དེ་རིང་ཉིན་རྒྱབ་ཆུ་ཚོད་གསུམ་པའི་ཐོག་དྷ་ས་ཀིརྟིའི་དགེ་རྩ་ཚོགས་པའི་ཚོགས་ཁང་དུ། སྨོན་ལམ་བོད་ཀྱི་བརྡ་འཕྲིན་ཞིབ་ཁང་གིས་སྨོན་ལམ་རྨང་གཞིའི་ཚིག་མཛོད་དང་། སྨོན་ལམ་ཐ་སྙད་ཚད་གཞི་བརྟག་ཆས་ཀྱི་དྲ་རྒྱའི་མཉེན་ཆས་(Monlam Text Analyzer)ཤིག་འགྲེམ་སྤེལ་གྱི་གསར་འགོད་གསལ་བསྒྲགས་ཤིག་གནང་སོང་།
གསལ་བསྒྲགས་སྐབས་སྨོན་ལམ་བརྡ་འཕྲིན་ཞིབ་འཇུག་ཁང་གི་འགན་འཛིན་དགེ་བཤེས་བློ་བཟང་སྨོན་ལམ་ལགས་ཀྱིས། ང་ཚོས་ཚིག་མཛོད་འདི་གཉིས་བཟོ་དགོས་དོན་ནི་ལས་དང་པོ་བ་ནས་འཛིན་རིམ་གསུམ་པ་བར་གྱི་དམའ་རིམ་འཛིན་གྲྭར་དམིགས་ནས་བསྒྲིགས་པ་ཞིག་ཡིན། ཚིག་མཛོད་འདི་གཉིས་ཀྱིས་ཐ་སྙད་འགྲེལ་བཤད་བརྒྱབ་པ་ཙམ་མིན་པར་སྐད་ཀྱང་ཡོད་པ་ཞིག་ཡིན། དེའི་ནང་དུ་དུམ་ཚན་གསུམ་སྟེ་ལས་དང་པོ་བ་དང་། རྨང་གཞི་དང་པོ། རྨང་གཞི་གཉིས་པ་རུ་དབྱེ་ཡོད། ལས་དང་པོ་བར་ཡི་གེ་སྦྱོར་ཀློག་དང་། གཉིས་པ་དང་གསུམ་པ་ལ་བསྡུས་ཀློག་བྱས་ཡོད། ནང་དོན་ཡང་གོ་བདེ་བོ་བྱས་ནས་བཟོས་ཡོད། ཚིག་མཛོད་ཆེན་མོའི་ནང་དུ་ནང་དོན་འགྲེལ་བཤད་མང་པོ་ཡོད་ཀྱང་། ལས་དང་པོ་སྦྱོང་མཁན་ལ་དེ་དག་བེད་སྤྱོད་ཡོད་པ་མ་རེད། གཙོ་བོ་ཐ་སྙད་གཏན་འབེབ་བྱེད་སྟངས་ཀྱི་ཐོག་ནས་ཡིན། ཨ་རི་ནས་བཟོས་ཡོད་པའི་དམའ་རིམ་གྱི་བྱིས་པའི་ཚིག་མཛོད་ཀྱི་འགྲོ་སྟངས་ལ་གཞི་བཅོལ་ཡོད་པ་དང་། གཞན་ནང་བསྟན་སྲི་ཞུ་ཁང་གིས་དཀའ་ལས་བརྒྱབ་ཡོད་པའི་རྒྱུ་ཆ་ཚང་མ་བླངས་ཡོད། དེ་ནི་རྒན་རྒོན་ཡི་གེ་མི་ཤེས་མཁན་དང་ལོ་ ༧ མན་གྱི་བྱིས་པ་སོགས་ཀྱི་སྐེ་ལ་སྒྲ་འཇུག་བཏགས་ནས་ཉིན་གཅིག་གི་ནང་དུ་སྐད་ཆ་ག་རེ་བཤད་ཀྱི་ཡོད་པའི་ཆུ་ཚོད་ ༣༠༠ ལྷག་སྒྲ་འཇུག་བྱས་ཏེ། ཡིག་ཐོག་ཏུ་ཕབ་ནས་དཀའ་ངལ་མང་པོ་བརྒྱབ་པ་ཞིག་ཡིན། གཞན་བཙན་བྱོལ་ནང་གི་༧གོང་ས་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གི་དྲ་རྒྱ་དང་། བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་དྲ་རྒྱ། ཨེ་ཤ་ཡ་རང་དབང་རླུང་འཕྲིན་ཁང་། དུས་བབ། བང་ཆེན་སོགས་ཀྱི་དྲ་རྒྱའི་ནང་ནས་གསར་འགྱུར་བསྡུས་ཏེ་ཐ་སྙད་གཏུབ་བྱེད་ཀྱི་མཉེན་ཆས་ནང་དུ་བཞག་པའི་བརྒྱ་ཆ་ལ་དཔག་པའི་བེད་སྤྱོད་ཆེ་ཤོས་ཀྱི་ཐ་སྙད་རྣམས་རིམ་པ་བྱས་ནས་བསྒྲིགས་པ་དང་། དེ་ཡང་ཨ་རིས་གཏན་འབེབ་བྱས་པའི་ཐ་སྙད་དང་བསྡུར་སྐབས་བརྒྱ་ཆ་ ༨༥ ཡོང་གི་འདུག ཅེས་དང་། ནུབ་ཕྱོགས་པས་ཉམས་མྱོང་སྟེང་ནས་བཤད་ཡོད་པ་ལྟར། ཁྱད་ཆོས་དང་། རྒྱུག་ཆེ་ཆུང་། ཀློག་པ་པོ་བཅས་ཀྱི་ལྟ་གྲུབ་ཐོག་ནས་འགྲེལ་བཤད་བརྒྱབ་ཡོད་པ་རེད་ལ། དེ་ཡང་བརྒྱ་ཆ་བརྒྱ་མིན་ཡང་། རིམ་པ་བྱས་ནས་འཛམ་གླིང་སྤྱིའི་འགྲོ་སྟངས་ལྟར་ཡར་རྒྱས་གཏོང་རྒྱུ་ཡིན་སྐོར་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་སོང་།
དེ་བཞིན་ཞིབ་འཇུག་ཁང་གི་སྤྱི་ཁྱབ་རྩོམ་སྒྲིག་པ་འཇུ་བསྟན་སྐྱོང་ལགས་ཀྱིས་ཚིག་མཛོད་སྒྲིག་སྟངས་སྐོར་འགྲེལ་བཤད་གནང་སྐབས། ང་ཚོས་ཚིག་མཛོད་སྒྲིག་སྟངས་ནི་ཨ་རིའི་ཨོ་ཁི་སི་ཧྥོར་ཌི་སོགས་ཀྱིས་བསྒྲིགས་ཡོད་པའི་བྱིས་པའི་ཚིག་མཛོད་(Longman Elementary Dictionary དང་། children’s writer’s word book 2nd Edition)ལ་དཔེ་བླངས་ཡོད་པ་དང་། དང་པོ། མི་རྒན་རྒོན་དང་བྱིས་པ་སོགས་ཀྱི་སྒྲ་འཇུག་རྣམས་ཡིག་ཐོག་ཏུ་ཕབ་པ་མཉེས་ཆས་ཀྱིས་གཏུབ་པའི་ཐ་སྙད་ཀྱི་གྲངས་ཚད་བརྒྱ་ཆར་ཕབ་པ་དང། སྤྱི་ཚོགས་དྲ་རྒྱ་ཁག་གི་ཐ་སྙད་སོགས་ཡིག་ཐོག་ཏུ་ཕབ་པའི་བརྒྱ་ཆ་ཕབ་པ་ཡིན། གཉིས་པ་བོད་སྐད་འགྲོ་སྟངས་ཀྱི་ཆ་ནས་གལ་ཆེ་བའི་ཐ་སྙད་དང་། ཕྲད། རྣམ་དབྱེ། བྱ་ཚིག་སོགས་ཀྱི་སྐོར་ཡིན། གསུམ་པ་བོད་ཀྱི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་རིག་གཞུང་གི་གོམས་གཤིས་ཀྱི་དབང་གིས་གལ་ཆེ་བའི་ཐ་སྙད་སོགས་ག་འདྲ་ཡོད་མེད་ཀྱི་དཔེ་མཚོན་གསུམ་དང་བསྡུར་ནས་བསྒྲིགས་པ་རེད། ཚིག་གི་འགྲེལ་བཤད་ཀྱང་ཚིག་གྲུབ་ཐུང་ཐུང་དང་། ཆབ་སྲིད་སོགས་ཀྱི་མ་བསྲེས་པར་བྱིས་པའི་སེམས་ཁམས་དང་མཐུན་པའི་སྟེང་འཛིན་རིམ་གསུམ་པའི་བར་དུ་རྨང་གཞི་ཚིག་མཛོད་བསྒྲིགས་ཡོད། ཅེས་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་སོང་།
ཡང་ཁོང་གིས། བྱིས་པའི་ཚིག་མཛོད་སྒྲིག་སྐབས་དཀའ་ངལ་ཆེ་ཤོས་ནི་བོད་པའི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་དུ་གཏན་འབེབ་བྱས་པའི་བྱིས་པའི་ཚིག་མཛོད་ཅིག་མེད་པ་དེ་རེད། དཀའ་ངལ་གཞན་ཞིག་ནི་ང་ཚོར་བྱིས་པའི་ཉམས་མྱོང་ཞེ་དྲགས་མེད་པ་དེ་རེད། ང་ཚོའི་སྐབས་ཀྱི་བྱིས་པའི་ཉམས་མྱོང་ནི་དུས་རབས་དེ་ཡི་བྱིས་པའི་ཉམས་མྱོང་ཡིན་པ་ལས། དེང་སྐབས་ཀྱི་བྱིས་པའི་འགྲོ་སྟངས་ལ་ཉམས་མྱོང་དེས་ཕན་ཐོགས་ཀྱི་མི་འདུག ཁྱེད་ཚོའི་ལག་ཏུ་ཚིག་མཛོད་འབྱོར་དུས་ཧ་ཅང་སླ་བོ་ཞིག་ཏུ་མཐོང་སྲིད་ཀྱང་། དངོས་གནས་ལག་ལེན་བྱས་དུས་ཧ་ཅང་ཁག་པོ་ཞིག་རེད། ང་ཚོས་བྱིས་པའི་སེམས་ཁམས་བཟུང་ནས་འབྲི་དགོས་དུས་དཀའ་ལས་ཁག་པོ་འདུག ཅེས་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་སོང་།
འདི་ལོའི་བོད་ཀྱི་ལོ་སར་དང་བསྟུན་སྨོན་ལམ་རྨང་གཞིའི་ཚིག་མཛོད་དང་སྨོན་ལམ་ཐ་སྙད་ཚད་གཞི་བརྟག་ཆས་བཅས་དངོས་སུ་སྒོ་འབྱེད་གནང་གི་ཡོད་པ་དང་། འདི་ལོའི་ལོ་མཇུག་ཏུ་སྨོན་ལམ་དམའ་འབྲིང་ཚིག་མཛོད་དང་ལོ་རྗེས་མའི་ནང་སྨོན་ལམ་མཐོ་འབྲིང་ཚིག་མཛོད་བཅས་རྩོམ་སྒྲིག་གནང་འཆར་ཡོད་འདུག
གསར་འགོད་པ། བྱམས་པ་ཚེ་རིང་།
ཧ་ཅང་ཡག་པོ་རེད་བཀྲིས་བདེ་ལེགས་བྱ་བ་ལམ་འགྲོ་ཡོང་བར་ཤོག