ཆབ་མདོ་ངག་ཕུན།
བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱི་གོ་སྒྲིག་འོག་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༢ ཟླ་བ་ ༠༤ ཚེས་ ༠༩ རེས་གཟའ་སྤེན་པ་ཉིན་མེག་གྷན་ཉིན་སློབ་ཏུ་དཔེ་དེབ་དང་འགུལ་བརྙན་ཁག་ཅིག་དབུ་འབྱེད་དང་འབྲེལ་དཔེ་དེབ་ཁྲོམ་འདུས་ཤིག་གོ་སྒྲིག་གནང་སོང་ཞིང་། དེའི་ནང་དུ་མཉམ་ཞུགས་བྱ་རྒྱུ་གོ་སྐབས་རག ཤེས་རིག་པར་ཁང་ལ་མཚོན་ན་ད་རེས་དུས་རྒྱུན་ཚོང་ཁང་དུ་ཚོང་བཞིན་པ་དེབ་ཁག་ལས་དམིགས་བསལ་དེབ་གསར་གང་ཡང་མེད་བསམ་ནས། དེ་ཉིན་བྱིས་སྒྲུང་རྐྱང་མ་གཏོགས་གཞན་རྣམས་ཚོང་རྒྱུར་མ་འཁྱེར། ཡིན་ནའང་ང་ཚོའི་ཚོད་དཔག་ལས་ལྡོག་སྟེ་དཔེ་དེབ་ཉོ་མཁན་འཚང་ཁ་ཤིག་ཤིག་ངང་ནས་བྱིས་སྒྲུང་ཉོ་བཞིན་མཆིས་པས། དེ་དག་ནི་ཡག་རྟགས་ཤིག་ལ་ངོས་འཛིན་ན་མི་ཆོག་པ་ཅི་ཞིག་ཡོད། མི་མང་གིས་ལག་དེ་གསེར་དང་། ཞེས་པའི་གཏམ་དཔེ་དེ་འདྲའི་བདེན་པ་ལ་ཨང་སྙམ་པ་བྱུང་།
ཉིན་དེར་ཉི་མ་ཧ་ཅང་ཚ་ནའང་ཕ་མ་དང་བུ་ཕྲུག་རྣམ་པས་ཨུ་ཚུགས་ཀྱིས་བྱིས་སྒྲུང་ཉོ་བཞིན་མཆིས་པས། སེམས་ནང་དུ་ཧ་ཅང་གི་དགའ་སྣང་སྐྱེས་བྱུང་། དེ་ཡང་ང་ཚོའི་གཅེས་པའི་ཕ་ཡུལ་གཞན་འོག་ཏུ་ཚུད་ནས་མིའི་ཡུལ་ལུང་དུ་གནས་དགོས་བྱུང་ནའང་རང་གཞུང་གི་མི་ལོ་དྲུག་ཅུ་ལྷག་ཙམ་རིང་ལ་ཤེས་ཡོན་ཐོག་ཏུ་འབད་བརྩོན་རླབས་ཆེན་གནང་བའི་འགྲུབ་འབྲས་ལས། ད་སྐབས་དངོས་གནས་ཕྱི་ནང་མཐུན་འགྱུར་དགའ་བ་སྒོམ་འོས་པ་ཞིག་ཏུ་གྱུར་བ་རེད།
དེ་དག་བོད་མི་རིགས་ལ་བཀའ་དྲིན་བླ་མེད་དུ་ཆེ་བའི་༸རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེས་གཙོས་མི་རབས་རྒན་པས་སྐུ་ལས་སྐྱོན་པའི་འགྲུབ་འབྲས་ཤིག་ཀྱང་རེད་སྙམ་ལ། རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེས་གྲ་སྒྲིག་སྡུག་ས་དང་། རེ་བ་བཟང་སར་སྐྱོན་དགོས་པའི་རིན་ཐང་བྲལ་བའི་བཀའ་སློབ་ལམ་སྟོན་དེ་དག་གི་སྐུ་དྲིན་རེད། བོད་ས་ཤོར་ནས་སྐུ་འཁོར་ཧྲག་བསྡུས་ཤིག་བཙན་བྱོལ་དུ་ཕེབས་དགོས་བྱུང་བ་དང་། མ་སུ་རིར་ཕེབས་འབྱོར་འགྲུབ་པ་དང་བསྟུན་ནས་དང་ཐོག་གལ་གནད་ཆེ་ཤོས་ནི་ཤེས་ཡོན་ཡིན་པ་དགོངས་བཞེས་ཀྱི་ཐོག་ནས་སློབ་གྲྭའི་ལས་གཞི་མགོ་འཛུགས་མཛད་པ་དང་། དེའི་དྲིན་ལས་ད་སྐབས་བོད་རིགས་གཞོན་སྐྱེས་རྣམས་ལ་ཤེས་ཡོན་གྱི་གོ་སྐབས་རྒྱལ་ཁབ་ཡོད་པ་ལས་ལྷག་ཅིག་ཐོབ་ཡོད་པ་རེད།
དེ་ཡང་ཤེས་རིག་ཚོགས་ཆེན་དང་པོའི་ཐོག་ཏུ་༸རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེའི་བཀའ་སློབ་ལས། “དུས་ཚོད་ཆུད་ཟོས་སུ་གཏོང་རྒྱུ་ཟེར་བ་དེ་བསྐལ་བཟང་ལུགས་བཟང་གི་སྐབས་ཀྱི་སྐད་ཆ་རེད། ང་ཚོས་དེང་སང་ཛ་དྲག་དང་། དཀའ་ངལ་གྱི་དུས་སྐབས་འདིར་དུས་ཚོད་ཆུད་ཟོས་བཏང་ན་ཧ་ཅང་ཕངས་པོ་རེད།” ཅེས་ལམ་སྟོན་གནང་དོན་ལྟར། ཤེས་ཡོན་ཐོག་ཏུ་ཕྱག་ལས་གནང་མཁན་འབྲེལ་ཡོད་ཚོས་བཀའ་སློབ་ཟབ་མོ་དེ་དག་སེམས་དབུས་སུ་བཅངས་ནས་ལས་དོན་ཐོག་ཏུ་འབད་བརྩོན་གནང་བའི་འབྲས་བུར་དེང་སྐབས་སྟོན་རྒྱུ་ཡོད་པ་འདི་དག་བྱུང་ཡོད། འོན་ཀྱང་ཡར་རྒྱས་ལ་མཐའ་མེད་དུས་འབྲེལ་ཡོད་ཚོས་འབད་བརྩོན་ལྷོད་མེད་གནང་དགོས་པ་ནི་གལ་ཆེའི་གནད་དོན་ཞིག་ཡིན་པ་རེད།
ཤེས་ཡོན་ནི་མི་རིགས་ཤིག་གི་སྲོག་སྙིང་ལྟ་བུ་ཡིན་ན་དེ་ཡར་རྒྱས་དང་ཚགས་ཚུད་ཡོང་བར་སྤྱི་སྒེར་ཚང་མས་མཉམ་རུབ་ཀྱིས་ལས་དོན་གནང་དགོས་པ་ཞིག་རེད་སྙམ། ང་ཚོ་ལ་གཞན་ལས་ལྷག་འགན་འཁུར་ཆེན་པོ་ཞིག་ཡོད། རང་དབང་ལུང་པ་ལ་ཡོད་པ་བོད་པར་གཞིས་ལུས་བོད་མིའི་རེ་བ་ཆེན་པོ་བཞག་སྟེ་རིན་ཆེན་ཚེ་སྲོག་བློས་བཏང་ནས་ལས་དོན་གནང་བ་བཞིན། རང་དབང་ལུང་པ་ཡོད་པའི་བོད་མི་ཚོས་ང་དང་ཁྱོད་ཅེས་རྩོད་གླེང་ལ་མགོ་བོ་འཁོར་ནས་མ་བཞུགས་པར་འཐབ་རྩོད་ཐོག་ཏུ་ལས་དོན་མང་ཙམ་སྤེལ་དགོས་པར་མཐོང་། དེ་འདྲའི་གནང་གི་མི་འདུག་བརྗོད་ཀྱི་མེད་རུང་། སྐབས་རེར་དེ་འདྲའི་ཚོར་སྣང་ཡོང་གི་འདུག ང་ཚོའི་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་འོག་ཏུ་ཤོར་ནས་མི་ཡུལ་དུ་གནས་པའི་མགྲོན་པོ་ཞིག་ཡིན་པ་ཤེས་དགོས། གནས་འདི་དང་ཁང་པ་ནི་ང་ཚོའི་ཁྱིམ་ཚང་ངོ་མ་དེ་མ་རེད། གནས་སྐབས་ཀྱི་མགྲོན་ཁང་ལྟ་བུ་ཞིག་རེད། རྒྱུ་མཚན་དེའི་དབང་གིས་ང་ཚོ་ཚང་མས་ནུས་ཤུགས་གཅིག་ཏུ་སྤུངས་ནས་མདུན་སྐྱོད་གནང་དགོས་པ་དེ་རེད། དེ་དག་ནི་ཞོར་འཕྲོས་ཙམ་ཡིན།
ལྷག་པར་དུ་ང་ཚོའི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་དུ་ཕྲུ་གུའི་སེམས་ཁམས་དང་མཐུན་པའི་བྱིས་སྒྲུང་ཧ་ཅང་ཉུང་ཉུང་རེད། དེར་བརྟེན་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་སྐུ་ངལ་འཛེམས་མེད་ཀྱིས་རང་རེའི་བོད་རིགས་ན་གཞོན་རྣམས་ཀྱི་སེམས་ཁམས་དང་མཐུན་པ་བྱིས་སྒྲུང་དུ་མ་ཞིག་པར་སྐྲུན་གནང་སྟེ་ང་ཚོའི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་སྟོང་ཆ་སྐོང་བཞིན་ཡོད། དེ་དག་ནི་དགའ་འོས་པའི་ལས་དོན་ཞིག་རེད་སྙམ། དེ་བཞིན་ཆར་པ་ཆུ་རོགས་དང་། ཉི་མ་མེ་གྲོགས་ཞེས་པ་ལྟར་ཚོགས་སྡེ་གཞན་གྱིས་ཀྱང་ཕྲུ་གུའི་སེམས་ཁམས་དང་མཐུན་པའི་ཕྱི་གླིང་བྱིས་སྒྲུང་དུ་མ་ཕབ་སྒྱུར་གྱིས་འགྲེམས་སྤེལ་གནང་བཞིན་མཆིས་པས། དེང་སྐབས་སྔོན་ལྟར་མ་ཡིན་པའི་ཕྲུ་གུ་ཀློག་རོགས་བྱས་ན་བྱིས་སྒྲུང་མི་རག་པའི་སེམས་ཁྲལ་མེད་པ་ལྟ་བུ་གྱུར་འདུག དེ་དག་ནི་དགའ་བ་སྒོམ་འོས་པའི་གནས་ཚུལ་ཞིག་རེད་སྙམ།
སྔོན་མ་བྱིས་སྒྲུང་འགའ་ཤས་ལས་ཚོང་རྒྱུ་མེད་ཅིང་། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༣ ནང་ལ་ཕ་ཡུལ་མུ་འབྲེལ་སྒྲུང་གཏམ་དང་། ཕ་ཡུལ་དུས་དེབ་དང་པོ་ནས་བཅུ་གཅིག གངས་ལྗོངས་དང་པོ་ནས་དགུ་པ་ཙམ་ལས་གཞན་བྱིས་སྒྲུང་མང་པོ་ཞིག་མེད་པ་རེད། དེ་ནས་རིམ་པས་ཤེས་ལྡན་པ་མང་པོས་ང་ཚོའི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་ཕྲུ་གུའི་སེམས་ཁམས་དང་མཐུན་པའི་བྱིས་སྒྲུང་དགོས་ཚུལ་ཡང་ཡང་དགོངས་ཚུལ་གསུང་དོན་ལྟར། ཤེས་ལྷན་འབྲེལ་ཡོད་ཚོས་ཐུགས་དགོངས་བླ་ཆེན་བཞེས་ནས་སྐུ་ངལ་འཛེམས་མེད་ཀྱིས་བྱིས་སྒྲུང་ཁག་རྩོམ་སྒྲིག་གནང་བ་དང་། ཤེས་པར་གྱིས་མུ་མཐུད་པར་སྐྲུན་གནང་བཞིན་བྱིས་སྒྲུང་བརྒྱ་དང་ལྔ་བཅུ་ལྷག་ཙམ་དེང་སྐབས་ཚོང་འགྲེམས་བྱ་རྒྱུ་ཡོད་པ་རེད། དེ་འདྲའི་བྱིས་སྒྲུང་རྩོམ་སྒྲིག་དང་པར་སྐྲུན་གནང་བ་ལས་དེང་སྐབས་བོད་པའི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་དུ་ཕན་ཐོགས་རླབས་ཆེན་ཡོང་བཞིན་ཡོད།
དེ་བཞིན་ཕྲུ་གུའི་ཕ་མའི་སེམས་ཁམས་ལ་བཟང་ཕྱོགས་ཀྱི་འགྱུར་བ་ཆེན་པོ་ཞིག་ཕྱིན་པའི་ཚོར་སྣང་བྱུང་ཞིང་། ཕ་མས་ཕྲུ་གུ་མཉམ་དུ་འཁྲིད་ནས་ཕྲུ་གུའི་འདོད་མོས་ལྟར་བྱིས་སྒྲུང་ཉོ་བ་སོགས་བྱེད་ཀྱི་འདུག་ལ། ཕྲུ་གུའི་སྒྲུང་དེབ་ག་ཚད་ཉོ་དགོས་ལབ་པ་ཡིན་ན་ཉོ་དགོས་མ་རེད་ལབ་མཁན་ཕ་མ་གཅིག་ཀྱང་མཐོང་མ་སོང་། སྔོན་མ་ཡིན་ན་ཕྲུ་གུས་སྒྲུང་དེབ་ཉོ་དགོས་ལབ་པ་ཡིན་ན་ཕ་མས་ཀློག་གི་མ་རེད། སྒོར་མོ་འཕྲོག་ལྷག་རེད་ཅེས་བརྗོད་པ་ངས་ཐེངས་མང་མཐོང་མྱོང་ཡོད། ཕྲུ་གུ་ངུ་ནས་སྒྲུང་དེབ་ཉོ་དགོས་ལབ་ནའང་ཕ་མ་འགའ་ཤས་ཀྱིས་ཉོ་རོགས་བྱེད་ཀྱི་མ་རེད། སྐབས་དེ་དུས་ངའི་སེམས་ནང་བློ་ཕམ་སྐྱེ་མྱོང་ཡོད། དེང་སྐབས་སྔོན་ལྟར་མ་ཡིན་པར་དེང་སྐབས་ཕ་མས་ཕྲུ་གུའི་འདོད་མོས་ལྟར་སྒོར་མོ་ལ་ཕངས་སེམས་མེད་པར་བྱིས་སྒྲུང་ཉོ་བཞིན་མཆིས།
བྱིས་སྒྲུང་ཚོང་འགྲེམས་བྱེད་མཁན། ཤེས་རིག་དཔར་ཁང་། སཾ་བྷོ་ཊ་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས། དྷ་སྟེང་བོད་ཁྱིམ། འཇམ་དབྱངས་ཤེས་ཡོན་སོགས་ཚོགས་སྡེ་བཞི་ཙམ་མཆིས། ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ནས་པར་སྐྲུན་གནང་པའི་དཔེ་དེབ་དང་། བྱིས་པའི་འགུལ་བརྙན། བརྩམས་སྒྲུང་བཅོ་བརྒྱད་ཕབ་སྒྱུར་ཟིན་ནས་མང་ཚོགས་ལ་འགྲེམས་གནང་བ་དང་། བོད་ནང་ནས་གྲགས་ཅན་བརྩམས་སྒྲུང་འགའ་ཤས་པར་སྐྲུན་གནང་ནས་འགྲེམས་སྤེལ་གནང་སོང་།
དེ་ཡང་ཤེས་རིག་དྲ་ཚིག་ལས། “སྤྱིར་བརྩམས་སྒྲུང་བོད་སྒྱུར་གྱི་ལས་དོན་དེ་བཞིན་ཕྱི་རྒྱལ་རོགས་ཚོགས་ཤིག་གི་མཐུན་འགྱུར་འོག་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་ལག་བསྟར་གནང་བཞིན་པའི་ལས་གཞི་གལ་ཆེན་ཞིག་ཡིན་པ་དང་། ལས་གཞི་དེ་བརྒྱུད་ཕྱི་སྐད་དུ་ཡོད་པའི་བརྩམས་སྒྲུང་བཞི་བཅུ་ཙམ་ཞིག་བོད་སྐད་དུ་བསྒྱུར་འཆར་ཡོད་པ་ལྟར། དཔེ་དེབ་ ༡༨ ཕབ་སྒྱུར་ལེགས་པར་ཟིན་ཏེ་དེ་རིང་དབུ་འབྱེད་དང་རིན་མེད་འགྲེམས་སྤེལ་གནང་ཡོད་པ་དང་། དེ་འཕྲོས་དཔེ་དེབ་ཉི་ཤུ་སྐོར་རིང་མིན་ཕབ་སྒྱུར་ཟིན་འཕྲལ་དབུ་འབྱེད་འགྲེམས་སྤེལ་གནང་འཆར་ཡོད་པ་རེད། ཕྱོགས་མཚུངས་བོད་ནང་དུ་པར་སྐྲུན་ཟིན་པའི་དཔེ་དེབ་གལ་ཆེ་བཅུ་དྲག་འདེམས་ཀྱིས་པར་སྐྲུན་དང་འགྲེམས་སྤེལ་ཡང་གནང་ཡོད།” ཅེས་བཀོད་དོན་ལྟར་དེ་དོན་དེ་དག་ནི་ཧ་ཅང་རྩ་ཆེན་པོ་ཞིག་རེད། ཕྲུ་གུ་ནི་ང་ཚོའི་མ་འོངས་པའི་བོད་ས་འཛུགས་སྐྲུན་གནང་མཁན་གཙོ་བོ་ཡིན་ཞེས་གསུང་དོན་ལྟར། ང་ཚོའི་བུ་ཕྲུག་རྣམས་ལ་ཤེས་ཡོན་ཚད་ལྡན་ཐོབ་ཐབས་ལ་སྔར་ལྷག་འབད་བརྩོན་གནང་དགོས་པ་དེ་རེད།
མཛད་སྒོ་གྲོལ་རྗེས་དེབ་ཁག་མི་མང་ལ་རིན་མེད་འགྲེམས་སྤེལ་གནང་སོང་། བརྩམས་སྒྲུང་གྲགས་ཅན་བཀྲས་ཟུར་ཚང་གི་གསང་བའི་གཏམ་རྒྱུད་རེད། གཙུག་གཡུ་བཅས་འདུག་པ་དང་། དེ་དག་རག་ཁག་པོ་ཡོད་པ་རེད། ད་རེས་ཤེས་ལྷན་ནས་པར་སྐྲུན་གནང་འདུག་པ་དེས་དོན་གཉེར་ཅན་རྣམས་ལ་ཕན་ཐོགས་རྒྱ་མི་ཆུང་བ་ཡོང་ངེས་སྙམ། དེ་བཞིན་ད་རེས་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་གྲ་སྒྲིག་ཚགས་ཚུད་པོ་གནང་འདུག་པས་འབྲེལ་ཡོད་འགོ་ལས་ཡོངས་ལ་བཀའ་དྲིན་ཆེའོ་ཞེས་ཞུ་འདོད་བྱུང་བ་བཅས། མཐའ་དོན་བོད་མི་རིགས་ལ་བཀའ་དྲིན་བླ་མེད་ཆེ་བའི་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེས་གཙོས་རིས་མེད་སྐྱེས་ཆེན་དམ་པ་རྣམས་སྐུ་ཚེ་ཡུན་རིང་བརྟན་ཅིང་། ཐུགས་ཀྱི་བཞེད་དགོངས་མཐའ་དག་གེགས་མེད་ལྷུན་གྱིས་འགྲུབ་པའི་སྨོན་འདུན་དང་བཅས། ༢༠༢༢ ཟླ་ ༤ ཚེས་ ༡༥ ཉིན་མོར་ཕུལ།
ཆབ་མདོ་ངག་ཕུན་ལགས་ནས་རང་རེའི་སྤྱི་ཚོགས་ལ་དངོས་ཡོད་ལ་ཕན་པའི་བཀའ་མོལ་ཧ་ཅང་གནད་འགག་ཅན་དེ་འདྲ་གསུངས་འདུག་པས་བཀྲིན་ཆེ། མ་འོངས་པར་ཡང་མུ་མཐུད་ནས་བཀའ་མོལ་དེ་བཞིན་གང་མང་འགོད་གནང་ཡོད་པ་ཞུ། ཞུ།། ཐུགས་རྗེ་ཆེ།