ཟླ་ ༡༢ ཚེས་ ༣༠ ཉིན་བོད་ལྗོངས་ཆ་འཕྲིན་དྲ་བར་གནས་ཚུལ་སྤེལ་བ་ལྟར་ན། ཕྱི་ཟླ་ ༡༢ ཚེས་ ༡༢ ཉིན་རྒྱ་ནག་འཐབ་ཕྱོགས་གཅིག་གྱུར་ཁང་གི་འགན་འཛིན་གཞོན་པ་ཀྲུའུ་ཝེ་ཆོན་གྱིས་ཡུ་རོབ་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་བྷེལ་ཇམ་(Belgium)གྱི་རྒྱལ་སའི་ཚོགས་ཁང་ཞིག་ཏུ་བོད་རྒྱའི་གནད་དོན་དང་། བོད་མིའི་ཐོབ་ཐང་། ད་ལོར་བོད་ནང་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་བཏང་བ་བཅས་ཀྱི་ཐོག་གཏམ་བཤད་ཅིག་བྱས་ཡོད་པ་འདིར་བཤུ་འགོད་བྱས་ཡོད། ༼ ཀྲུའུ་ཝེ་ཆུན། ངས་ཐོག་མར་ཀྲུང་གོའི་བོད་ལྗོངས་དང་འབྲེལ་བའི་གནས་ཚུལ་འགའ་ངོ་སྤྲོད་བྱེད་རྒྱུ་ ཡིན་ལ། དེ་ནས་ཁ་ཟས་ལ་རོལ་བའི་བར་སྐབས་སུ་ཁྱེད་ཅག་གི་དྲི་བར་ལན་འདེབས།
ད་ལོ་ནི་བོད་ཞི་བས་བཅིངས་འགྲོལ་བཏང་ནས་ལོ༦༠འཁོར་བའི་ལོ་ཡིན། ལོ་ངོ་༦༠ཡི་ཚུན་ལ་ཀྲུང་གོ་སྲིད་གཞུང་གིས་བོད་ལྗོངས་ལ་བྱ་བ་མང་པོ་བསྒྲུབས་ ཡོད། དེ་མདོར་བསྡུས་ནས་བཤད་ན་དོན་ཆེན་གསུམ་བསྒྲུབས་ཡོད་དེ། དོན་ཆེན་དང་པོ་ནི་༡༩༥༡ལོར་བོད་ཞི་བས་བཅིངས་འགྲོལ་བཏང་བ་དང༌། དུས་དེ་ནས་བཟུང་སྟོབས་ཤུགས་གང་རུང་ཞིག་གིས་བོད་ལྗོངས་དང་ཀྲུང་གོ་གཉིས་ཁ་ བྲལ་དུ་གཏོང་འདོད་པའི་བསམ་དོན་དེ་ནམ་ཡང་འགྲུབ་མི་སྲིད་པར་གྱུར། ཞི་བས་བཅིངས་འགྲོལ་བཏང་བ་ནི་བོད་མིའི་ཐོབ་ཐང་བྱ་གཞག་སྟེང་གི་ཡར་རྒྱས་ཆེན་ པོ་ཞིག་ཡིན། རྒྱུ་མཚན་ནི་མིའི་ཐོབ་ཐང་རྨང་གཞི་བྱས་པའི་ཀྲུང་གོ་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་བདག་དབང་ལ་ ཁག་ཐེག་ཐོབ། ལོ་རྒྱུས་སུ་ཡང་གལ་སྲིད་བཙན་རྒྱལ་རིང་ལུགས་པ་གང་གིས་བཙན་འཛུལ་ དང༌། གཉའ་གནོན་བཏང་ཙ་ན། བོད་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་བྱ་གཞག་ཞེས་པ་ཡང་ཡེ་ནས་མེད་ཅེས་གསལ་བོར་འཁོད་ཡོད།
དོན་ཆེན་གཉིས་པ་ནི་༡༩༥༩ལོར་ཏཱ་ལའི་བླ་མ་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་བཞི་བ་གཙོ་བྱས་པའི་ གོང་རིམ་དབང་བསྒྱུར་ཚོགས་པ་ཉུང་ཤས་ཤིག་གིས་ངོ་ལོག་ཟིང་འཁྲུག་བསླངས་པ་ཞི་འཇགས་སུ་བཏང་རྗེས། བོད་ལྗོངས་སུ་དམངས་གཙོ་བཅོས་བསྒྱུར་མངོན་དུ་གྱུར་ནས་ལོ་བརྒྱ་ཕྲག་རིང་ལ་རྒྱུན་བསྐྱངས་པའི་ཆོས་སྲིད་ཟུང་འབྲེལ་བཀས་བཀོད་རྒྱུད་འཛིན་གྱི་ཞིང་བྲན་ལམ་ ལུགས་རྩ་གཏོར་དུ་བཏང༌། དུས་དེ་ནས་བཟུང་བོད་ལྗོངས་དེ་ཉིད་ཀྲུང་གོའི་ས་ཁུལ་གཞན་དག་དང་འདྲ་བར་སྤྱི་ ཚོགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་གསར་བར་ཞུགས། དེའི་ཕྱིས་སུ་བོད་ལྗོངས་སུ་བཀས་བཀོད་རྒྱུད་འཛིན་གྱི་ཞིང་བྲན་ལམ་ལུགས་སླར་གསོ་བྱེད་འདོད་ཀྱང་ནམ་ཡང་སྲིད་པ་མིན།
དམངས་གཙོ་བཅོས་བསྒྱུར་བརྒྱུད་དེ་ ཞིང་བྲན་ཁྲི་ཚོ་ལ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ཐོབ། དེ་ནི་ཀྲུང་གོ་དང༌། འཛམ་གླིང་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་སྟེང་ཧ་ཅང་གལ་ཆེ་ཞིང༌། ཤུགས་རྐྱེན་ཆེན་པོ་ཐེབས་པའི་དོན་དག་གལ་ཆེན་ཞིག་ཡིན།
དོན་ཆེན་གསུམ་པ་ནི། ང་ཚོས་བོད་ལྗོངས་སུ་མི་རིགས་ས་ཁུལ་རང་སྐྱོང་ལམ་ལུགས་བཙུགས་པ་དང༌། དུས་རབས་ཕྱེད་ཙམ་གྱི་རིང་ལ་བོད་ལྗོངས་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་དང༌། སྤྱི་ཚོགས་མགྱོགས་པོར་འཕེལ་བ་དང༌། འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་བྱ་གཞག་ཁག་གི་འགན་སྲུང་དང་དེ་ཇེ་ལེགས་སུ་གཏོང་བ་ མངོན་དུ་གྱུར་ཡོད།
ལས་ཀའི་དགོས་དབང་གིས་ང་རང་བོད་ལྗོངས་སུ་ཧ་ལམ་ཐེངས་༤༠ལྷག་ལ་བསྐྱོད་མྱོང༌། ད་ལོའི་ནང་ང་རང་ཐེངས་ལྔ་ལ་སོང༌། ཐེངས་རེར་བོད་ལྗོངས་སུ་བསྐྱོད་དུས་ངས་བོད་མི་དམངས་ཀྱི་འཚོ་བ་ཇེ་ལེགས་སུ་ སོང་བ་མངོན་གསལ་ཡིན་པ་དང༌། དམངས་གཙོའི་ཐོབ་ཐང་ལ་འགན་སྲུང་ཐོབ་ཡོད་པ་བཅས་མཐོང་ཐུབ། ངས་ འདི་ནས་རྩ་བའི་རྩིས་གྲངས་འགའ་དྲངས་ནས་བཤད། མ་གཞི་རྩིས་གྲངས་ནི་ཆོ་མེད་བྲོ་མེད་ཀྱི་ཚིག་རོ་སྐམ་པོ་ཞིག་ཡིན་ན་ཡང༌། དེ་ནི་ཀྲུང་གོ་སྲིད་གཞུང་དང་བོད་ལྗོངས་མི་དམངས་ཀྱིས་འབད་འབུངས་ཆེན་པོ་བྱས་ ནས་བླངས་པའི་གྲུབ་འབྲས་ཡིན། ༢༠༠༦ལོ་ནས་༢༠༡༠ལོའི་བར་གྱི་ཀྲུང་གོའི་ལོ་ལྔ་ཚན་བཅུ་གཅིག་པའི་རིང་དུ། ཀྲུང་གོ་སྲིད་གཞུང་གིས་བོད་ལྗོངས་འཛུགས་སྐྲུན་གྱི་ཐད་ལ་མ་དངུལ་སྒོར་དུང་ ཕྱུར་༡༣༧༨བཏང་ནས་རྒྱབ་སྐྱོར་མཛད། ༢༠༡༡ལོ་ནས་༢༠༡༥ལོའི་བར་གྱི་ཀྲུང་གོའི་ལོ་ལྔ་ཚན་བཅུ་གཉིས་པའི་འཆར་འགོད་ཀྱི་ སྐབས་སུ། བོད་ལྗོངས་ཐད་བཏང་བའི་མ་དངུལ་ཁྱོན་སྡོམ་སྒོར་དུང་ཕྱུར་༣༣༠༠བཏང་ཞིང༌། དེ་ནི་ལོ་ལྔ་ཚན་བཅུ་གཅིག་པ་དང་བསྡུར་ན་ལྡབ་གཅིག་གིས་ཇེ་མང་དུ་བཏང་ཡོད། ༢༠༡༡ལོར་བོད་ལྗོངས་ས་ཁུལ་གྱི་ཐོན་སྐྱེད་སྤྱིའི་རིན་ཐང་སྔོན་རྩིས་བརྒྱབ་ན་ ཕལ་ཆེར་སྒོར་དུང་ཕྱུར༦༠༥ལ་སླེབས་པ་དང༌། དེ་ནི་ལོ་སྔོན་མ་དང་བསྡུར་ན་བརྒྱ་ཆའི་༡༢ ། ༦ འཕར། བསྟུད་མར་ལོ་༡༩ཡི་ནང་གྲངས་གནས་གཉིས་ཀྱིས་འཕར་བའི་རྒྱུན་བསྐྱངས་ཡོད། གྲོང་ཁྱེར་གྱི་སྡོད་དམངས་ཀྱིས་བཀོལ་ཆོག་པའི་ཡོང་འབབ་སྒོར་༡༦༡༤༨ལ་སླེབས་ཐུབ་ པ་དང༌། དེ་ནི་ལོ་སྔོན་མ་དང་བསྡུར་ན་བརྒྱ་ཆའི༧ ། ༨ ཇེ་མང་དུ་སོང་ཡོད། དེ་ལས་ང་ཚོས་རོང་འབྲོག་མང་ཚོགས་ལ་དོ་སྣང་ཆེན་པོ་བྱས་པ་ཡིན། རྒྱུ་མཚན་ནི་བོད་ལྗོངས་སུ་ འཚོ་གནས་ཆ་རྐྱེན་ཧ་ཅང་ཞེན་པ་ནི་རོང་འབྲོག་མང་ཚོགས་ཡིན། ད་ལོར་མི་རེའི་ཆ་སྙོམས་ཀྱི་ཁེ་གཙང་ཡོང་འབབ་སྒོར་༤༧༠༠ལ་སླེབས་ཐུབ་ཡོད་པ་དང༌། དེ་ནི་ལོ་སྔོན་མ་དང་བསྡུར་ན་བརྒྱ་ཆའི་༡༣ ། ༦ འཕར། བསྟུད་མར་ལོ༩ཡི་ནང་གྲངས་གནས་གཉིས་ཀྱིས་འཕར་བའི་རྒྱུན་བསྐྱངས་ཡོད། ཀྲུང་གོ་སྲིད་གཞུང་གིས་དེ་སྔོན་གྲོས་ཚོགས་གལ་ཆེན་ཞིག་འཚོགས་ཏེ། རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་དབུལ་སྐྱོར་ཚད་གཞི་དེ་སྔོན་ཆད་ཀྱི་སྒོར༡༡༩༦ ནས་༢༣༠༠རུ་ཇེ་མང་དུ་བཏང་ཡོད། དེས་ང་ཚོས་དབུལ་སྐྱོར་གསར་སྤེལ་གྱི་ལས་ལ་དཀའ་གནད་ཅིག་བསྣན་ཡོད་ན་ཡང་ངེས་པར་ དུ་བསྒྲུབ་དགོས་པ་ཡིན། སྒོར་༢༣༠༠དེ་ནི་མི་རེའི་ཆ་སྙོམས་ཀྱི་ཉིན་རེའི་ཡོང་འབབ་ཨ་རིའི་སྒོར་༡ཡིན་ལ། རྒྱལ་སྤྱིར་སྤྱོད་པའི་ཚད་གཞི་ལས་ཀྱང་མཐོ། བོད་ལྗོངས་ཀྱི་རོང་འབྲོག་མི་སེར་གྱི་མི་རེའི་ཆ་སྙོམས་ཀྱི་ཁེ་གཙང་ཡོང་འབབ་ སྒོར་༤༧༠༠ལ་སླེབས་ཡོད་པས་སྤྱིའི་ཆ་ནས་དབུལ་ཕོངས་ཀྱི་འཚོ་བ་དང་རིང་དུ་གྱེས་ པ་མཚོན་ཡོད། གཞན་ཡང་ང་ཚོ་བོད་ལྗོངས་ཀྱི་སློབ་གསོ་དང༌། འཕྲོད་བསྟེན་བྱ་གཞག་སོགས་ཀྱང་ཡར་ངོས་ཟླ་ལྟར་འཕེལ་བཞིན་ཡོད། ཆེས་སྤྱིར་བཏང་གི་གྲངས་ཀ་ཞིག་ནི་བོད་ལྗོངས་ཀྱི་མི་རེའི་ཆ་སྙོམས་ཀྱི་ཚེ་ཚད་ དེ་༡༩༥༡ལོར་བོད་ཞི་བས་བཅིངས་འགྲོལ་སྐབས་ཀྱི་ལོ༣༥ ། ༥ ནས་ད་ལྟའི་ལོ༦༩ལ་འཕར་བ་དང༌། སྤྱིའི་མི་གྲངས་ཁྲི༡༠༠ནས་ཁྲི༣༠༠ལ་འཕར་ཡོད། ནང་སྒོས་སུ་བསྟན་དགོས་པ་ཞིག་ནི། མི་ལ་ལས་བཤད་པ་ལྟར། མི་གྲངས་ཇེ་མང་དུ་སོང་བ་ནི་རྒྱ་མི་ནང་དུ་སླེབས་པ་མང་པས་ཡིན་ཞེས་ཤོད་པ་ལྟ་ བུ་གཏན་ནས་མིན། ང་ཚོས་མི་གྲངས་ཡོངས་བཤེར་ཐེངས་རེར་བྱས་པ་དང༌། ཉེ་ལམ་མི་གྲངས་ཡོངས་བཤེར་བྱས་པའི་ནང་དུ། བོད་མིའི་ཁ་གྲངས་སྔར་བཞིན་བོད་ལྗོངས་མི་གྲངས་ཀྱི་བརྒྱ་ཆའི་༩༢ཡན་ཟིན་ཡོད།
སྤྱི་ དམངས་ཀྱི་ཆོས་ལུགས་དད་མོས་རང་དབང་ལ་བརྩི་སྲུང་བྱེད་པ་ནི་ཀྲུང་གོ་སྲིད་གཞུང་ གི་རྩ་བའི་སྲིད་ཇུས་ཤིག་ཡིན། དེང་སྐབས་བོད་ལྗོངས་ལ་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་གྱི་དགོན་སྡེ༡༧༨༠ཡོད་ཅིང༌། ཕལ་ཆེར་མི་༡༦༠༠ཙམ་ལ་དགོན་སྡེ་གཅིག་ཡོད། ད་ལྟ་གྲྭ་བཙུན་མི་གྲངས༤༦༠༠༠ཡོད་པ་དང༌། དེ་ནི་མི་གྲངས་བསྡུར་ཚད་ཀྱི་བརྒྱ་ཆའི༡ ། ༥ ཟིན། ངས་ཡོ་རོབ་ཀྱི་ཆ་སྙོམས་ཀྱི་མི་གྲངས་ག་ཚོད་ཅིག་ལ་ཆོས་ཁང་ཞིག་ཡོད་པ་དང༌། ཆོས་པ་དེ་རྣམས་ཀྱིས་མི་གྲངས་བསྡུར་ཚད་ཀྱིས་ག་ཚོད་ཟིན་ཡོད་པ་མི་ཤེས་མོད། ངས་བཤད་པའི་གྲངས་ཀ་འདི་ཏཱ་ལའི་བླ་མས་བོད་ལྗོངས་དབང་དུ་བསྒྱུར་བའི་དུས་དང་ བསྡུར་ན་ཧ་ཅང་ཉུང་ལ། དུས་དེར་གྲྭ་བཙུན་ཁྲི༡༠ལ་ཟིན་སྐད། ཡིན་ན་ཡང་དུས་དེའི་སྤྱིའི་མི་གྲངས་ཁྲི༡༠༠ཡིན། རྣམ་པ་ཚོས་བསམ་བློ་ཐོངས་དང༌། དེ་ལྟའི་སྤྱི་ཚོགས་ལ་འཕེལ་རྒྱས་དང་ཡར་རྒྱས་ཡོད་སྲིད་དམ། མིག་ སྔའི་ཀྲུང་གོ་དང་ཡོ་རོབ་མནའ་འབྲེལ་གྱི་འབྲེལ་བ་ཧ་ཅང་ལེགས། ཕྱོགས་གཉིས་ཀྱིས་སྒོ་ཀུན་ནས་འཐབ་ཇུས་ལས་གྲོགས་ཀྱི་འབྲེལ་བ་བཙུགས་ཏེ། དཔལ་འབྱོར་དང༌། ཚན་རྩལ། རྩོལ་བྱུང་རིག་གནས་ལ་སོགས་པའི་མངའ་ཁོངས་ཐད་ནས་མཉམ་ལས་བྱེད་པའི་ལམ་ལུགས་ ཕྱོགས་ལ་རིམ་པ་ཁག་ནས་ཕན་ཚུན་བར་གླེང་མོལ་བྱས་ཡོད། ཀྲུང་གོ་དང་ཡོ་རོབ་ཀྱི་ མཉམ་ལས་ཀྱིས་ཕྱོགས་གཉིས་དང་ཐ་ན་འཛམ་གླིང་ལ་ཡང་ཕན་པ་ཆེན་པོ་བསྐྲུན་ཡོད་ཅིང༌། ནང་སྒོས་སུ་མིག་སྔའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་དངུལ་རྩར་ཆག་འཇིགས་བྱུང་བ་དང༌། ཡོ་སྒོར་བུ་ལོན་ཉེན་ཁར་འཕྲད་པ་བཅས་ཐག་གཅོད་པའི་གནས་ཚུལ་འོག ཀྲུང་གོ་དང་ཡོ་རོབ་བར་གྱི་འབྲེལ་བར་ཤུགས་སྣོན་དང༌། ཕན་ཚུན་བར་རོགས་སྐྱོར། མཉམ་དུ་དཀའ་ངལ་ཁྱད་གསོད་བྱས་ཏེ་ཕྱོགས་གཉིས་ལ་ཕན་པར་བརྩོན་ལེན་བྱ་རྒྱུ་ནི་ གལ་ཆེའི་གཙུགས་ཆེན་ཡིན།
ད་ཆ་ཀྲུང་གོ་དང་ཡོ་རོབ་བར་གྱི་མཉམ་ལས་ཧ་ཅང་གལ་ཆེན་དུ་འགྱུར་བཞིན་པའི་སྐབས་འདིར། ངས་རྟོགས་དཀའ་བ་ཞིག་ནི་ནམ་རྒྱུན་ཡོ་རོབ་མནའ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཁབ་དག་ཏུ་ཀྲུང་གོར་ རྒྱུ་མེད་རྐྱེན་མེད་ཀྱིས་སྐྱོན་བརྗོད་བྱེད་པའི་སྐད་ཆ་འགའ་ཐོས་འོང༌། དེ་ལས་ལྡོག་ཏེ། ངས་ཀྲུང་གོ་བས་དུས་ནམ་ཞིག་ལ་ཡོ་རོབ་མནའ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ནང་ཁུལ་གྱི་དོན་ དག་ལ་སྐྱོན་བརྗོད་བྱས་མྱོང་བ་ཡིད་ལ་དྲན་རྒྱུ་མེད། ཉེ་ལམ་གྱི་དོན་དག་ཞིག་ལ་དཔེ་བཞག་ན་ནི། ཡོ་རོབ་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་མི་ཉུང་ཤས་ཤིག་གིས་ཀྲུང་གོའི་ཁེ་ཕན་ལ་མི་བལྟོས་པར་ཨུ་ ཚུགས་ཀྱིས་ཏཱ་ལའི་ཚོགས་ཁག་ཏེ “ བཙན་བྱོལ་སྲིད་གཞུང་ ” གི་འགོ་ཁྲིད་གསར་བ་པུ་ལུ་སེར་འཚམས་འདྲིར་ཡོང་བར་གདན་དྲངས་བ་དང༌། མཇལ་འཕྲད་གནང་བར་འུར་ཤོབ་ཆེན་པོ་རྒྱག་བཞིན་ཡོད་པ་མ་ཟད། ད་དུང་བོད་མིའི་སྲིད་འཛིན་ཀྲུང་དབྱང་ཙུང་ལི་ཡི་མཚན་ངོས་ནས་ཡོ་རོབ་གྲོས་ ཚོགས་ཀྱི་ཕྱི་ཕྱོགས་ལས་དོན་ཨུ་ལྷན་དུ་འཆད་འཁྲིད་བྱེད་པར་གདན་དྲངས་ནས། བོད་རང་བཙན་སྐོར་གྱི་འཆལ་གཏམ་གང་སར་ཁྱབ་བསྒྲགས་བྱེད་དུ་བཅུག ཡོ་རོབ་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་མི་ཉུང་ཤས་ཤིག་གི་དེ་འདྲའི་བྱེད་སྤྱོད་ལ་མཚོན་ན་གཞི་ ནས་འགན་མི་འཁུར་བར་ཀྲུང་གོར་མནའ་བོར་དང༌། རྒྱལ་སྤྱིའི་འབྲེལ་བ་སྐོར་གྱི་རྩ་བའི་ཚད་གཞི་དང་རྒྱབ་འགལ་དུ་སོང་ཡོད། ཡོ་རོབ་མནའ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱིས་བོད་ལྗོངས་ནི་ཀྲུང་གོ་དང་འབྲེལ་བའི་ས་ཁུལ་ ཞིག་ཡིན་པ་ཁས་ལེན་པའི་སྐབས་སུ། ཀྲུང་གོ་ཁ་བྲལ་དུ་གཏོང་བའི་ཟིང་འཁྲུག་སློང་མཁན་གྱི་ཚོགས་ཁག་འགོ་གཙོ་དེ་ཡོ་ རོབ་གྲོས་ཚོགས་སུ་འཚམས་འདྲིར་གདན་འདྲེན་པའི་དབང་ཆ་མེད། ངའི་རེ་བ་ནི་འདིར་བཞུགས་ཀྱི་ཁྱེད་རྣམ་པས་རང་རང་གི་དགེ་མཚན་ལྷུར་བླངས་ཏེ། ཁྱེད་ཅག་གིས་ཀྲུང་གོ་ཡོ་རོབ་བར་གྱི་མཛའ་མཐུན་འབྲེལ་བར་མཐོང་ཆེན་བྱེད་པའི་ རྨང་གཞིའི་སྟེང༌། ཐ་ཤལ་གྱི་དོན་དག་འདི་ལྟ་བུ་འབྱུང་བར་བཀག་འགོག་བྱེད་རྒྱུ་དེ་ཡིན།
ང་ནི་སྔོན་ཆད་མི་དམངས་ཉིན་རེའི་ཚགས་པར་གྱི་གསར་འགོད་པ་ཡིན། སྐབས་དེར་ངས་གཞན་ལ་དྲི་བ་ཅུང་རྣོ་པོ་འདོན་པར་དགའ་བོ་ཡོད། དེ་རིང་ངས་ཁྱེད་ཅག་གིས་ང་ལ་དྲི་བ་ཅུང་རྣོ་པོ་འདོན་པར་དགའ་བསུ་ཞུ། ངས་གོང་དུ་བཤད་པའི་བཙན་བྱོལ་སྲིད་གཞུང་གི་འགོ་ཁྲིད་གསར་བ་གླེང་བ་དེ་ཙམ་གྱིས་དེ་རིང་འདིར་བཞུགས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཚོས་ཁ་ཟས་རོལ་བའི་སྤྲོ་སེམས་དང་མི་འགལ་བར་མཁྱེན ༽ ཞེས་བཀོད་འདུག
གསར་འགོད་པ། དོན་འགྲུབ་བཀྲ་ཤིས།
་་་་། དེ་མདོར་བསྡུས་ནས་བཤད་ན་དོན་ཆེན་གསུམ་བསྒྲུབས་ཡོད་དེ། དོན་ཆེན་དང་པོ་ནི་༡༩༥༡ལོར་བོད་ཞི་བས་བཅིངས་འགྲོལ་བཏང་བ་དང༌། དུས་དེ་ནས་བཟུང་སྟོབས་ཤུགས་གང་རུང་ཞིག་གིས་བོད་ལྗོངས་དང་ཀྲུང་གོ་གཉིས་ཁ་ བྲལ་དུ་གཏོང་འདོད་པའི་བསམ་དོན་དེ་ནམ་ཡང་འགྲུབ་མི་སྲིད་པར་གྱུར། ཞི་བས་བཅིངས་འགྲོལ་བཏང་བ་ནི་བོད་མིའི་ཐོབ་ཐང་བྱ་གཞག་སྟེང་གི་ཡར་རྒྱས་ཆེན་ པོ་ཞིག་ཡིན། རྒྱུ་མཚན་ནི་མིའི་ཐོབ་ཐང་རྨང་གཞི་བྱས་པའི་ཀྲུང་གོ་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་བདག་དབང་ལ་ ཁག་ཐེག་ཐོབ། ལོ་རྒྱུས་སུ་ཡང་གལ་སྲིད་བཙན་རྒྱལ་རིང་ལུགས་པ་གང་གིས་བཙན་འཛུལ་ དང༌། གཉའ་གནོན་བཏང་ཙ་ན། བོད་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་བྱ་གཞག་ཞེས་པ་ཡང་ཡེ་ནས་མེད་ཅེས་གསལ་བོར་འཁོད་ཡོད།
༡༽ ༡༩༥༡ལོར་བོད་ཞི་བས་བཅིངས་འགྲོལ་བཏང་མ་ཐུབ་པར་དྲག་པོས་དམག་གིས་བཅོན་འཛུལ་བཙན་ཤེད་མི་བསད་ཁྲག་སྦྱོར་བྱས་པ་དང་། གཡོ་དང་ཧམ་བཤད་ཀྱིས་བོད་གཞུང་དམ་ཕྲུག་རྫུན་པ་བཟོས་ནས་དམ་ཕྲུག་རྫུན་མ་དེ་ང་ཕོད་ངག་དབང་འཇིགས་མེད་ལགས་ལ་རྒྱབ་དུ་བཅུག་པའི་ལོ་རྒྱུས་དེ་ཤོད་མི་ཕོད་པ་འདི་ཅི་ཡིན་ནམ། ཀྲུའུ་ཝེ་ཆོན་ལགས།
དོན་ཆེན་གཉིས་པ་ནི་༡༩༥༩ལོར་ཏཱ་ལའི་བླ་མ་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་བཞི་བ་གཙོ་བྱས་པའི་ གོང་རིམ་དབང་བསྒྱུར་ཚོགས་པ་ཉུང་ཤས་ཤིག་གིས་ངོ་ལོག་ཟིང་འཁྲུག་བསླངས་པ་ཞི་འཇགས་སུ་བཏང་རྗེས། བོད་ལྗོངས་སུ་དམངས་གཙོ་བཅོས་བསྒྱུར་མངོན་དུ་གྱུར་ནས་ལོ་བརྒྱ་ཕྲག་རིང་ལ་རྒྱུན་བསྐྱངས་པའི་ཆོས་སྲིད་ཟུང་འབྲེལ་བཀས་བཀོད་རྒྱུད་འཛིན་གྱི་ཞིང་བྲན་ལམ་ ལུགས་རྩ་གཏོར་དུ་བཏང༌། དུས་དེ་ནས་བཟུང་བོད་ལྗོངས་དེ་ཉིད་ཀྲུང་གོའི་ས་ཁུལ་གཞན་དག་དང་འདྲ་བར་སྤྱི་ ཚོགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་གསར་བར་ཞུགས། དེའི་ཕྱིས་སུ་བོད་ལྗོངས་སུ་བཀས་བཀོད་རྒྱུད་འཛིན་གྱི་ཞིང་བྲན་ལམ་ལུགས་སླར་གསོ་བྱེད་འདོད་ཀྱང་ནམ་ཡང་སྲིད་པ་མིན།
དམངས་གཙོ་བཅོས་བསྒྱུར་བརྒྱུད་དེ་ ཞིང་བྲན་ཁྲི་ཚོ་ལ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ཐོབ། དེ་ནི་ཀྲུང་གོ་དང༌། འཛམ་གླིང་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་སྟེང་ཧ་ཅང་གལ་ཆེ་ཞིང༌། ཤུགས་རྐྱེན་ཆེན་པོ་ཐེབས་པའི་དོན་དག་གལ་ཆེན་ཞིག་ཡིན།
༢༽ ༡༩༥༩ལོར་༸ཏཱ་ལའི་༸བླ་མ་༸སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་བཞི་པ་ཆན་པོ་མཆོག་གཙོ་དབུས་པའི་གོང་རིམ་འགའ་དང་བཅས་བོད་མི་སྟོང་ཕྲག་༨༠བརྒལ་བ་རང་སྲོག་འབེན་ལ་བཙུགས་ནས་རྒྱ་བལ་ཕྱོགས་སུ་བཙན་གྱིས་བྲོས་བྱོལ་མ་ཕེབས་ཀ་མེད་བཟོ་མཁན་མ་འོ་དང་ཅ་འོ་སོགས་རྒྱ་རིགས་སྤྲང་ཕྲུག་དཔོན་རིགས་མི་ངན་དེ་ཚོའི་སྐོར་ལ་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་མཁན་འགས་བརྗོད་པ་ལྟར་ན་གུང་ཕྲན་གྱེན་ལང་མི་བསད་ཁྲག་སྦྱོར་སྐབས་མི་ས་ཡ་༤༠བཞི་བཅུ་ཤི་བསད་བྱུང་བའི་ལོ་རྒྱུས་ཁྲག་འཛར་འདི་དུས་ད་དུང་ཡང་སྦས་འདོད་ཡོད་པ་འདི་ཅི་ཡིས་ཚུལ་རེད།
ཨུ་རུ་སུའི་སི་ཏ་ལིན་གྱི་རོ་ཕྱིར་འདོན་ཟིན་པ་ལྟར། དུས་ད་ལྟ་ཡང་མ་འོའི་རོ་ལ་ཤི་འཐམ་རོ་འཐམ་བྱས་ནས་ད་དུང་སྡོད་རྒྱུ་ཡིན་ནམ། དེས་མ་ཟད་གཡི་རག་གི་སྲིད་འཛིན་རྒྱལ་ཁམས་གཅིག་བསྡུས་པ་དཔོན་ངན་ས་དམ་ཧུ་སིན་གྱིས་རང་གི་འདྲ་དཔར་དངུལ་ལོར་ལ་སྤར་བ་ལྟར་། མ་འོ་ཤི་འདྲེའི་དཔར་དེ་མ་འོའི་རོ་དེ་རོ་སྒམ་ནང་ནས་དང་། དངུལ་ལོར་སྟེང་གི་མའོའི་འདྲ་རིས་དེ་ག་དུས་གད་སྙིགས་ནང་ལ་གཡུག་བགྱི་ཡིན་པེ། ཀྲུའུ་ཝེ་ཆོན་ལགས།
དོན་ཆེན་གསུམ་པ་ནི། ང་ཚོས་བོད་ལྗོངས་སུ་མི་རིགས་ས་ཁུལ་རང་སྐྱོང་ལམ་ལུགས་བཙུགས་པ་དང༌། དུས་རབས་ཕྱེད་ཙམ་གྱི་རིང་ལ་བོད་ལྗོངས་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་དང༌། སྤྱི་ཚོགས་མགྱོགས་པོར་འཕེལ་བ་དང༌། འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་བྱ་གཞག་ཁག་གི་འགན་སྲུང་དང་དེ་ཇེ་ལེགས་སུ་གཏོང་བ་ མངོན་དུ་གྱུར་ཡོད།
༣༽ ད་དུང་ཁྱེད་ཚོས། བོད་ལྗོངས་ཡོངས་སུ་རྒྱ་མི་རིགས་ཀྱི་མི་སེར་སྤེལ་བའི་ལམ་ལུགས་བཙུགས་པ་དང༌། དུས་རབས་ཕྱེད་ཙམ་གྱི་རིང་ལ་བོད་ལྗོངས་ཀྱི་སྔ་སྲོལ་ཞིང་འབྲོག་དཔལ་འབྱོར་ཉམས་རྒུད་དང༌། སྤྱི་ཚོགས་ནང་ཆང་རག་ ཤོ་བག རྒྱན་རྩེད་ཆང་སང་། བཤང་ཁང་གང་མང་མང་མགྱོགས་པོར་སྤེལ་བ་དང༌།
བོད་ནང་ལ་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་བྱ་གཞག་ཁག་གི་འགན་སྲུང་མེད་པ་དང་། བོད་མི་བོད་པར། ལ་རྒྱ་ཅན་དང་ཤེས་ཡོན་ཅན་ཚོར་གདུག་རྩུབ་མངོན་ལྐོག་བརྒྱུད་གསུམ་གྱིས་ཐབས་ལམ་དེ་ཇེ་ལེགས་སུ་གཏོང་བ་ མངོན་གསལ་དོད་པོ་ཡོད་འདི་ལ། ཁྱེད་ད་ལྟའི་རྒྱ་གཞུང་ལས་བྱེད་རྣམས་ངོ་མི་ཚའམ་། ཀྲུའུ་ཝེ་ཆོན་ལགས།
བོད་ལ་ཆབ་སྲིད་པ་དང་མཁས་དབང་ཡོད་པ་བདེན་ན་སྙིང་ནས་མི་བཟོད་པའི་འཁྱོག་བཤད་འདི་ལ་ལན་ཚ་པོ་ཞིག་རྒྱག་རོག
བོད་ལྗོངས་དྲག་པོས་གྲོལ་བཅིངས་བྱས་པ་རེད་བཅིང་གྲོལ་བྱས་པ་མ་རེད། དངོས་དོན་བོད་ལྗོངས་དཔལ་འབྱོར་གྱི་ཆ་ནས་ཡར་རྒྱས་སོང་ནའང་། དེ་རྒྱ་ནག་གི་དབང་བརྒྱུར་ལས་བྱུང་བ་མ་རེད། དུས་རབས་གསར་བའི་ཚན་རིགས་འཕེལ་རྒྱས་ལས་བྱུང་བ་རེད་ལ། གལ་སྲིད་བོད་ལྗོངས་ལ་རང་དབང་ཡོད་ན་དུས་རབས་ ༢༠ པའི་ནང་དུ་དཔལ་འབྱོར་དེ་བས་ཀྱང་ཡར་རྒྱས་ཕྱིན་ཡོད་པ་རེད།
དེ་མིན་སྐབས་འདིར་ཁོས། མཚོ་སྔོན། སུ་ཁྲོན། ཀན་སུའུ། ཡུའི་ནན་བཅས་ཀྱི་སྐོར་རྩ་བ་ནས་མི་གླེང་བ་འདི་ནི་སྔར་ནས་ད་པར་བོད་མི་མང་ཁ་བྲལ་བྱས་པའི་ལྟ་བ་དེ་རེད། བོད་ཡིན་ན་བོད་ལྗོངས་གཅིག་པུ་ཡིན་པའི་སྐད་ཆ་དེ་རྒྱ་ནག་ནས་འཛམ་གླིང་སྤྱི་ལ་བསྒྲག་ཀྱིན་ཡོད་པ་རེད། ལྟོས་དང་དེས་དུས་ཀྱི་ས་ཁྲ་རྣམས་ཀྱི་ཐོག་ལ་བོད་ཞེས་པ་བོད་གཅིག་པུ་ཟེར་ཀྱིན་ཡོད།
ཡོ་རོབ་ཉམས་འབྲེལ་ཚོགས་པ་ལ་སྐད་ཆ་དེ་འདྲ་བའི་བཙན་དྲག་ཅན་བཤད་པ་འདི་ནི། ཧང་སངས་བའི་ཧམ་ཆེན་པོ་དང་མ་འོངས་པ་རྒྱ་ནག་གི་ཆབ་སྲིད་ད་དུང་ཡང་སྲ་བརྟན་དུ་སོང་ན་འཛམ་གླིང་ལ་འཇིགས་སྣང་སྐྱེ་འོས་པའི་རྣེ་མོ་ཞིག་རེད།
ངོས་གནས་འཇིགས་བསྐུལ་ཞེས་པ་དེ་སྐད་འདི་འདྲ་ཞིག་ལ་ངོས་འཛིན་དགོས་སྙམ།
རྒྱ་སྐྱག་འདིའི་སྐེ་མེ་ཏོག་ལེན་ལེན་བྱེད་དགོས་ས་རེད།
ང་ཚོའི་ཆབ་སྲིད་པ་དང་མཁས་པར་རློམ་མཁན་ཚོ། རྟག་པར་ནང་ཁུལ་ཆོལ་ཁའི་བར་ལ་གཏོད་པའི་སྨྱུག་རྩེ་རྣོན་པོ་དེ་དག་ད་རེབ་གློ་དང་གླད་པ་ཡོད་ན་ནི་རྒྱ་འདྲེ་འདིའི་ཐོག་ལ་གཏད་རོགས། མེད་ན་ཕྱིན་ཆད་ནང་དཀྲུགས་མ་རྒྱག ངོ་ཝགས་ཡོད་ན་དེ་བས་ཀྱང་ཁྱི་ལབ་མ་རྒྱག
སྤྱིར་འཇོན་ན་ད་ཐེངས་བྷེལ་རྗམ་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་ཀྱིས་རྒྱ་ཁྱི་དེར་ལན་ཚ་བོ་ཞིག་བརྒྱབ་ན་ལན་པོ་འདུག
ད་ཐེང་ཁོས་ད་ལྟ་བོད་ལྗོངས་སུ་བོད་མི་༣༠༠༠༠༠༠ཡོད. ད་ལྟའི་བོད་པས་བོད་ལྗོངས་མི་གྲངས་ཀྱི་༩༢ %ཡན་ཟིན་ཡོད་ཟེར.
ཡོ་གྲོས་མི་ཉུང་ཤས་ཀྱིས་་་ཀྲུང་ཀོའི་ཁེ་ཕན་ལ་མི་ལྟ་བར་བཙན་བྱོལ་སྲིད་གཞུ་གི་མགོ་ག་ཙོར་འབྲེལ་བ་དང་འཚམས་འདྲི་སོགས་ལ་་་
གོང་གི་བཙན་བྱོལ་སྲིད་སྐྱོང་བར་ཆེ་མཐོང་གནང་བ་མི་ལེགས་འདྲ་གསུང་བ་དེས་ཁྱེད་ཚོའི་ཟ་མ་མི་ཞིམ་པ་མི་ཡོང་བའི་རེ་བ་ཞུ་་་་་བ་སོགས. བཙན་མ་སྙོམ་མགུ་སྐད་ཆ་ཞིག་བཤད་འདུག་ཀ
ད་ཐེངས་ཀྲུའུ་ཝེ་ཆོན་གྱིས་ཡོ་རོབ་ནང་ཧ་ཅང་སྤོབས་ཉམས་དོད་པོས་སྐད་ཆ་འགའ་ཤས་ཡོད། སྐད་ཆ་དེ་དག་ཀྱང་གཙོ་བོ་བོད་དམིགས་སུ་བཀར་ནས་བཤད་ཡོད་པ་དང་། ལོ་ངོ་མང་པོའི་གནས་ཚུལ་རགས་རྩིས་ནང་བཤད་པ་རེད།
ང་ཚོས་ཚིག་ལབ་རེ་བརྒྱབ་ནས་བཞག་ན་ཕན་པ་ཅི་ཡང་མེད། ད་ཐེངས་ཀྱི་སྐད་ཆ་དང་མི་འདི་རིགས་རྒྱ་ཡན་དུ་གཏོང་མི་ཉན། ཕྱིར་སྡོད་བོད་མི་དང་ལྷག་དོན་བཙན་བྱོལ་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་ངོས་ནས། ཁོ་པའི་སྐད་ཆའི་ཚིག་འབྲུ་རེ་རེ་བྱས་ནས་འགག་རྒྱག་གིས་རྩོམ་ཡིག་སྤེལ་དགོས་ངེས་རེད།
གང་ལགས་ཟེར་ན། ད་ཐེངས་ཁོ་པའི་སྐད་ཆ་འདིས་མི་སྣ་ཆེས་མང་པོ་ཞིག་གི་མགོ་འཁྲུལ་དུ་བཅུག་ཡོད་པས་རེད།
ཧ་ཧ། སྐྱག་ཟན། གུང་ཁྲན་ཏང་གི་དྲི་སྒྲགས་དེ་། དམངས་ཙོ་དང་རང་དབང་ཚད་མཐོ་པོར་འཛིན་བའི་ཡོ་རོབ་མནའ་འབྲེལ་ལ་འགྲོ་མི་སྲིད།། འཛམ་གླིང་ཀུན་ལ་བོད་ཀྱི་གནད་དོན་དེ་ཉི་མ་ཤར་བ་ལ། ཀླད་རྙིང་སྡུག་ཙུབ་ཅན་གུང་ཁྲན་ཏང་གྱི་་ཁྲག་ལག་དམར་པོ་དེས་དུས་ནམ་ཡང་བཀབ་མི་ཐུབ།
ཨ་ཨ་ཁྱི་རྒན་དེས་ཁྱི་ལབ་བརྒྱབ་ཡོད་ཀ ཁྱོད་མ་དགའ་ཐེལ་ནས་སོང་སྟེ། མ་མཇལ་ཕྱིར་ལ་ཡོང་ནའང་སྡུག་གྱོང་ཞེས་པ་འདི་ལས་གཞན་བཤད་རྒྱུ་མེད་པ་འདྲ།