བོད་མིའི་འཛུམ་མདངས་དང་སྤྲོ་སྣང་གི་རྒྱབ་ཏུ་ལུས་པའི་ལྐོག་གྱུར་གྱི་སྐྱོ་གར་དང་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ཆག་འཇིག་དག་སྒྲུང་གཏམ་གྱི་ཁྲོད་དུ་གསལ་སྟོན་བྱ་རྒྱུ་གལ་ཆེན་ཡིན་སྐོར་བརྗོད་སོང་།
དེ་རིང་བོད་ཀྱི་དཔེ་མཛོད་ཁང་གིས་བོད་ཀྱི་ན་གཞོན་རྩོམ་པ་པོ་བུད་མེད་ཚེ་རིང་གཡང་འཛོམས་ལགས་ཀྱིས་བརྩམས་ཤིང་། ལོ་ཙཱ་བ་བྱམས་པ་བསྟན་འཛིན་ལགས་ཀྱིས་བོད་བསྒྱུར་བྱས་པའི་འཛམ་གླིང་གཉིས་ཀྱི་སྲུབས་ཀར་འཁྱམས་པའི་རྣམ་ཤེས་ (We Measure the Earth with Our Bodies) ཞེས་པའི་དེབ་དེ་དབུ་འབྱེད་བྱས་ཡོད་པ་མ་ཟད། སྐབས་དེར་རྩོམ་པ་པོ་ཚེ་རིང་གཡང་འཛོམས་ལགས་ཀྱིས། བརྩམས་སྒྲུང་ཁྲོད་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་སྐྱོ་གར་གྱི་ཆ་ཤས་རེ་རེ་དཔེར་བླངས་ཏེ། རང་དབང་ལྡན་པའི་བསམ་བློའི་འཆར་སྣང་གི་ཁྲོད་ན་བརྩམས་སྒྲུང་ཁྲོད་ཀྱི་མི་སྣ་དང་དོན་རྐྱེན་བཞེངས་སྐྲུན་བྱ་རྒྱུ་གལ་ཆེན་ཡིན་སྐོར་སོགས་བརྗོད་བྱུང་།
སྐབས་དེར་བོད་ཀྱི་དཔེ་མཛོད་ཁང་གི་འགན་འཛིན་དགེ་བཤེས་ལྷག་རྡོར་ལགས་ཀྱིས། ངས་ཐོག་མར་དཔེ་དེབ་འདི་ཀློག་སྐབས། དེ་དངོས་སྒྲུང་ཡིན་ནམ་རྟོག་སྒྲུང་ཡིན་ནམ་སྙམ་པའི་དྲི་བ་ཞིག་སླེབས་སོང་། ཞིབ་ཀྱིས་ཀློག་དུས་དཔེ་དེབ་འདིའི་ཁྲོད་རྟོག་སྒྲུང་དང་དངོས་སྒྲུང་གཉིས་ཐག་འཐག་པ་བཞིན་མཉམ་དུ་བསྲེས་ནས་བྲིས་ཡོད་པའི་ཁར། འབྲི་ལུགས་ཀྱི་ཆ་ནས་སྒྲུང་གཏམ་ཁྲོད་རྩོམ་པ་པོས་མི་སྣ་དག་རྟོག་བཏགས་ཀྱིས་བཟོས་བཞག་པ་ཞིག་ཡིན་འདུག་ལ། སྒྲུང་གཏམ་དེ་དངོས་གནས་ཧ་ལས་པའི་ཡག་པོ་བྲིས་འདུག་པས། བོད་པ་ཞིག་གིས་རྟོག་སྒྲུང་འདི་འདྲ་ཞིག་བྲིས་པར་དངོས་གནས་དགའ་པོ་བྱུང་། ཞེས་དང་། ཚེ་རིང་གཡང་འཛོམས་ལགས་ཀྱིས་བརྩམས་སྒྲུང་འབྲི་སྐབས་ཀྱི་མི་སྣ་བཞེངས་སྐྲུན་དང་དོན་རྐྱེན་གྱི་དཀྱོག་མཚམས་གསལ་སྟོན་བྱེད་སྟངས་སོགས་ཀྱི་ཐད་ལ་དམིགས་བསལ་གྱི་ཁྱད་ཆོས་ཡོད་པའི་ཁར། སྒྲུང་གཏམ་དེའི་ཁྲོད་བོད་མི་དག་གི་དགའ་སྤྲོ་དང་འཛུམ་མདངས་ཀྱི་གསེབ་ཏུ་ལུས་པའི་ལྐོག་གྱུར་གྱི་སྐྱོ་གར་དང་མི་རིགས་ཤིག་གི་ཆག་འཇིག་གི་གནས་བབ་དག་རྣམ་པ་མང་པོ་ཞིག་གི་ཐོག་ནས་གསལ་སྟོན་བྱས་ཐུབ་ཡོད་པའི་སྐོར་དང་། བོད་མི་རིགས་འདི་འགྱེལ་ས་ནས་ཡར་ལངས་དགོས་ན། ངེས་པར་དུ་ཤེས་ཡོན་ལ་བརྟེན་ནས་འཛམ་གླིང་གི་མཐོ་སར་འགྲེང་དགོས་པས། ཤེས་རིག་གི་ཐོག་ནས་བོད་མིའི་ངོ་བོ་སྲུང་སྐྱོབ་བྱ་རྒྱུ་དེ་ཧ་ཅང་གལ་ཆེན་ཡིན་སྐོར་སོགས་གསུངས་སོང་།
ན་གཞོན་རྩོམ་པ་པོ་བུད་མེད་ཚེ་རིང་གཡང་འཛོམས་ལགས་ཀྱིས། ངས་དཔེ་དེབ་འདི་འབྲི་སྐབས་མི་སྣ་སྐད་གྲགས་ཅན་སོགས་གང་ལའང་གཞི་བཞག་ནས་བྲིས་པ་ཞིག་མིན་པར། རང་གི་ཕ་མ་དང་སྤུན་ཉེ་སོགས་བོད་མི་དཀྱུས་མ་དག་གི་མི་ཚེ་ལ་གཞི་བཞག་ནས་བྲིས་པ་ཡིན། འཛམ་གླིང་མི་མང་གིས་བོད་མི་དཀྱུས་མ་དག་གི་མི་ཚེའི་ལོ་རྒྱུས་དེ་སྣང་མེད་དུ་འཇོག་གི་ཡོད་ཀྱང་། ང་ལ་མཚོན་ན་ཁོང་ཅག་གི་མི་ཚེའི་ལོ་རྒྱུས་དེ་ཧ་ཅང་གལ་ཆེན་པོ་ཡིན། བརྩམས་སྒྲུང་གི་བརྗོད་སྙིང་གཙོ་བོ་ནི་མིའི་མི་ཚེ་ནི་ཆེས་དོན་སྙིང་ལྡན་པ་ཞིག་ཡིན་སྟབས། མི་ཚེ་དེར་ཞིབ་ཚགས་ཀྱིས་དོ་སྣང་གིས། རྟོག་སྒྲུང་ཁྲོད་ཀྱི་མི་སྣ་དེ་དག་གི་ཁོག་ཏུ་ཞུགས་ནས་ཁོང་ཅག་གི་བསམ་བློ་དང་། དགའ་སྐྱོ་ཆགས་སྡང་གི་སེམས་ཚོར་མང་དག་ཅིག་གསལ་སྟོན་བྱ་རྒྱུ་དེ་ཡིན། དེ་བས་བོད་མི་ཞིག་ཡིན་ན་རང་རང་གི་དགའ་སྐྱོ་ཆགས་སྡང་གི་ཚོར་སྣང་དང་འདྲེས་པའི་སྒྲུང་གཏམ་མང་པོ་ཞིག་རྒྱལ་སྤྱིའི་མང་ཚོགས་ཀྱི་མིག་ལམ་དུ་འདྲེན་རྒྱུ་གལ་ཆེན་པོ་རེད། ཅེས་དང་། ཡང་ཁོང་མོས། བརྩམས་སྒྲུང་ཁྲོད་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་སྐྱོ་གར་གྱི་ཆ་ཤས་རེ་རེ་དཔེར་བླངས་ཏེ། རང་དབང་ལྡན་པའི་བསམ་བློའི་འཆར་སྣང་གི་ཁྲོད་ན་བརྩམས་སྒྲུང་ཁྲོད་ཀྱི་མི་སྣ་དང་དོན་རྐྱེན་བཞེངས་སྐྲུན་བྱ་རྒྱུ་གལ་ཆེན་ཡིན་པས། བོད་མི་ཚོས་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་སྐྱོ་གར་དང་འབྲེལ་བའི་རྟོག་སྒྲུང་འབྲི་སྐབས། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་ས་བཙན་འཛུལ་བྱས་པའི་གཉའ་གནོན་གྱི་ལོ་ཟླ་དག་གསལ་སྟོན་བྱ་དགོས་ཀྱང་། ཁག་ཅིག་གིས་བོད་མིའི་གདོང་གི་འཛུམ་མདངས་དང་སྤྲོ་སྣང་ལྡན་པའི་བོད་མིའི་སེམས་ཁམས་གསལ་སྟོན་བྱེད་ཐབས་བྱེད་ཀྱི་འདུག་ཀྱང་། བོད་མིའི་འཛུམ་མདངས་དང་སྤྲོ་སྣང་གི་རྒྱབ་ཏུ་ལུས་པའི་ལྐོག་གྱུར་གྱི་སྐྱོ་གར་དང་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་སྐྱོ་གར་དག་སྒྲུང་གཏམ་གྱི་ཁྲོད་དུ་གསལ་སྟོན་བྱ་རྒྱུ་དེ་ཧ་ཅང་གལ་ཆེན་ཡིན་སྐོར་སོགས་བརྗོད་སོང་།
བོད་ཀྱི་ན་གཞོན་རྩོམ་པ་པོ་ཚེ་རིང་གཡང་འཛོམས་ལགས་ཀྱི་བརྩམས་ཆོས་འཛམ་གླིང་གཉིས་ཀྱི་སྲུབས་ཀར་འཁྱམས་པའི་རྣམ་ཤེས་ཞེས་པའི་ནང་། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༦༠ ལོར་བོད་ཀྱི་ནང་མི་ཞིག་གི་འཚོ་བའི་གནས་བབ་མཚོན་ཐབས་བྱས་ཡོད་ཅིང་། སྐྱབས་བཅོལ་ནང་མི་དེས་བོད་ནས་རང་ཁྱིམ་བཞག་སྟེ་བལ་ཡུལ་གྱི་སྐྱབས་བཅོལ་གཞིས་སྒར་དང་། དེ་ནས་ཁེ་ན་ཌར་གནས་སྤོར་བྱས་སྐོར་སོགས་བྲིས་ཡོད་ལ། བརྩམས་ཆོས་ཀྱི་མགོ་མཇུག་བར་གསུམ་དུ་བཙན་བྱོལ་བོད་མི་ཞིག་གི་ངེས་གཏན་མེད་པའི་དཀའ་སྡུག་གི་འཚོ་བ་གསལ་སྟོན་བྱས་ཡོད་ལ། རྒྱལ་ཁབ་དང་ཕ་ས་ཕ་ཡུལ་གཞན་ལག་ཏུ་ཤོར་བའི་མི་རིགས་ཤིག་གི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ན་ཟུག་རེ་རེ་འབྲི་ཐབས་བྱས་ཡོད།
ལྡི་ལིའི་ཨིན་དྷི་ར་པར་ས་ཊ་བུད་མེད་མཐོ་སློབ་ (Indraprastha College for Women ) ཏུ་དབྱིན་ཡིག་སློབ་དཔོན་ཆེན་པོའི་ལས་གནས་གཉེར་མྱོང་མཁན། ད་ལྟ་ཁེ་ན་ཌར་གནས་སྡོད་རྩོམ་པ་པོ་དང་སྙན་ངག་མ་སྐལ་བཟང་དབྱངས་འཛོམས་ལགས་ཀྱིས་བྲིས་པའི་ཚེ་རིང་གཡང་འཛོམས་ཀྱི་བརྩམས་ཆོས་དང་འབྲེལ་བའི་དཔྱད་བརྗོད་ནང་། འཛམ་གླིང་གཉིས་ཀྱི་སྲུབས་ཀར་འཁྱམས་པའི་རྣམ་ཤེས་ཞེས་པའི་བརྩམས་ཆོས་འདི་ནི་བོད་མིས་བྲིས་པའི་དབྱིན་རྩོམ་ཇེ་མང་དུ་འགྲོ་བཞིན་པའི་སྡེ་ལ་ཁ་སྣོན་ཁྱད་པར་བ་ཞིག་རེད། སྒྲུང་ནི་སྒྲུང་ཙམ་ཞིག་གཏན་ནས་མིན་པར། དེས་ཁྱེད་ལ་དོན་དག་མང་པོ་ཞིག་ཚོར་ཐུབ་པ་དང་། མཐོང་བ། ཐོས་འཇུག་པའི་ནུས་པ་ཡོད་པ་མ་ཟད། ཁྱེད་རང་རྒྱ་ཆེ་བའི་འཛམ་གླིང་འདིར་གཅིག་པུ་མིན་པ་ཡང་ཤེས་སུ་བཅུག་ཡོད་ལ། རྩོམ་རིག་གི་སྡིངས་ཆའི་སྟེང་བོད་པའི་མིང་འོག་ཏུ་དམར་རྟགས་རྒྱག་བཞིན་ཧ་ལམ་ཕྱི་མི་ཡིན་པའི་རྣམ་པ་སྟོན་བཞིན་པའི་སྐབས་སུ། སྒྲུང་རྩོམ་འདིའི་ནང་བོད་པའི་མིང་མི་འདྲ་བ་མང་པོ་མཐོང་ཐུབ་པ་ནི་སེམས་འགུལ་ཐེབས་པ་ཞིག་རེད། ཅེས་དང་། འཛམ་གླིང་གཉིས་ཀྱི་སྲུབས་ཀར་འཁྱམས་པའི་རྣམ་ཤེས་ནི་མདོར་བསྡུས་ན་ང་ཚོར་བཤུ་གཞོག་ཇི་འདྲ་བྱེད་མིན་མ་ལྟོས་པར་སྟོབས་ཆེན་དགྲ་བོར་ཁ་གཏད་ནས་མུ་མཐུད་རང་དབང་འཐབ་རྩོད་བྱེད་པའི་མིའི་རིགས་ཀྱི་འཚོ་གནས་དང་རེ་འདུན་གྱི་སྙིང་སྟོབས་འགྱུར་བ་མེད་པ་དེ་གསལ་པོ་མཚོན་པར་བྱས་པའི་བརྩམས་ཆོས་ཤིག་ཡིན། ཞེས་བརྗོད་ཡོད་འདུག
རྩོམ་པ་པོ་ཚེ་རིང་གཡང་འཛོམས་ལགས་ནི་བལ་ཡུལ་དུ་སྐྱེས་འཚར་བྱས་ཡོད་ཅིང་། ཕྱིས་སུ་ཁེ་ན་ཌར་གནས་སྤོས་བྱས་ཏེ། གསར་རྩོམ་དང་རྒྱལ་སྤྱིའི་འབྲེལ་ལམ་ཐོག་རིག་གནས་རབ་འབྱམས་པའི་ལག་ཁྱེར་བླངས། ཁོང་མོས་ཁོ་ལུམ་བྷི་ཡ་གཙུག་ལག་སློབ་གཉེར་ཁང་ (Columbia University) ནས་སྒྱུ་རྩལ་རྩོམ་རིག་ (Master of Fine Arts) ཐོག་གཙུག་ལག་རབ་འབྱམས་པའི་སློབ་གཉེར་གནང་། ཁོང་མོའི་བརྩམས་ཆོས་འཛམ་གླིང་གཉིས་ཀྱི་སྲུབས་ཀར་འཁྱམས་པའི་རྣམ་ཤེས་ལ་རྩོམ་པ་པོ་དང་སྙན་ངག་པ་མང་པོ་ཞིག་གིས་གདེང་འཇོག་མི་ཉུང་བ་ཞིག་གནངས་དང་གནང་མུས་ཡིན་འདུག་ལ། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༣ ལོར་རྟོག་སྒྲུང་བརྩམས་ཆོས་ཀྱི་བྱ་དགའ་ཐོབ་ཡོད་པའི་ཁར། ད་ལྟ་དཔེ་དེབ་དེ་འཛམ་གླིང་གི་སྐད་ཡིག་བཞིའི་ནང་བསྒྱུར་ཚར་ཡོད་འདུག
གསར་འགོད་པ། དཔལ་ལྡན།
