“སེམས་དང་སྲོག”ཚོགས་ཐེངས་སོ་གསུམ་པའི་ཉིན་གཉིས་པའི་ཚན་པ་གཉིས་པ།

ཏིན་ཡི་ཧྥུ་དང་ལི་ཅང་ལིན་གྱིས་བརྩམས།
ལོ་མ་རྒྱལ་གྱིས་རྒྱ་ཡིག་ནས་བསྒྱུར།

ཞབས་བཀྱག་ཚ་བོའི་སྟེང་དུ་སྡོད་མཁན་གསུམ་པ་ནི། ཇེ་ནི་ཧྥེར-ནོ་ཁུ་སི(Jennifer Knox)་རེད། མོ་ནི་སློབ་གསོའི་ཐད་ལ་ལོ་ངོ་བཅོ་བརྒྱད་ཀྱི་རིང་ལ་ལས་ཀ་གནང་མྱོང་བའི་ཉམས་མྱོང་ཅན་གྱི་དགེ་རྒན་ཞིག་ཡིན་པར་མ་ཟད། ཨ་རི། ཡུ་རོབ། ཨེ་ཤི་ཡ་བཅས་ནས་སློབ་ཁྲིད་ཀྱང་གནང་མྱོང་འདུག གྷོར་གྷི་ཡ་མངའ་སྡེ་མཐོ་སློབ(Georgia State University)ནས་སྤྱི་ཚོགས་རང་བཞིན་ཅན་དང་། སེམས་སྦྱོང་ཀུན་སྤྱོད་སློབ་གསོའི(Social Emotional Ethical Learning )ལས་གཞིའི་ཚོགས་མི་ཞིག་རེད། ད་དུང་། ལས་གཞི་དེའི་བསླབ་གཞི་རྩོམ་སྒྲིག་གནང་མཁན་གཙོ་བོ་ཞིག་ཀྱང་རེད།

ཇེ་ནི་ཧྥེར-ནོ་ཁུ་སི་ཡིས་ཨ་རི་ལྷོ་ཕྱོགས་གྷོར་གྷི་ཡ་མངའ་སྡེ་རུ་ཡོད་ཅིང་། སློབ་མ་༢༦༠༠ ཡོད་པའི་སློབ་གྲྭ་ཞིག་གི་ནང་དུ་སྤེལ་བའི་སྤྱི་ཚོགས་རང་བཞིན་ཅན་དང་། སེམས་སྦྱོང་ཀུན་སྤྱོད་སློབ་གསོའི་ལས་གཞི་ཞིག་ངོ་སྤྲོད་གནང་། མོ་ནི་སློབ་གྲྭ་དེ་ནས་སློབ་མཐར་ཕྱིན་པ་ཞིག་རེད། མོས་རང་ཉིད་ཀྱིས་བསྒྲུབས་པའི་སློབ་གསོའི་ལས་གཞི་འདི་ནི། ཏཱ་ལའི་བླ་མ་མཆོག་གི་ལྗགས་རྩོམ<< ཆོས་ལུགས་ཀྱི་ས་མཚམས་ལས་འདས་པ། -འཇིག་རྟེན་སྤྱི་ཡོངས་ཀྱི་ཀུན་སྤྱོད། >> ཅེས་པ་དེའི་ཤུགས་རྐྱེན་དང་སྐུལ་ལྕག་ཐེབས་པ་ཞིག་ཡིན། སྤྱི་ཚོགས་རང་བཞིན་དང་། སེམས་སྦྱོང་ཀུན་སྤྱོད་སློབ་གསོའི་ལས་གཞི་དེ་ནི། བྱིས་པ་རྣམས་ལ་ཆུང་དུས་ནས་བཟུང་སྟེ་རང་ངོ་ཟིན་པ་དང་། གཞན་ལ་རྒྱུས་ལོན། རང་གཞན་གྱི་འབྲེལ་བ་ནི་གཅིག་ལ་གཅིག་བརྟེན་ཡིན་པའི་ངོས་འཛིན། སྙིང་རྗེའི་བསམ་བློ་སྐྱེད་སྲིང་། མིའི་འབྲེལ་བའི་ཐད་ཀྱི་དཀའ་ངལ་སེལ་ཐབས་དང་སྙོམ་ཐབས་བཅས་ཀྱི་སྐོར་ལ་སློབ་སྦྱོང་དང་སྦྱོང་བརྡར་སྤྲོད་པ་ཞིག་ཡིན། སློབ་མ་སྒེར་གྱི་སྙིང་རྗེའི་བསམ་བློ་དེ་སྐྱེད་སྲིང་བྱས་ཏེ། ཚོགས་སྡེ་རུ་རྒྱ་སྐྱེད་པ་དང་། དེ་ནས། ངོས་ཟིན་དང་། སྙིང་རྗེ། ལག་ལེན་བཅས་སྤྱི་ཚོགས་བྱིངས་ལ་རྒྱ་སྐྱེད་དགོས་པ་བརྗོད་སོང་།

སྐབས་དེར། ༧གོང་ས་ཏཱ་ལའི་བླ་མཆོག་གིས་མོའི་བཤད་མཚམས་བཅད་དེ། སྙིང་རྗེ་ནི་ཅི་ཞིག་རེད་དམ། སྙིང་རྗེ་ནི་རང་ཉིད་ཡོངས་སུ་བློས་གཏོང་བྱེད་པ་དེ་ཡིན་ནམ། སྙིང་རྗེའི་བསམ་བློ་དེར་རང་ཉིད་ལ་དགའ་ཞིང་། རང་ཉིད་ལ་བདག་སྐྱོང་བྱེད་པའི་བློ་དེའང་འདུས་ཡོད། དེར་བརྟེན། སྙིང་རྗེ་ནི། རང་དོན་མཐའ་གཅིག་ཏུ་དོར་བའི་ལས་དང་བསམ་བློ་ཞིག་མིན། རང་དོན་ནི་སྐྱེ་དངོས་གང་ཞིག་ཡིན་ཡང་འཚོ་ཐབས་ཀྱི་དགོས་ངེས་རང་བཞིན་ཞིག་ཡིན། ཡིན་ནའང་། རང་དོན་གཉེར་བ་ལ་རིགས་གཉིས་ཡོད་དེ། རིགས་གཅིག་ནི། གཞན་ནི་རང་ཉིད་ཀྱི་འཚོ་བའི་ཆ་རྐྱེན་དང་། གཞན་ལ་གྲོགས་བྱེད་པར་བརྟེན་ནས་རང་ཉིད་ལ་ཕན་ཐོགས་ཀྱི་ཡོད་པར་ངོས་ཟིན་འཐོབ་པ་དེ་ཡིན་ཞིང་། འདི་ལ་རྣམ་དཔྱོད་དང་ལྡན་པའི་རང་དོན་གཉེར་སྟངས་ཞེས་བྱ། རིགས་ཅིག་ཤོས་དེ་ནི། རང་དོན་ཁོ་ནར་བསམ་པ་ལས་གཞན་མི་བསམ་པ་དང་། ལས་དེའི་བརྒྱུད་རིམ་གྱི་ཁྲོད་ནས། རང་ཉིད་ལ་ཁོང་ཁྲོ་དང་ཞེ་སྡང་སོགས་ཀྱི་མི་དགེ་བའི་བློ་སྐྱེས་ཏེ་རང་སེམས་ལ་གནོད་ཀྱི་ཡོད། འདི་ནི་བླུན་པོའི་རང་དོན་གཉེར་སྟངས་ཤིག་ཡིན། ང་ཚོར་མཁོ་བ་ནི་རང་གཞན་གཉིས་ཀར་གཅེས་ཤིང་དུངས་པའི་རྣམ་དཔྱོད་དང་ལྡན་པའི་རང་དོན་གཉེར་ཚུལ་དེ་ཡིན།

སྤྱི་ཚོགས་རང་བཞིན་ཅན་དང་། སེམས་སྦྱོང་སློབ་གསོ་འདིའི་ཐད་ཀྱི་གསུང་བཤད་གནང་པ་རྣམས་ནི་གཏིང་ཟབ་ཅིང་། བློ་སྒོ་འབྱེད་ནུས་པའི་རང་བཞིན་ལྡན་ཞིང་། ཁྱད་པར་དུ་སེམས་སྦྱོང་སློབ་གསོ་འདི་ལྟ་བུ་མྱངས་མེད་མཁན་གྱི་མི་རྣམས་ལ་མཚོན་ནས་བཤད་ན། “སེམས་སྦྱོང་སློབ་གསོ།” “སེམས་སྦྱོང་སློབ་སྦྱོང་།” “མྱོང་ཚོར་སྙོམ་པ།” “མྱོང་ཚོར་ངོས་འཛིན།” “མྱོང་ཚོར་བདག་སྐྱོང་།” བཅས་པའི་མིང་བརྡ་འདི་དག་གི་གོ་བ་ནི་གསར་པ་ཞིག་རེད། དྲང་མོར་བཤད་ན། བྱིས་པ་དང་ན་གཞོན་གྱི “སྤྱི་ཚོགས་རང་བཞིན་ཅན་དང་སེམས་སྦྱོང་སློབ་གསོ” ཞེས་པའི་ལས་གཞི་འདི་ནི། ནུབ་ཕྱོགས་ཀྱི་སློབ་གསོའི་སྒྲོམ་གཞིའི་ཁྲོད་དུའང་རྣམ་པ་གསར་པ་ཞིག་ཡིན་ཞིང་། ད་སྔ་ད་དུང་ཞིབ་འཇུག་དང་ཚོད་ལྟའི་གནས་རིམ་ཞིག་ཏུ་ཡོད་ཅིང་། ཁྱབ་ཁོངས་མང་པོ་ཞིག་གི་ཁྲོད་ན་ད་དུང་ཞིབ་འཇུག་དང་ཚོད་ལྟ་གནང་གི་མེད་པ་འདྲ་ལ། དེའི་ལེགས་ཉེས་ཀྱི་གྲུབ་འབྲས་ཐད་ལའང་ཞིབ་འཇུག་མང་པོ་ཞིག་གནང་མེད་ཚོད་མཆིས་ཞེས་དགོངས་འཆར་ཞིག་གསུངས་སོང།

ཕྱི་དྲོར་སྤྱི་ཚོགས་རང་བཞིན་ཅན་དང་སེམས་སྦྱོང་སློབ་གསོའི་བསླབ་གཞི་ངོ་སྤྲོད་གནང་རྗེས། རང་དབང་མེད་པར་དྲི་བ་ཁ་ཤས་ཤིག་སེམས་སུ་འཁོར་བྱུང་། དེང་གི་དངོས་ཡོད་ཀྱི་འཛམ་གླིང་འདི་ནི་ཧ་ཅང་ཡིད་དུ་འོང་བ་ཞིག་མིན་པ་ནི། ང་ཚོས་ངེས་པར་དུ་ཁས་ལེན་དགོས་ཤིང་། དེ་ནས། སློབ་གྲྭའི་ཕྱི་རོལ་གྱི་སྤྱི་ཚོགས་དེའི་ངོས་ཐད་ནས་བཤད་ནའང་། སྤྱི་ཚོགས་རང་བཞིན་ཅན་དང་། སེམས་སྦྱོང་སློབ་གསོ་འདི་ནི་ཅུང་ཙམ “ཕུགས་བསམ་རང་བཞིན་ཅན” ཞིག་རེད་དམ། བྱིས་པ་དེ་དག་ནར་སོན་རྗེས། རང་ཉིད་ལ་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་པའི་ནུས་པ་ཉམས་འགྲོའམ།

དྲི་བ་དེ་དག་ནི་ང་ཁོ་ནས་དྲན་བཞིན་པ་ཞིག་ཀྱང་མིན་པར། མི་ཞིག་གིས་མགྱོགས་པོར་འདི་ལྟར་དྲི་བ་དྲིས་སོང་སྟེ། བྱིས་པའི་ལོ་ཚོད་དང་བསྟུན་ཏེ་བསྒྲིགས་ཡོད་པའི་སྤྱི་ཚོགས་རང་བཞིན་ཅན་དང་། སེམས་སྦྱོང་སློབ་གསོའི་ལས་གཞི་འདི་ནི། སློབ་མའི་ཕྱིར་དུ་དགེ་རྒན་ཚོར་ཟབ་སྦྱོང་སྤྲད་དེ། སློབ་གྲྭ་ཁོ་ནའི་ནང་དུ་སྒྲུབ་བཞིན་པ་ཞིག་རེད། ཡིན་ནའང་། སློབ་གྲྭའི་ཁོར་ཡུག་དང་སློབ་གྲྭའི་ཕྱི་རོལ་གྱི་ཁོར་ཡུག་གཉིས་ནི་ཁྱད་པར་ཆེ་སྟབས། ཁོ་ཚོ་དངོས་སུ་སྤྱི་ཚོགས་སུ་ཞུགས་ཏེ་དངོས་ཡོད་སྤྱི་ཚོགས་སྟེང་གི་དཀའ་ངལ་སྣ་ཚོགས་ལ་འཕྲད་སྐབས། འཛིན་གྲྭ་ནས་སྦྱངས་པའི་ཐབས་རྩལ་དེ་དག་གིས་ཕན་ཐོགས་ཐུབ་བམ། ཡང་ན། བྱིས་པ་ཚོར་སེམས་སྦྱོང་སློབ་གསོ་སྤྲོད་པ་དང་ལྷན་དུ་ཕ་མ་རྣམས་ལའང་དེའི་སློབ་གསོ་སྤྲོད་དགོས་སམ།

དགེ་རྒན་ཆེན་མོ་ཚོས་སློབ་གྲྭའི་ཁོར་ཡུག་དང་ཁྱིམ་ཚང་གི་ཁོར་ཡུག སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་བཅས་མི་འདྲ་བ་ནི་ཁས་ལེན་བྱེད་ཅིང་། ཁོང་རྣམ་གཉིས་ཀྱིས་ཀྱང་གནད་དོན་དེ་དག་གི་སྐོར་ལ་བསམ་བློ་བཏང་མྱོང་འདུག་པར་མ་ཟད། དེའི་ཐད་ལ་འབད་བརྩོན་ཡང་གནང་འདུག དཔེར་ན། ཁྱིམ་བདག་དང་ལྷན་དུ་ཚོགས་འདུའང་འཚོགས་འདུག ཡིད་ཕངས་པ་ཞིག་ལ། ཁྱིམ་བདག་ཚོས་སྤྱི་ཚོགས་རང་བཞིན་ཅན་དང་སེམས་སྦྱོང་སློབ་གསོའི་ཐད་ལ་སྤྲོ་སྣང་ཆེན་པོ་ཞིག་མེད་པས་མཉམ་འབྲེལ་དང་རྒྱབ་སྐྱོར་འཐོབ་རྒྱུ་ཁག་པོ་ཆགས་འདུག དེ་ཡང་ལོས་ཡིན་ཏེ། ཁྱིམ་བདག་རྣམས་ལས་ཀ་དང་ཁྱིམ་ཚང་གི་གནོན་ཤུགས་ཀྱི་རྐྱེན་པས། སེམས་སྦྱོང་སློབ་གསོའི་སྦྱོང་བརྡར་ཁྲོད་ཞུགས་ཐུབ་ཀྱི་མེད། དེར་བརྟེན། ཁོང་རྣམ་གཉིས་ཀྱིས་ཉིན་གུང་གི་དུས་ཚོད་སྤྱད་དེ། ཁྱིམ་བདག་རྣམས་ལའང་སེམས་སྦྱོང་སློབ་གསོའི་ཐད་ལ་སྦྱོང་བརྡར་སྤྲོད་པའི་འཆར་གཞི་སྒྲིག་གིན་འདུག་ཅིང་། ད་དུང་ལག་ལེན་དུ་བསྟར་མི་འདུག ཡིན་ནའང་། དགེ་རྒན་ཞིག་གིས་བྱིས་པ་ཁ་ཤས་ཀྱིས་སྤྱི་ཚོགས་རང་བཞིན་ཅན་དང་སེམས་སྦྱོང་སློབ་གསོའི་ཐད་ནས་གང་སྦྱངས་པ་རྣམས་ཕ་མ་རྣམས་ལ་བཤད་ཀྱི་ཡོད་པ་དང་། ཡང་། བྱིས་པ་ཁ་ཤས་ཀྱིས་འཛིན་གྲྭའི་ནང་ནས་སྦྱངས་པའི་མྱོང་ཚོར་ལ་བདག་སྐྱོང་བྱེད་ཐབས་དང་། དེའི་ཤེས་བྱ་སྤྱད་དེ་རང་ཉིད་དང་ཁྱིམ་མིའི་བར་གྱི་དཀའ་རྙོག་སེལ་གྱི་ཡོད་ཀྱི་ཡོད་པ་བཤད་སོང་།

སྐད་ཆ་དེས་ང་རང་ལ ༸སྐུ་མདུན་གྱིས་ཡང་ནས་ཡང་དུ་ནན་ཏན་གྱིས་གསུངས་པའི་དགོངས་འཆར་ཞིག་དྲན་དུ་བཅུག་སོང་། དེ་ནི། བདེ་སྐྱིད་དང་ཞི་བདེ་ལྡན་པའི་སྤྱི་ཚོགས་ནི། མི་སྒེར་ངོས་ནས་འགོ་རྩོམ་དགོས། ཞེས་པ་དེ་རེད། བདེ་སྐྱིད་དང་ལྡན་པའི་མི་ཞིག་བྱུང་ན། ད་གཟོད་བདེ་སྐྱིད་དང་ལྡན་པའི་ཁྱིམ་ཚང་ཞིག་ཡོད་ཅིང་། དེ་ནས་བདེ་སྐྱིད་དང་ལྡན་པའི་ཚོགས་སྡེ་ཞིག་ཡོད། དེ་ནས་བདེ་སྐྱིད་དང་ལྡན་པའི་སྤྱི་ཚོགས་ཤིག་ཡོང་གི་ཡོད། དེ་དག་ཚང་མ་མི་སྒེར་རེ་རེར་སློབ་གསོ་ལེགས་པོ་ཞིག་འཐོབ་པར་བརྟེན་ནས་འགོ་རྩོམ་དགོས་པ་ཞིག་ཡིན།

ཕྱི་དྲོའི་བགྲོ་གླེང་གི་སྐབས་སུ། སྐུའི་གསུང་སྒྱུར་བ་ཐུབ་བསྟན་སྦྱིན་པས་སྤྲོ་སྣང་ལྡན་པའི་མཐོང་ཚུལ་ཞིག་གླེང་། ཁོ་རང་གིས་མཐོང་ཚུལ་ལ་རྒྱ་གར་གྱི་སེམས་སྦྱོང་སློབ་གསོའི་ལས་གཞི་དང་། ཨ་རིའི་སེམས་སྦྱོང་སློབ་གསོའི་ལས་གཞིའི་ཐད་ནས། གོ་དོན་དང་མིང་བརྡ་སྤྱོད་ཚུལ་མི་འདྲ་བ་ཁ་ཤས་ཡོད་པ་དེ་རེད། དེ་ཡང་། རྒྱ་གར་ནང་ ཀུན་སྤྱོད་དང་འབྲེལ་བའི་གོ་དོན་ཞིག་གླེང་སྐབས། ནམ་རྒྱུན་ཀུན་སྤྱོད་དང་། བཟང་སྤྱོད། གཞན་ཕན་སོགས་ཀྱི་ཐ་སྙད་སྤྱོད་ཀྱི་འདུག་ཅིང་། ཨ་རི་དང་ཁ་ན་ཏ་རུ་མིང་བརྡ་དེ་དག་སྣང་མེད་དུ་བཞག་སྟེ། འཛིན་གྲྭའི་ནང་དུ་བདེ་དོན་(well being)དང་། སེམས་བཟང་པོ་ལ་སོགས་སྤྱོད་ཀྱི་འདུག་སྟབས། ཕལ་ཆེར་རྐང་བཙུགས་ཏེ་མིང་བརྡ་དེ་དག་ལ་གཡོལ་ཐབས་བྱེད་པ་དང་འདྲ། གཅིག་བཤད་ན། དེང་གི་མི་རྣམས་ཀྱིས་ཀུན་སྤྱོད་ཅེས་པའི་གོ་དོན་ལ་བསྐྱར་དུ་བགྲོ་གླེང་བྱེད་དགོས་ཀྱི་ཡོད་སྲིད། དེ་ནས། ཁོས་ཚན་རིག་པ་དང་དགེ་རྒན་ཆེན་མོ་བ་ཚོར་འདི་ལྟར་དྲིས། ད་ལྟ་ང་ཚོས་ཀུན་སྤྱོད་ཀྱི་ཐད་ལ་ཡོངས་གྲགས་ཀྱི་སྒོ་ནས་བགྲོ་གླེང་བྱེད་ཆོག་པའི་སྐབས་ཤིག་རེད་དམ་མ་རེད། ཡིན་ནའང་། དགེ་རྒན་ཆེན་མོ་བ་རྣམས་ཀྱི་ལན་ནི་གསལ་ལ་མི་གསལ་བ་ཞིག་རེད།

སློབ་གསོའི་གནད་དོན་ནི་དེང་གི་འཛམ་གླིང་གི་གནད་དོན་ཆེན་པོ་ཞིག་ཡིན། ཇི་ལྟ་བུའི་སློབ་གསོ་ནི་སློབ་གསོ་ལེགས་པོ་ཞིག་ཡིན་ནམ། སློབ་གསོ་གང་ཞིག་འཐོབ་པ་དང་། གང་སྦྱངས་པ། མི་ཇི་ལྟ་བུ་ཞིག་ཏུ་གྱུར་བ་ནི། དོན་གོ་ཆོད་པའི་སློབ་གསོ་ཞིག་ཡིན་ནམ། མངོན་གསལ་ལྟར། སློབ་གསོ་ནི་ཤེས་བྱ་ཁྱབ་སྤེལ་གཏོང་བ་ཙམ་ཞིག་མིན། འོ་ན། སློབ་གསོ་ནི་དེ་ལས་ལྷག་པའི་གཞན་ཅི་ཞིག་ཡིན་ནམ། སློབ་གསོའི་རྩ་བའི་དམིགས་བྱ་ཅི་ཞིག་ཡིན་ནམ། གནད་དོན་འདི་དག་ནི་འཛམ་བུ་གླིང་ཡོངས་ལ་འཕྲད་ཡོད་པ་ཞིག་ཡིན། དེར་བརྟེན། དེ་རིང་གི་ཏཱ་ལའི་བླ་མ་མཆོག་དང་ཚན་རིག་པ། སློབ་གསོ་ཆེད་མཁས་པ་བཅས་ཀྱི་བགྲོ་གླེང་འདི་ནི། གནད་དོན་དེ་དག་གི་ཐད་ལ་བསམ་གཞིག་བྱེད་པར་ཕན་ཐོགས་ངེས་ཤིག་རེད།

“སེམས་དང་སྲོག”ཚོགས་ཐེངས་སོ་གསུམ་པའི་ཉིན་དང་པོ།http://tibettimes.net/2018/03/17/167874/
“སེམས་དང་སྲོག”ཚོགས་ཐེངས་སོ་གསུམ་པའི་ཉིན་གཉིས་པའི་ཚན་པ་དང་པོ།http://tibettimes.net/2018/03/22/167987/