ཉེ་ཆར་རྒྱ་གར་ཀོང་རེ་སེ་གཞུང་གིས་སྐྱབས་བཅོལ་བོད་མི་སྡོད་ཡུལ་མངའ་སྡེ་ཁག་ནང་བཀའ་ཡིག་བཏང་སྟེ། མ་འོངས་རྒྱལ་ཡོངས་དམངས་ཕན་བདེ་འཁོད་གྱི་ལས་འཆར་ཁག་བོད་པ་ཚོར་གཅིག་མཚུངས་འཐོབ་དགོས་ཚུལ་བརྗོད་ཡོད་འདུག
ཟླ་འདིའི་ཚེས་ ༢ ཉིན་ཧིན་རྡུ་སི་ཐན་དུས་བབ་ (Hindustan Times) དྲ་རྒྱའི་སྟེང་གནས་ཚུལ་ཐོན་པ་ལྟར་ན། ཟླ་སྔོན་མའི་ཚེས་ ༡༥ ཉིན་རྒྱ་གར་དབུས་ནང་སྲིད་ལྷན་ཁང་གིས། སྐྱབས་བཅོལ་བོད་མི་གནས་སྡོད་མངའ་སྡེ་དང་ས་གནས་སྲིད་གཞུང་ཁག་ལ་ཕྱག་ཡིག་ཅིག་ཕེབས་ཏེ། རྒྱ་གར་དབུས་དང་ས་གནས་སྲིད་གཞུང་གིས་ལག་བསྟར་བྱེད་བཞིན་པའི་རྒྱལ་ཡོངས་དམངས་ཕན་བདེ་འཁོད་ཀྱི་ལས་འཆར་ (welfare schemes)ཞེས་པ་དེ་དག་སྐྱབས་བཅོལ་བོད་མི་ཚོར་ཡང་གཅིག་མཚུངས་ཐོབ་སྟངས་སྤྲོད་དགོས་སྐོར་འཁོད་ཡོད་ཀྱང་། བཀའ་ཁྱབ་དེ་ལག་བསྟར་བྱེད་མིན་བྷེ་ཇི་པེའི་སྲིད་གཞུང་གསར་པར་རག་ལས་ཡོད་སྐོར་བཀོད་འདུག
རྒྱ་གར་དབུས་ནང་སྲིད་ལྷན་ཁང་གི་ལམ་སྟོན་ཡིག་ཆའི་ནང་། རྒྱ་གར་དབུས་ས་གཉིས་ཀྱིས་ལག་བསྟར་བྱེད་བཞིན་པའི་དམངས་ཕན་བདེ་འཁོད་ཀྱི་ལས་འཆར་དག་ཀྱང་། བོད་མི་སྐྱབས་བཅོལ་བ་ཚོར་གཅིག་མཚུངས་ཐོབ་ཐང་སྤྲོད་དགོས་སྐོར་འཁོད་ཡོད་པ་མ་ཟད། ལྷག་པར་དུ་རྒྱ་གར་དབུས་གཞུང་གིས་ཐད་ཀར་སྟངས་འཛིན་འོག་ཡོད་པའི་གྷན་དྷིའི་རྒྱལ་ཡོངས་གྲོང་གསེབ་ལས་ཞུགས་ལས་མིའི་ཐོབ་ཐང་བཅའ་ཡིག་ (Mahatma Gandhi National Rural Employment Gurantee Act) དང་། བདག་སྐྱོང་མེད་པའི་ཉམ་ཐག་པར་སྡོད་ཁང་སྤྲོད་ཕྱོགས་ཀྱི་ལས་འཆར་ (Rajiv Awas Yojana)། གྲོང་གསེབ་ཁུལ་གྱི་འཕྲོད་བསྟེན་ལྟ་སྐྱོང་གི་ལས་གཞི་ (National Rural Health Management)། གཞུང་གི་དངུལ་ཁང་ནས་དངུལ་བུན་གཡར་ཆོག་པ་སོགས་ཀྱི་ཁེ་ཕན་དག་ཀྱང་བོད་མི་ཚོར་སྤྲོད་དགོས་སྐོར་འཁོད་ཡོད་འདུག
ད་དུང་ཡིག་ཆ་དེའི་ནང་རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཡོངས་ནང་བོད་ཕྲུག་ཆེད་ལས་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་མཁན་ཚོར་སློབ་ཡོན་ཆག་ཡང་བཏང་སྟེ་བོད་ཕྲུག་གང་མང་ལ་སློབ་ཡོན་སྤྲོད་རྒྱུ་ཙམ་མ་ཟད། སྐྱབས་བཅོལ་བོད་མི་ཚོར་ལོགས་སུ་ཁྲོམ་རྭ་མཁོ་སྤྲོད་དང་། བོད་མིའི་སྤྱི་མཐུན་མཉམ་འབྲེལ་དག་མངའ་སྡེའི་གཞུང་ལ་ཐོ་འགོད་བྱ་རྒྱུ་སོགས་རྒྱ་གར་གྱི་ཡུལ་མི་ཚོར་ཁེ་ཕན་ཐོབ་བཞིན་པ་དག་བོད་མི་ཚོར་ཐོབ་ཐབས་བྱ་དགོས་སྐོར་སོགས་འཁོད་ཡོད་འདུག གཞན། བོད་མི་གནས་སྡོད་མངའ་སྡེ་ཁག་གིས་སྐྱབས་བཅོལ་བོད་མིའི་དབུས་ངལ་སེལ་ཚོགས་པ་དང་ལྷན་དུ་ས་ཆ་བོགས་གཏོང་གི་གན་རྒྱ་འཇོག་དགོས་པ་ལས་བོད་མི་སྒེར་པ་དང་མཉམ་དུ་གན་རྒྱ་འཇོག་མི་ཆོག་ཚུལ་གསལ་ཡོད་འདུག ལམ་སྟོན་ཡིག་ཆའི་ནང་། “ རྒྱ་གར་དབུས་སའི་གཞུང་གིས་ལག་བསྟར་བྱེད་བཞིན་པའི་དམངས་ཕན་བདེ་འཁོད་ཀྱི་ལས་འཆར་མང་དག་ཅིག རྒྱ་གར་ཡུལ་མི་ཚོར་ཐོབ་བཞིན་ཡོད་པ་ལས་ད་སྔ་སྐྱབས་བཅོལ་བོད་མི་ཚོར་ཐོབ་ཀྱི་མེད་སྟབས། མ་འོངས་པར་མངའ་སྡེ་སོ་སོའི་གཞུང་གིས་བོད་མི་ཚོ་ལའང་གཅིག་མཚུངས་ཀྱི་ཁེ་ཕན་ཐོབ་ཐབས་བྱ་དགོས།” ཞེས་འཁོད་འདུག
ཀོང་རེ་སེ་གཞུང་གིས་ལམ་སྟོན་གསལ་བསྒྲགས་གནང་བའི་ཡིག་ཆ་དེ་རྒྱ་གར་གྱི་གཞུང་འཛིན་གསར་པ་སྐུ་ཞབས་ནཱ་རེན་ཌ་མུ་དྷེ་མཆོག་གིས་སྣེ་ཁྲིད་པའི་བྷེ་ཇི་པེ་གཞུང་གིས་ལག་བསྟར་གནང་བ་ཡིན་ན། རྒྱ་གར་ནང་ཡོད་པའི་བོད་མིའི་གཞིས་སྒར་ ༤༥ དང་ཁ་འཐོར་གནས་སྡོད་ཀྱི་བོད་མི་འབུམ་དང་ཁྲི་གཉིས་ལྷག་ལ་ཁེ་ཕན་ཐོབ་ཀྱི་ཡོད་འདུག
རྒྱ་གར་ནང་སྐྱེས་པའི་ལྷ་རྒྱ་རི་རྣམ་རྒྱལ་སྒྲོལ་དཀར་ལགས་ཀྱིས་རྒྱ་གར་གྱི་རྩ་ཁྲིམས་ནང་། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༥༠ ཟླ་ ༡ ཚེས་ ༢༦ ཉིན་ནས་ ༡༩༨༧ ཟླ་ ༦ ཚེས་ ༣༠ ཉིན་བར། རྒྱ་གར་ནང་ས་སྐྱེས་རྡོ་སྐྱེས་ཀྱི་བོད་མི་ཚོས་རྒྱ་གར་གྱི་མི་སེར་ཐོབ་ཐང་བླངས་ཆོག་གི་ཡོད་པ་ཤེས་རྟོགས་བྱུང་འཕྲལ། ལྡི་ལི་གྲོང་ཁྱེར་རྒྱ་གར་ཡུལ་མིའི་ལག་འཁྱེར་ཐོ་འགོད་ལས་ཁུངས་ (passport office) དང་། དེའི་རྗེས་རྒྱ་གར་ལྡི་ལི་མཐོ་རིམ་ཁྲིམས་ཁང་བཅས་ལ་ཞུ་གཏུག་བྱས་ཏེ། ༢༠༡༠ ལོའི་ཟླ་ ༡༢ པའི་ཚེས་ ༢༢ ཉིན་ཁྲིམས་མཐུན་ཐོག་རྒྱ་གར་མི་སེར་ཐོབ་ཐང་བླངས་ཡོད་པ་ལྟར། ༢༠༡༣ ལོའི་ཟླ་ ༨ པའི་ནང་རྒྱ་གར་ལྷོ་ཕྱོགས་ཀཱ་ཎཱ་ཀྲ་ཁཱ་མངའ་སྡེའི་བོད་མི་ཞིག་གིས་ཀཱ་ཎཱ་ཀྲ་ཁཱ་མཐོ་རིམ་ཁྲིམས་ཁང་ལ་ཞུ་གཏུག་བྱས་ཏེ་མི་སེར་གྱི་ཐོབ་ཐང་ལག་འཁྱེར་བླངས་ཡོད་འདུག
༢༠༡༤ ལོའི་ཟླ་ ༢ པའི་ཚེས་ ༧ ཉིན་རྒྱ་གར་འོས་བསྡུ་ལྷན་ཁང་གིས་རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཡོངས་གྲོས་ཚོགས་འོག་མའི་འོས་བསྡུ་དང་བསྟུན་ཏེ། ༡༩༥༠ ཟླ་ ༡ ཚེས་ ༢༦ ཉིན་ནས་ ༡༩༨༧ ཟླ་ ༦ ཚེས་ ༣༠ བར་རྒྱ་གར་ནང་སྐྱེས་པའི་བོད་མི་སྐྱབས་བཅོལ་བ་ཚོར་འོས་ཤོག་ལྡུག་ཆོག་པ་ཡོངས་བསྒྲགས་བྱས་རྗེས། ཟླ་ ༢ པའི་ཚེས་ ༡༩ ཉིན་ཧི་མ་ཅལ་མངའ་སྡེའི་འོས་བསྡུ་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་ཀྱང་མངའ་སྡེའི་ཁྱབ་ཁོངས་ཀྱི་འོས་ཆོས་ཚང་བའི་བོད་མི་ཚོས་འོས་བསྡུ་དེབ་སྐྱེལ་བྱས་ཏེ་འོས་ཤོག་ལྡུག་ཆོག་པ་གསལ་བསྒྲགས་གནང་བ་ལྟར། ཐོག་མར་བོད་མི་ ༡༥༠༠ ལྷག་གིས་ཐོ་འགོད་བྱས་ཡོད་ཀྱང་། ཟླ་ ༥ པའི་ཚེས་ ༧ ཉིན་གྱི་ཧི་མ་ཅལ་མངའ་སྡེའི་གྲོས་ཚོགས་འོག་མའི་འོས་བསྡུའི་སྐབས་བོད་མི་ ༡༥༥ ཙམ་དང་། རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཡོངས་འོས་བསྡུའི་ཁྲོད་བོད་མི་ ༡༧༥༠ ལྷག་གིས་འོས་བསྡུའི་ཆ་ཤས་བླངས་ཡོད་འདུག
ཉམས་ཞིབ་པ་ཚོས་རྒྱ་གར་གཞུང་གིས་སྐྱབས་བཅོལ་བོད་མི་ཚོར་ཐོབ་ཐང་མང་པོ་ཞིག་སྤྲོད་བཞིན་ཡོད་པ་དེས། མ་འོངས་བོད་མིའི་གནས་སྟངས་ལ་འགྱུར་བ་འགྲོ་རྒྱུ་ཡིན་པ་དང་། བོད་མིའི་རྩ་དོན་དང་གཞིས་ཆགས་སྲ་བརྟན། རིག་གཞུང་བདག་སྐྱོང་སོགས་ལ་ཕན་ཐོགས་འབྱུང་སྲིད་ཀྱང་། བོད་མི་རིགས་དང་རྒྱལ་ཁབ་ཆེད་རང་སྲོག་བློས་གཏོང་གནང་མཁན་གྱི་གཞིས་ལུས་རྒྱ་ཆེའི་མི་མང་གི་སེམས་ཁམས་ལ་ཕོག་ཐུག་འགྲོ་སྲིད་སྐོར་བརྗོད་ཡོད་འདུག
གསར་འགོད་པ། དོན་གྲུབ།
རྣམ་རྒྱལ་སྒྲོལ་དཀར་ལགས་དོན་དངོས་གནས་བཤད་ན་ལྷ་རྒྱ་རིའི་སྲས་མོ་མ་རེད།
ཡང་དྲ་གྲོགས་ཚོས་ཀོང་རེ་སི་ཡིས་ཆབ་སྲིད་འཁྲབ་པ་ཞིག་ཡིན་མིན་གྱི་སྐད་ཆ་བཤད་ཀྱི་འདུག་ལ། བོད་པ་མི་ཉུང་བ་ཞིག་གིས་ཀྱང་དེ་ལྟར་འདོད་སྲིད། གང་ལྟར། ཆབ་སྲིད་འཁྲབ་མཁན་ཀོང་རེ་སི་ཡིན་ན་འདྲ་བྷེ་ཇེ་པི་ཡིན་ན་འདྲ། ང་ཚོར་ཕན་པའི་ཆ་ཅན་རེ་ཡིན་ཚེ། ཕན་པའི་ཆ་ཅན་དེ་མཇུག་སྐྱོང་ལག་བསྟར་ཡོང་པར་བསམ་བློ་གཏོང་དགོས་པ་དང་ཤུགས་གནོན་རྒྱག་རྒྱུ་དེ་འབྲས་བུར་བལྟ་བའི་ལས་དོན་གལ་ཆེ་ཤོས་དེ་རེད། གཞན་དགོས་མེད་ཀྱི་སྐད་ཆས་ཅི་ཕན།
ཐེངས་འདིར་མཚོན་ན། ཀོང་རེ་སི་ཡིས་གཞུང་ཡིག་དེ་འདྲ་ཞིག་བསྒྲགས་པ་མ་ཟད། མངའ་སྡེ་སོ་སོར་བཀའ་རྒྱ་བཏང་པ་དེ་དངོས་ཡོད་རེད། དེ་ཡིན་དུས། བྷེ་ཇེ་པི་ཡིས་ལག་བསྟར་བྱ་མིན་ལ་སྒུག་སྡོད་རྒྱུ་དེ་མ་རེད། ཀོང་རེ་སི་ཡིས་བསྒྲགས་པ་དེ་གཞུང་ཡིག་ཡིན་པ་ལས་འོས་མི་བྱེ་བྲག་པ་ཞིག་གི་ཁས་ལེན་ཡིག་ཆ་མིན་སྟབས། ད་ལྟའི་གཞུང་འཛིན་བྷེ་ཇེ་པི་ལའང་ད་སྔའི་གཞུང་ཡིག་ལ་བདག་པོ་རྒྱག་དགོས་པ་དང་། ལག་བསྟར་དུ་འཁྱོལ་བར་བྱ་དགོས་པའི་ཕྱོགས་ལ་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་དང་། མངའ་སྡེ་ཁག་ཏུ་ཡོད་པའི་བོད་མིའི་གཞིས་ཆགས་དག་གིས་སོ་སོའི་མངའ་སྡེ་གཞུང་བཅའ་ལ་གཞུང་ཡིག་དེ་ལག་བསྟར་ཡོང་བར་བྱ་བའི་ལམ་ཁ་མེད་པ་མ་རེད།
” ༢༠༡༣ ལོའི་ཟླ་ ༨ པའི་ནང་རྒྱ་གར་ལྷོ་ཕྱོགས་ཀཱ་ཎཱ་ཀྲ་ཁཱ་མངའ་སྡེའི་བོད་མི་ཞིག་གིས་ཀཱ་ཎཱ་ཀྲ་ཁཱ་མཐོ་རིམ་ཁྲིམས་ཁང་ལ་ཞུ་གཏུག་བྱས་ཏེ་མི་སེར་གྱི་ཐོབ་ཐང་ལག་འཁྱེར་བླངས་ཡོད་འདུག་” ཅེས་པ་ལས་བོད་མི་ཁོང་སུ་ཡིན་གྱི་མིང་སོགས་ཁ་གསལ་མི་འདུག་ལ། དེ་སྔོན་ཀྱང་བརྒྱུད་ལམ་ཁག་ནས་བོད་མི་ཞིག་གིས་ཞེས་པ་ཙམ་ལས་མིང་གསལ་ཁ་བཏོན་མ་སོང་། དོན་ངོ་མར་བོད་མི་ཁོང་སུ་ཡིན་མིན་རྩད་གཅོད་ཞིབ་འཇུག་བྱ་རྒྱུར་འགན་མ་ཁུར་བ་རེད་དམ། ཡང་ན་དངོས་ནས་མ་ཤེས་པ་རེད། དེ་མིན་རྒྱུ་རྐྱེན་གཞན་ཞིག་རེད་དམ།
རྒྱུད་ལམ་ཁག་གིས་གནས་ཚུལ་ཁ་གསལ་མ་བཏོན་པའམ་རྩད་གཅོད་ཁ་གསལ་བྱ་རྒྱུར་འགན་མ་ཁུར་བ་ཡིན་ཚེ་དངོས་གནས་ཐབས་སྐྱོ་བོ་རེད། དེ་མིན་གྱི་རྒྱུ་རྐྱེན་གཞན་གང་ཡིན་ཡིན་ཡང་། ང་ཚོས་མིན་པ་ཞིག་ཡིན་པར་སྒྲུབ་མི་རུང་ལ་ཡིན་པ་ཞིག་མིན་པའི་ཚུལ་དུའང་འཇོག་མི་རུང་། གཞན་དངོས་གནས་མ་ཤེས་པ་ཡིན་ན། སྔ་ལོ་རྒྱ་གར་ལྷོ་ཕྱོགས་ཀཱ་ཎ་ཌ་ཁཱའི་ཁྲིམས་ཁང་ནས་རྒྱ་གར་མི་སེར་ལག་འཁྱེར་རག་མཁན་ཁོང་སྐྱབས་རྗེ་གླིང་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་རེད།
ལོ་ངོ་བཅུ་ཕྲག་འགའ་ཤས་རིང་ཀོང་རེ་སིས་གཞུང་འཛིན་བསྐྱངས་ཡོད། རྩ་ཁྲིམས་ནང་ཡོད་པའི་ཐོབ་ཐང་དག་ཀྱང་མངོན་པར་མི་གསལ་བར་བཞག་ཡོད། ལོ་རབས་བརྒྱ་བཅུའི་ནང་གོང་ས་མཆོོག་ཕྱི་ཕྱོགས་སུ་ཕེབས་པར་ཡང་སྐུ་ངལ་འཕྲད་ཡོད། དེའི་དྲིན་ནི་དེ་སྔོན་བི་ཇི་པི་དུས་ཐུང་ནང་ཐོབ་པའི་རྒྱལ་ཁ་ཞིག་རེད། ད་ཆ་ཁོང་ཚོས་འབྱུང་འགྱུར་ལ་འཆར་ག྄ཞི་ཞིག་སྐྲུན་གྱིན་ཡོད།
ཀོང་རེ་སི་ཚོགས་པའི་ཆབ་སྲིད་འཁྲབ་ཀྱི་ཡོད་པ་མ་རེད་དམ། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༤ ་ཟླ་ ༤ ་དང་ ༥ ་པ་གཉིས་རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཡོངས་ནང་འོས་བསྡུའི་འགྲན་རྩོད་ཤུགས་ཆེན་འགྲོ་བཞིན་པའི་ཁ་ཐུག་རེད། ཆབ་སྲིད་ཚོགས་པ་ཚོས་སོ་སོར་འོས་འཐོབ་ཐབས་ལ་སྲིད་ཇུས་དང་ཐབས་ཤེས་ཡོད་དགུ་རྩལ་སྤྲུགས་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད། རྒྱ་གར་གཞུང་གིས་འདས་པའི་ལོ་ངོ་ ༥༠ ་ལྷག་རིང་བོད་པ་སྐྱབས་བཅོལ་བ་ཚོ་མ་མཐོང་ནས་ཤི་སོང་བ་རེད་དམ། ལྷག་པར་དུ་ཀོང་རེ་སི་གཞུང་གིས་འདས་པའི་ལོ་ངོ་བཅུ་གྲངས་ལ་གཞུང་འཛིན་སྐྱོང་བྱས་པའི་རིང་གཉིད་ཁུག་སོང་བ་རེད་དམ། གང་ལྟར་གླེང་སློང་ཙམ་བྱུང་བ་དེ་ཡག་པོ་རེད། མ་འོངས་པར་བོད་པ་སྐྱབས་བཅོལ་བ་ཚོས་བརྡ་འདེད་གཏོང་ས་དང་དྲན་སྐུལ་བྱེད་ས་ཡོད་པ་ཙམ་ཞིག་བཟོས་པ་རེད་བསམ་གྱི་འདུག