དབུ་མའི་ལམ་མི་མང་ལས་འགུལ་ཁང་གིས་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་གཞིས་ཆགས་ཁག་དང་ས་གནས་གྲོས་ཚོགས། རང་བདེན་ཚོགས་ཆུང་བཅས་ལ་འབོད་སྐུལ་ཞུས་ཏེ། ད་ལོའི་ལོ་གསར་དང་གསུམ་བཅུའི་དུས་དྲན་བཅས་དང་བསྟུན་ཏེ། དབུ་མའི་ལམ་གྱི་སྲིད་བྱུས་དང་མ་འགལ་བའི་ཐོག་ལས་འགུལ་རྒྱ་ཆེར་སྤེལ་དགོས་པའི་ལམ་སྟོན་ཞུས་ཡོད།
ཕྱི་ཚེས་ ༡༩ ཉིན་བཞུགས་སྒར་ངྷ་རམ་ས་ལར་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་དབུ་མའི་ལམ་མི་མང་ལས་འགུལ་ཁང་གིས་གངས་སྐྱིད་སྤྱི་ཐབ་ཐོག་ཁང་ནས་ད་ལོའི་ལོ་གསར་དང་གསུམ་བཅུའི་དུས་དྲན་བཅས་སུ། མི་མང་རང་འགུལ་གྱིས་དབུ་མའི་ལམ་གྱི་སྲིད་བྱུས་གཞིར་བཟུང་ལས་འགུལ་སྤེལ་ཕྱོགས་སྐོར་ལ་གསར་འགོད་གསལ་བསྒྲགས་ཤིག་བསྐྱངས་སོང༌། སྐབས་དེར་བོད་གཞུང་སྨན་རྩིས་ཁང་གི་སྨན་པ་དང་དབུ་མའི་ལམ་ལས་འགུལ་ཁང་གི་ལས་བྱེད་མཁྱེན་རབ་ལགས་ཀྱིས་གསུངས་དོན། རང་གཞུང་ས་གནས་འགོ་འཛིན་དང༌། གྲོས་ཚོགས། རང་བདེན་ཚོགས་ཆུང་བཅས་ཐུན་མོང་གིས་ ༢༠༠༩ ལོའི་གསུམ་བཅུའི་དུས་དྲན་སྐབས། གཞུང་དམངས་གཉིས་ཀྱི་ལངས་ཕྱོགས་སྲིད་ཇུས་དང༌། ཉེ་ཆར་ྋགོང་ས་མཆོག་གིས་ཡུ་རོབ་གྲོས་ཚོགས་ནང་བསྩལ་བའི་བཀའ་སློབ་བཅས་ཀྱི་དགོངས་གཞི་དོན་འཁྱོལ་གལ་གནད་དུ་འཛིན་དགོས་པ་དང༌། མི་མང་གིས་ལས་འགུལ་ཆེ་ཕྲ་གང་ཞིག་སྤེལ་ཡང༌། དམིགས་བསལ་ཚོགས་ཆེན་སྟེང་གི་གྲོས་ཆོད་གཞིར་བཟུང༌། ས་གནས་མི་མང་ལ་གོ་བརྡ་འཕྲོད་ངེས་ཀྱི་ལམ་སྟོན་སྣེ་འཁྲིད་དགོས་པ་གནད་ཀྱི་དམ་པ་ཡིན།
དབུ་མའི་ལམ་ཡིད་ཆེས་རྒྱབ་སྐྱོར་ཡོད་མཁན་དག་གིས་དབུ་མའི་ལམ་གྱི་སྲིད་བྱུས་གཞིར་བཟུང༌། རྩ་དོན་སྒྲུབ་ཐབས་ཀྱི་ལས་འགུལ་སྤེལ་དགོས་རྒྱུ་དུས་ཀྱི་དགོས་མཁོ་ཡིན་སྟབས། བོད་ཕྱི་ནང་གཉིས་ནས་རྣམ་པ་གཅིག་གྱུར་གྱིས་འཚེ་མེད་ཞི་བའི་ལྟ་གྲུབ་གཞིར་བཅོལ་ཐོག ལས་འགུལ་སྤེལ་ན་བོད་རྒྱའི་དཀའ་རྙོག་སེལ་རྒྱུར་དོན་ཕན་ལྡན་ལ། རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་པ་ཚོས་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་ཕྱོགས་གསལ་བོ་ཆགས་ཏེ། ལས་འགུལ་གྱི་ནུས་ཤུགས་རྒྱ་ཆེར་འགྲོ་རྒྱུ་མ་ཟད། རྒྱ་རིགས་ཚོས་ཀྱང་བོད་ཀྱི་འཐབ་རྩོད་དེ་ཁ་ཞེ་གཉིས་མེད་དང༌། ཁ་བྲལ་བྱ་སྤྱོད་མིན་པར་རྒྱ་ནག་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་དང་མཉམ་སྡོད་མཉམ་གནས་ཀྱི་བསམ་པ་རྣམ་དག་ཡིན་པ་ཤེས་རྟོགས་དང༌། བོད་མིའི་ཆིག་སྒྲིལ་གྱི་ནུས་པ་གསལ་སྟོན་ཡོང་སྟབས། ད་ལོའི་ལོ་གསར་དང་གསུམ་བཅུའི་དུས་དྲན་སྐབས་སུ་བོད་མི་ཡོངས་ཀྱིས་རང་དོན་རང་གཅེས་དང༌། ཕྱར་བ་གྲུ་འདེགས་ཀྱིས་ལས་འགུལ་སྤེལ་དགོས། ཞེས་བརྗོད་བྱུང༌།
ཁོང་གིས་ལས་འགུལ་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་འགའ་བགྲང་དོན། དང་པོ། འདི་ལོའི་ལོ་སར་ཚེས ༡ ནས་ཚེས་ ༣ བར་སྔ་དགོང་གང་རུང་ལ་ས་གནས་སོ་སོའི་མི་མང་རྣམས་ཀྱིས་ཆུ་ཚོད་གཉིས་རིང་གདུང་སེམས་མཉམ་སྐྱེད་ཀྱི་དགེ་སྐུལ་མཆོད་འབུལ་སྨོན་ལམ་རྒྱ་གང་ཆེ་གནང་རྒྱུ། གཉིས་པ། དབུ་མའི་ལམ་གྱི་སྲིད་བྱུས་གཞིར་བཟུང་དགོས་འདུན་ལས་འགུལ་སྐབས་ཀྱི་འབོད་ཚིག འཕྲེད་དར། འདུ་འཛོམས་ཆེ་སར་གྱང་སྦྱར་སོགས་འགྲེམས་སྤེལ་བྱ་རྒྱུ། གསུམ་པ། སྔོན་གཤེགས་དཔའ་བོ་དཔའ་མོ་དང་བཙོན་འོག་ཏུ་ཡོད་པ་ཚོའི་རེ་འདུན་འགྲུབ་ཆེད་དང་བོད་རྒྱ་མི་རིགས་གཉིས་ལ་སྤྱི་སྙོམས་ཀྱི་རང་དབང་འཐོབ་ཆེད། སྔ་དྲོ་ཆུ་ཚོད་ ༩ ནས་དགོང་དྲོ་ཆུ་ཚོད་ ༨ བར་གྱི་ཆུ་ཚོད་༡༢ རིང་ཟས་བཅད་ཞི་རྒོལ་གནང་རྒྱུ་དང༌། ཉིན་དེའི་ཟས་བཅད་ཀྱི་དོད་མི་རེར་སྒོར་ ༢༠ རེ་ཞལ་འདེབས་ཀྱིས་མ་འོངས་ལས་འགུལ་ཆེད་བོད་གཞུང་བཀའ་ཤག་ལ་འབུལ་རྒྱུ། བཞི་པ། བོད་མིའི་ལས་འགུལ་ནི་རྒྱ་ནག་དང་ཁ་འབྲལ་རྒྱུའི་ལས་འགུལ་མིན་ལ། ལྷག་པར་དུ་རྒྱ་མི་རིགས་ལ་སྡང་ཟུག་དང་ཕོག་ཐུག་གཏོང་བའི་ལས་འགུལ་དེ་བས་མིན་སྟབས། དྲང་བདེན་དང་རང་དབང་ལ་དགའ་བའི་རྒྱ་ནག་མི་མང་ཡོངས་ཀྱིས་ཀྱང༌། བོད་རྒྱའི་དཀའ་རྙོག་སེལ་རྒྱུར་རྒྱབ་སྐྱོར་ཡོང་བའི་འབོད་སྐུལ་ཡི་གེ་རེ་ས་གནས་སོ་སོའི་གཞུང་ཚབ་བརྒྱུད་གཏོང་ཐབས་གནང་རྒྱུ། ལྔ་བ། མ་འོངས་བོད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་གནས་བབ། སྔར་ལོའི་དམིགས་བསལ་ཚོགས་ཆེན་སྐབས་མང་ཚོགས་ཀྱི་མངོན་འདོད་དང༌། ཉེ་ཆར་ྋགོང་ས་མཆོག་གིས་ཡུ་རོབ་གྲོས་ཚོགས་སུ་གནང་བའི་གསུང་བཤད། སྐུ་ཚབ་ཐེངས་བརྒྱད་པས་རྒྱ་ནག་ལ་སྤྲད་པའི་བོད་མིའི་མངོན་འདོད་གང་ཡིན་གྱི་ཡིག་ཆའི་ནང་དོན་མང་ཚོགས་ལ་གཏམ་བཤད་དང་གསར་ལམ་ཁག་ནས་བརྒྱུད་བསྒྲགས་གནང་རྒྱུ། དྲུག་པ། སྤྱིར་འཛམ་གླིང་གི་འཁྲུག་རྩོད་དང། སྒོས་རྒྱ་དམར་གཞུང་འཛིན་པ་ཚོའི་ལོག་རྟོགས་བསལ་ཏེ། བོད་རྒྱ་མི་རིགས་ཀྱི་འཕྲལ་ཕུགས་བདེ་དོན་ཆེད། ྋགོང་ས་མཆོག་གི་དགོངས་གཞི་མཐའ་དག་འབད་མེད་ལྷུན་གྱིས་འགྲུབ་ཕྱིར་དགོང་མོ་ཆུ་ཚོད་༦།༣༠ ནས་མར་མེ་ཁྲོམ་སྐོར་གྱི་ལས་འགུལ་སྤེལ་རྒྱུ།
གཞན་ཡང༌། ལས་འགུལ་ཁང་གིའདིས་དགོས་འདུན་དོན་ཚན་ཁག་གསུམ་ལས་འགུལ་གྱི་ཟུར་རྒྱན་ལྟར་བཀོད་ཡོད་པ་ནི། དང་པོ། ༧གོང་ས་མཆོག་ནི་སྤྱིར་ནང་པ་ཡོངས་དང་ཞི་བདེ་ལ་དགའ་བ་རྣམས་ཀྱི་མགོན་དཔུང་དམ་པ་ཉག་གཅིག་དང༌། བྱེ་བྲག་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་འདི་ཕྱི་གཉིས་ཀྱི་སྐྱབས་གནས་ཁོང་ཉིད་ལས་མེད་པ། སྔ་ལོར་དམིགས་བསལ་ཚོགས་ཆེན་ཐོག་བསྐྱར་དུ་གཞིས་བྱེས་བོད་མི་ཡོངས་ཀྱིས་མང་གཙོའི་ལམ་ནས་བོད་ཀྱི་ཆོས་སྲིད་གཉིས་ཀྱི་བླ་ན་མེད་པའི་དབུ་ཁྲིད་དུ་བཀུར་ཏེ། གཉིས་ཕན་དབུ་མའི་ལམ་ལ་བརྟེན་ནས་བོད་ཀྱི་རྩ་དོན་སྒྲུབ་ཕྱོགས་གསལ་བོར་བཟོས་ཤིང༌། བོད་མི་རིགས་ཀྱི་ཆེད་དུ་ཐག་གཅོད་གང་གནང་བར་ཐེ་ཚོམ་མེད་པར་ཤར་སྐྱོད་བྱ་རྒྱུ་ཡིན་སྟབས། ྋགོང་ས་མཆོག་གིས་འདོན་གནང་མཛད་པའི་གཉིས་སྨན་དབུ་མའི་ལམ་དེ་གཞི་རྩར་བཟུང་སྟེ་རྒྱ་དམར་གཞུང་གིས་བོད་རྒྱའི་དཀའ་རྙོག་ཞི་མོལ་གྱི་ལམ་ནས་འཕྲལ་དུ་སེལ་དགོས། གཉིས་པ། མི་ལོ་༥༠ རིང་རྒྱ་དམར་གཞུང་གིས་བོད་མི་རིགས་རྩ་རླག་ཏུ་གཏོང་རྒྱུའི་སྲིད་ཇུས་འདྲ་མིན་ལག་བསྟར་བྱས་དང་བྱེད་བཞིན་པ་དང༌། གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཀྱི་གཞི་རྩའི་རང་དབང་དང་ཐོབ་ཐང་རྩིས་མེད་རྡོག་རོལ་གཏོང་བཞིན་པ་འཕྲལ་དུ་མཚམས་འཇོག་དགོས་པ། གསུམ་པ། ༡༩༥༩ ལོ་ནས་ད་བར་བོད་ཆོལ་ཁ་གསུམ་ནས་བོད་རྒྱལ་ཁབ་དང་མི་རིགས་ཀྱི་རང་དབང་དོན་དུ་སྒེར་ལངས་བྱས་པར་རྗེས་སུ་ཡི་རངས་དང་བཀའ་དྲིན་རྗེས་དྲན་ཞུ་རྒྱུ། རྒྱ་གཞུང་གི་བཙན་གནོན་དྲག་ཤུགས་འོག་དཀའ་སྡུག་མྱོང་བཞིན་པའི་ྋཔཎ་ཆེན་རིན་པོ་ཆེས་གཙོས་བཙོན་འཇུག་བྱས་པ་རྣམས་མྱུར་དུ་གློད་གྲོལ་ཡོང་རྒྱུ་བཅས་ཡིན། ཞེས་གསུངས་སོང༌།