ལམ་ལུགས་ལ་བསྐྱར་ལོག་བྱེད་རྒྱུའི་འདུན་པ་ག་དུས་ཀྱང་ཡོད་མི་སྲིད་པ་དང༌། དེང་གི་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་ལག་བསྟར་གནང་བཞིན་པའི་ཐད་འདེམས་དམངས་གཙོའི་ལམ་ལུགས་ལ་བརྒྱ་ཆའི་བརྒྱ་ཐམ་པའི་རྒྱབ་སྐྱོར་དང་མོས་འདུན་ཡོད་མཁན་གྲས་ཀྱི་གཅིག་ཀྱང་ཡིན་མོད། བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་ཉམས་ཞིབ་ཐེབས་ཆག་ཅིག་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པའི་ཆ་ནས་གོང་སྨྲས་དྲི་བ་ཁག་ཅིག་ལ་དཔྱད་བསྡུར་གྱིས་ངོ་སྤྲོད་ཟུར་ཙམ་གྱི་ཚུལ་ལ་འཇུག་རྒྱུ་ལྡོག་ཏུ་མེད་པའི་འོས་འགན་ཞིག་ཏུ་བསམ་ནས་ངལ་བ་ལྷུར་ལེན་བྱས་པའི་བཟོ་ཡིན།
           ཚང་མས་མཁྱེན་ཆུབ་ལྟར། པེ་ཅིན་གྱིས་སྐབས་དེར་བྲེལ་འཚུབ་ཀྱིས་དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་གི་མཚན་གནས་བསྡུ་གསོག་རྒྱག་པར་དམིགས་པའི<<ཀྲུང་ཧྭ་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་རྒྱལ་སྲིད་སྤྱི་ཁྱབ་ཁང་གི་བཀའ་རྒྱ>>ཟེར་བ་གཏོང་དོན་གཙོ་བོ་ཁྲིམས་མཐུན་གྱི་དབང་བསྒྱུར་ཡོང་ཐུབ་ལ་རྩོད་ལེན་བྱས་ཡོད་པ་དང༌། དུས་རབས་ཉི་ཤུ་བའི་ལོ་རབས་ལྔ་བཅུ་བའི་དཀྱིལ་སྟོད་ཙམ་ལ<<གྲོས་མཐུན་དོན་ཚན་བཅུ་བདུན>>ཟེར་བའི་ནང་ཁ་གསལ་བཀོད་མེད་བཞིན་དུ༼བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་གྲ་སྒྲིག་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང༽ཟེར་བ་འཛུགས་དོན་ཡང་དེར་ཐུག་ཡོད། ༼དང་པོ། ཏཱ་ལའི་བླ་མ་དང་བོད་གཞུང་གི་དབང་ཆ་ཇེ་ཆུང་དུ་གཏོང་ཐབས་སུ་བོད་མི་ནང་ཁུལ་སྲིད་དོན་དང་ལུང་ཚན་མི་མཐུན་པའི་འཐེན་འཁྱེར་བེད་སྤྱོད་བྱས་པར་མ་ཟད། བྱེད་ཐབས་དེ་དག་སྒྲིག་འཛུགས་ལྟ་བུར་བཟོས་ཡོད། གཉིས་པ། པེ་ཅིང་དབུས་གཞུང་གི་སྒྲིག་འཛུགས་སྡེ་ཚན་སྣ་ཚོགས་དང༌། དེ་དག་གི་སྟངས་འཛིན་འོག་སྡེ་ཚན་གསར་པ་དེ་དག་ལ་དོན་དམ་གྱི་དབང་ཆ་སྤྲད་དེ། བོད་ནང་ཡོད་བཞིན་པའི་བོད་གཞུང་གི་སྒྲིག་འཛུགས་སྡེ་ཚན་ཁག་དང་མཉམ་གཤིབ་ཏུ་བཙུགས་ཏེ་བོད་གཞུང་གི་དངོས་ཡོད་དབང་ཆ་རྣམས་ནུས་མེད་དུ་བཟོས། གསུམ་པ། སླར་བོད་མིའི་སྲིད་དོན་དང་ཆོས་ཕྱོགས་ཀྱི་སྒྲིག་འཛུགས་ཁག་གི་དབང་ཆ་ཇེ་ཆུང་དུ་གཏོང་ཐབས་སུ་སྤྱི་ཚོགས་དང་དཔལ་འབྱོར་གྱི་ལམ་ལུགས་ལ་བཅོས་བསྒྱུར་གྱི་ལམ་ནས་བོད་མིའི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་རྨང་གཞིར་འགྱུར་བ་གཏོང་ཐབས་བྱས༽<<བོད་ཀྱི་གནས་བབས>>( ཤོག་ལྷེ་ ༢༦༧)ཡོད་པ་ནང་བཞིན་སྔར་ཡོད་ཁྲིམས་མཐུན་གྱི་གཞུང་ཞིག་གི་ངོ་ཚབ་གཞུང་གཞན་ཞིག་གིས་བྱེད་པར་ག་ལེར་གོམ་པ་རིམ་བགྲོད་བྱས་ཡོད་ཅིང༌། དོན་ལ་ལོ་ངོ་སུམ་བརྒྱ་ལྷག་གི་རིང་བོད་མི་ཕལ་ཆེ་བས་ཆོས་སྲིད་གང་རུང་གི་ངོས་ནས་དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་ལ་བརྩི་འཇོག་དང་མོས་པ་ཐོབ་ཡོད་པའི་རང་བྱུང་ཁྲིམས་མཐུན་གྱི་གནས་བབས་ལ་གཡོ་འགུལ་གཏོང་མ་ཐུབ་པའི་མཚོན་རྟགས་སུ་བལྟ་ཆོག་པར་མ་ཟད། བོད་ལ<<གྲོས་མཐུན་དོན་ཚན་བཅུ་བདུན>>ཟེར་བ་འཇོག་དགོས་བྱུང་པའི་དམིགས་བསལ་གྱི་ཐོབ་ཐང་ཡང་དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་ལས་མ་བྱུང་པ་མེད་པས། རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེས་དབུ་ཁྲིད་པའི་དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་ལྷ་ས་ནས་ལྷུན་རྩེ་རྫོང་དང༌། དེ་ནས་རྒྱ་གར་ནང་བཙན་བྱོལ་ལ་འབྱོར་ཐུབ་པ་བྱུང་པ་ནི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་དཀྱོགས་མཚམས་ཤིག་དང༌། བོད་ཀྱི་རང་དབང་སླར་གསོའི་ལས་འགུལ་ཐད་ཀྱི་གོམ་སྟབས་གལ་ཆེ་ཤོས་དེ་རྒྱག་ཐུབ་ཡོད་པ་དང་བོད་མིའི་རང་དབང་སླར་གསོ་བྱེད་ཐུབ་རེག་བར་དུ་རང་བྱུང་ཁྲིམས་མཐུན་གྱི་ནུས་པ་ཞིག་འདོན་ཐུབ་ཀྱི་ཡོད་པར་བརྟེན་ནས་རྒྱ་དམར་གཞུང་གིས་བྲེལ་འཚུབ་ཀྱིས་ཕྱོགས་གཅིག་ཡིན་མིན་ལ་མ་འཛེམས་པར་དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་གི་མཚན་གནས་བསྡུ་གསོག་རྒྱག་འཆར་བརྩམས་པ་ཞིག་ཡིན་ལ། ཁྲིམས་ལུགས་ཀྱི་སྒང་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཁོ་ནའི་བྱ་སྤྱོད་ལ་ག་དུས་ཀྱང་ངོས་ལེན་མེད་པ་དང༌། ཁྲིམས་སྟེང་གི་ངོས་ལེན་ཞེས་པ་ཕྱོགས་གཉིས་ཀར་མོས་མཐུན་ཡོད་དགོས་ཀྱི་ཡོད་ནའང་ལོ་རྒྱུས་ལས་བསླབ་བྱ་ལེན་རྒྱུ་མེད་པ་ག་ལ་ཡིན།
གལ་ཏེ་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་དང་གཞུང་གཉིས་བཙན་བྱོལ་ལ་མཉམ་འབྱོར་གནང་ཐུབ་མེད་ཚེ་དེང་གི༼བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་སྲིད་གཞུང༽ཟེར་བའང༼བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་དམངས་གཙོའི་སྲིད་གཞུང༽ཡིན་མི་སྲིད་པའང་མ་ཡིན། དེ་ནི་དབང་བསྒྱུར་ཁྲིམས་མཐུན་ལ་ལམ་ལྷོང་ཡོང་སླད་དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་གི་ཁྲིམས་མཐུན་གནས་བབས་བེད་སྤྱོད་གཏོང་བའམ། ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་བཤམས་སྟོན་ཁང་ནང་བསྡུ་གསོག་རྒྱག་རྒྱུ་ལས་ཐབས་ལམ་གང་ཡང་ལྷག་མེད་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ཡིན་པ་ལས་གཞན་གང་ལའང་དམིགས་མེད་པ་ཤེས་དགོས། ཕྱོགས་མཚུངས་ཀྱི་དཔེ་མཚོན་མེད་པ་མིན་ཏེ་སྔར་མའོ་ཙེ་ཏུང་གིས་ནང་ཁུལ་དུ་རང་སྐྱོན་གཅིག་ངོས་ལེན་བྱེད་མྱོང་བ་ནི༼རྒྱ་ནག་མི་སེར་རྒྱལ་ཁབ༽ཀྱི་མཚན་གནས་རྒྱལ་ཁབ་གསར་པའི་སྒང་མུ་མཐུད་བེད་སྤྱོད་མ་བྱས་པ་དེ་ཡིན་ཞིང༌། གཙོ་བོ་འཛམ་གླིང་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་སོགས་སུ་འཛུལ་ཞུགས་བྱེད་པར་དཀའ་ལས་འཕྲད་པ་དང་ཁྲིམས་མཐུན་གྱི་གནས་བབས་བེད་སྤྱོད་གཏོང་མ་ཐུབ་པའི་ཆ་དེ་བརྗོད་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད། གཞན་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེར་མནབ་བཟའ་གསར་རྙིང་བརྗེ་རྒྱུ་ཡོད་པ་དང་སྐབས་གླགས་བརྙེད་སླ་བ་སྟེ། ཡང་སྲིད་ཅིག་དངོས་དོན་གྱི་ལམ་འགོ་འཁྱོངས་རེག་བར་དུ་མ་མཐའ་ལོ་ངོ་ཉི་ཤུ་དགོས་པའི་ཁར་སྐབས་དེའི་རིང་གི་རྒྱལ་ཚབ་བམ་སྡེ་སྲིད་ལྷན་ཚོགས་གང་ཡིན་ནའང་གོ་སྐབས་བེད་སྤྱོད་ཀྱིས་དབང་རྩོད་མིང་རྩོད་ཁེ་རྩོད་ཀྱི་སྲོལ་རྒྱུན་ཡོད་པའི་མི་འདང་ས་མཐོང་ནས་མཚན་གནས་སྒང་ལག་པ་མ་བསྲིངས་པ་ཡིན་ཞིང༌། བལྟོས་འཇོག་གིས་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་ནུས་པ་མི་སྒེར་ཞིག་གི་ནུས་པ་ལས་མཐོ་བའམ་ཉམས་དཀའ་བའི་དངོས་དོན་ཡང་གནད་དོན་འདིའི་སྒང་ནས་མཐོང་ཐུབ་དགོས་པར་མ་ཟད། པེ་ཅིན་གཞུང་གིས་བོད་ཀྱི་རང་དབང་སླར་གསོ་ནར་འགྱངས་ཀྱིས་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་སྐུ་མ་བཞུགས་པའི་ཕྱི་ཉིན་གོ་སྐབས་འདི་དག་བེད་སྤྱོད་གཏོང་རྒྱུ་ཡིན་པ་པཎ་ཆེན་རིན་པོ་ཆེའི་ཡང་སྲིད་ཀྱི་སྒང་ནས་ར་འཕྲོད་གསལ་བོ་བྱུང་ཐུབ་ཡོད། སྟབས་འགྲིག་པ་ཞིག་ལ་དེང་གི་ཆར་བཙན་བྱོལ་སྤྱི་ཚོགས་ནང་ལག་བསྟར་བྱེད་ཀྱིན་པའི་བཀའ་ཁྲི་ཐད་འདེམས་ཀྱི་དམངས་གཙོའི་གོམ་བགྲོད་འདིས་མ་འོངས་བོད་ཀྱི་གཞི་རྩའི་ཐོབ་ཐང་སླར་གསོར་རྨང་གཞི་འདིང་ཐུབ་ཡོད་པར་མ་ཟད། རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་སྐུ་བཞུགས་རིང་ལག་ལེན་གྱིས་འཁོར་བསྐྱོད་དོན་འཁྱོངས་ཀྱི་ལམ་ནང་འཇུག་ཐུབ་པ་བྱུང་ཚེ་གོང་གསལ་གྱི་གནད་དོན་ཁག་རང་གིར་དུ་སེལ་ཐུབ་ཡོད་པ་དང༌། སྐུ་ཞབས་ཝང་ལི་ཞུང་གིས་གནད་དོན་འདིའི་ཐད་ཨེ་ཤི་ཡ་རང་དབང་རླུང་འཕྲིན་ཁང་གི་གསར་འགོད་པ་ཁག་ཅིག་གི་དྲིས་ལན་ནང་དུའང༌། ༼ངས་ཧ་ལམ་རག་བསྡུས་ཤིག་བཤད་པ་ཡིན་ན། ངས་ཕལ་ཆེར་འདི་ནི་ནུབ་ཕྱོགས་བཟོ་ལྟའི་དམངས་གཙོའི་ལམ་ལུགས་ཤིག་རེད་བསམ་གྱི་འདུག འདི་ལྟ་བུའི་འཐུས་ཚབ་ལམ་ལུགས་ཡིན་ནའང་འདྲ་ཐད་ཀར་དུ་འོས་འདེམས་བྱས་པ་ཡིན་ནའང་འདྲ། བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་གི་ད་ལྟའི་བཀའ་བློན་ཁྲི་བའང་བོད་མི་ཚོས་ཐད་ཀར་འདེམས་ནས་ཐོན་པ་ཞིག་རེད། ངས་བལྟས་ན་ཤེས་བྱ་འདི་ནི་ཧ་ཅང་གི་དོན་སྙིང་ལྡན་པ་ཞིག་རེད། ལྷག་པར་དུ་ཏཱ་ལའི་བླ་མས་བོད་མི་ཚོས་ཁོང་ཁོ་ནར་རྒྱབ་བརྟེན་མི་བྱེད་པར་རང་ཉིད་ལ་རག་ལས་པའི་གནད་དོན་ཐག་གཅོད་བྱེད་པའི་འདུ་ཤེས་དེ་ནི་དེ་བས་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པ་ཞིག་རེད། ཡང་ཅིག་བཤད་ན། ལམ་ལུགས་འདི་ཕྱི་ལོགས་སུ་ཡོད་པའི་བོད་མིའི་ཁྲོད་ཕལ་ཆེར་དཀའ་ངལ་ལ་འཕྲད་རྒྱུ་མ་རེད་ལ། དེས་ནུས་པའང་ཆེན་པོ་ཐོན་ངེས་རེད།་ ཡིན་ནའང༌། བོད་ནང་དུ་འདི་འདྲའི་ལམ་ལུགས་ཤིག་ལག་བསྟར་བྱས་པ་ཡིན་ན་མཇུག་འབྲས་ག་འདྲ་ཞིག་ཡིན་པར་ང་རང་ཅུང་ཐེ་ཚོམ་གྱི་གནས་སུ་ལྷུང་འདུག ་་་ ་་་༽ཅེས་བོད་རྒྱ་ཞི་མོལ་ཡོང་མིན་ལ་སྔར་གྱི༼བདག་དབང༽རྩོད་གཞི་དོར་རྗེས་ཡང་བསྐྱར༼ལམ་ལུགས༽ཀྱི་རྩོད་གཞིའི་སྒང་ལ་འབབ་རྒྱུ་ཡིན་པ་བཤད་ཡོད་པ་དང༌། གནད་དོན་འདི་དེང་གི་བོད་རྒྱའི་འབྲེལ་གཏུག་ཁྲོད་རྟོགས་ཐུབ་ཡོད་པའི་ཁར། སྔར་ལོ་པེ་ཅིན་གྱིས་རྦད་དེ་ཁ་གསལ་བོའི་ལམ་ནས་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྒང་གསལ་འགྲེལ་བརྒྱབ་ཡོད།  སྤྱིར་རྒྱ་ནག་ཆེན་པོའི་བསམ་བློ་ཡོད་མཁན་གྱི་མི་སུ་ཞིག་ཀྱང་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ལས་ཆེས་ཞེད་སྣང་སྐྱེས་ཡུལ་གཙོ་བོ་སྟེ། མི་རེ་ངོ་རེས་ཀྱིས༼རང་ཉིད་ལ་རེག་ལས་པའི་གནད་དོན་ཐག་གཅོད་བྱེད་པའི་འདུ་ཤེས༽བསྐྱེད་བསྲིངས་ཀྱིས་དོན་འཁྱོངས་བྱེད་ཐུབ་པ་བྱུང་བ་ཡིན་ན། ད་བཟོད་བོད་ཀྱིས་མཚོན་པའི་རང་དབང་སླར་གསོ་བྱེད་པར་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་རྒྱབ་ལྗོངས་ཡོད་པའི་མི་རིགས་ཁག་ལ་རང་དབང་སླར་གསོ་མི་བྱེད་རང་བྱེད་ཀྱི་ཉིན་མོ་ཞིག་སླེབས་རྒྱུ་ཡོད་པའང་ཤེས་ཀྱི་ཡོད་པས་ཡིན་པ་རེད།
 
ཡང་ཅིག་བཤད་ན། དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་སྡེ་སྲིད་དང་བཀའ་ཤག བཙན་བྱོལ་དང་དམངས་གཙོ་ཟུང་འབྲེལ་བཅས་དུས་རིམ་གསུམ་བརྒྱུད་ཡོད་པ་དང༌། དེང་གི་ཆར་ལོ་རྒྱུས་སྒང་གི་ཁྲིམས་མཐུན་གནས་བབས་གྲ་མ་ཉམས་པར་མཐུད་འཛིན་བྱེད་ཐུབ་ཡོད་པས། བོད་ཀྱི་རང་དབང་སླར་གསོར་འདི་ལས་ཁྲིམས་མཐུན་གྱི་གནས་བབས་བཟང་པོ་ཞིག་བཀོལ་སྤྱོད་གཏོང་རྒྱུ་མེད་ལ། བཙན་བྱོལ་བོད་མིར་དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་བཀོལ་སྤྱོད་ཀྱི་ཐོབ་ཐང་ཆ་ཚང་བ་ཞིག་བཙན་བྱོལ་རིང་ཡོད་པ་མ་གཏོགས་མཚན་གནས་རྒྱུན་འཛིན་བྱེད་མིན་གྱི་གནད་དོན་སོགས་གཞིས་བྱེས་མཉམ་འཛོམས་ཀྱིས་རང་དབང་གི་ལམ་ནས་ཐག་གཅོད་བྱེད་དགོས་པ་ཞིག་ཡིན་པ་ལོ་རྒྱུས་རང་ངོས་ནས་ཐག་བཅད་ཡོད་པར་འདོད། གལ་སྲིད་འགྱུར་བ་གཏོང་བའམ་རྦད་དེ་མེད་པ་བཟོ་བ་ལའང་བོད་དོན་ཐག་གཅོད་གཙང་མ་མེད་པའི་ཡར་སྔོན་བྱ་སྤྱོད་སྤེལ་བ་འདི་བཙོག་ས་ནས་བཤད་ན་རྐང་རྗེས་ལག་བསུབ་མིན་པའི་ངེས་པའང་མེད་པར་མ་ཟད། མ་འོངས་མི་རབས་ནས་མི་རབས་བར་རྒྱས་བོད་དེ་བཞིན་རྒྱ་ཁོངས་ཡིན་པའི་སྒྲུབ་བྱེད་ཀྱི་ལག་ཆར་འགྱུར་ཉེན་ཡོད་སྟབས། ཅིས་ཀྱང་གདེངས་ཚོད་མེད་པའི་རིགས་མཚམས་འཇོག་གིས་མ་འོངས་མི་རབས་ལ་རྩིས་སྤྲོད་གཙང་མ་ཞིག་ཡོང་དགོས་པའང་ས་རིས་ཐང་གསལ་ཡིན།
མ་གཞི་བོད་དོན་ཐག་གཅོད་ཐུབ་མིན་གཙོ་བོ་ཕན་ཚུན་ཧ་གོ་བའི་ལམ་ནས་ལས་ཀ་ལས་ཐུབ་མིན་ལ་རེག་ལས་ཡོད་པ་ལས་བོད་དོན་མ་སེལ་བའི་ཡར་སྔོན་བཙན་བྱོལ་གཞུང་གི་མཚན་གནས་བརྗེ་བོ་རྒྱག་དགོས་མིན་ལ་རེག་ལས་མེད། དཔེ་ཡི་ལམ་ནས་བརྗོད་ན། དེ་ནི་བྱ་མགྲིན་སྔོན་ཟླ་བར་འགྱུར་བའི་སྔ་ལྟོས་ཡིན་ཞེས་བཤད་ཆོག་པ་ཞིག་ཀྱང་ཡིན་ལས་ཆེ།  ཕྱོགས་གཞན་ཞིག་ནས་བཤད་ན། མིང་གསར་བ་ཞིག་ལ་བཙན་བྱོལ་གྱི་བོད་མི་ཙམ་མ་གཏོགས་ལོ་རྒྱུས་དང་ཕྱོགས་གང་ཅིའི་ཐད་ནས་རང་བྱུང་ཁྲིམས་མཐུན་གྱི་གནས་བབས་སམ་ངོས་ལེན་ཞིག་རེག་ཐབས་བྲལ་ཡོད་པའི་ཁར། དེང་སྐབས་བཙན་བྱོལ་སྤྱི་ཚོགས་ཁྲོད་ཀྱི་ཚོགས་པ་སྐྱིད་སྡུག་ཁག་དང་མཚུངས་པར་བོད་དོན་སྒྲུབ་པའི་དམངས་གཙོ་དང་རང་དབང་གི་གཞུང་མང་བོ་ཞིག་གསར་འཛུགས་བྱེད་མི་སྲིད་པའང་མ་རེད། མི་རྣམས་སྐབས་དེར་སུས་བོད་དོན་ལ་ནུས་པ་ཐོན་ན་དེའི་རྗེས་སུ་མ་གཏོགས་འབྲངས་མི་སྲིད་ཅིང༌། དེ་ནི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་གཟུངས་ཐག་བཅད་ནས་གསར་བ་ཞིག་གི་འགོ་བརྩམས་ཡོད་པས་ཡིན་ལ། དཔེ་མཚོན་ཡག་ཤོས་ཤིག་ལ་དེང་གི༼སྤྲུལ་སྐུའི་རྩོད་པ༽གཞིས་བྱེས་གཉིས་སུ་དར་ཁྱབ་ལ་འགྲོ་བཞིན་པའི་སྒང་ནས་རྟོགས་མི་ཐུབ་པ་མིན་པ་དང༌། དེང་ཕྱིན་མང་ཚོགས་ཀྱིས་སྤྲུལ་སྐུ་སུ་ཞིག་གིས་མང་ཚོགས་ལ་ཕན་ཐོགས་མིན་གཞིར་བཞག་གིས་ངོས་ལེན་ནམ་བསྐྱུར་འཇོག་བྱེད་དགོས་འབྱུང་ཉེན་ལ་ཐུག་ཡོད། འདིའི་རིགས་ལ་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་སྐྱོ་གར་དང་དུས་རབས་ཀྱི་འཕྱ་སྨོད་ཅེས་མི་འབོད་ཀ་མེད་ཆགས་ཟིན་པ་བསྐྱར་ཟློས་བྱེད་མ་དགོས་པར་སྣང༌།
 
དེང་གི་བར་མི་སུ་ཞིག་ལའང་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་སྐུ་ཕྲེང་ན་རིམ་གྱི་ཚབ་བྱེད་འདུན་བྱུང་མེད་པ་ནང་བཞིན་རྒྱལ་དབང་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་བཞི་བའི་ཚབ་བྱེད་ཐུབ་མཁན་མེད་པ་དང་བྱེད་འདུན་ཡོད་མིའང་མེད་པར་བཤད་ཐུབ་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད། ཡིན་ནའང༌། བསྐལ་བ་སྟོང་ལ་ཚེ་ཐུབ་ཡོད་པའི་སངས་རྒྱས་ཤིག་མི་ཡུལ་དུ་བྱུང་མྱོང་མེད་པ་ཇི་བཞིན༼སྐྱེ་རྒ་ན་འཆིའི༽འཁོར་བསྐྱོད་སུས་ཀྱང་ལྡོག་ཐབས་མེད་ན། རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེས་ནམ་རྒྱུན་གསུངས་ཀྱིན་པའི༼རེ་བ་ཡག་ས་བརྒྱབ་ནས་ཐབས་ཤེས་སྡུག་ས་ནས་འཐེན༽ཐབས་གཅིག་དེ་བཞིན་གཤམ་གྱི་དྲི་བ་བརྒྱུད་ནས་དབྱེ་ཞིབ་བྱེད་རྩིས་ཡིན་པས། བསམ་བློ་ངེས་པར་དུ་གཏོང་རན་འདུག་སྙམ་སྟེ།

༠ རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་དང་དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་བར་གྱི་འབྲེལ་བ་ཅི། དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་གི་མཚན་གནས་རྒྱུན་འཛིན་བྱེད་མི་དགོས་ན་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་ཡི་བོད་དོན་མགྲིན་ཚབ་པའི་ཁྲིམས་མཐུན་གནས་བབས་ལ་འགྱུར་བ་ཐེབས་ཟིན་པ་མིན་ནམ།
༡ རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེས་བོད་དོན་ཐག་གཅོད་མ་ཡོང་བའི་ཡར་སྔོན་བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་བཙན་བྱོལ་སྐྱིད་སྡུག་ལ་བསྒྱུར་འགོ་བཙུགས་པ་འདི་བཞིན་དམངས་གཙོའི་གསོལ་རས་དང་འགལ་གྱི་མེད་དམ།  
༢ དེང་གི་བྱེད་བབ་ལྟར་ན། གལ་ཏེ་བོད་ཀྱི་རང་དབང་སླར་གསོ་མ་གྲུབ་པར་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་སྐུ་མ་བཞུགས་ཚེ། ཡང་སྲིད་ཁྲི་འདོན་གྱི་ཐོབ་ཐང་ཆ་ཚང་པེ་ཅིན་གཞུང་ལ་རེག་ཟིན་པ་མིན་ནམ།  དེ་ལྟ་མིན་ན་རྒྱལ་བ་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་བཞི་བ་ཆེན་མོས་བོད་དོན་རྒྱ་ནག་གི་ནང་སྲིད་ཡིན་པ་དང་བཙན་བྱོལ་སྐྱིད་སྡུག་ལས་བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་མེད་ཅེས་གསུངས་ཟིན་པ་མ་ཡིན་ནམ།
༣  ཉེ་བའི་ལོ་རྒྱུས་སྒང་གི་སྐྱོ་གར་རམ་རང་བཙན་ཤོར་བྱེད་ཀྱི་ནང་རྐྱེན་ཏེ། གྲོང་དྲག་དམག་ཁང་འཐོར་ཞིག་དང་ལུང་ཤར་དོན་རྐྱེན། རྭ་སྟག་དོན་རྐྱེན་བཅས་ཀྱིས་མཚོན་པའི་ཕྱོགས་མཚུངས་དོན་རྐྱེན་དེང་ཕྱིན་མི་འབྱུང་བ་དང་བོད་མིའི་རང་དབང་སླར་གསོར་བགེགས་རྐྱེན་མི་བཟོ་བའི་ཁག་ཐེག་གང་དུ་ཡོད་དམ།
༤ གལ་ཏེ་འགན་འཁུར་བར་བློ་སྤོབས་ཀྱིས་མ་འདང་བའམ། ལོ་རྒྱུས་སྒང་གི་མཚན་མཐོང་ལ་གནོད་དོགས། ཡང་ན། ཀུན་སློང་མ་དག་པའི་མིས་ལོག་ལམ་དུ་ཁྲིད་ནས་ལམ་ལྷོང་བྱུང་མ་བཅུག་པར་ནར་འགྱངས་ཀྱིས་དགོས་ངེས་ཀྱི་དུས་ཚོད་ཤར་དུས་གཞུང་གི་ནུས་པ་ཁྱོན་ཡོངས་ནས་ཉམས་པའམ། མཐུད་འཛིན་ཐུབ་མིན་གྱི་འཇིག་ཉེན་ལ་འཕྲད་ན་ཅི་ཞིག་བྱའམ།
༥ རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་སྐུ་འཚོ་བཞུགས་རིང་དེང་གི་ཐད་འདེམས་བཀའ་ཁྲིའི་ལམ་ལུགས་འདི་བཞིན་ལག་ལེན་མཐིལ་ཕྱིན་གྱིས་འགན་འཁུར་དགོས་པ་ཐ་དག་ལ་འགན་འཁུར་ཐུབ་པའི་སྦྱོང་བརྡར་གཏིང་ཟབ་ཅིག་རེག་རྒྱུའི་མཚོན་པའི་གོང་གསལ་གྱི་དཀའ་ངལ་ཐ་དག་སེལ་ཐུབ་པའི་བླ་མེད་དགེ་མཚན་ལ་དམིགས་ནས་མི་རྣམས་ཀྱི་དད་པ་དག་སྣང་རྩིས་ལོག་རྒྱག་མཁན་ཁ་ཤས་ཀྱི་བེད་སྤྱོད་འོག་མ་ཤོར་བ་ཞིག་གནང་ཐུབ་ཐབས་ལ་ཐབས་ལམ་གང་ཞིག་བཙལ་ན་ལེགས་སམ། ཡང་ན། བསྐྱར་བསྐོར་དང་ཡང་བསྐོར་གྱིས་ས་རྒྱ་མ་ཆོད་པ་ཞིག་གི་གནས་བབས་སྒང་ནམ་ཡང་ལྷག་ཏུ་འཇུག་རྒྱུ་ཡིན་ནམ།
 
མདོར་ན། བོད་ཀྱི་གཏམ་དཔེར། ༼ཕོ་ཕྱི་རབས་པས་ཕྱིར་ལ་བལྟོས། མཁར་སྐྱ་མོའི་མཁར་ཁ་རྗེས་ན་ཡོད༽ཅེས་པ་ནང་བཞིན་དེང་སྐབས་ཕྱོགས་གཅིག་ནས་བོད་རྒྱ་ཞི་མོལ་ཡོང་ཐབས་གང་དགེའི་ཐད་འབད་བརྩོན་གནང་དགོས་པར་མ་ཟད། ཞི་མོལ་གྱི་མ་རྩ་གང་ཡིན་པ་དང་གང་མིན་པར་ངོས་འཛིན་གསལ་ཐོན་གནང་རྒྱུའམ། ཁྲིམས་ཀྱི་འགྲོ་སྟངས་སྒང་གྱོང་གུད་མ་རེག་པ་ཞིག་གནང་གལ་ཧ་ཅང་གི་ཆེ། ཡིན་ནའང༌། དེང་གི་བོད་རྒྱ་ཞི་མོལ་ཆིངས་ཡིག་རང་བཞིན་གྱི་སྒང་ལ་གཏན་ལམ་འཁེལ་བར་འགོག་རྐྱེན་དུ་མི་འགྱུར་བ་གནང་གལ་མི་ཆེ་བ་མིན་མོད། དེའི་ཡར་སྔོན་རང་མགོ་རང་གིས་མི་རྨས་རྒྱུ་ཧ་ཅང་གི་དོན་སྙིང་ལྡན་པའི་བྱ་བཞག་ཅིག་ཡིན། ཕྱོགས་གཞན་ཞིག་ནས་གོང་གསལ་གནད་དོན་གཞན་ཁག་གམ། སྡུག་ས་ནས་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་མ་བཞུགས་པའི་ཉིན་མོ་ནས་ཡོད་ཚད་ལ་བློ་གདེངས་ཡོད་པ་ཞིག་གནང་ཐུབ་མིན་བོད་མིའི་རང་དབང་སླར་གསོ་ཐུབ་མིན་དང་བོད་མི་སའི་གོ་ལའི་སྒང་མུ་མཐུད་རང་དབང་གིས་འཚོ་སྡོད་བྱེད་ཐུབ་མིན་ལ་ཐུག་ཡོད་པར་གོར་མ་ཆག་པས། མང་བཀུར་བཀའ་ཁྲི་ཐོག་མས་མ་འོངས་བཀའ་ཁྲི་རིམ་བྱོན་ལ་མིག་དཔེ་སྟོན་ཐུབ་པའམ་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ཡང་དག་པའི་ལམ་ནང་འཇུག་ཐུབ་མིན་ལ་ཐད་ཀར་རེག་ལས་ཡོད་པ་དང༌། མི་རྣམས་ལ་དད་པ་དག་སྣང་བེད་སྤྱོད་ཀྱིས་གོང་གསལ་གནད་དོན་ཁག་སེལ་མི་ཐུབ་པར་གཏོང་མཁན་དག་གི་རྩིས་ལོག་འོག་མ་ཚུད་པ་གནང་རྒྱུ་དད་པ་དམ་ཚིག་གཙང་མིན་ལ་ཐད་ཀར་འབྲེལ་བ་ཆགས་ཡོད་པའི་དངོས་དོན་ངེས་དགོས་ཤིང༌། དེ་ལས་ལྡོག་ན། རི་བོང་དང་སྡོམ་པ་མཉམ་ཤོར་བྱུང་བའི་ཉིན་མོར་ད་གཟོད་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ཉེས་ཅན་དངོས་གནས་པ་དེ་ཆགས་ཟིན་པའི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་བཅད་ཁྲར་ལྡོག་ཐབས་ག་དུས་ཀྱང་ཡོད་པ་མ་རེད། འདི་ཤིན་ཏུ་གལ་ཆེ།
དེ་མཚུངས་ཀྱི་གནད་དོན་གཞན་ཞིག་ལྷག་གི་ཡོད་པ་ནི། བོད་མི་སའི་གོ་ལའི་སྒང་རང་དབང་གིས་འཚོ་སྡོད་ངེས་པར་དུ་བྱེད་འོས་པའི་དགོས་ངེས་རང་བཞིན་དང་འཚོ་སྡོད་བྱེད་མ་ཐུབ་པའི་ཕྱི་ཉིན་ནས་འགྲོ་བ་མིའི་རིགས་ལ་འབྱུང་ངེས་པའི་གྱོང་གུད་རང་བཞིན་མིག་མཐོང་ལག་ཟིན་གྱིས་ཞིབ་འགྲེལ་བསྐྱོན་མ་ཐུབ་པ་ཡིན་ན། བོད་མི་མུ་མཐུད་སའི་གོ་ལའི་སྒང་རང་དབང་གིས་འཚོ་སྡོད་བྱེད་དགོས་མིན་ལས་འཕྲོས་པའི་དྲི་བ་ཁག་བོད་རྒྱ་ཞི་མོལ་ཡིག་ཐོག་ཏུ་བཀོད་ཐུབ་མིན་ནམ། ཞི་མོལ་ཡིག་ཐོག་ཏུ་བཀོད་པར་རྒྱབ་བསྐྱོར་ག་ཚད་ཡོང་མིན་གྱི་བརྗོད་གཞི་གནད་འགག་ཅན་ཞིག་ཡིན་མོད།  དེང་སྐབས་ནང་ཆོས་ཁོ་ན་བོད་ལ་རང་དབང་རེག་དགོས་པའི་རྒྱུ་རྐྱེན་དུ་བགྲང་བཞིན་པའང་ཆ་ཚང་ཞིག་ཏུ་འགྲོ་ཐབས་མེད་པར་འདོད། དཔེར་ན། ཨེ་ཤི་ཡ་ཤར་ལྷོའི་ཆུ་བོའི་འབྱུང་ཁུངས་བོད་ཡིན་པ་ལྟར་དེ་ལ་ཆུ་ཆད་དང་ཆུ་སྐྱོན་བྱུང་ན་ཐད་ཀར་རྒྱ་དཀར་ནག་གཉིས་ཀྱིས་མཚོན་པའི་མི་འབོར་དུང་ཕྱུར་སུམ་ཅུའི་འཚོ་སྡོད་ལ་འབྲེལ་བ་ཆགས་ཡོད་པ་ལྟ་བུའི་མཚོན་པའི་རྒྱུ་རྐྱེན་སྣ་ཚོགས་ཡོད་པར་ཐེ་ཚོམ་མེད་པ་ཞིག་ཡིན།
༼བརྒྱ་བཤད་ཚིག་གི་རྩ་བ། སྟོང་དཀྲུགས་འོ་མའི་མར་ལོ༽ནི་བོད་ཀྱི་གནད་དོན་སེལ་ཐུབ་པའི་མ་རྩ་གཙོ་བོ་བོད་འབངས་ཀྱི་སྙིང་སྟོབས་ལ་ཐུག་ཡོད་པའི་ཁར།  བོད་དོན་མ་སེལ་བར་དུ་བཙན་བྱོལ་གཞུང་གནས་ཐུབ་མིན་ལའང་ཐུག་ཡོད།  ཕྱི་མ་དེ་བཞིན་དོན་འཁྱོངས་ཡོང་མིན་ཕྱི་རྐྱེན་ནང་རྐྱེན་མང་བོ་ཐུག་ཡོད་ནའང་། གཙོ་བོའི་ནང་གི་གཙོ་བོ་ནི་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གི་བཞེངས་ཕྱོགས་ལ་ཐུག་ཡོད། འདི་ནི་གོང་སྨྲས་གནད་དོན་ཁག་ལས་བརྒལ་བའི་གནད་དོན་ལྟེ་བ་དེ་ཡིན་པས། ངག་སྒྲོས་ཙམ་མ་ཡིན་པར་ཁ་ཡོད་ལག་ཡོད་ཀྱི་ལམ་ནས་བོད་དོན་གཙང་སེལ་མ་གྲུབ་བར་དུ་བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་ལ་བསྡུ་གསོག་རྒྱག་རྒྱུའི་བཞེངས་ཕྱོགས་དེར་འགྱུར་བ་གཏོང་བའི་ལས་འགུལ་ལམ། ཞུ་བ་ཅི་རིགས་བྱེད་ཐུབ་མིན་ནི་མི་རིགས་ཤིག་གི་ཤི་གསོན་ལ་ཐད་ཀར་འབྲེལ་ཡོད། དཔེར་ན། ད་རེས་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་ཨ་རིར་ཆིབས་བསྒྱུར་གནང་སྐབས་རྒྱ་མིའི་ངོས་ནས་གོང་བཀོད་དོན་དག་འདི་རིགས་སྒང་སྔ་རྗེས་གཅིག་ལྕོགས་དང་འཐབ་ཇུས་ཟུང་འབྲེལ་གྱི་བྱེད་ཐབས་སྤྱད་ནས་རྒྱལ་རིན་པོ་ཆེ་བོད་དོན་སེལ་བར་བྲེལ་འཚབ་ཡོད་པའི་སེམས་ཁམས་བེད་སྤྱོད་ཀྱིས་དེང་གི་ཆར་བོད་དོན་སེལ་ཐབས་མེད་པ་ལྟ་བུ་བརྗོད་བཞིན་དུ་མ་འོངས་བོད་དོན་ལས་འགུལ་གྱི་ཁྲིམས་མཐུན་རང་བཞིན་ལ་གཡོ་འགུལ་ཡོང་ཐབས་ཀྱི་ཚིག་མང་བོ་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེའི་གསུང་ལས་ལེན་གང་ཐུབ་ལ་འབད་ཡོད་པ་ལྟ་བུ་ཡིན།  རྒྱ་ནག་གི་ཁྲིམས་དོན་མཁས་པ་ཞིག་གི་སྐད་ཆ་ལྟར་བཤད་ན། ༼བྱེད་བབས་དེ་དག་ནི་འཐབ་ཇུས་རང་བཞིན་གྱི་ཚུར་རྒོལ་ཞིག་པས། བོད་མིས་ཁྱོན་ཡོངས་ནས་གཟབ་གཟབ་བྱེད་རན་འདུག ༽  གོང་བཀོད་དོན་དག་ཁག་གླེང་སློང་གི་ཚུལ་དུ་མཇུག་འཕྲོས་སུ་བཀོད་པར་ཀློག་མཁན་ལྷན་རྒྱས་ཀྱིས་མནོ་བསམ་དང་དཔྱད་བསྡུར་གཟབ་བཞེས་གནང་བར་རེ་བ་རྒྱག་གི་ཡིན།
 
ཕྱི་ལོ ༢༠༠༣ལོའི་ཟླ ༥ཚེས ༢༣ཉིན་གངས་སྐྱིད་དུ་རྩོམ་མཇུག་བསྡུས།
ཕྱི་ལོ ༢༠༡༠ལོའི་ཟླ ༦ཚེས ༨ཉིན་མཚོ་གླིང་ནས་བཟོ་བཅོས་ཕྲན་བུ་བརྒྱབ།