དམིགས་བསལ་ཚོགས་ཆེན་ཐེངས་གཉིས་པའི་ཉིན་གསུམ་པར། གསར་འགོད་པས་བཀའ་ཟུར་ཁག་ཅིག་ལ་ཐེངས་འདིའི་ཚོགས་བཅར་བའི་གནས་སྟངས་དང་། ཚོགས་འདུ་གོ་སྒྲིག་གནང་ཕྱོགས། ད་རེབ་ཚོགས་ཆེན་གྱི་བསམ་ཚུལ་ཕྱོགས་བསྡོམས་ཁག་མ་འོངས་པར་ལག་ལེན་བསྟར་ཕྱོགས་བཅས་ཀྱི་ཐད་དགོངས་ཚུལ་དྲིས་ཡོད།
ཚོགས་འདུའི་ཉིན་གསུམ་པར་གསར་འགོད་པས་བཀའ་ཟུར་རིན་ཆེན་མཁའ་འགྲོ་མཆོག་ལ། ཐེངས་འདིའི་དམིགས་བསལ་ཚོགས་ཆེན་སྟེང་གི་ཚོཊ་བཅར་བའི་ཐོག་གཟིགས་ཚུལ་གང་འདྲ་ཡོད་མེད་དྲིས་པར་པའི་ལན་དུ་ཁོང་མོས “དེའི་ཐོག་ང་རང་ལ་དམིཊ་བསལ་ལྟ་ཚུལ་གང་ཡང་མེད། བཀའ་ཟུར་དང་སྤྱི་ཟུར་མང་པོ་ཞིག་ཕེབས་མི་འདུག ཡིན་ནའང་བཀའ་ཟུར་མང་པོ་ཞིག་དགུང་ལོ་བགྲེས་པོ་ཆཊ་ཡོད་པ་རེད། ང་རང་བཀའ་ཟུར་ཁ་ཤས་ལ་ཐུག་འཕྲད་གནང་སྟེ་བཀའ་མོལ་ཞུ་རྒྱུ་བྱུང་། ཁོང་ཚོས་ཚོཊ་འདུར་བཅར་འདོད་ཡོད་ཀྱང་གཟུགས་པོས་ལྕོགས་ཀྱི་མི་འདུག་གསུངས་སོང་། དེ་བཞིན་སྤྱི་ཟུར་རྣམ་པ་ཚོ་ཡང་དེ་འདྲ་བྱས་ཏེ་ཕེབས་མ་ཐུབ་པ་ཡོད་སྲིད་ཀྱི་རེད། ད་རེབ་གཞོན་སྐྱེས་མང་པོ་ཞིག་ཕེབས་འདུག་ལ། ང་རང་གི་ཚོཊ་ཆུང་ནང་གཞོན་སྐྱེས་ཚོ་ཧ་ལས་པའི་སེམས་ཤུཊ་དང་འཁུར་ལེན་མཁན་དེ་འདྲ་རེད། གནས་སྟངས་དེར་བལྟས་ན་རྒན་པ་ཚོ་མ་ཕེབས་ཀྱང་གཞོན་པ་ཚོས་འཁུར་ཡག་པོ་ལེན་གྱི་འདུག་བསམ་ནས་ཞེ་དྲག་དགའ་བོ་བྱུང་” ཞེས་གསུངས་སོང་།
ཡང་བཀའ་ཟུར་མཆོག་ལ་ཚོཊ་འདུའི་མཐའ་མའི་གྲོས་ཆོད་ལག་བསྟར་ཐུབ་མིན་ཐོག་དགོངས་ཚུལ་གང་འདྲ་ཡོད་མེད་དྲིས་སྐབས། “ འདས་པའི་ཚོཊ་ཆེན་ཁག་གི་སྙན་ཐོ་ལག་ལེན་བསྟར་ཡོད་མེད་དེ་ང་ཚོར་གསལ་བོ་ཞིག་ཞུ་རྒྱུ་མེད། ཡིན་ནའང་ཐེངས་སྔོན་མ་དག་ལ་བྱུང་མ་སོང་ད་ཐེངས་ཀྱང་ཡོང་གི་མ་རེད་ལབ་རྒྱུ་ཡོད་པ་མ་རེད་སྙམ། ང་རང་གིས་ག་རེ་བསམ་གྱི་ཡོད་ཟེར་ན། བཀའ་སྤྱི་གཉིས་ཀྱིས་ཁ་ཡོད་ལག་ཡོད་ཀྱི་དོན་ཚན་གཉིས་གསུམ་ཙམ་ལས་མེད་ཀྱང་དེ་ལག་ལེན་དུ་བསྟར་ཏེ་མི་དམངས་ལ་གསལ་བཤད་གནང་རྒྱུ་དེ་གལ་ཆེན་པོ་རེད་དྲན་ཡོད” ཅེས་དང་། “ ད་ལྟའི་ཆར་ཁུར་ཆེ་རུ་ཕྱིན་ཡོད་པ་རེད། ང་རང་གི་ཉམས་མྱོང་ཐོག་ནས་ཞུས་ན་ཚོཊ་མི་ཚོའི་བསམ་བློ་གཏོང་སྟངས་ཀྱང་རྒྱ་ཆེ་རུ་ཕྱིན་འདུག དེ་ཡིན་དུས་སྤྱི་ཚོཊ་ནང་མར་བབས་ཏེ་གྲུབ་འབྲས་སྟོན་རྒྱུའི་ཐོག་ལ་བཀའ་སྤྱི་གཉིས་ཀྱིས་ལས་འགུལ་སྤེལ་བ་ཡིན་ན། མི་དམངས་ལ་སེམས་ཤུཊ་ཆེན་པོ་འདུག་བསམ་པ་ཞིག་འདུག” ཅེས་གསུངས།
བཀའ་ཟུར་ཚེ་རིང་ཕུན་ཚོཊ་མཆོག་ལ་ཚོཊ་འདུ་གོ་སྒྲིག་དང་ཚོགས་ཆུང་ཆ་བགོས་གནང་ཕྱོགས་ཐོག་དགོངས་ཚུལ་དྲིས་པར། “ ཐེངས་འདིའི་ཚོཊ་ཆུང་ཆ་བགོས་བྱེད་སྟངས་སྔོན་དག་ལས་ཡག་པོར་མཐོང་སོང་། ཚོཊ་ཆུང་གང་ཡིན་རུང་བཀའ་ཟུར་དང་སྤྱི་འཐུས་ཚང་མ་ཆ་བགོས་བྱས་འདུག ད་རེབ་ལོ་གཞོན་པ་མང་པོ་ཞིག་ཕེབས་འདུག ང་ཚོའི་ཚོཊ་ཆུང་ནང་དོན་ཚན་རེ་རེའི་ཐོག་གྲོས་བསྡུར་བྱས་ཡོང་དུས། ལོ་གཞོན་པ་དང་ཕྱི་རྒྱལ་ནས་ཕེབས་མཁན་ཚོས་གནད་དུ་སྨིན་པ་བཤད་ཀྱི་འདུག བཀའ་ཟུར་ལ་མཚོན་ན་ལོ་སྔོན་མ་ལས་ཉུང་དུ་ཕྱིན་འདུག་ཀྱང་། ཁོང་ཚོ་ཕེབས་མ་ཐུབ་པ་དེ་སྒེར་གྱི་དཀའ་ངལ་ཏན་ཏན་ཡོད་ཀྱི་རེད། དེ་མིན་ཁག་ཅིག་ཕྱི་རྒྱལ་ནས་འགྲོ་སོང་ལ་བསམ་བློ་བཏང་སྟེ་མ་ཡོང་བ་རེད་བསམ་གྱི་འདུག ” ཅེས་གསུངས།
ཁོང་གིས་ཚོཊ་ཆེན་གྱི་གྲོས་ཆོད་ལག་ལེན་བསྟར་ཕྱོཊ་ཐོག “ གྲོས་ཆོད་ལག་བསྟར་ཐུབ་དང་མ་ཐུབ་ཟེར་བ་དེ་གནད་འགག་ཆེན་པོ་ཞིག་ཏུ་མཐོང་གི་ཡོད། སྤྱིར་དམངས་གཙོའི་ལམ་སྲོལ་ཐོག་གྲོས་ཆོད་གང་བཞག་པ་དེ། འཛིན་སྐྱོང་དང་སྤྱི་འཐུས་ཀྱིས་ལག་བསྟར་བྱེད་མ་ཐུབ་ན། སྐབས་དང་བསྟུན་ཏེ་ཡིག་ངག་གཉིས་ཐོག་ནས་གསལ་བཤད་གནང་དགོས་པ་ཞིག་ཡིན་ཡང་། སྐབས་སྔོན་མའི་ཚོཊ་ཆེན་གྱི་གྲོས་ཆོད་ལག་ལེན་བསྟར་ཐུབ་དང་མ་ཐུབ་ཀྱི་སྐོར་བོད་མིའི་རང་དབང་ཚགས་པར་ནང་ཆ་ཚང་བཀོད་ཡོད། དེ་ལ་དྲི་བ་མ་གཏོང་རོཊ་གསུངས་སོང་། གང་ལྟར། སྤྱིའི་ཆ་ནས་ཚོཊ་ཆེན་རིམ་པ་ཁག་ལ་གྲུབ་འབྲས་གང་འཚམ་བྱུང་ཡོད་པར་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། འོན་ཀྱང་ད་བར་ཚོཊ་ཆེན་ཁག་ཏུ་གནད་དོན་ཆེན་པོའི་ཐོག་གྲུབ་འབྲས་འདི་བྱུང་བ་རེད་ཟེར་བའི་བསམ་ཚུལ་གང་ཡང་བྱུང་མ་སོང” ཞེས་གསུངས་སོང་།
བཀའ་ཟུར་མཆོག་གིས་ཐེངས་འདིའི་ཚོགས་ཆེན་གྱི་གལ་གནད་སྐོར་ལ“ ང་རང་སྒེར་ངོས་ནས་ཐེངས་འདིའི་ཚོཊ་ཆེན་འདི་དེ་སྔའི་ཚོགས་ཆེན་ཁག་ལས་གལ་ཆེ་ཤོས་སུ་མཐོང་གི་ཡོད། ད་བར་བོད་ནང་བོད་མི་ ༥༡ གིས་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་བཏང་ཡོད། དེ་ཙམ་དུ་མ་ཟད། བོད་མི་མང་པོ་ཞིག་དམར་གསོད་དང་བཙོན་འཇུག་བྱས་ཡོད། གནས་སྟངས་དེའི་ཐོག་ད་ལྟའི་འཛིན་སྐྱོང་རེད། སྤྱི་འཐུས་རེད། གཞུང་འབྲེལ་མིན་པའི་ཚོཊ་པ་ཁག་གིས་ཁོང་ཚོའི་དགོས་འདུན་དེ་བསྒྲུབ་ཐུབ་ཀྱི་ཡོད་པ་མ་རེད། ང་རང་གིས་བསམ་ཚུལ་ཡིན་ན། བོད་མི་ན་གཞོན་དང་བླངས་བ་ ༡༠༠ ཙམ་གྱིས་དུས་རྒྱུན་དུ་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྡིངས་ཆའི་ཐོག་ལས་འགུལ་འདྲ་མིན་སྤེལ་དགོས་པ་མ་ཟད། ལས་འགུལ་དེ་ཇི་སྲིད་བོད་དོན་ལ་འགྱུར་བ་མ་ཐེབས་བར་སྤེལ་དགོས་ཀྱི་འདུག དེ་མིན་ང་ཚོས་སྐབས་རེར་ལས་འགུལ་རེ་སྤེལ་ཏེ། དེའི་རྗེས་འཇའ་ཡལ་བ་ནང་བཞིན་ལས་འགུལ་མ་སྤེལ་ན་བོད་དོན་ལ་འགྱུར་བ་ཐེབས་ཀྱི་མ་རེད” ཅེས་གསུངས།
བཀའ་ཟུར་དང་མདོ་སྨད་སྤྱི་འཐུས་ལས་ཐོགས་ཐུབ་བསྟན་ལུང་རིཊ་མཆོག་ལ་ཚོགས་ཆེན་ཐོག་སྤྱི་ཡོངས་ཀྱི་གཟིགས་ཚུལ་དྲིས་པར། “ ད་རེབ་སྐབས་སྔོན་མ་དག་དང་བསྡུར་ན་ཚོགས་མི་མང་བ་ཕེབས་འདུག ཚོགས་མིའི་གྲངས་འབོར་སྔར་ལས་མང་བ་དང་ས་གནས་ཀྱང་སྔོན་མ་དག་ལས་ཁྱབ་ཆེ་བ་འདུག ཡིན་ནའང་བཀའ་ཟུར་རྣམ་པ་དང་སྤྱི་ཟུར་རྣམ་པ་ཕེབས་མ་ཐུབ་པའི་གནས་སྟངས་མང་པོ་བྱུང་འདུག ” ཅེས་གསུངས།
གྲོས་ཆོད་ལག་བསྟར་གནང་ཕྱོཊ་ཐོག་ཁོང་གིས། “གྲོས་ཆོད་ལག་བསྟར་ཐུབ་དང་མ་ཐུབ་ཟེར་བ་དེ་མཐའ་གཅིག་ཏུ་ཞུ་ཁག་པོ་རེད། ལག་བསྟར་བྱས་དང་མ་བྱས་ཟེར་གྱི་ཡོད་པ་མ་རེད། མང་པོ་ཞིག་ལ་བསྟུན་དགོས་དུས་ལག་ལེན་འཁེལ་ཐུབ་དང་མ་ཐུབ་ཡོང་སྲིད་པ་རེད། སྡེ་ཚན་དང་ཁོངས་སོ་སོ་ནས་གནང་དགོས་པ་དེ་གནང་གི་ཡོད་པ་རེད”ཅེས་དང་། “ང་རང་གི་བསམ་པར་ད་རེབ་ཀྱི་ཚོགས་ཆེན་འདིའི་ནང་། གསར་རྩོམ་བྱ་དགོས་པ་མང་པོ་ཡོད་པ་མ་རེད་དྲན་གྱི་ཡོད། སྔོན་མ་གནང་བསྡད་པ་དེ་མཇུག་སྐྱོང་གནང་རྒྱུ་དང་སྔར་ལས་ཚགས་ཚུད་དུ་གཏོང་རྒྱུ་དེ་གལ་ཆེ་ཤོས་རེད” ཅེས་གསུངས་སོང་།
གསར་འགོད་པ། དཔལ་ལྡན།
ཕེབས་མེད་པ་སུ་དང་སུ་ཡིན་པར་གསལ་བཤད་ཅིག་བྱས་ན། རྗེས་ཕྱོགས་དམངས་གཙོའི་འདེམ་ཕྱོགས་ལ་ཕན་གྱི་རེད་བསམ། དངོས་གནས་མི་བུ་གང་། བོད་ཀྱི་རྩ་དོན་གྱི་སྐུབ་སྟེགས་ཡོད་མཁན་ཞིག་ཡིན་ན་གནས་ཚུལ་ཆེ་ཆུང་ལ་མ་ལྟོས་པར་ཕེབས་དགོས་པའི་བཟོ་འདྲ་རེད་དེ། རང་དོན་གཙོ་ཆེ་བས་ཡིན་གྱི་རེད། །
རྒྱུན་དུ་བསྒྱིངས་ཡོད་ནི་གལ་ལ་ཐུག་དུས་ཡིབ་འགྲོྲོྲོྲོ་བའི་བཀའ་སྤྱི་ཟུར་བ་སུ་སུ་མེད་པ་ཤེས་མཁན་ཡོད་ན།དུས་ལས་མ་ཡོལ་བར་མི་དམངས་ལ་ངོ་སྤྲོད་ཡོང་བའི་རེ་བ་ཡོད།དེ་བཞིན་བྱས་ན་ནི་སྐྱོན་བཙལ་བ་མ་ཡིན་པར་མི་མང་ལ་སྣང་གསལ་བཞིན་དཀར་འོད་གནང་བ་ལགས།
༡༩༦༠ལོ་ནས་དུས་ད་ལྟ་བར་དུ་བཙན་བྱོལ་ནང་གི་བཀའ་བློན་དང་སྤྱི་འཐུས་ཟུར་བ་དེ་ཚོའི་ནང་དུ་ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་མི་སེར་བཟོས་མེད་མཁན་ཧ་ལམ་ཉུང་ཉུང་རེད། ཁོ་ཚོའི་བུ་རབས་ཚ་རྒྱུད་ཚང་མ་སྐྲ་སེར་སྤྲེའུ་རིགས་ཀྱི་ཕྱོགས་ལ་ཐིམ་ཚར་རེད། དེ་ནི་འཐབ་རྩོད་ཅིག་གི་སྒང་ནས་བཤད་ན་མགོ་འདོགས་པ་དང་ཞབས་འདྲེན་པ་རེད། ལྷག་པར་ད་ཆ་བར་བོད་ཟས་བོད་གྱོན་རྗེས་དམིགས་བསལ་ཚོགས་ཆེན་ལ་མི་ཡོང་བ་དེ་ངོ་ཚ་དགོས་པ་ཞིག་རེད། བོད་ནང་ནས་རྒྱ་དམར་འོག་ནས་བོད་མི༥༡་ལྷག་གི་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་ཐུབ་ན།བཙན་བྱོལ་ནས་བཀའ་ཟུར་སྤྱི་ཟུར་དེ་ཚོ་ཚོགས་ཆེན་ཞིག་ཕེབས་རྒྱུའི་འགན་མ་འཁུར་ནས་གཡོ་བ་དེ་ལོ་རྒྱུས་ཀྱིས་ནམ་ཡང་བརྗེད་མི་སྲིད།
བཀའ་ཟུར་སྐོར་ཞིག་སྐུ་གྲོངས་ཚར་བ་རེད། སྤྱི་ཟུར་སྐོར་ཞིག་སྒོར་མོའི་ནང་ལ་མགོ་འཁོར་ཏེ་བོད་སྤྱི་དོན་བརྗེད་ཚར་བ་རེད། ཨང་དང་ཤོས་ཕྱི་རྒྱལ་ཁག་ཏུ་བཞུགས་པའི་བོད་མི་ཤེས་ལྡན་པ་དང་། ཆབ་སྲིད་ལས་འགུལ་བ་མང་པོ་ཞིག་ཕེབས་མི་འདུག་ཟེར་བ་ཞིག་གོ་སོང་། དེ་ཐབས་སྐྱོ་བོ་ཞེ་དྲག་རེད། གཅིག་བྱས་ན་དམིགས་བསལ་ཚོགས་ཆེན་གྱི་རིན་ཐང་བརླགས་ཚར་བ་ཡིན་རྒྱུ་རེད།
བཀའ་ཟུར་སྤྱི་ཟུར་གནད་འགག་ཅན་མང་པོ་ཞིག་ཕེབས་མེད་པ་མ་ཟད། ཕྱི་རྒྱལ་ཁག་གི་བོད་མི་ཤེས་ཡོན་ཅན་དང་ལས་འགུལ་བ། ཆབ་སྲིད་པ་སོགས་མང་དག་ཅིག་ཕེབས་མི་འདུག