སྐུ་ཚེ་ཧྲིལ་པོ་བོད་ཀྱི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་གི་དོན་དུ་ཐུགས་ཁུར་བཞེས་མཁན་ཨ་ལགས་བསེ་ཚང་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་སྐུ་གཤེགས་པར་༧དཔལ་རྒྱལ་བ་ཀརྨ་པ་མཆོག་གི་དབུས་བོད་ཕྱི་ནང་གཉིས་ཀྱི་བོད་མི་ཚོས་མྱ་ངན་རྗེས་དྲན་དང་གདུང་སེམས་མཉམ་སྐྱེད་གནང་གི་འདུག
ཁ་སང་སྔ་དྲོ་བོད་ནང་གི་ཆུ་ཚོད་ ༥ ཙམ་གྱི་སྟེང་བོད་ཀྱི་མཁས་པའི་དབང་བོ་དང་ཀན་སུའུ་གཙོད་མི་རིགས་དགེ་འོས་སློབ་གླིང་གི་སློབ་སྤྱི་གཞོན་པ་དང་སློབ་དཔོན་ཆེན་མོ། ཚངས་སྲས་བཞད་སྒྲ་དང་བསེ་ཚང་གསུང་འབུམ་གྱི་རྩོམ་པ་པོ། སྙིགས་དུས་ཀྱི་མ་ཧཱ་པཎྚི་ཏ་༧རྗེ་བཙུན་བློ་བཟང་དཔལ་ལྡན་ཆོས་ཀྱི་རྡོ་རྗེ་མཆོག་དགུང་གྲངས་ ༨༤ སྟེང་སྐུ་གཤེགས་ཡོད་པའི་གནས་ཚུལ་ཐོན་པ་དང་། བྱེས་ཀྱི་གདན་ས་ཆེན་པོ་འབྲས་སྤུངས་སྒོ་མང་གྲྭ་ཚང་དང་རྡེ་ར་རྡུན་ཁུལ་དུ་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་བཀྲ་ཤིས་འཁྱིལ་དགོན་པ། དེ་བཞིན། དཔལ་རྒྱལ་བ་ཀརྨ་པ་མཆོག་གི་དབུས་བོད་ཕྱི་ནང་གཉིས་ཀྱི་བླ་ཆེན་དང་མཁས་དབང་ཁག རྩོམ་པ་པོ་དང་སྙན་ངག་པ་སོགས་དད་ལྡན་རྗེས་འབྲངས་པ་སྟོང་ཕྲག་མང་པོས། ཡིག་ངག་གཉིས་ཀྱི་ཐོག་ནས་ཨ་ལགས་བསེ་ཚང་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་དགོངས་པ་རྫོགས་པར་རྗེས་དྲན་མྱ་ངན་དང་འབྲེལ་བའི་པར་རིས་དང་རྩོམ་ཡིག་སོགས་སྤེལ་མུས་ཡིན་པ་རེད་ལ། མི་ཞིག་གིས་དྲ་ལམ་དུ་བསྟན་པའི་ཀ་ཆེན་ཞིག་ཆག་སོང་། དུས་ཀྱི་སྒྲོན་མེ་ཞིག་གཟིམས་སོང་། རིག་པའི་གླེགས་བམ་ཞིག་ཟད་སོང་། ས་ཐོབ་སེམས་དཔའ་ཞིག་ཕེབས་སོང་ཞེས་སྐྱོ་གདུང་དང་བཅས་བྲིས་འདུག
༧དཔལ་རྒྱལ་བ་ཀརྨ་པ་མཆོག་ནས་རྗེས་དྲན་ཡིག་ཆུང་ཞིག་ཕུལ་བ་དེའི་ནང་། གངས་རིའི་མི་བུ་བྱེ་བ་ཕྲག་བརྒྱ་ཡི།།འདབ་བརྒྱད་སྙིང་གི་པདྨོའི་ཁང་བཟང་ན།།ཚངས་སྲས་བཞད་པའི་སྒྲ་དབྱངས་སྙན་པོ་ཡིས།། ཤིས་པར་སྒྲུབ་མཁས་དམ་པ་ཁྱོད་ལ་འདུད།། ཞེས་དང་། ཀརྨ་པ་མཆོག་དང་བསེ་ཚང་རིན་པོ་ཆེ་རྣམ་གཉིས་དངོས་སུ་ཞལ་མཇལ་མྱོང་མེད་ནའང་། བོད་དུ་ཀརྨ་པ་མཆོག་དགུང་ན་གཞོན་དུས་སུ་སྙན་ངག་སྦྱོང་བའི་སྐལ་བ་བྱུང་སྟེ། ཨ་ལགས་བསེ་ཚང་རིན་པོ་ཆེས་མཛད་པའི་ཚངས་སྲས་བཞད་སྒྲར་བལྟ་ཀློག་བྱ་རྒྱུ་བྱུང་ཞིང་། གསུང་རབ་དེ་དག་གི་བཀའ་དྲིན་ལ་བརྟེན་ནས་ཀརྨ་པ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་རྩོམ་རིག་གི་ལམ་དུ་ཞུགས་པ་དང་བསེ་ཚང་རིན་པོ་ཆེར་དངོས་སུ་ཞལ་མཇལ་རྒྱུའི་འདུན་པ་ཆེན་པོ་ཡོད་ཀྱང་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་ད་ལྟའི་ལས་དབང་གི་རྐྱེན་པས་ཞལ་མཇལ་མ་ཐུབ་པར་བློ་འགྱོད་ཆེན་པོ་སྐྱེས་ཡོད་སྐོར་སོགས་གསུངས་འདུག
ཨ་ལགས་བསེ་ཚང་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་ནི་ཡོངས་གྲགས་ཐོག་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་རིག་གཞུང་གི་སློབ་དཔོན་ཆེན་མོ་བ་ཞིག་ཡིན་པ་ལྟར། ཁོང་སྐུ་འཚོ་བཞུགས་རིང་༧པཎ་ཆེན་རིན་པོ་ཆེའི་བཀའ་དགོངས་འོག ཕྱི་ལོ་ ༡༩༨༥ ཙམ་ནས་ཉེ་བའི་ལོ་ངོ་ ༤༠ མ་ཟིན་ཙམ་གྱི་རིང་རང་མི་རིགས་ཀྱི་རིག་གནས་གཙུག་ཏུ་བཟུང་སྟེ། སྔ་ཕྱིར་ཀྲུང་དབྱང་མི་རིགས་སློབ་ཆེན་དང་ཀྲུང་གོའི་བོད་བརྒྱུད་མཐོ་རིམ་ནང་བསྟན་སློབ་གླིང་དང་ཀྲུང་གོའི་བོད་རིག་པ་ཞིབ་འཇུག་གླིང་། ནུབ་བྱང་མི་རིགས་སློབ་ཆེནདང་ཀྲུང་གོའི་སྤྱི་ཚོགས་ཚན་རིག་ཞིབ་འཇུག་གླིང་། དེ་བཞིན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། བིས་མདོའི་པཎ་ཆེན་ཚད་མའི་སློབ་གླིང་། ཀན་ལྷོའི་མི་རིགས་སློབ་གྲྭ་དང་ཀན་ལྷོ་ཁུལ་བོད་རིགས་སློབ་འབྲིང་། རྨ་ཆུ་རྫོང་བོད་རིགས་སློབ་འབྲིང་། ཀན་སུའུ་མི་རིགས་དགེ་འོས་སློབ་ཆེན་སོགས་སུ་སློབ་ཁྲིད་ཀྱི་ཕྱག་ལས་གནང་སྟེ། བོད་མི་རིགས་ཀྱི་སྐད་ཡིག་དང་རིག་གནས་འཕེལ་རྒྱས་ལ་གསོན་ཉམས་བསྐྲུན་གནང་ཡོད་པ་རེད།
ཕྱི་ལོ་ ༡༩༥༡ ལོར་ཞིང་གཤེགས་དམ་པ་ཁོང་དབུས་སུ་ཆིབས་ཁ་བསྒྱུར་ཏེ་༧གོང་ས་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གི་གཟིམ་ཆུང་མཇལ་ཁ་ཐོབ། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༥༣ ལོར་གཙང་བཀྲ་ཤིས་ལྷུན་པོར་ཀུན་གཟིགས་པཎ་ཆེན་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གི་སྐུ་མདུན་ནས་དགའ་ལྡན་ལྷ་བརྒྱ་མ་དང་ཡོན་ཏན་གཞིར་གྱུར་མའི་ལྗགས་ལུང་གསན་གནང་མཛད་དེ། ཕྱི་ལོ་༡༩༥༤ ལོར་འབྲས་སྤུངས་སྒོ་མང་གྲྭ་ཚང་དུ་ཕར་ཕྱིན་དམ་བཅའ་བཞག་གནང་མཛད། རྒྱ་ནག་གིས་བོད་ལ་དབང་སྒྱུར་དང་འབྲེལ། ཕྱི་ལོ་༡༩༥༨ ནས་ལོ་མང་རིང་ཟི་ལིང་ནས་བཙོན་འཇུག་གིས་བཙོན་གྲོལ་ཐོབ་རྗེས། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༦༦ ལོར་སླར་ཡང་རིག་གནས་གསར་བརྗེ་ཡི་ལས་འགུལ་འོག་བཙོན་དུ་བཅུག ཕྱི་ལོ་༡༩༦༨ ལོར་བཀས་བཀོད་རྒྱུད་འཛིན་གྱི་ཞྭ་མོ་གཡོགས་ནས་བླ་བྲང་བསང་ཆུའི་དགའ་ཕུག་སྡེ་གྲོང་དུ་ངལ་རྩོལ་བསྒྱུར་བཀོད་ལོ་ ༡༡ བཀོལ་ཡོད་འདུག
རིན་པོ་ཚང་གི་གསུང་རྩོམ་ཁག་ལ་རྒྱལ་ཡོངས་དང་ཞིང་ཆེན་དང་གྲོང་ཁྱེར། ས་ཁུལ་བཅས་ཀྱི་ཕུལ་བྱུང་དཔེ་དེབ་ཀྱི་བྱ་དགའ་མྱོང་བ་མ་ཟད། ཁོང་གིས་ད་བར་བརྩམས་ཆོས་ཚངས་སྲས་བཞད་པའི་སྒྲ་དབྱངས་དང་། བསེ་ཚང་གསུང་འབུམ། མགར་རྩེ་དགོན་པའི་གདན་རབས་དང་འཇམ་དབྱངས་མཐོང་གྲོལ་ཆེན་མོའི་དཀར་ཆག། དགེ་ལྡན་གྲུབ་མཐའ་འཇམ་མགོན་བསྟན་པའི་མཛེས་རྒྱན། སྐྱབས་རྗེ་ཨ་རོལ་རིན་པོ་ཆེའི་རྣམ་ཐར། ཁྱད་པར་འཕགས་བསྟོད་ཀྱི་འགྲེལ་བ་ཐུབ་དབང་དགྱེས་པའི་མཆོད་སྤྲིན། གཏེར་ལུང་དགོན་པའི་བཅའ་ཡིག དམ་ཆོས་འདུལ་བའི་ཟིན་བྲིས་ཐུབ་བསྟན་ལྷུན་པོའི་མཛེས་རྒྱན། རེབ་གོང་སྐྱབས་མགོན་བདུན་པའི་རྟོགས་བརྗོད་སོགས་ཡོད་འདུག
༧རྗེ་བཙུན་བློ་བཟང་དཔལ་ལྡན་ཆོས་ཀྱི་རྡོ་རྗེ་མཆོག་ནི་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༣༧ ལོར་རེབ་གོང་ཐེ་བུ་རུ་ཡབ་ཕུར་བ་ཚེ་རིང་དང་། ཡུམ་ལྷ་མོ་སྐྱིད་གཉིས་ལ་སྐུ་འཁྲུངས་ཤིང་། དགུང་ལོ་གསུམ་གྱི་སྟེང་༧ ཀུན་གཟིགས་པཎ་ཆེན་དགུ་བ་ཆེན་པོའི་ལུང་བསྟན་བཞིན་བསེ་སྐུ་ཕྲེང་ལྔ་བའི་ཡང་སྲིད་དུ་ངོས་འཛིན་མཛད། སྔ་རྗེས་སུ་༧རྒྱལ་དབང་པཎ་ཆེན་གཉིས་ཀྱི་དབུས་ཀུན་དགའ་རྒྱ་མཚོ་དཔལ་བཟང་པོ་དང་། མ་ཧཱ་པཎྚི་ཏ་རྗེ་འཇིགས་མེད་རིག་པའི་བློ་གྲོས། རྩ་བའི་བླ་མ་སྐྱབས་རྗེ་ཨ་རོལ་རིན་པོ་ཆེ་བློ་བཟང་ལུང་རྟོགས་བསྟན་པའི་རྒྱལ་མཚན། ཤར་བདུན་པ་ཆེན་པོ་བློ་བཟང་འཕྲིན་ལས་ལུང་རྟོགས་རྒྱ་མཚོ། འབྲས་སྤུངས་དགེ་བཤེས་དབལ་ཤུལ་འཇམ་དབྱངས་རྒྱ་མཚོ། རབ་འབྱམས་པ་མགྲོན་ལུང་འཇམ་དབྱངས་གྲགས་པ། དུས་ཞབས་པ་མཁས་དབང་སྟག་ལྷ། བཀྲ་ཤིས་འཁྱིལ་གྱི་ཡོངས་ཀྱི་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ཆེན་པོ་རྗེ་དགེ་འདུན་རྒྱ་མཚོ་དཔལ་བཟང་པོ། ཁ་གྱའི་སྒོམ་རྭའི་ཨ་ཁུ་རིན་པོ་ཆེ་རྗེ་ནི་རུའི་བསྟན་པ་ཚང་། གཡེར་གཤོང་འཇམ་དབྱངས་དགེ་འདུན་རྒྱ་མཚོ་སོགས་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ཆེན་པོ་བསམ་གྱི་མི་ཁྱབ་པ་མང་པོར་ཞབས་བཏེགས་ཏེ། དབུ་མ་ཕར་ཕྱིན། ཚད་མ་དང་མཛོད། འདུལ་བ་སོགས་མདོ་སྔགས་གཉིས་དང་། སྒྲ་སྙན་རྩིས་གསུམ་དང་སུམ་རྟགས་དག་གསུམ་སོགས་ཀྱིས་མཚོན་ཐུན་མོང་རིག་གནས་ཀུན་ལ་ཐོས་བསམ་གྱི་སྒོམ་པ་མཐིལ་ཕྱིན་པ་གནང་།
བསེ་ཚང་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་ནི་ཀུན་མཁྱེན་ཡབ་སྲས་གསུམ་དང་༧རྒྱལ་དབང་པཎ་ཆེན་གཉིས་ཀྱི་སློབ་བུ་ཞིག་ཡིན་པ་ལྟར། ཁོང་གི་སྐུ་ཚེ་གང་བོར་མཚོ་སྔོན་དང་ཀན་ལྷོ་ཕྱོགས་ཀྱི་དགོན་སྡེ་ཁག་ལྔ་བཅུ་ཙམ་གྱི་དགོན་འདུན་པ་རྣམས་ལ་དབང་ལུང་མན་ངག་གི་གདམས་པ་གནང་ཞིང་། སངས་རྒྱས་བསྟན་པའི་ཆོས་རྒྱུན་ཆད་ལ་ཉེ་བ་དག་སླར་གསོ་མཛད་པ་དང་། སྔར་ཡོད་རྣམས་གོང་འཕེལ་དུ་མཛད་དེ་སློབ་བུ་ནམ་མཁའི་སྐར་ཚོགས་ལྟར་བསྐྲུན་པར་མཛད་ཡོད་ལ་། ཁོང་གིས་སྔ་ཕྱིར་བོད་བརྒྱུད་མཐོ་རིམ་ནང་བསྟན་སློང་གླིང་གི་རྒྱུན་ཞིབ་འཇུག་པ་དང་ཀན་སུའུ་ཞིང་ཆེན་ནང་བསྟན་མཐུན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་གཙོ་གཞོན་པ། ཀན་སུའུ་མི་རིགས་དགེ་འོས་སློབ་གླིང་གི་སློབ་གཙོ་གཞོན་པ་དང་བོད་སྐད་ཡིག་རྩོམ་རིགས་ཀྱི་སློབ་དཔོན་ཆེན་མོ་སོགས་ཀྱི་འགན་བཞེས་ཏེ། སྐུ་ཚེ་ཧྲིལ་བོ་བོད་ཀྱི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་གི་དོན་དུ་ཐུགས་ཁུར་ཆེས་བཞེས་ཀྱིས་གཞན་ཕན་གྱི་རླབས་ཆེན་མཛད་པ་བསྐྱངས་ཡོད།
གསར་འགོད་པ། སྐལ་བཟང་སྦྱིན་པ།
ཨ་ལགས་བསེ་ཚང་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་ནི་ཡོངས་གྲགས་ཐོག་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་རིག་གཞུང་གི་སློབ་དཔོན་ཆེན་མོ་བ་ཞིག་ཡིན་པ་ལྟར། ཁོང་སྐུ་འཚོ་བཞུགས་རིང་༧པཎ་ཆེན་རིན་པོ་ཆེའི་བཀའ་དགོངས་འོག ཕྱི་ལོ་ ༡༩༨༥ ཙམ་ནས་ཉེ་བའི་ལོ་ངོ་ ༤༠ མ་ཟིན་ཙམ་གྱི་རིང་རང་མི་རིགས་ཀྱི་རིག་གནས་གཙུག་ཏུ་བཟུང་སྟེ། སྔ་ཕྱིར་ཀྲུང་དབྱང་མི་རིགས་སློབ་ཆེན་དང་ཀྲུང་གོའི་བོད་བརྒྱུད་མཐོ་རིམ་ནང་བསྟན་སློབ་གླིང་དང་ཀྲུང་གོའི་བོད་རིག་པ་ཞིབ་འཇུག་གླིང་། ནུབ་བྱང་མི་རིགས་སློབ་ཆེནདང་ཀྲུང་གོའི་སྤྱི་ཚོགས་ཚན་རིག་ཞིབ་འཇུག་གླིང་། དེ་བཞིན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། བིས་མདོའི་པཎ་ཆེན་ཚད་མའི་སློབ་གླིང་། ཀན་ལྷོའི་མི་རིགས་སློབ་གྲྭ་དང་ཀན་ལྷོ་ཁུལ་བོད་རིགས་སློབ་འབྲིང་། རྨ་ཆུ་རྫོང་བོད་རིགས་སློབ་འབྲིང་། ཀན་སུའུ་མི་རིགས་དགེ་འོས་སློབ་ཆེན་སོགས་སུ་སློབ་ཁྲིད་ཀྱི་ཕྱག་ལས་གནང་སྟེ། བོད་མི་རིགས་ཀྱི་སྐད་ཡིག་དང་རིག་གནས་འཕེལ་རྒྱས་ལ་གསོན་ཉམས་བསྐྲུན་གནང་ཡོད་པ་རེད།
བསེ་ཚང་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་ནི་ཀུན་མཁྱེན་ཡབ་སྲས་གསུམ་དང་༧རྒྱལ་དབང་པཎ་ཆེན་གཉིས་ཀྱི་སློབ་བུ་ཞིག་ཡིན་པ་ལྟར། ཁོང་གི་སྐུ་ཚེ་གང་བོར་མཚོ་སྔོན་དང་ཀན་ལྷོ་ཕྱོགས་ཀྱི་དགོན་སྡེ་ཁག་ལྔ་བཅུ་ཙམ་གྱི་དགོན་འདུན་པ་རྣམས་ལ་དབང་ལུང་མན་ངག་གི་གདམས་པ་གནང་ཞིང་། སངས་རྒྱས་བསྟན་པའི་ཆོས་རྒྱུན་ཆད་ལ་ཉེ་བ་དག་སླར་གསོ་མཛད་པ་དང་། སྔར་ཡོད་རྣམས་གོང་འཕེལ་དུ་མཛད་དེ་སློབ་བུ་ནམ་མཁའི་སྐར་ཚོགས་ལྟར་བསྐྲུན་པར་མཛད་ཡོད་ལ་། ཁོང་གིས་སྔ་ཕྱིར་བོད་བརྒྱུད་མཐོ་རིམ་ནང་བསྟན་སློང་གླིང་གི་རྒྱུན་ཞིབ་འཇུག་པ་དང་ཀན་སུའུ་ཞིང་ཆེན་ནང་བསྟན་མཐུན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་གཙོ་གཞོན་པ། ཀན་སུའུ་མི་རིགས་དགེ་འོས་སློབ་གླིང་གི་སློབ་གཙོ་གཞོན་པ་དང་བོད་སྐད་ཡིག་རྩོམ་རིགས་ཀྱི་སློབ་དཔོན་ཆེན་མོ་སོགས་ཀྱི་འགན་བཞེས་ཏེ། སྐུ་ཚེ་ཧྲིལ་བོ་བོད་ཀྱི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་གི་དོན་དུ་ཐུགས་ཁུར་ཆེས་བཞེས་ཀྱིས་གཞན་ཕན་གྱི་རླབས་ཆེན་མཛད་པ་བསྐྱངས་ཡོད།