གོ་ལའི་ཚ་དྲོད་འཕེལ་ནས་ཇོ་མོ་གླང་མའི་རི་རྒྱུད་ཀྱི་འཁྱག་རོམ་རྣམས་མྱུར་ཚད་མཐོན་པོས་ཞུ་བཞིན་ཡོད་པས་བལ་ཡུལ་ཕྱོགས་ཀྱི་སྒར་ས་ཆེན་མོ་གནས་སྤོར་མ་བྱས་ན་ཉེན་ཁ་ཡོད་པའི་སྔོན་བརྡ་བཏང་ཡོད་འདུག
དེ་རིང་བྷི་བྷི་སི་གསར་ཁང་གིས་གནས་ཚུལ་སྤེལ་བ་ལྟར་ན། འཛམ་གླིང་ཁྱོན་ཡོངས་ཀྱི་གོ་ལའི་ཚ་དྲོད་འཕེལ་བཞིན་ཡོད་པའི་རྐྱེན་གྱིས་འཛམ་གླིང་གི་རི་བོ་མཐོ་ཤོས་ཇོ་མོ་གླང་མའི་ཁུམ་བུའི་འཁྱག་རོམ་རྣམས་རིམ་གྱིས་ཞུ་བཞིན་ཡོད་པ་དང་། མ་འོངས་པར་བལ་ཡུལ་ཕྱོགས་ཀྱི་སྒར་ས་ཆེན་མོར་ཉེན་ཁ་འབྱུང་སྲིད་པས་གནས་སྤོར་གྱི་གྲ་སྒྲིག་བྱེད་བཞིན་ཡོད་སྐོར་བསྒྲགས་འདུག
ད་ལྟའི་ཇོ་མོ་གླང་མའི་སྒར་ས་ཆེན་མོ་དེ་ནི་མཐོ་ཚད་རྨིད་ ༥༣༦༤ ཙམ་དུ་ཆགས་ཡོད་ཅིང་། ཁུམ་བུ་འཁྱག་རོམ་གཙོས་རི་རྒྱུད་ཀྱི་འཁྱག་རོམ་མང་པོ་ཞུ་མུས་ཡིན་པ་མ་ཟད། འཁྱག་རོམ་བཞུས་ནས་ལོ་ལྟར་ཆུ་ལི་ཊིར་( Liter) ས་ཡ་ ༩༥༠༠ ཉུང་དུ་འགྲོ་ཡི་ཡོད་པ་དང་། སྒར་སའི་འཁྱག་རོམ་ཀྱང་ལོ་རེར་རྨིད་ ༡ ལྷག་སྲབ་ཏུ་འགྲོ་ཡི་ཡོད་པའི་རྐྱེན་གྱིས་སྒར་སར་འཁྱག་ཆུ་ཡིས་དཀའ་ངལ་འཕྲད་མུས་ཡིན་པར་བརྟེན། ཇོ་མོ་གླང་མའི་ཁུལ་གྱི་ཡུལ་སྐོར་ལྟ་རྟོག་ཚན་པ་སོགས་ཀྱིས་ད་ལྟའི་སྒར་ས་དེ་རྨིད་ ༢༠༠ ནས་ ༤༠༠ ཡི་དམའ་བའི་ས་ཚིགས་གསར་པ་ཞིག་ཏུ་གནས་སྤོར་བྱ་རྒྱུའི་འཆར་གཞི་གདིང་མུས་ཡིན་ཡང་། བལ་ཡུལ་གཞུང་གིས། ས་ཚིགས་གསར་པ་ཞིག་ཏུ་གནས་སྤོར་བྱ་བར་ཡུལ་མི་སོགས་ལ་གྲོས་བསྡུར་བྱ་དགོས་པར་བརྟེན། སྒར་ས་གནས་སྤོར་གྱི་ལས་གཞི་དེ་ཕྱི་ལོ ༢༠༢༤ ལོར་ལག་བསྟར་ཡོང་སྲིད་སྐོར་བརྗོད་འདུག
གནམ་གཤིས་ཞིབ་དཔྱོད་པ་དག་གིས་རྒྱུས་ལོན་བྱས་པ་ལྟར་ན། རི་འཛེགས་ཀྱི་དུས་ཚོགས་ཆེས་ཡག་ཤོས་ཏེ་ལོ་རེའི་སྟོན་དུས་སུ་མི་གྲངས་ ༡༥༠༠ ལྷག་གིས། སྒར་ས་དེར་གུར་ཕུབ་ནས་སྡོད་ཀྱི་ཡོད་ཀྱང་། ཉེ་བའི་ལོ་ཤས་རིང་འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཡོངས་ཀྱི་ཚ་དྲོད་འཕེལ་ཏེ་ཁུམ་བུ་ཁུལ་གྱི་འཁྱག་རོམ་མྱུར་ཚད་མཐོན་པོས་ཞུ་ཡི་ཡོད་སྟབས། སྒར་སར་ཉེན་ཁ་ཆེན་པོ་ཡོད་པའི་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་མ་ཟད། ཚན་རིག་པ་ཝ་ཊི་སན (Watson)ལགས་ཀྱིས། ད་ལྟ་འཁྱག་རོམ་གྱིས་བསྡམས་ནས་སྲ་བརྟན་དུ་གནས་པའི་བྲག་རྡོ་རྣམས་རིམ་གྱིས་ལྷུང་གི་ཡོད་པ་མ་ཟད། སྒར་སའི་དཀྱིས་དབུས་ན་རྒྱུག་བཞིན་པའི་འཁྱག་རོམ་བཞུས་པའི་རྒྱུག་ཆུ་དེ་ལོ་རེ་བཞིན་ཇེ་ཆེར་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་སྟབས། མ་འོངས་པར་སྒར་སའི་རི་འཛེག་པ་རྣམས་ཀྱི་བདེ་འཇགས་ལ་ཉེན་ཁ་ཡོད་སྐོར་བསྒྲགས་འདུག
བལ་ཡུལ་ཕྱོགས་ཀྱི་ཇོ་མོ་གླང་མའི་སྒར་སའི་འགན་འཛིན་ཤར་པ་ཚེ་རིང་བསྟན་འཛིན་གྱིས། ད་ལྟ་ཇོ་མོ་གླང་མའི་སྒར་ས་ནས་འཁྱག་རོམ་བཞུས་ཏེ་འཁྱག་རོམ་གཞན་འགུལ་སྐྱོད་ཐེབས་པ་དང་། བྲག་རྡོ་ལྷུང་བ་སོགས་ཀྱི་སྒྲ་ཡང་གྲགས་ཀྱི་འདུག་ལ། སྒར་སའི་འཁྱག་རོམ་འགུལ་སྐྱོད་ཐེབས་པའི་རྐྱེན་གྱིས་གུར་སའི་རྡོ་ཧྲུག་རྣམས་ཀྱང་བདུན་ཕྲག་རེ་རེའི་ནང་སྙོམས་པོ་བཟོ་དགོས་ཀྱི་སྐོར་བརྗོད་འདུག
བོད་ཕྱོགས་ཀྱི་ཇོ་མོ་གླང་མའི་སྒར་ས་ཆེན་མོ་ནི་རྒྱ་མཚོའི་ངོས་ལས་ས་བབ་མཐོ་ཚད་སྨི་ ༥༣༠༠ ཙམ་གྱི་རི་ཁུག་ཏུ་གནས་ཤིང་། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་འཛམ་གླིང་ས་ཕྱོགས་གང་ས་ནས་ཡོང་བའི་རི་འཛེག་པ་ཚོར་སྡོད་གུར་དང་ཟ་ཁང་ཚོང་ཁང་། དེ་བཞིན་སྒྲོམ་སྟེགས་སྤོ་ལོ་དང་དགོང་ཚོགས་ཁང་སོགས་ཆེད་འཛུགས་ཀྱིས་ཚོང་ལས་ཀྱི་ལྟེ་བ་ཞིག་ཏུ་བསྒྱུར་ཡོད་འདུག་ལ། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༠ ལོ་ཙམ་ལ་རི་འཛེག་པ་ཞིག་གིས་ཇོ་མོ་གླང་མའི་སྒར་ས་སོགས་སུ་གད་སྙིགས་དང་ཕུང་པོས་ཁེངས་ཡོད་པའི་ཟིན་ཐོ་བཏོན་རྗེས། ཇོ་མོ་གླང་མ་ཚོང་རྫས་ཙམ་དུ་བེད་སྤྱོད་བཏང་དང་གཏོང་བཞིན་པ་ཁོ་ན་མ་ཡིན་པར་གཙང་སྦྲ་བྱེད་དགོས་པའི་གླེང་གཞི་ཆེན་པོ་བྱུང་ཡོད་པ་རེད།
ཨ་རིའི་ཞིབ་འཇུག་སློབ་ཆེན་(University of Maine)གྱིས་འདི་ལོའི་ཕྱི་ཟླ་ ༢ ནང་བཏོན་པའི་ཇོ་མོ་གླང་མའི་འཁྱག་རོམ་བཞུས་པའི་གནད་དོན་ཐད་ཀྱི་སྙན་ཐོའི་ནང་དུ། འདས་པའི་མི་ལོ་ ༢༠ ལྷག་རིང་ཇོ་མོ་གླང་མ་དང་ལྷོ་རྩེ་རི་བོ་གཉིས་ཀྱི་འཁྱག་རོམ་ཕི་ཊི་ ༡༨༠ སྲབ་ཏུ་ཕྱིན་ཡོད་པ་མ་ཟད། རྒྱ་མཚོའི་ངོས་ནས་སྨི་ ༧༩༠༦ ཙམ་ཡོད་པའི་འཁྱག་རོམ་དེ་དག་སྔ་མ་དང་བསྡུར་ན་ཐེངས་༨༠ ལྷག་གི་སྲབ་ཚད་ཇེ་མགྱོགས་སུ་ཕྱིན་ཡོད་ཅིང་། འདས་པའི་མི་ལོ་ཉི་ཤུ་ལྷག་རིང་འཁྱག་པ་ཊོན་( tonne) ཐེར་འབུམ་ ༢༧༠ ཙམ་མེད་པར་ཆགས་ཡོད་སྐོར་བརྗོད་ཡོད་པ་རེད།
གསར་འགོད་པ། དཔལ་ལྡན།
