བོད་རང་གི་ཁུངས་སྣེ་ལ་འཇུ་རོགས།
ཨི་ལིའོ་ཊ་ སྤེར་ལིང་། ལུང་རིགས་ཀྱིས་བསྒྱུར།
༧གོང་ས་སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་དང་། མཁས་དབང་སུ་ནེ་ཇཱ། མཁས་དབང་ངག་དབང་བསམ་གཏན། མཁས་དབང་པེན་ཊལ། བཀུར་འོས་ལས་རོགས་རྣམ་པ་དང་སྐུ་མགྲོན་རྣམ་པ།
འདས་པའི་ཉིན་གསུམ་གྱི་རིང་ལ་ང་ཚོས་བརྗོད་གཞི་མང་པོ་ཞིག་གི་སྐོར་གླེང་བ་རེད། བོད་ཀྱིས་རང་གི་ས་འབྲེལ་དང་ས་འབྲེལ་མིན་པའི་ཁྱིམ་མཚེས་རྣམས་ལ་འབྲེལ་འདྲིས་ཅི་བྱས་ཀྱི་ཐད་བགྲོ་གླེང་བྱས་པ་ནི་དོན་སྙིང་ཆེན་པོ་རེད་ལ། དམིགས་བསལ་དུས་ཡུན་རིང་པོར་ཁེར་བཅད་དུ་བསྡད་པར་འདོད་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་དང་དེའི་རིག་གཞུང་འདི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་གི་རིག་གཞུང་ལས་མི་རིགས་ཤིག་གི་རིག་གཞུང་ལ་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཀྱིན་པ་༼བརྗོད་ཚིག་འདི་ལ་ཐ་ན་བཙན་བྱོལ་སྤྱི་ཚོགས་ནང་གི་དབུ་ཁྲིད་རྣམ་པས་ཀྱང་ངོ་རྒོལ་བྱེད་ཀྱིན་མེད།༽འདིའི་སྐོར་ལ། སྐོར་ཁག་འདིས་བགྲོ་གླེང་བྱས་པའི་བརྗོད་དོན་རྣམས་ནི་གཅིག་ལ་གཅིག་ལྟོས་ཀྱི་སྒོ་ནས་གནད་ཆེན་པོ་རེད།
ངས་འདི་ནས་ཕྱོགས་སྡོམ་རྒྱག་རྒྱུ་མིན་ལ། ཚོགས་འདུ་འདིའི་ལོ་རྒྱུས་སྡེ་ཚན་ནས་གོ་བའི་ཞིབ་འཇུག་ཆེད་རྩོམ་རེ་རེའི་ཐོག་ནས་གླེང་རྒྱུ་མིན་པར། འདི་དག་ལ་སྤྱིར་བཏང་གི་མཐོང་ཚུལ་ཁག་ཅིག་དཀྱུས་གཅིག་ཏུ་འབུལ་འདོད་བྱུང་། ཚོགས་འདུ་འདིའི་བརྒྱུད་རིམ་ཁྲོད་ཀྱི་གཏམ་བཤད་དང་ཞིབ་འཇུག་སྙན་ཐོོ་ཁག་ནས་ང་ཚོས་བོད་ཀྱི་རིག་གཞུང་གི་མངའ་ཁོངས་དེ་རྒྱ་གར་དང་བོད་ཀྱི་འབྲེལ་བ་ཙམ་དུ་མ་ཟད། བོད་ཀྱི་ས་མཚམས་ཁག་ན་ཡོད་པའི་ལ་དྭགས་དང་འབྲས་ལྗོངས་གཉིས་ཚུད་པའི་ཧི་མ་ལ་ཡའི་ཕ་རོལ་གྱི་ས་ཁུལ་གཞན་དག་ཏུ་ཤུགས་རྐྱེན་བྱུང་བ་རྣམས་མཐོང་ཐོས་བྱུང་བ་རེད། བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་རང་བཞིན་གྱི་རྒྱ་ནག་གི་འབྲེལ་བ་སྟེ། ཆབ་སྲིད་ཙམ་མིན་པར་སྤྱི་ཚོགས་དང་དཔལ་འབྱོར་གྱི་འབྲེལ་བ་ཡང་འདི་ནས་དོན་དངོས་ཀྱིས་ཕན་ཐོགས་པ་ཞིག་གླེང་ཐུབ་སོང་། ཆེད་རྩོམ་ཁག་ཅིག་ནི་དུས་རབས་བཅུ་དགུ་པ་དང་ཉི་ཤུ་བའི་སྐབས་ཀྱི་སྲིད་དོན་སྟོབས་ཤུགས་ཀྱི་འོག་གི་བོད་ཀྱི་གནས་བབ་གཞིར་བཟུང་ནས་ཞིབ་འཇུག་བྱས་འདུག་ལ། འགའ་ཤས་ནི་ཡོན་རྒྱལ་རབས་ཀྱི་གོང་མ་དང་པོ་སེ་ཆེན་རྒྱལ་བོའམ་ཧུ་བི་ལི་ནས་བཟུང་བོད་སོག་ཆིངས་ཡིག་བཞག་པའི་བར་གྱི་སོག་པོའི་ལོ་རྒྱུས་ནང་བྱུང་བའི་བོད་ཀྱི་གནས་བབ་གཞིར་བཟུང་ནས་བྲིས་འདུག དོན་དངོས་ཐོག ཞིབ་འཇུག་ཆེད་རྩོམ་འདི་དག་གིས་བོད་སོག་གཉིས་བར་གྱི་ཆབ་སྲིད་དང་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་འབྲེལ་བ་ཉེ་བོ་དེ་ཇེ་གསལ་དུ་བཏང་ཡོད་ལ། འབྲེལ་བ་འདི་དག་ལ་བརྟེན་ནས་ང་ཚོར་དུས་རབས་ ༡༧ པ་ནས་ ༡༨ པའི་བར་དང་དེའི་ཡར་སྔོན་གྱི་བོད་སོག་གི་འབྲེལ་བ་ཞེས་པའི་བརྗོད་ཚིག་འདི་གྲུབ་པ་ནི་གསལ་བོ་རེད། ཡིན་ཡང་། འདི་ནས་མཚམས་བཞག་ཡོད་པ་མ་རེད། ཆིན་རྒྱལ་རབས་འཛུགས་མཁན་གྱི་མན་ཇུའི་དབང་སྒྱུར་བ་ཚོར་ཡང་འདིའི་ཐོག་འབྲེལ་བ་ཡོད་པ་རེད།
ང་ཚོས་འདིར་ཞིབ་འཇུག་གི་གྲུབ་དོན་གསར་པ་དང་འགྲེལ་སྟངས་གསར་པ་དེ་འདྲ་གོ་རྒྱུ་བྱུང་ལ། འདི་དག་གིས་ཐེངས་འདིའི་ཚོགས་འདུ་འདི་ནི་ནམ་རྒྱུན་བོད་རིག་པའི་ཚོགས་འདུ་དག་ལ་མིག་ལྟོས་ཧ་ཅང་ལེགས་པོ་ཞིག་ཆགས་ཡོད། ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་སྡེ་ཚན་ནང་དུ་ང་ཚོས་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ཆེད་རྩོམ་ཁག་ཕུལ་ཡོད་ལ། ཆེད་རྩོམ་འདི་དག་ནི་ཆབ་སྲིད་དང་། ཆོས་ལུགས་དང་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་འབྲེལ་བ། སྲིད་གཞུང་། ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་རིག་དངོས་སོགས་དེ་ལས་མང་པོར་འབྲེལ་ཡོད། འདི་དག་ཚང་མའི་རིན་ཐང་ཇི་ལྟར་གཞལ་དགོས་སམ། དེ་ལ་ང་ཚོར་བོད་ཀྱི་ལྗིད་ཚད་དང་ཚད་གཞི་གཞལ་སྟངས་ཀྱི་ཞིབ་འཇུག་རྩོམ་ཡིག་ཁྱད་དུ་འཕགས་པ་ཞིག་ཀྱང་བྱུང་།
འདི་དག་ཚང་མ་ལས། བོད་རང་གི་ཁུངས་སྣེ་དེ་རྒྱ་ཆེ་རུ་གཏོང་རྒྱུ་ནི་གལ་ཆེན་པོ་ཆགས་ཡོད་པ་གསལ་བོར་བསྟན་འདུག བོད་པ་རང་གིས་སྔོན་ཆད་དང་དེང་སང་གི་དེབ་དང་ཡིག་ཆ། ཡང་ན་ངག་ཐོག་ནས་བསྒྲགས་གཏམ་སྤེལ་བ་དེ་དག་ནི་ང་ཚོས་གང་སྒྲུབ་རྒྱུའི་དོན་སྙིང་ཡིན། བོད་ཡིག་གི་ལམ་ནས་ལས་ཀ་བྱེད་རྒྱུའི་ནུས་པ་མེད་ཚེ་བོད་དོན་ཞིབ་འཇུག་ནི་ཡོང་ཐབས་མེད་པ་ཞིག་རེད། རྒྱ་གར་ལ་མཚོན་ན་འདི་ནི་བོད་དོན་ཞིབ་འཇུག་པ་སྐུ་ཞབས་ སཱ་རཱ་ཊ། ཅནྡྲ་ དཱ་ས་ ལགས་ཀྱི་སྔོན་ནས་བྱུང་འདུག་ལ། དེ་ནི་དེང་སྐབས་ཀྱང་དངོས་ཡོད་ཆགས་འདུག ཐེངས་འདིའི་ཚོགས་ཆེན་གྱིས་འདི་གསལ་བོ་བཟོས་སོང་། དེར་བརྟེན་ངས་ཚོགས་འདུའི་གོ་སྒྲིག་པ་ལྡི་ལི་གཙུག་ལག་སློབ་གཉེར་ཁང་དང་ཝར་ཎ་མཐོ་སློབ་གཉིས་ལ་ཚོགས་འདུ་འདི་བརྒྱུད་དེ་གནས་སྟངས་འདི་དག་གསལ་བོ་བཟོས་པར་བཀྲ་ཤིས་བདེ་ལེགས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན།
ལོ་རྒྱུས་སྡེ་ཚན་གྱི་ཕྱག་རྩོམ་དག་གིས་ད་དུང་བསྟན་པ་གཅིག་ནི། བོད་དོན་ཞིབ་འཇུག་ཡིན་དགོས་ན་ངེས་པར་ཏུ་ནང་ཆོས་ཞིབ་འཇུག་ཡིན་མི་དགོས་པ་དེ་རེད། འདི་ནི་ནང་ཆོས་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་མཁན་ནམ་ཡང་ན་ང་ཚོའི་ལས་དོན་ཁྲོད་དུ་དེས་གོ་གནས་གང་འདྲ་ཞིག་བཟུང་ཡོད་པ་དེར་སྐྱོན་བརྗོད་བྱས་པ་མིན་པར། བོད་དོན་ཞིབ་འཇུག་པ་རྣལ་མ་ཞིག་ཡིན་དགོས་ན་ནང་ཆོས་རིག་པ་བ་ཞིག་ཡིན་མི་དགོས་པ་དེ་བསྟན་པ་ཡིན། བོད་དང་བོད་མི་རིགས་ཀྱིས་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་དང་མི་རིགས་གཞན་པ་ཇི་བཞིན་རང་གི་སྲོལ་རྒྱུན་དེ་ཚན་རིག་དང་སྒྱུ་རྩལ། ཤེས་ཡོན་བཅས་ཀྱི་ལམ་ནས་ཡར་རྒྱས་བཏང་ཡོད་པ་ནི་ང་ཚོས་མཐོང་གསལ་ལྟར་རེད།
དེ་རིང་འདིར་སློབ་ཕྲུག་དང་ཟུར་ཉན་པ། ལས་བྱེད་གང་ཡིན་ལ་མ་ལྟོས་པར་བོད་རིགས་གཞོན་སྐྱེས་རྣམས་འཛོམས་བསྡད་པ་མཐོང་བས་ང་རང་དགའ་བོ་བྱུང་། འདི་ནས་བཟུང་ངས་བཤད་རྒྱུའི་དོན་དག་རྣམས་ནི་ཐད་ཀར་དུ་ཁྱེད་རྣམས་ལ་དམིགས་ཡོད། ངས་བོད་མིའི་ཤེས་ཡོན་དང་བོད་རང་གི་ཁུངས་སྣེ་ལ་འཇུ་དགོས་པར་བཤད་པ་ཐམས་ཅད་ནི་ཁྱེད་ཅག་གི་ཤུལ་བཞག་རིག་དངོས་ལ་འབྲེལ་ཡོད། བོད་པ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་བོད་དོན་ཞིབ་འཇུག་ལ་དོན་གཉེར་ཇི་ཙམ་ཆེ་ནའང་འདི་ནི་ང་ཚོའི་ཕ་ཤུལ་གྱི་རིག་དངོས་མ་རེད། འདི་ནི་ཁྱེད་ཅག་གི་རེད། ཁྱེད་ཚོས་བོད་ཀྱི་སྔོན་བྱོན་མཁས་པ་དག་དང་ལོ་རྒྱུས་སྨྲ་བ་རྣམས་ཀྱིས་ཁྱོད་ཚོར་བཞག་པའི་བོད་ཡིག་གི་དཔེ་དེབ་རྣམས་བྲང་ཁར་ཉར་དགོས་པ་རེད། དེ་དག་ཀློག་དང་ཁོང་ཚོས་ཁྱོད་ཚོར་ཐད་ཀར་སྐད་ཆ་བཤད་དེ། བོད་ཅེས་པ་དེ་གང་འདྲ་ཞིག་ཡིན་པའི་སྐོར་ལ་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་བའི་ལས་འགུལ་ལས་བྱུང་བའི་དབྱིན་ཡིག་གི་སྟབས་བདེའི་ཡིག་ཆ་དག་ལས་མི་རག་པ་མང་པོ་ཞིག་རག་གི་རེད། ཁྱེད་རང་ཚོའི་ཤུལ་བཞག་རིག་གནས་ཕྱུག་པོ་དེར་བདག་གཅེས་བྱེད་པའམ་ཡང་ན་རུལ་ཏུ་འཇུག་མིན་ནི་ད་ལྟའི་མི་རབས་ཁྱོད་ཚོར་ཐུག་ཡོད་པ་རེད། བོད་ནི་ངེས་པ་དོན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་རེད། བོད་མི་རིགས་ནི་ངེས་པ་དོན་གྱི་མི་རིགས་ཤིག་རེད། ཁོང་ཚོ་ནི་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་པ་དང་མི་རིགས་གཞན་པའི་གྲས་ནས་ལངས་ཏེ་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་དག་དང་མི་རིགས་གཞན་དག་མཉམ་དུ་འབྲེལ་བ་བཙུགས་ཡོད་པ་རེད། བོད་ནི་དག་ཞིང་སྒོམ་རྒྱུའི་དུས་ཚོད་ཡོད་མཁན་དང་ཡང་ན་དེ་ལྟར་ཡོད་པར་འདོད་པ་དག་གི་ཆེད་དུ་བཞག་པའི་དག་ཞིང་ཞིག་(world soul)མ་རེད།
དེང་རབས་ཀྱི་བོད་ཀྱི་གནད་དོན་ནི་ང་ཚོས་འདིར་གླེང་བཞིན་པའི་གནད་དོན་འདི་དག་གི་ཐོག་འཁོར་བཞིན་ཡོད། དེ་ནི་དངོས་ཡོད་གསོན་པོ་ཞིག་རེད། ངས་ལན་གཅིག་ཙམ་མིན་པར་མ་བརྗོད་ཐབས་མེད་ཀྱི་དོན་དག་གཅིག་ཡོད་པ་ནི། བོད་དོན་གྱི་གཡུལ་སའི་ཁོངས་ཀྱི་གཅིག་ནི་ལོ་རྒྱུས་རེད། ཉེ་བའི་ཆ་ལ་མཚོན་ནའང་ ༢༠༠༨ ལོ་ནས་བཟུང་། རྒྱ་ནག་ཏུ་བོད་ཀྱི་གནས་བབ་ཐད་བསྐྱར་བཅོས་ཀྱི་འགྲེལ་བཤད་ཅིག་བཀྲམས་བཞིན་པ་མཐོང་ཞིང་། དེ་ནི་ བོད་འདི་སོག་པོའི་དུས་སྐབས་ནས་བཟུང་རྒྱ་ནག་གི་ཆ་ཤས་ཆགས་པ་མ་རེད། བོད་ནི་འགྲོ་བ་མིའི་འགུལ་སྐྱོད་མགོ་བཙུགས་པ་ནས་བཟུང་རྒྱ་ནག་གི་ཆ་ཤས་ཤིག་རེད། ལྷ་བཙན་པོའི་རྒྱལ་བརྒྱུད་ཡང་ད་ནི་རྒྱ་ནག་གི་རྒྱལ་བརྒྱུད་རེད། ལིའོ་དང་ཇིན་རྒྱལ་ཁབ་རྣམས་སུང་རྒྱལ་ཁབ་དང་མཉམ་གནས་སུ་བསྡད་པ་ལྟར། ལྷ་བཙན་པོའི་རྒྱལ་བརྒྱུད་འདི་ཡང་ཐང་རྒྱལ་རབས་དང་མཉམ་གནས་སུ་ཡོད་ཅེས་ཟེར།
ངས་དོན་དངོས་དང་སྦྱོར་གང་ཐུབ་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད། འདི་དག་ནི་འགྲེལ་སྟངས་ཙམ་ཞིག་མ་རེད། འདི་དག་ནི་དོན་དངོས་རེད། ཡིན་ཡང་འདི་དག་ལ་གཏུགས་ཏེ་གོ་རྟོགས་ཐེབས་རྒྱུ་ནི་རྫོགས་མཐའ་མེད་པའི་ལས་ཀ་རེད། དེར་བརྟེན་འདི་ནས་མི་འགའ་ཤས་ངའི་སར་ཡོང་སྟེ་ཁྱོད་ཀྱིས་འདི་ནས་རང་བཙན་གྱི་སྐོར་ལ་སྐད་ཆ་བཤད་རོགས་ཟེར།
རེད། (ད་ནི་ངས་ངའི་ཚབ་བྱས་ནས་བཤད་པ་མ་གཏོགས་ཁང་པ་འདིའི་ནང་གི་མི་སུ་གཅིག་གི་ཆེད་དུའང་བཤད་ཀྱིན་མེད།) ངས་བོད་ནི་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་རྒྱ་ནག་ ལས ་རང་བཙན་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཡིན་པར་བསམས་པ་རེད་དམ། ལོས་ཡོད། འདིའི་ཕྱོགས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ལ་ང་རང་ངེས་ཐག་ཆོད་ཡོད། དེར་བརྟེན་ངས་ད་ལྟ་བོད་ཀྱི་གནས་སྟངས་འདི་རྒྱ་ནག་གི་འོག་ཏུ་ཡོད་པ་ནི་ལོ་རྒྱུས་འདི་ལ་ཁྱད་གསོད་བྱས་པར་བསམ་དགོས་པ་རེད་དམ། ལན་ནི་གཅིག་པ་རེད། དེ་ལས་ཀྱང་ངས་རྟོག་དཔྱོད་བྱས་པར་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་དབུ་ཁྲིད་དག་གིས་ལག་ལེན་དང་དངོས་ཡོད་ལ་བསྟུན་ཏེ་བདམས་པའི་ལམ་ཁ་དེ་ད་ནི་ལག་ལེན་ལ་མི་ཡོང་བ་དང་དངོས་ཡོད་ལ་མི་འཚམ་པ་གསལ་བོར་གྱུར་འདུག དེར་བརྟེན་ང་ལ་རང་བཙན་གྱི་སྐོར་བཤད་རོགས་ལབ་པ་རེད། ག་རེ་བྱས་ནས་ང་ཡིན་དགོས་པ་རེད། འོ་ན་ཁྱོད། ལྷག་པར་དུ་དབུ་ཁྲིད་དག་དང་མཉམ་དུ་སྡོད་མཁན་ཚོར་ལབ་ཀྱིན་ཡོད། ད་ནི་ཁྱོད་ཚོས་བཤད་དགོས་པའི་དུས་རེད། དབང་འཛིན་ཤོག་ཁག་གི་ཕྱི་དང་ནང་གང་དུ་ཡོད་རུང་། མགོ་ཁྲིད་ཚོར་ “ལགས། ལགས་སོ་” དང་བླ་མ་ཚོར་”སྐྱབས་སུ་མཆི་” ཟེར་བ་སོགས་སེམས་ལ་གང་ཤར་བ་དང་ཁ་ནས་གང་ཐོན་པ་གཉིས་ཁ་ཁ་མིན་པར་ཁ་གྲག་དགོས་པ་རེད། ཡང་ན་དེ་ལས་སྡུག་པ་ཞིག་ལ། “ཤེས་ཡོན་པ་འདི་དག་ཚང་མ་སྐོང་། ཁོ་ཚོར་དངོས་ཤུགས་གང་རུང་བརྒྱུད་ནས་རང་བཙན་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་གྱི་སྐད་ཆ་རྣམས་བཤད་དུ་བཅུག་རྗེས། བློ་དོགས་ཆེན་པོ་ཞིག་གི་ངང་ནས། ལྟོས་དང་ང་ཚོ་ནི་ཇི་འདྲའི་ཞི་འཇམ་དང་ལག་ལེན་ལ་འཁེལ་བ། དངོས་ཡོད་ལ་བསྟུན་མཁས་ཤིག་རེད་ཨང་ཅེས་ཤེས་ཡོན་པ་དག་གིས་གནད་དོན་གང་གི་སྟེང་བཤད་པ་དག་འབྲེལ་མེད་དུ་བཟོ་གི་རེད།” ངས་ནི་རང་གི་རྩོམ་ཡིག་དག་ཁག་ཅིག་གིས་བེད་སྤྱོད་བྱེད་འདོད་པ་བཞིན་གཞན་ལ་ཚོང་གཏམ་བྱེད་ཀྱི་ལག་ཆར་བཀོལ་རྒྱུར་དགག་བྱ་བྱེད་གི་ཡོད། འདི་ནས་དེ་ཡིན་ལ་གཞན་ནས་ཀྱང་དེ་ག་རང་ཡིན།
འདི་ན་མ་འཛིང་བའི་སེམས་ཤུགས་ཀྱི་དྲ་བ་ཞིག་ཡོད་ལ། དེ་ནི་ངས་གོང་དུ་བཤད་པ་ལྟར། ཁྱེད་ཚོས་རང་གི་ཕ་མེས་ཀྱི་ཤུལ་བཞག་རིག་དངོས་ཕྱུག་པོ་དེ་དག་ཉར་ཞིང་། གྲངས་མེད་པའི་དཔེ་ཆ་དེ་དག་གི་ཁ་ཕྱེ་བ་ཡིན་ན་དུས་རབས་རེ་རེའི་ནང་གི་དོན་དངོས་དག་ཁྱོད་ཚོར་ཁ་ཐུག་ཏུ་བཤད་གི་རེད། ཁྱོད་ཀྱི་རིག་གཞུང་གི་ཤུལ་བཞག་དང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཤུལ་བཞག་དེ་ཉར་རྒྱུ་ཡིན་ནམ་བརླག་འཇུག་རྒྱུ་གང་ཡིན་ནི་ཁྱོད་ཚོར་ཐུག་ཡོད་པ་རེད། གལ་སྲིད་ཕྱི་མ་དེ་ཡིན་ཚེ། ཕྱིས་སུ་མ་མཐར་ཡང་གཞན་གྱིས་བོད་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱས་མ་སོང་ཞེས་སྡུག་ཡུས་མི་འདོན་པར་ཞུ།
འདི་ནས་ངས་ཐུགས་རྗེ་ལེགས་གསོལ་གྱི་ཚིག་འགའ་བཤད་འདོད་བྱུང་། ངས་མི་སྒེར་རེ་རེ་ལ་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞུ་དགོས་སའི་ལས་བྱེད་མང་པོ་ཞིག་ཡོད། ཁོང་རྣམ་པའི་ལས་ཀ་ནི་ཡིད་དུ་འོང་པ་ཞིག་རེད་ལ། ང་ཚོར་ལྟ་སྐྱོང་དཔེ་མེད་པ་ཞིག་གནང་བྱུང་། འདིར་ཁྱད་པར་དུ་ཐུགས་རྗེ་འབུལ་དགོས་ས་ཡོད་རུང་ངས་འདི་ནས་རེ་རེ་བཞིན་མིང་འདོན་རྒྱུ་མིན། ཡིན་ཡང་། ངས་ལྡི་ལི་གཙུག་ལག་སློབ་གཉེར་ཁང་དང་ཝར་ཎ་མཐོ་སློབ་གཉིས་ཀྱི་མཁས་དབང་སྐུ་ཞབས་ དི་པཱག་ པེན་ཊལ་མཆོག་དང་ངག་དབང་བསམ་གཏན་རྣམ་གཉིས་ཀྱི་མིང་འབོད་དགོས་བྱུང་སོང་ལ། ཁོང་གཉིས་ཀྱི་མཐུན་འགྱུར་རོགས་རམ་ལ་བརྟེན་ནས་ཚོགས་ཆེན་འདི་འཚོགས་ཐུབ་སོང་། ང་ཚོ་ཚང་མས་འདུ་འཛོམས་འདིའི་ཕྱོགས་ནས་ཁྱེད་རྣམ་པ་གཉིས་ལ་བཀའ་དྲིན་ཞུ་དགོས་ཡོད། དེ་ནས་ངས་ཚོགས་འདུ་འདིའི་ཐད་ཚང་མར་གློག་འཕྲིན་གྱི་འབྲེལ་བ་འཛིན་མཁན་སྒྲོལ་མ་ལགས་ལ་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞུ། མཐའ་མ་དེར་ང་ཚོ་མང་པོ་ཞིག་གི་གྲོགས་པོ་རྙིང་པ་མཁས་དབང་བྱམས་པ་བསམ་གཏན་ལགས་རེད། ཁོང་གིས་སཱ་ར་ན་ཋ་ནས་ཞིབ་འཇུག་དང་ཕྱག་འགན་གྱི་ཞོར་དུ་ཚོགས་ཆེན་འདིའི་དོན་དུ་ཕྱག་ལས་རྒྱ་ཆེན་པོ་གནང་ཡོད། ཁོང་གིས་ལྡི་ལི་ནས་དགའ་བསུ་ཞུས་པར་སྙིང་ཐག་པ་ནས་དགའ་བོ་བྱུང་ལ། ཁོང་གིས་ཀྱང་རང་གི་ཕྱག་ལས་དེ་དོན་ཕན་སོང་ཡོད་པ་ཚོར་རྒྱུའི་རེ་བ་ཡོད། ངས་ནི་དེ་ལྟར་དུ་ཚོར་ཡོད།
༼གཏམ་བཤད་འདི་༧གོང་ས་མཆོག་དབུ་བཞུགས་སྐབས་ཀྱི་མཇུག་སྡོམ་གསུང་བཤད་དུ་སྤེལ་བ་ཞིག་རེད།༽
ཨེ་ཕག་སྣ་ཁྱེད་དེ་རིང་ཡང་མ་སླེབས་པ་ཁྱེད་ག་ན་སོང་། དེ་རིང་ཉིན་གཅིག་ནང་དུ་ངས་ཉུང་ཚད་བྱས་ན་ཐོན་བཅུ་བལྟས་པ་ཡིན། ཁྱེད་ཡོང་རྒྱུ་མེད་ལུགས་འདིར་བལྟས་ན་ཁྱེད་ཀྱི་སྣ་བོ་རིང་པོ་དེར་འཇིག་རྟེན་འཁོར་བའི་དྲི་ངན་ཞིག་ཁ་བ་འདྲ།
ཤ་ཁྲག་རུས་ལགས་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་སྨྲ་བ་རྣམས་ཀྱིས་ང་ཚོར་བཞག་པའི་དཔེ་དེབ་བྲང་ལ་ཉར་ནས་སྡོད་སྡོད་པ་ཡིན་ལྟོ་གོས་གནམ་ནས་བབས་ཡོང་གིན་རེད་དམ།
མ་ཟད་བརྗོད་གཞི་གཙོ་བོ་རིག་གཞུང་ཡིན་པའི་བོད་ཡིག་གི་དེབ་ཞིག་ངོ་སྤྲོད་གནང་རོགས་ཞུ།
རྒྱལ་ཞེན་ཅན་གྱི་བོད་རིགས་སྤུན་ཟླ་
ཁྱེད་ཚོས་བོད་ཀྱི་སྔོན་བྱོན་མཁས་པ་དག་དང་ལོ་རྒྱུས་སྨྲ་བ་རྣམས་ཀྱིས་ཁྱོད་ཚོར་བཞག་པའི་བོད་ཡིག་གི་དཔེ་དེབ་རྣམས་བྲང་ཁར་ཉར་དགོས་པ་རེད། དེ་དག་ཀློག་དང་ཁོང་ཚོས་ཁྱོད་ཚོར་ཐད་ཀར་སྐད་ཆ་བཤད་དེ། བོད་ཅེས་པ་དེ་གང་འདྲ་ཞིག་ཡིན་པའི་སྐོར་ལ་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་བའི་ལས་འགུལ་ལས་བྱུང་བའི་དབྱིན་ཡིག་གི་སྟབས་བདེའི་ཡིག་ཆ་དག་ལས་མི་རག་པ་མང་པོ་ཞིག་རག་གི་རེད། ཁྱེད་རང་ཚོའི་ཤུལ་བཞག་རིག་གནས་ཕྱུག་པོ་དེར་བདག་གཅེས་བྱེད་པའམ་ཡང་ན་རུལ་ཏུ་འཇུག་མིན་ནི་ད་ལྟའི་མི་རབས་ཁྱོད་ཚོར་ཐུག་ཡོད་པ་རེད། བོད་ནི་ངེས་པ་དོན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་རེད། བོད་མི་རིགས་ནི་ངེས་པ་དོན་གྱི་མི་རིགས་ཤིག་རེད། ཁོང་ཚོ་ནི་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་པ་དང་མི་རིགས་གཞན་པའི་གྲས་ནས་ལངས་ཏེ་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་དག་དང་མི་རིགས་གཞན་དག་མཉམ་དུ་འབྲེལ་བ་བཙུགས་ཡོད་པ་རེད། བོད་ནི་དག་ཞིང་སྒོམ་རྒྱུའི་དུས་ཚོད་ཡོད་མཁན་དང་ཡང་ན་དེ་ལྟར་ཡོད་པར་འདོད་པ་དག་གི་ཆེད་དུ་བཞག་པའི་དག་ཞིང་ཞིག་(world soul)མ་རེད།
དབྱིན་ཡིག་ཁོ་ན་ལས་གང་ཞིག་རྙེད་འདོད་བྱེད་མཁན་གྱི་དེང་རབས་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་ཞེན་ཅག་དག་གིས་ཁོས་གསུངས་པའི་གོང་གི་སྐད་ཆ་འདི་དག་ལ་དངོས་ནས་བསམ་བློ་ཞིབ་མོ་ཞིག་གཏོང་རོགས་གནོང་། དེ་མིན་མིང་དང་སྙན་གྲགས་མེད་མཁན་ང་ལྟ་བུ་ཞིག་གིས་སྐད་ཆ་འདིའི་རིགས་ག་ཚོད་ཞུས་ཀྱང་སྤུན་ཟླ་རེ་ཟུང་གི་རྣ་བར་འཛུལ་སྲིད་ཀྱང་། མང་ཤོས་ཀྱིས་ཁྲེལ་དགོད་བྱེད་པ་ལས་མེད་དུས། གོང་གི་འདི་ནི་སྙན་གྲགས་ཅན་གྱི་མི་སྣ་ཞིག་གི་གསུངས་པ་ཡིན་དུས། དེ་མཚུངས་ཀྱི་དོན་སྣང་ཞིག་ཀྱང་བྱེད་སྲིད་པ་ཡིན།
ང་ལ་ཡང་དེ་འདྲ་མང་པོ་བྱུང་མྱོང་སོང་དེ་ཡིན་ན་ངོ་མ་དཀའ་ལས་ཁ་པོ་ཞིག་རེད། བྲིས་བྲིས་ཚར་དུས་ཡར་འཇུག་མི་ཐུབ་དུས་ཁོང་ཁྲོ་མེ་འབར་ནས་ཀམ་པུང་དྲར་འདི་ཡང་མར་ཅག་བྱ་དགོས་ས་རེད་དྲན་གྱིན་འདུག་
ལྷོ་ཕྲུག་ལགས་ཁྱེད་དཀའ་ལས་རྒྱག་ཡོད་པ་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཡིན་ཡང་འབྲས་བུ་ཐོན་མ་ཐུབ་པ་ཕམ་པོ་རེད། སང་ཉིན་ངས་སྒུག་སྡོད་ཀྱི་ཡིན།
གྲོགས་ཅོ་རི་ཁྱོད་ཀྱིས་དྲིས་པ་ལྟར་རིག་གཞུང་གི་གོ་བའི་ཐད་བསམ་ཚུལ་རིང་ཐག་ཆོད་ཅིག་བྲིས་ཏེ་བློ་ཁ་ཚིམས་མདོག་གིས་ཡར་འཇུག་ཅིག་བྱས་པས་དྲ་ཐོག་ཏུ་ཤར་རྒྱུ་ཞིག་མ་བྱུང་བའི་ཐོག་མཆན་འདེབས་ཀྱི་དྲ་སྒོ་དེ་ཡང་ཡང་བསྐྱར་ཕྱེ་དགོས་པ་ཞིག་ཆགས་འདུག
གྲུབ་འབྲས་མེད་པའི་དཀའ་ངལ་ལ་ང་དངོས་གནས་སུན་གི་ཡོད།
རྩོམ་སྒྲིག་པ་དང་འབྲེལ་ཡོད་རྣམ་པ་ལགས།
དུས་བབ་ཚང་གི་དྲ་བའི་ཆུ་ཚད་འདི་འདི་འདྲའི་སྟབས་བདེ་མེད་པ་ཞིག་ཏུ་ལོ་ཟླ་བསྐྱལ་མི་དགོས་པ་ཞིག་ལ་ཁྱེད་ཚོས་འབད་པ་ཞིག་བྱེད་རོགས།
ཟས་ཀྱི་སྐོར་ནི། རྩམ་པ་དང་མོག་མོག་ ཐུག་པ་དང་བག་ལེ དེ་མིན་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་ལག་ཤེས་ལ་བརྟེན་ནས་བྱུང་བའི་རིག་གཞུང་རྣམས་ནི་དེང་སང་འཛམ་གླིང་ཐོག་སྒོར་མོ་བཟོ་ཐུབ་པའི་རིག་གཞུང་ཞིག་མ་རེད། ནང་པ་སངས་རྒྱས་པའི་ཚེ་འདི་སེམས་པ་སྐྱིད་པོ་ཡོང་རྐྱེན་དངསྐྱེ་བ་ཕྱི་མ་བདེ་བ་ཐོབ་པའི་རིག་གཞུང་འདིས་ང་ཚོར་སྒོར་མི་སྤྲོད་ཁུ། དུས་རབས་ཉེར་གཅིག་ནང་བོད་མི་རིགས་ཀྱིས་སྒོར་མོ་བཟོ་ཐུབ་པའི་བོད་ཀྱི་རིག་གཞུང་ཞིག་ཡོད་དམ།
དེ་མིན་སྐད་ཡིག་ཞིག་ཡོད་པ་དེ་ནི་མི་ལོ་ལྔ་བཅུའི་རིང་ཉལ་སར་ལྷུང་བའི་ནད་པ་རེད། ངས་བསམ་ཚུལ་བཤད་ན་ང་རང་ཚོའི་རིག་གཞུང་གསར་བརྗེ་དང་སྒོར་མོ་བཟོ་ཐུབ་པའི་ལག་ཤེས་གསར་པ་སློང་སྦྱོང་བྱེད་དགོས་པའི་དུས་རེད་དྲན་གྱིན་འདུག
ནང་ཆོས་མིན་པའི་རིག་གཞུང་ཞིག་ང་རང་ཚོར་དགོས་མཁོ་ཡོད་པ་ག་རེ་ཡོད་དམ།
ལྷོ་ཕྲུག་སྣ་བོ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གི་སྣ་བོའི་དྲུང་དུ་ཞུ་རྒྱུ།
བོད་ཀྱི་རིག་གཞུང་ཞེས་ཁ་ཡོད་ཚད་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་བཤད་བཞིན་པའི་རིག་གཞུང་ཞེས་པའི་ཚིག་འདི་གཉིས་ལ་འགྲེལ་བཤད་ཞིག་དང་བསམ་ཚུལ་དྲི་ཀྱིན་ཡིན། བོད་མི་རིགས་ཀྱི་རིག་པའི་གཞུང་ལུགས་ལ་བརྟེན་ནས་བྱུང་བའི་རིག་གནས་དེ་བོད་ཀྱི་རིག་གཞུང་ཞེས་འདོད་ཀྱིན་ཡོད།
དཔེ་ན་རྩམ་པ་བཟོ་བྱེད་ཆུ་འཐག་དང་མེ་བཏང་བྱེད་ཀྱི་མེ་ལྕགས་དང་གོས་ལྷམ་ལ་བཤད་ན་སྣམ་བུ་དང་པག་རྩག་བོད་ལྷམ་རྐང་པ་གཡས་གཡོན་གཉིས་ཀ་གང་ལ་གྱོན་ན་འགྲིག་པའི་ལྷམ་ནི་ང་རང་ཚོ་བོད་ལ་མ་གཏོགས་མེད་པ་འདྲ་ཧཧཧཧཧ།
རྒྱ་གཞུང་གིས་བལ་ཡུལ་དུ་བོད་དོན་ལས་འགུལ་བཀག་འགོག་ཆེད་གོ་མཚོན་ཁོ་ནའི་ཆེད་དུ་ཧིན་སྒོར་ས་ཡ་བརྒྱ་ཡི་རོགས་དངུལ་བྱས་པ་དང་། འབྱུང་འགྱུར་ལོ་རེའི་ནང་ཧིན་སྒོར་ས་ཡ་༡༦༠༠ རོགས་རམ་བྱ་རྒྱུའི་གྲོས་འཆམ་བྱུང་ཡོད་པ་མ་ཟད། བལ་བོད་གཉིས་ཀྱི་ས་མཚམས་སུ་དམག་དཔུང་འཕར་སྣོན་སོགས་ཀྱིས་དམ་དྲག་བྱ་རྒྱུའི་ཁྱབ་བསྒྲགས་བྱས་ཡོད་པ་རེད་ཅེས་བོད་ཀྱི་བང་ཆེན་ལས་བཤུས་པ་ཡིན། ད་ནི་ང་ཚོས་ཀྱང་གྲ་སྒྲིག་ཅིག་བྱ་དགོས་པའི་དུས་ལ་བབས་ཡོད་པ་འདྲ། གལ་ཏེ་ང་ལ་དམག་འཐབ་བྱ་རྒྱུའི་དྲག་རྩལ་གྱི་སྦྱོང་བརྡར་ཞིག་ཡོད་པ་ཡིན་ན་བལ་ཡུལ་གྱི་རྒྱལ་ས་ཀ་ཐན་མན་ཀྲུ་རྩ་མེད་དུ་གཏོང་འདོད་པ་ཡིན། ཡིན་ན་ཡང་གོ་སྐབས་ཤིག་བྱུང་ན་ཟིང་འཁྲུག་ཐེངས་ཤིག་གིས་འཇིགས་སྐུལ་དྲག་སྤྱོད་ཚོགས་པར་རེ་སྐུལ་ཞིག་མ་ཞུ་ཀ་མེད་ཡིན། ནེ་པ་ལི་ཐལ་བའི་རྡུལ་བཞིན་བརླགས་བར་སྨོན།
བོད་ཕྲུག་གཞོན་སྐྱེས་ཚོས་སོ་སོའི་རིག་དངོས་དང་རྩ་ཆེའི་ཤུལ་བཞག་གི་ཁྱད་ནོར་ངོས་འཛིན་ཐུབ་དགོས་པའི་རེ་འདུན་འདི་དེང་སང་ཕྱི་རྒྱལ་ཚོས་ཚུར་འདོན་གྱིན་ཡོད་པ་རེད།
སྐབས་རེ་ཁོང་ཚོར་ངོ་གནོང་དགོས་པའི་སྐབས་ཤིན་ཏུ་མང་།
ཉེ་ཆར་གསར་འགོད་པ་དོན་གྲུབ་བཀྲ་ཤིས་ལགས་ནས་ལྡི་ལིར་འཚོགས་པའི་ཚོགས་འདུ་འདིའི་སྟེང་༸གོང་ས་མཆོག་གིས་བསྩལ་བའི་བཀའ་སློབ་ཞིག་ལུང་འདྲེན་བྱས་པའི་ནང་ཏུར་ཀི་སི་ཐན་ནས་མི་སྣ་འགས་བོད་པའི་གནའ་དུས་ཀྱི་རིག་དངོས་རྙིང་པ་ཁག་ཅིག་རྙེད་རབས་གསུངས་སྐོར་བཀོད་པ་རེད། ངས་དེའི་གཤམ་དུ་མཆན་ཞིག་བཀོད་དེ་དྲྭ་གྲོགས་སུ་ལ་གནས་ཚུལ་དེའི་ཐད་རྒྱུས་མངའ་བྱུང་ཚེ་གསལ་བཤད་དགོས་པའི་རེ་འདུན་ཞུས་ཡོད།
འོན་ཀྱང་གསལ་བཤད་གནང་མཁན་ཞིག་མ་བྱུང་། ཡིན་ནའང་༸གོང་ས་མཆོག་ནས་སྤྱི་ཚེས་༢༤ཉིན་གྱི་ར་ཤི་ཡའི་གསུང་ཆོས་དབུ་འཛུགས་ཀྱི་ཐོག་མའི་ནང་ཆོས་ཀྱི་སྤྱི་བཤད་གནང་སྐབས་འབྲེལ་ཡོད་ར་ཤི་ཡ་དང་སོག་པོ་སོགས་སུ་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་སྟེང་ནས་འབྲེལ་བ་ཡོད་པའི་སྐོར་ཞིག་གསུངས་པ་དང་། སྐབས་དེར་ཉེ་དུས་ཁོང་ལ་དཔྱད་ཞིབ་མཁས་པ་འགའ་ཐུག་སྟེ་བོད་ཀྱི་ནུབ་ཕྱོགས་སུ་ཆགས་པའི་་་་་Kyrgyzstan་་་་་ནས་གནའ་བོའི་བོད་ཡིག་ཐོག་གི་མ་ནི་ཡིག་དྲུག་གསལ་བའི་གནའ་རྫས་དེ་འདྲ་རྙེད་སྐོར་གསན་འདེབས་བྱུང་བ་གསུངས་ཏེ་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ཐོག་ནས་ཡུལ་ལུང་དེ་དག་དང་བོད་དབར་འབྲེལ་བ་བྱུང་སྐོར་ཞིག་གསུངས་སོང་།
ངའི་བསམ་པར་དོན་གྲུབ་བཀྲ་ཤིས་ལགས་ནས་གསར་འགོད་གནང་བའི་ཏུར་ཀི་སི་ཐན་ཟེར་བ་དེ་ད་ལན་༸གོང་ས་མཆོག་གིས་གསུངས་པའི་ཁིར་གི་སི་ཐན་འདི་མིན་ནམ་བསམས།
ཁིར་གི་སི་ཐན་ནི་གནའ་དུས་ར་ཤི་ཡའི་དམར་ཤོག་ཚོགས་པའི་འོག་ལོ་ངོ་མང་དག་ཅིག་བསྡད་ཅིང་༡༩༩༡ལོར་ར་ཤི་ཡའི་དམར་ཤོག་གཞུང་མགོ་གཏིང་ལོག་རྗེས་རང་བཙན་ཐོབ་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཡིན་པ་དང་། ཤིན་ཅང་དང་ས་འབྲེལ་དུ་གནས་ཡོད།
རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་མི་འབོར་གྱི་བརྒྱ་ཆ་༧༥ཙམ་ཁ་ཆེའི་རྗེས་འཇུག་པ་ཡིན་སྐོར་གསལ་འདུག