བདུན་འགའི་སྔོན་བོད་ཀྱི་དུས་བབ་གསར་ཁང་ནས་ཕྲན་ལ་དྲི་མོལ་ཞིག་གནང་རྒྱུ་ཡིན་ཚུལ་གསུངས་བྱུང༌། འོན་ཀྱང་ཁོ་བོར་དམིགས་བསལ་ཞུ་རྒྱུ་གང་ཡང་མེད་ཅེས་ཞུས་པ་ཡིན། ཡང་ད་རེས་ཉེ་ཆར་འབྱུང་འགྱུར་ཚོགས་ཆེན་ཚོགས་ཉེའི་སྐོར་བསམ་ཚུལ་སྙིང་བསྡུས་ཤིག་འབྲི་དགོས་བསྐུལ་མ་གནང་བྱུང་བས་གསུང་ངོ་མ་བཟློག་པར་གང་བསམ་ཞུས་ན་སྙམ་ཡང༌། བསམ་རྒྱ་ཆུང་བས་མགོ་གང་བྱས་སོང་ཟེར་ན་རྐུབ་ལུག་གིས་བརྡུང་སོང་ཟེར་བའི་ཚུལ་དུ་མི་འགྲོ་བའི་རེ་བ་ཞུ་གི་ཡོད། ཚོགས་ཆེན་ཚོགས་རྒྱུ་ནི་༧གོང་ས་༧སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོའི་བཀའ་འབྲེལ་ཡིན་པ་ཡོངས་ཁྱབ་ཏུ་གླེང་ཞིང༌། ཚོགས་འདུའི་དམིགས་ཡུལ་ལམ། ཡང་ན་གྲོས་གཞི་ནི་བོད་ནང་གི་ཛ་དྲག་གི་བྱུང་རྐྱེན་དང་རྒྱལ་སྤྱིའི་གནས་བབ་འོག་བོད་ཀྱི་རྩ་དོན་ཐོག་བགྲོ་གླེང་གནང་རྒྱུ་དེ་ཡིན་པ་ངྷ་ས་ས་གནས་འགན་འཛིན་ལས་ཁང་ནས་ཁོ་བོར་ཚོགས་བཅར་བརྡ་ཐོ་གནང་བའི་ནང་འཁོད་འདུག
སྙིང་པོ་ཞུ་རྒྱུར། བོད་ཀྱི་རྩ་དོན་ཐོག་མི་མང་གིས་འགན་འཁྱེར་བའི་སྒོ་ནས་མ་འོངས་བོད་ཀྱི་གནས་བབ་ཐོག་གོ་བསྡུར་དང༌། གཞན་ལ་སྐྱོན་འདོགས་ཁོ་ནར་གཙིགས་སུ་བཟུང་བ་ཙམ་མིན་པར། ཚོགས་གྲོས་ཀྱི་དོན་ལྟར་འབྱུང་འགྱུར་བོད་དང༌། བོད་མིའི་བདེ་རྩར་བསམ་ནས་ལག་ལེན་གང་ཐུབ་བསྟར་རྒྱུ་དེ་ཡིན། དེ་མིན་ཚོགས་འདུའི་ཐོག་གཏམ་བཤད་རིང་པོ་དང༌། མང་པོ་ཞིག་བཤད་ནས་ཚོགས་འདུ་རྒྱལ་ཁའི་ངང་ནས་གྲོལ་ཞེས་འདྲ་ཆག་གི་བརྒྱུད་བསྒྲགས་བྱ་རྒྱུ་དེ་ནི་དམར་ལུགས་ཡིན་པ་ཙམ་ལས་དེས་དགོངས་གཞི་འགྲུབ་ཐབས་སམ། རྩ་དོན་ལ་སྨན་ངེས་གང་ཡང་མི་ཡོང་བ་ནི་ཚང་མས་བསམ་རྒྱུ་དང༌། ཤོད་རྒྱུ་གཅིག་མཐུན་ལྟ་བུ་རང་ཡིན་གྱི་རེད།
བོད་ཀྱི་རྩ་དོན་ཟེར་བར་དེང་སང་ཕྱོགས་ཁག་མང་པོ་ཞིག་གིས་དགོས་འདུན་བཏོན་ནས་གླེང་རྩོད་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་ནི་ལེགས་པའི་ཕྱོགས་ཤིག་རེད། གླེང་རྩོད་གནང་རྒྱུ་དེའི་གྲས་ལ། འགའ་ཞིག་གིས་དབུ་མའི་ལམ། འགའ་ཞིག་གིས་རྒྱ་ནག་མི་མང་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྩ་ཁྲིམས་ཀྱི་སྒྲོམ་གཞིའི་འོག་མི་རིགས་ས་ཁུལ་རང་སྐྱོང་དགོས་ཟེར་བ་དང༌། ཡང༌། འདི་གཉིས་མིང་མི་འདྲ་ཡང་དོན་གཅིག་པ་དང༌། ཡང་བོད་རང་བཙན་གཙང་མ་དགོས་ཟེར་བ་སོགས་ཀྱི་འདོད་ཚུལ་འཁྲུགས་ཆ་དོད་པོ་མང་པོ་ཡོད་འདུག
རྡོ་དོན། དབུ་མའི་ལམ་ཟེར་མཁན་ཚོས་དེ་ནི་བོད་རྒྱ་གཉིས་སྨན་གྱི་ལམ་ཡིན་ཟེར་བ་ནས། ངེད་ཚོར་སྨན་པ་དེ་༧གོང་ས་མཆོག་གིས་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༨༨ ལོར་ཡོ་རོབ་གྲོས་ཚོགས་སུ་གསལ་བསྒྲགས་བསྐྱངས་པའི་གནད་དོན་དང༌། ཡང་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༩༢ ལོར་མ་འོངས་བོད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་ལམ་སྟོན་གསལ་བསྒྲགས་བསྐྱངས་པའི་འབྲུ་དོན་གཞིར་བཟུང་གི་ཐོག་ནས་རང་ཕྱོགས་ལ་སྨན་ཐབས་ཡོང་རེ་བྱ་རྒྱུ་ཞིག་རེད་ཅེས་ཤོད་རྒྱུ་དང༌། བསམ་རྒྱུ་དེ་ཡིན་ཚོད། འོན་ཀྱང་དེང་སྐུ་ཚབ་ཚོ་ཕེབས་ཏེ་དེ་ལྟའི་དགོས་འདུན་ཐོག་གླེང་རྩོད་དམ། གྲོས་མོལ་གནང་གི་ཡོད་མེད་གོང་རིམ་མཛད་གཙོ་ཚོས་མཁྱེན་པ་ལས་བློ་ཆུང་ང་ལྟ་བུས་ནི་ཤེས་ཚོར་གཏན་ནས་མཻད་པས། འདི་ཐོག་ཚོགས་ཆེན་ནང་འཐུས་མིན་གླེང་བཤད་བྱ་རྒྱུ་ནི་མུན་ནག་མདའ་འཕེན་གྱི་ངང་ཚུལ་བཟུང་རྒྱུ་ལས་གཞན་ཅི་ཡང་མེད།
དེ་ནས་ཡང༌། དེང་སང་གཞུང་འབྲེལ་གྱི་རྩ་འཛིན་གནང་རྒྱུའམ། རྒྱ་ཕྱོགས་ལ་དགོས་འདུན་མོལ་གླེང་གནང་རྒྱུ་དེ་ནི་གོང་དུ་འཁོད་པ་ལྟར་རྒྱ་ནག་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྩ་ཁྲིམས་ཀྱི་སྒྲོམ་གཞིའི་འོག་མི་རིགས་ས་གནས་རང་སྐྱོང་ཟེར་བ་དེ་ཡིན་མདོག་ཁ་ཡང༌། རྒྱ་ནག་གི་རྩ་ཁྲིམས་ཀྱི་སྒྲོམ་གཞི་དང༌། མི་རིགས་ས་ཁུལ་རང་སྐྱོང་ཟེར་བ་དེ་འདི་འདྲ་ཞིག་རེད། དེ་དང་དབུ་མའི་ལམ་གཉིས་གཅིག་གྱུར་ཡིན་པའི་ཡང་དག་གི་སྒྲུབ་བྱེད་འདི་ཡིན། དེའི་འཆར་གཞི་ཞིག་དགོས་པ་འདི་ཡིན་ཞེས་འཛམ་གླིང་ཡོངས་ཁྱབ་སྤྱི་དང༌། ལྷག་པར་བོད་དོན་ཐོག་རྒྱབ་སྐྱོར་འགན་འཁུར་གནང་མཁན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་དང༌། ཚོགས་སྡེ་སོགས་ཀྱིས་མཁྱེན་པ་ཞིག་དགོས་སྙམ་ཡང་དེ་སྐོར་གོང་རིམ་ཚོས་འཆར་འགོད་གནང་ཡོད་པ་ཞུ་མ་དགོས་ཀྱང༌། ཕྲན་ལྟ་བུ་རྨོངས་པ་མང་པོ་ཞིག་གིས་འདི་འགྲིགས་མ་འགྲིགས་གཏམ་བཤད་བྱ་ཁུལ་བྱེད་མུས་ལས་དོན་དངོས་ཐོག་ཞིབ་ཆའི་ཕྱག་བསྟར་འཆར་གཞི་ཤེས་རྟོགས་གང་ཡང་མེད་སྟབས། དེ་ལའང་འདི་བྱ་འདི་འཐུས་ཀྱི་མུན་ནག་སྦར་ཉུལ་རྒྱག་རྒྱུ་རེད། དེ་དང་འབྲེལ་བའི་དཔེ་མཚོན་ཞིག་ཞུས་ན། མི་རིགས་ས་གནས་རང་སྐྱོང་དང༌། ས་ཁུལ་མི་རིགས་རང་སྐྱོང་ཟེར་བ་གཉིས་ལ་རྒྱ་མིའི་རྩ་ཁྲིམས་ནང་གནམ་སའི་ཁྱད་པར་ཡོད་ཀྱང༌། ང་ཚོ་མང་པོ་ཞིག་གིས་འདི་གཉིས་གཅིག་ཏུ་བསྲེས་ནས་གསུང་མཁན་འདུག་པས། དེ་ལ་དཔག་ན་དོན་དངོས་ཐོག་མཁྱེན་རྟོགས་ཇི་ཡོད་དཔོག་ཐུབ་པ་ཞིག་རེད།
ལྷག་པར་མི་རིགས་ས་ཁུལ་རང་སྐྱོང་གི་དགོས་འདུན་བཏོན་ཏེ་གྲོས་མོལ་གནང་སྐབས་ཡུ་རོབ་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་གསུང་བཤད་དང༌། མ་འོངས་བོད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་ལམ་སྟོན་གྱི་དོན་ལྟར་མ་བྱུང་ན་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་༧གོང་ས་མཆོག་གི་མཛད་བྱུས་རྗེས་བཞག་གནང་བའི་མི་རིགས་ཚོར་བསམ་ཚུལ་རྣལ་མ་མི་སྐྱེ་བའི་གཞི་རྩ་ཆེ་བས་འདི་སྐོར་ཚོགས་ཆེན་ཐོག་དགོངས་གྲོས་མོལ་གནང་དགོས་སྙམ།
དེ་ནས་རང་བཙན་གཙང་མ་ཡོང་བར་འཐབ་རྩོད་དགོས་གསུང་མཁན་མང་པོ་ཡོད་ཀྱང༌། ཆོལ་གསུམ་གཅིག་ཏུ་བསྒྲིལ་བའི་རང་བཙན་གཙང་མ་དགོས་རྒྱུ་ཞིག་ལ་གསུང་གི་ཡོད་ན་ནི། གོང་དུ་ཚོགས་ཆེན་གྱི་གྲོས་གཞིར་བཀོད་ཡོད་པ་ལྟར། དེང་རྒྱལ་སྤྱིའི་གནས་བབ་དང༌། རྒྱ་ནག་གི་གནས་བབ་གཉིས་ལ་བསམ་གཞིགས་བྱས་ན་དུས་རྒྱུན་ཁ་དཔེར་སངས་རྒྱས་མ་བྱོན་གོང་བྲམ་ཟེ་མི་རྒས་པའི་ཐབས་ཚུལ་ཞིག་སྟོན་གནང་དགོས་པ་བྱུང་ཡོད་སྲིད་ཀྱང༌། ཕྲན་ལྟ་བུ་གཡས་གཡོན་གང་དུ་ཡང་ཤོད་རྒྱུ་དང་ཐོས་རྒྱུའི་ཁོར་ཡུག་དང་གཉེར་མི་བྱེད་མཁན་གྱིས། འདི་ལ་ནི་དེ་བས་ཀྱང་བསམ་ཚུལ་བཤད་རྒྱུ་དང༌། ལྷག་པར་རང་བཙན་གཙང་མ་དགོས་འདུན་བཏོན་ཏེ་རྒྱབ་སྐྱོར་ཞུ་ཁུལ་བྱས་ཀྱང༌། ཕོ་སྒྲོབ་བཤད་པའི་ཚུལ་ཙམ་ལས་དོན་ཕན་ཡོད་པ་གང་ཡང་ཞུ་རྒྱུ་ཁག་པོ་རེད།
གང་ལྟར་ཡང་དགོས་འདུན་འདི་བཏོན་ཙམ་མིན་པར་དེ་སྒྲུབ་པའི་ཐབས་ལམ་ཡང་བཏོན། དེའི་ཐོག་རང་དོན་ཕྲན་བུ་བློས་གཏོང་གི་བྱ་བཞག་སྒྲུབ་དགོས་པ་ལས། ང་ལ་གསེར་དེ་པོ་གཅིག་དགོས་ཟེར་བ་ཙམ་ལས། འབྱུང་ཐབས་འདི་ཡིན་ཞེས་པ་གང་ཡང་མེད་པར་རྨི་ལམ་བཏང་བསྡད་པ་ལྟ་བུས་ཕན་ཐོག་མེད་པའི་ཁར་བུ་ཡུལ་ན་མེད་པའི་མི་ཟླ་གྲགས་ཀྱི་དཔེ་ལྟར་ཡོང་ཉེན་ཡང་ཡོད།
གོང་གི་གནས་ཚུལ་ཞུས་པ་འདི་དག་རང་ཉིད་ཀྱི་རྒྱུད་ཚོད་ལ་དཔག་སྟེ་ཞུས་པ་ལས་ཚོགས་ཆེན་ཚོགས་ནས་སུ་ལའང་བསམ་འཆར་བཏོན་ཡས་གང་ཡང་ཡོད་པ་མ་རེད་ཅེས་ཚོགས་ཆེན་ཚོགས་པ་དགོས་མེད་ཡིན་པ་གཏན་ནས་ཞུ་གི་མེད་པས་ཆུ་དང་སྨིག་རྒྱུ་ནོར་ནས་དགོངས་ཕྱོགས་དང་གླེང་ཕྱོགས་མི་མཛད་པ་ཞུ། ལར་ནས་རང་ཚོད་ལ་དཔག་པའི་གནས་ཚུལ་འདི་དག་ཞུས་ན་ང་དང་ང་འདྲ་བ་ཚོགས་འདུར་ཕེབས་མཁན་ཡོད་སྲིད་པས་དེ་དག་གིས་ཚོགས་འདུར་མ་ཕེབས་གོང༌། དོན་གནད་ཚང་མར་ཞིབ་འཇུག་དང་འབྲེལ་མཁྱེན་པ་གནང་ནས་ཚོགས་འདུར་ཕེབས་ཏེ་དགོངས་འཆར་གནང་ན་དོན་སྨན་ཞིག་ཡོང་རེས་ཞུས་པ་ཡིན།
ཞུ་དོན་གཙོ་བོ་གཞན་ཞིག་ལ་ཚོགས་ཆེན་ཐོག་བགྲོ་གླེང་གནང་རྒྱུ་དེ་དབུ་མའི་ལམ་གྱི་ཤོག་ཁག་ཅིག་དང༌། རང་བཙན་དགོས་འདུན་བཏོན་པའི་ཤོག་ཁག་གཉིས་བར་སུ་ཤོར་སུ་རྒྱལ་ལྟ་རྒྱུའི་ཚོགས་འདུ་ཞིག་ནི་ནམ་ཡང་མིན། རང་བཙན་དང༌། དབུ་མའི་ལམ་ཤོད་དགོས་ཀྱང་སྟོང་བཤད་འདྲ་ཆག་ཙམ་བྱ་རྒྱུ་མིན་པར་གོང་དུ་ཞུས་པ་ལྟར་ཐབས་ལམ་དང༌། དེ་འབྲེལ་ལག་བསྟར་འོས་པ་ཞིག་གསུང་གླེང་གནང་རྒྱུ་དགོས་གལ་རེད་སྙམ། གཞན་ཡང་དབུ་མའི་ལམ་ལ་བོད་མི་མང་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་རྒྱབ་སྐྱོར་ཞུས་ཏེ་གཏན་ལ་ཕབ་ཡོད་ན། དེ་ལ་གཡས་འཐེན་གཡོན་འཐེན་བྱེད་པར་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་སླར་ཡང་གཏན་འབེབ་དགོས་རྒྱུ་ནི་ཞབས་བྲོ་ཨེ་ཡག་བལྟས་ཟིན་པ་ལ་བལྟ་སྐྱོར་རྒྱག་དགོས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཆགས་ཟིན་པ་རེད།
ལྷག་པར་ཉེ་ཆར་བོད་ཁྱིམ་དུས་དྲན་ཐོག་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་བཀའ་སློབ་ཕེབས་སྒོའི་སྙིང་པོ་ཞིག་ནི། “ད་ཆ་རྒྱ་ནག་མི་མང་ལ་ཡིད་ཆེས་བརླག་མེད་ཀྱང༌། རྒྱ་ནག་གཞུང་ལ་ཡིད་ཆེས་ཆུང་དུ་ཆུང་དུ་འགྲོ་གི་འདུག” ཅེས་ཕེབས་པའི་དགོངས་དོན་ལ་བསམ་ན་སྐུ་ཚབ་ཕེབས་ནས་ཐུགས་ཡིད་ཇི་འདྲོངས་སུ་འགྲོ་དགོས་པའི་རེ་འདུན་ཆེའང༌། དེའི་ལྡོག་ཕྱོགས་ཀྱི་གསུང་བབ་འདི་སྐུ་ཚབ་རིམ་ཕེབས་གནང་བའི་ཁྱད་ཡོན་ཇི་བྱུང་གསལ་པོ་མཚོན་ཐུབ་པ་ལྟ་བུ་མིན་ནམ་སྙམ་པས་དེ་ལའང་གོ་བསྡུར་གནང་འོས་དང༌། ཡང༌། ཕེབས་དགོངས་སུ་“འགག་རྩའི་སྒང་ལ་སླེབས་སྐབས་རི་བོང་རྡོ་བརྫུས་ལྟ་བུ་བྱས་པས་ལ་དག་ཡག་མི་འདུག”ཅེས་ཕེབས་ཤིང༌། རི་བོང་རྡོ་བརྫུས་ཀྱི་དོན་ནི་མ་ཡིན་པར་ཡིན་མདོག་དང༌། མེད་པ་ལ་ཡོད་མདོག་བྱེད་པའི་དཔེ་ཡིན་པས་འདིར་ཡང་བསམ་གཞིགས་ཞིག་གནང་རྒྱུ་གལ་ཆེ་སྙམ། དེ་ནས་གཞིས་བྱེས་གཉིས་ཀྱི་མི་མང་ལ་ཧ་ཅང་སེམས་འཚབ་ཆེན་པོ་སྐྱེ་གཞི་ཞིག་ནི། ཕེབས་སྒོར་“ཕྱི་ཟླ་ ༩ བའི་ཚེས་ ༡༡ ནས་ངས་ཐག་གཅོད་བྱས་པ་ཡིན”ཞེས་ཕེབས་ཤིང༌། ཐག་གཅོད་རྒྱུ་དེ་ “ད་ནས་ང་དེའི་ནང་ཇུས་གཏོགས་བྱེད་ཀྱི་མིན” ཞེས་ཕེབས་པ་དེ་ཡིན་པ་དང༌། ཇུས་གཏོགས་མ་མཛད་ས་དེ་བོད་དོན་གྲོས་མོལ་སྐོར་ཡིན་བཟོར། དེ་ལ་གཞིས་བྱེས་ཀྱི་རང་རིགས་རྣམས་ཁག་མེད་ཀྱང༌། བྱེས་ཀྱི་གཞུང་འབངས་རྣམས་འདི་མུར་ཁ་རོག་བཞུགས་རྒྱུ་བློས་མི་བཟོད་པའི་གནད་ཅིག་ཡིན་པས་ཚོགས་ཆེན་ཐོག་འདི་སྐོར་ཡང་གྲོས་བསྡུར་གནང་འོས་སྙམ།
འོན་ཀྱང་སྐུ་ཚབ་རྣམ་པ་སླར་ཡང་ཕྱི་ཟླ་ ༡༠ པའི་ནང་ཕེབས་ཟིན་པ་རིང་མིན་བཞུགས་སྒར་དུ་ཞབས་སོར་འཁོད་རྒྱུ་ཡིན་ཤག་ལ་བརྟེན། སྐུ་ཚབ་རྣམ་པ་སུའི་སྐུ་ཚབ་ཡིན་འང་དོགས་གཅོད་དང་གླེང་བརྗོད་བྱེད་དགོས་པའི་གནས་བབ་ཅིག་ཆགས་སོང་སྙམ་པས་འདི་སྐོར་ལའང་གྲོས་མོལ་གནང་འོས་སྙམ། འདི་ནི་ང་ཚོའི་རྩ་དོན་དང་འབྲེལ་བའི་གལ་ཆེའི་ནང་གི་གལ་ཆེ་ཡིན་སྟབས་བརྒྱུད་རིམ་མ་འཁྲུལ་པ་གནང་རྒྱུ་གལ་གནད་དུ་གཟིགས་པར་མཛོད་རོགས་ཞེས་དང༌། དོན་སྙིང་རྟ་ལ་རུས་པ་དང༌། ཁྱི་ལ་ཆག་སྟེར་བ་ལྟར་མི་ཡོང་བའི་བསམ་གྲོས་ལྷུག་པོར་ཡོང་བའི་རེ་སྐུལ་ཞུ་གི་ཡོད།།