བཀའ་ཤག་སྐབས་བཅུ་བཞི་བས་༧གོང་ས་མཆོག་བོད་དུ་གདན་ཞུ་ཐུབ་པ་བྱ་རྒྱུ་ཡིན།

གཟའ་པ་སངས་ཉིན་བཀའ་ཁྲི་བློ་བཟང་སེང་གེ་མཆོག་གིས་སཱ་ར་མཐོ་སློབ་ཏུ་བོད་རིགས་གཞོན་སྐྱེས་སྐོར་ཞིག་ལ། བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་མང་གཙོའི་འཕེལ་རིམ་དང་ངོ་བོ། བཀའ་ཤག་སྐབས་བཅུ་བཞི་བའི་བསྒྲུབ་བྱ། མི་རབས་གསར་པའི་གཞོན་སྐྱེས་ཚོར་འཁྲི་བའི་ལས་འགན་བཅས་ཀྱི་སྐོར་ལ་གསུང་བཤད་གནང་སོང༌།

ཁ་སང་ཞོགས་པའི་ཆུ་ཚོད་ ༡༠ དང་ཕྱེད་ཀའི་སྟེང་སཱ་ར་གཞོན་ནུའི་རུ་ཁག་གི་གོ་སྒྲིག་འོག་ཟླ་འདིའི་ཕྱི་ཚེས་ ༢༤ ནས་དབུ་འཛུགས་གནང་བའི་བོད་ཀྱི་རིག་གནས་བགྲོ་གླེང་ཐེངས་ལྔ་པའི་ཉིན་གསུམ་པའི་སྟེང༌། བཀའ་བློན་ཁྲི་པ་བློ་བཟང་སེང་གེ་མཆོག་ཆེད་ཕེབས་ཀྱིས་༼བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་མང་གཙོའི་འཕེལ་རིམ་དང་ངོ་བོ། འབྱུང་འགྱུར་རྒྱལ་སྤྱིའི་གནས་བབ་དང་མཐུན་པའི་ཁ་ཕྱོགས། ༽ཞེས་པའི་བརྗོད་གཞིའི་ཐོག་གསུང་བཤད་གནང་སོང༌།

སྐབས་དེར་བཀའ་ཁྲི་མཆོག་གིས་ཐོག་མར་རང་ཉིད་ཀྱི་ད་ལྟའི་གནས་བབ་སྐོར་ལ་གསུངས་དོན། དམངས་གཙོ་གཞི་བཞག་ཐོག་ང་བདམས་ཐོན་བྱུང་པ་ཞིག་ཡིན་ཡང༌། བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ནང་ཟླ་འདིའི་ཕྱི་ཟླ་བརྒྱད་པའི་ཚེས་ ༨ ནས་ཕྱི་ཟླ་དགུ་བའི་ཚེས་ ༡༦ བར་དུ་བཀའ་ཤག་གསར་པ་མ་ཕེབས་བར་ང་མི་གཅིག་གིས་འཛིན་སྐྱོང་ཆ་ཚང་ལ་ལྟ་རྟོག་བྱ་དགོས་ཀྱི་ཡོད་སྟབས། ད་ལྟ་ང་མི་གཅིག་རིང་ལུགས་པ་ཆགས་ཡོད་པ་རེད། ལྷན་ཁང་མང་པོ་ཞིག་ཡོད་པས་ཉིན་རེ་བཞིན་ཐག་གཅོད་མང་པོ་ཞིག་བྱ་དགོས་པས། དུས་ཚོད་ཀྱི་ཆ་ནས་ད་ལྟ་བྲེལ་བ་ཆེ་བའི་སྐབས་རེད།  འོན་ཀྱང༌། བགྲོ་གླེང་གོ་སྒྲིག་པས་ངོ་དེབ་བརྒྱུད་ང་ལ་ཡོང་རོགས་ཞུས་པ་ལྟར། ལས་ཀར་བྲེལ་བ་ཆེ་རུང་ཆུ་ཚོད་དམ་འཛིན་བྱས་ཏེ་ཡོང་པ་ཡིན། ཞེས་དང༌།

ཁོང་གིས་མུ་མཐུད་བོད་ཀྱི་མང་གཙོའི་སྐོར་ནས། དམངས་གཙོའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཡར་རྒྱུས་ཇི་ལྟར་ཕྱིན་འདུག ད་ལྟའི་ཆར་གང་འདྲ་ཞིག་ཏུ་གནས་འདུག་བཅས་དོན་ཚན་གསུམ་གྱི་ཐད་ནས་བཤད་རྒྱུ་ཡིན། ༧གོང་ས་མཆོག་སྐུ་སྒེར་ངོས་ནས་དམངས་གཙོར་ཡིད་ཆེས་བརྟན་པོ་གནང་མཁན་ཡིན་པ་གང་ནས་གསལ་བོ་ཆགས་ཐུབ་ཀྱི་འདུག་ཟེར་ན། དགུ་བཅུ་གོ་གྲངས་ནང་ཨུ་རུ་སུ་ཐོར་ཞིག་ཏུ་སོང་རྗེས་ཤར་ཡུ་རོབ་ཁོངས་སུ་དམངས་གཙོ་རྩོད་མཁན་མང་པོ་བྱུང་པ་རེད། སྐབས་དེར་༼ བོད་གནས་བསྐྱར་ཞིབ ༽ (Tibet Review) ནང་རི་མོ་གཉིས་ཐོན་པ་རེད། རི་མོ་གཅིག་ནང༌། ཡུ་རོབ་མི་མང་གིས་ཁྲོམ་གཞུང་ནས་དམངས་གཙོ་དགོས་ཞེས་སྐད་འབོད་རྒྱག་སྐབས། མགོ་ཁྲིད་དེས་སྒེའུ་ཁུང་ནས་མི་མང་ལ་གཟིགས་བསྡད་ཡོད་པ་རེད། ཁོའི་མགོ་ལ་དྲི་རྟགས་ཆེན་པོ་ཞིག་ཡོད། དེ་ནི་མི་མང་གིས་དམངས་གཙོ་དགོས་ཟེར་གྱི་ཡོད་པ་དེ་མགོ་ཁྲིད་དེས་ཧ་གོ་ཡི་ཡོད་པ་མ་རེད། རི་མོ་གཞན་དེའི་ནང༌། སྒེའུ་ཁུང་ནས་ང་ཚོའི་མགོ་ཁྲིད་ཀྱིས་དམངས་གཙོ་དགོས་ཀྱི་འདུག་ཟེར་ནས་སྐད་རྒྱག་གི་ཡོད་པ་རེད། ཁྲོམ་གཞུང་ན་མི་མང་གི་མགོ་ལ་དྲི་རྟགས་ཤིག་འཁོར་གྱི་ཡོད་པ་རེད། དེ་ནི་ང་ཚོའི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་ད་བར་༧གོང་ས་མཆོག་གིས་ཐུགས་ཐག་གང་ཞིག་བཅད་ཀྱང་མང་ཚོགས་མགོ་འཐོམ་ཏེ། གང་ཞིག་གསུང་གི་ཡོད་ན་ཟེར་ནས་དང་ལེན་བྱེད་ཐུབ་ཀྱི་ཡོད་པ་མ་རེད། ༧གོང་ས་མཆོག་ལ་དམངས་གཙོའི་ལྟ་གྲུབ་འདི་ལྟ་བུ་ཞིག་གང་ནས་འཁྲུངས་པ་རེད་ཟེར་ན། གཅིག་ནས་ཁོང་མི་མང་དཀྱུས་མའི་ཁྱིམ་ནས་འཁྲུངས་པ་དང༌། གཉིས་པ་ཁོང་པོ་ཏ་ལར་བཞུགས་སྐབས་ཁོང་གི་ཐག་ཉེ་ཤོས་མ་བྱིན་སྒོ་སྲུང་གཡོག་པོ་དག་ཆགས་བསྡད་ཡོད་སྟབས། ཁོང་ལ་རང་བཞིན་གྱིས་དམངས་གཙོའི་ལྟ་གྲུབ་ཆགས་པ་རེད། ཅེས་གསུངས་སོང༌།

བཀའ་ཁྲི་མཆོག་གིས་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་དམངས་གཙོའི་སྒྲིག་འཛུགས་སྐོར་གསུངས་དོན། “ དམངས་གཙོའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཐད་ནས་༧གོང་ས་མཆོག་ ༡༩༥༤ ལོར་པེ་ཅིན་རྒྱལ་ཡོངས་མི་དམངས་འཐུས་མིའི་ཚོགས་ཆེན་སྟེང་བཅར་སྐབས། ཚོགས་ཁང་ཧྲིལ་བོ་འཇམ་ཐང་ངེར་མི་རེ་ཟུང་ལ་གཉིད་ཅོག་རྒྱག་གི་ཡོད་པ་དང༌། ༡༩༥༦ ལོར་རྒྱ་གར་གྲོས་ཚོགས་ནང་ཕེབས་སྐབས། ཟིང་ཆ་ཧ་ཅང་ཆེ་བ་དང་སྲིད་བློན་ནའེ་རུ་ལ་སྐྱོན་འཛུགས་ཐད་ཀར་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་བཅས་ཀྱིས་ཁོང་གི་ཐུགས་ཡིད་འཕྲོགས་ཏེ། ༡༩༥༩ ལོར་རྒྱ་གར་ལ་ཕེབས་པ་ཐག་ནས་དམངས་གཙོའི་ལམ་སྲོལ་བཙུགས་པ་རེད། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༦༣ ལོར་གཟི་བརྗིད་དང་ལྡན་པ་ཞིག་ལ་གྲོས་ཚོགས་ནང་བུད་མེད་ཀྱི་སྐུ་ཚབ་ཐོག་མར་བྱུང་འདུག སྐབས་དེ་འདྲའི་སྔ་བོ་ཞིག་ནས་གྲོས་ཚོགས་ནང་བུད་མེད་ཀྱི་སྐུ་ཚབ་བཞག་པ་དེ། ནུབ་ཕྱོགས་རྒྱལ་ཁབ་མང་པོ་ཞིག་ཏུ་ཡོད་པ་མ་རེད། སུད་སི་ལྟ་བུར་མཚོན་ན་བདུན་བཅུ་དོིན་གྲངས་ནང་གྲོས་ཚོགས་ནང་བུད་མེད་ཀྱི་སྐུ་ཚབ་བསླེབས་པ་རེད། དེ་བཞིན་བདུན་བཅུ་དོན་གྲངས་ནང་གྲོས་ཚོགས་ནང་བོན་པོའི་སྐུ་ཚབ་བསླེབས་པ་རེད། ལྷག་པར་དུ་དྲུག་ཅུ་རེ་གྲངས་ནང་མི་སེར་སྤེལ་ཡུལ་རིང་ལུགས་མཚམས་འཇོག་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པའི་སྐབས་ ༡༩༦༣ ལོར་རྩ་ཁྲིམས་གཏན་འབེབས་གནང་བ་རེད ” ཅེས་གསུངས་སོང༌།

ཡང་ཁོང་གིས་ད་ལོ་༧གོང་ས་མཆོག་གིས་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་འགན་དབང་རྩིས་སྤྲོད་གནང་བའི་སྐོར་གསུངས་དོན། “ ད་ལོ་མི་མང་གིས་ཐད་ཀར་འོས་འདེམས་བྱས་པའི་བཀའ་བློན་ཁྲི་པ་སྐབས་གསུམ་པ་བསླེབས་ཡོད་པ་རེད། ད་ལོའི་གསུམ་བཅུའི་དུས་དྲན་གྱི་༧གོང་ས་མཆོག་གི་གསུང་འཕྲིན་དང་བསྟུན་ཏེ་ཁོང་གི་སྐུ་དབང་ཡོངས་རྫོགས་མི་མང་གིས་བདམས་པའི་མགོ་ཁྲིད་ཚོར་སྩོལ་རྒྱུ་ཡིན་ཞེས་ཐུགས་ཐག་བཅད་པ་རེད། རྒྱལ་སྤྱིའི་ཐོག་ནས་དུས་ཚོད་འདི་གལ་ཆེན་པོ་གང་འདྲ་ཞིག་ཆགས་ཀྱི་འདུག་ཟེར་ན། ཨ་རབ་ལུང་པའི་ཁ་ཆེ་རྒྱལ་ཁབ་མང་པོ་ཞིག་ཏུ་དམངས་གཙོའི་ཡར་ལངས་རྒྱག་བཞིན་པའི་སྐབས་རེད། འགའ་ཤས་ཀྱིས་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཐོག་གི་འགྱུར་བ་དེ་དག་ལ་བརྟེན་ཏེ་༧གོང་ས་མཆོག་གིས་འགྱུར་བ་བཏང་བ་མིན་ནམ་སྙམ་པའི་དོགས་པ་ཡོང་སྲིད་པ་རེད། འོན་ཀྱང་དེ་འདྲ་ཞིག་མ་རེད། རྒྱལ་སྤྱིའི་འགྱུར་བ་དེ་དག་གི་གོ་སྐབས་བཟུང་སྟེ་ཐུགས་ཐག་བཅད་པ་ཞིག་རེད། ང་ཚོའི་ད་ལྟའི་གནས་སྟངས་འདི་རེད ” ཅེས་དང༌།

ཁོང་གིས་མུ་མཐུད་དུ་གསུངས་དོན། “ ཉེ་ཆར་ཕྱི་ཚེས་ ༨ ཉིན་༧གོང་ས་མཆོག་གིས་ང་ལོ་བཅུ་དྲུག་ཐོག་སྲིད་སྐྱོང་སྟག་བྲག་རིན་པོ་ཆེས་ང་ལ་བོད་པའི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་འགན་སྤྲད་བཞག་པ་དེ། ད་ལྟ་ང་རང་གིས་སྲིད་སྐྱོང་བློ་བཟང་སེང་གེ་ལ་གནང་གི་ཡོད་ཅེས་གསལ་བོར་གསུངས་པ་རེད། འདི་གལ་ཆེན་པོ་ཞེ་དྲག་རེད། ང་སྒེར་གཅིག་གི་དོན་དག་མ་རེད། དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་གཞུང་གི་ཁྲིམས་མཐུན་གྱི་བདག་དབང་( Legitimacy )དེ་མི་མང་གིས་བདམས་བཞག་པའི་མགོ་ཁྲིད་ལ་གནང་གི་ཡོད་གསུངས་སོང༌། དེ་དང་མཉམ་དུ་རྒྱལ་དབང་སྐུ་ཕྲེང་བདུན་པའི་སྐབས་ནས་ཡོད་པའི་གསེར་དམ་དེ་ང་ལ་གནང་བ་རེད། དེ་ནི་སྐུ་ཕྲེང་བདུན་པའི་སྐབས་ནས་ཡོད་པའི་ཁྲིམས་མཐུན་གྱི་བདག་དབང་དེ་ཐེངས་འདིར་མི་དམངས་མང་ཚོགས་ཀྱིས་རྒྱབ་སྐྱོར་ཡོད་པའི་མགོ་ཁྲིད་ཅིག་ལ་གནང་གི་ཡོད་པ་བསྟན་ཡོད ” ཅེས་གསུངས་སོང༌།

བློ་བཟང་སེང་གེ་མཆོག་གིས་༧གོང་ས་མཆོག་གི་བཀའ་དགོངས་བརྩི་སྟངས་སྐོར་གསུངས་དོན། “ ང་ཚོས་༧གོང་ས་མཆོག་གི་དགོངས་གཞི་ལྟར་ལས་ཀ་བྱ་རྒྱུ་གལ་ཆེན་པོ་ཞེ་དྲག་རེད། དེ་ལྟར་མ་སོང་པ་ཡིན་ན། བོད་ནང་ཡོད་པའི་ཤ་ཁྲག་གཅིག་པའི་སྤུན་ཟླ་ཚོར་སེམས་འཚབ་ཡོང་གི་རེད། ང་ཚོས་འདི་ནས་འགྲིག་མི་འགྲིག་བྱས་པ་ཡིན་ན། ཕྱོགས་གཅིག་ནས་༧གོང་ས་མཆོག་ཐུགས་ཕམ་པ་དང༌། གཉིས་ནས་བོད་ནང་གི་རེ་བཞག་དེ་མེད་པ་བཟོས་ཡོང་གི་རེད། དེར་བརྟེན། ང་ཚོར་འགན་དམིགས་བསལ་ཆེན་པོ་ཞིག་ཡོད། ལྷག་པར་དུ་གཞོན་སྐྱེས་ཚོར་འགན་ཆེན་པོ་ཡོད། ད་ལན་གྱི་འོས་འདེམས་ཁྲོད་མི་རྒན་པའི་འགན་དེ་ང་མི་གཞོན་པ་ཞིག་ལ་གནང་བ་རེད། གཞུང་ས་དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་གིས་སྲིད་དབང་བསྐྱངས་པའི་རིང་ལ། བོད་པའི་སྲིད་འབྱོར་རིག་གསུམ་གང་འདྲ་ཆགས་ཡོད་པ་རེད་ཟེར་ན། ཡག་ཐོག་ཆོད་ཆགས་ཡོད་པ་རེད། ལྷག་པར་དུ་ཐག་རིང་པོར་གཟིགས་དགོས་པ་མ་རེད། འདས་པའི་ལོ་ལྔ་བཅུའི་རིང་ལ་གནས་སྟངས་ཡག་ཐག་གཅོད་ཆགས་ཡོད་པ་རེད ” ཅེས་གསུངས་སོང༌།

མཐར་བཀའ་ཁྲི་མཆོག་གིས་གཞོན་སྐྱེས་ཚོར་རེ་བཅོལ་དང་རྟིང་སྐུལ་གནང་དོན། “ ང་ཚོར་ཕུགས་ཀྱི་དམིགས་ཡུལ་གཉིས་ཡོད། བོད་མྀའི་རང་དབང་བསྐྱར་གསོ་བྱ་རྒྱུ་དང༌། ༧གོང་ས་མཆོག་བོད་དུ་གདན་འདྲེན་ཞུ་རྒྱུ་དེ་གཉིས་ཡིན། ༧གོང་ས་མཆོག་གིས་དགོངས་ལོ་བཅུ་དྲུག་ནས་སྐུ་ངལ་བསྐྱོན་ཏེ་ང་ཚོར་དམངས་གཙོ་འདི་བསྩལ་བ་རེད། ང་ཚོས་ཕར་འབུལ་དགོས་པ་དེ་གང་རེད་ཟེར་ན། ཁོང་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་ས་ལྷ་སར་གདན་འདྲེན་ཞུ་ཐུབ་དགོས་པ་དེ་རེད། ༡༩༡༠ ལོར་རྒྱ་དམག་བཙན་འཛུལ་འོག་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་གསུམ་པ་ལྷ་ས་ནས་རྒྱ་གར་ལ་ཕེབས་དགོས་བྱུང་བ་རེད། ༡༩༡༣ ཟླ་ ༡ ནང་ཕྱིར་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་ས་ལྷ་སར་གདན་འདྲེན་ཞུ་ཐུབ་ཡོད་པ་མ་ཟད། བོད་རང་བཙན་ཡིན་ཞེས་གསལ་བསྒྲགས་གནང་ཐུབ་ཡོད། དེ་ཇི་ལྟར་བྱུང་བ་རེད་ཟེར་ན། སྐབས་དེའི་མི་རབས་རྒན་པ་ཚོའི་ལྷག་བསམ་དང་ཆོད་སེམས། མཐུན་ལམ་རྡོག་རྩ་གཅིག་སྒྲིལ་ཐོག་སྐུ་ལས་བསྐྱོན་ཏེ་རྒྱལ་ཁ་དེ་བླངས་པ་རེད། ང་ཚོས་ད་ལྟ་བོད་པའི་རང་དབང་བསྐྱར་གསོ་ཁག་པོ་མིན་འགྲོ་ཟེར་ས་ཡོད་པ་མ་རེད། ང་ཚོར་ཁ་གཡར་ས་དང་ལག་པ་འཕྱི་ས་ཡོད་པ་མ་རེད། ༡༩༡༣ ལོར་༧གོང་ས་བཅུ་གསུམ་པ་ལྷ་སར་གདན་འདྲེན་ཞུས་པ་རེད། བཀའ་ཤག་སྐབས་བཅུ་བཞི་བས་༧གོང་ས་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་བཞི་བ་ཆེན་པོ་མཆོག་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་ས་ལྷ་སར་གདན་འདྲེན་ཞུ་ཐུབ་དགོས་པ་རེད ” ཅེས་གསུངས་སོང༌།

གསར་འགོད་པ། བནྡེ་སྐྱབས།