སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གིས་ཅེག་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྲིད་འཛིན་པེ་ཊར་པ་ཝེལ་མཆོག་དང་། ཇོར་ཇི་ཡའི་སྲིད་འཛིན་ས་ལོ་མེ་ཛོའུ་ར་བྷི་ཆི་ཝི་ལི་མཆོག་གཉིས་གཙོས་ཡུ་རོབ་གྲོས་ཚོགས་དང་ཅེག་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་སོགས་ལ་མཇལ་འཕྲད་གནང་།
ཟླ་འདིའི་ཕྱི་ཚེས་ ༡༠ ནས་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་སྲིད་སྐྱོང་སྤེན་པ་ཚེ་རིང་མཆོག་ཡུ་རོབ་ཅེཀ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཏུ་གཞུང་འབྲེལ་ཕྱོགས་ཕེབས་གནང་བཞིན་ཡོད་པ་ལྟར། ཁ་སང་ཕྱི་ཚེས་ ༡༥ ཉིན་ཅེག་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྒྱལ་ས་པི་རཀ་(prague) རུ། ཉིན་གུང་གསོལ་ཚིགས་ཐོག་སྲིད་སྐྱོང་སྤེན་པ་ཚེ་རིང་མཆོག་གིས་ཅེག་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་གྲོས་ཚོགས་གོང་མའི་འཐུས་མི་ཇི་རི་ཨོ་བྷར་ཧྥལ་ཛར་(Jiří Oberfalzer) ལགས་དང་། གྲོས་ཚོགས་གོང་མའི་འཐུས་མི་ཕི་རི་མི་སིལ་རཱ་བྷ་སི་(Přemysl Rabas) ལགས་རྣམ་གཉིས་དང་མཇལ་འཕྲད་གནང་ཡོད་ཅིང་། སྐབས་དེར་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་རྣམ་གཉིས་ཀྱིས་བོད་དོན་ཐོག་མུ་མཐུད་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་རྒྱུ་ཡིན་པའི་ཞལ་བཞེས་གནང་འདུག དེ་བཞིན་སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གིས་སི་ནོ་སཱི་སི་(Sinopsis) ཉམས་ཞིབ་ཁང་གི་འགན་འཛིན་མར་ཊིན་ཧཱ་ལཱ (Martin Hála)ལགས་དང་། རྒྱ་ནག་ཉམས་ཞིབ་པ། གསར་འགོད་པ། དཔྱད་བརྗོད་པ་བཅས་སུ་ཐུག་འཕྲད་གནང་སྟེ། མ་འོངས་པར་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཐོག་བོད་དོན་ཐོག་གོ་རྟོགས་ཤུགས་ཆེར་སྤེལ་ཕྱོགས་སྐོར་ལ་བགྲོ་གླེང་གནང་ཡོད་འདུག
ཟླ་འདིའི་ཕྱི་ཚེས་ ༡༤ ཉིན་ཡུ་རོབ་ཅེག་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྒྱལ་ས་པི་རཀ་(prague) རུ། སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གིས་འཇར་མན་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་རོ་དྷི་རེ་ཁི་སི་ཝེ་ཊར་ (Roderich Kiesewetter) ལགས་དང་མཇལ་འཕྲད་གནང་ཡོད་ཅིང་། སྐབས་དེར་སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གིས་འདི་ལོའི་བོད་ཀྱི་ཆོས་ཚོགས་ཚོགས་ཆེན་ཐེངས་ ༡༥ པའི་ཐོག་༸གོང་ས་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་ཡང་སྲིད་རྒྱུན་མཐུད་ཕེབས་ངེས་ཡིན་པ་དང་། ཡང་སྲིད་ངོས་འཛིན་གྱི་བྱེད་སྒོའི་འགན་འཁུར་གཙོ་བོ་དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་དགེ་རྩ་ཁང་ལ་ཡོད་པའི་གསལ་བསྒྲགས་བསྐྱངས་ཡོད་པའི་སྐོར་དང་། ད་ལྟའི་༧པཎ་ཆེན་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གི་ཡང་སྲིད་ཀྱི་གནས་སྟངས་ཐོག་ནས་རྒྱ་ནག་ལ་སློབ་སྦྱོང་བྱ་དགོས་སྐོར། དེ་བཞིན་ཡུ་རོབ་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་བདུན་མཉམ་འབྲེལ་ཐོག་༧གོང་ས་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆོ་མཆོག་་གི་༧སྐུའི་ཡང་སྲིད་གནད་དོན་ཐོག་བསྒྲགས་གཏམ་སྤེལ་བར་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞུས་འདུག སྐུ་ཞབས་རོ་དྷི་རེ་ཁི་སི་ཝེ་ཊར་ལགས་ཀྱིས་རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་ནང་དུ་དམ་དྲག་བྱེད་བཞིན་པའི་གནས་སྟངས་གསལ་སྟོན་བྱས་ཡོད་པ་འགྲེལ་བརྗོད་དང་། བོད་དོན་ཐོག་མུ་མཐུད་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་རྒྱུ་ཡིན་སྐོར་བརྗོད་འདུག
དེའི་རྗེས་སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གིས་སི་ལོ་ཝ་ཀི་ཡའི་ (Slovakia) སྲིད་བློན་ཟུར་པ་ (Iveta Radicova) ལགས་ལ་མཇལ་འཕྲད་གནང་ཡོད་ཅིང་། སྐབས་དེར་ཨེ་ཝེ་ཊ་རེ་ཌི་ཁོ་ཝ་ལགས་ཀྱིས། ༧གོང་ས་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་དགོངས་བཞེས་གནང་བའི་སྤྱི་ཚོགས་དང་། བསམ་བློ། བཟང་སྤྱོད་ཀྱི་ཐོག་དོ་སྣང་ཆེན་པོ་བྱས་ཡོད་པ་མ་ཟད། ཤེས་ཡོན་བསྟི་གནས་ཁག་གི་ཤེས་ཡོན་གྱི་སྒྲོམ་གཞིའི་ནང་དུ་སཱིའི་ཤེས་ཡོན་སློབ་གསོ་འཇུག་འདོད་ཡོད་པའི་སྐོར་དང་། སཱིའི་ཤེས་ཡོན་དང་འབྲེལ་བའི་དཔེ་དེབ་ཁག་ཅིག་ཀྱང་གནང་སྐྱོང་ཡོང་བའི་རེ་སྐུལ་ཞུས་ཡོད། དེ་བཞིན་སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གིས་ཁོང་གི་དགོངས་ཚུལ་ལ་དགའ་བསུ་ཞུས་ཏེ། སཱིའི་ཤེས་ཡོན་ཐོག་དགོས་ངེས་ཀྱི་མཐུན་རྐྱེན་མཁོ་སྤྲོད་གནང་རྒྱུ་ཡིན་འདུག
ཉིན་རྒྱབ་སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གིས་རྒྱལ་མཚམས་མེད་པའི་གསར་འགོད་མཐུན་ཚོགས་ (Reporters Without Borders (RSF) ཀྱི་འགན་འཛིན་ཐི་བའོ་བྷུ་རུ་ཊིན་ (Thibaut Bruttin) ལགས་དང་། པི་རཀ་རྒྱལ་མཚམས་མེད་པའི་གསར་འགོད་མཐུན་ཚོགས་ཀྱི་འགན་འཛིན་པཱ་ཝོལ་ (Pavol Szalai) ལགས་རྣམ་གཉིས་དང་མཇལ་འཕྲད་གནང་ཡོད། སྐབས་དེར་སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གིས་བོད་དང་རྒྱ་ནག་ནང་གི་གསར་འགོད་རང་དབང་དང་། འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་ཛ་དྲག་གནས་སྟངས་ཐོག་ལ་གླེང་སློང་གནང་ཡོད་པ་དང་། བོད་ནང་གི་གནམ་གཤིས་འགྱུར་ལྡོག་དང་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནས་སྟངས་ཐོག་ལ་དོ་སྣང་བྱེད་མཁན་རྣམས་རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་འཇིགས་སྐུལ་གྱི་གནོན་ཤུགས་འོག་གནས་ཡོད་པའི་གནས་སྟངས་སྐོར། དེ་བཞིན་རྒྱལ་མཚམས་མེད་པའི་གསར་འགོད་མཐུན་ཚོགས་ལ་བོད་ནང་གི་དངོས་ཡོད་གནས་ཚུལ་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཐོག་གསལ་སྟོན་གནང་ཐབས་གནང་དགོས་པའི་འབོད་སྐུལ་ཞུས་ཡོད་འདུག།
དེ་བཞིན་ཅེག་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་གྲོས་ཚོགས་ཚོགས་ཁང་དུ། སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གིས་ཅེག་གྲོས་ཚོགས་གོང་མའི་འཐུས་མི་ཇི་རི་རུ་ཛི་ཀ་ (Jiri Ruzicka) ལགས་དང་། གྲོས་ཚོགས་གོང་མའི་འཐུས་མི་པེ་རེམ་སིལ་རཱ་པཱ་སེ་ (Přemysl Rabas) ལགས། དེ་བཞིན་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་ལས་བྱེད་གཞན་བཅས་དང་མཇལ་འཕྲད་གནང་ཡོད། སྐབས་དེར་སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གིས་ཅེག་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྲིད་འཛིན་མཆོག་ཉེ་ལམ་ལ་དྭགས་སུ་ཕེབས་བར་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་དང་། རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་གི་དབུ་ཁྲིད་ནས་༧གོང་ས་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་ལ་མཇལ་བར་ལ་དྭགས་སུ་ཕེབས་པ་ནི་ལོ་རྒྱུས་རང་བཞིན་ལྡན་པ་ཞིག་ཡིན་པ་མ་ཟད། ཅེག་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་དང་བོད་མིའི་འབྲེལ་ལམ་སྲ་བརྟན་དུ་བཏང་ཡོད་ཅེས་གསུངས་འདུག གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་རྣམ་གཉིས་ཀྱིས་ཅེག་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་གྲོས་ཚོགས་ནས་བོད་དོན་ཐོག་རྒྱབ་སྐྱོར་བརྟན་པོ་གནང་རྒྱུ་ཡིན་པ་མ་ཟད། སྲིད་དོན་ཐོག་འགྱུར་བ་གང་འདྲ་ཞིག་ཕྱིན་རུང་གྲོས་ཚོགས་གོང་མའི་ངོས་ནས་དམངས་གཙོ་རྒྱུན་འཛིན་བྱ་རྒྱུར་འགྱུར་བ་མེད་ཅེས་གསུངས་ཡོད་འདུག
ཟླ་འདིའི་ཕྱི་ཚེས་ ༡༣ ཉིན་ཅེག་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཝ་ཁེ་ལེབ་ཧ་ཝེལ་གྱི་ཚོགས་ཁང་ (Václav Havel Hall)དུ། ཞི་བདེའི་གླེང་སྟེགས་ཐེངས་ ༢༩ པའི་ཉིན་གཉིས་པའི་ཐོག་སྲིད་སྐྱོང་སྤེན་པ་ཚེ་རིང་མཆོག་མཉམ་ཞུགས་གནང་ཡོད་ཅིང་། སྐབས་དེར་སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གིས་ཅེག་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྲིད་འཛིན་པེ་ཊར་པ་ཝེལ་ (Petr Pavel) མཆོག་དང་། ཇོར་ཇི་ཡའི་སྲིད་འཛིན་སཱ་ལོ་མེ་ཛོའུ་ར་བྷི་ཆི་ཝི་ལི་ (Salomé Zourabichvili) མཆོག་རྣམ་གཉིས་དང་མཇལ་འཕྲད་གནང་འདུག ཕྱི་དྲོར་སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གིས་རྒྱ་ནག་གིས་ག་དུས་དབང་བསྒྱུར་བྱ་མཚམས་འཇོག་རྒྱུ་ཡིན་ནམ་ཞེས་པའི་བརྗོད་གཞིའི་ཐོག་གསུང་བཤད་གནང་ཡོད་ཅིང་། སྐབས་དེར་ཆེད་དོན་བགྲོ་གླེང་པ་ཨ་རིའི་ཕྱི་སྲིད་ལས་ཁུངས་ཀྱི་ལས་བྱེད་ཟུར་པ་མཱག་ལམ་བྷཊ་ (Mark Lambert) ལགས་དང་། ཐའེ་ཝན་དམངས་གཙོ་ཚོགས་པའི་ཏ་ཁྲི་ལའོ་ (Da Chi Lao) ལགས། རྒྱ་ནག་སྐོར་གྱི་རྒྱལ་སྤྱིའི་རང་བཞིན་གྱི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མིའི་མནའ་འབྲེལ་ཚོགས་པའི་ (Inter-Parliamentary Alliance on China) ཉི་ཧོང་འགན་འཛིན་ཤི་ཨོ་རི་ཡ་མའོ་ (Shiori Yamao) ལགས། ཧ་ཌི་སོན་བསྟི་གནས་ཁང་ (Hudson Institute) གི་ཉམས་ཞིབ་པ་ཇེ་མི་ཧྥེ་ལེ་ (Jamie Fly) ལགས་བཅས་མཉམ་ཞུགས་གནང་སྟེ། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་དབང་ཤེད་རྒྱ་བསྐྱེད་ཀྱིས་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཐོག་ཤུགས་རྐྱེན་སྤྲོད་བཞིན་པའི་མཇུག་འབྲས་སྐོར་ལ་གླེང་སློང་གནང་ཡོད་པ་རེད།
མཛད་འཆར་ལྟར་ན། ཟླ་འདིའི་ཕྱི་ཚེས་ ༡༠ ནས་ཕྱི་ཟླ་ ༡༡ ཚེས་ ༡༤ བར་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་སྲིད་སྐྱོང་སྤེན་པ་ཚེ་རིང་མཆོག་གིས་རྒྱ་གར་གྱི་རྒྱལ་ས་ལྡི་ལི་དང་། ཡུ་རོབ་ཅེག་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ། འཇར་མན། ལྷོ་བྱང་ཨ་མེ་རི་ཁ་བཅས་སུ་གཞུང་འབྲེལ་ཕྱོགས་ཕེབས་ཀྱིས་རྒྱལ་ཁབ་དེ་དག་གི་གནད་ཡོད་མི་སྣར་མཇལ་འཕྲད་གནང་གི་ཡོད་འདུག
གསར་འགོད་པ། བྱམས་པ་ཚེ་རིང་། རྩོམ་སྒྲིག་བྱེད་མཁན། པདྨ་མཚོ།
