སྤྱི་ཚོགས་དྲ་ལམ་ངོ་དེབ་ནས་མི་ས་ཡ་མང་པོའི་གསང་བ་ཕྱི་ལ་ཤོར་བར་བརྟེན་ངོ་དེབ་ཀྱི་སྤྱིན་བདག་མཱར་ཁི་ཛོ་ཁིར་བྷག་དགོངས་སེལ་ཞུས་པ་དང་སྦྲགས་མ་འོངས་པར་བདེ་འཇགས་ཤུགས་སྣོན་ཆེད་ལས་མི་ཁྲི་གཉིས་ལེན་རྒྱུ་ཡིན་ལུགས་བཤད།

ཟླ་འདིའི་ཕྱི་ཚེས་ ༡༡ ཉིན། ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་གོང་མའི་འཐུས་མི་མང་པོ་ཞིག་གིས་ངོ་དེབ་ཀྱི་སྤྱིན་བདག་སྐུ་ཞབས་མྰར་ཁི་ཛོ་ཁྰར་བྷག་(Mark Zuckerberg )ལགས་སུ། ངོ་དེབ་ཀྱིས་མི་སྒེར་གྱི་གསང་བའི་གནས་ཚུལ་ལ་བདག་ཉར་དང་། ཨ་རིའི་འོས་བསྡུ་དང་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཆབ་སྲིད་ཚོགས་སྡེ་ཁག་ལ་གསང་བ་དོ་དམ་ཇི་ལྟར་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པའི་སྐོར་ལ་འདྲི་ཞིབ་བྱས་ཡོད་པ་རེད།

གནད་དོན་དེ་ནི་ཉེ་སྔོན་དབྱིན་ཇིའི་ཁམས་ཟམ་གཙུག་ལག་སློབ་གཉེར་ཁང་གི་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཆབ་སྲིད་ཚན་རིག་ཞིབ་འཇུག་ཐབས་ཇུས་ཁང་ཚད་ཡོད་ཁང་པའི་ཚོགས་པ་ཞིག་གིས། སྤྱི་ཚོགས་དྲ་རྒྱའི་རེའུ་མིག་བསྡུ་ཉར་གྱི་མཉེན་ཆས་ཤིག་བརྒྱུད་ནས་ངོ་དེབ་བེད་སྤྱོད་བྱེད་མཁན་ས་ཡ་མང་པོའི་མི་སྒེར་གྱི་གནས་ཚུལ་བསྡུ་རུབ་གྱིས། ཕྱི་ལོ་༢༠༡༦ ལོའི་ཨ་རིའི་འོས་སྡུའི་སྐབས་སྲིད་འཛིན་ཊོོམ་ཕུ་ལ་སྤྲད་པའི་གནད་དོན་གྱིས་ཡིན་པ་དང་། གནད་དོན་དེ་དང་འབྲེལ་ནས་རྒྱལ་སྤྱིའི་རྒྱལ་ཁབ་མང་པོའི་ངོ་དེབ་བེད་སྤྱོད་བྱེད་མཁན་ས་ཡ་མང་པོའི་མི་སྒེར་གྱི་གནས་ཚུལ་ཕྱི་ལ་གྱར་ཏེ་གནོད་པ་བསྐྱལ་ཡོད་པ་དང་། ངོ་དེབ་ཀྱིས་ཨ་རི་དང་ཨུ་རུ་སུ་གཙོའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་རྒྱལ་ཁབ་མང་པོའི་ཆབ་སྲིད་གནད་དོན་ལ་ཐེ་གཏོགས་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པའི་སྐྱོན་བརྗོད་བྱས་ཡོད་པ་རེད།

ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་ནས་གཙོ་བོ་ངོ་དེབ་ཀྱི་སྤྱིན་བདག་ལ་འདྲི་རྩད་ཉན་ཞིབ་སྐབས། ངོ་དེབ་ཁ་བྱང་དང་སྒེར་པའི་འཕྲིན་ཡིག་དང་འདྲ་པར་རྣམས་ངོ་དེབ་ཏུ་བཀོད་པ་གཞན་གྱིས་རྐུ་འཁྱེར་མི་ཐུབ་པ་དང་། མིའི་མིང་དང་གསང་ཡིག་བརྐུས་ནས་མི་གཞན་གྱི་ངོ་དེབ་ནང་དུ་འཛུལ་ནས་གནས་ཚུལ་ལོག་པ་དང་རྫུན་མ་སྤེལ་གྱི་ཡོད་པ་འགོག་ཐབས་ཇི་ལྟར་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་མེད་དང་། ངོ་དེབ་ནང་དུ་མི་རིགས་དང་ཆོས་ལུགས་ལ་དབྱེ་འབྱེད། མི་རིགས་དང་ཆོས་ལུགས་ལ་མཐོང་ཆུང་དང་མཚན་སྨད། མི་རིགས་དང་ཆོས་ལུགས་གང་ཞིག་ལ་དམིགས་སུ་བཀར་ནས་སྡང་ཟུག་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་རྣམས་འགོག་ཐུབ་ཀྱི་ཡོད་མེད་དང་། ངོ་དེབ་བརྒྱུད་ནས་འཇིགས་སྐུལ་རིང་ལུགས་ཀྱི་དྲིལ་བསྒྲགས་དང་འཁྱོག་བརྗོད་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ། སྐྱེ་བོ་འགའ་ཞིག་གིས་བསམ་བཞིན་ངོ་དེབ་བརྒྱུད་ནས་སྤྱི་ཚོགས་ལ་ཟིང་འཁྲུག་སློང་དགོས་པའི་ངན་སྐུལ་དྲིལ་བསྒྲགས་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་སོགས་འགོག་ཐུབ་ཀྱི་ཡོད་མེད་པ་དང་། ངོ་དེབ་ནང་དུ་མི་གསོད་ཁྲག་སྦྱོར་དང་འཁྲིག་སྦྱོར། བཙན་གཡེམ་སོགས་གྱི་བརྙན་རིས་འགྲེམ་སྤེལ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་འགོག་གི་ཡོད་མེད་སོགས་ཀྱི་ཐད་ལ་འདྲི་རྩད་བྱས་ཡོད་པ་རེད།

འདྲི་རྩད་ཉན་ཞིབ་སྐབས་ངོ་དེབ་སྦྱིན་བདག་སྐུ་ཞབས་མྰར་ཁི་ཛོ་ཁྰར་བྷར་གྷི་ཡིས། ང་ཚོས་ཁམས་ཟམ་གཙུག་ལག་སློབ་གཉེར་ཁང་གི་ཞིབ་འཇུག་མཁན་ཚོར་ངོ་དེབ་བཀོལ་སྤྱོད་པའི་དྲ་ཚུགས་ཀྱི་ཁ་བྱང་སྤྲད་པ་ནོར་འཁྲུལ་ཡིན་པ་དང་། ཨུ་རུ་སུའི་གཞུང་ལ་འབྲེལ་བ་ཡོད་པའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཁག་གིས་ངོ་དེབ་ཀྱི་གླེང་སྟེགས་བརྒྱུད་ནས་ཨ་རིའི་སྲིད་འཛིན་འོས་བསྡུའི་སྐབས་ཐེ་གཏོགས་བྱེད་ཐུབ་ཡོད་པ་ང་ཚོས་ངོ་དེབ་གླེང་སྟེགས་ལ་སྟངས་འཛིན་ནན་པོ་ཞིག་བྱ་ཐུབ་མེད་པའི་ནོར་འཁྲུལ་རེད། ང་ཚོས་ངོས་ནས་མི་ཚོས(data privacy)མ་ལག་སྤྱད་དེ་གཞན་ལ་གནོད་སྐྱེལ་རྒྱུ་ཡིན་པའི་དོ་སྣང་ཅི་ཡང་བྱུང་མ་སོང་། ཞེས་བརྗོད་འདུག

ཡང་ཁོས། ང་ཚོའི་ངོས་ནས་མི་སྒེར་དང་ཚོགས་སྡེ་ཁག་གི་གནས་ཚུལ་གང་ཡང་གཞན་ལ་བསམ་ནས་སྤྲད་པ་དེ་འདྲ་མེད། ང་ཚོའི་ངོས་ནས་མུ་མཐུད་ངོ་དེབ་བཀོལ་སྤྱོད་པ་ཚོའི་མི་སྒེར་གྱི་ཡིག་ཆའི་བདེ་འཇགས་ལ་དོ་སྣང་སྔར་ལས་ཤུགས་ཆེར་གཏོང་གཏོང་གི་ཡིན་ལ། ངོ་དེབ་བཀོལ་སྤྱོད་མཁན་མི་ངོ་མ་དེ་སུ་ཡིན་མིན་ངོ་ཐག་ཡག་པོ་གཅོད་རྒྱུ་དང་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ཐབས་ཇུས་ཉམས་ཞིབ་ཁང་ཁག་ལ་ངོ་དེབ་བཀོལ་སྤྱོད་པའི་ཁ་བྱང་མི་སྤྲོད་པ། མི་སྒེར་གྱི་ལོ་རྒྱུས་དང་འདྲ་པར། རྩོམ་ཡིག་དང་འཕྲིན་ཡིག་སོགས་གཞན་གྱིས་རྐུ་འཁྱེར་མི་ཐུབ་པའི་སྲུང་སྐྱོབ་དམ་པོ་བྱ་རྒྱུ་དང་། ངོ་དེབ་བཟོ་ཚོང་ཁང་གིས་ལས་བྱེད་གསར་པ་ཁྲི་ཚོ་གཉིས་གླས་ནས་འཛམ་གླིང་གི་སྐད་ཡིག་མ་འདྲ་བ་དེ་དག་གིས་ངོ་དེབ་བརྒྱུད་ནས་ཅི་ཞིག་གླེང་སློང་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་མེད་སོགས་ལ་རྟོག་ཞིབ་གཟབ་ནན་བྱ་འཆར་ཡོད། ཅེས་བརྗོད་ཡོད་འདུག

ཁམས་ཟམ་གྱི་གནད་དོན་དེའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་རྒྱལ་ཁབ་མང་པོའི་མི་གྲངས་ས་ཡ་༨༧་ལྷག་གི་མི་སྒེར་གསང་བ་ཕྱི་ལ་ཤོར་བའི་གནོད་སྐྱོན་བཟོས་ཡོད་པ་དང་། མང་ཆེ་བ་ཨ་རིའི་ནང་དུ་ཡོོོད་པ་དང་། རྒྱ་གར་དང་ཨོ་སི་ཊོ་ལི་ཡ་ཁ་ན་ཌ་སོགས་ལས་མི་དུང་ཕྱུར་མང་པོར་གནོད་བསྐྱལ་ཡོད་འདུག གནད་དོན་དེ་ནི་ཉེན་ཚབ་ཧ་ཅང་ཆེ་བའི་གནས་ཚུལ་ཞིག་ཡིན་པས་ངོ་དེབ་སྦྱིན་བདག་སྐུ་ཞབས་མྰར་ཁི་ཛོ་ཁྰར་བྷག་ལགས་སུ་མུ་མཐུད་འདྲི་ཞིབ་བྱེད་རྒྱུ་ཡིན་འདུག

ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་ངོས་ནས་ངོ་དེབ་སྦྱིན་བདག་གིས་འདྲི་ཞིབ་ལ་དང་ལེན་བྱས་པར་བསྔགས་བརྗོད་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་འདུག གནད་དོན་དེས་སྤྱི་ཚོགས་དྲ་རྒྱ་བེད་སྤྱོད་མཁན་ཚོའི་གསང་རྒྱའི་གནས་ཚུལ་སྲུང་སྐྱོབ་ལ་གལ་ཆེའི་ཕན་ཐོགས་དང་ལྷག་པར་དུ་ཨ་རིའི་མི་མང་ཡོངས་ཀྱིས་སྤྱི་ཚོགས་དྲ་ལམ་ཀྱི་མི་སྒེར་གནས་ཚུལ་ལ་གནད་དོན་ག་རེ་བྱུང་གི་ཡོད་ངེས་རྟོགས་ཡོང་བར་ཕན་ཐོགས་གལ་ཆེན་ཞིག་བྱེད་ཐུབ་པས། དེ་རིང་ཨ་རིའི་མི་སེར་གཙོས་འཛམ་གླིང་གི་མི་མང་པོ་ཞིག་གིས་འདྲི་ཞིབ་གནད་དོན་འདིར་ལྟ་ཉན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པས་སྐུ་ཉིད་ཀྱིས་ང་ཚོ་དང་མཉམ་དུ་ཞུགས་པར་དེར་བསྔགས་བརྗོད་ཡོད་སྐོར་བརྗོད་འདུག

ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་ངོས་ནས་སྤྱི་ཚོགས་དྲ་རྒྱའི་གསང་རྒྱའི་གནད་དོན་དང་འབྲེལ་ནས་གྷོ་གྷུལ་འཚོལ་བཤེར་དྲ་རྒྱ་དང་ཊི་ཊིར་སྤྱི་ཚོགས་དྲ་རྒྱའི་སྦྱིན་བདག་གཉིས་ལ་ངོ་དེབ་དང་གཅིག་མཚུངས་ཀྱིས་འདྲི་ཞིབ་བྱེད་རྒྱུ་ཡིན་པར་འབོད་འགུག་བྱས་ཡོད་ན་ཡང་དང་ལེན་བྱས་ཡོད་མི་འདུག སྤྱི་ཚོགས་དྲ་རྒྱ་དེ་གཉིས་ལ་ངོ་དེབ་བཞིན་དེ་སྔོན་མི་སྒེར་གསང་བའི་གནད་དོན་དོན་ཕྱི་ལ་ཤོར་བའི་གནས་ཚུལ་དེ་ཙམ་བྱུང་མེད་ན་ཡང་། སྤྱི་ཚོགས་དྲ་རྒྱ་དེ་དག་གིས་མི་སྒེར་གྱི་གསང་བ་ཇི་ལྟར་སྲུང་སྐྱོབ་དང་ཉར་ཚགས་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པའི་གནས་ཚུལ་ཤེས་རྟོགས་ཆེད་ཡིན་འདུག

གསར་འགོད་པ། སངས་རྒྱས་དཀོན་མཆོག