རྒྱ་གར་མི་སེར་བཟོ་བར་དགག་བྱ་མེད་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་ཡང་མེད་ཟེར།

འདས་པའི་ལོ་ཤས་གོང་ནས་བཟུང་རྒྱ་གར་ནང་གི་སྐྱབས་བཅོལ་བོད་མི་ཚོས་རྒྱ་གར་གྱི་མི་སེར་ཐོབ་ཐང་བཟོ་བའི་གནས་ཚུལ་ཞིག་བྱུང་ཡོད་པ་དང་། གནས་ཚུལ་དེར་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་ངོས་ནས་དགག་བྱ་མེད་ལ། ངོས་སྦྱོར་ཡི་གེ་སྤྲོད་རྒྱུ་ཙམ་ལས་མཐུན་འགྱུར་རོགས་རམ་ཡང་མེད་ཅེས་བརྗོད་བྱུང་།

ཉེ་བའི་ལོ་ཤས་གོང་ནས་བཙན་བྱོལ་བོད་མི་ཚོས་རྒྱ་གར་མི་སེར་བཟོ་བཞིན་ཡོད་པའི་གནས་ཚུལ་ཞིག་བྱུང་དང་འབྱུང་བཞིན་ཡོད་པ་དང་། ཕྱི་ཚེས་ ༢༢ ཉིན་རྒྱ་གར་དུས་བབ་ཚགས་པར་སྟེང་གནས་ཚུལ་བཀོད་པ་ལྟར་ན། སྲིད་སྐྱོང་བློ་བཟང་སེངྒེ་མཆོག་གིས་རྒྱ་གར་ནང་གནས་སྡོད་བྱེད་བཞིན་པའི་བཙན་བྱོལ་བོད་མི་ཚོས་རྒྱ་གར་གྱི་མི་སེར་ཐོབ་ཐང་བཟོ་ཆོག་པ་དང་། བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱིས་བོད་མི་ཚོར་རྒྱ་གར་མི་སེར་ཐོབ་ཐང་བཟོ་བར་རྒྱབ་གཉེར་ཡིག་ཆའི་རོགས་རམ་གནང་རྒྱུ་ཡིན་ཞེས་བརྗོད་ཡོད། ཁོང་གིས་ “ བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱིས་བོད་མི་ཚོས་རྒྱ་གར་གྱི་མི་སེར་བཟོ་བར་བཀག་འགོག་བྱེད་ཀྱི་མེད་ལ། མི་སྒེར་གྱིས་རྒྱ་གར་རམ་རྒྱལ་ཁབ་གང་རུང་ཞིག་གི་མི་སེར་ཐོབ་ཐང་བཟོ་ན་གང་ཟག་སོ་སོས་ཐག་གཅོད་ཅིག་རེད་” ཅེས་བརྗོད་འདུག སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གིས་མུ་མཐུད་དུ། ཁོང་གིས་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་འགན་དབང་འཁུར་བའི་ལོ་གཉིས་རིང་བོད་མི་ ༡༤ ཙམ་གྱིས་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་འབྲེལ་ཡོད་ལས་ཁུངས་ལ་རྒྱ་གར་མི་སེར་བཟོ་རྒྱུར་སྙན་ཞུ་འབྱོར་བ་རྣམས་ལ་གཞུང་གིས་རྒྱབ་གཉེར་མཐུན་འགྱུར་ཞུས་ཡོད་སྐོར་གསུངས་འདུག

གསར་འགོད་པས་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་བདེ་སྲུང་བཀའ་བློན་འབྲོང་ཆུང་དངོས་གྲུབ་མཆོག་ལ། བོད་མི་ཚོས་རྒྱ་གར་མི་སེར་ཐོབ་ཐང་བཟོ་བར་སྙན་ཞུ་འབུལ་ཕྱོགས་དང་། བདེ་སྲུང་གིས་དེ་ལ་མཐུན་འགྱུར་ཞུ་སྟངས་གང་འདྲ་ཡོད་མེད་བཅར་འདྲི་ཞུས་པར་ཁོང་གིས། “ རྒྱ་གར་མི་སེར་བཟོ་རྒྱུ་ཡིན་ཟེར་ནས་ངོ་སྦྱོར་ཞུ་མཁན་ཚོར་ཡིག་ཆ་སྤྲོད་པ་ཙམ་ལས། ང་ཚོས་རྒྱ་གར་མི་སེར་བཟོ་རྒྱུར་སྐུལ་སློང་དང་ཁྱབ་བསྒྲགས་དེ་འདྲ་གང་ཡང་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་མ་རེད། བར་སྐབས་སྤྱི་ཚོགས་ནང་ཧ་ལམ་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱིས་བོད་མི་ཚོར་རྒྱ་གར་མི་སེར་བཟོ་བར་ཞེ་དྲག་བཀག་འགོག་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པའི་སྐད་ཆ་དང་འབྲི་རྩོམ་སྤེལ་མཁན་བྱུང་བ་རེད། ཁ་ཤས་ཀྱིས་ཁྲིམས་ལུགས་ལ་ཡག་པོ་མ་བལྟས་པར་ཕྱི་རྒྱལ་ཁག་ཏུ་ཡོད་པའི་བོད་མི་ཚོས་འགྲིག་པ་དང་། རྒྱ་གར་ནང་ཡོད་པའི་བོད་མི་ཚོས་མ་འགྲིག་པའི་སྐད་ཆ་གྲོས་ཚོགས་ནང་དུའང་བྱུང་བ་རེད། སྲིད་སྐྱོང་གཙོས་མཛད་གཙོ་རྣམ་པ་ཚོ་ཕྱི་རྒྱལ་ཁག་ཏུ་ཕྱོགས་སྐྱོད་སྐབས་དེའི་སྐོར་ལ་སྐད་ཆ་དྲི་མཁན་དང་བསམ་ཚུལ་མང་པོ་བྱུང་བསྡད་ཡོད་སྟབས། བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱིས་རྒྱ་གར་ཁྲིམས་ཀྱི་འགྲོ་སྟངས་འདི་རེད། བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་ལངས་ཕྱོགས་འདི་ཡིན་ཞེས་གསལ་བཤད་བྱས་པ་ཙམ་རེད། རྒྱ་གར་མི་སེར་ཐོབ་ཐང་བཟོ་བར་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱིས་དགག་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་མ་རེད། མི་སེར་ཐོབ་ཐང་དེ་ལེན་དང་མ་ལེན་དོ་བདག་སོ་སོའི་བསམ་བློ་གཏོང་དགོས་པ་ཞིག་རེད ” ཅེས་བརྗོད་སོང་།

ཡང་ཁོང་ལ། བཙན་བྱོལ་བོད་མི་ཚོས་རྒྱ་གར་མི་སེར་བཟོ་བཞིན་པ་འདིས་རྩ་དོན་འཐབ་རྩོད་ཐོག་ཁྱད་པར་འགྲོ་མིན་དྲིས་པར། “ དེ་སོ་སོའི་བསམ་བློ་གཏོང་ཕྱོགས་རེད། ང་ཡིན་ན་ཁྱད་པར་ཆེན་པོ་འགྲོ་བ་རེད་བསམ་གྱི་ཡོད། བོད་མི་ཡིན་ན་བོད་མི་རང་བྱས་ཏེ་སྡོད་དགོས་རེད། བོད་མི་རྒྱ་གར་ནང་སྐྱབས་བཅོལ་དུ་བསྡད་དེ་ལོ་ ༦༠ ལྷག་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་པ་དང་། རྒྱ་གར་ཆབ་སྲིད་ནང་ཞུགས་ཏེ་འོས་ཤོག་ལྡུག་པའི་ཐོབ་ཐང་མེད་པ་མ་གཏོགས་གཞན་རྒྱ་གར་གྱི་མི་སེར་ཞིག་གིས་ལོངས་སུ་སྤྱོད་བཞིན་པའི་ཐོབ་ཐང་དང་ཁེ་ཕན་ཡོངས་རྫོགས་བོད་མི་ཚོར་ཡང་རག་གི་ཡོད་པ་རེད། སོ་སོ་བོད་པ་ཞིག་ཡིན་པ་དང་ལྷག་པར་བོད་པ་སྐྱབས་བཅོལ་པ་ཞིག་ཡིན་སྟབས། ང་རང་གིས་སོ་སོའི་གནས་བབ་གང་ཡིན་པ་རང་གི་ཐོག་ནས་བསྡད་ན་ཡག་གི་རེད་བསམ་གྱི་ཡོད་ལ། དེ་ལྟར་བཤད་མཁན་གྲས་ཀྱང་ཡིན” ཞེས་བརྗོད་སོང་།

རྒྱ་གར་མི་སེར་བཟོ་རྒྱུ་ཡིན་ཟེར་ནས་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ལ་རྒྱབ་གཉེར་ཞུ་མཁན་ཚོས་རྒྱུ་མཚན་གང་འདྲ་བགྲང་གི་ཡོད་མེད་དྲིས་པར། “ སྤྱིར་བཏང་ ༡༩༥༩ ལོར་ནས་བཟུང་བོད་མི་རེ་ཟུང་གིས་རྒྱ་གར་མི་སེར་ཐོབ་ཐང་བཟོས་པ་ཏན་ཏན་ཡོད་རྒྱུ་རེད། རྒྱ་གར་མི་སེར་ཐོབ་ཐང་ལེན་པའི་དགོས་པ་རྒྱུ་མཚན་གཙོ་བོ་དེ་དོ་བདག་སོ་སོའི་ཁེ་ཕན་དང་དཀའ་ངལ་རེད་བསམ་གྱི་ཡོད། ཁྲིམས་ཡིག་གི་དགོས་མཁོའི་ནང་། དེ་སྔ་སོ་སོ་རྒྱལ་ཁབ་གང་གི་ཁུངས་གཏོགས་ཡིན་ན་དེས་དགག་བྱ་མེད་པའི་ངོ་སྦྱོར་ཡི་གེ་དགོས་སྟབས། བོད་མི་ཞིག་གིས་རྒྱ་གར་མི་སེར་ཐོབ་ཐང་བཟོ་རྒྱུ་ཡིན་ཟེར་ནས་ཞུས་པ་ཡིན་ན། བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱིས་དེར་དགག་བྱ་མེད་པའི་ངོ་སྦྱོར་ཡི་གེ་ཙམ་སྤྲོད་པ་ལས། དེ་ལ་ང་ཚོས་མཐུན་སྦྱོར་དང་རྒྱ་གར་མི་སེར་བཟོ་བར་འབད་བརྩོན་གང་ཡང་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་མ་རེད། ངོ་སྤྲོད་ཡི་གེ་དེ་སྔོན་མ་བཀའ་ཤག་གིས་གནང་གི་ཡོད་ཀྱང་། བཀའ་ཤག་སྐབས་བཅུ་བཞི་བས་ལས་འགན་དེ་བདེ་སྲུང་ལ་སྤྲད་པ་རེད། ད་བར་བོད་མི་བཅོ་ལྔ་བཅུ་དྲུག་ཅིག་ལ་ངོ་སྦྱོར་སྤྲད་ཡོད་པ་རེད། ཁོ་ཚོའི་རྒྱ་གར་མི་སེར་བཟོ་དགོས་པའི་རྒྱུ་མཚན་གཙོ་བོ་མི་སྒེར་སོ་སོའི་སློབ་སྦྱོང་དང་ལས་ཀ ཚོང་ལས་སོགས་བྱེད་ཐུབ་མ་ཐུབ་ཀྱི་དཀའ་ངལ་ཐོག་ནས་ཞུས་པ་ཞིག་ལ་མཐོང་སོང ” ཅེས་བརྗོད་བྱུང་།

ཡང་གསར་འགོད་པས། གལ་སྲིད་བོད་མི་ཞིག་གིས་རྒྱ་གར་མི་སེར་ཐོབ་ཐང་བླངས་ཡོད་པ་ཡིན་ན། མི་དེས་རང་བཙན་ལག་དེབ་དང་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་ཐོབ་ཐང་ཁག་རག་གི་ཡོད་མེད་དྲིས་པར། ཁོང་གིས་ “ དཔྱ་ཁྲལ་ལག་དེབ་བཟོ་ཆོག་གི་རེད། གང་ཡིན་ཟེར་ན། བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་བཅའ་ཁྲིམས་ནང་། བོད་མི་སྐྱབས་བཅོལ་བ་ཚོས་རྒྱལ་ཁབ་གཉིས་ཀྱི་ཐོབ་ཐང་བླང་ཆོག་གི་ཡོད་པའི་ཆ་རྐྱེན་སྤྲད་ཡོད་པ་རེད” ཅེས་བརྗོད་བྱུང་། བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་སློབ་ཡོན་སོགས་ཀྱི་གོ་སྐབས་རག་མིན་དྲིས་པར། “ སློབ་ཡོན་སྤྲོད་མཁན་གྱི་ཆ་རྐྱེན་ལ་ལྟ་དགོས་ཆགས་ཀྱི་རེད། སྤྱིར་བཏང་ཁོ་བོད་པ་ཡིན་ནའང་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་ཞིག་གི་མི་སེར་ལག་འཁྱེར་བཟོས་ཡོད་ན། ཁོ་མི་རིགས་བོད་རིགས་ཡིན་མིན་ལ་མ་ལྟོས་པར་ཁྲིམས་ཐོག་ནས་ཁོ་བོད་པ་མ་རེད། བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་ལས་དོན་ཁག་གི་ཆ་རྐྱེན་མང་ཆེ་བའི་ནང་། བོད་མིའི་དཔྱ་ཁྲལ་ལག་དེབ་དང་བོད་པ་སྐྱབས་བཅོལ་བ་ཡིན་པའི་ལག་དེབ་ RC གཉིས་འཁོད་ཡོད་པ་རེད། རྒྱལ་ཁབ་གཞན་ཞིག་གི་མི་ཟེར་བཟོས་པ་ཡིན་ན། སྐྱབས་བཅོལ་ལག་དེབ་ RC ཡོད་པ་མ་རེད། ཁྲིམས་ཐོག་ན་རྒྱ་གར་མི་སེར་ཡིན་པ་གསལ་བསྡད་ཡོད་པ་རེད ” ཅེས་བརྗོད་སོང་།

གསར་འགོད་པས་དབུས་བོད་ཀྱི་གཞོན་ནུ་ལྷན་ཚོགས་སུ། གོང་གི་གནད་དོན་དེའི་ཐད་དགོངས་ཚུལ་གང་འདྲ་ཡོད་མེད་དྲིས་པར། གཞོན་ནུའི་དྲུང་ཆེ་བཀྲ་ཤིས་ལམ་བཟང་ལགས་ཀྱིས། “ གནས་ཚུལ་དེ་བཟང་ཕྱོགས་ཀྱི་འགྱུར་བ་ཞིག་ལ་ངོས་འཛིན་ཞུ་བཞིན་ཡོད། ད་སྔ་བཙན་བྱོལ་བོད་མི་ཚོར་མི་སེར་ཐོབ་ཐང་མེད་པར་དུས་རྒྱུན་དཀའ་ངལ་འཕྲད་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད། བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་སྲིད་བྱུས་འདིས་ཏན་ཏན་གང་ཟག་སྒེར་ལ་ཕན་ཐོགས་ཡོང་གི་རེད་སྙམ། བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་ལས་ཀའི་ས་མིག་ཚང་མར་སྐྱབས་བཅོལ་ལག་དེབ་ཡོད་དགོས་པའི་ཆ་རྐྱེན་བཞག་ཡོད་སྟབས། མ་འོངས་པར་གཞུང་ཞབས་ཚུད་རྒྱུགས་ཀྱི་ཆ་རྐྱེན་ནང་སྐྱབས་བཅོལ་ལག་དེབ་དགོས་མིན་དེ་ཡང་ཁ་གསལ་པོ་བཟོ་དགོས་པ་རེད་བསམ་གྱི་འདུག བོད་མི་ཚོ་རྒྱལ་ཁབ་གང་ཞིག་གི་མི་སེར་ཆགས་རྗེས་དེ་དང་འབྲེལ་བའི་ཐོབ་ཐང་ཆ་ཚང་ཡོད་སྟབས། སོ་སོ་སྐྱབས་བཅོལ་བ་ཡིན་པའི་ཚོར་བ་མི་བརླག་པར་བོད་མིའི་བཅའ་ཁྲིམས་དོན་ཚན་ ༡༣ པའི་དགོངས་དོན་ལྟར་འགན་འཁུར་རྒྱུ་གལ་ཆེན་པོ་རེད། ” ཅེས་བརྗོད་སོང་།

དབུས་བོད་ཀྱི་བུད་མེད་ལྷན་ཚོགས་ལ་དགོངས་ཚུལ་དྲིས་པར། གནས་ཚུལ་དེའི་སྐོར་རྒྱུན་ལས་ནང་ཁུལ་གོ་བསྡུར་བྱེད་དགོས་སྐོར་བརྗོད་སོང་ལ། ཆུ་ཚོད་ཕྱེད་ཙམ་རྗེས་ཚོགས་གཙོ་བཀྲ་ཤིས་སྒྲོལ་མ་ལགས་ཀྱིས་གསར་འགོད་པར། “ སྤྱིར་མི་སུ་ཞིག་ཡིན་རུང་ཡུལ་གང་དུ་སྐྱེས་ན་དེ་གའི་མི་སེར་ཐོབ་ཐང་བླང་ཆོག་གི་ཡོད་སྟབས། སྐྱབས་བཅོལ་བོད་མི་ཚོས་རྒྱ་གར་མི་སེར་ཐོབ་ཐང་བཟོ་ཆོག་གི་ཡོད་མེད་ཐད་ཞུ་རྒྱུ་གང་ཡང་མེད། གཙོ་བོ་གང་ཟག་སྒེར་སོ་སོའི་བསམ་བློ་གཏོང་ཕྱོགས་ལ་ཐུག་ཡོད་པ་རེད་དྲན་གྱི་འདུག” ཅེས་བརྗོད་སོང་། གསར་འགོད་པས་ངྷ་སའི་ཁྲོམ་སྟོན་མཁན་བོད་མི་ཁ་ཤས་ལ། བོད་མི་ཚོས་རྒྱ་གར་མི་སེར་བཟོ་རྒྱུའི་ཐད་བསམ་ཚུལ་གང་འདྲ་ཡོད་མེད་དྲིས་པར། ཁོང་ཅག་མང་ཆེ་བས་གནས་ཚུལ་དེའི་སྐོར་གསལ་བོ་ཤེས་ཀྱི་མེད་ཀྱང་། ཕྱི་རྒྱལ་ཡུལ་གྲུ་ཁག་ཏུ་ཡོད་པའི་བོད་མི་ཚོས་གནས་ཡུལ་རྒྱལ་ཁབ་དེའི་མི་སེར་ཐོབ་ཐང་བཟོས་དང་བཟོ་བཞིན་ཡོད་ཀྱང་། བོད་དོན་འཐབ་རྩོད་ཐོག་ནུས་པ་ཆིག་སྒྲིལ་དང་ལས་འགུལ་མུ་མཐུད་སྤེལ་གྱི་ཡོད་སྐོར་བརྗོད་བྱུང་།

རྒྱ་གར་གྱི་མི་སེར་ཐོབ་ཐང་རྩ་ཁྲིམས་ནང་། “ ཕྱི་ལོ་ ༡༩༥༠ ལོའི་ཟླ་ ༡ ཚེས་ ༢༦ ཉིན་ནས་ ༡༩༨༧ ལོའི་ཟླ་ ༧ ཚེས་ ༡ ཉིན་བར་རྒྱ་གར་ནང་སྐྱེས་པ་ཡིན་ན་རྒྱ་གར་མི་སེར་ཐོབ་ཐང་བཟོ་ཆོག ” ཅེས་བཀོད་ཡོད་སྟབས། ༢༠༡༡ ལོར་བོད་རིགས་བུད་མེད་རྣམ་རྒྱལ་སྒྲོལ་དཀར་ལགས་ཀྱིས་ལྡི་ལི་མཐོ་རིམ་ཁྲིམས་ཁང་བརྒྱུད་ཡོངས་གྲགས་ཐོག རྒྱ་གར་གྱི་མི་སེར་ཐོབ་ཐང་རག་པ་དེ་ནི་བོད་མི་ཞིག་ལ་ཁྲིམས་མཐུན་ཐོག་རྒྱ་གར་མི་སེར་ཐོབ་ཐང་རག་པ་ཐོག་མ་དེ་ཆགས་ཡོད། ཕྱི་ཚེས་ ༢༥ ཉིན་རྒྱ་གར་ལྷོ་ཕྱོགས་ཁུལ་གྱི་( Deccan chronicle)ཞེས་པའི་སྟེང་གནས་ཚུལ་ཐོན་པར། འདི་ལོའི་ཕྱི་ཟླ་ ༨ ཚེས་ ༢༥ ཉིན་བྷིང་ལོར་གྲོང་ཁྱེར་ནང་བོད་མི་ཞིག་གིས་ས་གནས་མི་སེར་ལག་ཁྱེར་ལས་ཁུངས་ལ། རྒྱ་གར་མི་སེར་ཐོབ་ཐང་ཞུ་བའི་སྙན་ཞུ་ཕུལ་ཡོད་ཀྱང་། ལས་ཁུངས་དེས་གནད་དོན་དེར་ཐག་གཅོད་མ་ཐུབ་པར་རྒྱ་གར་དབུས་ནང་སྲིད་ལས་ཁུངས་ལ་བཀའ་འདྲི་བྱས་ཡོད་པ་དང་། ནང་སྲིད་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་ཁོ་རང་བོད་པ་སྐྱབས་བཅོལ་བ་ཡིན་སྟབས་རྒྱ་གར་མི་སེར་ཐོབ་ཐང་རག་གི་མ་རེད་ཅེས་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཙམ་བགྲངས་ཏེ་བཀག་འགོག་བྱས་ཡོད་སྟབས། བོད་མི་དེས་སླར་ཡང་ཀཱར་ན་ཊ་ཀ་མངའ་སྡེའི་མཐོ་རིམ་ཁྲིམས་ཁང་ལ་ཁྲིམས་གཏུགས་བྱས་ཡོད་པ་དང་། ཁྲིམས་ཁང་གིས་ས་གནས་མི་སེར་ལག་ཁྱེར་ལས་ཁུངས་ལ། བཀའ་ཁྱབ་བཏང་དོན། རེ་འདུན་ལྟར་དགོས་མཁོའི་ཡིག་ཆ་ཚང་མ་ཕུལ་རྗེས་ཀྱི་ཟླ་ ༢ ནང་ཐག་གཅོད་ཐུབ་པ་བྱ་རྒྱུའི་ལམ་སྟོན་བྱས་འདུག

གསར་འགོད་པ། ལྷ་སྐྱབས་རྒྱལ།

༼ བོད་ཀྱི་དུས་བབ་ཚགས་པར་ལས་འདིར་བཀོད། ༽