ཁྲང་ལེས་བརྩམས།
མང་རའི་གངས་ཐིགས་ཀྱིས་དབྱིན་ཡིག་ལས་བསྒྱུར། ཝཱརཎ་མཐོ་སློབ།

ང་ཚོས་བྱ་བ་གང་ཞིག་སྔ་ས་ནས་མི་མཐོང་ནའང་ད་ལྟ་རྒྱ་ནག་གི་ཐེངས་རྗེས་མའི་འགོ་ཁྲིད་ཀྱི་རུས་མིང་ཤེས་ཡོད། འོན་ཀྱང༌། དཀའ་ངལ་གཅིག་ཡོད་པ་ནི་མི་གང་ཡིན་པ་མི་ཤེས་པ་དེ་རེད། དེའི་རྒྱུ་མཚན་ནི་ལོ་ལྔ་རེར་ཐེངས་གཅིག་རེར་དམ་པོར་འཚོཊ་ཀྱིན་པའི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ཚོཊ་ཆེན་དེ་བདུན་སྐབས་བཅུ་བདུན་པའི་རྒྱལ་ཡོངས་དམར་ཕྱོཊ་ཚོགས་པའི་ཚོཊ་འདུའི་ཐོག་རྒྱ་ནག་གི་དབུ་ཁྲིད་ཚོས་སྔོན་ཆད་བྱུང་མ་མྱོང་བ་ཞིག་བྱས་ཡོད་པ་ནི་ཁོ་ཚོས་སྲིད་འཛིན་ཧུའོ་ཅིན་ཐའོ་ཡི་རྒྱུད་འཛིན་མཁན་མི་གཉིས་ཀྱི་མིང་བཏོན་ཡོད་པ་དེ་རེད། ཁོང་གཉིས་ནི་ཧྲང་ཧེ་ཚོཊ་པའི་དྲུང་ཆེ་ཞི་ཅིན་ཕིན་དང་ལའོ་ཉིན་ཚོགས་པའི་དྲུང་ཆེ་ལི་ཁེ་ཆིང་རེད་ལ་གཉིས་ཀ་ཆབ་སྲིད་ཅུའུ་ཡི་རྒྱུན་ལས་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་ནང་བསྐོ་བཞག་བྱས་ཡོད། ཁོང་གཉིས་ཀ་དགུང་གྲངས་ལྔ་བཅུའི་འགོ་སྟོད་ནས་འཆར་བཞིན་པའི་སྐར་ཆེན་ཡིན་སྟབས། རྒྱ་ནག་གི་ཆེས་མཐོའི་ཐག་གཅོད་ལྷན་ཚོགས་ནང་བསྐོ་བཞག་བྱས་པ་ནི་སྲིད་འཛིན་ཧུའོ་ཅིན་ཐའོ་ཡི་མཇུག་སྐྱོང་མཁན་གྱི་འོས་མི་འཚམ་ཤོས་ཡིན་པ་་སྟོན་གྱི་ཡོད། སྲིད་འཛིན་ཁོང་གི་རྒྱ་ནག་དམར་ཕྱོཊ་ཚོགས་པའི་སྤྱི་ཁྱབ་དྲུང་ཆེའི་དུས་ཡུན་ ༢༠༡༢ ལོར་རྫོཊ་ཀྱི་ཡོད།

འདས་ཟིན་པའི་རྒྱུད་འཛིན་བྱེད་སྟངས་ཅུང་ཙམ་ཁ་གསལ་གཏིང་གསལ་ཡིན། ཁོང་གིས་ཧྲང་ཧེ་ལ་དབང་བསྒྱུར་བརྟན་པོ་གནང་བར་བརྟེན་ནས་ ༡༩༨༩ ལོར་གནམ་སྡེ་སྒོ་མོ་ཆེན་ཐང་དུ་སློབ་མས་ངོ་རྒོལ་བྱེད་སྐབས་ཏིན་ཞའོ་ཕིན་གྱིས་ཅང་ཙེ་མིན་ཁོང་གི་རྒྱུད་འཛིན་པར་བདམས་ཤིང༌། དེར་མཚུངས། ཧུའོ་ཅིན་ཐའོ་ནི་དེ་སྔ་ ༡༩༩༢ ནང་ཅང་ཙེ་མིན་གྱི་”མངོན་གསལ་ཆེ་བའི་རྒྱུད་འཛིན་པར་བསྐོ་བཞག་བྱས་ཡོད། ཞི་ཅིན་ཕིན་དང་ལི་ཁེ་ཆིང་གཉིས་ཀར་ད་ལྟ་རིན་ཐང་ལྡན་པའི་འགོ་ཁྲིད་ཀྱི་ཉམས་མྱོང་དང་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་མ་དངུལ་བསག་པར་གོ་སྐབས་ཤིག་གནང་ཡོད། ཡིན་ཡང༌། ཐེངས་དང་པོར་འོས་མི་གཉིས་ཀས་འདིའི་རྗེས་མའི་རྒྱ་ནག་གི་སྲིད་འཛིན་གྱི་འགྲན་རྩོད་ཁྲོད་དུ་ཐེ་ཚོམ་མེད་པར་ཕན་ཚུན་འགྲན་བསྡུར་བྱེད་ཀྱི་རེད། ཆབ་སྲིད་ལམ་ལུགས་ཤིག་ནང་དུ་དུས་ངེས་མེད་ལ་ཞེན་པ་ལོག་ཏུ་འཇུག་པ་དང་བརྟན་ལྷིང་ལ་བསྟོད་ར་ཆེས་ཆེར་གཏོང་འཇུག་ན། འདི་ནི་གལ་འགངས་ཆེ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་ཤིག་ཡིན།

འགྲན་ཟླ་འདི་གང་འདྲ་ཆགས་མིན་བརྗོད་རྒྱུ་ད་ལྟ་སྔ་དྲགས་པ་རེད། ཞི་ཅིན་ཕི་དང་ལི་ཁེ་ཆིང་གཉིས་ཕན་ཚུན་ལས་རོཊ་ཡག་པོ་ཆགས་ཐུབ་གི་རེད་ལ།་ དེ་བཞིན་དུ་མདོག་མཉེས་པོ་རུའང་ཆཊ་སྲིད། གཏན་འཁེལ་ཐུབ་པ་གཅིག་ནི་མི་འདི་གཉིས་ཅུང་མ་འདྲ་བ་མེད་པ་དེ་རེད། ཁོང་གཉིས་ཀ་འགྲན་རྩོད་ཅན་གྱི་ཤོག་ཁག་གཉིས་ནས་ཡིན། འདིས་དཔལ་འབྱོར་དང་སྤྱི་ཚོཊ། འོས་འདེམས་ས་ཁུལ་མི་འདྲ་བའི་སྡེ་ཚན་གཉིས་མཚོན་ཡོད་ཅིང༌། རང་རང་ལ་གལ་གནད་དང་པོ་གང་འཇོག་མིན་གྱི་སྲིད་ཇུས་ལོག་པ་ཡོད། དེར་བརྟེན། ཞི་དང་ལི་གཉིས་ལས་གང་འདེམས་སྒྲུག་བྱེད་པ་ནི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་སྟོབས་ཤུགས་གཅིག་པུ་ལས་མི་ཚད། རྒྱ་ནག་གི་ཆབ་སྲིད་དང་དཔལ་འབྱོར་གྱི་ཁ་ཕྱོཊ་མི་འདི་གཉིས་ཀའི་རྒྱལ་ཕམ་མམ་མཉམ་འབྲེལ་གང་འདྲ་ལེཊ་པོ་ཡོང་མིན་ལ་རག་ལས་ཡོད།

 ཞི་ཅིན་ཕིན་ནི་ཁེ་གཉེར་མཁས་ཅན་ཚོའི་འོས་མི་དང་འབྱོར་འབྲིང་གྲལ་རིམ་གྱི་གསར་བྱུང་མི་སྣ་ཡིན། ཁོང་གི་པ་ལགས་ནི་དེ་སྔ་ཉམས་མྱོང་ཅན་གྱི་གུང་ཁྲན་ཏང་མི་ཞི་གྲུང་ཞོན་ཡིན། ཁོང་ནི་༡༩༨༠ལོའི་མགོ་སྟོད་ནས་ལོ་དཀྱིལ་བར་དུ་རྒྱ་ནག་གི་ཆེས་མཐོ་ཐག་གཅོད་ལྷན་ཁང་གཉིས་པ་དེ་ཆབ་སྲིད་ཅུའུ་ཡི་ཚོཊ་མི་བྱས་མྱོང་ཡོད། ཞི་ཅིན་ཕིན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་འགོ་ཁྲིད་མཐོ་པོ་རུ་འཕར་བ་འདིས་སྐུ་སྲས་ཚོའི་སྟོབས་ཤུགས་འཕེལ་བཞིན་པ་མངོན་གྱི་ཡོད། ཁོང་ཚོ་ནི་གཞུང་གི་གོ་གནས་མཐོ་བའི་དཔོན་རིགས་ཟུར་བ་ཚོའི་བུ་ཕྲུག་དག་ཡིན། ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ཤོག་ཁག་གཞན་པ་ཚོ་དང་བསྡུར་ན་སྐུ་སྲས་ཚོས་ཕལ་ཆེར་མཉམ་འབྱར་གྱི་ནུས་པ་ལྡན་པའི་དྲ་བ་ཉུང་ཉུང་ལས་བསྡུ་ཐུབ་ཀྱི་མ་རེད། ཡིན་ཡང༌། ཁོ་ཚོའི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ངོས་འཛིན་དང་དེར་འཛིན་པའི་དགའ་སྣང་དག་གིས་ཁོང་རྣམས་ཁ་གཏད་གཅོག་དཀའ་བའི་ཕུལ་བྱུང་གི་སྡེ་ཚན་ཞིག་ཏུ་འགྲུབ་པར་འབུད་རྒྱག་གཏོང་སྲིད་ཀྱི་རེད། ཚོཊ་མི་ཉེར་ལྔ་ལས་གྲུབ་པའི་ཆབ་སྲིད་ཅུའུ་ནང་ཞི་དང་ཁོང་གི་རོགས་པ་སྐུ་སྲས་ཚོས་རྐུབ་སྟེཊ་བདུན་བཟུང་ཡོད། སྔོན་མའི་ཆབ་སྲིད་ཅུའུ་ནང་རྐུབ་སྟེཊ་གསུམ་ཙམ་ལས་ཟིན་ཐུབ་མེད། སྐུ་སྲས་མང་ཆེ་ཤོས་ཀྱིས་རང་རང་གི་ཆེད་ལས་འཕེལ་རྒྱས་ཆེ་བའི་མཚོ་རྒྱུད་ནས་ཡར་རྒྱས་བཏང་ཡོད། ཞི་ཅིན་ཕིན་གྱིས་ཀྱང་ཧཕོ་ཅན་དང་ཀྲིག་ཅིང༌། སྲིད་འཛིན་ཟུར་བ་ཅང་ཙེ་མིན་གྱི་སྟོབས་ཤུཊ་ཀྱི་བསྟི་གནས་ཧྲང་ཧེ་བཅས་སུ་ཞིང་ཆེན་གྱི་དཔོན་པོ་མཐོ་པོ་ཞིག་བྱས་ཏེ་དམངས་ལ་ཞབས་འདེཊ་ཞུས་ཡོད།

 སྐུ་སྲས་མང་ཆེ་བ་དང་འདྲ་བར་ཞི་ཅིན་ཕིན་ལ་དཔལ་འབྱོར་འཛིན་སྐྱོང་གི་འགོ་ཁྲིད་ཀྱི་ཉམས་མྱོང་ལྡན་པ་དང་ཚོང་རྭའི་བཅོས་བསྒྱུར་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་མཁན་ཞིག་ཡིན། ཞིང་ཆེན་དག་ནང་བཞུཊ་སྐབས་ཞི་ཅིན་ཕིན་གྱིས་དམིཊ་བསལ་སྒེར་གྱི་ཁེ་ལས་དར་སྤེལ་བཏང་བ་གཟེངས་སུ་ཐོན་ཡོད། ཁོང་གི་གལ་གནད་དང་པོའི་སྲིད་བྱུས་ནང་དཔལ་འབྱོར་གྱི་ལས་ཆོད་ཡར་སྤོར་བ་དང་ཚོང་རྭའི་རང་དབང་དར་སྤེལ་བྱེད་པ། རྒྱ་ནག་གི་ཚད་མཐོ་བའི་དཔལ་འབྱོར་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་མྱུར་ཚད་GDPམི་མཐུད་དུ་གཉེར་རྒྱུ། རྒྱ་ནག་དང་འཛམ་གླིང་དཔལ་འབྱོར་གྱི་ཟུང་འབྲེལ་རྒྱ་བསྐྱེད་གཏོང་རྒྱུ་བཅས་ཡིན་ཤས་ཆེ་བ་འདུག་ཅིང༌།  ཁོང་ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་ཚོང་འབྲེལ་སྤྱི་ཚོཊ་དང་ལྷན་དུ་སྙན་གྲཊ་ཆེ་བ་ཡོད། ད་དུང་ཁོང་ལ་ཁྱད་ཆོས་ཤིག་བགྲང་རྒྱུ་ཡོད་པ་ནི་དེ་སྔོན་ཁོས་རང་གི་ཆེད་ལས་སྦྱངས་སྐབས་སུ་སྲུང་སྐྱོབ་བློན་ཆེན་གྱི་མི་སྒེར་ལས་རོགས་བྱས་ཏེ་རང་ཉིད་ཀྱི་མི་རབས་ནང་དམག་དོན་ཐད་འབྲེལ་བ་ཡོད་པའི་འགོ་ཁྲིད་ཉུང་ཤས་ཡོད་པ་ལས་གཅིག་ཁོང་ཡིན་པ་བཟོས་ཡོད།
         
ཞི་ཅིན་ཕིན་གྱི་ཐོ་འགོད་ལ་ཁ་གཏད་གཅོག་དཀའ་བ་ཡོད། ཡིན་ཡང༌། ཁོང་ལ་ཞན་ཆ་མེད་པ་མིན། སྐུ་སྲས་མང་ཆེ་བ་དང་འདྲ་བར་ཞི་ཅིན་ཕིན་ནམ་རྒྱུན་ནང་ཁུལ་གྱི་ཚོཊ་པའི་འོས་འདེམས་ནང་འོས་གྲངས་དམའ་མོ་ལས་རག་མེད། ༡༩༩༧ལོའི་སྐབས་བཅོ་ལྔའི་དབུས་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་ལ་འདེམས་ཀའི་ཚོཊ་མི་༡༥༡བདམས་པའི་ཁྲོད་ནས་ཁོང་ནི་འོས་གྲངས་ཆེས་ཉུང་ཤས་རག་མཁན་དེ་ཡིན།་ རྒྱ་ནག་མི་དམངས་དང་ཆབ་སྲིད་ཚོཊ་པ་གཉིས་ཀྱིས་ནམ་རྒྱུན་སྐུ་སྲས་ཚོའི”གྱེན་འཕུར་གནམ་གྲུ་ལྟ་བུའི་མཐོ་རྒལ་གྱི་གོ་དབང་”ཆབ་སྲིད་དང་འབྲེལ་བ་དམ་ཟབ་ཆེན་པོ་ཡོད་པ་ལས་དངོས་སུ་འཁྲབ་སྟོན་བྱ་ཐུབ་ཀྱི་མེད་པའི་སྐྱོན་བརྗོད་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད།
    
 ཞི་ཅིན་ཕིན་དང་མི་འདྲ་བར་ལི་ཁེ་ཆིང་གི་ཡོང་ཁུངས་ཁྱིམ་ཚང་དཀྱུས་མ་ཞིག་ཡིན། ཁོང་ཨན་ཧོས་ཞིང་ཆེན་ནང་འཚར་ལོངས་བྱུང་བ་དང༌། རང་གི་ཆེད་ལས་ཞིང་པ་ཞིག་ནས་འགོ་བརྩམས། ཁོང་གི་པ་ལགས་ནི་དེ་སྔ་ས་གནས་གྱི་དཔོན་པོ་ཆུང་ཆུང་ཞིག་ཡིན། ཁོང་ཧུའོ་ཅིན་ཐའོ་ཡི་སྟོབས་ཤུཊ་ཀྱི་བསྟི་གནས་གལ་ཆེ་ཤོས་“རྒྱ་ནག་དམར་ཕྱོགས་གཞོན་ནུ་མཉམ་འབྲེལ་”གྱི་རིམ་པ་དག་གི་ཁྲོད་དཀའ་ངལ་ཐ་དག་ལ་གདོང་ལེན་བྱས་ཏེ་ཡར་བསླེབས་པ་ཡིན། ལི་ཁེ་ཆིང་“གཞོན་ནུའི་མཉམ་འབྲེལ་་”ནང་གི་དབུས་འགོ་ཁྲིད་ནང་ལོ་ངོ་༡༦རིང་ཕྱག་ལས་གནང་ཞིང༌། དེའི་ནང་དུ་ཐོག་མའི་ལོ་ལྔ་ནང་དྲུང་ཆེ་བྱས་ཡོད། ཚོཊ་མི་སུམ་བརྒྱ་ཅན་གྱི་དབུས་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཚོགས་འདི་ཆབ་སྲིད་ཅུའུ་ལ་འདེམས་བསྐོ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་ལ། དེའི་ཚོཊ་མི་གསར་བ་མང་ཆེ་ཤོས་ཁོང་གི་ལས་གྲོཊ་ཟུར་བ་ཡིན།་ དེར་བརྟེན་ནས་ཁོང་ལ་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ཟླ་གྲོཊ་ཆད་མེད། ལི་ཁེ་ཆིང་མགོ་ཁྲིད་མཐོ་པོ་ཞིག་ཏུ་ཆཊ་པ་འདིས་”མཐུན་ཚོཊ”སུ་གྲཊ་པའི་”གཞོན་ནུ་མཉམ་འབྲེལ”ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ལོ་རབས་སླེབ་བཞིན་པའི་བརྡ་སྟོན་གྱི་ཡོད། ཆབ་སྲིད་ཅུའུ་གསར་བ་འདིས་”མཐུན་ཚོཊ”ཀྱི་འགོ་ཁྲིད་བརྒྱད་པོས་སྟོབས་ཤུགས་ཆེ་བའི་ལྷན་ཚོཊ་འདིའི་གསུམ་ཆ་གཅིག་གི་རྐུབ་སྟེཊ་བཟུང་ཡོད་པའི་རགས་ཟིན་ལ་བརྟེན་ནས་ངོམ་སོ་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད།
     
 ལི་ཁེ་ཆིང་དང་ཧུའོ་ཅིན་ཐའོ་གཉིས་བར་ལོ་ངོ་ཉེར་ལྔ་ཉེ་བའི་འབྲེལ་བ་ཡོད་པ་དང་ཧུའོ་ཡིས་”འཆམ་མཐུན་སྤྱི་ཚོགས”ཤིག་བསྐྲུན་པའི་འབོད་སྐུལ་བྱེད་སྐབས་ལི་ཁེ་ཆིང་ནི་ཆེས་སེམས་ཤུགས་ཆེ་བའི་རྒྱབ་སྐྱོར་བ་ཚོ་ནང་གི་གཅིག་ཡིན། དེའི་གལ་གནད་དང་པོ་ནི་འདྲ་མཉམ་མིན་པའི་དཔལ་འབྱོར་གྱི་ཧེ་བག་ཆུང་དུ་བཏང་དེ་བརྟན་ལྷིང་གི་སྤྱི་ཚོཊ་ཤིག་འཛུགས་བསྐྲུན་བྱེད་རྒྱུ་དང༌། དེས་མི་དམངས་ཀྱི་འཕྲོད་བསྟེན་ལ་སྨན་པའི་གཞི་རྩའི་དགོས་མཁོ་མཁོ་སྤྲོད་གནང་རྒྱུ་དེ་ཡིན། ལའོ་ཉིན་ཚོཊ་པའི་དྲུང་ཆེ་ཡིན་སྐབས་ནས་ལི་ཁེ་ཆིང་གིས་ཁྱིམ་ཚང་ལ་མཁོ་བའི་ཅ་དངོས་རིགས་ཀྱི་རིན་གོང་མར་གཅོག་པ་དང་ལས་བགོ་ཡི་གྲངས་འབོར་མང་དུ་གཏོང་རྒྱུ་ནི་རང་གི་”གལ་གནད་དང་པོའི་ལས་གྲ་ྭ”ཡིན་པའི་ངོས་འཛིན་བྱས་ཡོད། ཁེ་ཕན་དམའ་བའི་སྤྱི་ཚོཊ་ཀྱི་སྡེ་ཚན་དག་དང་ལྷག་པར་མཐའ་ཡས་པའི་ནང་ལོག་དང་བྱང་ཤར་གྱི་རི་རྒྱུད་དག་ན་འཚོ་བའི་མི་དམངས་ཀྱིས་ནམ་རྒྱུན་”མཐུན་ཚོཊ”ཀྱི་འགོ་ཁྲིད་ཚོ་ནི་”ཚོགས་པའི”འགོ་ཁྲིད་དག་ལས་ཁོ་ཚོའི་ཁྲིམས་རྩོད་ཞུ་གཏུཊ་བྱེད་མཁན་ཡག་ཤོས་ཡིན་པའི་ངོས་བཟུང་བྱེད་ཀྱི་འདུག་པ་ནི་རྟོགས་ནུས་པ་ཞིག་རེད།
    

ཡིན་ཡང༌། ལི་ཁེ་ཆིང་ཁོང་ཧའེ་ནན་དང་ལའོ་ཉིན་ཞིང་ཆེན་གྱི་འགོ་གཙོ་ཡིན་སྐབས་མཛད་རྗེས་སྟོན་གྱི་མེད་ཁར་མི་དམངས་ཀྱི་ཁོང་གི་”བསོད་བརྟས་དམན་པའི”ལྟ་ཚུལ་དག་གིས་ཁོང་མགོ་ཁྲིད་མཐོ་ཤོས་ཆཊ་པའི་གོ་སྐབས་སྣང་ཆུང་དུ་གཏོང་སྲིད་ཀྱི་རེད། ཚོཊ་པའི་ལས་བྱེད་པ་ཚོས་ལི་ཁེ་ཆིང་དེ་སྔ་ཧའེ་ནན་ཞིང་ཆེན་གྱི་འགོ་གཙོ་དང་ཚོཊ་པའི་དྲུང་ཆེའི་ཡིན་སྐབས་སུ་ས་གནས་དེ་རུ་མང་ཚོཊ་འཆི་སྐྱོན་གྱི་མེ་སྐྱོན་ཐེངས་གསུམ་ལ་ཤོར་བ་ད་དུང་ཡང་དྲན་གྱི་ཡོད།  ཁོང་ལ་འཕྱ་དམོད་བྱེད་མཁན་ཚོས་བརྗོད་པ་ལྟར་ན་གནད་འགག་གི་སྐབས་སུ་ཁོང་ལ་ཐག་གཅོད་ཀྱི་དཀའ་ངལ་ཡོད་པར་སྨྲ། ཁོང་ལས་ལྡོག་སྟེ་ཧུའོ་ཅིན་ཐའོ་ཡིས་དཔལ་འབྱོར་དང་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་གནས་སྟངས་ཛ་དྲག་འོག་བཙན་ཤུགས་ཀྱིས་བྱ་སྤྱོད་སྤེལ་བར་གྲཊ།

འོ་ན། ཚོཊ་པས་ཅིའི་ཕྱིར་ཞི་ཅིན་ཕིན་དང་ལི་ཁེ་ཆིང་གཉིས་ཕན་ཚུན་འགྲན་བསྡུར་བྱེད་དུ་འཇུག་པ་རེད། ཅིའི་ཕྱིར་ཧུའོ་ཅུན་ཐའོ་ཡིས་ལི་ཁེ་ཆིང་རང་གི་སྐྱབས་འོག་པ་རུ་སྟབས་བདེ་བོ་ངང་མི་འདེམས་པ་རེད། མའོ་ཙེ་ཏུང་དང་ཏིན་ཞའོ་ཕིན་གྱི་དུས་སྐབས་དང་མི་འདྲ་བར་ད་ལྟའི་རྒྱ་ནག་གི་སྲིད་འཛིན་ཚོས་བཀའ་ཁྱབ་བཏང་དེ་སྲིད་གཞུང་འཛིན་སྐྱོང་མི་བྱེད་པར་ངེས་པར་དུ་མང་མོས་ལ་བརྟེན་ནས་སྐྱོང་དགོས།  ཧུའོ་ཅིན་ཐའོ་ཡིས་ཞི་ཅིན་ཕིན་རང་གི་རྒྱུད་འཛིན་པའི་འོས་མི་གཉིས་ནང་གི་གཅིག་ལ་བདམས་པ་འདིས་རང་ཉིད་ཀྱི་སྟོབས་ཤུགས་ཀྱི་བརྒྱུད་ལམ་རྒྱ་སྐྱེད་ཀྱིན་པ་མ་ཟད། ད་དུང་གཞན་གྱིས་ཁོང་གི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་དགའ་ཕྱོགས་བྱེད་་ས”མཐུན་ཚོཊ”་ཀྱི་འགོ་ཁྲིད་ཚོ་དཔེར་ན་ལི་ཁེ་ཆིང་ལྟ་བུ་ལ་སྐྱོན་བརྗོད་དྲག་པོ་གང་རུང་བྱས་ན་ཁོས་གཅོད་འབྲེག་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད། ཧུའོ་ཡི་དམིགས་ཡུལ་ནི་”མཐུན་ཚོཊ”ཀྱི་འགོ་ཁྲིད་ཚོ་དང་སྐུ་སྲས་ཚོའི་བར་གྱི་ཁེ་ཕན་རྩོད་རྙོག་དང་མངོན་གསལ་་ཐ་དད་དུ་གྱེས་བཞིན་པའི་སྣང་ཚུལ་འདི་གཡོལ་བའི་ཆེད་ཡིན་ཅིང༌། ད་དུང་བཅོས་བསྒྱུར་སྐབས་རྗེས་ལུས་སུ་ཐེབས་པའི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་སྡེ་ཚན་དག་དང་དཔལ་འབྱོར་ཡར་རྒྱས་ཕྱིན་པའི་སྡེ་ཚན་ཚོའི་བར། མཚོ་རྒྱུད་དང་ནང་ཁུལ་གྱི་ཞིང་ཆེན་བར་གྱི་འགལ་ཟླ་བཅས་གཡོལ་ཆེད་ཡིན།  ཡོངས་ཁུངས་ལྟར་ན་ཧུའོ་ཡིས་ཞི་ཅིན་ཕིན་ཚོགས་པའི་ལས་དོན་དག་གི་གཙོ་འགན་བཞེས་འཇུག་རྒྱུ་དང་ལི་ཁེ་ཆིང་མང་ཆེ་ཤོས་དཔལ་འབྱོར་འཛིན་སྐྱོང་ཁྲོད་ཞུགས་འཇུག་རེད་ཟེར༌། དེ་ནི་ཆེད་ལས་ཀྱི་ལམ་ཁ་སོ་སོར་འགྲོ་བཞིན་པ་འདི་གཉིས་བར་གྱི་ནག་ནོག་གི་ཁྱད་པར་དག་གསུབ་པའི་འབད་བརྩོན་ཞིག་ཡིན།
          
ཞི་ཅིན་ཕིན་དང་་ལི་ཁེ་ཆིང་བར། ཁོང་གཉིས་ཀྱིས་མཚོན་པའི་ཤོག་ཁག་ཚོ་བར་གྱི་སྟོབས་ཤུཊ་ཀྱི་འཐབ་རྩོད་ནི་དངོས་གནས་གཏུམ་དྲག་ཅིག་ཡིན་ངེས་ལ་དེ་ཤིན་ཏུ་གཡོལ་དཀའ་བ་ཞིག་རེད། གལ་ཏེ་ཞི་ཅིན་ཕིན་ ༢༠༡༢ ནང་སྤྱི་ཁྱབ་དྲུང་ཆེ་ཧུའོ་ཅིན་ཐའོ་ཡི་རྒྱུད་འཛིན་པར་ཐོབ་པ་ཡིན་ན་ལི་ཁེ་ཆིང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དབུ་འཁྲིད་གཉིས་པ་ཝན་ཇ་པའོ་ཡི་ཤུལ་འཛིན་པའི་མིང་འདོན་ངེས་པ་རེད། ཞི་ཅིན་ཕིན་གྱི་གོ་གནས་གསར་བ་ནི་དྲུང་ཆེའི་ཚོགས་མི་ནང་དཔོན་གནས་ཆེས་མཐོ་ཤོས་དེ་ཡིན་པ་དང༌། སྔ་ས་ནས་བདམས་པའི་ལི་ཁེ་ཆིང་གི་གོ་ས་ནི་སྲིད་འཛིན་གཞོན་པ་གཙོ་བོ་དེ་ཡིན། འདི་ལྟ་བུའི་བཀོད་སྒྲིག་ཅིག་བཟོ་བར་བསམ་འཆར་འདོན་བཞིན་ཡོད་སྲིད། ཧུའོ་ཅིན་ཐའོ་ཡི་གཟབ་ནན་གྱི་ལྟ་རྟོག་འོག་ཐེངས་རྗེས་མའི་ལོ་ལྔ་ནང་ནུས་པ་ལྡན་པའི་རྒྱུད་འཛིན་པ་འདི་གཉིས་ཁ་རྩོད་ཤོར་བའི་ཚབ་དུ་ཕྱར་བ་གྲུ་འདེགས་བྱེད་སྲིད་ཀྱི་རེད། ཧུའོ་ཅིན་ཐའོ་དང་ཚོགས་པ་གཉིས་ཀྱིས་རྒྱལ་ཆེན་པོ་ཞིག་འཛུཊ་ཀྱིན་ཡོད་པ་བརྗོད་མ་དགོས་པ་རེད། གླ་བ་ལྟར་ཕན་གནོད་གང་སྤྲད་ཀྱང་རྒྱ་ནག་གི་འགོ་ཁྲིད་ཚོས་ཤོར་ཐུབ་འཇུག་གི་མ་རེད།

འདི་ལ་དོགས་གཞི་རིགས་ཡོད་ན་http://www.brookings.edu/articles/2007/1023china.aspxགཟིགས་པར་འཚལ)