ཧྥ་རན་སིའི་རྒྱལ་སར་༧གོང་ས་མཆོག་ལ་ཞི་བདེ་གཟེངས་རྟགས་འབུམ་བཞེས་ཉིན་མོ་སྲུང་གཙི་ཞུས་པའི་ཐོག་ཕྱི་དྲིལ་བཀའ་བློན་བདེ་སྐྱིད་ཆོས་དབྱངས་མཆོག་གིས་གཏམ་བཤད་སྤེལ་འདུག
ཕ་རི་སིའི་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་དང་བོད་རིགས་ཚོགས་པ་ཐུན་མོང་གི་གོ་སྒྲིག་འོག ཕྱི་ཚེས་ ༡༠ ཉིན་གྱི་དགོང་དྲོའི་ཆུ་ཚོད་ ༥ པའི་སྟེང་། ཧྥ་རན་སིའི་རྒྱལ་ས་ཕ་རི་སིའི་པེ་ཝག་ལཱ་ཤེ་སིས་(père lachaise) ཚོགས་ཁང་དུ། རྒྱལ་སྤྱིའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་ཉིན་མོ་དང་། ༧གོང་ས་མཆོག་ལ་ནོ་བྷེལ་ཞི་བདེ་གཟེངས་ཕུལ་ནས་ལོ་ ༢༥ འཁོར་བའི་དུས་དྲན་མཛད་སྒོ་ཞིག་ཚོགས་ཡོད་འདུག་ལ། སྐབས་དེར་༧གོང་ས་མཆོག་གི་བཀའ་དྲིན་རྗེས་དྲན་ཆེད་ཁོང་གི་མཛད་འཕྲིན་སྐོར་གྱི་པར་རིས་འགྲེམས་སྟོན་ཞིག་ཀྱང་གནང་འདུག
དུས་དྲན་སྟེང་སྐུ་མགྲོན་གཙོ་བོར་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཕྱི་དྲིལ་བཀའ་བློན་བདེ་སྐྱིད་ཆོས་དབྱངས་མཆོག་གིས་གཙོས། ཧྥ་རན་སིའི་གྲོས་ཚོགས་གོང་མའི་འཐུས་མི་སྐུ་ཞབས་ཨང་དྷི་སི་ལགས་དང་། ཕ་རི་སིའི་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་ཚེ་རིང་དོན་གྲུབ་ལགས། བོད་རིགས་ཚོགས་པའི་ཚོགས་གཙོ་ཐུབ་བསྟན་རྒྱ་མཚོ་ལགས། དེ་བཞིན་ཚོགས་པ་ཁག་གི་ཚོགས་གཙོ་དང་སྐུ་ཚབ། བོད་པ་དང་ས་གནས་ཡུལ་མི་བཅས་ཁྱོན་མི་ ༦༠༠ ལྷག་འདུ་འཛོམས་བྱུང་སོང་།
མཛད་སྒོའི་ཐོག་ཕ་རི་སིའི་བོད་རིགས་ཚོགས་པའི་ཚོགས་གཙོ་ཐུབ་བསྟན་རྒྱ་མཚོ་ལགས་ཀྱིས་དུས་དྲན་ངོ་སྤྲོད་དང་འབྲེལ། དེང་སྐབས་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྟེང་བོད་དང་བོད་མིའི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་ལ་དགའ་ཞེན་དང་གདེང་འཇོག་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད་པ་གཙོ་བོ་༧གོང་ས་མཆོག་གི་སྐུ་དྲིན་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་སྟབས། བོད་མི་སྤྱི་དང་ལྷག་པར་དུ་གཞོན་སྐྱེས་ཚོས་༧གོང་ས་མཆོག་གི་བཀའ་དྲིན་ཤེས་པའི་ཐོག་ནས་བཟང་སྤྱོད་ཡར་རྒྱས་དང་བོད་དོན་ཐོག་སྔར་ལས་རྡོག་རྩ་གཅིག་སྒྲིལ་གནང་རྒྱུ་གལ་ཆེན་པོ་ཡིན་པ་དང་། ལྷག་པར་དུ་དྭང་བླངས་དཔྱ་དངུལ་འབུལ་རྒྱུ་དེ་བོད་གཞུང་ལ་སྒོར་མོ་ཁ་ཤས་འབུལ་རྒྱུ་ཙམ་མིན་པར། བོད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་གནད་དོན་ཐོག་བོད་མི་ཚོས་སོ་སོའི་གཞུང་ལ་ངོས་འཛིན་དང་རྒྱབ་སྐྱོར་ཅི་ཙམ་ཡོད་ལ་རག་ལས་ཡོད་སྟབས། མ་འོངས་པར་བོད་པ་ཚོས་དེའི་གལ་གནད་ཤེས་པའི་ཐོག་ཆ་ཤས་ལེན་རྒྱུ་གལ་ཆེན་ཡིན། ཞེས་དང་། ཉེ་ལམ་ཕ་རི་སིར་སྐྱབས་བཅོལ་དུ་འབྱོར་བའི་བོད་པ་རྣམས། ཧྥ་རན་སིའི་གཞུང་གི་གོ་སྒྲིག་དང་འགྲོ་ལུགས་ལྟར། སྐྱབས་བཅོལ་བ་དང་མི་དཀའ་ངལ་ཅན་ཚང་མས་དཀའ་ངལ་ཞུ་སའི་ལས་ཁུངས་ཨང་རྟགས་ ༡༡༥ ཅན་ལ་ཁ་པར་བཏང་སྟེ། སྐྱབས་བཅོལ་ཞུས་ན་ལེགས་པ་ལས། དེ་མིན་ཟམ་པའི་ཐོག་ཕྱིན་ཏེ་རུབ་རུབ་བྱས་ཏེ་ཉལ་བསྡད་ན། བོད་པའི་མཚན་མཐོང་དང་ས་གནས་གཞུང་གི་མཐོང་སྣང་། སྐྱབས་བཅོལ་མདུན་ལམ་སོགས་ཕྱོགས་གང་ཐད་ནས་འགོག་རྐྱེན་དུ་འགྱུར་བའི་ཉེན་ཁ་ཡོད་སྟབས་གཟབ་གཟབ་དགོས། ཞེས་སོགས་བརྗོད་སོང་།
དེའི་རྗེས་སྐུ་མགྲོན་གཙོ་བོ་ཕྱི་དྲིལ་བཀའ་བློན་མཆོག་གིས་གཏམ་བཤད་གནང་སྟེ། ད་ཐེངས་ཧྥ་རན་སིར་ཡོང་སྟེ་གྲོས་ཚོགས་གོང་འོག་གི་འཐུས་མི་ཁག་ཅིག་ལ་མཇལ་འཕྲད་ཀྱིས་མ་འོངས་པར་བོད་དོན་ལས་འགུལ་ཇི་ལྟར་སྤེལ་རྒྱུར་གྲོས་བསྡུར་ཡག་པོ་བྱུང་ཡོད་པ་དང་། འདི་ལོ་ནི་བཀའ་ཤག་གིས་༧གོང་ས་མཆོག་ལ་བཀའ་དྲིན་རྗེས་དྲན་གྱི་ལོ་ཞིག་ལ་སྲུང་གཙི་ཞུ་བཞིན་ཡོད་པ་ལྟར། བོད་ཕྱི་ནང་གཉིས་སུ་མི་རབས་རྒན་པ་རྫོགས་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་པའི་སྐབས་འདིར། ཕྱི་རྒྱལ་དུ་གནས་སྡོད་བོད་པ་ཚོས་ཀྱང་༧གོང་ས་མཆོག་གི་བཀའ་དྲིན་དྲན་པའི་ཐོག་བོད་པའི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་། སྐད་ཡིག་ལ་བདག་སྐྱོང་གནང་རྒྱུ་གལ་ཆེན་ཡིན་པ། ཁོང་མོ་ཡང་ཕྱི་རྒྱལ་དུ་འཚར་ལོངས་བྱུང་མཁན་ཞིག་ཡིན་པའི་ཆ་ནས། བོད་ཀྱི་རིག་གཞུང་གི་ཤེས་ཚད་དབྱིན་ཧྥ་སྐད་ཡིག་ལྟ་བུའི་ཚད་ལྡན་མེད་ཀྱང་། ཕ་མས་བཀའ་དྲིན་དང་སོ་སོའི་དོ་སྣང་འོག་བོད་སྐད་བཤད་རྒྱུར་དཀའ་ངལ་མེད་པའི་ཉམས་མྱོང་འོག ཕྱི་རྒྱལ་གནས་བཞུགས་བོད་མི་ཚོས་སོ་སོའི་ཕྲུ་གུ་དང་རིག་གཞུང་། ལྷག་པར་དུ་སྐད་ཡིག་བག་ཆགས་བཟང་པོ་ཞིག་འཇོག་རྒྱུར་ལས་འགན་ཡོད་པ། བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ངོས་ནས་ཕྱི་རྒྱལ་དུ་གནས་སྡོད་བོད་མིར་དམིགས་ཏེ། ད་ལོའི་ལོ་མཇུག་ནས་དྭང་བླང་དཔྱ་ཁྲལ་འབུལ་ཕྱོགས་གོ་སྐབས་དང་ལམ་ཁ་གསར་པ་ཞིག་བཟོས་ཡོད་སྟབས། བོད་མི་ཚོས་ངེས་པར་དུ་གནས་སྟངས་ཧ་གོ་བའི་ཐོག་དཔྱ་དངུལ་དུས་ཐོག་འབུལ་དགོས་པ་གལ་ཆེན་པོ་ཡིན་པ་དང་། དེ་བཞིན། ཧྥ་རན་སིར་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་ཚོགས་པ་ཁག་ ༦༠ ལྷག་ཡོད་ཅིང་། རྒྱལ་སྤྱིའི་ཐོག་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་ཚོགས་པ་མང་ཤོས་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་དེ་ཆགས་ཡོད་དུས། དེང་ཕྱིན་བོད་རིགས་དང་བོད་པའི་ཚོགས་པ་ཁག་དང་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་ཚོགས་པ་མཉམ་རུབ་ཐོག་ལས་འགུལ་སྤེལ་ན་ནུས་པ་ཆེན་པོ་ཐོན་ཐུབ་པའི་དགེ་མཚན་ཆེན་པོ་ཡོད། ཆེས་སོགས་གསུངས་སོང་།
མཇུག་ཏུ་ཧྥ་རན་སིའི་གྲོས་ཚོགས་གོང་མའི་འཐུས་མི་སྐུ་ཞབས་ཨང་དྷི་སི་ལགས་དང་འབྲེལ་ཡོད་ས་གནས་མགོ་ཁྲིད་ཚོས་བོད་དོན་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་ཡོད་པ་དང་། མ་འོངས་པར་བོད་དོན་ཐོག་བོད་མི་ཚོས་སྔར་ལས་ཤུགས་སྣོན་རྒྱག་དགོས་པའི་གཏམ་བཤད་བཅས་གནང་རྗེས། ཕ་རི་སིའི་ཐང་སྟོང་གླུ་གར་ཚོགས་པས་གཞས་སྣ་གཟིགས་འབུལ་བཅས་གནས་སོང་།
གནས་ཚུལ་མཁོ་གཏོང་བ། གཅན་ཚ་དཔལ་ལྡན།