བོད་གཞུང་ཟློས་གར་ཚོགས་པའི་ངོས་ནས་གཞས་དང་ཞབས་བྲོ། རྣམ་ཐར་སོགས་སླར་གསོ་དང་མེད་པ་གསར་གཏོད་བྱས་ཏེ་ཡར་རྒྱས་སུ་གཏོང་རྒྱུ་དང་། སྔར་ཡོད་སྲོལ་རྒྱུན་གྱི་འཁྲབ་སྟོན་གཅིག་པུ་མ་ཡིན་པར་དེང་དུས་དང་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་སུ་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་རྒྱུ་དེ་ལས་ཀྱང་གལ་ཆེན་དུ་མཐོང་གི་འདུག་ཟེར།
བོད་གཞུང་ཟློས་གར་ཚོགས་པ་དབུ་བརྙེས་ཏེ་ལོ་འཁོར་ ༥༠ འཁོར་བའི་དུས་དྲན་སྲུང་གཙིའི་མཛད་སྒོ་དེ་ཕྱི་ཚེས་ ༡༡ ཉིན་གྱི་སྔ་དྲོ་ཟློས་གར་ཚོགས་པའི་ཞི་བདེ་སྤྲོ་སྐྱིད་ཁང་དུ་ཚུགས་ཏེ། སྐུ་མགྲོན་གཙོ་བོ་བོད་གཞུང་ཆོས་རིག་བཀའ་བློན་ཚེ་རིང་ཕུན་ཚོགས་གཙོས། དམངས་གཙོའི་ཀ་བ་གསུམ་གྱི་མཛད་གཙོ་རྣམ་པ་དང་། བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ཁག་ཅིག གཞུང་འབྲེལ་མིན་པའི་ཚོགས་པ་ཁག་གི་ཚོགས་གཙོ་དང་ལས་ཁུངས་ཁག་གི་དྲུང་ཆེ་རྣམ་པ། སྡེ་ཚན་ཁག་དང་སློབ་གྲྭ་ཁག་གི་སློབ་སྤྱི་རྣམ་པ། ཚོགས་པ་ཁག་གི་འགོ་འཛིན། ཟློས་གར་ཚོགས་པའི་ཚོགས་མི་ཟུར་པ་བཅས་འདུ་འཛོམས་ཐོག་ཟློས་གར་ཚོགས་པའི་སྐལ་བཟང་ཕོ་བྲང་གི་གཟིམ་ཆུང་ནས་༧གོང་ས་མཆོག་གི་སྐུ་པར་མཐོང་གྲོལ་རིན་པོ་ཆེ་ཕེབས་བསུ་གྱིས་བཞུགས་ཁྲིར་བཀོད་དེ་ཁ་བཏགས་བསྟར་འབུལ་གནང་བ་དང་བསྟུན་མཛད་སྒོ་དབུ་འཛུགས་གནང་སོང་ལ། སྐབས་དེར། བོད་གཞུང་ཟློས་གར་ཚོགས་པའི་འགན་འཛིན་དབང་ཕྱུགས་ཕ་ཟུར་ལགས་ཀྱིས་འདས་པའི་མི་ལོ་ ༥༠ ལོ་རྒྱུས་ངོ་སྤྲོད་དང་འབྲེལ་གསུངས་དོན།
༧གོང་ས་མཆོག་གི་བཀའ་སློབ་དང་དགོངས་དོན་ལྟར་བོད་རྒྱལ་ལོ་ ༢༠༨༦ ཕྱི་ལོ་ ༡༩༥༩ ལོའི་ཟླ་ ༧ པའི་ཚེས་ ༡༡ ཉིན་བོད་གཞུང་ཟློས་གར་ཚོགས་པ་དངོས་སུ་དབུ་བརྙེས་ཏེ་དེ་རིང་མི་ལོ་ ༥༠ འཁོར་ཡོད་པ་རེད། སྐབས་དེར། བཀའ་ཤོད་བར་མཚོ་རྡོ་རྗེ་དོན་གྲུབ་ལགས་དང་རྩེ་དྲུང་སྐལ་བཟང་ཀུན་དགའ་ལགས། ཤོད་དྲུང་སྤྱི་ལྕགས་རྡོ་རྗེ་ལགས། ཕྱག་ནང་ལྷ་དབང་ཚེ་རིང་ལགས། ནོར་ནང་ངག་དབང་ནོར་བུ་ལགས། རྨ་བྱ་ངག་དབང་མཐུ་སྟོབས་ལགས་བཅས་གཞུང་ཞབས་པ་རྣམས་ཀྱི་སྐུ་ངལ་འཛེམས་མེད་ཀྱིས་ཟློས་གར་ཚོགས་པ་འགོ་འཛུགས་གནང་བ་ནི་བཙན་བྱོལ་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ཆེས་ཐོག་མའི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་རྨང་གཞི་གལ་ཆེན་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད་པ་དང་། ཁོང་ཚོ་གཙོས་པའི་འགན་འཛིན་རིམ་པ་དང་ཚོགས་མི་པའི་བཀའ་དྲིན་ལ་བརྟེན་ནས་ད་ལྟའི་གྲུབ་འབྲས་འདི་བྱུང་ཞིང། ད་ལྟ་སློབ་དགེ་ ༥ དང་འཁྲབ་སྟོན་པ་བྲོ་པ་རྒན་གཞོན་ ༥༠ ། ལས་བྱེད་ ༡༩ དགེ་ལས་བགྲེས་ཡོལ་ ༣ ། འཁྲབ་སྟོན་དང་འབྲེལ་བའི་བཟོ་ལས་པ་ ༡༣ བཅས་ཁྱོན་མི་ ༩༠ ལྷག་ཡོད། སྔོན་མ་འཁྲབ་སྟོན་པ་མ་རག་པའི་དཀའ་ངལ་བྱུང་ནའང་། ད་ལྟ་འཁྲབ་སྟོན་པ་དེ་དག་གིས་གླུ་གཞས་གཏོང་བ་དང་མཉམ་དུ་རོལ་ཆས་དཀྲོལ་ཐུབ་པ་མ་ཟད། ཟློས་གར་དང་ལྷ་མོ། རྣམ་ཐར་སོགས་ཚོགས་པ་གཞན་དང་མི་འདྲ་བའི་ཁྱད་ཆོས་འབུར་དུ་ཐོན་ཡོད་ལ། རྒྱལ་སྤྱིའི་སྡིངས་ཆའི་སྟེང་གདེངས་སྤོབས་ཆེན་པོའི་མི་རིགས་ཀྱི་རིག་གཞུང་དང་ངོ་བོ་འདྲེས་ལྷད་མེད་པར་གསལ་སྟོན་ཐུབ་མཁན་གྱི་ཟློས་གར་ཚོགས་པ་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༩༣ ལོ་ནས་ང་ཚོས་རོག་དངུལ་འཚོ་ཐབས་བྱས་ཏེ་རྒྱ་བལ་གཉིས་ཀྱི་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་ལྷ་མོ་ཚོགས་པ་ ༨ གསར་འཛུགས་བྱས་ཡོད་པ་དང་། ༧གོང་ས་མཆོག་དང་རང་གཞུང་གི་བཀའ་དྲིན་འོག་རང་ཁ་རང་གསོའི་ངང་ལོ་རེར་བོད་ཀྱི་ཞོ་སྟོན་རྒྱས་པ་སྲུང་གཙི་བྱེད་བཞིན་ཡོད་ལ། ཟློས་གར་གྱི་དགེ་རྒན་རྣམས་ཀྱང་ཕྱི་ནས་གདན་ཞུ་བྱེད་མི་དགོས་པར་ཚོགས་པ་རང་ནས་བསྐྱེད་བསྲིངས་བྱས་པའི་དགེ་རྒན་དངོས་ཡིན་པའི་གནས་སྟངས་ཆགས་ཡོད། ང་ཚོའི་ཚོགས་པ་འདི་ཉིད་ནི་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་ངོ་བོ་དང་རིག་གཞུང་རྩ་བརླག་མི་འགྲོ་བའི་རིག་གཞུང་སྲུང་སྐྱོབ་དང་འབྲེལ་བའི་ཚོགས་སྡེ་སྔ་ཤོས་དང་མེད་དུ་མི་རུང་བ་ཞིག་ཆགས་ཡོད་སྟབས། མ་འོངས་པར་ང་ཚོས་དགེ་རྒན་དང་ཚོགས་མི་རྣམས་ཀྱི་མཐུན་རྐྱེན་ཇེ་ལེགས་སུ་བཏང་སྟེ། ཟློས་གར་ཚོགས་པའི་སྒྱུ་རྩལ་འདི་ཉིད་བལྟས་ན་མཐོང་རྒྱུ་ཡོད་པ་དང་། ཉན་ན་གོ་རྒྱུ་ཡོད་པའི་ལམ་སྲོལ་གསར་བ་ཞིག་གསར་གཏོད་བྱ་རྒྱུ་ཡིན། ཅེས་གསུངས་བྱུང་ལ། དེ་བཞིན། ཟློས་གར་ཚོགས་པའི་ངོས་ནས་འདས་པའི་མི་ལོ་ ༥༠ རིང་གི་ཟློས་གར་ཚོགས་པའི་དངོས་བྱུང་འཕེལ་རིམ་དང་འབྲེལ་བའི་གློག་བརྙན་གཟིགས་འབུལ་དང་། སྐུ་མགྲོན་གཙོ་བོ་མཆོག་ནས་མི་ལོ་ ༢༠ འཁོར་བའི་ཚོགས་མི་རྣམས་དང་འཛིན་རིམ་བཅུ་བའི་སློབ་ཐོན་ལག་འཁྱེར་དང་བྲོ་པ་གཞོན་པའི་ཡིག་རྒྱུགས་བསླབ་པ་མཐར་སོན་གྱི་སློབ་མ་ཁག་ཅིག་ལ་བྱ་དགའ་གསོལ་རས་ཀྱང་གནང་ཡོད།
མཇུག་མཐར། སྐུ་མགྲོན་གཙོ་བོ་བོད་གཞུང་ཆོས་རིག་བཀའ་བློན་ཚེ་རིང་ཕུན་ཚོགས་ལགས་ཀྱིས་གསུངས་དོན། དེ་རིང་གི་ངོ་སྤྲོད་བཞིན་ང་ཚོས་འདས་པའི་ལོ་རྒྱུས་ལ་ཕྱི་མིག་ཅིག་བལྟས་ན། བོད་ཟེར་བ་འདི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་སྟེང་འཛམ་གླིང་གི་ཡང་སྟེང་དུ་ཆགས་ཡོད་པ་ཞིག་དང་། འཛམ་གླིང་སྤྱི་ལ་ཆོས་དང་ཁོར་ཡུག་སོགས་ཀྱི་ཐད་འབྲེལ་བ་དམ་ཟབ་ཡོད་པ་ཞིག་དང་རྒྱལ་སྤྱིའི་ནང་ཕན་ཐོགས་ཡོད་བསྡད་པ་ཞིག་ཆགས་ཡོད་པ་ལྟར། བོད་གཞུང་ཟློས་གར་ཚོགས་འདི་ཉིད་ཀྱང་ ༡༩༥༩ ལོ་ནས་༧གོང་ས་མཆོག་བཀའ་དགོངས་གཞིར་བཟུང་ཐོག་དཀའ་ངལ་གང་མང་ལ་གདོང་ལེན་བྱས་ཏེ་ད་ལྟའི་ཡར་རྒྱས་ཀྱི་དུས་རིམ་འདི་ལ་སླེབས་ཡོད་པ་མ་ཟད། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་རིག་གནས་གསར་བརྗེ་ཆེན་པོའི་དུས་སྐབས་ནས་ད་ལྟའི་བར་ང་ཚོའི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་གཙོས་ཁོར་ཡུག་སོགས་བོད་འདི་ཉིད་རྩ་མེད་དུ་གཏོང་ཐུབ་པའི་བསམ་འདུན་བཅངས་ཡོད་ཀྱང་ང་ཚོ་དེ་ལྟར་རྩ་མེད་དུ་གཏོང་ཐུབ་ཡོད་པ་མ་རེེད། དེ་གཙོ་བོ་མི་རིག་རང་གི་རིག་གཞུང་འདི་ཉིད་ཡུན་གནས་ཐུབ་པ་ལ་བརྟེན་ནས་བྱུང་བ་ཞིག་རེད། དེ་བས། ཟློ་གར་ཚོགས་པས་ཀྱང་རང་མི་རིགས་ཀྱི་རིག་གཞུང་འདི་ཉིད་རྩ་ཆེན་པོ་ཡིན་པར་དགོངས་ཏེ་ཟློ་གར་གཙོས་པའི་རིག་གནས་འདི་ཉིད་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྒང་ལ་སྟོན་ཐུབ་པར་བྱ་རྒྱུ་དེ་གལ་ཆེན་དུ་མཐོང་གི་འདུག ད་ལྟའི་ཆར་ང་ཚོའི་ཟློས་གར་གྱི་ཕྱོགས་ནས་སྔར་ལས་ལྷག་པའི་རྒྱས་ས་ཕྱིན་ཡོད་ན་འང། མ་འོངས་པར་གཞས་དང་ཞབས་བྲོ་ཙམ་མ་ཡིན་པར་རྣམ་ཐར་སོགས་ཡོད་པ་སླར་གསོ་དང་མེད་པ་གསར་གཏོད་བྱས་ཏེ་ཡར་རྒྱས་སུ་གཏོང་རྒྱུ་དང་། སྔར་ཡོད་སྲོལ་རྒྱུན་གྱི་འཁྲབ་སྟོན་གཅིག་པུ་མ་ཡིན་པར་དེང་དུས་དང་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་སུ་འཕེལ་རྒྱུ་གཏོང་རྒྱུ་དེ་ལས་ཀྱང་གལ་ཆེན་དུ་མཐོང་གི་འདུག་ལ། འཁྲབ་སྟོན་པ་དེ་དག་ཀྱང་མ་འོངས་རྒྱལ་ཁབ་གང་དུ་འཁྲབ་སྟོན་དུ་ཆས་ཀྱང་༧གོང་ས་མཆོག་དབུས་པའི་བོད་མི་རིགས་འདི་ཉིད་ཀྱི་ཆེད་དུ་ལྷག་བསམ་རྣམ་དག་གིས་གནང་རོགས། ཅེས་འབོད་སྐུལ་ཡང་གནང་སོང།
དེ་བཞིན། ཉིན་དེའི་ཕྱི་དྲོ་བོད་གཞུང་ཟློས་གར་ཚོགས་པའི་ངོས་ནས་བཞུགས་སྒར་ཕྱི་སྲིད་སྣེ་ཤན་ལས་ཁུངས་ཀྱི་ངེས་སྟོན་པ་ལྕམ་མ་ཎི་ཀ་ཇན་མཆོག་གཙོས་རྒྱ་གར་གྱི་སྐུ་མགྲོན་ཁག་ཅིག་གདན་ཞུ་གནང་སྟེ། ༢༠༠༩ ལོའི་རྐང་བྲོ་གླུ་གཞས་འགྲན་བསྡུར་དང་དབྱར་སྐྱིད་བརྙན་འཕྲིན་འོད་སྡེར་དབུ་འབྱེད་ཀྱང་ཡོད།
བོད་གཞུང་ཟློས་གར་ཚོགས་པ་འདི་གཞུང་འབྲེལ་མ་ཡིན་པའི་ཚོགས་པ་ཞིག་ཡིན་ནམ། མིན་ན་རང་ཁ་རང་སོས་ཟེར་བའི་དོན་གང་། ཡིན་ན་བོད་གཞུང་ཟེར་བའི་ཚིག་འདི་མཚམ་པོར་མ་སྣང་། བོད་གཞུང་གཞོན་ནུ་ཚོགས་པ། བོད་གཞུང་བུད་མེད་ཚོགས་པ་ཟེར་བ་དང་འདྲ།
བོད་ཀྱི་སྲོལ་རྒྱུན་ཟློས་གར་ཚོགས་པ་ཟེར་བོས་ན་མཚམས་ཤོས་སུ་སྣང་། གསར་གཏོད་ཀྱི་བོད་ཀྱི་ཟློས་གར་ཚོགས་བ་ཞིག་བྱུང་ན་ཡར་རྒྱས་ཀྱི་རྣམ་པར་ངོས་འཛིན་ཆོག གྱོན་ཆས་དང་འབུད་རྡུང་དཀྲོལ་གསུམ་སྤུས་ཚད་ལེགས་པས་ནི་བོད་ཀྱི་ཟློས་གར་རིགས་གཞུང་ཡར་རྒྱས་སུ་མཚོན་མི་ནུས།
བོད་དུ་གསར་གཏོད་བྱས་རྒྱ་གར་དུ་བསྐྱར་འཁྲབ་བྱེད་པ་རྣམས་ནི་བོད་ཀྱི་ཟློས་གར་ཡར་རྒྱས་སུ་ངོས་འཛིན་ཆོག རྒྱ་གར་དུ་གསར་གཏོད་བྱས་པའི་བོད་ཀྱི་ཟློས་གར་དང་། དེང་རབ་ཀྱི་ཟློས་གར་སྤྱི་ཚོགས་ལ་གོ་རྟོགས་སྤེལ་ཐུབ་བ་ཞིག་འཁྲབ་ཐུབ་ཅིང་། འོས་བབས་ཀྱི་མི་གསར་རྙིང་གང་དུ་བྱུང་ནའང་ཕྱོགས་ཞེན་གྱིས་མ་སླད་པར་འདེམས་སྒྲུབ་བྱས་ན་བོད་ཀྱི་ཟློས་གར་ཚོགས་པ་མིང་དོན་མཐུན་པ་ཆགས་སྲིད་དོ།