རྒྱ་གར་གཞུང་གི་གོ་སྒྲིག་འོག་གནས་མཇལ་བ་ ༧༥༠ ཨུ་ཌར་ཁན་པུ་ལེག་ལ་དང་འབྲས་ལྗོངས་ཀྱི་སྣ་ཐོད་ལ་བརྒྱུད་བོད་ཀྱི་གངས་རིན་པོ་ཆེར་གནས་མཇལ་དུ་གཏང་རྒྱུ་ཡིན་འདུག
བོད་ཀྱི་གནས་མཆོག་གངས་རིན་པོ་ཆེ། དྲ་ལམ་གྱི་པར།
ཁ་སང་རྒྱ་གར་ཕྱི་སྲིད་བློན་ཆེན་ལས་ཁུངས་ཀྱི་གོ་སྒྲིག་འོག རྩིས་འཕྲུལ་རྒྱན་དཀྲུག་(Computerized lottery)བྱས་པ་བརྒྱུད། འདི་ལོའི་ཕྱི་ཟླ་ ༧ ཚེས་ ༣༠ ཉིན་ནས་གངས་རིན་པོ་ཆེར་གནས་མཇལ་དུ་འགྲོ་མཁན་ ༧༥༠ གཏང་རྒྱུ་ཡིན་འདུག་ལ། འདི་ལོར་གངས་རིན་པོ་ཆེར་གནས་མཇལ་དུ་འགྲོ་འདོད་ཡོད་མཁན་སྐྱེས་པ་ ༤༠༢༤ དང་བུད་མེད་ ༡༥༣༧ བཅས་ཁྱོན་མི་གྲངས་ ༥༥༦༡ གིས་རྒྱན་ཁོངས་སུ་འཛུལ་ཞུགས་བྱས་ཡོད་འདུག
འདི་ལོའི་གནས་མཇལ་བའི་ནང་མི་གྲངས་ ༥༠ ཅན་གྱི་སྡེ་ཚན་མི་འདྲ་བ་ ༡༥ རུ་བགོས་ཡོད་པའི་ཁྲོད། སྡེ་ཚན་ལྔས་རྒྱ་གར་བྱང་རྒྱུད་ཀྱི་ཨུ་ཐར་ཀན་མངའ་སྡེའི་ལི་པུ་ལེག་ལ་ ( Lipulekh Pass) བརྒྱུད་ནས་གནས་མཇལ་དུ་འགྲོ་རྒྱུ་དང་། སྡེ་ཚན་བཅུས་རྒྱ་གར་བྱང་ཤར་ཁུལ་འབྲས་ལྗོངས་ཀྱི་སྣ་ཐོད་ལ་(Nathu La) བརྒྱུད་ནས་གནས་མཇལ་དུ་འགྲོ་རྒྱུ་ཡིན་ཞིང་། རྒྱ་གར་བྱང་རྒྱུད་ཀྱི་ཨུ་ཐར་ཀན་མངའ་སྡེའི་ལི་པུ་ལེག་ན་འགྲོ་མཁན་གྱི་གནས་མཇལ་བ་རེ་རེས་འགྲུལ་གླ་སོགས་ཧིན་སྒོར་འབུམ་༡།༧༤ དང་། སྣ་ཐོད་ལ་ནས་འགྲོ་མཁན་ཚོས་ཧིན་སྒོར་འབུམ་ ༢།༨༣ སྤྲོད་དགོས་ཀྱི་ཡོད་འདུག་ལ། སྡེ་ཚན་ཚང་མའི་གནས་མཇལ་དུས་ཡུན་བདུན་ཕྲག་གཉིས་ཡིན་འདུག
གནས་ཚུལ་དེའི་ཐད་རྒྱ་གར་ཕྱི་སྲིད་བློན་ཆེན་ལས་ཁུངས་ཀྱི་བློན་ཆེན་སྐུ་ཞབས་ཀིར་ཏི་ཝར་དྷན་སིང་(Kirti Vardhan Singh )མཆོག་གིས། གནས་མཇལ་བའི་འགྲོ་ལམ་གཉི་ཀར་རྐང་ཐང་དུ་ཅུང་ཙམ་འགྲོ་དགོས་པ་ལས། རླངས་འཁོར་སོགས་ཀྱིས་འགྲོ་འོང་བྱེད་ཆོག་ལ། དྲ་ལམ་ནས་དྲང་བདེན་དང་ཕོ་མོའི་གྲངས་འབོར་འདྲ་མཉམ་གྱི་ཐོག་ནས་འདེམས་སྒྲུག་བྱུང་བ་རྣམས་ལ་སྒེར་གྱི་ཁ་པར་དང་གློག་འཕྲིན་དུ་བརྡ་འཕྲིན་བསྐུར་ཡོད། རང་ངོས་ནས་གངས་རིན་པོ་ཆེར་གནས་མཇལ་དུ་འགྲོ་བའི་དྲ་ཚིགས་ནས་གནས་ཚུལ་འཚོལ་ཞིབ་དགོས་པའང་གལ་ཆེན་པོ་རེད་ཅེས་གསུངས་འདུག
ཡང་ཁོང་གིས། རྒྱ་གར་གཞུང་གིས་གནས་མཇལ་བ་རྣམས་ལ་མཐུན་རྐྱེན་འཛོམས་པ་དང་། འགྲིམ་འགྲུལ། བདེ་འཇགས་ཀྱི་ཐད་ལ་ཤུགས་སྣོན་རྒྱག་གི་ཡོད། གནས་མཇལ་སྐབས་འགན་འཁྲིའི་འདུ་ཤེས་ཡོད་པ་དང་དོན་སྙིང་ལྡན་པའི་ཐོག་ནས་ཕན་ཚུན་ལ་རོགས་འདེགས་དང་ལྷག་པར་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་ཐད་ལ་འགན་ཁུར་དགོས། ཞེས་འབོད་སྐུལ་གནང་འདུག
ཉེ་སྔོན་ཕྱི་ཟླ་ ༣ ཕྱི་ཚེས་ ༢༥ ཉིན་རྒྱ་གར་ཕྱི་སྲིད་བློན་ཆེན་ལས་ཁུངས་ཀྱི་སྐུ་ཞབས་གྷུ་རང་དྷལ་(Gourangalal Das) མཆོག་གིས་སྣེ་འཁྲིད་པའི་རྒྱ་གར་གྱི་སྐུ་ཚབ་ཚོགས་ཆུང་ཞིག་རྒྱ་ནག་གི་རྒྱལ་ས་པེ་ཅིན་དུ་ཕྱིན་ཏེ། རྒྱ་ནག་གི་ཕྱི་སྲིད་བློན་ཆེན་ལས་ཁུངས་ཀྱི་རྒྱ་མཚོ་དང་རྒྱལ་མཚམས་ལས་དོན་གྱི་འགན་འཛིན་ཧོང་ལིང་(Hong Liang) ཟེར་བས་སྣེ་འཁྲིད་པའི་སྐུ་ཚབ་ཚོགས་ཆུང་ཞིག་དང་ཐུག་འཕྲད་གནང་སྟེ། རྒྱ་དཀར་ནག་གཉིས་ཀྱི་ས་མཚམས་ས་ཐིག་(LAC) གི་གནས་སྟངས་ལ་བསྐྱར་ཞིབ་བྱས་ཏེ། ས་ཐིག་གི་རྒྱུད་དུ་གནས་པའི་ཆུ་བོ་དང་གངས་རིན་པོ་ཆེ་སོགས་རྒྱལ་མཚམས་ལས་བརྒལ་བའི་མཉམ་ལས་དང་བརྗེ་རེས་ཀྱི་ལས་གཞི་ཁག་སླར་གསོ་བྱེད་པར་མོས་མཐུན་བྱུང་ཡོད་པ་སོགས། སྔ་གཞུག་ཏུ་རྒྱ་དཀར་ནག་གཉིས་ཀྱི་གནད་ཡོད་མི་སྣ་བར་གླེང་སློང་བྱས་ནས་གྲོས་མཐུན་བྱུང་ཡོད་པ་མ་ཟད། འདི་ལོའི་ཕྱི་ཟླ་ ༤ ཚེས་ ༢༡ ཉིན་རྒྱ་གར་གྱི་རྒྱལ་ས་ལྡི་ལི་གསར་པར་རྒྱ་གར་ཕྱི་འབྲེལ་ལྷན་ཁང་དང་ཨུ་ཌར་ཁན་མངའ་སྡེ་གཞུང་གི་མཐུན་འགྱུར་འོག གངས་རིན་པོ་ཆེར་གནས་མཇལ་དུ་འགྲོ་བའི་སྐོར་དང་འབྲེལ་བའི་ཚོགས་འདུ་ཞིག་འཚོགས་ཡོད་ཅིང་། སྐབས་དེར་གནས་སྐོར་བ་སྣེ་ལེན་སོགས་ཀྱི་འགན་དབང་ཨུ་ཌར་ཁན་མངའ་སྡེ་གཞུང་གི་(Kumaon Mandal Vikas Nigam Limited)མགྲོན་གཉེར་ཁང་ལ་རྩིས་སྤྲད་ཡོད་འདུག
ཕྱི་ལོ་ ༡༩༨༡ ལོར་རྒྱ་དཀར་ནག་གཉིས་ཀྱི་མཉམ་འབྲེལ་གྲོས་ཆོད་ཀྱི་དགོངས་དོན་བཞིན། རྒྱ་གར་གྱི་ཧིན་དྷུ་ཆོས་པ་རྣམས་བོད་ཀྱི་གངས་རིན་པོ་ཆེ་དང་མ་ཕམ་གཡུ་མཚོར་གནས་སྐོར་དུ་གཏོང་མགོ་ཚུགས་ཡོད་ཀྱང་། ཏོག་དབྱིབས་རིམས་ནད་དང་རྒྱ་དཀར་ནག་གཉིས་ཀྱི་གྷལ་ཝན་ལུང་གཞོང་གི་དམག་འཁྲུག དེ་བཞིན་ཕྱོགས་གཉིས་ཀྱི་མཐའ་མཚམས་ས་ཐིག་(LAC) གི་རྩོད་རྙོག་མུ་མཐུད་ནས་བྱུང་བའི་རྐྱེན་གྱིས། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་རྒྱ་གར་བ་རྣམས་བོད་ཀྱི་གངས་རིན་པོ་ཆེར་གནས་སྐོར་དུ་འགྲོ་རྒྱུར་ཚོད་འཛིན་བཀག་སྡོམ་བྱས་ཡོད་པ་རེད།
གནས་མཆོག་གངས་རིན་པོ་ཆེ་ནི་བོད་ཀྱི་མངའ་རིས་ས་ཁུལ་སྤུ་ཧྲེང་རྫོང་གི་བྱང་རྒྱུད་ཀྱི་མ་ཕམ་གཡུ་མཚོའི་ཉེ་ཁུལ་དུ་ཆགས་ཤིང་། ནང་པ་དང་ཧིན་དྷུ། རྗེའུ་ཆོས་ལུགས། བོན་བཅས་ཀྱི་གནས་ཁྱད་པར་ཅན་ཞིག་ཡིན་ལ། ལོ་ལྟར་གངས་རིན་པོ་ཆེར་གནས་བསྐོར་དུ་འགྲོ་བ་ནི་ལོ་གསར་པ་ཞིག་གི་ཆོས་ཕྱོགས་ཀྱི་འགྲུལ་བཞུད་གལ་ཆེ་ཤོས་ཤིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད་ལ། བོད་རང་དབང་རང་བཙན་ཡིན་པའི་སྐབས་སུ་གནས་མཆོག་དེར་བཀག་སྡོམ་གང་ཡང་མེད་ཀྱང་། བོད་ས་ཡོངས་རྫོགས་རྒྱ་ནག་དམར་གཞུང་གིས་བཙན་བཟུང་བྱས་རྗེས་གངས་རིན་པོ་ཆེ་སོགས་སུ་གནས་སྐོར་དུ་འགྲོ་བར་ཐ་ན་བོད་ནང་གི་གནས་མཇལ་བ་ཚོ་ལའང་སྟངས་འཛིན་བཀག་སྡོམ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་མ་ཟད། ལོ་ལྟར་ཚོང་རྫས་ལྟ་བུ་ཞིག་ཏུ་བསྒྱུར་ནས་དམ་དྲག་སྔར་ལྷག་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ་རེད།
གསར་འགོད་པ། དཔལ་ལྡན། རྩོམ་སྒྲིག་བྱེད་མཁན། པདྨ་མཚོ།