འདི་ལོའི་ནོ་བྷེལ་གཟེངས་རྟགས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་འདུའི་ཐོག་༧གོང་ས་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་དང་ཐའེ་ཝན་གྱི་ནོ་བྷེལ་གཟེངས་རྟགས་ཐོབ་མཁན་ཡོན་ལཱི་རྣམ་གཉིས་འབོད་མགྲོན་གྱིས་གསུང་བཤད་གནང་བར་རྒྱ་ནག་གིས་གནོན་ཤུགས་སྤྲད་པ་དེར་ཨ་རིའི་གཞུང་གིས་རྟོག་ཞིབ་གནང་བཞིན་ཡོད་འདུག
Lee Yuan-tseh is an outspoken supporter of Taiwanese independence. Photo: AFP
ཁ་སང་ལྷོ་བརྒྱུད་རྒྱ་ནག་ཞོགས་པའི་ཆ་འཕྲིན་གྱིས་གནས་ཚུལ་སྤེལ་བ་ལྟར་ན། ཨ་རིར་ཡོད་པའི་རྒྱ་ནག་གཞུང་ཚབ་ཁང་གིས་ཡིག་ངག་གཉིས་ཀྱི་ཐོག་ནས། འདི་ལོའི་ཕྱི་ཟླ་ ༤ པའི་ནང་དྲ་ལམ་བརྒྱུད་ཚོགས་པའི་ནོ་བྷེལ་གཟེངས་རྟགས་བཞེས་མྱོང་མཁན་རྣམ་པའི་ཚོགས་འདུའི་སྟེང་། ༧གོང་ས་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་དང་ཐའེ་ཝན་གྱི་རང་བཙན་དོན་གཉེར་བ་དང་ཚན་རིག་པ་ནོ་བྷེལ་གཟེངས་རྟགས་ཐོབ་མཁན་ཡོན་ལཱི་ (Yuan Lee)ལགས་རྣམ་གཉིས་མགྲོན་འབོད་ཞུ་རྒྱུ་མེད་པའི་གནོན་ཤུགས་སྤྲད་ཡོད་པ་དེར། འཛམ་གླིང་གི་ནོ་བྷེལ་གཟེངས་རྟགས་བཞེས་མྱོང་མཁན་གནད་ཡོད་མི་སྣ་ ༡༡༡ ལྷག་གིས་རྒྱ་ནག་ལ་སྐྱོན་བརྗོད་ཀྱི་མཉམ་འབྲེལ་བསྒྲགས་གཏམ་སྤེལ་འདུག
སྤྱིར་རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་གནོན་ཤུགས་སྤྲད་མིན་ལ་མ་ལྟོས་པར། ཨ་རིའི་གཞུང་འབྲེལ་མ་ཡིན་པའི་ཚོགས་པ་རྒྱལ་ཡོངས་ཚན་རིག་བསྟི་གནས་ཁང་(National Academy of Sciences) གིས་ནོ་བྷེལ་ལྷན་ཚོགས་(Nobel Foundation) དང་མཉམ་འབྲེལ་གྱིས་དྲ་ལམ་བརྒྱུད་སྐོང་འཚོག་གནང་པའི་ང་ཚོའི་འཇིག་རྟེན་དང་ང་ཚོའི་མ་འོངས་ (Our Planet, Our Future) ཞེས་པའི་ནོ་བྷེལ་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་འདུ་དེ། འདི་ལོའི་ཕྱི་ཟླ་ ༤ ཚེེས་ ༢༦ ནས་ ༢༨ བར་ཚོགས་ཡོད་པ་མ་ཟད། ༧གོང་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་དང་ཚན་རིག་པ་ཡོན་ལཱི་རྣམ་གཉིས་ནས་གསུང་བཤད་ཀྱང་གནང་ཡོད་ནའང་། ནོ་བྷེལ་གཟེངས་རྟགས་བཞེས་མྱོང་མཁན་རྣམ་པའི་སྐྱོན་བརྗོད་བསྒྲགས་གཏམ་ནང་། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ཚན་རིག་པའི་སྡེ་ཁག་ལ་བཀག་སྡོམ་དང་བརྙས་བཅོས་བྱེད་ཐབས་དེར་བློ་འཚབ་ཆེན་པོ་བྱུང་ཡོད་སྐོར་གྱི་སྐྱོན་བརྗོད་དྲག་པོ་གནང་འདུག་ཅིང་། ཨ་རིའི་རྒྱལ་ས་ཝ་ཤིང་ཊོན་དུ་ཡོད་པའི་རྒྱ་ནག་གཞུང་ཚབ་ཁང་གིས་འདི་ལོའི་ཕྱི་ཟླ་ ༣ པའི་གཞུག་དང་ཕྱི་ཟླ་ ༤ པའི་ནང་ཚོགས་འདུ་གོ་སྒྲིག་པ་ཨ་རི་རྒྱལ་ཡོངས་ཚན་རིག་བསྟི་གནང་ཁང་གི་འབྲེལ་ཡོད་ལས་བྱེད་ལ་ཁ་པར་ཐེངས་གཉིས་བཏང་སྟེ། ཚོགས་འདུར་མགྲོན་འབོད་ཞུས་ཟིན་པའི་སྐུ་མགྲོན་༧གོང་ས་མཆོག་དང་སྐུ་ཞབས་ཡོན་ལཱི་རྣམ་གཉིས་ཀྱི་མགྲོན་ཤོག་ཕྱིར་འཐེན་བྱས་ཏེ་གསུང་བཤད་གནང་འཇུག་རྒྱུ་མེད་པའི་གནོན་ཤུགས་བསྟུད་མར་སྤྲད་ཡོད་པ་མ་ཟད། ནོ་བྷེལ་གྱི་ཚོགས་འདུ་ཚོགས་པའི་སྔར་ཉིན་ཏག་ཏག་དེར། རྒྱ་ནག་གཞུང་ཚབ་ཁང་གིས་བསྐྱར་དུ་གློག་འཕྲིན་བཏང་སྟེ་སྐུ་མགྲོན་རྣམ་གཉིས་ཚོགས་འདུར་གསུང་བཤད་གནང་དུ་འཇུག་རྒྱུ་མེད་པའི་གནོན་ཤུགས་སྤྲད་ཡོད་ནའང་། ཚོགས་འདུ་གོ་སྒྲིག་པས་སྐབས་གཉིས་ཀར་རྒྱ་ནག་གཞུང་ཚབ་ཁང་གི་གནོན་ཤུགས་དྭང་ལེན་བྱས་མེད་སྐོར་བཀོད་འདུག
ཡང་བསྒྲགས་གཏམ་དེའི་ནང་། ནོ་བྷེལ་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་འདུ་དེ་འཆར་གཞི་ལྟར་ཚོགས་ཐུབ་ཡོད་ནའང་། ཚོགས་འདུའི་ཉིན་དང་པོའི་དྲ་ཐོག་གི་བརྙན་ལམ་ལས་རིམ་དེར་དྲ་ཐོག་འཇབ་རྒོལ་བྱས་ཡོད་པ་མ་ཟད། ཉིན་གཉིས་པ་ལའང་དྲ་ཐོག་འཇབ་རྒོལ་བྱས་ཏེ་ལས་རིམ་ཚང་མ་ལ་བར་ཆད་བཟོས་ཡོད་སྐོར་བཀོད་འདུག་ལ། རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་བྱ་སྤྱོད་དེས་འབྱུང་འགྱུར་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་གོ་སྒྲིག་བྱས་པའི་ཚན་རིག་གི་ལས་གཞི་ཁག་ནང་ཕྱིའི་ཚན་རིག་པ་རྣམས་མཉམ་ཞུགས་བྱ་རྒྱུར་འགོག་རྐྱེན་བཟོ་ངེས་ཡིན་པ་དང་། གུ་ཡངས་ཀྱི་ཐོག་ནས་བསམ་ཚུལ་བརྗོད་རེས་དང་འདུ་འཛོམས་ཀྱི་རང་དབང་ནི་འགྲོ་བ་མིའི་གཞི་རྩའི་ཐོབ་ཐང་ཡིན་སྐོར་བརྗོད་ཡོད་འདུག
རྒྱ་ནག་གཞུང་ལ་སྐྱོན་བརྗོད་ཀྱི་བསྒྲགས་གཏམ་གོ་སྒྲིག་གནང་མཁན་ནི། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༩༣ ལོའི་ནོ་བྷེལ་གྱི་སྨན་བཅོས་གཟེངས་རྟགས་བཞེས་མཁན་སྐུ་ཞབས་རི་ཆར་ཌི་རོ་བྷར་ཊི་ (Richard Roberts) ལགས་ཡིན་ཞིང་། ཁོང་གིས་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་བ་ལྟར་ན། ད་ཐེངས་ཀྱི་བསྒྲགས་གཏམ་འདི་ལ་བརྟེན་ནས་ཨ་རིའི་དབུས་ཉེན་རྟོག་ལས་ཁུངས་ངོས་ནས་དོན་རྐྱེན་དེར་ཞིབ་འཇུག་གནང་མགོ་བརྩམས་ཡོད་འདུག སྤྱིར་རྒྱ་ནག་གཞུང་ལ་སྐྱོན་བརྗོད་ཀྱི་བསྒྲགས་གཏམ་དེ་རྒྱལ་ཡོངས་ཚན་རིག་བསྟི་གནང་ཁང་དང་ནོ་བྷེལ་ལྷན་ཚོགས་ལ་སྤྱན་འབུལ་ཞུས་འདུག་ནའང་། སྐབས་དེར་ལྷན་ཚོགས་ངོས་ནས་དོན་རྐྱེན་དེར་རྟོག་ཞིབ་བྱེད་བཞིན་པའི་སྒང་ཡིན་པར་བརྟེན་བསྒྲགས་གཏམ་ཐོག་ས་ཡིག་མ་བསྐྱོན་པར་ལུས་པ་ཞིག་ཡིན་འདུག་ལ། ནོ་བྷེལ་གཟེངས་རྟགས་ཀྱི་འགྲེམ་སྟོན་ཁང་གི་འགན་འཛིན་གཞོན་པས་རྟོག་ཞིབ་ཀྱི་འབྲས་བུ་མ་ཐོན་བར་དུ་ཐག་གཅོད་གང་ཡང་བྱེད་ཐབས་མེད་སྐོར་བརྗོད་ཡོད་འདུག
གསར་འགོད་པ། པ་སངས་ཚེ་རིང་།
