སྐྱེས་སར་ཀླུ་སྒྲུབ། ཧྥ་རན་སིའི་རྒྱལ་ས་ཕ་རི་སི།
ཕལ་ཆེར་ད་ལྟའི་དུས་སུ། བོད་ཕྱི་ནང་གཉིས་ཀྱི་ཤེས་ཡོན་པའི་སྡེར། སྒོ་ཤེས་རབ་རྒྱ་མཚོ་ཟེར་དུས་མི་ཤེས་མཁན་ཞིག་མེད་ཚོད་རེད། དེ་སྔ་ཕྲན་རྔ་བ་ཀིརྟི་དགོན་པར་ཡོད་དུས། སྒོ་ཤེར་གྱི་འཛིན་གྲྭ་ང་ཚོའི་གོང་མའི་གོང་མ་དེ་ཡིན་ཞིང་། སྐབས་དེར་ཁོང་བློ་རྟགས་གང་རུང་གི་འཛིན་གྲྭ་ཞིག་ཏུ་ཡོད་འདུག མི་ཚང་མས་ཁོང་རིག་པ་ཧ་ལས་པའི་ཡག་པོ་ཅན་ཞིག་ཏུ་ངོས་འཛིན་བྱེད། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༩༠ ཡས་མས་སུ་ཁོང་རྒྱ་གར་དུ་གནས་སྐོར་ལ་སོང་བ་དང་། དེ་ནས་ཕྱིར་བོད་དུ་ལོག་ནས་མུ་མཐུད་གཞུང་ཆེན་མོར་སློབ་གཉེར་བྱས་ཏེ་ཐེམ་པ་རིམ་འཛེགས་ཀྱིས་འཛིན་རིམ་རྒན་གྲས་སུ་སླེབས།
གང་ལྟར། ཕྱོགས་གཅིག་ནས་ཁོང་གི་ཕ་འདས་བོ་དེ་ཉིད་རྔ་བ་རྨེའུ་རྒྱལ་བོའི་བློན་རྒྱུད་ཅིག་ཡིན་ཁར། ཕྱིས་སུ་ཁོང་གི་ཕ་རྒྱ་གར་དང་བལ་ཡུལ་སོགས་སུ་ཚོང་ལས་གཉེར་ཏེ་ས་སྒོ་འདྲ་མིན་འགྲིམས་པ་སོགས་རྒྱུ་རྐྱེན་སྣ་ཚོགས་པའི་ཤུགས་རྐྱེན་འོག་ཁོའི་བསམ་བློའི་གོ་རྟོགས་དེའང་། མང་ཚོགས་དཀྱུས་མ་དང་མི་འདྲ་བར་ལྟོས་འཇོག་གིས་བཤད་ན། རྒྱལ་ཁབ་ཕྱི་ནང་གི་གནས་ཚུལ་ལ་རྒྱུས་ལོན་ཆེ་ཞིང་། བོད་རང་གི་རིག་གཞུང་ལ་ཡང་། དད་པ་དག་སྣང་གཅིག་བུའི་ཐོག་ནས་སློབ་སྦྱོང་མ་བྱས་པར། གུས་རྟག་གི་བརྩོན་པ་ཆེན་པོའི་ཁར། རྣམ་དཔྱོད་ཀྱི་འཇུག་པ་ཡངས་པོའི་ཚུལ་ལ་ནན་ཏན་མཛད་པས། སྤྱིར་མདོ་སྨད་རྔ་བའི་ཕྱོགས་དང་། བྱེ་བྲག་ཀིརྟིའི་དགོན་ཁག་ནང་དེ་སྔ་ཕན་ཆད་དུ་བྱུང་དཀོན་པའི་ཤེས་ཡོན་ཅན་ཕུལ་དུ་བྱུང་བ་ཞིག་ཏུ་གྱུར། དེའང་གཙོ་བོ། སྒོ་ཤེས་རབ་རྒྱ་མཚོ་ནི། རིག་གནས་ཀྱི་ཕྱོགས་ནས་རྩོམ་འབྲིའི་ཤེས་ཚད་དང་། ལྷག་པར་དུ་ཕུལ་བྱུང་གི་ཚིག་སྦྱོར་མངའ་བ། དེ་འདྲའི་གཞི་རིམ་གྱི་རྩོམ་པའི་ཡོན་ཏན་གྱི་ཆ་རྐྱེན་ཁར། ཟབ་ཅིང་རྒྱ་ཆེ་བའི་ནང་བསྟན་ཆོས་ལུགས་དང་། དེའི་ལྟ་གྲུབ། ད་དུང་དེའི་མཛེས་རྒྱན་ལྟ་བུར། ནུབ་ཕྱོགས་དང་། རྒྱ་ནག རྒྱ་གར་སོགས་རྒྱལ་སྤྱི་ཁྱོན་ཡོངས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་རིག་པ་དང་། གཏན་ཚིག་རིག་པ་སོགས་ཀྱི་ཐད་ནས་ཀྱང་མཁྱེན་རྒྱ་ཧ་ཅང་ཆེ་བས། སྒོ་ཤེས་རབ་འདྲ་བའི་རྩོམ་པ་པོ་ཚད་ལྡན་ཞིག་དང་། དགེ་རྒན་རྣམ་དག་ཅིག་ཀིརྟི་དགོན་ཁག་དང་། རྔ་ཡུལ་དུ་གཏན་ནས་བྱུང་མ་མྱོང་བ་ཡིན་པས། སྒོ་ཤེས་རབ་རྒྱ་མཚོ་ནི་བོད་སྤྱིའི་རྩོམ་པ་པོ་དང་ཤེས་ཡོན་ཅན་ཚོའི་གྲལ་གྱི་མཐོ་སར་བཞུགས་འོས་པའི་སྐྱེས་བུ་ཞིག་ཡིན།
ཕྲན་བོད་ནས་ཐོན་རྗེས་ཏེ། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༩༨ ཡས་མས་སུ་རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་ས་ཁྱོན་ཡོངས་སུ་རྒྱལ་གཅེས་ཆོས་གཅེས་ཟེར་བའི་ལས་འགུལ་རབ་དང་རིམ་པ་སྤེལ་སྟབས། སྒོ་ཤེས་རབ་རྒྱ་མཚོས་རྔ་བ་ཀིརྟི་དགོན་པ་ནས་ལས་འགུལ་དེ་རིགས་ཀྱི་རིམ་པ་སོ་སོར་ཐབས་བརྒྱ་ཇུས་སྟོང་གིས་གདོང་ལེན་བྱས། སྐབས་དེའི་ལས་འགུལ་སོ་སོའི་སྐབས་སུ་༧གོང་ས་མཆོག་ལ་མཚན་སྨོད་ཞུ་དགོས་པ་དེ་སློབ་གསོའི་རྩ་དོན་ཡིན་སྟབས། ལས་འགུལ་དེ་རིགས་ལ་གདོང་ལེན་གང་ལེགས་བྱས་ཤིང་། དེ་རྗེས་དགའ་ལྡན་ལྔ་མཆོད་ཅིག་གི་སྐབས། ༧གོང་ས་མཆོག་གི་སྐུ་པར་གཟི་བརྗིད་ཅན་ཞིག་གློག་མཆོད་ཀྱི་དཀྱིལ་དུ་སྒྲིག་གཤོམ་བྱས་པ་སོགས་སྔ་ཕྱིའི་གནས་ཚུལ་འདྲ་མིན་ལ་ཁག་བཞག་སྟེ་ལོ་བཞིའི་རིང་བཙོན་འཇུག་ཁྲིམས་ཐག་བཅད། བཙོན་ཁང་ནང་ནས་རྒྱའི་སྐད་ཡིག་ལ་ལེགས་པར་སྦྱངས་ཏེ། བཙོན་ཁང་གི་སྒོར་བུད་མཚམས་ཞིབ་འཇུག་གི་རྒྱུ་ཆའི་དཔེ་ཀློག་ལ་ཕན་ཐོགས་ཆེན་པོ་བྱུང་བར་བཤད། དེ་ནས་མུ་མཐུད་གཞུང་ཆེན་ཁག་ལ་སློབ་སྦྱོང་། དོན་གཉེར་ཅན་མང་པོར་འཆད་ཁྲིད། རང་གི་ཞིབ་འཇུག་རྩོམ་འབྲི་སོགས་བྱས་ནས་སྔ་ཕྱིར་དཔེ་དེབ་བརྒྱད་ཙམ་དཔེ་སྐྲུན་བྱས། དེ་རྗེས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༨ ལོར་ཁོང་གིས་ལྷ་ས་ནས་དཔེ་ཆ་ལྟ་བཞིན་པའི་སྐབས་ཁོང་དང་། གྲྭ་བ་གཞན་མང་པོ་ཞིག་ལོ་གཅིག་ཙམ་རིང་ཟུར་འགོག་བྱས།
གང་ལྟར་སྒོ་ཤེས་རབ་རྒྱ་མཚོ་ནི་མཐར་གཏུགས་ན། ད་ལྟའི་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་ལས་དབང་འདིར་ངོས་འཛིན་གཏིང་ཟབ་ཐོབ་པའི་དུས་རབས་འདིའི་དཔའ་རྒོད་ཅིག་ཡིན། མ་ཟད། བོད་མི་རིགས་ཀྱི་བླ་སྲོག་དང་། ཟུངས་ཁྲག་ལྟ་བུའི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་གི་རྒྱུན་སྤེལ་ཞིང་། བོད་ཀྱི་མ་འོངས་པའི་ན་གཞོན་རྣམས་ལ་རང་ཉིད་ངོས་ཟིན་དུ་འཇུག་མཁན་གྱི་ལམ་སྟོན་པ་ཆེན་པོ་ཞིག་ཡིན། དེར་བརྟེན་ངས་ནམ་རྒྱུན། སྒོ་ཤེས་རབ་རྒྱ་མཚོ་ནི། མདོ་སྨད་རྔ་བ་ནས་མཆེད་པའི་བསམ་བློའི་དཔལ་ཡོན་དང་། ཤེས་རིག་གི་འོད་སྣང་ཞིག་ཏུ་ངོས་འཛིན་བྱེད་བཞིན་ཡོད། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༣ ཙམ་ལ་ཁོང་རྔ་བ་ཀིརྟི་དགོན་པར་ཡོད་སྐབས་སུ། དགོན་པའི་ཤེས་ཡོན་འགན་འཛིན་ལྷན་ཚོགས་ཟེར་བ་དང་ལྷན་དུ་དཀའ་ངལ་ཞིག་འཕྲད་ནས་དགོན་པ་ནས་ཐོན་དགོས་བྱུང་།
དེ་ལྟར་ཁོང་རྔ་བ་ཀིརྟི་དགོན་པ་ནས་ཐོན་རྗེས། བོད་ཡུལ་གྱི་དགོན་སྡེ་གཞན་དང་གཞན་དུ། ཆོས་དང་རིག་གནས་ཅི་རིགས་འཆད་ཁྲིད་བྱས་ནས་ཉེ་ཆར་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བསྐྱར་དུ་འཛིན་བཟུང་མ་བྱས་པར་དུ་འཆད་རྩོད་རྩོམ་གསུམ་གྱིས་དུས་འདའ་བར་བྱས། འོན་ཀྱང་སྟབས་མ་ལེགས་པ་ཞིག་ལ། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༠ ཟླ་ ༡༠ ཚེས་ ༢༦ ཉིན་ཁོང་ཁྲི་འདུར་འགྲོ་སྐབས་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་གསང་བའི་ལས་ཁུངས་ཀྱི་མི་སྣས་འཛིན་བཟུང་བྱས། དེ་སྐབས་བོད་ཕྱི་ནང་གི་དགའ་ཉེ་བློ་དཀར་ཚང་མས། གནས་སྐབས་རིང་གསང་བ་བྱས་ན། མི་རིང་བར་ཐར་ཐབས་རེ་རྙེད་ཨེ་མི་ཡོང་ཞེས་རེ་སྒུག་བྱས་ཏེ། གནས་ཚུལ་གསང་བ་བྱས། དེ་སྐབས་ཕྲན་རང་ལ་མཚོན་ན། ཁོང་ལ་ཐད་ཀར་ཕན་ཐོགས་པའི་བྱ་ཐབས་བྲལ་ཏེ། ༧གོང་ས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པར་ཐུགས་སྨོན་སྐྱབས་འཇུག་ཅིག་གནང་སྐྱོང་ཡོང་བ་ཞེས་སྐྱབས་འཇུག་ཞུས་ཡོད། ཡིན་ཡང་། ད་བར་དུ་གནས་ཚུལ་ལ་བཟང་ངོ་ཅི་ཡང་མ་ཤར་སྟབས། ད་ཆ་བོད་གཞིས་བྱེས་གཉིས་ཀས་གསོན་པོའི་མྱི་བདག་དང་། ཤི་བོའི་རོ་བདག་ཟེར་བ་ལྟར་ཐབས་བརྒྱ་ཇུས་སྟོང་ལ་འབད་དགོས་པའི་དུས་སུ་སླེབས་ཡོད་པར་མཐོང་ལ།
ངས་འདི་ལྟར་མཚམས་སྦྱོར་མདོར་བསྡུས་ཤིག་འབྲི་དོན་དེའང་། ད་ཆ་སྒོ་ཤེས་རབ་རྒྱ་མཚོའི་ལས་དབང་དེ་རླུང་ནང་གི་མར་མེ་ལྟ་བུའི་ཆེས་ཛ་དྲག་ཅིག་གི་ནང་ཡོད་སྟབས། ཁོང་གི་མ་འོངས་པ་དེ་སླར་ཡང་ང་ཚོ་དང་མཉམ་འཛོམས་ཤིག་ཡོང་གི་ཡོད་དང་། ཡང་ན། བློ་ཡུལ་དུ་མི་ཤོང་བའི་དོན་རྐྱེན་གཞན་ཞིག་གི་ཕྱོགས་སུ་འགྲོ་གི་ཡོད་ཤོད་དཀའ་བར་གྱུར་མཚམས་འདིར། ཁོང་ངོ་སྤྲོད་མདོར་བསྡུས་ཤིག་བྱེད་གལ་ཆེ་སྙམ་གྱིས་སྤེལ། །
བོད་ནང་ནས་རྩོམ་པ་པོ་མང་པོ་ཞིག་བཙོན་ལ་བཅུག་བཞིན་ཡོད་པ་བཙན་བྱོལ་བས་ཟླ་ཁ་ཤས་ཀྱི་རྗེས་ནས་མ་གཏོགས་ཤེས་ཀྱི་མེད། ཤེས་རུང་སྣང་བ་འཇོག་གི་མེད་པའི་ཚོར་སྣང་བྱུང་། རང་ལུས་མཆོད་མེ་ལ་ཕུལ་མཁན་གྱི་དཔའ་བོ་དང་དཔའ་མོ་དེ་དག་ཀྱང་སེམས་ནས་མོག་མོག་ཏུ་གྱུར།
སྒོ་ཤེས་རབ་རྒྱ་མཚོ་ལགས་ཀྱིས་ད་བར་བོད་ཀྱི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་ལ་བཞག་པའི་བྱས་རྗེས་དང་ཁོང་གི་ཆོས་དང་རིག་གནས་ཀྱི་མཁྱེན་རྒྱ་དག་མཇལ་མ་ཐག་ཡིད་སྨོན་དང་། ཁོང་མྱུར་དུ་གློད་གྲོལ་མ་ཐོབ་ཚེ་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་སྐད་དང་རིག་གཞུང་ལ་གྱོང་གུད་གཏིང་ཟབ་ཅིག་མིན་ནམ་སྙམ་པའི་ཕངས་སེམས་ཤིག་ངང་གིས་སྐྱེས། དེས་ན་བོད་མི་ཐུན་མོང་ནས་ཁོང་མྱུར་དུ་རྒྱའི་བཙན་འཇུག་ནས་གློད་དཀྲོལ་ཐོབ་པའི་སྨོན་ལམ་ཅི་ནས་བསྐྱོན་རོགས་ཞུ།