ཐོག་མར་ལས་འགུལ་སྤེལ། བར་དུ་གཉའ་གནོན་མྱངས། མཐའ་མར་གྲུབ་འབྲས་ཐོན།

སྤྱི་འཐུས་འཇམ་དབྱངས་བཟོད་པ་ལགས་ཀྱིས་འཛམ་གླིང་དང་བོད་ནང་གི་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་གནང་བའི་སྐོར་གྱི་དེབ་ཅིག་དབུ་འབྱེད་གནང་བའི་ཐོག་སྤྱི་འཐུས་ཚོགས་གཙོ་སྤེན་པ་ཚེ་རིང་མཆོག་གིས་དེབ་ནང་གི་བོད་ཀྱི་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་སྐོར་རྒྱ་ཡིག་དང་དབྱིན་ཡིག་ནང་བསྒྱུར་ཐུབ་ན་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་གནང་མཁན་ཚོའི་ཀུན་སློང་གང་ཡིན་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཐོག་ནས་རྟོགས་ཐུབ་པ་དང་བོད་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་པར་ཕན་ཐོགས་ཡོང་གི་རེད་གསུངས།

དེ་རིང་སྔ་དྲོའི་ཆུ་ཚོད་ ༡༡ སྟེང་དྷ་ས་གངས་སྐྱིད་གཉའ་ཁྲི་ཚོགས་ཁང་དུ། སྤྱི་འཐུས་རྒྱུན་ལས་འཇམ་དབྱངས་བཟོད་པ་ལགས་ཀྱིས་འཛམ་གླིང་དང་བོད་ནང་བྱུང་བའི་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་གནང་མཁན་ཚོའི་སྐོར་ལ་བརྩམས་པའི་༼རང་ལུས་མེར་སྲེག་༽ཅེས་པའི་དཔེ་དེབ་ཅིག་དབུ་འབྱེད་གནང་སོང་ལ། དེར་སྐུ་མགྲོན་གཙོ་བོ་སྤྱི་འཐུས་ཚོགས་གཙོ་སྤེན་པ་ཚེ་རིང་མཆོག་གཙོས་སྤྱི་འཐུས་རྒྱུན་རྣམ་པ་དང་། དྷ་ས་ཁུལ་གྱི་རྒྱ་གར་དང་བོད་རིགས་གསར་འགོད་པ་བཅས་འཛོམས་སོང་།

མཛད་སྒོའི་ཐོག་མར་སྤྱི་འཐུས་རྒྱུན་ལས་འཇམ་དབྱངས་བཟོད་པ་ལགས་ཀྱིས་དཔེ་དེབ་སྐོར་ངོ་སྤྲོད་གནང་དོན། བོད་ནང་དུ་བོད་མིའི་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་གནང་དུས་ང་རང་གཅིག་པུ་མ་ཡིན་པར་བོད་མི་ཚང་མ་གཅིག་གྱུར་གྱི་ཚོར་སྣང་མ་འདྲ་ཞིག་ཡོང་གི་ཡོད་པ་དང་། དེ་རྗེས་བོད་ཕྱི་ནང་གཉིས་ནང་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་ཀྱི་ལས་འགུལ་གསར་བ་ཡིན་པའི་ངོ་བོའི་ཐོག་གླེང་སློང་སྣ་ཚོགས་ཤིག་བྱུང་ཡོད་སྟབས། ང་ཚོས་དེའི་སྒང་ལ་ཇི་ལྟར་ལྟ་དགོས་པར་བསམ་ནས་དེབ་འདི་འབྲི་དགོས་པའི་ཀུན་སློང་ཡིན། ལྷག་པར་དུ་མ་འོངས་པར་ལོ་ལྔ་བཅུའི་རྗེས་བོད་མིའི་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་གནང་མཁན་སྐོར་ལ་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་མཁན་ཚོས་ལྟ་བདེ་བའི་ཆེད་དེབ་འདི་བྲིས་པའི་ཀུན་སློང་གཉིས་ལྟ་བུ་ཡིན་བརྗོད་སོང་།

དེབ་ཀྱི་སྐོར་ལ་སྤྱི་འཐུས་རྒྱུན་ལས་འཇམ་དབྱངས་བཟོད་པ་ལགས་ཀྱིས། དང་པོ། རྒྱལ་སྤྱིའི་ཐོག་ནས་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་བྱུང་སྟངས་སྐོར་རེད། སྦྱིར་བཏང་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་སྐོར་ལ་འདྲ་མིན་སྣ་ཚོགས་འདུག དཔེར་ན། གཉེན་སྒྲིག་དང་བརྩེ་དུང་གཙོས་དཀའ་ངལ་ཆུང་ཚགས་ལ་བརྟེན་ནས་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་གནང་མཁན་མང་པོ་ཡོད་པ་རེད། ད་ལྟ་ངས་ཐུན་མོང་གི་དགོངས་དོན་དང་དམངས་ཀྱི་རང་དབང་གི་ཆེད་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་གནང་བར་ཡོངས་གྲགས་ཀྱི་ཐོག་ནས་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་ཞེས་པའི་མིང་ཚིག་བེད་སྤྱོད་གཏོང་གི་ཡོད་པ་དམིགས་ཡུལ་གཙོ་བོར་བཟུང་ཡོད། ༡༩༦༣ ལོར་ཝེ་ཋི་ནམ་ནང་གྲྭ་བ་ཞིག་གིས་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་བཏང་བ་ནས་བཟུང་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཐོག་ནས་ཆབ་སྲིད་ཆེད་དུ་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་གཏོང་བའི་ལས་འགུལ་རིམ་པ་བྱུང་བ་དང་། དེའི་རྗེས་ཡུ་རོབ་ཤར་དང་ནུབ་གཉིས་ནང་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་བཏང་ནས་ཨུ་རུ་སུའི་དམར་ཤོག་ལ་ངོ་རྒོལ་རིམ་པ་བྱུང་བ་རེད། སྐབས་དེར་ཨུ་རུ་སུ་དམར་ཤོག་གིས་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་གནང་མཁན་ཚོ་ར་བཟི་པ་དང་སེམས་ཁམས་ཐང་ཐང་མེད་པ་ལ་སོགས་ཀྱི་ཉེས་འཛུགས་སྣ་ཚོགས་བྱས་ཡོད་ཀྱང་། མཐའ་མར་ལོ་སུམ་ཅུ་བཞི་བཅུའི་རྗེས་སུ་ལུང་པ་ཚང་མར་རང་དབང་ཐོབ་རྗེས་སྐད་ཆ་དེ་དག་རྫུན་སྒྲིག་ཡིན་པ་ར་སྤྲོད་བྱུང་སྟེ། རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་གཏོང་མཁན་ཚོར་དྲན་རྟེན་རྡོ་རིང་བཟོས་པ་དང་ཁོང་ཚོའི་མིང་བཏགས་ནས་ཁང་པ་དང་གཞུང་ལམ་སོགས་བཟོས་པས་རིམ་བཞིན་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཐོག་ནས་འགྱུར་ལྡོག་ཆེན་པོ་ཞིག་བྱུང་ཡོད།

རྒྱལ་སྤྱིའི་ཐོག་ནས་ཤར་དང་ནུབ་གཉིས་ནང་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་གནང་མཁན་ཚོས་དང་པོ་ལས་འགུལ་སྤེལ་དང་བར་དུ་གཉའ་གནོན་བྱས་པ་དང་། མཐར་མར་གྲུབ་འབྲས་ཐོན་པ་བཅས་བང་རིམ་བསྒྲིགས་ཡོད། དེའི་རྗེས་བོད་ནང་དང་པོ་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་བཏང་བ་དང་བར་དུ་གཉའ་གནོན་བྱས་དང་བྱེད་པའི་བར་རྒྱ་གཞུང་གིས་མ་ཉེས་ཁ་གཡོག་ཚང་མ་ཕྱི་ནང་གཉིས་ཀར་གསང་ཐབས་བྱེད་པ། ཐ་ན་སྤྱི་འཐུས་རྣམ་པ་ཚོས་ལྡི་ལིར་ཡོད་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གི་གཞུང་ཚབ་ཁང་ལ་ཞུ་གཏུགས་ཞུ་བར་འགྲོ་སྐབས། རྒྱ་ནག་གཞུང་ཚབ་ཁང་གིས་བོད་ནང་གི་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་སྐོར་གྱི་སྐད་ཆ་རྫུན་མ་རེད་ཅེས་གཞུང་ཚབ་ཁང་ཁག་ལ་ཡི་གེ་བཏང་བའི་ཡི་གེ་གསུམ་ངའི་ལག་ཏུ་འབྱོར་ཡོད། ཡི་གེ་གསུམ་ནང་རྒྱ་ནག་གིས་ག་རེ་བྲིས་པ་ཡོད་པ་དང་ཡི་གེ་གསུམ་ལ་ཁྱད་པར་ག་རེ་ཡོད་མེད་རིམ་པ་བསྒྲིགས་ནས་ཞིབ་འཇུག་བྱས་ཏེ་མཐའ་བསྡོམས་བརྒྱབ་ཡོད། ཅེས་སོགས་བརྗོད་སོང་།

ཁོས་མུ་མཐུད་དུ། བོད་ནང་གི་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་གཏོང་མཁན་ཚོར་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཁྱད་ཆོས་ག་རེ་ འདུག་ཟེར་ན། བོད་ནང་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་མགོ་འཛུགས་མཁན་ཐོག་མ་དགེ་འདུན་པ་དང་བཙུན་མ། དེ་ནས་མི་རྒན་པ། དེ་ནས་གཞོན་སྐྱེས་དེ་འདྲ་ཡོང་དུས། དཔེར་ན། དགེ་འདུན་པ་ཚོས་ནང་ཆོས་ནང་གི་དལ་བ་བརྒྱད་དང་འབྱོར་བཅུའི་མི་ཚེའི་རིན་ཐང་ཆེན་པོར་བརྩི་མཁན་ཞིག་གིས་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་གཏོང་སྐབས་ཀུན་སློང་ག་འདྲ་ བཅིངས་ཡོད་མེད་དང་། ལྷག་པར་དུ་ང་ཚོའི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་བོད་ཀྱི་རིག་གཞུང་ཐོག་ནས་མིའི་ཚེ་སྲོག་གི་རིན་ཐང་ལ་ལྟ་སྟངས་ཡག་པོ་ཡོད་མཁན་གྱིས་ཚེ་སྲོག་བློས་གཏོང་བྱས་པར་ཀུན་སློང་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་དང་། དེ་ཡང་བོད་མི་གཅིག་པུ་མིན་པར་འཛམ་གླིང་ནང་ཞི་བདེ་ཡོང་ཆེད་དུ་དམིགས་ཏེ་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་གཏོང་བ་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཁྱད་ཆོས་འདི་འདྲ་མང་པོ་ཡོད། མཐའ་མར་ད་ལྟའི་བར་བོད་ནང་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་གནང་མཁན་བོད་མི་ ༡༣༢ དང་། བཙན་བྱོལ་ནང་བོད་མི་ ༧ བཅས་ཀྱིས་ས་གནས་གང་དུ་ཆུ་ཚོད་ག་དུས་ཐོག་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་གནང་བ་དང་ཁོང་ཚོའི་འདས་གསོན་གྱི་གནས་སྟངས། ཞལ་ཆེམས་སོགས་བང་རིམ་བསྒྲིགས་ཡོད། ངས་དེབ་འདི་ལ་རེ་བ་ག་རེ་འཆིང་གི་ཡོད་ཟེར་ན། རྒྱལ་སྤྱིའི་ནང་དང་བོད་ནང་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་གནང་བ་ལོ་རྒྱུས་ཤིག་ཡིན་དུས་ཁྱད་པར་གང་ཡང་མེད། དེབ་འདི་འདྲ་ཞིག་བཏོན་ཚར་བ་དང་དེའི་ནང་གི་བསམ་ཚུལ་ངའི་བསམ་ཚུལ་ཡིན་པ་ལས་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་བསམ་ཚུལ་གཏན་ནས་མིན། དེར་བརྟེན། བསམ་ཚུལ་དེའི་ནང་ནོར་བ་དང་འཁྲུག་པ་བྱུང་ན་ང་རང་གིས་འགན་འཁུར་ཡིན། ཕན་ཐོགས་པ་ཡིན་ན་གང་ཐུབ་ཀྱིས་ཁྱབ་སྤེལ་བྱ་རྒྱུ་དང་བོད་པ་ཚོས་གང་ཐུབ་ཀློག་པའི་རེ་བ་རྒྱག་གི་ཡོད་ཅེས་བརྗོད་སོང་།

དེའི་རྗེས་སྤྱི་ཚོགས་ཚོགས་གཙོ་སྤེན་པ་ཚེ་རིང་མཆོག་གིས་གསུངས་དོན། སྤྱི་འཐུས་འཇམ་དབྱངས་བཟོད་ལགས་ཀྱིས་དེབ་འབྲི་བའི་དགོས་དམིགས་སྐོར་ལ་བཤད་ཚར་ཡོད་པས་བསྐྱར་ལྡབ་དགོས་ཀྱི་མི་འདུག ད་ལྟ་བོད་ནང་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་སྐོར་གྱི་གནས་ཚུལ་བྱུང་དང་འབྱུང་བཞིན་ཡོད་སྟབས། ང་ཚོ་མི་རབས་ཚོའི་སེམས་ནང་གནས་ཚུལ་དག་ངེས་བསྡད་ཡོད། སྤྱི་ཡོངས་ནས་བོད་ནང་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་དང་འབྲེལ་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་གནང་མཁན་ཚོའི་ཀུན་སློང་དང་ཁ་ཆེམས། ས་གནས་སོ་སོའི་གནས་སྟངས་ག་རེ་ཆགས་ཡོད་མེད་སྐོར་ལ་ང་ཚོས་སྤྱི་ཡོངས་ཀྱི་ཆ་ནས་ཤེས་ ཀྱི་ཡོད། དེབ་བྲིས་པའི་རྒྱུ་མཚན་དེ་ང་ཚོའི་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་ནས་གལ་ཆེན་ཞིག་ཆགས་ཡོད། དཔེར་ན། བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱིས་གཞུང་འབྲེལ་ཐོག་ནས་ཉིས་སྟོང་བརྒྱད་ལོའི་རྗེས་སུ་གདུང་སེམས་མཉམ་སྐྱེད་ཀྱི་དེབ་ཅིག་བཏོན་པ་རེད། ལྷག་པར་དུ་དམིགས་བསལ་ཚོགས་ཆེན་སྐབས་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་གནང་མཁན་ཚོའི་མཚན་དང་ ལོ་རྒྱུས། གནས་སྟངས་ག་རེ་ཆགས་ཡོད་མེད་སྐོར་གྱི་དེབ་བཏོན་པ་རེད། དེབ་འདིའི་ནང་རྒྱལ་སྤྱིའི་ནང་ཝེ་ཋི་ནམ་ནས་མགོ་བཙུགས་ནས་ལྷོ་ཤར་ཨེ་ཤ་ཡ་དང་ཡུ་རོབ་ནང་ཡིན་ན་རེད། ཕྱིས་སུ་ཊོ་ནེ་ཤི་ཡའི་ཐོག་ལ་གནས་ཚུལ་བྱུང་བ་དག་སྐབས་དེའི་མཁས་པ་ཚོས་ཉམས་ཞིབ་དང་སྐད་ཆ་ག་རེ་བཤད་ཡོད་མེད་དེབ་ཀྱི་དཀར་ཆགས་ནང་བལྟས་ན་ཅུང་ཙམ་ཤེས་སྟབས། གོང་དུ་ངོ་སྤྲོད་བྱས་པ་ནང་བཞིན་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་ཀྱི་རྒྱབ་ལྗོངས་དང་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་གནང་མཁན་ཚོས་དམིགས་ཡུལ་དང་གྲུབ་འབྲས་གང་ཐོན་ཡོད་མེད་ཀྱི་སྐོར་གཅིག་རེད། ཅེས་གསུངས་སོང་།

ཁོང་གི་མུ་མཐུད་དུ། བོད་ནང་གི་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་གནང་མཁན་ཚོའི་ཀུན་སློང་འཁྱེར་སྟངས་དང་། ཁོང་ཚོས་དམིགས་ཡུལ་ག་རེ་བཟུང་བ་དང་གནས་སྟངས་ག་རེ་ཆགས་ཡོད་མེད། བོད་ནང་དུ་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་གནང་མཁན་ཁྱོན་ ༡༣༢ བྱུང་བའི་ཁྲོད་ནས་ ༡༡༣ འདས་གྲོངས་ཕྱིན་པ་རེད། ལྷག་མ་ཚང་མ་ལུས་སེམས་གཉིས་ཀྱི་དཀའ་ངལ་ཆེན་པོ་ཞིག་ནང་ལྷག་ཡོད་སྟབས། རྒྱ་ནག་གི་སྲིད་བྱུས་འོག་ནས་ཁོང་ཚོའི་ནང་མི་སྤུན་མཆེད་ཚོ་དང་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་གནང་སྐབས་གནས་ཚུལ་མཐོང་མཁན་ཚོར་དཀའ་ངལ་ཆེན་པོ་འཕྲད་ཀྱིན་ཡོད་པ་གསལ་བོ་རེད། བར་ལམ་ཞིག་ནས་རྒྱལ་སྤྱིའི་ནང་ང་ཚོས་བོད་དོན་ཞུ་གཏུགས་དང་མི་སྣ་མཇལ་འཕྲད་གནང་སྐབས། ནུབ་ཕྱོགས་ས་ཁུལ་ཁག་ཏུ་བོད་ནང་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་དང་འབྲེལ་བའི་ཐོག་ནས་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་ཚོགས་པའི་ནང་དུའང་བསམ་ཚུལ་མི་འདྲ་ཡོང་གི་འདུག དཔེར་ན། བོད་ནང་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་བཏང་བ་ལ་ང་ཚོ་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་འདིར་མཆོད་འབུལ་ཞིག་ཞུ་ཡི་ཡོད།

ང་ཚོས་འདས་གྲོངས་ཕྱིན་པའི་མི་ཞིག་གི་ཆེད་མཆོད་འབུལ་ནང་པའི་འགྲོ་སྟངས་རེད། ཡང་ནུབ་ཕྱོགས་སུ་སྐད་འབོད་བྱེད་སྐབས་ང་ཚོས་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་གཏོང་མཁན་མང་དུ་གཏོང་བའི་སྐུལ་སློང་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད་པ་རེད་ཟེར་བའི་བསམ་ཚུལ་ཡོང་གི་འདུག ཡིན་ནའང་ནུབ་ཕྱོགས་རང་དབང་ལུང་པ་ཡིན་སྟབས། བོད་དང་བོད་ལྟ་བུའི་འཛམ་གླིང་ནང་གི་མི་མང་པོ་ཞིག་གནས་སྟངས་སྡུག་པོའི་འོག་ལུས་སེམས་གཉིས་ཀྱི་དཀའ་ངལ་ག་འདྲ་ཡོད་མེད་ཁོ་ཚོའི་བསམ་བློའི་ནང་འཆར་ཐུབ་ཀྱི་མེད་པས་བསམ་བློ་འདི་འདྲ་འཁོར་གྱི་ཡོད་དུས། ད་ལྟ་སྤྱི་འཐུས་འཇམ་དབྱངས་བཟོད་པ་ལགས་ཀྱིས་དེབ་འདི་བོད་ཡིག་ནང་བྲིས་ཡོད་པ་རེད། མ་འོངས་པའི་མི་རབས་ཚོས་ལྟ་བའི་གཞི་རྩ་གལ་ཆེན་པོ་ཞིག་ཆགས་བསྡད་ཡོད། ད་ལྟ་ང་ཚོ་དངོས་སུ་གོ་བདེ་བ་དང་མ་འོངས་པའི་མི་རབས་ཀྱིས་དངོས་སུ་མྱོང་མ་མྱོང་སྐབས་ཁྱད་པར་ཆེན་པོ་ཞིག་བཟོ་ཡི་ཡོད་པས་གལ་ཆེན་ཆགས་ཀྱི་འདུག རབ་བྱུང་ན་དེའི་ནང་གི་བོད་ཀྱི་གནས་ཚུལ་ཚོ་རྒྱ་ཡིག་དང་དབྱིན་ཡིག་ནང་བསྒྱུར་ཐུབ་པ་ཡིན་ན། བོད་པའི་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་གནང་མཁན་ཚོའི་ཀུན་སློང་འཁྱེར་སྟངས་སྐོར་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཐོག་ནས་རྟོགས་ཐུབ་པ་དང་བོད་དོན་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་ཤུགས་ཆེར་ཡོང་བར་ཏན་ཏན་ཐུགས་ཕན་གསོ་ཡོང་གི་རེད་བསམ་གྱི་འདུག ཅེས་སོགས་གསུངས་སོང་།

གསར་འགོད་པ། ལྷ་སྐྱབས་རྒྱལ།