ཏོག་དབྱིབས་ནད་ཡམས་ (COVID-19) ལས་རང་ཉིད་སྔོན་འགོག་དང་སྲུང་སྐྱོབ་ཐུབ་པའི་ཤེས་བྱ་ཁག་ཅིག 

ཕྱོགས་སྒྲིག་དང་བོད་སྒྱར་བ། འཕྲིན་ལས་དོན་གྲུབ། དབྱིན་ཡུལ།

——–ཏོག་དབྱིབས་ནད་ཡམས་དེ་རང་ཉིད་ལ་མི་འགོ་བ་དང་གཞན་ལ་ཁྱབ་འདལ་དུ་མི་འགྲོ་བའི་ཐབས་ལམ་ཁགཁྱེད་ཀྱིས་བྱེད་དགོས་པ་དང་བྱེད་མི་དགོས་པ་ཁ་ཤས་ཤིག་གིས་རང་ཉིད་དང་ཉེ་འཁོར་གྱི་མི་རྣམས་ལ་ཏོག་དབྱིབས་ནད་འབུ་དེ་འགོས་སྲིད་པའི་ཉེན་ཁ་ཆུང་རུ་གཏོང་ཐུབ།

བྱེད་དགོས་པ་ཁག

• དོན་དག་གལ་ཆེན་མེད་ན་ངེས་པར་དུ་ཁྱིམ་ལ་སྡོད་དགོས། ཁྱིམ་ལ་སྡོད་རྒྱུ་དེ་ནད་རིམས་སྔོན་འགོག་གི་མཆོག་ཡིན། གལ་ཏེ་ཕྱི་ལ་འགྲོ་དགོས་བྱུང་ན་ངེས་པར་དུ་མི་གཞན་དང་རང་ཉིད་དབར་མི་ཊར་གཉིས་དང་ཡང་ན་ཧྥི་ཊི་དྲུག་གི་བར་ཐག་བཞག་དགོས།
• དུས་རྟག་ཏུ་ཁྱེད་ཀྱི་ལག་པར་ཡི་ཙི་བརྒྱབ་ནས་ཉུང་མཐར་སྐར་ཆ་ཉི་ཤུའི་དུས་ཡུན་ནང་འཁྲུ་དགོས།
• གལ་ཏེ་ཆུ་དང་ཡི་ཙི་མེད་པའི་སྐབས་འཁེལ་ན་ཁྲོམ་ནས་ཉོ་རྒྱུ་ཡོད་པའི་ལག་པ་གཙང་བཟོའི་ཆུ་ (hand sanitiser) དེ་བེད་སྤྱད་ན་འགྲིག
• ཕྱི་ལོགས་ནས་ཁྱིམ་ལ་སླེབས་མ་ཐག་ལམ་སེང་ལག་པ་འཁྲུ་དགོས།
• ཁྱེད་ཀྱིས་གློ་དང་ཧབ་སྦྲིད་རྒྱག་སྐབས་ཁ་དང་རྣ་གཙང་བཟོའི་ཤོག་བུའམ་ཡང་ན་ཕུ་ཐུང་གིས་བཀབ་དགོས།
• གཙང་བཟོའི་ཤོག་བུ་གད་སྙིགས་བླུགས་སྣོད་ནང་བླུགས། དེ་མ་ཉིད་དུ་རང་ཉིད་ཀྱི་ལག་པ་གཙང་མར་འཁྲུ་དགོས།

བྱེད་མི་དགོས་པ།

• ཁྱེད་ཀྱི་ལག་པ་གཙང་མ་མིན་པའི་སྐབས་མིག་དང་། རྣ་བ། ཁ་ལ་སོགས་པར་ལག་པ་འཆང་མི་ཉན།

དྲི་བ།   གལ་ཏེ་ང་ལ་ནད་ཞིག་བྱུང་ན་ངས་ནད་དེ་ཏིག་དབྱིབས་ནད་ཡམས་ཡིན་པ་ངོས་འཛིན་གང་འདྲ་བྱེད་དགོས་སམ།

ལན། ཁྱེད་ཀྱིས་སེམས་འཁྲལ་བྱེད་དགོས་པའི་ནད་རྟགས་གཙོ་བོ་གཉིས་ཡོད། དང་པོ།   ཚ་བ་རྒྱས་པ། ཁྱེད་ཀྱི་བྲང་དང་སྟོད་རྒྱབ་ལ་ལག་པ་འཆང་སྐབས་ཚ་བ་རྒྱས་ཡོད་པ་ཚོར་ཐུབ་པ་དང་། དེ་མིན་ཁྱེད་ལ་དྲོད་ཚད་འཇལ་ཆས་ཡོད་ན་དྲོད་ཚད་ ༣༧.༨ སྟེང་ལ་ཡོད་ན་ཚ་བ་རྒྱས་ཡོད་པ་རེད།

གཉིས་པ། གློ་རྒྱག་པ།   གློ་བུར་དུ་གློ་རྒྱག་པ། དེ་ཡང་མུ་མཐུད་ནས་རྒྱག་པ། དེའི་གོ་དོན་ནི་གློ་དུས་མང་པོར་ཆུ་ཚོད་གཅིག་ལས་དུས་ཡུན་རིང་བ་རྒྱག་པ། ཡང་ན་ཆུ་ཚོད་ ༢༤ ནང་གློ་དུས་བསྟུད་མར་ཐེངས་གསུམ་ལས་མང་བ་རྒྱག་པར་གོ་དགོས།  ནད་རྟགས་དེ་རྣམས་ཐོག་མར་ཞི་འཇམ་ཡོད་པ་དང་ག་ལེར་ཛ་དྲག་ཏུ་འགྲོ་ཡི་ཡོད། སྤྱིར་བཏང་ནད་འབུ་འགོས་ཟིན་ནས་ཉིན་ལྔ་ཡི་རྗེས་དང་དེ་མིན་ཉིན་བཅུ་བཞི་ཡི་རྗེས་ལ་ནད་རྟགས་དེ་ཚོ་མངོན་སྲིད་པ་རེད།

དྲི་བ།   ནད་རྟགས་གཞན་མགོ་ན་བ་དང་གྲོད་པ་མི་བདེ་བ་དེ་ཚོ་ཏོག་དབྱིབས་ནད་ཡམས་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་དམ།

ལན།   རྒྱ་ནག་དང་ཨི་ཊ་ལི་ནས་ཐོན་པའི་སྙན་ཐོའི་ནང་འཁོད་གསལ་ལྟར་ན་ཏོག་དབྱིབས་ནད་ཡམས་ཡོད་པའི་ནད་པ་དག་ལ་ཐོག་མ་ཉིད་ནས་ནད་རྟགས་ཁག་ཅིག་ཡོང་གི་ཡོད་པ་གཤམ་གསལ། དབུགས་འབྱིན་རྔུབ་ཀྱི་དཀའ་ངལ།  གཟུགས་པོ་ཧ་ཅང་གི་ཐང་ཆད་པ། བྲང་ཁོག་ལ་ན་ཟུག་དང་གནོན་ཤུགས་བསྟུད་མར་སླེབས་པ། མིད་པར་རྨ་ཆགས་པ། གྲོད་པ་མ་བདེ་བ། རྣ་ཆུ་བསྟུད་མར་ཐོན་པ། མགོ་ན་བ།གཟུགས་པོ་ཁྱོན་ཡོངས་ན་བ། ཟས་ཀྱི་རོ་དང་། དྲི་མ། དང་ག་མེད་པར་གྱུར།

དྲི་བ།   ངས་ནད་རྟགས་དེ་ཚོ་མེད་པ་བཟོ་ཆེད་ Ibuprofen ཞེས་པའི་སྨན་དེ་བཟས་ན་འགྲིག་གམ།

ལན། Ibuprofen སྨན་དེ་བཟས་ན་མི་འགྲིག དབྱིན་ཡུལ་སྨན་གྱི་དུས་དེབ་ British Medical Journal ནང་གི་ཉམས་ཞིབ་རྩོམ་ཡིག་གཅིག་ནང་གསལ་དོན་ Ibuprofen སྨན་དེས་ཏོག་དབྱིབས་ནད་ཡམས་ COVID-19 འགོ་བའི་དུས་ཡུན་རིང་དུ་གཏོང་བའམ་ཚབས་ཆེ་རུ་གཏོང་བ་འཁོད་ཡོད་པས་ངེས་པར་དུ་སྨན་དེར་འཛེམ་དགོས། དེའི་ཚབ་ལ་ཆུ་ཚོད་བཞི་དང་དྲུག་གི་དུས་ཡུན་བསྟུད་མར་ཟུག་འཇོམས་་སྨན་ 500mg paracetamol tablets དེ་ཟོས།   དེ་ནས་ཉལ་ཁྲིའི་སྟེང་ངལ་གསོ་བྱས་པ་དང་ཤིང་ཏོག་གི་ཁུ་བ་གང་མང་བཏུང་ན་ཕན་ཐོགས་ཆེ་བ་ཡོད།

དྲི་བ། གལ་ཏེ་ངའི་ཕྲུ་གུ་ལ་ཚ་བའི་ནད་ཕོག་ཡོད་ན་ངས་ཕྲུ་གུའི་ཚ་དྲོད་ལས་སླ་བོར་ཉུང་དུ་ཇི་ལྟར་གཏོང་དགོས་སམ།

ལན། ཡང་བསྐྱར་ Ibuprofen དེར་འཛེམ་དགོས། དེས་དམིགས་བསལ་ཕྲུ་གུར་ནད་རྟགས་དེ་ཚོ་སླེབས་པར་ཚབས་ཆེ་བ་བཟོ་ཡི་རེད། ཕྲུ་གུ་ ལ་ཁུ་བ་ཅན་གྱི་ཟུག་འཇོམས་སྨན་ liquid paracetamol དེ་སྨན་བླུགས་སྣོད་ཀྱི་སྟེང་གསལ་བ་ལྟར་ཕྲུ་གུའི་ལོ་གཞིར་བཟུང་སྨན་གྱི་ཐུན་ཚད་དེ་མ་ནོར་བར་སྤྲད་དགོས།   ཕྲུ་གུར་ཆུ་གང་མང་སྤྲད་དགོས་པ་དང་ཁོ་ཚོ་གཅིན་པ་དུས་བསྟུན་མར་ཡོད་པ་ངེས་པར་དུ་བྱེད་དགོས།   གྱོན་གོས་ཡང་པོར་བཞག་དགོས། འོན་ཀྱང་ཁོ་ཚོའི་གྱོན་གོས་ཕུད་པ་དང་ཆུ་གྲང་མོའི་ནང་གཟུགས་པོ་འཁྲུ་བ་སོགས་ཀྱིས་ཚ་དྲོད་གཅོག་ཐབས་བྱེད་མི་ཉན།   གནས་ཚུལ་བཟང་བ་གཅིག་ནི་ད་བར་གྱི་རྟགས་མཚན་ལ་གཞིགས་ན་ཏོག་དབྱིབས་ནད་ཡམས་དེ་ཕྲུ་གུ་ལ་ནད་ཚབས་ཆུང་བ་ཡོད་འདུག །

དྲི་བ། ངའི་གཟུགས་པོས་ནད་འབུ་དེ་འཇོམས་པ་བྱེད་ཆེད་ངས་སྟོབས་སྐྱེད་དམ་ལུས་ཟུངས་བཅུད་རྫས་ Vitamin C བཟས་ན་འགྲིག་གམ།

ལན། སྟོབས་སྐྱེད་དམ་བཅུད་རྫས་ Vitamin C དེས་ང་ཚོའི་ལུས་ཟུངས་མ་ལག་ལ་རོགས་བྱེད་ཐུབ། ཉམས་ཞིབ་གཅིག་གི་རྙེད་དོན་ལ་དེས་ཏོག་དབྱིབས་ནད་འབུ་འགོག་པར་རོགས་བྱེད་ཐུབ་པ་གསལ་ཡོད། འཕྲོད་བསྟེན་དང་འབྲེལ་བའི་ཉམས་ཞིབ་གཞན་ཁག་གིས་བཅུད་རྫས་ Vitamin C བཟས་ན་གློ་ཚད་ Pneumoniaན་བའི་ཉེན་ཁ་ཆུང་དུ་གཏོང་ཐུབ་པ་གསལ་ཡོད། ང་ཚོས་གདེང་འཕེལ་བའི་ཐོག་ནས་བཅུད་རྫས་ཀྱིས་ཏོག་དབྱིབས་ནམ་ཡམས་ལ་ཕན་པ་བཤད་དགོས་ན་ད་དུང་ཡང་ཉམས་ཞིབ་རིམ་པ་བྱེད་དགོས། གང་ལྟར་ན་སྟོབས་སྐྱེད་དམ་བཅུད་རྫས་ Vitamin C བཟས་ན་དེས་ལུས་ལ་གནོད་པ་དེ་འདྲ་གང་ཡང་ཡོང་མི་སྲིད།

དྲི་བ།  མི་ཚང་མས་བརྗོད་བཞིན་པར་མི་ཁག་ཅིག་དང་དུས་རྒྱུན་ནས་གཏན་དུ་ན་ཚ་ཡོད་མཁན་དག་ལ་”ཉེན་ཚབས་”ཆེ་བ་ཡོད་པ་ཤོད་ཀྱིན་འདུག་པས།   དེའི་གོ་དོན་ག་རེ་ཡིན་ནམ།

ལན།   ཏོག་དབྱིབས་ནམ་ཡམས་ཡོད་པའི་མི་དྲུག་གི་ནང་ནས་མི་གཅིག་ཙམ་ལ་ནད་གཞི་ཚབས་ཆེན་ཕོག་པ་དང་།   དབུགས་འབྱིན་རྔུབ་མི་ཐུབ་པ་གྱུར་གྱི་ཡོད། དེ་ཚོ་ནི་ཕལ་ཆེ་བ་ལོ་ན་བདུན་ཅུ་ཡན་དང་ལུས་ལ་དུས་རྒྱུན་ནས་འཕྲོད་བསྟེན་གྱི་དཀའ་ངལ་ཡོད་མཁན་དག་རེད། འཕྲོད་བསྟེན་གྱི་དཀའ་ངལ་དཔེར་ན། ཁྲག་རླུང་སྟོད་འཚངས། གློ་བའི་ན་ཚ། སྙིང་གི་དཀའ་ངལ། ཡང་ན་གཅིན་སྙི་ཟ་ཁུའི་ནད། སྦྲུམ་མ་དང་།  འབྲས་ནད་ཀྱི་སྨན་བཅོས་འོག་ལ་ཡོད་པ། ཡང་ན་ནད་འགོག་ནུས་གནོན་སྨན་ Steroids ལྟ་བུ་བཟའ་བཞིན་ཡོད་ན་ཏོག་དབྱིབས་ནད་ཡམས་ འགོ་ལས་སླ་བ་དང་དེས་ཁྱེད་རང་ཛ་དྲག་གི་ནད་རྙོག་འཛིངས་ཅན་ནང་ལྷུང་པའི་ཉེན་ཁ་ཆེན་པོ་བཟོ་ཡི་རེད།

དྲི་བ།   རང་ཉིད་ཁྱིམ་ལ་ལོགས་སུ་སྡོད་པ་ཡང་ན་ཟུར་སྡོད་ self-isolation ཇི་ལྟར་བྱེད་དགོས་སམ།

ལན།   གལ་ཏེ་ཁྱེད་ལ་ནད་རྟགས་དེ་ཚོ་ཡོད་ན་ངེས་པར་དུ་རང་ཉིད་ཁེར་རྐྱང་ལོགས་སུ་ཉིན་བདུན་བསྡད་དགོས། གོ་དོན་ནི་ཁྱེད་མི་གཞན་སུ་ལ་ཡང་ཐུགས་འཕྲད་བྱེད་མི་ཉན།   ཁྱེད་རང་མི་གཞན་དང་མཉམ་དུ་བསྡད་བཞིན་ཡོད་ན་ཁོ་ཚོ་ལ་ནད་རྟགས་དེ་ཚེ་མེད་ན་ཡང་ཉུང་མཐར་ཉིན་བཅུ་བཞིའི་རིང་ཁོ་ཚོ་ཡང་ཁྱིམ་ལ་སྡོད་དགོས།   དེས་ནད་འབུ་གཞན་ལ་མི་ཁྱབ་པ་བྱེད་ཐུབ།   ཉིན་བཅུ་བཞིའི་རྗེས་ཁོ་ཚོ་ལ་ནད་རྟགས་མི་མངོན་ན་དུས་རྒྱུན་ལྟར་འཆར་ཅན་གྱི་བྱ་བར་ཞུགས་ཆོག  ཁྱེད་རང་གི་ནང་ལ་ནང་མི་ལོ་བདུན་ཅུ་ཡན་དང་དུས་རྒྱུན་འཕྲོད་བསྟེན་གྱི་དཀའ་ངལ་ཡོད་པའི་མི་ཡོད་ན་ངེས་པར་དུ་ཁོ་ཚོ་ལོགས་སུ་བསྡད་ས་ཞིག་བཟོས་ནས་ཁོ་ཚོ་ལ་གནས་སྐབས་རིང་འབྲེལ་འདྲིས་མ་བྱས་ན་ཁོ་ཚོའི་བདེ་འཇགས་ལ་ཕན་ཐོགས་བྱེད་ཐུབ།

དྲི་བ། ངའི་ནད་ཡམས་མི་གཞན་ལ་འགོས་ཉེན་ཅན་མིན་པ་ག་དུས་རྟོགས་ཐུབ་བམ། ཡང་ན་ང་ལ་ནད་རྟགས་ཐོན་ཏེ་ཟུར་སྡོད་ལ་ཡོད་པ་དེ་ག་དུས་མཚམས་འཇོག་བྱེད་དགོས་སམ།

ལན།   ཉི་མ་བདུན་གྱི་ཟུར་སྡོད་དུས་ཡུན་ནང་ཁྱེད་རང་གི་ལུས་ཀྱི་ཚ་བ་མེད་པ་ཆགས་པ་ཉིན་དེ་ནས་བཟུང་ཁྱེད་རང་ལ་ནད་འབུ་འགོས་མེད་པ་གསལ་བས། ཁྱེད་རང་དུས་རྒྱུན་གྱི་འཆར་ཅན་བྱ་བར་ཞུགས་ཆོག  ཁྱེད་ལ་གློ་ཕྲན་བུ་མུ་མཐུད་ཡོད་ན་ཡང་ཚ་བ་ཡལ་ཟིན་ན་དེ་ལ་སྐྱོན་མེད།   ཡིན་ན་ཡང་ཉིན་བདུན་གྱི་ཟུར་སྡོད་རྗེས་ད་དུང་ལུས་ལ་ཚ་བ་ཡོད་ན་མུ་མཐུད་དོགས་ཟོན་བྱེད་དགོས་པ་དང་།   ཁྱེད་རང་གི་ལུས་ཀྱི་ཚ་དྲོད་རྒྱུན་གཏན་ལྟར་མ་ཆགས་པའི་བར་དུ་མི་གཞན་དང་འབྲེལ་འདྲིས་བྱེད་མི་ཉན།

དབྱིན་ཡུལ་གྱི་རྒྱལ་ཡོངས་འཕྲོད་བསྟེན་ཞབས་ཞུ་ National Health Service (NHS) ཡི་དྲ་རྒྱ་ནས་ཕྱོགས་སྒྲིག་དང་བོད་སྒྱུར་བྱས།