བོད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་བཙོན་ཟུར་འཕྲིན་ལས་ཕུན་ཚོགས་ལགས་ཀྱིས་བརྩམས་པའི་<<རྩམ་ཟན་རུས་པའི་ཞེན་ཁོག་>>ཅེས་པའི་དེབ་ཅིག་བོད་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་མང་གཙོ་འཕེལ་རྒྱས་ལྟེ་གནས་ཁང་གིས་དཔར་བསྐྲུན་འགྲེམས་སྤེལ་གནང་འདུག
དེ་རིང་སྔ་དྲོའི་ཆུ་ཚོད་ ༡༡ སྟེང་དྷ་ས་ནོར་བུ་གསོལ་མགྲོན་ཁང་གི་ཚོགས་ཁང་དུ་བོད་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་མང་གཙོ་འཕེལ་རྒྱས་ལྟེ་གནས་ཁང་གི་གོ་སྒྲིག་འོག ཆབ་སྲིད་བཙོན་ཟུར་འཕྲིན་ལས་ཕུན་ཚོགས་ལགས་ཀྱིས་བརྩམས་པའི་<<རྩམ་ཟན་རུས་པའི་ཞེན་ཁོག་>>ཅེས་པའི་ཁོང་གི་མི་ཚེའི་འཐབ་རྩོད་དང་འབྲེལ་བའི་ལོ་རྒྱུས་དཔེ་དེབ་ཅིག་དཔར་བསྐྲུན་དབུ་འབྱེད་གནང་སོང་ལ། སྐུ་མགྲོན་གཙོ་བོར་བཀའ་ཟུར་འབྲོང་ཆུང་དངོས་གྲུབ་མཆོག་ཕེབས་འདུག
མཛད་སྒོའི་ཐོག་མར་བོད་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་མང་གཙོ་འཕེལ་རྒྱས་ལྟེ་གནས་ཁང་གི་འགན་འཛིན་ཚེ་རིང་མཚོ་མོ་ལགས་ནས་བོད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་བཙོན་ཟུར་འཕྲིན་ལས་ཕུན་ཚོགས་ཀྱི་མི་ཚེའི་ལོ་རྒྱུས་དཔེ་དེབ་དེ་དཔར་བསྐྲུན་དབུ་འབྱེད་ཀྱི་དགོས་དམིགས་སྐོར་ལ་བརྗོད་དོན། ད་ལྟའི་བར་དུ་ང་ཚོའི་ཚོགས་པའི་ངོས་ནས་བོད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་ལོ་རྒྱུས་དེ་ཧ་ཅང་གལ་འགེངས་ཆེན་པོར་བཟུང་སྟེ་འདས་པའི་མི་ལོ་ ༢༠ ཙམ་ནང་བོད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་བཙོན་ཟུར་ཚོའི་མི་ཚེ་ལོ་རྒྱུས་མང་པོ་ཞིག་བོད་དབྱིན་སྐད་ཡིག་གཉིས་ནང་དཔར་བསྐྲུན་འགྲེམས་སྤེལ་བྱས་ཡོད་པ་ལྟར། ད་ལན་ཡང་ང་ཚོས་བོད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་བཙོན་ཟུར་འཕྲིན་ལས་ཕུག་ཚོགས་ལགས་ཀྱི་མི་ཚེ་ལོ་རྒྱུས་དཔེ་དེབ་ཅིག་བདེ་སྲུང་ལས་ཁུངས་ཀྱི་ཆོག་མཆན་འོག་དཔར་བསྐྲུན་དབུ་འབྱེད་བྱས་པ་ཡིན་ལ། ལོ་རྒྱུས་དཔེ་དེབ་དེ་དཔར་བསྐྲུན་དབུ་འབྱེད་ཀྱི་སྐུ་མགྲོན་གཙོ་བོར་སྐུ་ངོ་མཆོག་ཆེད་འབོད་བྱེད་དོན་ནི། འདས་པའི་མི་ལོ་མང་པོའི་རིང་ལ་ཆབ་སྲིད་བཙོན་ཟུར་འཕྲིན་ལས་ཕུན་ཚོགས་ལགས་དང་སྐུ་ངོ་མཆོག་རྣམ་གཉིས་ནས་བདེ་སྲུང་ལས་ཁུངས་དང་། བོད་ཕྱི་ནང་གི་སྤྱི་སྒེར་གཉིས་ཀྱི་ལས་དོན་གང་ཐད་ཐོག་ཕྱག་ལས་ཡུན་རིང་གནང་མྱོང་ཡོད་སྟབས། སྐུ་ངོ་མཆོག་གིས་བོད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་བཙོན་ཟུར་འཕྲིན་ལས་ཕུན་ཚོགས་ལགས་ཀྱིས་བོད་དོན་ཐོག་འཛིན་པའི་ཞེན་ཁོག་དང་ལྷག་བསམ། ཁོང་གིས་བོད་ཀྱི་རྩ་དོན་ཐོག་ཕྱག་ལས་ག་ཚོད་གནང་ཡོད་མེད་ལ་རྒྱུས་མྱོང་ཆེན་པོ་ཡོད་སྟབས། དེ་རིང་སྐུ་ངོ་མཆོག་ཆབ་སྲིད་བཙོན་ཟུར་འཕྲིན་ལས་ཕུན་ཚོགས་ལགས་ཀྱི་མི་ཚེ་ལོ་རྒྱུས་དཔར་བསྐྲུན་དབུ་འབྱེད་དུ་གདན་ཞུ་ཞུས་པ་ཡིན། ང་ཚོའི་ཚོགས་པའི་ངོས་ནས་བོད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་བཙོན་པའི་མི་ཚེ་ལོ་རྒྱུས་གལ་ཆེན་དུ་འཛིན་པའི་རྒྱུ་མཚན་ནི། བོད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་བཙོན་པ་ཞིག་གིས་སོ་སོའི་མི་ཚེའི་ནང་དངོས་མྱངས་བྱུང་བའི་རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་ཆབ་སྲིད་སྲིད་ཇུས་འོག་བཙོན་ཁང་དུ་སྡུག་སྦྱོང་མནར་གཅོད་ག་ཚོད་གཏོང་གི་ཡོད་མེད་དང་། ཕྱི་ནང་བོད་མིའི་ཞེན་ཁོག་དང་བློ་སྤོབས། ལྷག་པར་དུ་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་མིའི་སྐྱབས་མགོན་༧གོང་ས་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་ལ་མཚན་སྨད་བྱེད་པ་སོགས་བོད་ནང་གི་དངོས་ཡོད་གནས་ཚུལ་དང་གནས་སྟངས་མང་པོ་ཞིག་སོ་སོའི་མི་ཚེ་ལོ་རྒྱུས་ནང་འཁོད་ཀྱི་ཡོད་པས་ཡིན། བོད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་བཙོན་པའི་དངོས་མྱངས་མི་ཚེ་ལོ་རྒྱུས་བརྒྱུད་ནས་ང་ཚོས་རྒྱ་ནག་གི་ཆབ་སྲིད་སྲིད་ཇུས་ཀྱི་འགྱུར་ལྡོག་མང་པོ་ཞིག་ཧ་གོ་བར་ཕན་ཐོག་གི་རེད་བསམ་གྱི་ཡོད་ལ། ད་ལན་གྱི་ལོ་རྒྱུས་དཔེ་དེབ་འདི་གཅིག་པུ་ཙམ་མིན་པར་འཆར་ཟླ་བདུན་པའི་ནང་<<ཉིན་ཞག་ལྔ་བཅུ་ལྔ་བཞི་>>ཞེས་པའི་བོད་ནང་གི་དངོས་བྱུང་ལོ་རྒྱུས་དཔེ་དེབ་ཅིག་དང་། གཞན་ཡང་བོད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་བཙོན་པ་དང་བཙོན་ཟུར་གཉིས་ཀྱི་གནད་དོན་ཐོག་ལ་ལས་གཞི་མང་པོ་ཞིག་བང་སྒྲིག་ནས་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་སྐོར་བརྗོད་སོང་།
སྐུ་མགྲོན་གཙོ་བོ་བཀའ་ཟུར་འབྲོང་ཆུང་དངོས་གྲུབ་མཆོག་གིས། འཕྲིན་ལས་ཕུགས་ཚོགས་ཁོང་ནི་ཤེས་མྱོང་ལྷག་བསམ་གྱིས་རབ་ཏུ་ཕྱུག་ཅིང་། བོད་དང་བོད་མིར་གཞེན་དཀར་པའི་རྒྱལ་གཅེས་བོད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་བཙོན་ཟུར་དང་བདེ་སྲུང་ལས་བྱེད་ཟུར་བ་ཡིན་པ་དང་། འཕྲིན་ལས་ཕུགས་ཚོགས་ལགས་དང་ང་གཉིས་སྤྱི་སྒེར་གཉིས་ཐད་ནས་ལོ་མང་སྔོན་ནས་ངོ་ཤེས་རྒྱུས་འདྲིས་འཐབ་གྲོགས་རྙིང་བ་ཞིག་ཡིན་ལ། རང་ཉིད་བོད་དུ་གཞུང་དོན་གསང་སྟབས་སུ་བསྐྱོད་སྐབས་ཁོང་གིས་ཉེན་གཟོན་སྤངས་ནས་བདེན་དོན་ཆེད་བློས་གཏོང་ཆེན་པོས་མཐུན་འགྱུར་རོགས་འདེགས་གནང་བ་ནམ་ཡང་བརྗེད་མེད་དྲན་བཞིན་ཡོད། དེང་སྐབས་ཁོང་གི་དགུང་ནའི་བབ་དང་ཡུན་རིང་བསྙུན་བཞེས་ཀྱིས་སྐུ་གཟུགས་གནས་སྟངས་ཞན་ཡང་གཙོ་བོ་རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་བ་དང་། རང་རིགས་གཞོན་སྐྱེས་ཚོར་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་དངོས་ཤོས་ཤེས་རྟོགས་ཐུབ་པ་དགོས་རྒྱུ་གལ་ཆེར་གཟིགས་ཏེ་སྐུ་ངལ་འཛེམས་མེད་ཀྱིས་ཁོང་དང་ཁོང་གི་སྐུ་ཟླ་ཚེ་རིང་སྒྲོལ་དཀར་ལགས་སོགས་ནང་མི་ཡོངས་ལ་རྒྱ་གཞུང་གིས་མནར་གཅོད་འོག་དཀའ་སྡུག་ཇི་འཕྲད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་དེབ་གཟུགས་<<རྩམ་ཟན་རུས་པའི་ཞེན་ཁོག་>>ཅེས་པ་ཕྱོགས་སྒྲིག་གནང་ཐུབ་པར་ལེགས་གསོལ་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། འཕྲིན་ལས་ཕུན་ཚོགས་ལགས་ཀྱིས་བོད་ནང་དུས་འགྱུར་མ་བྱུང་གོང་སློབ་སྦྱོང་ཇི་གནང་ལས་འཕྲེས་ཏེ་བོད་ནང་གི་གཞུང་སྒེར་སློབ་གྲྭ་ཁག་གི་གནས་སྟངས་སྤྱི་དང་། ཨིན་ཡིག་སློབ་གྲྭའི་གནས་སྟངས་སྐོར། ༧སྐྱབས་རྗེ་ཡོངས་འཛིན་གླིང་རིན་པོ་ཆེའི་དྲུང་དུ་ཞབས་ཞུ་ཇི་ཞུས། ལྷག་པར་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༥༩ ལོའི་སུམ་ཅུའི་དུས་དྲན་གྱེན་ལངས་ནང་མཉམ་ཞུགས་བྱས་པར་རྒྱ་གཞུང་གིས་ཁོང་གི་ཡབ་དམ་པ་དང་མཉམ་དུ་འཛིན་བཟུང་གིས་ནོར་བུ་གླིང་ཁར་ངལ་རྩོལ་སྒྱུར་བཀོད་ཀྱི་དཀའ་སྡུག་ཇི་འཕྲད། ལྷོ་ཁ་ལྕགས་རྩེ་གྲི་གུ་ཐང་དུ་བོད་ཆོལ་གསུམ་བསྟན་སྲུང་དང་བླངས་དམག་སྒར་གྱི་སྐོར། རྒྱལ་ཕུང་དམངས་གནོད་ཀྱི་ལས་འགུལ“རིག་གནས་གསར་བརྗེའི”སྐབས་སུ“གཅིག་རྡུང་གསུམ་རྒོལ”དང“སློབ་གསོ་ཆེན་པོ་གསུམ” “གནོད་འཚེ་ཆེན་པོ་བཞི་རྩ་མེད་གཏོང་བ” “རྙིང་བཞི་རྩ་གཏོར”སོགས་དོན་དངོས་ཐོག་རིན་ཐང་གཞལ་དུ་མེད་པའི་རྒྱ་བོད་མཁས་པས་ལྗགས་རྩོམ་གནང་བའི་གསུང་རབས་གླེགས་བམ་རྩ་ཆེན་ཁག་དང་། ལོ་རྒྱུས་ཡིན་རིང་ལྡན་པའི་བྱིན་ཅན་དགོན་སྡེ་གྲྭ་ཚང་ཁག་གི་རྟེན་དང་རྟེན་པ་བཅས་པ་གཏོར་བཤིག་བཏང་ཁོངས་རིན་ཆེན་དང་གཉིས་ལས་སྒྲུབ་པའི་སྐུ་བརྙན་རྒྱ་ནག་ལ་ནང་འདྲེན་གྱིས་མཚོན་ཆ་བཟོས་སྐོར་དངོས་མཐོང་གནས་ཚུལ། དུས་ལོག་བྱུང་རྗེས་རྒྱ་གཞུང་གིས་ཡོངས་འཛིན་སྐྱབས་རྗེ་གླིང་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་དང་ཡོད་འཛིན་སྐྱབས་རྗེ་ཁྲི་བྱང་རིན་པོ་ཆེ་རྣམ་གཉིས་ལ་གཞི་མེད་མཚན་སྨད་འགྲེམས་སྟོན་དྲིལ་བསྒྲགས་ཇི་བྱས། དུས་འགྱུར་སྐབས་བར་ཁ་ཆེ་དང་། ཝ་པ་གླིང་གི་ཁ་ཆེའི་གནས་སྟངས་སྤྱི་དང་མཇུག་འབྲས་ཅི་བྱུང་། རྒྱལ་གཅེས་འཐབ་གྲོགས་ལྷན་དུ“གུང་རྒོལ་ཚོགས་པ”བཙུགས་ཀྱང་གསང་བ་ཕྱི་གྱར་གྱིས་དེང་དུས་གསར་བརྗེར་ངོ་རྒོལ་བའི་ཚོགས་པ་འཛུགས་མཁན་གྱི་ཉེས་མིང་འོག་བཙོན་བཅུག་གི་དཀའ་སྡུག་ཇི་འཕྲད། རྒྱ་གཞུང་གི་བཙོན་ཁང་དོ་དམ་པས་བཙོན་པའི་རྒྱུ་དངོས་ཧམ་འཁྱེར་གྱི་ལྐོག་ཟའི་གནས་ཚུལ། བུད་མེད་བཙོན་པར་བཙན་གཡེམ་བྱས་ཚུལ་སོགས་བཙོན་ཁང་ནང་གི་གནས་བབ་དང་། སྙིང་སྟོབས་ཞུམ་པ་མེད་པར་རྒྱལ་གཅེས་འཐབ་གྲོགས་རབ་སྒང་མགོན་པོ་བསོད་ནམས་སོགས་རྒྱལ་གཅེས་བ་ཁག་ནས་ཞུམ་མེད་སྙིང་སྟོབས་རི་རྒྱལ་ལྷུན་པོ་ལྟར་གནས་བས་གསང་ཡིབ་བཙོན་ཁང་ནང་དུ་རྒྱལ་གཅེས་ཚོགས་པ་གསང་མིང་ལ“གཅཚ”དང་ཚོགས་པའི་མིང་ཆ་ཚང་ལ“རྒྱལ་གཅེས་ཚོགས་པ”ཞེས་པ་བཙུགས། གུ་ཡང་སྲིད་བྱུས་འོག་བཙོན་གྲོལ་གོ་སྐབས་བྱུང་འཕྲལ་སྤྱི་ཚོགས་ནང་ ༡༩༨༣ ལོར“རྫུན་གཏམ་གྱི་ཡོལ་བ་ཕྱེ་བའི་དྲང་གཏམ་གསེར་གྱི་དབྱུག་པ”ཞེས་པའི་ཡིག་ཆ་དཔར་འགྲེམས་བྱས་པ་སོགས་བཙོན་གྲོལ་རྗེས་ཀྱང་མངོན་གསལ་དང་མངོན་པར་མི་གསལ་བའི་ཐོག་ནས་རྒྱལ་གཅེས་ཕྱག་ལས་ཧ་ལས་པ་གནང་ཡོད་པ་དང་། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༨༤ ལོར་བྱེས་སུ་བཙན་བྱོལ་ལ་ཕེབས་བཞུགས་ཀྱིས་མུ་མཐུད་རྩ་དོན་བསྒྲུབ་ཐུབ་སུ་བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་བདེ་སྲུང་ལས་ཁུངས་སུ་སྲི་ཞུ་ལས་བྱེད་ཁོངས་འཛུལ་ཞུགས་ཀྱིས་ཞབས་ཞུ་ཧུར་ཐག་ཞུས་ཡོད་པ་སོགས་ད་བར་བོད་དང་བོད་མིའི་རྩ་དོན་སླད་ལེགས་སྐྱེས་མང་པོ་ཕུལ་ཡོད་པ་བཅས་དེབ་དེའི་ནང་ཁ་གསལ་འཁོད་འདུག་པས། ཕྱི་རབས་གཞོན་སྐྱེས་ཚོས་བྱས་ཅན་ཁོང་གི་སྐུ་ཚེའི་ལོ་རྒྱུས་ལ་སློབ་སྦྱོང་གིས་ལེགས་ཆ་བླངས་ཏེ་བོད་སྤྱི་དོན་ཆེད་ལག་ལེན་དངོས་ཀྱི་ཐོག་འགེལ་ཐུབ་པའི་གཞེན་སྐུལ་གཏོང་གི་སྐོར་སོགས་བརྗོད་སོང་།
བོད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་བཙོན་ཟུར་འཕྲིན་ལས་ཕུན་ཚོགས་ལགས་ཀྱི་<<རྩམ་ཟན་རུས་པའི་ཞེན་ཁོག>>ཅེས་པའི་ཁོང་གི་དཀའ་སྡུག་གི་མི་ཚེ་དང་འབྲེལ་བའི་ལོ་རྒྱུས་དཔེ་དེབ་འདི་ལ་ལེའུ་ ༣༠ དང་ཤོག་ངོས་ ༣༦༨ གྲུབ་ཅིང་། རྒྱབ་ངོས་སུ་ཁོང་གི་མི་ཚེ་ལོ་རྒྱུས་སྙིང་བསྡུས་སུ་འཁོད་པའི་ནང་། གླིང་བླ་བྲང་གི་ཡིག་འབྲིའི་ཞབས་ཞུ་ཟུར་བ་འཕྲིན་ལས་ཕུན་ཚོགས་ལགས་ནི་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༣༤ ལོར་ལྷ་ལྡན་ཞིང་མཆོག་ཏུ་ཕ་བསོད་ནམས་སྟོབས་རྒྱས་དང་མ་དྲུང་ལྷ་མོ་གཉིས་སུ་བཙས་ཤིང་། རང་ལོ་ ༩ ནས་རྒྱུད་སྟོད་དྲུང་ཡིག་བློ་བཟང་ཕུན་ཚོགས་ཀྱི་དྲུང་དུ་ཀ་མད་སུམ་ཅུ་ནས་སློབ་འགོ་ཚུགས། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༤༤ ལོར་བོད་གཞུང་གིས་ལྷ་ས་དྲུང་ཆེ་གླིང་ཁར་ཆེད་འཛུགས་དབྱིན་ཡིག་སློབ་གྲྭར་སློབ་ཞུགས་བྱས། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༤༦ ལོར་ནང་རོང་ཤག་སློབ་གྲྭའི་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་འཚོ་བྱེད་ལྷུན་གྲུབ་དཔལ་འབྱོར་དྲུང་དུ་ལོ་ཤས་སློབ་སྦྱོང་དང་། དེའི་རྗེས་སློབ་གྲྭ་དེར་སློབ་ཞུགས་བྱས་ཏེ་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༥༣ བར་སློབ་སྦྱོང་བྱས། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༦༧ ལོར་འཕན་པོ་རྒྱལ་གཉེར་ཞིང་རའི་འཐབ་གྲོགས་ཁག་ཅིག་དང་ལྷན་དུ“གུང་རྒོལ་ཚོགས་པ”བཙུགས། ཚོགས་གནས་ཕྱི་གྱར་གྱིས་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༧༠ ལོར་བཙོན་འཇུག་བྱས་ཏེ་བཀག་བསྐྱིལ་ཁང་དང་། དམག་སྒར་བཙོན་ཁང་། དགུ་ཚ་བཙོན་ཁང་། ཨུ་ཀྲི་ཏུད་སོགས་སུ་རྒྱ་དམར་གྱི་མནར་གཅོད་དྲག་པོ་མྱོང་དགོས་བྱུང་། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༧༤ ལོར་རབ་སྒང་མགོན་པོ་བསོད་ནམས་དང་ལྷན“རྒྱལ་གཅེས་ཚོགས་པ”བཙུགས། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༨༣ ལོར་འབྲེལ་ཡོད་ཚོགས་མི་འགའ་བཙོན་འཇུགས་བྱས་པ་དང་། ཁོང་ཡང་བཙོན་འཇུག་བྱེད་ཉེར་བརྟེན། གཉེན་འཕྲད་འགྲོ་འོང་གི་གོ་སྐབས་བརྒྱུད་ནས་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༨༤ ལོར་རྒྱ་གར་དུ་འབྱོར་ཏེ། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༨ བར་བདེ་སྲུང་ལས་ཁུངས་ཀྱི་གཞོན་དྲུང་ནས་ལས་དྲུང་བར་རང་གཞུང་གི་སྲི་ཞུ་བསྒྲུབས་མྱོང་སྐོར་འཁོད་འདུག
གསར་འགོད་པ། པདྨ་རྒྱལ།
![The Dalai Lama offers blessings to his followers at his Himalayan residence in the northern hill town of Dharamshala, India, on December 20, 2024 [Priyanshu Singh/Reuters]](https://tibettimes.net/wp-content/uploads/2025/05/Screen-Shot-2025-05-09-at-3.37.35-PM-360x180.png)
